voedselverspilling, dumster diven

1. Over de datum
Geertemarie de Gelder
Biologieconferentie basisonderwijs Afvalbak Aarde - 22 november 2013

2. Dumster diven
http://vimeo.com/30125250,
Filmpje groene grieten: http://www.youtube.com/watch?v=_5dyRYOTn6E

5. Praatje
1. Voedselverspilling
2. Houdbaarheidsdatum
3. Bederf en conservering
Aan de slag
1. Voedselonderzoek
2. Persoonlijk plan tegen
voedselverspilling

6. Voedselverspilling supermarkten
Versproducten, over de datum, groente en
fruit met plekje, 1 uit doosje/netje bedorven

7. Hoeveel verspil jij?
Gemiddeld in NL 50 kg per persoon per jaar
• Rijst, pasta, brood - 10.000.000 boterhammen
• Melk
• Groente en fruit

8. Voedselverspilling in
NL
Nederland totaal per jaar:
2.500.000.000 kg
• € 400 per huishouden
• Exclusief dranken!
2010: VROM, Voedingscentrum,
Milieu Centraal
Groothandel
Horeca
Huishoudens per jaar
• 800.000.000 kg
• 48 kg per persoon
Huishoudens
Supermarkt
Landbouw
5-10% weggegooid vanwege
uiterlijk -> Diner van Afval!

9. Houdbaarheidsdatum
Te gebruiken tot (tgt)
• Verse producten
• b.v. vlees, zuivel,
voorgesneden groenten
• Mag niet meer worden
verkocht volgens wet
Ten minste houdbaar tot (tht)
• Geconserveerde producten
• b.v. blikken, potten, droge
etenswaar, koek en
snoep, frisdrank
• Mag nog wel worden
verkocht, maar supermarkt
is verantwoordelijk

10. Voedselbederf
Microorganismen
Goed eten =
verdraagbare
stoffen
Bedorven eten =
niet verdraagbare/
giftige stoffen

11. Micro-organismen
• Bacteriën
• Schimmels
• Gisten
• Virussen
• Eéncelligen
Salmonella bacterie
Mucorales (broodschimmel)

12. Bacteriegroei
Voedingsstoffen
Vocht
Temperatuur

13. Bacteriegroei - temperatuur
In 9 uur:
4°
1 250
20°
1 16.000.000

14. Conserveren
• Drogen
• Verhitten
• Pasteuriseren (62-90°C)
• Steriliseren (100-134 °C)
• Invriezen
• Zuren
• Zouten
• Zoeten
• Alcohol

15. Conserveren = geen bederf
Micro-organismen
Goed eten =
verdraagbare
stoffen
Waarom dan
THT-datum?
Bedorven eten =
niet
verdraagbare/giftige
stoffen

16. ‘Over de datum’voedselonderzoek
• Groepjes
• Producten ‘over de datum’ onderzoeken
• Opwarmen kan!
• Conclusie over eten dat ‘over de datum’ is
dus…
•THT datum afschaffen??

17. Plan van aanpak tegen verspilling!
• Wat ga je zelf thuis doen?
• Wat ga je op school doen?
• Wat ga je met de leerlingen doen?

18. Wat kun jij doen tegen verspilling?
1. Zelf thuis en op school minder weggooien
•
•
•
•
•
Weeg rijst en pasta af
Bewaar brood in diepvries
Koelkast op 4°C
Producten over de tht-datum gewoon opeten
Bewaartips Voedingscentrum
2. In de supermarkt
•
•
•
•
Maak lijstje
Koop niet meer dan nodig (ook niet 2 halen 1 betalen)
Neem melk met korte houdbaarheidsdatum als je het toch binnen die tijd gebruikt
Neem groente en fruit met een plekje. Vraag eventueel een korting. Als jij het niet koopt wordt het
weggegooid
3. Ga dumpster diven 

19. Lesideeën voedselverspilling, bederf,
schimmels bederven van soorten melk
• Onderzoekje naar
(verse, gepasteuriseerde, gesteriliseerde). Bewaren binnen of buiten
koelkast, 20 dagen bijhouden wat je ziet.
• Yoghurt maken in de klas: http://nl.wikihow.com/Yoghurt-maken
• Onderzoekje naar broodschimmel (of andere etenswaren). Onder welke
omstandigheid groeit de schimmel het snelst
(donker, licht, kamertemperatuur, koud, droog, vochtig)? 25 dagen bijhouden
hoeveel van oppervlak is beschimmeld.
http://www.sciencenerddepot.com/Moldy_Bread_Experiment.html
• Laat leerlingen producten mee naar school nemen waarvan hun
ouder/verzorger zegt dat het over de datum is (een tht-product). In de klas
kijken of het zo is en discussie over waarom die datum er dan op staat. Hoe is
het product verpakt en wat is er in de fabriek meegedaan voor het verpakt
werd?
• Eetbare schimmels in de klas: champignons kweken
http://www.minichamp.nl/, blauwschimmelkaas eten

20. Meer info over voedselverspilling en
bederf
• Websites over voedselverspilling: www.tastethewaste.nl ,
http://www.voedingscentrum.nl/nl/mijn-boodschappen/minderverspillen.aspx
• Films: Taste the waste, Dive, Just Eat It
• Uitzending Zembla over voedselverspilling:
http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1243245
• Keuringsdienst van Waarde over bederf van melk:
http://keuringsdienstvanwaarde.kro.nl/seizoenen/2010/aflevering
en/30-09-2010
• Voedselverspilling in het nieuws:
http://www.nu.nl/politiek/3602998/christenunie-wil-wetvoedselverspilling.html
• Weggooitest: www.weggooitest.nl of App (alleen voor iPhone):
https://itunes.apple.com/nl/app/weggooitest/id437210041?mt=8
&ls=1

21. QUIZ!
1. Als al het voedsel goed verdeeld zou zijn en niets weggegooid, zou er
niemand op de wereld honger hoeven lijden
2. Een houdbaarheidsdatum is wettelijk verplicht op alle etenswaren
3. De tht-datum wordt door fabrikanten bepaald d.m.v. lang onderzoek
4. Van zure melk wordt je ziek
5. Bacteriën blijven in de diepvries gewoon leven
6. Gepasteuriseerd voedsel bevat geen bacteriën
7. Een voedselvergiftiging krijg je van bacteriën of schimmels

22. Bedankt!