1. 1). Si ndahen vendimet sipas SIMONIT ? PYETJET DHE PËRGJIGJËJET NË VENDOSJE NË BIZNES £
1. Simoni dallon dy lloje të vendimeve:
Vendimet e programuara dhe
Vendimet e paprogramuara.
Vendosja e programuar përdoret për problemet të cilat marrësit të vendimit janë të njohura dhe të qarta
dhe atë zhvillohet në kushtet e sigurta.
Vendosja e programuar përdoret për zgjidhjen e problemeve të pastrukturuara, të reja dhe të definuara
dobët të cilat nuk përësëriten.
2). Diskutoni rolin ndërpersonal ?
Roli ndërpersonal – Figura qëndrore në këtë rol menaxheri bashkvepron me të tjerët dhe kryen
detyrat ceremoniale: (nënshkrimi i kontratave, inagurimi etj).
Lideri – menaxheri i angazhon në punë, i kualifikon dhe i motivon punonjësit, dhe sipas rolit i
përjashton nga puna.
Ndërlidhësi – menaxheri vepron si ndërlidhës midis njësis së tij dhe njësive të tjera brenda
kompanisë me jashtë (furnitorë, klientë).
3). Kufizimet në vendosje ?
3. Ndër kufizimet më të rëndësishme në vendosje numërojmë: Mjetet, Informacionet dhe Koha.
Mjetet – Marrësi I vendimeve do të zgjedhë atë variant alternative të cilin ia mundësojnë mjetet
disponibile.
Informacionet - Ekzistojnë tri mundësi të raporteve ndërmjet vlerës, që marrësi i vendimeve i ka
nga informacionet plotësuese dhe çmimit të tyre, ato mund të jenë: Lineare, Progresive dhe
Degresive.
Koha – Nëse marrësi i vendimit nuk i përmbahet kohës a momentit se kur duhet të merret vendimi,
vendisja në shumicën e rasteve bëhet e panevijshme, përkatësisht e pavlerë.
4). Mendimi grupor ?
4. Mendimi grupor ndodh atëher kur anëtarët e grupit i kushtojnë rëndësi më të madhe mbajtjes së
atmosferës së këndshme në grup dhe mbajtjes së moralit, sesa marrjes së vendimeve efektive. Në
paraqitjen e mendimit grupor ndikim të madh ka udhëheqësi i grupit, posaçërisht nëse është fjala për
person me autoritet, lidhmëria e madhe e anëtarve të grupit, etj.Mendimi grupor paraqet një lloj të
verbërisë industriale, nga e cila grupi duhet të lirohet nëse dëshiron të marrë vendime të mira.

2. 5). Në bazë të aftësive të vendosjes të marrësit të vendimeve dallojmë këto grupe të njerzëve ?
5. Në bazë të aftësive të vendosjes të marrësit të vendimeve, dallojmë këto grupe të njerzëve:
a) Njeriu i cili “nuk e di që nuk di”
b) Njeriu i cili “e di që nuk di”
c) Njeriu i cili “nuk e di që di”
d) Njeriu i cili “e di që di”.
6). Jepni një shembull sipas mendimit të opinionit ?
6. Kjo metodë bazohet në atë se së pari pyeten të gjithë antarët e grupit për opinionet e tyre lidhur me
zgjidhjen e problemit dhe më pastaj arrihet një mesatare e rezultateve të tyre. Psh.menaxheri merr
opinionet e anëtarëve të grupit (të shumicës së tyre) por kur të vie te zgjidhja ai vendimin mund ta
marrë dhe nëse nuk përputhetë me opinionet e shumicës.
7). Faktorët që ndikojnë në zgjatjen e procesit të vendosjes ?
7. Faktorët që ndikojnë në zgjatjen e procesit të vendosjes janë: llojet e vendimeve, marrësi i vendimeve, si
dhe niveli në të cilën merret vendimi.
8). Cili stil përdoret kur individi i kufizuar merr vendimet vet ?
8. Në rastet kur individi i kufizuar merr vendimet vet përdoret stili autokratik.
Stili autokratik – menaxheri vendos që të realizojë tërë procesin e vendosjes duke u bazuar në
informatat që ka në dispozicion.
9). Cilat janë pyetjet e teorisë descriptive ?
9. Pyetjet e teorisë descriptive janë:
Si mendojnë realisht dhe si veprojnë a sillen njerëzit ?
Si e përceptojnë pasigurinë ?
Si i zgjidhin konfliktet e veta interne ?
Çfarë është ndikimi i mjedisit kulturor, traditës, përvojës etj…në vendosje ?
Teoria descriptive përpiqet të përshkruaj atë çka ndodh në situate reale të vendosjes.
10). Si ndahen njerzit në bazë të aftësive të vendimmarrjes, R.grupore ?
10. Llojet e dijeve të antarëve në grup janë: anëtarët e grupit me dituri komplementare ku edhe
rezultatet më të mira do të arrihen te ky grup. Grupet që posedojnë dituri konkurrente homogjene do
të jenë më të dobët, vendosja do të zgjas më shumë dhe problem do të jetë se çfarë vendimi do të
arrihet. Te grupet që posedojnë dituri të një lloji vendimi do të arrihet relativisht shpejt mirëpo do të
jetë pikëpyetje se a do të zgjidhet alternative më e mirë gjatë marrjes së vendimit.

3. 1). Diskuto rreth mënyrës prescriptive të vendosjes ? VENDOSJE NË BIZNES PYETJET DHE PËRGJIGJËJET
1. Disiplina prescriptive tentojnë të përgjigjen në këto çështje :
Çka duhet të bëjë individi për përmirsimin e zgjidhjeve të veta?
Në cilën mënyrë do të këshillohen njerëzit e ndryshëm me karakteristikat të ndryshme me aftësi dhe
synime të ndryshme ?
Shkaku themelor i ekzistimit të disiplinës prescriptive qëndron në ndarjen mes të teorisë dhe sjelljes
së vërtet prandaj ato duhet të gjejnë mënyra për tejkalimin e këtij hendeku, në mënyrë që të
realizojnë qëllimin e vet – ndihmën për vendosjen më të mirë dhe efikase.
2). Si klasifikohen marrësit e vendimeve, varësisht nga rreziku ?
Në ata që u ikin problemeve
Në ata që i zgjidhin problemet dhe
Në ata që i hulumtojnë problemet.
3). Niveli i mesëm menaxherial dhe horizonti kohor i tij ?
Niveli i mesëm menaxherial sjell vendime taktike, të cilat sigurojnë operacionalizimin e vendimeve
strategjike. Këto kanë të bëjnë me qendrat kryesore administrative në ndërmarrje dhe horizonti
kohorë i tyre përfshinë gjashtë muaj deri në dy vjet.
4). Teknika delfi ?
Logjika e kësaj metode është që duke i shfrytëzuar në mënyrë sistematike ekspertët, të stimulohet e
ardhmja, respektivisht që në bazë të mendimeve të ekspertëve nga lëmi të ndryshme të fitohet
fotografia e ardhmërisë dhe në bazë të saj të merret vendimi.
Vendosja përmes metodës delfi zhvillohet në këtë mënyrë:
1. Ai që realizon hulumtimin përcakton grupin e ekspertëve nga fusha të ndryshme shkencore
2. Formulohet pyetsori në të cilin parashtrohen pyetje të rëndësishme për marrësin e vendimeve
3. Ekspertët e plotsojnë pyetsorin dhe e kthejnë në adresë të organizatorit të hulumtimit
4. Bëhet përpunimi i pyetsorëve të arritur dhe rezultatet me pyetsor të rinj u dërgohet përsëri
ekspertëve
5. Ekspertët përsëri përgjigjën në pyetsorë.

4. 5). Eksperimenti ASCH ?
Eksperimenti i ASCH është bërë për të ilustruar ndikimin e grupit në marrjen e vendimeve.
ASCH ka marrë 7 persona si pjesë e këtij studimi ku detyrë e tyre ka qenë ti përgjigjen pyetjes se cila nga
tri drejtëzat nga ana e djathtë korrespondon me drejtëzën në anën e majt. Mirpo vetëm njëri nga të
shtatë anëtarët ka qenë object i observimit, ndërsa nga gjashtë të tjerët është kërkuar të japin mendim
jot ë drejt. Rezultatet kanë treguar se 37% të atyre që kanë qenë objekt i studimit janë pajtuar me
gjykimin e grupit.
6). Vendosja e programuar: - Përdoret për zgjidhjen e problemeve rutinore, të përditshme probleme të
cilat përsëriten të cilat për marrësin e vendimit i janë të njohura.
Karakteristikat kryesore të vendosjes së programuar janë
Strukturimi i mirë i problemeve që duhet të zgjidhen
Kriteret e qarta për zbatimin e vendosjes
Përcaktimi i lehtë i alternativave për zgjidhjen e problemit
Ekzistimi i siguris relative gjatë zgjidhjes së alternativës.
7). Vendosja e paprogramuar: - Përdoret për zgjidhjen e problemeve të pastrukturuara, të reja dhe të
definuara dobët, të cilat nuk përsëriten.
Karakteristikat e vendosjes së programuar, sipas R.L.Daftit janë:
Strukturimi i dobët i problemeve për të cilat vendoset
Përdorimi vetëm në situate të jashtzakonshme
Përdorimi në situate që nuk përsëriten
Gjenerimi i numrit të vogël të alternativave.

5. 8). Fazat e procesit të vendosjes:
1. Identifikimi i problemit
2. Definimi i qëllimeve për zgjidhjen e problemit
3. Mbledhja e të dhënave
4. Formulimi i modelit të problemit,
5. Definimi i alternativave që do të vlersohen
6. Zgjidhja
7. Implementimi dhe
8. Kontrolli i implementimit.
9). Fazat e vendosjes në kuptim të ngusht:
1. Supozimet nisëse
2. Identifikimi i alternativave
3. Evoluimin e alternativave
4. Zgjidhja e alternativave.
10). Fazat e vendosjes në kuptim të gjerë:
1. Përgaditja e vendimit
2. Marrja e vendimit
3. Realizimi i vendimit
4. Kontrolli.

6. 11). Faktorët e vendosjse:
1. Kufizimet në vendosje
2. Rrethina e vendosjes
3. Mënyra e vendosjes dhe kushtet në të cilat vendoset
4. Raportet e ndërsjella të vendimeve të ndryshme
5. Aftësia personale e menaxherit për vendosje
6. Faktorët subjektivë të vendosjes.
12). Rolet menaxheriale:
Roli ndërpersonal: (Figura qëndrore, Lideri, Ndërlidhës),
Roli informues: (Vrojtues, Shpërndarës i informacioneve, Zëdhënës),
Roli vendimmarrës: (Ndërmarrës, Alokator i burimeve, Trajnues i konflikteve, Negociator).
13). Modeli situativ i vendosjes (VROOM – YETTON) ?
Modeli situativ i propozuar nga Vroom Yetton sugjeron se ekzistojnë disa stile dhe rrethana në të cilat
marrja e vendimeve mund të jetë e suksesshme dhe po ashtu rrethana në të cilat vendimmarrja mund të
jetë kontraproduktive.
Këto pesë stile vendimmarrjes janë:
1. Stili autokratik,
2. Stili hulumtues,
3. Stili konsultativ,
4. Stili participativ,
5. Stili konsensual.
Disa nga karakteristikat e situatave në bazë të të cilave merret vendimi lidhur me stilin përkatës:
Kualiteti,
Informimi,
Strukturimi i problemit,
Pranimi,
Harmonizimi i qëllimeve,
Diferenca në opinion.

7. 14). Modeli i udhëheqjes sipas situatës (modeli i BLAN CHARD-it) ?
Versioni i shkurtër i tezës së Blanchardit është: Pasi që stilet e lidershipit ndryshojnë në bazë të
përgjegjësive dhe aftësive të personave, liderët do të shfaqin një shkallë të sjelljes dirigjuese dhe një
shkallë të sjelljes përkrahëse, kur kanë të bëjnë me situate të posaçme.
Lideri mund të jetë:
I fortë në drejtim, i dobët në përkrahje (Drejtues),
I fortë në dirigjim, i fortë në përkrahje (Trajnues),
I fortë në përkrahje, i dobët në drejtim (Përkrahës),
I dobët në përkrahje, i dobët në drejtim (Delegues).
Nivelet e udhëheqjes sipas Blanchardi-it
Niveli i ulët i zhvillimit – kompetenca të vogla, angazhim i lartë
Niveli i ulët i moderuar i zhvillimit – disa kompetenca, angazhim i ulët
Niveli i moderuar i lartë i zhvillimit – kompetenca të mëdha, angazhimi ndryshues
Niveli i lartë i zhvillimit – kompetenca të mëdha, angazhim i madhë.
15). Modeli i TUCKMANIT: - Ky model është i ndarë në disa faza (etapa) të cilat përfshijnë :
1. Formimi,
2. Vështërsit,
3. Normatizimi,
4. Performimi.
16). Diskuto për vendosjen efektive dhe joefektive ?
Vendosja efektive – Në vendosjen efektive ka atmosfer relaksuese joformale, më shum diskutime të
rëndësishme me një shkallë të lartë të pjesmarrjes, antarët dëgjojnë njëri tjetrin etj.
Vendosja joefektive – Në vendosje joefektive ka atmosfer të tensionuar dhe të mërzitshme,
diskutime të dominuara nga dy apo tre veta dhe në shumicën e rasteve jorelevante, antarët kanë
tendenca të mosdëgjimit të njëri tjetrit etj.

8. 17). Argumento se në cilat situate duhet të merren vendimet në mënyrë individuale ?
Përparësitë më të mëdha të vendosjes individuale janë:
a) Vendosja individuale është proces më i shpejtë në krahasim me vendosjen grupore.
b) Te disa vendime të rëndësishme individuale preferohet mendimi i një personi, i një profesionisti, i
cili është më meritori për vendosjen mbi disa probleme,
c) Te individuale i ikin problemeve të vendosjes grupore siç është mendimi grupor, i cili e ngadalëson
vendosjen.
18). Diskuto fazat e formimit të grupeve ?
Sipas modelit të TUCKMANIT, ky model është i ndarë në disa faza (etapa0 të cilat përfshijnë:
1) Formimi – faza 1
2) Vështërsit – faza 2
3) Normatizimi – faza 3
4) Performimi – faza 4.
1). Karakteristikat e përgjithshme të vendimit ? PYETJET DHE PËRGJIGJËJET NË VENDOSJE NË BIZNES
Karakteristikat e përgjithshme të vendosjes janë:
Rëndësia e vendimit
Koha dhe shpenzimet
Shkalla e ndërlikueshmërisë.
2). Modeli racional i vendosjes ?
Modeli racional i vendosjes ka këto supozime themelore:
Ekziston vetëm një marrës i vendimit
Marrësi i vendimit ka vetëm një qëllim fiks, që mund të kuantifikohet
Marrësi i vendimit posedon njohuri të përsosura, informacion relevant, alternative
“Gjendja natyrore” potenciale përmban copëtimin e pasigurisë, pamundësinë e joanticipimi të befasive.

9. 3). Fazat e vendosjes në kuptim të gjerë dhe dallimi mesa tyre në kuptim të ngusht ?
Fazat e vendosjes në kuptim të gjerë janë:
Përgaditja e vendimit
Marrja e vendimit
Realizimi i vendimit
Kontrolli
Me procesin e vendosjes në kuptim të gjerë për dallim nga ai në kuptim të ngushtë nënkuptojmë
interesimin e marrësit të vendimit edhe në fazën e implementimit dhe të kontrollit.
4). Polarizimi grupor ?
Polarizimi grupor:
Nëse me mendimin e ndonjë anëtari të grupit pajtohen edhe anëtarët e tjerë të grupit atëher ai
insiston edhe më tepër në mendim të vetin, pa marrë parasyshë se a është ai i drejt apo jo.
Nëse në grup ka anëtar të cilët nuk kanë mendim të qartë të vetin, kurse dikush tjetër mendimin e
vet e arsyeton në mënyrë shumë bindëse, atëherë shpesh të tjerët i bashkangjiten.
Nëse ndonjë person i aftë pasivizohet për shkak të motivimit të dobët duke ditur se grupi mban
përgjegjësinë, pa marrë parasysh se ai ndryshe do ta zgjidhte problemin.
5). Brainstroming ?
Brainstroming – është i bazuar në lirinë maksimale të shprehjes me një qasje komplet informate. Qëllimi
i fazës iniciale është kuantiteti i ideve të gjeneruara jo kualiteti i tyre. Brainstromingu bazohet në
inkurajimin e anëtarëve të grupit për të dhënë lirshëm ide sipas parimit se kuantiteti qon në kualitet.
Asnjë ide nuk kritikohet ose refuzohet në këtë fazë, pa marrë parasyshë se sa të pakuptimta mund të
jenë.Megjithatë pas diskutimit rreth ideve të cilat do të prezantohen për diskutim të mëtutjeshëm, grupi
duhet të marrë vendime për zgjedhjen e disa ideve të cilat do ta zgjidhnin problemin.Secili voton për tri
idetë më të mira, tri idetë që fitojnë më së shumti poena do të shfrytzohen për diskutim të
mëtutjeshëm.

10. 6). Modelet e komunikimit ?
Modelet e komunikimit janë :
Rrjeti komunikues me orientim kah qendra
Rrjeti komunikues qarkorë
Rrjeti komunikues i ndërlidhur
Rrjeti komunikues Y dhe
Rrjeti komunikues vargorë.
7). Mikrofaktorët e mjedisit të jashtëm ?
Mikrofaktorët e mjedisit të jashtëm janë:
Klientët
Konkurrentët
Furnitorët
Punonjësit
Partnerët
Sindikatat dhe
Rregullatorët.
8). Teoria normative e vendosjes ?
Teoria normative e vendosjes, fillimisht bazohet në:
Ekonomi
Matematikë dhe
Statistikë.
Ajo duhet të merret me konstatimin se si duhet të mendojnë dhe të veprojnë personat ideal dhe
supernacional. Kjo teori lë anash të gjitha kufizimet psikologjike të marrsit të vendimeve, dyshimet,
kundërthënjet dhe anime. Teoria normative nuk mund të përgjigjet në pyetjen pse marrësi i vendimit
sillet në mënyren se si sillet, por mund të ofrojë përgjigjëje në pyetjen se çka të veprohet më tutje.

11. 9). Modeli situativ i vendosjes (VROOM – YETTON) ?
Modeli situativ i vendosjes (VROOM – YETTON )dhe karakteristikat e tij?
Ky model ka këto stile:
Stili autokratik
Hulumtues
Konsultativ
Participativ dhe
Konsensual,
Ndërsa karakteristikat e tij janë:
Kualiteti
Informimi
Strukturimi i problemit
Pranimi
Harmonizimi i qëllimeve dhe
në opinion.
10). Shpjegoni raportin në mes paraqitjes së problemit dh të vërejturit ?
Nevoja për vendime lind me paraqitjen e problemit. Përderisa nuk ka problem nuk ka nevojë për
vendosje. Këtu duhet të dallohen dy gjëra:
Paraqitja e problemit dhe të
Vrejturit e problemit.
Do të ishte ideale sikur të përputheshin koha e paraqitjes dhe ajo e të vërejturit e problemit.
Situata AA është më e volitshme për vendosje duke marrë parasysh se po përputhen moment i
paraqitjes me atë të të vërejturit të problemit.
Situata AB paraqet një diferencë kohore ndërmjet paraqitjes dhe të vrejturit e problemit, prandaj
për menaxherin që gjendet në këtë situate vendosja është pak më e vështirë.
Situata më e përshtatshme është AC e cila paraqet diferencën më të madhe kohore ndërmjet
paraqitjes dhe të vërejturit të problemit, prandaj edhe vendosja për menaxher që gjenden në këtë
situatë do të jetë më e vështirë.

12. 1). Fazat e vendosjes në kuptim të ngushtë janë: PYETJET DHE PËRGJIGJËJET NË VENDOSJE NË BIZNES %
Supozimet nisëse
Identifikimi i alternativave
Evoluimin e alternativave
Zgjidhja e alternativave.
2). Kufizimet në bazë të informatës, rritja progressive e çmimit ?
Kufizimet në bazë të informatës mund të ndahën në bazë të:
Raportit
Proporcional
Progresiv dhe
Degresiv.
Rritja progresive e çmimit shpreh raportin e çmimit të informatës ndaj vlerës e cila fitohet në
bazë të informatave plotësuese. Në momentin kur çmimi i informacioneve plotësuese bëhet më
i madh se vlera, marrësi i vendimit duhet të filloj vendosjen.
3) Rrethina jostabile ?
Në rrethinën jostabile vendimet sipas rregullit mirren me një shkallë të lartë rrezikut dhe paqartësisë së
rezultateve të pritura.
4) Roli informues ?
-Vrojtuesi – menaxheri vrojton se çfarë ndodh përreth organizatës së tij duke mbledhur
informata nga revistat, TV, internet etj.
Shpërndarës i informative – menaxheri shpërndanë informacionet e mbledhura nga burimet e
ndryshme te individët për të cilët ky informacion është i vlefshëm. Zëdhënësi – menaxheri në
këtë rol përfaqëson organizatën para grupeve të ndryshme.
5). Se a do të përdoret vendimi individual apo vendimi grupor varet nga këta faktorë:
Nga lloji i vendimit i cili merret
Nga dija dhe aftësia e marrësit të vendimit
Nga koha që ka në dispozicion marrësi i vendimit
Nga lloji i procesit të vendosjes.

13. 6). Dijet e anëtarve në grup ?
5 Llojet e dijeve të anëtarve në grup janë:
a) Antarët e grupit me dituri komplementare
b) Antarët e grupit me dituri konkurrente dhe
c) Antarët e grupit me dituri të njëjta.
7). Si të lirohemi nga dobësitë e vendosjes grupore ?
T’iu jepet liri të gjithë anëtarëve të grupit, që lirisht të kritikojnë vendimet që ofrohen dhe sipas
nevojës, mendimit grupor të vërtetohet nga ekspertët jasht ndërmarrjes.
Të formohen grupet paralele që vendosin mbi problemin e njejtë.
Të përkrahen disa antarë të grupit që në procesin e vendosjes të jenë kritik.
8). Teknika nominale grupore?
Vendosja përmes teknikës nominale grupore zhvillohet nëpër disa faza:
1 Udhëheqësi i grupit e përshkruan problemin të cilin grupi duhet ta zgjidhë
2 Secili anëtar i grupit i mbledhë idetë e veta për zgjidhjen e problemit
3 Secili anëtar i grupit ia parashtron idetë e veta grupit
4 Të gjitha idetë regjistrohen, kurse secili anëtarë i grupit dëshiron që atij regjistrimi ti shtojë një ide
plotësuese të vetëm.
5 Fillon votimi preliminary mbi idetë
6 Zhvillohet shqyrtimi mbi listën e ideve të seleksionuar
9). Vendosja në bazë të gjykimeve ?Kjo mënyrë e vendosjes shfrytëzohet në situate që përsëriten dmth në
vendosjen e programuar. Kjo vendosje bazohet në përvojën dhe në dijen për situate të njëjta ose të
ngjashme. Kjo vendosje është shumë e ngjashme me atë intuitive, është metoda që përdoret më së shumti
nga menaxherët sepse bazohet në përvojen e tyre.Kjo vendosje ka përparësi të mëdha sepse realizohet
shpejt dhe lirë.
10). Të metat e vendosjes individuale ?
E meta më e madhe e vendosjes individuale qëndron në atë se individi i shqyrton një numër më të vogël
të alternativave për zgjidhjen e problemit në krahasim me vendosjen grupore. Rastet kur vendimet
individuale nuk është e favorshme janë:
Kur kemi munges informacioni, kur kemi të bëjmë me vendime të rëndësishme dhe marrësi i vendimit
nuk posedon dije të mjaftueshm