presentation ORD 2011

1. Evidence based collectief innoveren Het gebruik van datafeedback voor de professionalisering van leraren Miriam Goes, Marjan Vermeulen en Marcel van der Klink

3. Probleemstelling In eerste instantie is de CGO monitor ontworpen om aan te geven in welke mate CGO is ingevoerd. Het doel was om met de uitkomsten van de monitor vanuit het management gericht op die invoering te kunnen sturen. Echter herhaalde metingen met behulp van deze monitor lieten zien dat de voortgang in de ontwikkeling richting CGO gering was (Goes-Daniels, e.a., 2010). Een van de oorzaken bleek de relatieve onbekendheid van de lerarenteams met de uitkomsten van de monitor.

4. Onderzoeksvraag en onderzoeksopzet Onderzoeksvraag Welke interventies helpen leraren hun onderwijs meer competentiegericht te maken aan de hand van data uit de CGO monitor? Onderzoeksopzet Om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden is gebruik gemaakt van design based onderzoek in de vorm van casestudies die worden toegepast in een “real life” context (Yin, 1994). Onderzocht wordt hoe leraren collectief een leerproces doorlopen.

6. Methode Leraren kunnen om hun onderwijs verder vorm te geven, een collectieve leercyclus doorlopen (Dixon, 2000; Castelijns e.a., 2009). Met behulp van feedback uit de monitor verzamelen leraren informatie en interpreteren en analyseren deze. Daarna trekken zij hieruit consequenties voor het handelen in de onderwijssituatie, (data-driven decision making) (Mandinach, Honey en Light, 2006). De invoering van CGO is te beschouwen als een vierde generatie innovatie met elkaar opvolgende fasen waarbij de output uit eerdere fasen input is voor de volgende (Miller & Morris, 1999). De casussen zijn op deze manier opgezet en getracht wordt op grond van al dan niet expliciet geformuleerde ambities (zoals de invoering van CGO) betrokkenheid en eigenaarschap van leraren te genereren.

7. Methodiek voor collectief leren (Castelijns e.a., 2009) Volgens de methodiek ‘Kantelende Kennis’ (Castelijns, Koster en Vermeulen, 2009) verloopt het proces van succesvol veranderen via collectief informatie verzamelen, betekenis verlenen en uiteindelijk collectief leren in verschillende fasen. 1. Informatie verzamelen 4. Actie uitvoeren 5. Product en proces evalueren 2. Informatie interpreteren 3. Consequenties verbinden 6. Ambitie ontwikkelen Collectief leren

8. Casus De casus betreft een praktijkonderzoek naar de mate en vormgeving van de invoering van competentiegericht onderwijs bij twee afdelingen van een ROC in Noord Brabant. In opdracht van het management van dit ROC is onderzoek gedaan naar het handelen van leraren inzake CGO. Met inzet van de CGO monitor en interviews is getracht een beeld te krijgen of leraren door middel van datafeedback en betekenisverlening, aan deze data, geholpen kunnen worden in hun handelen inzake CGO en daarmee samenhangend hun professionalisering.

9. Onderzoeksvraag casus Welke van de ontworpen interventies voldoen zodanig dat leraren hun onderwijs meer competentiegericht kunnen maken aan de hand van data uit de CGO monitor?

10. Methode casus Om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden is gebruik gemaakt van de CGO monitor die gecombineerd met teaminterviews met gestructureerde open vragen, discussiestof moest opleveren in een plenaire teambijeenkomst. Onderzoeksgroep en respons Alle onderwijsgevenden van genoemde unit behoren tot de onderzoeksgroep. In totaal 50 leraren en instructeurs. De unit is onderverdeeld in twee afdelingen. 44 van de 50 respondenten hebben gereageerd op de monitor (88%). In totaal zijn 35 leraren geïnterviewd.

12. Procedure Start casus april/mei 2010 met vraagverhelderingsgesprek tussen onderzoekers en management om na te gaan wat het doel van het onderzoek is. Het onderzoek had een beperkte omvang en moest in een kort tijdbestek plaatsvinden. Afgesproken werd de cgo monitor in te zetten gecombineerd met teaminterviews (juni/juli 2010) en de uitkomsten daarvan te presenteren (data feedback) op een plenaire bijeenkomst (juli 2010). Tijdens deze plenaire bijeenkomst vond een plenaire discussie plaats waarbij de leraren de informatie interpreteerden en er betekenis aan verleenden. Na afloop is een rapportage gemaakt met conclusies en aanbevelingen en dit rapport is aan alle leraren van de unit ter hand gesteld.

15. Leerpunten voor volgende casus In de volgende casus moet er een andere volgorde van de interventies aangehouden worden: eerst rapportage van de data, via de powerpoint presentatie in een face-to-face situatie. Daarbij moeten de schalen en de stellingen uit de CGO monitor goed worden uitgelegd, en moet gecheckt worden of er gedeeld begrip is. Daarna toepassen van de methodiek. Het proces moet meer gestructureerd verlopen en uit kleinere stappen bestaan. Daarbij moet het belang van eigenaarschap van het team, bij het management, benadrukt worden.