SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 134
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Século XVIII: o reformismo borbónico
Das reformas á crise do Antigo Réxime
Van Loo. 1743. A familia de Felipe V
Antigo Réxime: definición
• Denomínase en historia ás estruturas demográficas,
económicas, sociais, políticas e mentalidades que
caracterizan á sociedade europea dende mediados
do s. XV a finais do XVIII.
• Dende o punto de vista socioeconómico o Antigo
Réxime abarca o período de transición entre a
decadencia do feudalismo (Idade Media) e a
chegada do capitalismo industrial (Idade
Contemporánea)
• Este termo foi acuñado polos revolucionarios
franceses para referirse no ámbito político á época
anterior á Revolución e o modelo que pretendían
abolir.
COMPARATIVA ANTIGO RÉXIME-IDADE CONTEMPORÁNEA EN ESPAÑA (Libro 130-135)
ANTIGO RÉXIME IDADE CONTEMPORÁNEA
Cronoloxía XVI-XVIII XIX-XXI
Economía
Agricultura
Predominio das actividades agrícolas e
gandeiras. O 90% da poboación dedícase a este tipo de actividade.
Trátase dun modelo de agricultura de subsistencia. Autoconsumo.
A meirande parte dos excedentes destinábanse ao pagamento de rendas. A propiedade da
terra seguía modelos medievais. En 1797 só o 21% do campesiñado era propietario. Fronte
un 30% arrendatario-aparceiro e un 48% xornaleiros. A propiedade estaba en mans de
nobres, eclesiásticos (predominantemente clero regular) ou concellos). Estaban suxeitas a
algún tipo de vinculación que impedía que se puidesen transferir ou vender (terras
vinculadas ou mans mortas. Arrendábanse mediante contratos de curta duración (Andalucía
e Castela) ou longa duración (foros en Galicia).
Os instrumentos agrícolas son rudimentarios. Non innovación. Réxime extensivo: rotación
bienal ou trienal con barbeito.
Rendementos baixos moitas veces non cubrían as necesidades básicas.
Algunhas áreas melloraron coa introdución de novas técnicas ou novos cultivos:
Galicia-Cornixa Cantábrica (millo-XVII. Pataca-XVIII). Regadío, vide e moreira branca en
Cataluña e Valencia.
Nivel de vida de campesiños e xornaleiros sobre todo Andalucía, Extremadura, Castela e
Galicia era de permanente miseria e pobreza.
Artesanía e comercio
Escaso desenvolvemento.
Dependencia externa. (importábanse manufacturas e exportábanse materias primas).
Balanza comercial deficitaria.
Sistema gremial.
Desenvolvemento tecnolóxico escaso.
Excepción Cataluña produción de tecidos: indianas.
Comercio interior débil. Autoconsumo. Aduanas interiores (portos secos). Taxas que
gravaban certos produtos.
Comercio exterior: importar produtos estranxeiros pagados cos produtos traídos de América
especialmente ouro e prata.
Durante o Despotismo Ilustrado o Estado desenvolveu un papel interventor mediante o
fomento e creación de manufacturas, control de prezos e mercados, colonización de terras,
introdución de regadíos (canle de Castela e Aragón), mellora de camiños (camiños reais).
Revolución agraria
Revolución industrial
Revolución de transportes
COMPARATIVA ANTIGO RÉXIME-IDADE CONTEMPORÁNEA EN ESPAÑA (Libro 130-135)
ANTIGO RÉXIME IDADE CONTEMPORÁNEA
Cronoloxía XVI-XVIII XIX-XXI
Demografía Rexime demográfico antigo. Altas taxas de mortalidade e natalidade.
Mortalidade catastrófica, Altas taxas de mortalidade infantil. Esperanza de
vida curta.
O modelo perdurará ao longo do XIX.
Sociedade
Estamental. Desigualdade xurídica. Dous estamentos privilexiados (nobreza
e clero). Representa ao 2% dos individuos (non pagan impostos, son
xulgados por tribunais específicos, privilexio de trato, copan os grandes
cargos relixiosos, administrativos e militares. Os valores aristocrácticos
constituían o modelo de pretixio social. O nobre ocioso que non traballaba e
vivía das súas rendas (valoración negativa de determinados oficios
artesanais (ferreiros, cutidores...). Limpeza de sangue (non ter
descendentes xudeus, mouros ou herexes) Outro non privelixiado (estado
cha onde predomina o campesiñado e en menor medida o artesanado.
Apenas existe burguesía). Representan o 98% dos individuos.
Persistencia do réxime señorial. Orixinado na Idade Media. Todas as
terras, lugares e persoas estaban sometidas á autoridade directa dun señor
(señorío de reguengo, secular ou eclesiástico). Perciben rendas, exercen a
xustiza, nomean anturidades, impoñen penas e castigos, esixen taxas e
corveas, monopolio (caza, pesca, forno, muíño...)
Cultura
e ideas
Analfabetismo e relixiosidade: profunda relixiosidade popular, catolicismo
relixion oficial, intolerancia relixiosa sobre outros credos tanto cristiáns como
outras relixións e as novas ideas ilustradas. Mantemento da inquisición.
Política Monarquía Absoluta e soberanía real. O poder emana directamente de
Deus (Providencialismo). Centralismo borbónico que pretende eliminar a
diversidade xurídica e administrativa dos distintos territorios aínda que se
manteñen os privlilexios territoriais (das provincias vascas e Navarra: fueros)
ou persoais (poder señorial e xurisdicional dos nobres e a Igrexa. Intento de
reforma que fracasa no XVIII: Despotismo Ilustrado.
Revolución demográfica
Revolucións liberais
ou burguesas
Século XVIII: Crise do Antigo Réxime
Introdución (esquema xenérico Europa)
• XVIII: Século de transición
Monarquía Absoluta
Mantén do Antigo Réxime Sociedade estamental
Economía señorial de base agraria
PERO hai cambios
desenvolvemento económico
desenvolvemento demográfico
crecemento da burguesía
novas ideas: Ilustración
• ESPAÑA: Nova dinastía os Borbón
Carlos III: Déspota Ilustrado
Século XVIII
Un século de transición
Permanencias
►Sociedade estamental
►Monarquía absoluta
►Economía agraria
Cambios
►Crecemento demográfico
►Desenvolvemento económico
►Ascenso burgués
►Novas Ideas
Época revolucionaria
►Parlamentarismo inglés
►Ilustración
►Independencia dos EE.UU.
►Revolución francesa
+
*Esquema xenérico Europa-América
O problema sucesorio
Archiduque
Carlos
A Guerra de Sucesión (1701-1714)
Carlos II
Felipe V
Van Loo. 1743. A familia de Felipe V
Felipe V
Fernando VI
Carlos III
Isabel de
Farnesio
Mans
Van Loo. 1743. A familia de Felipe V
Detalle: Felipe V e Isabel de Farnesio
Reis borbóns de España (XVIII)
• 10 son os reis e unha raiña (11) da dinastía
dos Borbón que reinaron en España durante
os últimos tres séculos e pico.
• No século XVIII serán cinco:
• Felipe V (1701-1746)
• Luís I (1724 só sete meses)
• Fernando VI (1746-1759)
• Carlos III (1759-1788)
• Carlos IV (1788-1808)
Felipe V
1700-1746
Luís I
1724
Fernando VI
1746-1759
Os primeiros
Borbón
CARLOS III (1759-1788)
CARLOS IV (1788-1808)
O RESTO DOS BORBÓN DO XVIII
A Guerra de Sucesión (1701-1714)
Plano internacional (páx. 136-138)
• 1700: morre Carlos II sen descendencia.
• Deixa como herdeiro da coroa a Felipe de Anjou, neto de Luis XIV de Francia que está
emparentado por liña materna coa dinastía dos Habsburgo.
• Inicialmente vai ser aceptado e recoñecido como rei polas Cortes de Castela, Aragón,
Cataluña, Sicilia, Nápoles e Milán, xurando respectar en cada territorio os seus privilexios
forais.
• Pero os Habsburgo de Austria non aceptaron que a Coroa de España pasase aos Borbóns e
defendían o seu propio candidato o arquiduque Carlos de Austria, fillo segundo do
emperador Leopoldo I.
• Ademais, as posibilidade da unión das Coroas de Francia e o papel preponderante e de
control que desempeñaba Luís XIV, atemoriza aos europeos.
• Setembro de 1701 asínase o Tratado da Haia, dá lugar á segunda alianza antiborbónica
(Sacro Imperio, Provincias Unidas dos Países Baixos e Gran Bretaña) ao que se unen
Prusia, Portugal e Saboia e a maioría de príncipes alemáns e italianos.
• Obxectivos: a) evitar a hexemonía borbónica, b) defender a candidatura do arquiduque
Carlos de Austria ao trono español, c) dividir e repartirse as posesións españolas en Europa
e d) obter vantaxes comerciais no comercio colonial.
A Guerra de Sucesión (1701-1714)
Plano interior (páx. 136-138)
• Castela (incluídas as provincias vascas e
Navarra) amosouse fiel ao monarca
borbónico.
• Os territorios da coroa de Aragón
(Cataluña, Valencia, Baleares e Aragón)
(principalmente os dous primeiros territorios),
depois de recoñecer a Felipe V, apostaron
polo archiduque Carlo de Austria, temerosos
ante a política centralizadora que
representaba a monarquía borbónica e
partidarios da antiga monarquía pactista dos
Habsburgo (defensa da autonomía dos reinos
tanto as leis como as institucións.
A Guerra de Sucesión (1701-1714)
Desenvolvemento da guerra (páx. 136-138)
• Os enfrontamentos esténdense por toda Europa e pola
Península con vitorias e derrotas para os dous bandos.
• Os Ingleses conquistaron Xibraltar (1704) e Menorca (1708).
• Carlos foi recoñecido rei de España en Barcelona (1705) e os
aliados ocuparon Flandres, Nápoles e Sardeña, pero foron
incapaces de controlar Madrid.
• A partir da batalla de Almansa (1707) a sorte da guerra en
España inclinouse a favor das tropas francoespañolas. Os
austríacos retiráronse e Felipe V recuperou Aragón, Valencia
e parte de Cataluña, aínda que os enfrontamentos
continuaron ata 1710 con vitorias españolas ( Brihuega e
Villaviciosa).
A Guerra de Sucesión (1701-1714)
Desenvolvemento da guerra (páx. 136-138)
• En 1711, un feito cambiou o curso dos
acontecementos: morre o emperador de
Austria, Xosé I, e ocupa o trono o archiduque
Carlos.
• Daquela o perigo para o equilibrio europeo
constituíao un Habsburgo no trono de ambos
os dous reinos.
• Os ingleses iniciaron negociacións e
manifestaron o seu interese en recoñecer a
Felipe V como rei de España.
Guerra de sucesión
O conflito en Europa
Batalla de Rande na
Ría de Vigo. Ludolf
Backhuysen (1702)
Relacionada coa
guerra de Sucesión
Batalla de Rande
(1702)
Ponte de Rande na
ría de Vigo. Moitos
pecios da batalla
siguen mergullidos
na actualidade
A Guerra de Sucesión (1701-1714)
Tratados de paz. Consecuencias internacionais (páx. 136-138)
• A paz entre os contendentes asinouse nos tratados de Utrecht (1713) e Rastadt (1714) a
cambio de importantes concesións por parte de España:
• Felipe V é recoñecido como rei de España (agás Austria que o recoñecerá
posteriormente) coa expresa renuncia aos dereitos da Coroa de Francia.
• Gran Bretaña obten: Xibraltar, Menorca, navío de permiso para comerciar con América
hispánica e asento de negros (monopolio de tráfico de escravos durante 30 anos).
• Austria: Flandres, Nápoles, Milán e Sardeña.
• Países Baixos: varias prazas para a seguridade das súas fronteiras.
• Savoia: Sicilia e título de rei de Piamonte e Sicilia.
• Portugal: Sacramento (provincia de Uruguai).
• Prusia: Alto Gredes e título de reino.
• Balance: Negativo: España perde as posesións europeas e pasa a ser unha potencia de
segundo orde no contexto europeo. Cousa que se ía observando dende 1648 (Paz de
Westfalia). Positivo: librou a monarquía da pesada carga militar e financeira da súa
politica exterior europea. Centrarse nas reformas internas de España e na administración
de América.
Tratado de Utrecht
Perdas territoriais
Orientación da política exterior tras Utrecht
(páx. 140, 141 e 144)
• Felipe V: revisionismo de Utrecht e Pactos de Familia.
Revisionismo: non renunciar a ocupar o trono de Francia nin a perda
dos territorios italianos. 1º pacto de familia (1732): recuperar as antigas
posesións italianas. Nápoles e Sicilia a favor do seu fillo Carlos que será
o futuro rei. 2º pacto de familia (1743) recuperou Parma, Plasencia e
Guastella para o seu fillo Felipe (será duque).
• Fernando VI: neutralidade. Os seus esforzos dirixíronse á
reestruturación do exército e da frota co obxectivo de manter a
comunicación con américa.
• Carlos III: 3º pacto de familia (1761) na Guerra dos Sete Anos.
Fracaso: perda de Florida. Francia cédelle Luisiana. Recuperación de
Florida, Menorca (Tratado de Versalles) (1783) consecuencia da Guerra
de Independencia de EEUU e Sacramento gañada a Portugal.
A Guerra de Sucesión (1701-1714)
Consecuencias internas: Decretos de Nueva Planta (páx. 136-138)
• Cataluña resistíu as tropas do rei Felipe V, que ocuparon a
cidade de Barcelona, tras catorce meses de asedio, o 11 de
setembro de 1714 (Diada de Catalunya), e en 1715 ocuparon
Mallorca.
• Como consecuencia disto, Felipe V estableceu os Decretos
de Nova Planta que supuxeron a supresión dos foros
(privilexios territoriais) e institucións de Aragón, Valencia
(1707), Mallorca (1715) e Cataluña (1716). Neste último caso o
catalán deixou de ser lingua oficial na administración.
• Os reinos son transformados en provincias gobernadas en
nome do rei por un capitán xeneral.
• As aduanas interiores son suprimidas, os seus tribunais
xudiciais modificados creándose as Audiencias en Zaragoza,
Valencia, Mallorca e Barcelona a imitación de Castela.
A Guerra de Sucesión (1701-1714)
Consecuencias internas: Decretos de Nueva Planta (páx. 136-138)
• Todas estas medidas uniformizadoras permiten falar
da existencia dun centralismo borbónico, aínda
que subsistiron numerosos particularismos políticos
e xurisdicionais: Navarra e as provincias vascas
mantiveron os seus privilexios forais e os seus
réximes especiais (provincias exentas); moitas terras
e homes estiveron baixo a autoridade e xurisdición
dun señor particular.
• A complexidade e irracionalidade administrativa
seguiu sendo moi forte (intendencias, provincias e
concellos de todos os tamaños e tipoloxías).
O 11 de setembro de
1714. A. Struch (1909)
Corpus de sangue ou
El Segadors 1640. A.
Struch (1907)
Diada de Cataluña
11 de setembro de 2016
Manifestación
Monumento
a Rafael
Casanova
Outro 11 de
setembro diferente
1-X-2017
Referéndum
Independencia
de Cataluña
1-X-2017
Referéndum
Independencia
de Cataluña
1-X-2017
Referéndum
Independencia
de Cataluña
1-X-2017
Referéndum
Independencia
de Cataluña
1-X-2017
Referéndum
Independencia
de Cataluña
Guerra sucesión
Contexto
internacional
Contexto
interno
España-Francia
fronte
Aliados
Castela
fronte
Reinos de Aragón
Consecuencias
Tratado de
Utrecht
Perdas territoriais
Decretos de
Nova Pranta
uniformización
e centralización do Estado
Política internacional
CAUSAS:
Tratado de Utrecht
Perda de influencia
Potencia de segundo orde
CONSECUENCIAS:
Pactos de familia
Ligada á monarquía francesa
(Felipe V e Carlos III)
ou
Neutralidade
(Fernando VI)
Aquí vivirán os Borbón
O palacio de Oriente
Aquí vivirán os Borbón
Aquí vivirán os Borbón
Palacio da Granxa de San Ildefonso (Segovia)
Aquí vivirán os Borbón
Palacio de Aranjuez
Reforma da monarquía e centralismo político
(138-142)
• Absolutismo monárquico: pásase dun
modelo de monarquía autoritaria
(Austria) onde o rei controlaba e
gobernaba os diferentes territorios, e
situábase á cabeza das diferentes
institucións e Cortes a un modelo onde
o monarca é a encarnación do mesmo
Estado. O seu poder é practicamente
ilimitado era fonte de lei, autoridade
máxima de goberno e cabeza da xustiza.
Reforma da monarquía e centralismo político
(138-142)
• Os Austria xa iniciaran este proceso de
concentración do poder en Castela, que
apenas conservaba institucións que se
puidesen enfrontar co monarca. Pola
contra, na Coroa de Aragón (tamén en
Navarra e provincias Vascas)
conserváranse institucións propias como
as Cortes e un certo grao de soberanía
respecto do poder central.
Reforma da monarquía e centralismo político
(138-142)
• Os Borbón impuxeron con algunhas
diferenzas o modelo absolutista
implantado en Francia no século
XVII con Luís XIV.
• Felipe V (1700-1746) e Fernando VI
(1746-1759), coa axuda dos seus
conselleiros, afanáronse por
fortalecer o poder real.
Reforma da monarquía e centralismo político
Medidas (138-142)
• Decretos de Nova Planta na Coroa Aragón: abolición das Cortes, lexislación e Institucións (ver
Guerra de Sucesión).
• Introdución da Lei Sálica. Auto Acordado (1713). Prevalencia do varón sobre a muller na
sucesión ao trono.
• Redución do número de Consellos: (órganos de asesoramento real) aumentando as funcións o
Consello de Estado e Castela (este actuará en todo o Estado agás provincias Vascas e Navarra).
• Potenciación das Secretarías de Despacho (antecedente dos Ministerios) que podían variar en
número segundo as necesidades: Estado, Asuntos Estranxeiros, Gracia e Xustiza, Mariña e
Indias, Facenda, Guerra, Asuntos Eclesiásticos... Eran nomeados e destituídos polo rei.
• Reordenación administrativa do territorio: elimínanse os vicerreinados (agás en
América) e creánse demarcacións provinciais. Á fronte de cada unha noméase un
capitán xeral con atribucións militares e administrativas, que exercía como gobernador.
Implantáronse as Reais Audiencias, presididas polos capitáns xerais que tiñan
competencias xudiciais. No ámbito municipal introdúcese o corrixidor para o control das
principais cidades.
• Créase a figura dos intendentes (influencia francesa). Dependían directamente do rei,
gozaban de amplos poderes e tiñan como misión a recadación de impostos, dinamización
económica do territorio, controlar as autoridades locais, impulsar o desenvolvemento da
agricultura, manufacturas, levantar mapas e censos nas distintas provincias.
Estrutura administrativa da España do século XVIII
Fonte: Vicens Vives, J. Historia económica de España, 1972
Reforma da monarquía e centralismo político
Medidas (138-142)
• Reorganización da facenda: intentouse controlar o gasto e
reducir as partidas para guerras exteriores.
• Eran conscientes que se non se reformaba o sistema
impositivo procurando que todos os habitantes pagaran en
relación a súa riqueza, incluíndo os privilexiados o saneamento
económico era imposible.
• Na coroa de Aragón, aproveitando as consecuencia dos
Decretos de Nova Planta, introduciuse unha única contribución
que consistía nunha cota fixa, que se repartía
proporcionalmente entre os seus habitantes segundo a súa
riqueza. Foi un éxito, sobre todo en Cataluña.
• Intentouse espallar por toda España (Castela) (Catastro de
Ensenada 1750-1753), pero a resistencia dos privilexiados
impediu a súa aplicación.
Reformismo borbónico
na esfera política
Reinado: Felipe V e Fernando VI
Centralización
Territorial:
Decretos de Nova Pranta
na Coroa Aragón
Monarquía
Absoluta
Secretarios de Despacho
(Ministros actuais)
Sustitúen aos Consellos
Supresión dos Vicerreinados
(en España non en América)
Creación das provincias
Novas figuras na
Administración territorial:
Capitán Xeral e
Intendentes
Carlos III (1759-1788) e o reformismo ilustrado
(142-150)
• Carlos III, fillo de Felipe V e Isabel de
Farnesio, iniciou o seu reinado en 1759.
• Ata ese momento era rei de Nápoles, trono
que tivo que deixar en favor do seu fillo.
• Tiña unha ampla experiencia de goberno e
apoiouse nos defensores das prerrogativas
reais e das reformas para incrementar o
poder da monarquía.
Carlos III e o reformismo ilustrado
(142-150)
Ilustración
(páx. 143)
• Movemento cultural e ideolóxico, característico da
Europa do século XVIII, que defendía, tanto a
capacidade da razón humana para descubrir a
verdade e as leis da natureza, como a necesidade
de propoñer e realizar reformas co obxectivo de
incrementar o benestar material do país, mellorar a
sociedade e alcanzar a felicidade persoal.
• As novas ideas, aceptadas e desenvolvidas por
unha minoría de persoas (oficiais da Administración,
clérigos, nobres, comerciantes...) tiveron unha
enorme influencia política.
Ilustración
(páx. 143)
• Outra maneira:
a) Movemento cultural do s. XVIII que critica o modelo cultural, social, político e
socioeconómico do Antigo Réxime.
b) Coñécese como século das luces: luz (razón) ilumina a oscuridade (fe,
superstición).
c) Defensa da razón: defensa da educación e o progreso para acada a felicidade
(tan só se chega pola vía do coñecemento)
d) Liberdade e igualdade dos individuos.
e) Defensa da propiedade privada. Liberdade de comercio e industria.
f) Oposición ao dominio ideolóxico da Igrexa.
g) Soberanía nacional (Rousseau). División de poderes (Montesquieu)
h) Fundamento do liberalismo.
Ilustración en España
Academias
Sociedades Económicas
de Amigos do País
Difúndese:
1ª fase: Feijoo
2ª fase: Campomanes
Cadalso
Aranda
Floridablanca
Jovellanos
Olavide
Atraso
Caracterízase por:
Ausencia dunha burguesía
Inmovilismo unversitario
Influencia eclesiástica
Interese por:
Educación
Actividade económica
Representantes:
Despotismo Ilustrado
• Medidas implantadas por algúns monarcas europeos
do século XVIII entre eles Carlos III en España que
pretenden reformar e racionalizar a administración, a
economía do país e o desenvolvemento educativo e
cultural do pobo sin alterar as bases sociais e
políticas do Antigo Réxime.
• Pretende facer unha síntese entre o modelo do
absolutismo e as novas ideas da Ilustración.
• Eslogan: Todo para ao pobo pero sin o pobo.
A Ilustración en España
• Coma no resto de Europa, na España do século XVIII xurdiu
un grupo de pensadores ilustrados.
• Os ilustrados españois fixáronse como obxectivos o
crecemento económico, a reforma da sociedade, a mellora
do ensino e a modernización da cultura española.
• Pero a ausencia en España de amplos grupos burgueses, o
conservadorismo dos medios intelectuais e o enorme peso
da Igrexa católica dificultaron a expansión destas ideas.
• A maioría dos ilustrados acabou colaborando coa monarquía
e estes atoparon un eficaz apoio no rei Carlos III. Algúns
nomes foron: Feijoo, Aranda, Cabarrús, Floridablanca, Pablo
Olavide ou Jovellanos este no reinado de Carlos IV.
Conde de Aranda
Conde de Floridablanca
Jovellanos
Pablo de Olavide
Regalismo
• Doutrina política e xurídica que afirmaba a
superioridade da autoridade dos reis sobre a Igrexa
do territorio sobre o que reinaban.
• Busca crear unha Igrexa sometida ao rei, poder
influír no nomeamento ou elixir os titulares dos altos
cargos eclesiásticos (bispos), así como autorizar a
publicación e divulgación dos escritos papais no
propio reino.
• A expulsión da Compañía de Xesús por parte de
Carlos III foi unha medida regalista emprendida polo
monarca.
Carlos III (1759-1788) e o reformismo ilustrado
(142-150)
• Carlos III contou cunha serie de colaboradores que eran, en
realidade, responsables dos esforzos reformistas, que desde
diversos postos de goberno, o auxiliaron.
• Inicialmente serán italianos: Grimaldi e Esquilache.
• Posteriormente serán sustituídos por españois. Entre eles cabe
destacar a Campomanes, o conde de Floridablanca, e o conde
de Aranda.
• Xunto a eles, e desde outros postos públicos, ilustrados como
Pablo Olavide, Cabarrús ou Jovellanos estudaron e
propuxeron unha serie de medidas que pretendían a
modernización e racionalización do Estado.
Carlos III: reformismo borbónico
Paseo del Prado (Madrid)
Museo de Ciencias
Naturais actual
museo do Prado
Observatorio
astronómico e
Xardín Botánico
Hospital Xeral de
Madrid actual
MAC Raíña Sofía
Carlos III (1759-1788) e o reformismo ilustrado
(142-150)
• O rei tivo que lle facer fronte a unha forte
oposición que acabaría derivando en revoltas e
motíns populares contra a súa acción de goberno.
• Nestas revoltas uníase o malestar popular pola
carestía do prezo dos alimentos, froito dunha mala
colleita en 1765 e da paralela liberalización do
comercio do trigo, a oposición ao excesivo poder
dos altos cargos estranxeiros (Grimaldi,
Esquilache...) e a resistencia dos privilexiados, que
vían minguados, coas reformas, o seu poder e
influencia.
Carlos III (1759-1788) e o reformismo ilustrado
(142-150)
• De entre as revoltas destaca o motín de Esquilache (1766), un
levantamento popular en Madrid contra as medidas tomadas polo ministro
Esquilache: limpeza urbana, iluminación, prohibición de xogos de azar e
usos de armas, uso de sombreiros, chambergos e capas longas. Iníciase
en Madrid pero expándese por outras localidades de España.
• No transfondo hai causas profundas: carestía da vida polo incremento do
prezo do gran debido ás malas colleitas e a liberalización do seu comercio
en 1765.
• A alta nobreza e o clero non son partidarios das reformas. Por estar
discriminados nos cargos ante ministros italianos (nobrezas). Opostas ao
regalismo (clero).
• Ante a extensión da revolta, Carlos III destituíu a Esquilache, freou
algunhas das reformas e baixou o prezo dos produtos de primeira
necesidade.
• Os motíns cesaron rapidamente e, pasado un tempo, Carlos III continuou,
agora con ministros españois e con máis cautela, o seu programa de
reformas.
Motín de Esquilache
Motín de Esquilache
Motín de Esquilache
Martí Monsó (1864)
Motín de Esquilache
(1766)
Afecta ás clases populares:
Crise de subsistencia
Causas
Subsitución dos ministros
Italianos (cese de Esquilache)
por españois (Floridablanca)
Consecuencias
Reformas socioeconómicas:
liberalización do prezo do
gran
Resistencias dos privilexiados
ás reformas (Nobres e Clero)
Ralentización e
prudencia na
aplicación
das reformas
Novos cargos municipais:
síndico persoeiro,
deputado do común e
alcaldes de barrio
Matemento do
regalismo:
expusión dos
Xesuítas
Conde de Floridablanca
Francisco de Goya
Carlos III (1759-1788) obra reformista
(142-150)
• As reformas impulsadas polo monarca e os seus ministros tiñan tres eixes básicos: reforma
administrativa (Estado, administración territorial e concellos), educación, económicas (agricultura,
comercio, artesanía-industria).
a) Reforma administrativa: fortalecemento do Estado e do poder do rei mediante a renovación e
aumento dos efectivos da Administración, modificación das provincias, intendencias e concellos.
• Intento da reforma facendística e estabilización orzamentaria. (fracaso pola oposición dos
estamentos privilexiados)
• No caso dos concellos trátase de frear o control oligárquico dos municipios (a nobreza dirixía
estas institucións) coa creación de cargos electos que velasen polos intereses dos veciños
(síndico persoeiro), polo control dos abastos (deputado do común) e dos problemas dos barrios
(alcaldes de barrio).
• Reforma militar: supresión dos tercios sustituídos por rexementos, reforma do recrutamento,
creación da garda real, fomento da armada (continuidade das medidas iniciadas anteriormente)
incremento na construción de barcos e novos estaleiros.
• Reforzar a administración nas colonias americanas.
• Defensa do poder do estado fronte a Igrexa (regalismo). Dereito a nomear aos cargos
eclesiásticos, a controlar a Inquisición e tamén a fundar mosteiros. Combateu tenazmente o
intento da Igrexa de constituír un poder dentro do Estado. Neste contexto hai que entender a
expulsión da orde dos xesuítas (1767), unha orde de enorme poder, de directa obediencia ao
papado e probable instigadora dos motíns contra Esquilache.
• Novo símbolo da monarquía española: a bandeira.
Carlos III (1759-1788) obra reformista
(142-150)
b) Reforma da educación. Reforma dos estudos
universitarios e ensinanzas medias (Estudos de
Santo Isidro de Madrid), pero moi especialmente
se fundaron as escolas de artes e oficios, ligadas a
coñecementos prácticos, e impulsouse a da
educación primaria. Ademais promoveuse a
fundación de academias dedicadas ás letras e ás
ciencias.
• Realización de expedicións ilustradas (posterior
ao reinado de Carlos III): circunnavegación de
Alessandro Malaespina (1789-1794), expedición
contra a variola de Balmis (1803) (saíu do porto
coruñés).
Carlos III (1759-1788) obra reformista
(142-150)
c) Reformas económicas. Convencidos da necesidade de acabar coas trabas que
inmobilizan a propiedade (mans mortas), que entorpecían a libre circulación e
amordazaban os mercados, adoptaron unha serie de medidas económicas:
• Agricultura: limitar os privilexios da Mesta, colonizar novas terras (Olavide) e impulsar
proxectos de reforma agraria, regadíos (canle de Castilla e Aragón), liberalización do
mercado de cerais (1765). As medidas van ter resistencias dos estamentos privilexiados
sobre todo as relacionadas coa modificación do réxime de propiedade.
• Comercio: crear mercados de bens e capitais: mellora das infraestruturas de transporte
(camiños reais e sistema radial), libre circulación de mercancías (Lei Libre circulación de
Grans 1765), certa liberalización do comercio coa América (fin do monopolio do porto
de Cádiz, 1765). Creouse o servizo de Correos Marítimos da Coruña (1765) e
autorizouse a diferentes portos peninsulares e americanos a comerciar directamente
entre sí. (Decretos de Libre Comercio 1765 e 1778). Creación de compañías comerciais
autorizadas a comerciar directamente cunha zona e un produto concreto.
• Apoiar a actividade industrial, liberalizando gradualmente o proceso de fabricación, a
partir de 1768, ou abandonando a xestión directa das Reais Fábricas (1761), arancel de
1782 para defender a industria nacional do comercio exterior.
• Estabilizar e moderar a politica impositiva co obxectivo de fomentar a produción e
estabilidade no gasto público.
Colonización de Serra Morena
etapas: XVIII: La Carolina (Jaén)
Carlos III (1759-1788) obra reformista
(142-150)
• Potenciación da industria popular (téxtiles,
curtidos...) que podían ser realizadas polos
campesiños. En Galicia era fundamental o liño e os
curtidos non en tanto as súas capacidades de
crecemento eran débiles e contrastaban cos
modernos métodos de fabricación (fábrica) que
iniciaba o seu desenvolvemento en Cataluña.
• Defensa do valor do traballo: honorabilidade e
valía social do traballo recoñecendo oficialmente o
desenvolvemento destas tarefas compatible coa
nobreza e o desempeño de funcións públicas
(1783).
A Ilustración galega
• Durante o século XVIII, moitos intelectuais amosaron a súa
preocupación polos problemas de Galicia e procuraron a
reforma da sociedade. Son os ilustrados galegos.
• A figura máis sobranceira foi o pai Benito Feixoo, autor de
numerosos ensaios sobre Medicina, Ciencias Naturais,
Xeografía e Historia, etc.
• A obra de Feixoo foi continuada polo seu discípulo o pai
Sarmiento. Os seus traballos están máis relacionados co
estudo de problemas propiamente galegos.
• Outros ilustrados foron Cornide e Lucas Labrada.
• Creáronse as Sociedades Económicas de Amigos do País.
Benito Feijoo
Martín Sarmiento
Cornide Saavedra
Lucas Labrada
O Padre Sarmiento
O galego no século XVIII. Correspondencia dunha fidalga compostelá
Raimundo Ibáñez
A Coruña no s. XVIII
• Un dos factores que máis repercutiu no
crecemento demográfico de A Coruña no
XVIII foi o seu rango de capital administrativa
do Reino de Galicia, papel que viña
desempeñando dende o s. XVI cando se
converteu en sede da Real Audiencia e
morada do Gobernador; pero o centralismo
promovido polos Borbóns non fixo máis que
consolidar esta realidade ó converter á
Coruña en residencia oficial do Intendente e
lugar case permanente da chamada Xunta
do Reino que representaba a toda Galicia.
PLANO DE A
CORUÑA A
FINAIS DO S.
XVIII E
PRINCIPOS DO
S.XIX
Capitanía Xeral
Casas de Paredes
Casas de Paredes (1925)
FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos
Casas de Paredes
Casas de Paredes
Aduana
actual subdelegación
do goberno
Real Consulado
Casa de
Cornide Saavedra
Acuartelamento da
Maestranza
Acueduto das Pontes
Acueduto das Pontes
Parque de Oza
A Torre de Hércules
proxecto de reforma (s. XVIII)
A Torre de Hércules
reforma (s. XVIII)
DIRIXIU ESTA
OBRA O
TENIENTE DE
NAVIO DE
MARINA DON
EUSTAQUIO
GIANNINI
A Torre de Hércules
proxecto de reforma (s. XVIII)
A Torre de Hércules
proxecto de reforma (s. XVIII)
• O Consulado da Coruña estimou a urxente reparación da nosa
Torre (...). Elixiuse ó enxeñeiro D. Eustaquio Giannini
iniciándose a obra en xuño de 1788. Dispúxose a reparación
descarnando e limpando tódalas partes vellas que ameazaban
ruína (...). O novo material buscouse da mellor calidade (...) e
con el fíxose un revestimento (...) que foi unido á obra antiga...
Subindo a ata cúpula que se desfixo por completo para forma-la
nova lanterna na que se debe acendelo fanal ou fogarón, que
arderá con carbón de pedra, resultando un aumento da súa
altura de 12 varas sobre o vello faro; exteriormente deixouse
unha faixa que rodea en espiral a Torre, para que conserve a
materia da dirección da vella rampla que agora quedou
distribuída con toda comodidade nas bóvedas interiores con
esqueiros de pedra.
• CORNIDE SAAVEDRA, J. Historia de la Torre de Hércules. M. 1792.
A Torre de Hércules
reforma (s. XVIII)
A Torre de Hércules
reforma (s. XVIII)
Carlos III monta garda
á entrada na Torre
Torre de Hércules
Ría de Ferrol
Arsenal de Ferrol
Arsenal de Ferrol
Arsenal de Ferrol
Barrio da Magdalena (s XVIII)
Barrio da Magdalena
SIGPAC
Barrio da
Madalena
A familia de Carlos IV retratada por Goya
Intrigas na corte de Carlos IV
Un xantar en palacio
Visita a San Antonio de la Florida. 1798
O salón segredo de Godoy
C 1807 Conspiración do Escorial
C 1807 Conxura do Escorial
1808 Motín de Aranjuez
Carlos IVMaría
Luísa de
ParmaFernando VII
Carlos Mª
Isidro
Goya
Muller de
perfil
Carlos IV (1788-1808) e o impacto da
Revolución francesa (150-154)
a) O temor á expansión da revolución
(150-152).
b) Os derradeiros gobernos ilustrados.
(152-153).
c) Despotismo de Godoy e alianza con
Napoleón (154).
Carlos IV (1788-1808)
a) O temor á expansión da revolución (150-152)
• Desde 1789 as noticias procedentes de Francia (proclamación da
soberanía nacional, liberdades e dereitos individuais, limitación do
poder do rei, abolición dos privilexios da nobreza e da Igrexa,
supresión do feudalismo...) causa un forte impacto.
• O temor ao contaxio revolucionario fai que se estableza un
cinturón sanitario nas fronteiras e portos. Floridablanca realizará
un severo control da propaganda revolucionaria, fundamentalmente
por medio da Inquisición. As medidas foron en parte ineficaces e a
propaganda chegou de forma clandestina.
• As ideas revolucionarias serán aceptadas por unha minoría
ilustrada e reformista radical mentres que, a maioría das elites
poderosas (nobreza e clero) rexeitaran os seus principios e os
perseguirán.
• A influencia francesa chegará ás colonias americanas,
especialmente entre o grupo crioulo que comeza a tomar
conciencia da defensa dos valores propios fronte á dominación
española.
Carlos IV (1788-1808)
a) O temor á expansión da revolución (150-152)
• 1792: a revolución francesa radicalízase. Cae a monarquía
constitucional e establécese a república (convención). Luís XVI é
detido. En 1793 a convención estará controlada polos xacobinos
(sector máis radical da revolución).
• As monarquías europeas séntense ameazadas e saen en defensa
dos dereitos reais do monarca francés e atacan aos
revolucionarios. Son incapaces de derrotalos.
• A postura española e inicialmente vacilante. A finais de 1792,
Manuel Godoy é nomeado Secretario de Estado. Fidalgo de
ambición desmedida, alcanzou o poder aos 25 anos grazas á
protección da raíña María Luísa, pasando nuns poucos meses de
cadete da garda Real a tenente xeneral, grande de España e duque
de Alcudia. Inicialmente tratou de negociar e conseguir a liberación
de Luís XVI.
• 1793, Luís XVI e a súa familia serán guillotinados. España entra en
guerra contra os revolucionarios franceses (guerra dos Pireneos
ou da Convención).
Manuel Godoy
Francisco de Goya
Duque por usurpación,
Príncipe de iniquidad,
General en la maldad,
Almirante en la traición;
Lascivo cual garañón,
De rameras rodeado,
Con dos mujeres casado,
En la ambición sin igual,
En la soberbia sin par
Y la ruina del Estado.
A condesa de Chinchón
Francisco de Goya
Pepita Tudó
Detalle da
Maxa desnuda
de Goya
Carlos IV (1788-1808)
a) O temor á expansión da revolución (150-152)
• 1795: a falta de preparación e as continuas
derrotas obrigan a Godoy a asinar a paz. Paz de
Basilea. Conseguindo o título de Príncipe da Paz.
• A revolución por estas datas vai temperando
(Convención termidoriana e posteriormente o
Consulado (chegada de Napoleón ao poder).
• A partir de entón, a política exterior de España
oriéntase a buscar e consolidar a alianza coa
Francia revolucionaria para facer fronte ás
ameazas de Gran Bretaña sobre o comercio
americano; esta alianza asinouse en 1796
(Tratado de San Ildefonso), o que provoca que
os enfrontamentos cos ingleses foran constantes.
Carlos IV (1788-1808)
b) Os derradeiros gobernos ilustrados (152-
153)
• Entre 1792 e 1800 a división ideolóxica aumentou
favorecendo o enfrontamento e a loita polo poder
entre os partidarios das reformas e os da tradición.
• As relacións coa República francesa, as guerra
contra Gran Bretaña e as dificultades económicas
complicaron o panorama político.
• Nestas circunstancias sucedéronse os gobernos
encabezados por Godoy, Francisco Saavedra,
Urquijo que continuaron a política reformista
ilustrada máis ou menos intensa pero sempre
limitada polo afianzamento da oposición
reaccionaria.
Carlos IV (1788-1808)
b) Os derradeiros gobernos ilustrados (152-
153)
• A Coroa apoiará aquelas iniciativas reformistas que non vaian en
contra da perda do poder real.
• A monarquía procurará eliminar a aquelas persoas ou programas
que poidan significar un perigo ou unha crítica ao sistema vixente.
• Os ilustrados contarán co favor do rei ou coa súa hostilidade de
acordo coas circunstancias ou as propostas realizadas.
• Algúns dos principais ilustrados como Cabarrús, Jovellanos ou
Malaspina coñeceron épocas de apoio oficial e outras nas que
sufriron persecución ou cárcere.
• Tamén nesta época, as dificultades facendísticas e os cuantiosos
gastos ocasionados polas guerras propiciaron que se levase a
cabo, en 1798, a primeira expropiación e venda de terras de mans
mortas: coñecida como a desamortización de Godoy. Medida que
afectou a institucións benéficas da Igrexa.
Jovellanos
Francisco de Goya.
Ilustrado que viviu nunha
época moi convulsa
e foi vítima dela
Carlos IV (1788-1808)
c) Despotismo de Godoy e alianza con Napoleón (154)
• 1801, os partidarios da tradición desprazan do poder aos
Ilustrados.
• Os reis confían en Godoy quen, a partir de entón,
converteuse no máximo responsable da política da coroa (é
un valido). Actúa como un alter ego do rei co título de
Xeneralísimo.
• Coas súas actuacións e sumando títulos, honores e poder,
Godoy provocou as críticas airadas e a oposición de
numerosos grupos e personalidades: do príncipe de Asturias
(Fernando), da Igrexa, da nobreza, dos ilustrados, do pobo
molestos polo seu ascenso, pola súa intimidade cos reis,
polo seu estilo de vida, pola acumulación de honores e
riquezas polo seu despotismo á hora de gobernar.
Carlos IV (1788-1808)
c) Despotismo de Godoy e alianza con Napoleón (154)
• Paralelamente, o contexto internacional foi cada
vez máis negativo e prexudicial para a Coroa de
España. Os enfrontamentos bélicos con Gran
Bretaña foron continuos e provocaron a quebra do
comercio con América, a ruína do Estado e unha
crecente supeditación a Francia (gobernada por
Napoleón dende 1799).
• Os combates navais hispano-franceses fronte aos
ingleses foron desastrosos, acabando estes por
conseguir o dominio absoluto dos mares tras a
vitoria na batalla de Trafalgar (1805)
Plano de
Londres
Trafalgar Square
Londres
Trafalgar Square
Londres
Monumento ao
Almirante Nelson
Faro Cabo Trafalgar
Cádiz
Tarifa
Xibraltar
Ceuta
Situación do
cabo Trafalgar
onde se
desenvolveu
a batalla
Faro do cabo Trafalgar (Cádiz)
Batalla de Trafalgar
Auguste Mayer. 1836
21 Outubro 1805
Na literatura
Pérez Galdós
Joaquín Sorolla
EPISODIOS NACIONALES
Colección de cuarenta e
seis novelas históricas
escritas por Pérez Galdós
redactadas entre 1872 e
1912. Divididas en cinco
series e tratan a historia de
España dende 1805 ata
1880. Inserta vivencias de
personaxes ficticios nos
feitos históricos de la
España del XIX como, por
exemplo, a guerra da
Independencia, período que
Galdós coñeceu de neno a
traves das narracións do
seu pai, militar que
combatiu nesta.
Primeira serie. Carlos IV e a Guerra
Independencia
Publicada
Trafalgar 1873
La Corte de Carlos IV 1873
El 19 de marzo y el 2 de mayo 1873
Bailén 1873
Napoleón en Chamartín 1874
Zaragoza 1874
Gerona 1874
Cádiz 1874
Juan Martín el Empecinado 1874
La batalla de los Arapiles 1875
El equipaje del rey José (2ª serie) 1875
Carlos IV (1788-1808)
c) Despotismo de Godoy e alianza con Napoleón (154)
• Co obxectivo de causar graves prexuízos económicos a Gran
Bretaña, en 1806 Napoleón decretou o bloqueo continental contra
os seus barcos e mercadorías, así como a invasión daqueles
países que non o respectasen.
• O non cumprimento por parte de Portugal (tradicional aliado dos
ingleses) levou a Napoleón a planificar a súa conquista contando co
apoio de España.
• A cambio da autorización do paso por o territorio español de tropas
francesas, acordouse o reparto de Portugal e a creación do reino
dos Algarves para Godoy (Tratado de Fontainebleau, 1807).
• 1808: os movementos das tropas francesas cara Portugal e a
ambición de Godoy provocan un crecente malestar na Corte e no
pobo. Os enfrontamentos dentro da propia familia real, cos intentos
de Fernando de facerse co poder, levaron a Napoleón a considerar
a posibilidade de facerse co control da monarquía española.
Palacio de Fontainebleau
Firma do Tratado de Fontainebleau
1807
COMPOSICIÓN DE TEXTOS. COMENTARIO Nº1
TEXTO Nº 1
Art. 1. A provincia de Entre-Douro e Miño coa cidade de Porto
darase en toda propiedade e soberanía ó rei de Etruria co título
de rei da Lusitania Setentrional.
Art.. 2. A provincia do Alentejo e o reino dos Algarves daranse en
toda propiedade e soberanía ó príncipe da Paz (Godoy), para que
as disfrute co título de príncipe dos Algarves.
Art. 3. As provincias de Beira, Tras-os-Montes e a Estremadura
portuguesa quedarán en depósito ata a paz xeral, para dispor
delas segundo as circunstancias e segundo conveña ás dúas
altas partes contratantes. (...)
Art. 13. As dúas altas partes contratantes entenderanse para
facer un repartimento igual das illas, colonias e outras
propiedades ultramarinas de Portugal.
Tratado de Fontainebleau. 27-10-1807 (cast.)
División de Portugal segundo o
Tratado de Fontainebleau
1807
TEXTO Nº 2
O príncipe Fernando prepara un movemento en Palacio:
a coroa de VM periga: a raíña Mª. Luísa corre o risco de
morrer envelenada: urxe impedir tales intentos sen
perder un instante: o vasalo fiel que dá este aviso non
está en posición nin en circunstancias para poder cumprir
doutra maneira os seus deberes.
Anónimo atopado por Carlos IV no seu escritorio da
súa residencia real de El Escorial.
28-10-1807 (cast.)
Motín de Aranjuez
19 de marzo de 1808
TEXTO Nº 3
Como os achaques de que adoezo non me permiten
soportar por máis tempo o grande peso do goberno dos
meus reinos e cómpre para reparar a miña saúde,
gozar dun clima máis temperado e da tranquilidade da
vida privada, determinei despois da máis serie
deliberación, abdicar a miña coroa no meu herdeiro e
moi caro fillo o príncipe de Asturias. Por tanto é a miña
vontade que sexa recoñecido e obedecido como rei e
señor natural de tódolos meus dominios.
CARLOS IV. Decreto de abdicación. 19-3-1808. (cast.)
TEXTO Nº 4
Señor meu irmán: VM saberá sen dúbida con pena os
sucesos de Aranxuez e as súas resultas (...) Eu non
renunciei en favor do meu fillo senón pola forza das
circunstancias cando o estrondo das armas e os
clamores dunha garda sublevada me facían coñecer a
necesidade de escoller entre a vida ou a morte e a esta
última seguiría a da raíña. Eu fun forzado a renunciar.
Dirixo a VM unha protesta* contra os sucesos de
Aranxuez e contra a miña abdicación. Entrégome e
enteiramente confío no corazón e amizade da VM.
CARLOS IV. Decreto de abdicación. 23-3-1808. (cast.)
‘A protesta fóra efectuada noutro documento o 21-3-
1808 no que consideraba nula a abdicación do 19 de
marzo.
TEXTO Nº 4
Art.1. SM o rei Carlos que non tivo en toda a súa vida outra
mira que a felicidade dos seus vasalos (...) resolveu ceder,
como cede pola presente, tódolos seus dereitos ó trono das
Españas e das Indias á SM o emperador Napoleón, como o
único que, no estado a que chegaron as cousas, pode
establecer a orde; entendéndose que dita cesión só ha de ter
efecto para facer gozar ós seus vasalos das condicións
seguintes:
1. A integridade do reino será mantida (...).
2. A relixión católica, apostólica e romana será a única de
España (...).
3. SM o Emperador obrígase a dar asilo nos seus Estados ó
rei Carlos, a súa familia, ó Príncipe da Paz (...), os cales
gozarán en Francia dun rango equiparable ó que tiñan en
España.
Convenio entre Carlos IV e Napoleón. 5-5-1808. (cast.)
TEXTO Nº 5
O príncipe de Asturias adhírese á cesión feita polo
rei Carlos dos seus dereitos ó trono de España e das
Indias a favor da SM o Emperador dos franceses, rei
de Italia e Protector da Confederación do Rin e
renuncia a tódolos dereitos que posúe como príncipe
de Asturias á Coroa de España.
Convenio entre Fernando, príncipe de Asturias e
Napoleón. 10-5-1808. (cast.)
Esquema resumo

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Unidade 1. O século XVIII: a crise do Antigo Réxime
Unidade 1. O século XVIII: a crise do Antigo RéximeUnidade 1. O século XVIII: a crise do Antigo Réxime
Unidade 1. O século XVIII: a crise do Antigo RéximeAgrela Elvixeo
 
1912-2012 Centenario da anexión do concello de Santa María de Oza
1912-2012 Centenario da anexión do concello de Santa María de Oza1912-2012 Centenario da anexión do concello de Santa María de Oza
1912-2012 Centenario da anexión do concello de Santa María de OzaAgrela Elvixeo
 
Unidade 5. Inicios e consolidación do réxime liberal
Unidade 5. Inicios e consolidación do réxime liberalUnidade 5. Inicios e consolidación do réxime liberal
Unidade 5. Inicios e consolidación do réxime liberalAgrela Elvixeo
 
Unidade 8. II República
Unidade 8. II RepúblicaUnidade 8. II República
Unidade 8. II RepúblicaAgrela Elvixeo
 
Tema 3 Restauración, liberalismo e nacionalismo (4º ESO)
Tema 3 Restauración, liberalismo e nacionalismo (4º ESO)Tema 3 Restauración, liberalismo e nacionalismo (4º ESO)
Tema 3 Restauración, liberalismo e nacionalismo (4º ESO)rubempaul
 
Os pobos xermánicos na Península Ibérica
Os pobos xermánicos na Península IbéricaOs pobos xermánicos na Península Ibérica
Os pobos xermánicos na Península IbéricaAgrela Elvixeo
 
Absolutismo e Ilustración
Absolutismo e IlustraciónAbsolutismo e Ilustración
Absolutismo e IlustraciónEvaPaula
 
O SÉCULO XVII. ABSOLUTISMO E BARROCO
O SÉCULO XVII. ABSOLUTISMO E BARROCOO SÉCULO XVII. ABSOLUTISMO E BARROCO
O SÉCULO XVII. ABSOLUTISMO E BARROCORosacidgalante
 
O século XVIII. A crise do Antigo Réxime
O século XVIII. A crise do Antigo RéximeO século XVIII. A crise do Antigo Réxime
O século XVIII. A crise do Antigo RéximeAgrela Elvixeo
 
Vocabulario ABAU 2017 2018
Vocabulario ABAU 2017 2018Vocabulario ABAU 2017 2018
Vocabulario ABAU 2017 2018Agrela Elvixeo
 
Vocabulario Historia España ABAU
Vocabulario Historia España ABAUVocabulario Historia España ABAU
Vocabulario Historia España ABAUAgrela Elvixeo
 
Tema 7 O nacemento do mundo moderno
Tema 7 O nacemento do mundo modernoTema 7 O nacemento do mundo moderno
Tema 7 O nacemento do mundo modernorubempaul
 
Crise do Antigo Réxime e construción do Estado liberal na España do século XIX
Crise do Antigo Réxime e construción do Estado liberal na España do século XIXCrise do Antigo Réxime e construción do Estado liberal na España do século XIX
Crise do Antigo Réxime e construción do Estado liberal na España do século XIXFernanda Suárez Méndez
 
Tema 6 (2º ESO): A Alta Idade Media
Tema 6 (2º ESO): A Alta Idade MediaTema 6 (2º ESO): A Alta Idade Media
Tema 6 (2º ESO): A Alta Idade Mediarubempaul
 
O século xviii traballo xeografia
O século xviii traballo xeografiaO século xviii traballo xeografia
O século xviii traballo xeografiapablokatt
 

Was ist angesagt? (20)

Unidade 1. O século XVIII: a crise do Antigo Réxime
Unidade 1. O século XVIII: a crise do Antigo RéximeUnidade 1. O século XVIII: a crise do Antigo Réxime
Unidade 1. O século XVIII: a crise do Antigo Réxime
 
1912-2012 Centenario da anexión do concello de Santa María de Oza
1912-2012 Centenario da anexión do concello de Santa María de Oza1912-2012 Centenario da anexión do concello de Santa María de Oza
1912-2012 Centenario da anexión do concello de Santa María de Oza
 
Unidade 5. Inicios e consolidación do réxime liberal
Unidade 5. Inicios e consolidación do réxime liberalUnidade 5. Inicios e consolidación do réxime liberal
Unidade 5. Inicios e consolidación do réxime liberal
 
Unidade 8. II República
Unidade 8. II RepúblicaUnidade 8. II República
Unidade 8. II República
 
Tema 3 Restauración, liberalismo e nacionalismo (4º ESO)
Tema 3 Restauración, liberalismo e nacionalismo (4º ESO)Tema 3 Restauración, liberalismo e nacionalismo (4º ESO)
Tema 3 Restauración, liberalismo e nacionalismo (4º ESO)
 
UNIDADE 4 - 4º E.S.O.
UNIDADE 4 - 4º E.S.O.UNIDADE 4 - 4º E.S.O.
UNIDADE 4 - 4º E.S.O.
 
Os pobos xermánicos na Península Ibérica
Os pobos xermánicos na Península IbéricaOs pobos xermánicos na Península Ibérica
Os pobos xermánicos na Península Ibérica
 
Absolutismo e Ilustración
Absolutismo e IlustraciónAbsolutismo e Ilustración
Absolutismo e Ilustración
 
España no século xix
España no século xix España no século xix
España no século xix
 
O SÉCULO XVII. ABSOLUTISMO E BARROCO
O SÉCULO XVII. ABSOLUTISMO E BARROCOO SÉCULO XVII. ABSOLUTISMO E BARROCO
O SÉCULO XVII. ABSOLUTISMO E BARROCO
 
O século XVIII. A crise do Antigo Réxime
O século XVIII. A crise do Antigo RéximeO século XVIII. A crise do Antigo Réxime
O século XVIII. A crise do Antigo Réxime
 
Vocabulario ABAU 2017 2018
Vocabulario ABAU 2017 2018Vocabulario ABAU 2017 2018
Vocabulario ABAU 2017 2018
 
Vocabulario Historia España ABAU
Vocabulario Historia España ABAUVocabulario Historia España ABAU
Vocabulario Historia España ABAU
 
UNIDADE 2 - 4º E.S.O.
UNIDADE 2 - 4º E.S.O.UNIDADE 2 - 4º E.S.O.
UNIDADE 2 - 4º E.S.O.
 
Tema 7 O nacemento do mundo moderno
Tema 7 O nacemento do mundo modernoTema 7 O nacemento do mundo moderno
Tema 7 O nacemento do mundo moderno
 
UNIDADE 5 - 4º E.S.O.
UNIDADE 5 - 4º E.S.O.UNIDADE 5 - 4º E.S.O.
UNIDADE 5 - 4º E.S.O.
 
Crise do Antigo Réxime e construción do Estado liberal na España do século XIX
Crise do Antigo Réxime e construción do Estado liberal na España do século XIXCrise do Antigo Réxime e construción do Estado liberal na España do século XIX
Crise do Antigo Réxime e construción do Estado liberal na España do século XIX
 
Tema 6 (2º ESO): A Alta Idade Media
Tema 6 (2º ESO): A Alta Idade MediaTema 6 (2º ESO): A Alta Idade Media
Tema 6 (2º ESO): A Alta Idade Media
 
Unidade 1 - 4º E.S.O.
Unidade 1 - 4º E.S.O.Unidade 1 - 4º E.S.O.
Unidade 1 - 4º E.S.O.
 
O século xviii traballo xeografia
O século xviii traballo xeografiaO século xviii traballo xeografia
O século xviii traballo xeografia
 

Ähnlich wie Unidade 4. o reformismo borbónico

Unidade 10 crise do imperio español
Unidade 10 crise do imperio españolUnidade 10 crise do imperio español
Unidade 10 crise do imperio españolcamposseijo
 
UD 1 Absolutismo e Ilustración
UD 1 Absolutismo e IlustraciónUD 1 Absolutismo e Ilustración
UD 1 Absolutismo e IlustraciónEvaPaula
 
renacemento 110517020217-phpapp02
renacemento 110517020217-phpapp02renacemento 110517020217-phpapp02
renacemento 110517020217-phpapp02LOPEZMOURENZA
 
Historia Moderna
Historia ModernaHistoria Moderna
Historia Modernacamposseijo
 
A monarquia borbónica no Antigo Réxime
A monarquia borbónica no Antigo RéximeA monarquia borbónica no Antigo Réxime
A monarquia borbónica no Antigo RéximeTere Nécega Rodriguez
 
Monarquía Borbónica
Monarquía BorbónicaMonarquía Borbónica
Monarquía Borbónicacamposseijo
 
A España dos Reis Católicos. A dinastía dos Austrias
A España dos Reis Católicos. A dinastía dos AustriasA España dos Reis Católicos. A dinastía dos Austrias
A España dos Reis Católicos. A dinastía dos Austriaslogargola
 
A España dos Reis Católicos
A España dos Reis CatólicosA España dos Reis Católicos
A España dos Reis Católicoslolaen
 
Tema 10 O imperio dos Austria
Tema 10 O imperio dos AustriaTema 10 O imperio dos Austria
Tema 10 O imperio dos Austriarubempaul
 
Tema 1: Absolutismo e Ilustración
Tema 1: Absolutismo e IlustraciónTema 1: Absolutismo e Ilustración
Tema 1: Absolutismo e IlustraciónLuus Quiroga
 
Os Reis Católicos e os Austrias (3º ESO)
Os Reis Católicos e os Austrias (3º ESO)Os Reis Católicos e os Austrias (3º ESO)
Os Reis Católicos e os Austrias (3º ESO)rubempaul
 
5 Os Primeiros Monarcas BorbóN En EspañA
5 Os Primeiros Monarcas BorbóN En EspañA5 Os Primeiros Monarcas BorbóN En EspañA
5 Os Primeiros Monarcas BorbóN En EspañAFhistoria
 
Os Reis católicos e os Austrias
Os Reis católicos e os AustriasOs Reis católicos e os Austrias
Os Reis católicos e os Austriasrubempaul
 
Tema 1. antiguo régimen
Tema 1. antiguo régimenTema 1. antiguo régimen
Tema 1. antiguo régimenDudas-Historia
 
Tema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociaisTema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociaisjuan garcia coto
 
Tema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociaisTema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociaisjuan garcia coto
 
Tema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociaisTema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociaisjuan garcia coto
 

Ähnlich wie Unidade 4. o reformismo borbónico (20)

Unidade 10 crise do imperio español
Unidade 10 crise do imperio españolUnidade 10 crise do imperio español
Unidade 10 crise do imperio español
 
UD 1 Absolutismo e Ilustración
UD 1 Absolutismo e IlustraciónUD 1 Absolutismo e Ilustración
UD 1 Absolutismo e Ilustración
 
renacemento 110517020217-phpapp02
renacemento 110517020217-phpapp02renacemento 110517020217-phpapp02
renacemento 110517020217-phpapp02
 
Historia Moderna
Historia ModernaHistoria Moderna
Historia Moderna
 
A monarquia borbónica no Antigo Réxime
A monarquia borbónica no Antigo RéximeA monarquia borbónica no Antigo Réxime
A monarquia borbónica no Antigo Réxime
 
O Reformismo BorbóNico
O Reformismo BorbóNicoO Reformismo BorbóNico
O Reformismo BorbóNico
 
Monarquía Borbónica
Monarquía BorbónicaMonarquía Borbónica
Monarquía Borbónica
 
A España dos Reis Católicos. A dinastía dos Austrias
A España dos Reis Católicos. A dinastía dos AustriasA España dos Reis Católicos. A dinastía dos Austrias
A España dos Reis Católicos. A dinastía dos Austrias
 
A España dos Reis Católicos
A España dos Reis CatólicosA España dos Reis Católicos
A España dos Reis Católicos
 
Tema 10 O imperio dos Austria
Tema 10 O imperio dos AustriaTema 10 O imperio dos Austria
Tema 10 O imperio dos Austria
 
Tema 1: Absolutismo e Ilustración
Tema 1: Absolutismo e IlustraciónTema 1: Absolutismo e Ilustración
Tema 1: Absolutismo e Ilustración
 
Os Reis Católicos e os Austrias (3º ESO)
Os Reis Católicos e os Austrias (3º ESO)Os Reis Católicos e os Austrias (3º ESO)
Os Reis Católicos e os Austrias (3º ESO)
 
5 Os Primeiros Monarcas BorbóN En EspañA
5 Os Primeiros Monarcas BorbóN En EspañA5 Os Primeiros Monarcas BorbóN En EspañA
5 Os Primeiros Monarcas BorbóN En EspañA
 
A Ilustración
A IlustraciónA Ilustración
A Ilustración
 
Xeografia
XeografiaXeografia
Xeografia
 
Os Reis católicos e os Austrias
Os Reis católicos e os AustriasOs Reis católicos e os Austrias
Os Reis católicos e os Austrias
 
Tema 1. antiguo régimen
Tema 1. antiguo régimenTema 1. antiguo régimen
Tema 1. antiguo régimen
 
Tema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociaisTema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociais
 
Tema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociaisTema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociais
 
Tema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociaisTema 1 de ciencias sociais
Tema 1 de ciencias sociais
 

Mehr von Agrela Elvixeo

Ruth Matilda Anderson. Hispanic Society of America. Imaxes de Galicia
Ruth Matilda Anderson. Hispanic Society of America. Imaxes de GaliciaRuth Matilda Anderson. Hispanic Society of America. Imaxes de Galicia
Ruth Matilda Anderson. Hispanic Society of America. Imaxes de GaliciaAgrela Elvixeo
 
Peixeiras da Coruña. O Muro da Coruña. IES Monelos
Peixeiras da Coruña. O Muro da Coruña. IES MonelosPeixeiras da Coruña. O Muro da Coruña. IES Monelos
Peixeiras da Coruña. O Muro da Coruña. IES MonelosAgrela Elvixeo
 
Xardín de San Carlos (A Coruña) IES Monelos
Xardín de San Carlos (A Coruña) IES MonelosXardín de San Carlos (A Coruña) IES Monelos
Xardín de San Carlos (A Coruña) IES MonelosAgrela Elvixeo
 
Lavandeiras e lavadoiros da Coruña. IES Monelos
Lavandeiras e lavadoiros da Coruña. IES MonelosLavandeiras e lavadoiros da Coruña. IES Monelos
Lavandeiras e lavadoiros da Coruña. IES MonelosAgrela Elvixeo
 
Os xudeus na Coruña durante a Idade Media
Os xudeus na Coruña durante a Idade MediaOs xudeus na Coruña durante a Idade Media
Os xudeus na Coruña durante a Idade MediaAgrela Elvixeo
 
A Galera ou prisión de mulleres da Coruña
A Galera ou prisión de mulleres da CoruñaA Galera ou prisión de mulleres da Coruña
A Galera ou prisión de mulleres da CoruñaAgrela Elvixeo
 
As cigarreiras da Fábrica de Tabacos da Coruña
As cigarreiras da Fábrica de Tabacos da CoruñaAs cigarreiras da Fábrica de Tabacos da Coruña
As cigarreiras da Fábrica de Tabacos da CoruñaAgrela Elvixeo
 
ANTIGA FÁBRICA DE TABACOS DA CORUÑA. HISTORIAS DA CIDADE
ANTIGA FÁBRICA DE TABACOS DA CORUÑA. HISTORIAS DA CIDADEANTIGA FÁBRICA DE TABACOS DA CORUÑA. HISTORIAS DA CIDADE
ANTIGA FÁBRICA DE TABACOS DA CORUÑA. HISTORIAS DA CIDADEAgrela Elvixeo
 
O Muro da Coruña. A actividade pesqueira no porto da Coruña
O Muro da Coruña. A actividade pesqueira no porto da CoruñaO Muro da Coruña. A actividade pesqueira no porto da Coruña
O Muro da Coruña. A actividade pesqueira no porto da CoruñaAgrela Elvixeo
 
Francisco Espoz y Mina. Liberal vinculado A Coruña
Francisco Espoz y Mina. Liberal vinculado A CoruñaFrancisco Espoz y Mina. Liberal vinculado A Coruña
Francisco Espoz y Mina. Liberal vinculado A CoruñaAgrela Elvixeo
 
Historias da Coruña: Juan Díaz Porlier "O Marquesiño"
Historias da Coruña: Juan Díaz Porlier "O Marquesiño"Historias da Coruña: Juan Díaz Porlier "O Marquesiño"
Historias da Coruña: Juan Díaz Porlier "O Marquesiño"Agrela Elvixeo
 
Xoana de Vega (persoeiro importante do liberalismo coruñés)
Xoana de Vega (persoeiro importante do liberalismo coruñés)Xoana de Vega (persoeiro importante do liberalismo coruñés)
Xoana de Vega (persoeiro importante do liberalismo coruñés)Agrela Elvixeo
 
50 aniversario das obras do encoro de Cecebre
50 aniversario das obras do encoro de Cecebre50 aniversario das obras do encoro de Cecebre
50 aniversario das obras do encoro de CecebreAgrela Elvixeo
 
A CORUÑA E A EDICIÓN DO LIBRO EN GALEGO.pptx
A CORUÑA E A EDICIÓN DO LIBRO EN GALEGO.pptxA CORUÑA E A EDICIÓN DO LIBRO EN GALEGO.pptx
A CORUÑA E A EDICIÓN DO LIBRO EN GALEGO.pptxAgrela Elvixeo
 
As Irmandades da Fala. As Irmandades da Fala créanse na Coruña en 1916
As Irmandades da Fala. As Irmandades da Fala créanse na Coruña en 1916As Irmandades da Fala. As Irmandades da Fala créanse na Coruña en 1916
As Irmandades da Fala. As Irmandades da Fala créanse na Coruña en 1916Agrela Elvixeo
 
25 de Novembro no IES Monelos
25 de Novembro no IES Monelos25 de Novembro no IES Monelos
25 de Novembro no IES MonelosAgrela Elvixeo
 
Castelo de San Diego (A Coruña)
Castelo de San Diego (A Coruña)Castelo de San Diego (A Coruña)
Castelo de San Diego (A Coruña)Agrela Elvixeo
 
Mulleres no Seminario de Estudos Galegos
Mulleres no Seminario de Estudos GalegosMulleres no Seminario de Estudos Galegos
Mulleres no Seminario de Estudos GalegosAgrela Elvixeo
 
SANTA COMPAÑA-SANTO ANDRÉ DE TEIXIDO.pptx
SANTA COMPAÑA-SANTO ANDRÉ DE TEIXIDO.pptxSANTA COMPAÑA-SANTO ANDRÉ DE TEIXIDO.pptx
SANTA COMPAÑA-SANTO ANDRÉ DE TEIXIDO.pptxAgrela Elvixeo
 

Mehr von Agrela Elvixeo (20)

Ruth Matilda Anderson. Hispanic Society of America. Imaxes de Galicia
Ruth Matilda Anderson. Hispanic Society of America. Imaxes de GaliciaRuth Matilda Anderson. Hispanic Society of America. Imaxes de Galicia
Ruth Matilda Anderson. Hispanic Society of America. Imaxes de Galicia
 
Peixeiras da Coruña. O Muro da Coruña. IES Monelos
Peixeiras da Coruña. O Muro da Coruña. IES MonelosPeixeiras da Coruña. O Muro da Coruña. IES Monelos
Peixeiras da Coruña. O Muro da Coruña. IES Monelos
 
Xardín de San Carlos (A Coruña) IES Monelos
Xardín de San Carlos (A Coruña) IES MonelosXardín de San Carlos (A Coruña) IES Monelos
Xardín de San Carlos (A Coruña) IES Monelos
 
Lavandeiras e lavadoiros da Coruña. IES Monelos
Lavandeiras e lavadoiros da Coruña. IES MonelosLavandeiras e lavadoiros da Coruña. IES Monelos
Lavandeiras e lavadoiros da Coruña. IES Monelos
 
Os xudeus na Coruña durante a Idade Media
Os xudeus na Coruña durante a Idade MediaOs xudeus na Coruña durante a Idade Media
Os xudeus na Coruña durante a Idade Media
 
A Galera ou prisión de mulleres da Coruña
A Galera ou prisión de mulleres da CoruñaA Galera ou prisión de mulleres da Coruña
A Galera ou prisión de mulleres da Coruña
 
As cigarreiras da Fábrica de Tabacos da Coruña
As cigarreiras da Fábrica de Tabacos da CoruñaAs cigarreiras da Fábrica de Tabacos da Coruña
As cigarreiras da Fábrica de Tabacos da Coruña
 
ANTIGA FÁBRICA DE TABACOS DA CORUÑA. HISTORIAS DA CIDADE
ANTIGA FÁBRICA DE TABACOS DA CORUÑA. HISTORIAS DA CIDADEANTIGA FÁBRICA DE TABACOS DA CORUÑA. HISTORIAS DA CIDADE
ANTIGA FÁBRICA DE TABACOS DA CORUÑA. HISTORIAS DA CIDADE
 
O Muro da Coruña. A actividade pesqueira no porto da Coruña
O Muro da Coruña. A actividade pesqueira no porto da CoruñaO Muro da Coruña. A actividade pesqueira no porto da Coruña
O Muro da Coruña. A actividade pesqueira no porto da Coruña
 
Francisco Espoz y Mina. Liberal vinculado A Coruña
Francisco Espoz y Mina. Liberal vinculado A CoruñaFrancisco Espoz y Mina. Liberal vinculado A Coruña
Francisco Espoz y Mina. Liberal vinculado A Coruña
 
Historias da Coruña: Juan Díaz Porlier "O Marquesiño"
Historias da Coruña: Juan Díaz Porlier "O Marquesiño"Historias da Coruña: Juan Díaz Porlier "O Marquesiño"
Historias da Coruña: Juan Díaz Porlier "O Marquesiño"
 
Xoana de Vega (persoeiro importante do liberalismo coruñés)
Xoana de Vega (persoeiro importante do liberalismo coruñés)Xoana de Vega (persoeiro importante do liberalismo coruñés)
Xoana de Vega (persoeiro importante do liberalismo coruñés)
 
50 aniversario das obras do encoro de Cecebre
50 aniversario das obras do encoro de Cecebre50 aniversario das obras do encoro de Cecebre
50 aniversario das obras do encoro de Cecebre
 
A CORUÑA E A EDICIÓN DO LIBRO EN GALEGO.pptx
A CORUÑA E A EDICIÓN DO LIBRO EN GALEGO.pptxA CORUÑA E A EDICIÓN DO LIBRO EN GALEGO.pptx
A CORUÑA E A EDICIÓN DO LIBRO EN GALEGO.pptx
 
As Irmandades da Fala. As Irmandades da Fala créanse na Coruña en 1916
As Irmandades da Fala. As Irmandades da Fala créanse na Coruña en 1916As Irmandades da Fala. As Irmandades da Fala créanse na Coruña en 1916
As Irmandades da Fala. As Irmandades da Fala créanse na Coruña en 1916
 
60 ANOS DE GRIAL.pptx
60 ANOS DE GRIAL.pptx60 ANOS DE GRIAL.pptx
60 ANOS DE GRIAL.pptx
 
25 de Novembro no IES Monelos
25 de Novembro no IES Monelos25 de Novembro no IES Monelos
25 de Novembro no IES Monelos
 
Castelo de San Diego (A Coruña)
Castelo de San Diego (A Coruña)Castelo de San Diego (A Coruña)
Castelo de San Diego (A Coruña)
 
Mulleres no Seminario de Estudos Galegos
Mulleres no Seminario de Estudos GalegosMulleres no Seminario de Estudos Galegos
Mulleres no Seminario de Estudos Galegos
 
SANTA COMPAÑA-SANTO ANDRÉ DE TEIXIDO.pptx
SANTA COMPAÑA-SANTO ANDRÉ DE TEIXIDO.pptxSANTA COMPAÑA-SANTO ANDRÉ DE TEIXIDO.pptx
SANTA COMPAÑA-SANTO ANDRÉ DE TEIXIDO.pptx
 

Unidade 4. o reformismo borbónico

  • 1. Século XVIII: o reformismo borbónico Das reformas á crise do Antigo Réxime Van Loo. 1743. A familia de Felipe V
  • 2. Antigo Réxime: definición • Denomínase en historia ás estruturas demográficas, económicas, sociais, políticas e mentalidades que caracterizan á sociedade europea dende mediados do s. XV a finais do XVIII. • Dende o punto de vista socioeconómico o Antigo Réxime abarca o período de transición entre a decadencia do feudalismo (Idade Media) e a chegada do capitalismo industrial (Idade Contemporánea) • Este termo foi acuñado polos revolucionarios franceses para referirse no ámbito político á época anterior á Revolución e o modelo que pretendían abolir.
  • 3. COMPARATIVA ANTIGO RÉXIME-IDADE CONTEMPORÁNEA EN ESPAÑA (Libro 130-135) ANTIGO RÉXIME IDADE CONTEMPORÁNEA Cronoloxía XVI-XVIII XIX-XXI Economía Agricultura Predominio das actividades agrícolas e gandeiras. O 90% da poboación dedícase a este tipo de actividade. Trátase dun modelo de agricultura de subsistencia. Autoconsumo. A meirande parte dos excedentes destinábanse ao pagamento de rendas. A propiedade da terra seguía modelos medievais. En 1797 só o 21% do campesiñado era propietario. Fronte un 30% arrendatario-aparceiro e un 48% xornaleiros. A propiedade estaba en mans de nobres, eclesiásticos (predominantemente clero regular) ou concellos). Estaban suxeitas a algún tipo de vinculación que impedía que se puidesen transferir ou vender (terras vinculadas ou mans mortas. Arrendábanse mediante contratos de curta duración (Andalucía e Castela) ou longa duración (foros en Galicia). Os instrumentos agrícolas son rudimentarios. Non innovación. Réxime extensivo: rotación bienal ou trienal con barbeito. Rendementos baixos moitas veces non cubrían as necesidades básicas. Algunhas áreas melloraron coa introdución de novas técnicas ou novos cultivos: Galicia-Cornixa Cantábrica (millo-XVII. Pataca-XVIII). Regadío, vide e moreira branca en Cataluña e Valencia. Nivel de vida de campesiños e xornaleiros sobre todo Andalucía, Extremadura, Castela e Galicia era de permanente miseria e pobreza. Artesanía e comercio Escaso desenvolvemento. Dependencia externa. (importábanse manufacturas e exportábanse materias primas). Balanza comercial deficitaria. Sistema gremial. Desenvolvemento tecnolóxico escaso. Excepción Cataluña produción de tecidos: indianas. Comercio interior débil. Autoconsumo. Aduanas interiores (portos secos). Taxas que gravaban certos produtos. Comercio exterior: importar produtos estranxeiros pagados cos produtos traídos de América especialmente ouro e prata. Durante o Despotismo Ilustrado o Estado desenvolveu un papel interventor mediante o fomento e creación de manufacturas, control de prezos e mercados, colonización de terras, introdución de regadíos (canle de Castela e Aragón), mellora de camiños (camiños reais). Revolución agraria Revolución industrial Revolución de transportes
  • 4. COMPARATIVA ANTIGO RÉXIME-IDADE CONTEMPORÁNEA EN ESPAÑA (Libro 130-135) ANTIGO RÉXIME IDADE CONTEMPORÁNEA Cronoloxía XVI-XVIII XIX-XXI Demografía Rexime demográfico antigo. Altas taxas de mortalidade e natalidade. Mortalidade catastrófica, Altas taxas de mortalidade infantil. Esperanza de vida curta. O modelo perdurará ao longo do XIX. Sociedade Estamental. Desigualdade xurídica. Dous estamentos privilexiados (nobreza e clero). Representa ao 2% dos individuos (non pagan impostos, son xulgados por tribunais específicos, privilexio de trato, copan os grandes cargos relixiosos, administrativos e militares. Os valores aristocrácticos constituían o modelo de pretixio social. O nobre ocioso que non traballaba e vivía das súas rendas (valoración negativa de determinados oficios artesanais (ferreiros, cutidores...). Limpeza de sangue (non ter descendentes xudeus, mouros ou herexes) Outro non privelixiado (estado cha onde predomina o campesiñado e en menor medida o artesanado. Apenas existe burguesía). Representan o 98% dos individuos. Persistencia do réxime señorial. Orixinado na Idade Media. Todas as terras, lugares e persoas estaban sometidas á autoridade directa dun señor (señorío de reguengo, secular ou eclesiástico). Perciben rendas, exercen a xustiza, nomean anturidades, impoñen penas e castigos, esixen taxas e corveas, monopolio (caza, pesca, forno, muíño...) Cultura e ideas Analfabetismo e relixiosidade: profunda relixiosidade popular, catolicismo relixion oficial, intolerancia relixiosa sobre outros credos tanto cristiáns como outras relixións e as novas ideas ilustradas. Mantemento da inquisición. Política Monarquía Absoluta e soberanía real. O poder emana directamente de Deus (Providencialismo). Centralismo borbónico que pretende eliminar a diversidade xurídica e administrativa dos distintos territorios aínda que se manteñen os privlilexios territoriais (das provincias vascas e Navarra: fueros) ou persoais (poder señorial e xurisdicional dos nobres e a Igrexa. Intento de reforma que fracasa no XVIII: Despotismo Ilustrado. Revolución demográfica Revolucións liberais ou burguesas
  • 5. Século XVIII: Crise do Antigo Réxime Introdución (esquema xenérico Europa) • XVIII: Século de transición Monarquía Absoluta Mantén do Antigo Réxime Sociedade estamental Economía señorial de base agraria PERO hai cambios desenvolvemento económico desenvolvemento demográfico crecemento da burguesía novas ideas: Ilustración • ESPAÑA: Nova dinastía os Borbón Carlos III: Déspota Ilustrado
  • 6. Século XVIII Un século de transición Permanencias ►Sociedade estamental ►Monarquía absoluta ►Economía agraria Cambios ►Crecemento demográfico ►Desenvolvemento económico ►Ascenso burgués ►Novas Ideas Época revolucionaria ►Parlamentarismo inglés ►Ilustración ►Independencia dos EE.UU. ►Revolución francesa + *Esquema xenérico Europa-América
  • 8. Archiduque Carlos A Guerra de Sucesión (1701-1714) Carlos II Felipe V
  • 9. Van Loo. 1743. A familia de Felipe V Felipe V Fernando VI Carlos III Isabel de Farnesio Mans
  • 10. Van Loo. 1743. A familia de Felipe V Detalle: Felipe V e Isabel de Farnesio
  • 11. Reis borbóns de España (XVIII) • 10 son os reis e unha raiña (11) da dinastía dos Borbón que reinaron en España durante os últimos tres séculos e pico. • No século XVIII serán cinco: • Felipe V (1701-1746) • Luís I (1724 só sete meses) • Fernando VI (1746-1759) • Carlos III (1759-1788) • Carlos IV (1788-1808)
  • 12. Felipe V 1700-1746 Luís I 1724 Fernando VI 1746-1759 Os primeiros Borbón
  • 13. CARLOS III (1759-1788) CARLOS IV (1788-1808) O RESTO DOS BORBÓN DO XVIII
  • 14. A Guerra de Sucesión (1701-1714) Plano internacional (páx. 136-138) • 1700: morre Carlos II sen descendencia. • Deixa como herdeiro da coroa a Felipe de Anjou, neto de Luis XIV de Francia que está emparentado por liña materna coa dinastía dos Habsburgo. • Inicialmente vai ser aceptado e recoñecido como rei polas Cortes de Castela, Aragón, Cataluña, Sicilia, Nápoles e Milán, xurando respectar en cada territorio os seus privilexios forais. • Pero os Habsburgo de Austria non aceptaron que a Coroa de España pasase aos Borbóns e defendían o seu propio candidato o arquiduque Carlos de Austria, fillo segundo do emperador Leopoldo I. • Ademais, as posibilidade da unión das Coroas de Francia e o papel preponderante e de control que desempeñaba Luís XIV, atemoriza aos europeos. • Setembro de 1701 asínase o Tratado da Haia, dá lugar á segunda alianza antiborbónica (Sacro Imperio, Provincias Unidas dos Países Baixos e Gran Bretaña) ao que se unen Prusia, Portugal e Saboia e a maioría de príncipes alemáns e italianos. • Obxectivos: a) evitar a hexemonía borbónica, b) defender a candidatura do arquiduque Carlos de Austria ao trono español, c) dividir e repartirse as posesións españolas en Europa e d) obter vantaxes comerciais no comercio colonial.
  • 15. A Guerra de Sucesión (1701-1714) Plano interior (páx. 136-138) • Castela (incluídas as provincias vascas e Navarra) amosouse fiel ao monarca borbónico. • Os territorios da coroa de Aragón (Cataluña, Valencia, Baleares e Aragón) (principalmente os dous primeiros territorios), depois de recoñecer a Felipe V, apostaron polo archiduque Carlo de Austria, temerosos ante a política centralizadora que representaba a monarquía borbónica e partidarios da antiga monarquía pactista dos Habsburgo (defensa da autonomía dos reinos tanto as leis como as institucións.
  • 16. A Guerra de Sucesión (1701-1714) Desenvolvemento da guerra (páx. 136-138) • Os enfrontamentos esténdense por toda Europa e pola Península con vitorias e derrotas para os dous bandos. • Os Ingleses conquistaron Xibraltar (1704) e Menorca (1708). • Carlos foi recoñecido rei de España en Barcelona (1705) e os aliados ocuparon Flandres, Nápoles e Sardeña, pero foron incapaces de controlar Madrid. • A partir da batalla de Almansa (1707) a sorte da guerra en España inclinouse a favor das tropas francoespañolas. Os austríacos retiráronse e Felipe V recuperou Aragón, Valencia e parte de Cataluña, aínda que os enfrontamentos continuaron ata 1710 con vitorias españolas ( Brihuega e Villaviciosa).
  • 17. A Guerra de Sucesión (1701-1714) Desenvolvemento da guerra (páx. 136-138) • En 1711, un feito cambiou o curso dos acontecementos: morre o emperador de Austria, Xosé I, e ocupa o trono o archiduque Carlos. • Daquela o perigo para o equilibrio europeo constituíao un Habsburgo no trono de ambos os dous reinos. • Os ingleses iniciaron negociacións e manifestaron o seu interese en recoñecer a Felipe V como rei de España.
  • 18. Guerra de sucesión O conflito en Europa
  • 19. Batalla de Rande na Ría de Vigo. Ludolf Backhuysen (1702) Relacionada coa guerra de Sucesión
  • 21. Ponte de Rande na ría de Vigo. Moitos pecios da batalla siguen mergullidos na actualidade
  • 22. A Guerra de Sucesión (1701-1714) Tratados de paz. Consecuencias internacionais (páx. 136-138) • A paz entre os contendentes asinouse nos tratados de Utrecht (1713) e Rastadt (1714) a cambio de importantes concesións por parte de España: • Felipe V é recoñecido como rei de España (agás Austria que o recoñecerá posteriormente) coa expresa renuncia aos dereitos da Coroa de Francia. • Gran Bretaña obten: Xibraltar, Menorca, navío de permiso para comerciar con América hispánica e asento de negros (monopolio de tráfico de escravos durante 30 anos). • Austria: Flandres, Nápoles, Milán e Sardeña. • Países Baixos: varias prazas para a seguridade das súas fronteiras. • Savoia: Sicilia e título de rei de Piamonte e Sicilia. • Portugal: Sacramento (provincia de Uruguai). • Prusia: Alto Gredes e título de reino. • Balance: Negativo: España perde as posesións europeas e pasa a ser unha potencia de segundo orde no contexto europeo. Cousa que se ía observando dende 1648 (Paz de Westfalia). Positivo: librou a monarquía da pesada carga militar e financeira da súa politica exterior europea. Centrarse nas reformas internas de España e na administración de América.
  • 24. Orientación da política exterior tras Utrecht (páx. 140, 141 e 144) • Felipe V: revisionismo de Utrecht e Pactos de Familia. Revisionismo: non renunciar a ocupar o trono de Francia nin a perda dos territorios italianos. 1º pacto de familia (1732): recuperar as antigas posesións italianas. Nápoles e Sicilia a favor do seu fillo Carlos que será o futuro rei. 2º pacto de familia (1743) recuperou Parma, Plasencia e Guastella para o seu fillo Felipe (será duque). • Fernando VI: neutralidade. Os seus esforzos dirixíronse á reestruturación do exército e da frota co obxectivo de manter a comunicación con américa. • Carlos III: 3º pacto de familia (1761) na Guerra dos Sete Anos. Fracaso: perda de Florida. Francia cédelle Luisiana. Recuperación de Florida, Menorca (Tratado de Versalles) (1783) consecuencia da Guerra de Independencia de EEUU e Sacramento gañada a Portugal.
  • 25. A Guerra de Sucesión (1701-1714) Consecuencias internas: Decretos de Nueva Planta (páx. 136-138) • Cataluña resistíu as tropas do rei Felipe V, que ocuparon a cidade de Barcelona, tras catorce meses de asedio, o 11 de setembro de 1714 (Diada de Catalunya), e en 1715 ocuparon Mallorca. • Como consecuencia disto, Felipe V estableceu os Decretos de Nova Planta que supuxeron a supresión dos foros (privilexios territoriais) e institucións de Aragón, Valencia (1707), Mallorca (1715) e Cataluña (1716). Neste último caso o catalán deixou de ser lingua oficial na administración. • Os reinos son transformados en provincias gobernadas en nome do rei por un capitán xeneral. • As aduanas interiores son suprimidas, os seus tribunais xudiciais modificados creándose as Audiencias en Zaragoza, Valencia, Mallorca e Barcelona a imitación de Castela.
  • 26. A Guerra de Sucesión (1701-1714) Consecuencias internas: Decretos de Nueva Planta (páx. 136-138) • Todas estas medidas uniformizadoras permiten falar da existencia dun centralismo borbónico, aínda que subsistiron numerosos particularismos políticos e xurisdicionais: Navarra e as provincias vascas mantiveron os seus privilexios forais e os seus réximes especiais (provincias exentas); moitas terras e homes estiveron baixo a autoridade e xurisdición dun señor particular. • A complexidade e irracionalidade administrativa seguiu sendo moi forte (intendencias, provincias e concellos de todos os tamaños e tipoloxías).
  • 27. O 11 de setembro de 1714. A. Struch (1909)
  • 28. Corpus de sangue ou El Segadors 1640. A. Struch (1907)
  • 29. Diada de Cataluña 11 de setembro de 2016 Manifestación
  • 30. Monumento a Rafael Casanova Outro 11 de setembro diferente
  • 36. Guerra sucesión Contexto internacional Contexto interno España-Francia fronte Aliados Castela fronte Reinos de Aragón Consecuencias Tratado de Utrecht Perdas territoriais Decretos de Nova Pranta uniformización e centralización do Estado
  • 37. Política internacional CAUSAS: Tratado de Utrecht Perda de influencia Potencia de segundo orde CONSECUENCIAS: Pactos de familia Ligada á monarquía francesa (Felipe V e Carlos III) ou Neutralidade (Fernando VI)
  • 38. Aquí vivirán os Borbón O palacio de Oriente
  • 39. Aquí vivirán os Borbón
  • 40. Aquí vivirán os Borbón Palacio da Granxa de San Ildefonso (Segovia)
  • 41. Aquí vivirán os Borbón Palacio de Aranjuez
  • 42. Reforma da monarquía e centralismo político (138-142) • Absolutismo monárquico: pásase dun modelo de monarquía autoritaria (Austria) onde o rei controlaba e gobernaba os diferentes territorios, e situábase á cabeza das diferentes institucións e Cortes a un modelo onde o monarca é a encarnación do mesmo Estado. O seu poder é practicamente ilimitado era fonte de lei, autoridade máxima de goberno e cabeza da xustiza.
  • 43. Reforma da monarquía e centralismo político (138-142) • Os Austria xa iniciaran este proceso de concentración do poder en Castela, que apenas conservaba institucións que se puidesen enfrontar co monarca. Pola contra, na Coroa de Aragón (tamén en Navarra e provincias Vascas) conserváranse institucións propias como as Cortes e un certo grao de soberanía respecto do poder central.
  • 44. Reforma da monarquía e centralismo político (138-142) • Os Borbón impuxeron con algunhas diferenzas o modelo absolutista implantado en Francia no século XVII con Luís XIV. • Felipe V (1700-1746) e Fernando VI (1746-1759), coa axuda dos seus conselleiros, afanáronse por fortalecer o poder real.
  • 45. Reforma da monarquía e centralismo político Medidas (138-142) • Decretos de Nova Planta na Coroa Aragón: abolición das Cortes, lexislación e Institucións (ver Guerra de Sucesión). • Introdución da Lei Sálica. Auto Acordado (1713). Prevalencia do varón sobre a muller na sucesión ao trono. • Redución do número de Consellos: (órganos de asesoramento real) aumentando as funcións o Consello de Estado e Castela (este actuará en todo o Estado agás provincias Vascas e Navarra). • Potenciación das Secretarías de Despacho (antecedente dos Ministerios) que podían variar en número segundo as necesidades: Estado, Asuntos Estranxeiros, Gracia e Xustiza, Mariña e Indias, Facenda, Guerra, Asuntos Eclesiásticos... Eran nomeados e destituídos polo rei. • Reordenación administrativa do territorio: elimínanse os vicerreinados (agás en América) e creánse demarcacións provinciais. Á fronte de cada unha noméase un capitán xeral con atribucións militares e administrativas, que exercía como gobernador. Implantáronse as Reais Audiencias, presididas polos capitáns xerais que tiñan competencias xudiciais. No ámbito municipal introdúcese o corrixidor para o control das principais cidades. • Créase a figura dos intendentes (influencia francesa). Dependían directamente do rei, gozaban de amplos poderes e tiñan como misión a recadación de impostos, dinamización económica do territorio, controlar as autoridades locais, impulsar o desenvolvemento da agricultura, manufacturas, levantar mapas e censos nas distintas provincias.
  • 46. Estrutura administrativa da España do século XVIII Fonte: Vicens Vives, J. Historia económica de España, 1972
  • 47. Reforma da monarquía e centralismo político Medidas (138-142) • Reorganización da facenda: intentouse controlar o gasto e reducir as partidas para guerras exteriores. • Eran conscientes que se non se reformaba o sistema impositivo procurando que todos os habitantes pagaran en relación a súa riqueza, incluíndo os privilexiados o saneamento económico era imposible. • Na coroa de Aragón, aproveitando as consecuencia dos Decretos de Nova Planta, introduciuse unha única contribución que consistía nunha cota fixa, que se repartía proporcionalmente entre os seus habitantes segundo a súa riqueza. Foi un éxito, sobre todo en Cataluña. • Intentouse espallar por toda España (Castela) (Catastro de Ensenada 1750-1753), pero a resistencia dos privilexiados impediu a súa aplicación.
  • 48. Reformismo borbónico na esfera política Reinado: Felipe V e Fernando VI Centralización Territorial: Decretos de Nova Pranta na Coroa Aragón Monarquía Absoluta Secretarios de Despacho (Ministros actuais) Sustitúen aos Consellos Supresión dos Vicerreinados (en España non en América) Creación das provincias Novas figuras na Administración territorial: Capitán Xeral e Intendentes
  • 49. Carlos III (1759-1788) e o reformismo ilustrado (142-150) • Carlos III, fillo de Felipe V e Isabel de Farnesio, iniciou o seu reinado en 1759. • Ata ese momento era rei de Nápoles, trono que tivo que deixar en favor do seu fillo. • Tiña unha ampla experiencia de goberno e apoiouse nos defensores das prerrogativas reais e das reformas para incrementar o poder da monarquía.
  • 50. Carlos III e o reformismo ilustrado (142-150)
  • 51. Ilustración (páx. 143) • Movemento cultural e ideolóxico, característico da Europa do século XVIII, que defendía, tanto a capacidade da razón humana para descubrir a verdade e as leis da natureza, como a necesidade de propoñer e realizar reformas co obxectivo de incrementar o benestar material do país, mellorar a sociedade e alcanzar a felicidade persoal. • As novas ideas, aceptadas e desenvolvidas por unha minoría de persoas (oficiais da Administración, clérigos, nobres, comerciantes...) tiveron unha enorme influencia política.
  • 52. Ilustración (páx. 143) • Outra maneira: a) Movemento cultural do s. XVIII que critica o modelo cultural, social, político e socioeconómico do Antigo Réxime. b) Coñécese como século das luces: luz (razón) ilumina a oscuridade (fe, superstición). c) Defensa da razón: defensa da educación e o progreso para acada a felicidade (tan só se chega pola vía do coñecemento) d) Liberdade e igualdade dos individuos. e) Defensa da propiedade privada. Liberdade de comercio e industria. f) Oposición ao dominio ideolóxico da Igrexa. g) Soberanía nacional (Rousseau). División de poderes (Montesquieu) h) Fundamento do liberalismo.
  • 53. Ilustración en España Academias Sociedades Económicas de Amigos do País Difúndese: 1ª fase: Feijoo 2ª fase: Campomanes Cadalso Aranda Floridablanca Jovellanos Olavide Atraso Caracterízase por: Ausencia dunha burguesía Inmovilismo unversitario Influencia eclesiástica Interese por: Educación Actividade económica Representantes:
  • 54. Despotismo Ilustrado • Medidas implantadas por algúns monarcas europeos do século XVIII entre eles Carlos III en España que pretenden reformar e racionalizar a administración, a economía do país e o desenvolvemento educativo e cultural do pobo sin alterar as bases sociais e políticas do Antigo Réxime. • Pretende facer unha síntese entre o modelo do absolutismo e as novas ideas da Ilustración. • Eslogan: Todo para ao pobo pero sin o pobo.
  • 55. A Ilustración en España • Coma no resto de Europa, na España do século XVIII xurdiu un grupo de pensadores ilustrados. • Os ilustrados españois fixáronse como obxectivos o crecemento económico, a reforma da sociedade, a mellora do ensino e a modernización da cultura española. • Pero a ausencia en España de amplos grupos burgueses, o conservadorismo dos medios intelectuais e o enorme peso da Igrexa católica dificultaron a expansión destas ideas. • A maioría dos ilustrados acabou colaborando coa monarquía e estes atoparon un eficaz apoio no rei Carlos III. Algúns nomes foron: Feijoo, Aranda, Cabarrús, Floridablanca, Pablo Olavide ou Jovellanos este no reinado de Carlos IV.
  • 56. Conde de Aranda Conde de Floridablanca Jovellanos Pablo de Olavide
  • 57. Regalismo • Doutrina política e xurídica que afirmaba a superioridade da autoridade dos reis sobre a Igrexa do territorio sobre o que reinaban. • Busca crear unha Igrexa sometida ao rei, poder influír no nomeamento ou elixir os titulares dos altos cargos eclesiásticos (bispos), así como autorizar a publicación e divulgación dos escritos papais no propio reino. • A expulsión da Compañía de Xesús por parte de Carlos III foi unha medida regalista emprendida polo monarca.
  • 58. Carlos III (1759-1788) e o reformismo ilustrado (142-150) • Carlos III contou cunha serie de colaboradores que eran, en realidade, responsables dos esforzos reformistas, que desde diversos postos de goberno, o auxiliaron. • Inicialmente serán italianos: Grimaldi e Esquilache. • Posteriormente serán sustituídos por españois. Entre eles cabe destacar a Campomanes, o conde de Floridablanca, e o conde de Aranda. • Xunto a eles, e desde outros postos públicos, ilustrados como Pablo Olavide, Cabarrús ou Jovellanos estudaron e propuxeron unha serie de medidas que pretendían a modernización e racionalización do Estado.
  • 59. Carlos III: reformismo borbónico Paseo del Prado (Madrid)
  • 60. Museo de Ciencias Naturais actual museo do Prado
  • 62. Hospital Xeral de Madrid actual MAC Raíña Sofía
  • 63. Carlos III (1759-1788) e o reformismo ilustrado (142-150) • O rei tivo que lle facer fronte a unha forte oposición que acabaría derivando en revoltas e motíns populares contra a súa acción de goberno. • Nestas revoltas uníase o malestar popular pola carestía do prezo dos alimentos, froito dunha mala colleita en 1765 e da paralela liberalización do comercio do trigo, a oposición ao excesivo poder dos altos cargos estranxeiros (Grimaldi, Esquilache...) e a resistencia dos privilexiados, que vían minguados, coas reformas, o seu poder e influencia.
  • 64. Carlos III (1759-1788) e o reformismo ilustrado (142-150) • De entre as revoltas destaca o motín de Esquilache (1766), un levantamento popular en Madrid contra as medidas tomadas polo ministro Esquilache: limpeza urbana, iluminación, prohibición de xogos de azar e usos de armas, uso de sombreiros, chambergos e capas longas. Iníciase en Madrid pero expándese por outras localidades de España. • No transfondo hai causas profundas: carestía da vida polo incremento do prezo do gran debido ás malas colleitas e a liberalización do seu comercio en 1765. • A alta nobreza e o clero non son partidarios das reformas. Por estar discriminados nos cargos ante ministros italianos (nobrezas). Opostas ao regalismo (clero). • Ante a extensión da revolta, Carlos III destituíu a Esquilache, freou algunhas das reformas e baixou o prezo dos produtos de primeira necesidade. • Os motíns cesaron rapidamente e, pasado un tempo, Carlos III continuou, agora con ministros españois e con máis cautela, o seu programa de reformas.
  • 68. Motín de Esquilache (1766) Afecta ás clases populares: Crise de subsistencia Causas Subsitución dos ministros Italianos (cese de Esquilache) por españois (Floridablanca) Consecuencias Reformas socioeconómicas: liberalización do prezo do gran Resistencias dos privilexiados ás reformas (Nobres e Clero) Ralentización e prudencia na aplicación das reformas Novos cargos municipais: síndico persoeiro, deputado do común e alcaldes de barrio Matemento do regalismo: expusión dos Xesuítas
  • 70. Carlos III (1759-1788) obra reformista (142-150) • As reformas impulsadas polo monarca e os seus ministros tiñan tres eixes básicos: reforma administrativa (Estado, administración territorial e concellos), educación, económicas (agricultura, comercio, artesanía-industria). a) Reforma administrativa: fortalecemento do Estado e do poder do rei mediante a renovación e aumento dos efectivos da Administración, modificación das provincias, intendencias e concellos. • Intento da reforma facendística e estabilización orzamentaria. (fracaso pola oposición dos estamentos privilexiados) • No caso dos concellos trátase de frear o control oligárquico dos municipios (a nobreza dirixía estas institucións) coa creación de cargos electos que velasen polos intereses dos veciños (síndico persoeiro), polo control dos abastos (deputado do común) e dos problemas dos barrios (alcaldes de barrio). • Reforma militar: supresión dos tercios sustituídos por rexementos, reforma do recrutamento, creación da garda real, fomento da armada (continuidade das medidas iniciadas anteriormente) incremento na construción de barcos e novos estaleiros. • Reforzar a administración nas colonias americanas. • Defensa do poder do estado fronte a Igrexa (regalismo). Dereito a nomear aos cargos eclesiásticos, a controlar a Inquisición e tamén a fundar mosteiros. Combateu tenazmente o intento da Igrexa de constituír un poder dentro do Estado. Neste contexto hai que entender a expulsión da orde dos xesuítas (1767), unha orde de enorme poder, de directa obediencia ao papado e probable instigadora dos motíns contra Esquilache. • Novo símbolo da monarquía española: a bandeira.
  • 71. Carlos III (1759-1788) obra reformista (142-150) b) Reforma da educación. Reforma dos estudos universitarios e ensinanzas medias (Estudos de Santo Isidro de Madrid), pero moi especialmente se fundaron as escolas de artes e oficios, ligadas a coñecementos prácticos, e impulsouse a da educación primaria. Ademais promoveuse a fundación de academias dedicadas ás letras e ás ciencias. • Realización de expedicións ilustradas (posterior ao reinado de Carlos III): circunnavegación de Alessandro Malaespina (1789-1794), expedición contra a variola de Balmis (1803) (saíu do porto coruñés).
  • 72. Carlos III (1759-1788) obra reformista (142-150) c) Reformas económicas. Convencidos da necesidade de acabar coas trabas que inmobilizan a propiedade (mans mortas), que entorpecían a libre circulación e amordazaban os mercados, adoptaron unha serie de medidas económicas: • Agricultura: limitar os privilexios da Mesta, colonizar novas terras (Olavide) e impulsar proxectos de reforma agraria, regadíos (canle de Castilla e Aragón), liberalización do mercado de cerais (1765). As medidas van ter resistencias dos estamentos privilexiados sobre todo as relacionadas coa modificación do réxime de propiedade. • Comercio: crear mercados de bens e capitais: mellora das infraestruturas de transporte (camiños reais e sistema radial), libre circulación de mercancías (Lei Libre circulación de Grans 1765), certa liberalización do comercio coa América (fin do monopolio do porto de Cádiz, 1765). Creouse o servizo de Correos Marítimos da Coruña (1765) e autorizouse a diferentes portos peninsulares e americanos a comerciar directamente entre sí. (Decretos de Libre Comercio 1765 e 1778). Creación de compañías comerciais autorizadas a comerciar directamente cunha zona e un produto concreto. • Apoiar a actividade industrial, liberalizando gradualmente o proceso de fabricación, a partir de 1768, ou abandonando a xestión directa das Reais Fábricas (1761), arancel de 1782 para defender a industria nacional do comercio exterior. • Estabilizar e moderar a politica impositiva co obxectivo de fomentar a produción e estabilidade no gasto público.
  • 73. Colonización de Serra Morena etapas: XVIII: La Carolina (Jaén)
  • 74. Carlos III (1759-1788) obra reformista (142-150) • Potenciación da industria popular (téxtiles, curtidos...) que podían ser realizadas polos campesiños. En Galicia era fundamental o liño e os curtidos non en tanto as súas capacidades de crecemento eran débiles e contrastaban cos modernos métodos de fabricación (fábrica) que iniciaba o seu desenvolvemento en Cataluña. • Defensa do valor do traballo: honorabilidade e valía social do traballo recoñecendo oficialmente o desenvolvemento destas tarefas compatible coa nobreza e o desempeño de funcións públicas (1783).
  • 75. A Ilustración galega • Durante o século XVIII, moitos intelectuais amosaron a súa preocupación polos problemas de Galicia e procuraron a reforma da sociedade. Son os ilustrados galegos. • A figura máis sobranceira foi o pai Benito Feixoo, autor de numerosos ensaios sobre Medicina, Ciencias Naturais, Xeografía e Historia, etc. • A obra de Feixoo foi continuada polo seu discípulo o pai Sarmiento. Os seus traballos están máis relacionados co estudo de problemas propiamente galegos. • Outros ilustrados foron Cornide e Lucas Labrada. • Creáronse as Sociedades Económicas de Amigos do País.
  • 76. Benito Feijoo Martín Sarmiento Cornide Saavedra Lucas Labrada O Padre Sarmiento O galego no século XVIII. Correspondencia dunha fidalga compostelá Raimundo Ibáñez
  • 77. A Coruña no s. XVIII • Un dos factores que máis repercutiu no crecemento demográfico de A Coruña no XVIII foi o seu rango de capital administrativa do Reino de Galicia, papel que viña desempeñando dende o s. XVI cando se converteu en sede da Real Audiencia e morada do Gobernador; pero o centralismo promovido polos Borbóns non fixo máis que consolidar esta realidade ó converter á Coruña en residencia oficial do Intendente e lugar case permanente da chamada Xunta do Reino que representaba a toda Galicia.
  • 78. PLANO DE A CORUÑA A FINAIS DO S. XVIII E PRINCIPOS DO S.XIX
  • 81. Casas de Paredes (1925) FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos
  • 91. A Torre de Hércules proxecto de reforma (s. XVIII)
  • 92. A Torre de Hércules reforma (s. XVIII) DIRIXIU ESTA OBRA O TENIENTE DE NAVIO DE MARINA DON EUSTAQUIO GIANNINI
  • 93. A Torre de Hércules proxecto de reforma (s. XVIII)
  • 94. A Torre de Hércules proxecto de reforma (s. XVIII) • O Consulado da Coruña estimou a urxente reparación da nosa Torre (...). Elixiuse ó enxeñeiro D. Eustaquio Giannini iniciándose a obra en xuño de 1788. Dispúxose a reparación descarnando e limpando tódalas partes vellas que ameazaban ruína (...). O novo material buscouse da mellor calidade (...) e con el fíxose un revestimento (...) que foi unido á obra antiga... Subindo a ata cúpula que se desfixo por completo para forma-la nova lanterna na que se debe acendelo fanal ou fogarón, que arderá con carbón de pedra, resultando un aumento da súa altura de 12 varas sobre o vello faro; exteriormente deixouse unha faixa que rodea en espiral a Torre, para que conserve a materia da dirección da vella rampla que agora quedou distribuída con toda comodidade nas bóvedas interiores con esqueiros de pedra. • CORNIDE SAAVEDRA, J. Historia de la Torre de Hércules. M. 1792.
  • 95. A Torre de Hércules reforma (s. XVIII)
  • 96. A Torre de Hércules reforma (s. XVIII)
  • 97. Carlos III monta garda á entrada na Torre
  • 103. Barrio da Magdalena (s XVIII) Barrio da Magdalena SIGPAC Barrio da Madalena
  • 104. A familia de Carlos IV retratada por Goya Intrigas na corte de Carlos IV Un xantar en palacio Visita a San Antonio de la Florida. 1798 O salón segredo de Godoy C 1807 Conspiración do Escorial C 1807 Conxura do Escorial 1808 Motín de Aranjuez Carlos IVMaría Luísa de ParmaFernando VII Carlos Mª Isidro Goya Muller de perfil
  • 105. Carlos IV (1788-1808) e o impacto da Revolución francesa (150-154) a) O temor á expansión da revolución (150-152). b) Os derradeiros gobernos ilustrados. (152-153). c) Despotismo de Godoy e alianza con Napoleón (154).
  • 106. Carlos IV (1788-1808) a) O temor á expansión da revolución (150-152) • Desde 1789 as noticias procedentes de Francia (proclamación da soberanía nacional, liberdades e dereitos individuais, limitación do poder do rei, abolición dos privilexios da nobreza e da Igrexa, supresión do feudalismo...) causa un forte impacto. • O temor ao contaxio revolucionario fai que se estableza un cinturón sanitario nas fronteiras e portos. Floridablanca realizará un severo control da propaganda revolucionaria, fundamentalmente por medio da Inquisición. As medidas foron en parte ineficaces e a propaganda chegou de forma clandestina. • As ideas revolucionarias serán aceptadas por unha minoría ilustrada e reformista radical mentres que, a maioría das elites poderosas (nobreza e clero) rexeitaran os seus principios e os perseguirán. • A influencia francesa chegará ás colonias americanas, especialmente entre o grupo crioulo que comeza a tomar conciencia da defensa dos valores propios fronte á dominación española.
  • 107. Carlos IV (1788-1808) a) O temor á expansión da revolución (150-152) • 1792: a revolución francesa radicalízase. Cae a monarquía constitucional e establécese a república (convención). Luís XVI é detido. En 1793 a convención estará controlada polos xacobinos (sector máis radical da revolución). • As monarquías europeas séntense ameazadas e saen en defensa dos dereitos reais do monarca francés e atacan aos revolucionarios. Son incapaces de derrotalos. • A postura española e inicialmente vacilante. A finais de 1792, Manuel Godoy é nomeado Secretario de Estado. Fidalgo de ambición desmedida, alcanzou o poder aos 25 anos grazas á protección da raíña María Luísa, pasando nuns poucos meses de cadete da garda Real a tenente xeneral, grande de España e duque de Alcudia. Inicialmente tratou de negociar e conseguir a liberación de Luís XVI. • 1793, Luís XVI e a súa familia serán guillotinados. España entra en guerra contra os revolucionarios franceses (guerra dos Pireneos ou da Convención).
  • 108. Manuel Godoy Francisco de Goya Duque por usurpación, Príncipe de iniquidad, General en la maldad, Almirante en la traición; Lascivo cual garañón, De rameras rodeado, Con dos mujeres casado, En la ambición sin igual, En la soberbia sin par Y la ruina del Estado.
  • 109. A condesa de Chinchón Francisco de Goya Pepita Tudó Detalle da Maxa desnuda de Goya
  • 110. Carlos IV (1788-1808) a) O temor á expansión da revolución (150-152) • 1795: a falta de preparación e as continuas derrotas obrigan a Godoy a asinar a paz. Paz de Basilea. Conseguindo o título de Príncipe da Paz. • A revolución por estas datas vai temperando (Convención termidoriana e posteriormente o Consulado (chegada de Napoleón ao poder). • A partir de entón, a política exterior de España oriéntase a buscar e consolidar a alianza coa Francia revolucionaria para facer fronte ás ameazas de Gran Bretaña sobre o comercio americano; esta alianza asinouse en 1796 (Tratado de San Ildefonso), o que provoca que os enfrontamentos cos ingleses foran constantes.
  • 111. Carlos IV (1788-1808) b) Os derradeiros gobernos ilustrados (152- 153) • Entre 1792 e 1800 a división ideolóxica aumentou favorecendo o enfrontamento e a loita polo poder entre os partidarios das reformas e os da tradición. • As relacións coa República francesa, as guerra contra Gran Bretaña e as dificultades económicas complicaron o panorama político. • Nestas circunstancias sucedéronse os gobernos encabezados por Godoy, Francisco Saavedra, Urquijo que continuaron a política reformista ilustrada máis ou menos intensa pero sempre limitada polo afianzamento da oposición reaccionaria.
  • 112. Carlos IV (1788-1808) b) Os derradeiros gobernos ilustrados (152- 153) • A Coroa apoiará aquelas iniciativas reformistas que non vaian en contra da perda do poder real. • A monarquía procurará eliminar a aquelas persoas ou programas que poidan significar un perigo ou unha crítica ao sistema vixente. • Os ilustrados contarán co favor do rei ou coa súa hostilidade de acordo coas circunstancias ou as propostas realizadas. • Algúns dos principais ilustrados como Cabarrús, Jovellanos ou Malaspina coñeceron épocas de apoio oficial e outras nas que sufriron persecución ou cárcere. • Tamén nesta época, as dificultades facendísticas e os cuantiosos gastos ocasionados polas guerras propiciaron que se levase a cabo, en 1798, a primeira expropiación e venda de terras de mans mortas: coñecida como a desamortización de Godoy. Medida que afectou a institucións benéficas da Igrexa.
  • 113. Jovellanos Francisco de Goya. Ilustrado que viviu nunha época moi convulsa e foi vítima dela
  • 114. Carlos IV (1788-1808) c) Despotismo de Godoy e alianza con Napoleón (154) • 1801, os partidarios da tradición desprazan do poder aos Ilustrados. • Os reis confían en Godoy quen, a partir de entón, converteuse no máximo responsable da política da coroa (é un valido). Actúa como un alter ego do rei co título de Xeneralísimo. • Coas súas actuacións e sumando títulos, honores e poder, Godoy provocou as críticas airadas e a oposición de numerosos grupos e personalidades: do príncipe de Asturias (Fernando), da Igrexa, da nobreza, dos ilustrados, do pobo molestos polo seu ascenso, pola súa intimidade cos reis, polo seu estilo de vida, pola acumulación de honores e riquezas polo seu despotismo á hora de gobernar.
  • 115. Carlos IV (1788-1808) c) Despotismo de Godoy e alianza con Napoleón (154) • Paralelamente, o contexto internacional foi cada vez máis negativo e prexudicial para a Coroa de España. Os enfrontamentos bélicos con Gran Bretaña foron continuos e provocaron a quebra do comercio con América, a ruína do Estado e unha crecente supeditación a Francia (gobernada por Napoleón dende 1799). • Os combates navais hispano-franceses fronte aos ingleses foron desastrosos, acabando estes por conseguir o dominio absoluto dos mares tras a vitoria na batalla de Trafalgar (1805)
  • 119. Faro Cabo Trafalgar Cádiz Tarifa Xibraltar Ceuta Situación do cabo Trafalgar onde se desenvolveu a batalla
  • 120. Faro do cabo Trafalgar (Cádiz)
  • 121. Batalla de Trafalgar Auguste Mayer. 1836 21 Outubro 1805
  • 123. Pérez Galdós Joaquín Sorolla EPISODIOS NACIONALES Colección de cuarenta e seis novelas históricas escritas por Pérez Galdós redactadas entre 1872 e 1912. Divididas en cinco series e tratan a historia de España dende 1805 ata 1880. Inserta vivencias de personaxes ficticios nos feitos históricos de la España del XIX como, por exemplo, a guerra da Independencia, período que Galdós coñeceu de neno a traves das narracións do seu pai, militar que combatiu nesta. Primeira serie. Carlos IV e a Guerra Independencia Publicada Trafalgar 1873 La Corte de Carlos IV 1873 El 19 de marzo y el 2 de mayo 1873 Bailén 1873 Napoleón en Chamartín 1874 Zaragoza 1874 Gerona 1874 Cádiz 1874 Juan Martín el Empecinado 1874 La batalla de los Arapiles 1875 El equipaje del rey José (2ª serie) 1875
  • 124. Carlos IV (1788-1808) c) Despotismo de Godoy e alianza con Napoleón (154) • Co obxectivo de causar graves prexuízos económicos a Gran Bretaña, en 1806 Napoleón decretou o bloqueo continental contra os seus barcos e mercadorías, así como a invasión daqueles países que non o respectasen. • O non cumprimento por parte de Portugal (tradicional aliado dos ingleses) levou a Napoleón a planificar a súa conquista contando co apoio de España. • A cambio da autorización do paso por o territorio español de tropas francesas, acordouse o reparto de Portugal e a creación do reino dos Algarves para Godoy (Tratado de Fontainebleau, 1807). • 1808: os movementos das tropas francesas cara Portugal e a ambición de Godoy provocan un crecente malestar na Corte e no pobo. Os enfrontamentos dentro da propia familia real, cos intentos de Fernando de facerse co poder, levaron a Napoleón a considerar a posibilidade de facerse co control da monarquía española.
  • 125. Palacio de Fontainebleau Firma do Tratado de Fontainebleau 1807
  • 126. COMPOSICIÓN DE TEXTOS. COMENTARIO Nº1 TEXTO Nº 1 Art. 1. A provincia de Entre-Douro e Miño coa cidade de Porto darase en toda propiedade e soberanía ó rei de Etruria co título de rei da Lusitania Setentrional. Art.. 2. A provincia do Alentejo e o reino dos Algarves daranse en toda propiedade e soberanía ó príncipe da Paz (Godoy), para que as disfrute co título de príncipe dos Algarves. Art. 3. As provincias de Beira, Tras-os-Montes e a Estremadura portuguesa quedarán en depósito ata a paz xeral, para dispor delas segundo as circunstancias e segundo conveña ás dúas altas partes contratantes. (...) Art. 13. As dúas altas partes contratantes entenderanse para facer un repartimento igual das illas, colonias e outras propiedades ultramarinas de Portugal. Tratado de Fontainebleau. 27-10-1807 (cast.)
  • 127. División de Portugal segundo o Tratado de Fontainebleau 1807
  • 128. TEXTO Nº 2 O príncipe Fernando prepara un movemento en Palacio: a coroa de VM periga: a raíña Mª. Luísa corre o risco de morrer envelenada: urxe impedir tales intentos sen perder un instante: o vasalo fiel que dá este aviso non está en posición nin en circunstancias para poder cumprir doutra maneira os seus deberes. Anónimo atopado por Carlos IV no seu escritorio da súa residencia real de El Escorial. 28-10-1807 (cast.)
  • 129. Motín de Aranjuez 19 de marzo de 1808
  • 130. TEXTO Nº 3 Como os achaques de que adoezo non me permiten soportar por máis tempo o grande peso do goberno dos meus reinos e cómpre para reparar a miña saúde, gozar dun clima máis temperado e da tranquilidade da vida privada, determinei despois da máis serie deliberación, abdicar a miña coroa no meu herdeiro e moi caro fillo o príncipe de Asturias. Por tanto é a miña vontade que sexa recoñecido e obedecido como rei e señor natural de tódolos meus dominios. CARLOS IV. Decreto de abdicación. 19-3-1808. (cast.)
  • 131. TEXTO Nº 4 Señor meu irmán: VM saberá sen dúbida con pena os sucesos de Aranxuez e as súas resultas (...) Eu non renunciei en favor do meu fillo senón pola forza das circunstancias cando o estrondo das armas e os clamores dunha garda sublevada me facían coñecer a necesidade de escoller entre a vida ou a morte e a esta última seguiría a da raíña. Eu fun forzado a renunciar. Dirixo a VM unha protesta* contra os sucesos de Aranxuez e contra a miña abdicación. Entrégome e enteiramente confío no corazón e amizade da VM. CARLOS IV. Decreto de abdicación. 23-3-1808. (cast.) ‘A protesta fóra efectuada noutro documento o 21-3- 1808 no que consideraba nula a abdicación do 19 de marzo.
  • 132. TEXTO Nº 4 Art.1. SM o rei Carlos que non tivo en toda a súa vida outra mira que a felicidade dos seus vasalos (...) resolveu ceder, como cede pola presente, tódolos seus dereitos ó trono das Españas e das Indias á SM o emperador Napoleón, como o único que, no estado a que chegaron as cousas, pode establecer a orde; entendéndose que dita cesión só ha de ter efecto para facer gozar ós seus vasalos das condicións seguintes: 1. A integridade do reino será mantida (...). 2. A relixión católica, apostólica e romana será a única de España (...). 3. SM o Emperador obrígase a dar asilo nos seus Estados ó rei Carlos, a súa familia, ó Príncipe da Paz (...), os cales gozarán en Francia dun rango equiparable ó que tiñan en España. Convenio entre Carlos IV e Napoleón. 5-5-1808. (cast.)
  • 133. TEXTO Nº 5 O príncipe de Asturias adhírese á cesión feita polo rei Carlos dos seus dereitos ó trono de España e das Indias a favor da SM o Emperador dos franceses, rei de Italia e Protector da Confederación do Rin e renuncia a tódolos dereitos que posúe como príncipe de Asturias á Coroa de España. Convenio entre Fernando, príncipe de Asturias e Napoleón. 10-5-1808. (cast.)