More Related Content
More from Adilbishiin Gelegjamts
More from Adilbishiin Gelegjamts (20)
Орчин үеийн менежментийн чиг хандлага ба удирдахуйн сэтгэлгээний шинэчлэл, шинэ зууны байгууллага ба удирдахуй, / манлайлал гэх мэт/ ...
- 4. Сэдэв 1:
Шинэ үеийн менежментийн чиг
хандлага ба удирдахуйн
сэтгэлгээний шинэчлэл
2009 он
- 5. Хүн төрөлхтний иргэншлийн үе
Мэдээллийн эрин
Удирдахуйн ухаан бие даан
ШУ болж зөшөөрөгдсөн үе
1910 оноос эхтэй
Үйлдвэржилтийн үе
Хөдөлмөрийн хуваарь
Хүй нэгдлийнүе
2009 он
- 10. Удирдлагын ШУ-н үүсч хөгжсөн үе шатууд
Орчин
Хугацаа 1885 1920 1930 1940 1950 1960
үе
Удирдлага дахь чиглэлүүд:
• ШУ-нч удирдлагын
• Захиргааны /сонгодог/
• Хүмүүлэг харилцааны
• Зан үйлийн
• Тоон хамаарлын /Удирдлагын ШУ-ы/
Удирдлагын үйл явцын хандлага
Системийн хандлага
Нөхцөл байдлын хандлага
2009 он
- 11. Удирдлагын ШУ-н үүсч хөгжсөн үе шатууд
Орчин
Хугацаа 1885 1920 1930 1940 1950 1960
үе
Удирдлага дахь чиглэлүүд:
• ШУ-нч удирдлагын
• Захиргааны /сонгодог/
• Хүмүүлэг харилцааны
• Зан үйлийн
• Тоон хамаарлын
Удирдлагын үйл явцын хандлага
Системийн хандлага
Нөхцөл байдлын хандлага
2009 он
- 12. Удирдлагын ШУ-н үүсч хөгжсөн үе шатууд
Орчин
Хугацаа 1885 1920 1930 1940 1950 1960
үе
Удирдлага дахь чиглэлүүд:
• ШУ-нч удирдлагын
• Захиргааны /сонгодог/
• Хүмүүлэг харилцааны
• Зан үйлийн
• Тоон хамаарлын
Удирдлагын үйл явцын хандлага
Системийн хандлага
Нөхцөл байдлын хандлага
2009 он
- 14. Үргэлжлэл...
Удирдлагын зарчим гэдэг нь аливаа үйлдэл хийх, шийдвэр гаргах ажилд
зайлшгүй мөрдөх чиг баримтлал, зүй тогтол юм. Хүн төрөлхтний хөгжлийн
үеэс үед амьдарч байсан олон эрдэмтэд удирдлагын зарчмуудыг янз бүрээр
тодорхойлж байжээ. Үүнд:
Г.Эмерсоны (1853-1931) удирдлагын зарчим А.Файоль (1841-1925) -ын удирдлагын зарчим
1. Тодорхой зорилго 1. Хөдөлмөрийн хуваарь
2. Эдийн засгийн чиг хандлага 2. Эрх хариуцлага
3. Мэргэжилтний сонирхол татах 3. Сахилга бат
4. Хяналт 4. Захирах, захирагдах ёс
5. Үйл ажиллагааг зохицуулах 5. Удирдлагын нэгдсэн чиглэл
6. Оновчтой норматив хэрэглэх 6. Байгууллагын сонирхолыг хувь хүнийхээс илүү
7. Ажиллах нөхцөл бололцоогоор хангах үзэх
8. Үйл ажиллагаа (үйлдэл)-г стандартчилах 7. Цалин урамшил 8. Төвлөрсөн шийдвэр
9. Урамшуулах 9. Шатлан захирамжлах
10. Дэг журам 11. Шударга журам
12. Боловсон хүчний тогтвор суурьшил
3. Федрик, Ц.Тейлор (1815-1915)-ын удирдлагын
13. Санаачлага 14. Нэр хүнд
зарчим
1. Ажилчдыг ШУ-ы үндэслэлээр сонгох
2. Ажилчдыг шинжлэх ухааны үндэстэй сургах М.Вебер (1864-1920)-ийн удирдлагын зарчим
3. Ажлыг мэргэшүүлэх 1.Нарийн мэргэшсэн мэргэжилтэн
4. Цалинг ажилдаа шинэ зүйл сэдсэнээр нь 2.3ахирах, захирагдах ёс, удирдлагын хяналт
урамшуулах 3. Ажил үүргийн функциональ хуваарь, стандарт
5. Удирдлага, ажиллагсдын хооронд хариуцлагын 4. Субъектив алдаа гарахаас сэргийлэх
тогтолцоог зөв хуваарилах 5. Ажлын хөлс төлөлт
2009 он http://gelegjamts.blogspot.com/
- 15. Удирдлагын ШУ-н үүсч хөгжсөн үе шатууд
Орчин
Хугацаа 1885 1920 1930 1940 1950 1960
үе
Удирдлага дахь чиглэлүүд:
• ШУ-нч удирдлагын
• Захиргааны /сонгодог/
• Хүмүүлэг харилцааны
• Зан үйлийн
• Тоон хамаарлын
Удирдлагын үйл явцын хандлага
Системийн хандлага
Нөхцөл байдлын хандлага
2009 он
- 16. Удирдлагын ШУ-н үүсч хөгжсөн үе шатууд
Орчин
Хугацаа 1885 1920 1930 1940 1950 1960
үе
Удирдлага дахь чиглэлүүд:
• ШУ-нч удирдлагын
• Захиргааны /сонгодог/
• Хүмүүлэг харилцааны
• Зан үйлийн
• Тоон хамаарлын
Удирдлагын үйл явцын хандлага
Системийн хандлага
Нөхцөл байдлын хандлага
2009 он
- 17. Удирдлагын ШУ-н үүсч хөгжсөн үе шатууд
Орчин
Хугацаа 1885 1920 1930 1940 1950 1960
үе
Удирдлага дахь чиглэлүүд:
• ШУ-нч удирдлагын
• Захиргааны /сонгодог/
• Хүмүүлэг харилцааны
• Зан үйлийн
• Тоон хамаарлын
Удирдлагын үйл явцын хандлага
Системийн хандлага
Нөхцөл байдлын хандлага
2009 он
- 19. Удирдлагын ШУ-н үүсч хөгжсөн үе шатууд
Орчин
Хугацаа 1885 1920 1930 1940 1950 1960
үе
Удирдлага дахь чиглэлүүд:
• ШУ-нч удирдлагын
• Захиргааны /сонгодог/
• Хүмүүлэг харилцааны
• Зан үйлийн
• Тоон хамаарлын
Удирдлагын үйл явцын хандлага
Системийн хандлага
Нөхцөл байдлын хандлага
2009 он
- 20. Удирдлагын ШУ-н үүсч хөгжсөн үе шатууд
Орчин
Хугацаа 1885 1920 1930 1940 1950 1960
үе
Удирдлага дахь чиглэлүүд:
• ШУ-нч удирдлагын
• Захиргааны /сонгодог/
• Хүмүүлэг харилцааны
• Зан үйлийн
• Тоон хамаарлын
Удирдлагын үйл явцын хандлага
Системийн хандлага
Нөхцөл байдлын хандлага
2009 он
- 21. Удирдлагын ШУ-н үүсч хөгжсөн үе шатууд
Орчин
Хугацаа 1885 1920 1930 1940 1950 1960
үе
Удирдлага дахь чиглэлүүд:
• ШУ-нч удирдлагын
• Захиргааны /сонгодог/
• Хүмүүлэг харилцааны
• Зан үйлийн
• Тоон хамаарлын
Удирдлагын үйл явцын хандлага
Системийн хандлага
Нөхцөл байдлын хандлага
2009 он
- 22. X, Y, Z, M онолууд
Хүний мөн чанарын тухай үзлийг 1960-аад онд АНУ-ын эрдэмтэн Дуглас
Макгрегорийн боловсруулсныг X ба У онолын цогц нэгдлээр илэрхийлж болно.
Тэрээр удирдагч хүн өөрийн удирдлагад байгаа хүмүүстэйгээ харилцахдаа
тэдний хөдөлмөрт хандах хандлагыг ямар байдлаар төсөөлж өөрсдийн үүргээ
хэрхэн ойлгодгийг тодорхойлсон X ба У гэсэн хоёр онолыг дэвшүүлсэн юм.
Үүний нэг нь Ф.Тейлорын сургаал дээр үндэслэгдсэн үйлдвэрийн газрын эзэд,
менежерүүдийн үзэл бодлыг илэрхийлдэг.
Энэ онолоо Д.Макгрегор X буюу автократ онол гэж нэрлэжээ.
“X” онолын үндсэн санааг илэрхийлбэл:
1/ дундаж хүн бол угаас ажилд дургүй бөгөөд болж өгвөл ажлаас
зайлсхийхийг хичээнэ;
2/ ажилд дургүй, ажил хийхийг хүсдэггүй хүмүүс байдаг болохоор зохион байгуулалтын
зорилтыг хэрэгжүүлэхийн тулд тэдгээрийн хүчин чармайлтыг зохих хэмжээгээр
дайчлах зорилгоор тэднийг хүчилж сүрдүүлэх, албадах, хянах, удирдан чиглүүлэх
хэрэгтэй болдог;
3/ дундаж хүмүүн хариуцлагаас зайлсхийхийг хичээдзг.
Уг онолд ажилчин хүнийг угийн идэвхгүй, хариуцлагагүй, зөвхөн
2009 он өөрийн материаллаг хэрэгцээг хангахыг хүсдэг гэж үздэг.
- 24. Үргэлжлэл...
Удирдлагын У онольш гол утга санааг илэрхийлбэл:
1. Ажилчид угаасаа ажилд дургүй биш, ажлын сайн нөхцөл хандлагад л илүү дуртай
ажилладаг;
2. Хатуу чанд хяналт, шийтгэл, сүрдүүлэг зэрэг нь зохион байгуулалтын зорилтыг
хэрэгжүүлэх цорын ганц арга биш. Хэрэв аливаа хүн ямар нэгэн зорилгод хүрэх
эрмэлзэлтэй бол тэр өөрийгөө хянан шалгах чадвартай байдаг
3. Өмнөө тавьсан зорилтоо биелүүлэхэд зарцуулсан хүч чармайлт нь түүнийг
хэрэгжүүлсний төлөө олгох шагнал урамшилтай шууд хамааралтай байх ёстой
4. Дундаж хүн тодорхой нөхцөлд хариуцлага хүлээдэг төдийгүй тэгэх
эрмэлзэлтэй байдаг
5. Зохион байгуулалтын асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд бүтээлч чанар, овсгоо, сэтгэн
бодох харьцангуй өндөр түвшин шаардлагатай бөгөөд тийм чадвартай хүн олон
байдаг
6. Өнөөгийн үйлдвэржсэн ннйгмийн нөхцөлд дундаж хүний оюун ухааны чадавхи нь
бүрэн бус ашиглагдаж байна.
Уг онолд ажилтан хүнийг эрчтэй, санаачлагатай, хөдөлмөрийн үйл ажиллагааныхаа
явцад зөвхөн эд материалын бус бас оюун санааныхаа хэрэгцээ; хангах, нэр төрөө
хамгаалах, өөрийгөө илтгэн харуулахыг эрмэлздэг гэж үздэг. Тэгэхээр хүний авьяас
чадварыг нээн гаргахын тулд удирдлагын зүгээс ажилтанд итгэл хүлээлгэх, ажил
үйлдлийг нь бүтээлч болгох, эрхэлсэн ажил үүргийх нь хүрээнд эрх чөлөө, биеэ даасан
байдал олгох хэрэгтэй гэж үздэг байна.
2009 он
- 25. X, Y онолуудын харьцуулалт
Х онол (байгууллагад хандсан) У онол (хүнд хандсан)
• Дундаж хүн угаасаа ажилд дургүй бөгөөд • Ажилчид угаасаа ажилд дургүй ба ажлын
болж өгвөл ажлаас зайлсхийнэ. сайн нөхцөл, зөв хандлагад илүү
• Хувь хүн ажилд дургүй учраас тэдэнд хүч ажиллана.
хэрэглэн сүрдүүлж, албадан хянаж байж • Байнгын зорилгод хүрэхийн тулд хүмүүс
удирдан чиглүүлнэ. өөрсдөө үндэслэл бий болгон, өөрийгөө
• Дундаж хүн хариуцлагаас зайлсхийхийг хянан жолооддог.
хичээдэг. Тэдэнд юу хийхийг нь хэлж өгч • Дундаж хүнийг тодорхой нөхцөлд
байхад дуртай идэвхи санаачлагагүй хариуцлага хүлээхэд сургаж болно. Тэд
• Цөөн хүн л үнэн санаанаасаа идэвхи ингэх ч эрмэлзэлтэй байдаг.
зүтгэлтэй ажилладаг. • Ихэнх хүмүүс бүтээлч чадварлаг байж,
• Жирийн ажилчны ухааны хязгаарлагдмал овсгоо гаргаж, ухаан сийлэх чадвартай
чадвар нь орчин үеийн ажлын зохион • Дундаж хүний хувийн ухаан чадварыг
байгуулалтанд бэрхшээл учруулдаг. орчин үеийн үйлдвэржсэн нийгэмд бүрэн
ашиглаж чаддаггүй.
2009 он
- 26. Z онол
Калифорны их сургуулийн дэргэдэх Удирдлагын дээд сургуулийн багш профессор
Уилъям, Г.Оучи энэ онолыг боловсруулсан.
Тэрээр ажиллагсдад ёс суртахууны буюу сэтгэл зүйн талаар нөлөөлөх замаар удирдлагын
системийг боловсронгуй болгож болно гэж үзсэн ба энэ үзэл баримтлалаа Х,У онолтой
холбоотойгоор Z онол гэж нэрлэжээ. Японы уламжлалт удирдлагыг Америкийн өнөөгийн
удирдлагатай жиших замаар Z онолоо гаргаж ирсэн.
Америк, Япон байгууллагыг харьцуулан авч үзье
“А” маягийн байгууллага “J” маягийн байгууллага
1. Богино хугацаанд хөлслөх 1. Бүх насаар нь хөлслөх
2. Хувийн шийдвэр гаргах 2. Хамтын шийдвэр гаргах
3. Хувийн хариуцлага хүлээх 3. Хамтын хариуцлага хүлээх
4. Ажлыг богино хугацаанд үнэлэн 4. Ажилтныг аажмаар үнэлж дэвшүүлэх
дэвшүүлэх 5. Энгийн хэрэгжихүйц хяналтын систем
5. Нарийн хяналтын систем 6. Төрөл бүрийн өргөн хүрээтэй ажил
6. Төрөлжсөн ажил албан тушаал эрхлэх
эрхлэх 7. Ажилчдад хүн бүрт ижил хандаж
7. Ажилчдад ялагвартай хандан анхаарал халамж тавих
анхаарал халамж тавих
- 27. Үргэлжлэл...
“Z” маягийн байгууллага
1. Урт хугацаагаар хөлслөх
2. Хамтын шийдвзр гаргах
3. Хувийн хариуцлага хүлээх
4. Ажилтныг аажмаар үнэлж дэвшүүлэх
5. Тодорхой албан ёсны үзүүлэлт бүхий энгийн
хяналтын систем
6. Бага зэрэг төрөлжсөэ ажил, албан тушаал эрхлэх
7. Гэр бүлийг оролцуулсан ажилчдад жигд анхаарал
тавих
Z онол нь хүний авъяас чадварыг нээн илрүүлэхийн тулд удирдлагын
зүгээс ажилчдад итгэл хүлээлгэх, үйл ажиллагааг нь бүтээлч болгох,
эрхэлсэн ажил үүргийнхээ хүрээнд эрх чөлөө, бие даасан байдлыг нь
хангах, хүний авъяас чадвар хүмүүсийн харьцааг дэвшлийн гол эх
сурвалж гэж үзсэн байдаг.
- 29. М онол
"Биеэ зас, биеэ засаад, гэрээ зас, гэрээ засаад төрөө зас"
гэсэн билэг сургааль нь...
М онол нь нүүдлийн соёл иргэншилтэй манай орны нөхцөлд
зохицсон онол бөгөөд дараах онцлогтой.
"М" онол
1. Богино, дунд хугацаатайгаар ажил эрхлэл
2. Хувь хүн зөвлөлдөх замаар шийдвэр гаргах
3. Хувь хүн өөрөө хариуцлага хүлээх
4. Нэр хүнд олуут шууд ажилтныг үнэлж дэвшүүлэх
5. Дотоодын энгийн хяналтаас гадна, хэрэгжүүлэх албан ёсны арга хэмжээний
хамт хяналт тавих
6. Олон талын мэдлэг чадварыг харгалзан албан тушаал дэвшүүлэх
7. Гэр бүлийг нь оролцуулан бүхэлд нь анхаархад сонирхолтой.
- 30. Хөгжлийн хандлагын нөлөөлөл
Нийгэм
Улс төр Сэтгэл судлал
МЕНЕЖМЕНТ
ШУ, Техникийн
Эдийн засаг
ололт
Хүн судлал
...... зэргийн ололтоос ихээхэн шалтгаалж иржээ.
2009 он
- 34. Менежментийн үүрэг
Аливаа байгууллагын менежмент тодорхой үүрэгтэй. Энэ үүргийг
менежер хүн хариуцаж мэргэжил мэдлэгийнхээ ур чадварын дагуу
хэрэгжүүлнэ. Францын эрдэмтэн А.Файоль менежмент төлөвлөх,
зохион байгуулах, захирах, зохицуулах, хянах гэсэн таван үүрэгтэй
гэж үзжээ. Эдгээр үүрэг нь менежерийн үүрэгтэй давхцан
менежментийн функциональ тодорхойлолтонд орж байдаг.
Төлөвлөлт Зохион
байгуулалт
Зохицуулалт
Хяналт Захирах
2009 он
- 35. Удирдагч, менежер, манлайлагч...
Удирдагч- шинэ жанжин шугам, алсын хараа, зорилго,
зарчим, үнэт зүйлс, чиглэлийг тодорхойлогч, түүндээ
бусдыг зоригжуулан удирддаг хүн.
Менежер- Байгууллага, группын хүний болон бусад
нөөцийг тогтсон журам, дүрэм, зарчмын дагуу захирдаг,
зохицуулдаг хүн.
Манлайлагч- Ажил үйлс, үг яриа, үйл хөдлөлөөрөө
бусдыг үлгэрлэн манлайлагч.
Менежер юмыг зөв хийдэг хүн.
Удирдагч бол зөв юм хийдэг хүн.
2009 он
- 36. Удирдлага
Удирдлага бол баигууллагын зорилтуудыг томъёолж
түүнд хүрэхийн тулд зайлшгүй төлөвлөх, зохион
байгуулах, идэвхижрүүлэх, хянах үйл явц юм.
Зохион байгуулалт болон удирдлагын салбарын тэргүүний
онолч Питер Ф. Друкер удирдлагыг дараах байдлаар
тодорхойлжээ.
"Удирдлага гэдэг нь зохион байгуулалтгүй
бөөгнөрсөн хүмүүсийг үр ашигтай, бүтээмжтэй
бүлэг болгон өөрчлөх үйл ажиллагааны онцгой
хэлбэр юм"
2009 он
- 37. Үргэлжлэл... (Удирдлагын үе шатууд)
Хөдөлмөрийн хуваарилалт
Генерал Захирал
Дэд
хурандаа захирал Босоо Хөндлөн
Сургалтын
Хошууч алба
Захирал
Тэнхимийн
Ахмад эрхлэгч Санхүү Үйлдвэрлэл Маркетинг
Цэргийн Их дээд
байгууллагад сургуульд
- 39. Удирдлага буюу Менежерийн үүрэг
Менежерийн ажил байгууллагын өмнө тавигдсан зорилтыг
хэрэгжүүлэхэд бүх хүмүүсийн хүчийг нэгтгэн зохион байгуулах
чадвараас нь хамаардаг. Менежерүүдийн ажлын агуулга ойролцоо
боловч, чиг үүрэг, арга нь өөр өөр байна. Менежерийн ерөнхий үүрэг
юу болох нь тухайн байгууллагын үйл ажиллагаатай хэрхэн
холбогдож чадах вэ гэдгээр тодорхойлогдоно. Менежерийн ерөнхий
үүрэг юу болох нь тухайн байгууллагын үйл ажиллагаатай хэрхэн
холбогдож чадах вэ гэдгээр тодорхойлогдоно. Менежерийн үүрэг.
Үүнд:
•Төлөвлөлт
•Зохион байгуулалт
•Хүн хүчний сонголт, хуваарилалт
•Идэвхжүүлэлт
•Хяналт
•Шийдвэр
- 40. Менежментийн түвшин
Менежерүүд нь дээд, дунд, анхан шатны гэсэн
үндсэн 3 түвшинд хуваагдаж болно.
Хамрах хүрээ
Дээд
Дунд
Анхан шатны
Менежерийн бус
2009 он
- 41. Менежерийн ур чадвар
Менежерүүд амжилттай ажиллахад хэд хэдэн онцлог бүхий дор дурдсан ур
чадвартай байх хэрэгтэй. Үүнд: техникийн, харилцааны, шийдвэр гаргах, сэтгэн
бодох, оношлогоо шинжилгээний гэх мэт...
Оношлогоо
Техникийн Сэтгэн бодох Харилцааны сэтгэлгээний
Дээд
шат
Дунд
шат
Анхан
шат
Сэтгэн Оношлогоо
2009 он Техникийн Харилцааны сэтгэлгээний
бодох
- 42. Удирдагчийн ур чадвар /гадаад/ Монголын
эртний хаан Атилла нь дараах зарчмуудыг
удирдах урлагтаа ашиглаж байжээ. Yvнд;
1. Хvний чин vнэнч чанарыг 10.Өрсөлдөгчөө vнэлж чаддаг
эрхэмлэх 11.Өөрөө өөртөө итгэлтэй
2. Эр зоригийг эрхэмлэх 12.Аливаад эхнээс нь тооцоотой
3. Эрхэмлэх хvсэл хандаж чаддаг
эрмэлзэлтэй хvн 13.Хариуцлагаа гvнээ ухамсарладаг
амжилтанд хvрдэг 14.Зорьсон зорилгоосоо няцдаггvй
4. Сэтгэлийн тэнхээтэй 15.Итгэл найдвар даадаг
5. Биеийн тэнхээтэй 16.Нөмөр нөөлөгтэй, тvшигтэй
6. Хvнд жинхэнэ ёсоор 17.Бусдыг байлдан дагуулах
хvндлэгдэж чаддаг
7. Эрс шийдэмгий
8. Аливааг урьдчилан хардаг
9. Цагийг vнэлж чаддаг
2009 он
- 44. Үргэлжлэл...
Менежментийн ур чадварыг хэрхэн эзэмших вэ? гэдэг асуулт зүй
ёсоор гарч ирж байна. Тухайн ур чадваруудыг өөр хоорондоо
уялдаатай байж болох үндсэн хоёр эх үүсвэрээс эзэмшиж болно.
Үүнд:
Боловсрол Туршлага
2009 он
- 45. Монгол удирдахуйн ухаан
"Биеэ засаад гэрээ зас, гэрээ засаад
төрөө зас“ эртний мэргэдийн сургаал
“Бидний улс эв саналаа нэгтгэвээс
мэдэхгүй, чадахгүй зүйл үгүй бөгөөд…”
Д.Сүхбаатарын хэлсэн үгнээс эш татав.
2009 он
- 46. 21-р зууны үнэлэмж
• Уян хатан
• Мэдээлэл технологийн дэвшил хөгжил
• Шинэчлэлт
• Интеграци /нэгдэл/
• Хэвийн байдлаас боломжит түвшин
хүртэл өөрчлөлт явагдах
• Хэт өрсөлдөөн
2009 он
- 47. Мэдлэг-чадвар
Мэдлэг
Мэдлэг-
Мэдлэг
чадвар
Амьдралын
туршлага
2009 он
47 http://gelegjamts.blogspot.com/
- 49. Мэдлэг
чадвар
2009 он
49 http://gelegjamts.blogspot.com/
- 74. Дараагийн сургалт
1. Шинэ үеийн менежментийн чиг хандлага ба удирдахуйн сэтгэлгээний
шинэчлэл
2. Удирдлагын сэтгэл зүй
3. Хувь хүний онцлог, түүнийг удирдлагад харгалзах нь
4. Хүний нөөцийн удирдлага /идэвхжүүлэлт/
5. Баг болон бүлгийг үр ашигтай зохион байгуулан-удирдах нь
6. Байгууллагын өөрчлөлт болон шинэчлэлтийг удирдахуй
7. Төрийн удирдлагын шинэчлэл, төрийн захиргааны удирдлага
8. Хэрэглээний эдийн засаг ба түүнийг удирдлагад ашиглахуй
9. Байгууллагын зохион байгуулалт, төлөвлөлт, хяналт, шийдвэр гаргалт
10. Байгууллагын стратегийн менежмент
гэсэн сэдвүүдээр сургалт явагдана.
2009 он