1. Kasaysayan
Sa katotohanan, madalang na makitang malinis ang
kasaysayan ng Tsina, hindi katulad ng palagiang
inilalahad, at madalang din talaga para sa isang
dinastiyang magtapos ng mahinahon at kaagad at
matiwasay na nagbibigay daan sa isang bago. Karaniwang
naitatag ang mga dinastiya bago mamatay ang isang
nangangasiwang pamahalaan, o nagpapatuloy
magpahanggang isang kapanahun matapos na malupig
sila.
Dinastiyang Chin
Pinaniwalaan ni Qin Shi Huang, ang unang emperador ng
Imperyong Tsina/ dinastiyang Qin, na magtatagal ang
kaniyang imperyo ng may 10,000 salinlahi. Subalit nang
mamatay siya, nagkaroon ng isang pag-aalsang nagpaalis
sa kaniyang anak na lalaki mula sa palasyo, kaya't
napalitan ng isa pang emperador. Mayroong ganitong mga
paghihimagsik sa loob ng 20,000 mga taon, na nagaganap
kapag mahina o mahigpit ang isang emperador. Ayon sa
kasabihang Intsik, nawawala ang pagtangkilik ng
Kalangitan kapag napalitan ang isang naghaharing mag-
anak o angkan.
Dinastiyang Song: Paglaganap ng mga Imbensyon
Isa namang gintong kapanahunan ng sining at agham sa
Tsina ang dinastiyang Song, na naghari ng may 300 taon.
Sa panahong ito naimbento ang nagagalaw na mga
panlimbag kaya't nalathala ang mga malalaking
ensiklopedya sa Tsina; lumaganap ang panitikan at mga
dibuho ng mga tanawin; unang ginamit dito ang pulbos na
para sa mga baril; at ginamit ang mabatobalaning kompas
para sa paglalakbay sa karagatan. Subalit mahina ang
kakayahang militar ng dinastiyang Song, kaya nasakop
ang Tsina ng mga Mongol na galing sa Mongolia.
Dinastiyang Yuan: Panahon ng mga Mongol
Sa kalagitnaan ng ika-13 daantaon, nilusob ng mga
dayuhang Mongol ng Gitnang Asya ang Tsina. Ito ang
unang pagkakataong nasakop ng mga banyaga ang Tsina.
Pinamunuan ni Genghis Khan ang pananakop ng Tsina,
halos kabuoan ng Asya, at Hilagang Europa. Ang apo ni
Genghis Khan, na si Kublai Khan, ang nagpatuloy sa
paglusob sa Tsina, at naging emperador ng Tsina noong
1260 at itinayo ang Dinastiyang Yuan. Ginusto at minahal
ni Kublai Khan ang mga gawi at kaugaliang Intsik.
Tinangkilik niya ang mga paaralang maka-Confucius.
Noong panahon niya nakarating si Marco Polo sa Tsina,
na nanirahan sa bansa sa loob ng maraming mga taon at
nagsulat ng patungkol dito. Subalit, bagaman namuhay na
parang isang emperador na Intsik si Kublai Khan ng may
100 taon, naghimagsik ang mga Intsik laban sa mga
Mongol noong 1368, kaya't nailunsad ang dinastiyang
Ming.
Dinastiyang Ming: Ang Huling Dinastiyang Tsino
Sa ilalim ni emperador Yongle ng dinastiyang Ming,
napalayas ang mga Mongol mula sa Tsina patungong
Siberia. Naging makapangyarihan ang hukbong pandagat
ng dinastiyang ito, na nakarating magpahanggang Aprika.
Tumagal ang dinastiyang ito ng may 3 daantaon.
Mapa ng Tsina
Tsina
