Een dialectisch standpunt tegen het Russisch en het Oekraïens nationalisme onder de Sovjet communisten.

1. I.V. Stalin over de “Oekraïnisering”. 1926
Een dialectisch standpunt tegen het Russisch en het Oekraïens nationalisme
onder de Sovjet communisten.
UIT EEN BRIEF AANV. KAGANOVICH* EN ANDERE LEDEN VAN HET CC
CP(b)U
Op de foto: Mykola Khvylevoy (Oekraïens prozaschrijver) en Alexander Shuisky
(Sovjet volkscommissaris).
"In de uitspraken van kameraad Shuisky** zitten enkele juiste ideeën.
Het is waar dat in Oekraïne een brede beweging voor de Oekraïense cultuur en het
Oekraïense publiek is begonnen en aan het groeien is.
Het is waar dat het hoe dan ook onmogelijk is deze beweging in handen te geven
van elementen die ons vreemd zijn.
Het is waar dat een aantal communisten in Oekraïne de betekenis en het belang van
deze beweging niet begrijpt en daarom geen stappen onderneemt om haar te
beheersen.
Het is waar dat er een verandering moet komen in houding van de kaders van onze
partij en de sovjetarbeiders, die nog steeds doordrenkt zijn van de geest van ironie
en scepticisme over de kwestie van de Oekraïense cultuur en de Oekraïense
samenleving.
Het is waar dat we zorgvuldig kaders moeten selecteren en mensen vormen mensen
die in staat zijn de nieuwe beweging in Oekraïne te beheersen. Dat is allemaal waar.
Maar kameraad Shumsky maakt hierin ten minste twee ernstige fouten.
Ten eerste verwart hij de Oekraïnisering van onze Partij en Sovjet-apparaten met de
Oekraïnisering van het proletariaat.
Het is mogelijk en noodzakelijk om, met inachtneming van een zeker tempo, onze
partij, de staat en andere apparaten die de bevolking dienen te Oekraïensiseren.

2. Maar je kunt het proletariaat niet van bovenaf Oekraïner maken. De Russische
werkende massa kan niet worden gedwongen de Russische taal en cultuur af te
zweren en het Oekraïens als hun cultuur en taal te erkennen. Dit is in strijd met het
principe van de vrije ontwikkeling van nationaliteiten. Het zou geen nationale vrijheid
zijn, maar een bijzondere vorm van nationale onderdrukking.
Ongetwijfeld zal de samenstelling van het Oekraïense proletariaat veranderen met de
industriële ontwikkeling van Oekraïne, met de instroom van Oekraïense arbeiders in
de industrie vanuit het omliggende platteland.
Het lijdt geen twijfel dat de samenstelling van het Oekraïense proletariaat Oekraïens
zal worden, net zoals de samenstelling van het proletariaat in bijvoorbeeld Letland en
Hongarije, dat ooit een Duits karakter had, later Lets en Majarisch (Hongaars) begon
te worden. Maar dit is een lang, spontaan, natuurlijk proces.
Dit spontane proces proberen te vervangen door de gedwongen Oekraïnisering van
het proletariaat van bovenaf, betekent een utopisch en schadelijk beleid voeren dat
anti-Oekraïens chauvinisme kan oproepen onder het niet-Oekraïense deel van het
proletariaat in Oekraïne.
Het lijkt mij dat com. Shuisky de Oekraïnisering verkeerd begrijpt en geen rekening
houdt met dit laatste gevaar.
Ten tweede benadrukt kameraad Shuisky terecht het positieve karakter van de
nieuwe beweging in Oekraïne voor de Oekraïense cultuur en samenleving. Shuisky
ziet echter niet de schaduwkanten van deze beweging.
Kameraad Shuisky ziet niet in dat, gezien de zwakte van de communistische kaders
in Oekraïne, deze beweging, nog steeds geleid wordt door de niet-communistische
intelligentsia, hier en daar het karakter kan krijgen van (…) een strijd tegen "Moskou",
tegen de Russen tegen de Russische cultuur en haar hoogste bijdrage - tegen het
Leninisme.
Ik zal niet beweren dat een dergelijk gevaar in Oekraïne steeds reëler wordt. Ik wil
alleen zeggen dat zelfs sommige Oekraïense communisten niet vrij zijn van
dergelijke gebreken.
In artikel van de bekende communist Khvylovy*** in de Oekraïense pers eist hij de
"onmiddellijke de-Russificatie van het proletariaat" in Oekraïne en het verwijderen
van "de Oekraïense poëzie van de Russische literatuur, van haar stijl". Zijn uitspraak
dat "de ideeën van het proletariaat ons bekend zijn zonder de tussenkomst van
Moskou", zijn passie voor een soort messianistische rol van de Oekraïense "jonge"
intelligentsia, zijn naïve en niet-marxistische poging om de cultuur los te weken van
de politiek - dit alles en nog veel meer klinkt uit de mond van een Oekraïense
communist nu meer dan vreemd (kan niet anders).
Terwijl de West-Europese proletariërs en hun communistische partijen vol sympathie
zijn voor "Moskou", voor deze citadel van de internationale revolutionaire beweging
en het Leninisme, terwijl de West-Europese proletariërs met bewondering kijken naar
het vaandel dat in Moskou wappert, heeft de Oekraïense communist Khvylovy niets
meer te zeggen ten gunste van "Moskou". En roept hij de Oekraïense leiders op om

3. "zo snel mogelijk" uit "Moskou" te vluchten. En dit wordt dan internationalisme
genoemd!
Wat kan er gezegd worden over andere Oekraïense intellectuelen uit het niet-
communistische kamp als de communisten zo beginnen te spreken, en niet alleen
spreken, maar ook schrijven in onze Sovjetpers en de bewoordingen van kameraad.
Khvylovy overnemen?
Kameraad Shuisky van zijn kant bekijkt de nieuwe beweging in Oekraïne voor de
Oekraïense cultuur alleen maar vanuit de extreme standpunten van Kameraad.
Khvylovy in de gelederen van de communisten. Kameraad begrijpt niet dat alleen in
de strijd tegen zulke extremen de opkomende Oekraïense cultuur en het Oekraïense
publiek kunnen worden omgevormd tot voordele van een Sovjet-cultuur en -publiek.
26 april 1926.
Noten
* L.M. Kaganovitsj was in die tijd algemeen secretaris van de CP(b)U, Stalin stuurde
hem naar Oekraïne om de uitwassen van de Oekraïnisering te bestrijden.
** Alexander Jakovlevitsj Sjuiskij (1890-1946) - voormalig links-sociaal revolutionair,
was in 1924-1927 hoofd van het Volkscommissariaat voor Onderwijs in Oekraïne.
*** Mykola Khvylevoy (echte naam Nikolai Grigorievich Fitilev, 1893 - 1933) -
Oekraïens prozaschrijver, dichter, publicist. De theoreticus van het Oekraïense
nationale communisme en de auteur van de slogan "Ga weg uit Moskou!". (ukr. Ga
weg uit Moskou!).