1. ‫مقاله‬
‫رایانه‬ ‫علم‬ ‫تدریس‬ ‫فلسفه‬ ‫درباره‬ ‫چند‬ ‫نکاتی‬
54
‫دانش‬ ‫جامعۀ‬ ‫در‬
-
‫بنیان‬
‫د‬ ‫ترجمۀ‬
‫مشایخ‬ ‫فریده‬ ‫کتر‬
:‫الکترونیکی‬ ‫پست‬
f.mashayekh.pedagogy@gmail.com
‫مقدمه‬
‫رایانه‬ ‫علم‬ ‫تدریس‬ ‫فلسفه‬
–
‫سخت‬
‫نرم‬ ‫و‬ ‫افزار‬
‫افزار‬
-
‫تولیدات‬ ‫سریع‬ ‫شدن‬ ‫جایگزین‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .‫است‬ ‫تکوین‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫پیوسته‬
‫ُن‬‫ب‬ ‫تغییر‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ،‫ارتباطات‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬ ‫فناوری‬
‫انگاره‬
‫های‬
55
‫زبان‬ ‫و‬ ‫توسعه‬
‫برنامه‬ ‫های‬
‫نو‬
‫سخت‬ ،‫یسی‬
‫نرم‬ ‫و‬ ‫افزارها‬
،‫افزارها‬
‫اطالع‬
.‫است‬ ‫یافته‬ ‫ضرورت‬ ‫تکوینی‬ ‫روند‬ ‫این‬ ‫شناخت‬ ‫و‬ ‫رسانی‬
‫به‬ ‫ضرورت‬ ‫این‬
‫یاددهی‬ ‫فرایند‬ ‫در‬ ‫ویژه‬
-
‫زیر‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫چند‬ ‫نکاتی‬ ‫رعایت‬ ‫مستلزم‬ ‫یادگیرنده‬ ‫برای‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫ّرس‬‫د‬‫م‬ ‫برای‬ ‫هم‬ ،‫یادگیری‬
:‫است‬
1
-
ّ‫د‬‫م‬
‫آم‬ ‫مداوم‬ ‫یادگیری‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫دانشجویان‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫رسان‬
ّ‫د‬‫م‬ ‫اگر‬ ،‫دشوار‬ ‫است‬ ‫امری‬ ‫این‬ .‫سازند‬ ‫اده‬
‫خود‬ ‫رسان‬
‫د‬ ‫باید‬ ‫مدرس‬ ،‫رو‬ ‫این‬ ‫از‬ .‫نباشند‬ ‫مداوم‬ ‫یادگیرنده‬
‫ب‬ ‫ر‬
‫در‬ ‫شرکت‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫پیوسته‬ ‫خود‬ ‫موضوعی‬ ‫دانش‬ ‫نمودن‬ ‫روز‬
‫کنفرانس‬
‫حرفه‬ ‫نشریات‬ ‫مطالعه‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫کوشا‬ ،‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫خدمات‬ ‫عرضه‬ ،‫پژوهش‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫موضوع‬ ‫تکوین‬ ‫به‬ ‫کمک‬ ،‫ای‬
‫به‬ .‫باشد‬
‫عبارت‬
ّ‫د‬‫م‬ ‫دیگر‬
‫ن‬ ‫است‬ ‫دانشمندی‬ ‫رس‬
.‫دانشجو‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫راهنمایی‬ ‫بلکه‬ ‫کرسی‬ ‫باالی‬ ‫ه‬
2
-
‫نمی‬ ‫انجام‬ ‫خود‬ ‫خودی‬ ‫به‬ ‫امر‬ ‫این‬ .‫بگیرند‬ ‫یاد‬ ‫چگونه‬ ‫بگیرند‬ ‫یاد‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫دانشجویان‬
‫طریق‬ ‫از‬ ‫بلکه‬ .‫پذیرد‬
‫تجربه‬
‫چالش‬ ‫به‬ ‫پرداختن‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫طراحی‬ ‫درست‬ ‫درسی‬ ‫برنامه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ،‫کردن‬
‫پیش‬ ‫های‬
‫امکا‬ ،‫رو‬
‫ن‬
‫دانشجو‬ .‫است‬ ‫پذیر‬
.‫دارد‬ ‫نیاز‬ ‫اندیشه‬ ‫انضباط‬ ‫و‬ ‫کوشی‬ ‫سخت‬ ،‫درونی‬ ‫انگیزش‬ ‫به‬ ‫بودن‬
‫به‬
‫موقعیت‬ ‫طرح‬ ‫با‬ ‫دانشجویان‬ ،‫عالوه‬
‫مسئله‬ ‫های‬
‫ظرفیت‬ ‫امکان‬ ،‫ّرسان‬‫د‬‫م‬ ‫کشیدن‬ ‫چالش‬ ‫به‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫ملموس‬
‫می‬ ‫فراهم‬ ‫را‬ ‫سازی‬
.‫است‬ ‫دانشمند‬ ‫کارآموز‬ ‫یک‬ ‫دانشجو‬ .‫سازند‬
3
-
‫افراد‬ ‫تربیت‬ ‫اخالقی‬ ‫وظیفه‬ ‫ّرسان‬‫د‬‫م‬
‫حرفه‬
‫افراد‬ ‫این‬ .‫دارند‬ ‫برعهده‬ ‫را‬ ‫قوی‬ ‫عملی‬ ‫و‬ ‫نظری‬ ‫زیربنای‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫صداقت‬ ‫با‬ ،‫ای‬
‫نرم‬ ‫توسعه‬ ‫پیچیدگی‬ ‫با‬ ‫بتوانند‬ ‫باید‬
‫دانش‬ .‫نمایند‬ ‫مقابله‬ ،‫امروز‬ ‫افزاری‬
‫به‬ ‫باید‬ ‫چگونه‬ ‫بدانند‬ ‫دارند‬ ‫نیاز‬ ‫آموختگان‬
‫جنبه‬ ‫تمامی‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نمایند‬ ‫توجه‬ ‫جزئیات‬
‫نرم‬ ‫توسعه‬ ‫های‬
‫افزارها‬
-
‫ویژگی‬
‫چرخه‬ ‫های‬
،‫مستندسازی‬ ،‫آزمون‬ ،‫اجراء‬ ،‫طراحی‬
‫حفاظت‬ ‫و‬ ‫نگهداری‬
-
.‫نمایند‬ ‫رفتار‬
4
-
‫یاددهی‬ ‫فرایند‬ ‫در‬
-
‫زبان‬ ‫پیوند‬ ‫در‬ ‫پایدار‬ ‫مفاهیم‬ ‫ساختن‬ ‫هدف‬ ،‫یادگیری‬
‫برنامه‬ ‫های‬
‫چه‬ ‫اگر‬ .‫است‬ ‫روز‬ ‫فناوری‬ ‫و‬ ‫نویسی‬
‫نظر‬ ‫پایدار‬ ‫مفاهیم‬ ‫بستر‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫ولی‬ ،‫شوند‬ ‫آشنا‬ ‫روز‬ ‫ابزار‬ ‫با‬ ‫دانشجویان‬ ‫است‬ ‫الزم‬
‫فناوری‬ ‫ابزار‬ .‫پذیرد‬ ‫انجام‬ ‫ی‬
‫می‬ ‫گذاشته‬ ‫کنار‬ ‫و‬ ‫کهنه‬
.‫است‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫زندگی‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫پایدار‬ ‫مفاهیم‬ ‫بر‬ ‫تسلط‬ ‫ولی‬ ،‫شوند‬
54
www.cs.cofe.edu/manaris/?n=main.teachingphilosophy
55
paradigm

2. 5
-
‫همیاری‬ ‫با‬ ‫یادگیری‬ ‫رویکرد‬
56
.‫برد‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫تدریس‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫شناخت‬ ‫باید‬ ‫را‬

«
‫یاددهی‬ ‫فرایند‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫ّرس‬‫د‬‫م‬ ،‫باشد‬ ‫اثربخش‬ ،‫همیاری‬ ‫با‬ ‫یادگیری‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫برای‬
-
‫فرایند‬ ‫مثابه‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫یادگیری‬
‫توانائی‬ ‫ارتقاء‬ ‫و‬ ‫توسعه‬
‫به‬ ‫بلکه‬ ،‫نیست‬ ‫اطالعات‬ ‫انتقال‬ ‫ّرس‬‫د‬‫م‬ ‫نقش‬ .‫دهد‬ ‫قرار‬ ‫مدنظر‬ ،‫دانشجو‬ ‫یادگیری‬ ‫های‬
‫عنوان‬
‫از‬ ‫دانشجویان‬ ‫تفکر‬ ‫برانگیختن‬ ‫و‬ ،‫معنادار‬ ‫یادگیری‬ ‫تجربیات‬ ‫مدیریت‬ ‫و‬ ‫خلق‬ ‫یعنی‬ .‫است‬ ‫یادگیری‬ ‫کننده‬ ‫تسهیل‬
‫واقع‬ ‫مسائل‬ ‫به‬ ‫کردن‬ ‫فکر‬ ‫طریق‬
( ‫پیرامون‬ ‫جهان‬ ‫ملموس‬ ‫ی‬
A.A.Gokhal.1992
)
57

‫مهارت‬ ‫توسعه‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫دقت‬ ‫با‬ ‫باید‬ ‫همیاری‬ ‫با‬ ‫یادگیری‬
‫انجام‬ ‫کالس‬ ‫دانشجویان‬ ‫تمامی‬ ‫یادگیری‬ ‫های‬
‫غیراین‬ ‫در‬ .‫پذیرد‬
‫ضعیف‬ ‫دانشجویان‬ ،‫صورت‬
‫دو‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫نظرات‬ ‫از‬ ‫پیروی‬ ‫به‬ ‫یادگیری‬ ‫و‬ ‫اندیشیدن‬ ‫بدون‬ ‫تر‬
‫قوی‬ ‫دانشجوی‬
‫پ‬ ‫(سندرم‬ ‫تر‬
‫می‬ ‫متمایل‬ )‫بودن‬ ‫یرو‬
.‫گردند‬

‫می‬ ‫انجام‬ ‫همیاری‬ ‫با‬ ‫تکالیف‬ ‫دوره‬ ‫طول‬ ‫در‬
‫گروه‬ ‫در‬ ‫تا‬ ‫خواست‬ ‫باید‬ ‫دانشجویان‬ ‫از‬ .‫پذیرد‬
‫های‬
2
‫تا‬
3
‫جهت‬ ‫در‬ ‫نفره‬
‫آن‬ ‫نقد‬ ‫به‬ ‫برگزیده‬ ‫متون‬ ‫مطالعه‬ ‫با‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫برانگیز‬ ‫چالش‬ ‫الگوریتم‬ ‫یک‬ ‫پیگیری‬ ‫مانند‬ .‫کنند‬ ‫کار‬ ‫مشترک‬ ‫اهداف‬
.‫بپردازند‬
‫تک‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫انجام‬
‫به‬ ‫تنهایی‬ ‫به‬ ‫تکالیف‬ ‫انجام‬ ‫از‬ ‫بهتر‬ ‫مفاهیم‬ ‫بر‬ ‫تسلط‬ ‫به‬ ،‫الیف‬
‫می‬ ‫کمک‬ ‫مشترک‬ ‫صورت‬
.‫کند‬

‫می‬ ‫دانشجویان‬ ‫نزد‬ ‫در‬ ‫مفاهیم‬ ‫نگهداری‬ ‫بهبود‬ ‫به‬ ‫همیاری‬ ‫با‬ ‫یادگیری‬
‫به‬ ‫تکالیف‬ ‫انجام‬ ‫زیرا‬ .‫انجامد‬
،‫مشترک‬ ‫صورت‬
‫می‬ ‫متقابل‬ ‫احترام‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫برده‬ ‫بین‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ارتباطی‬ ‫موانع‬
.‫انجامد‬

‫اول‬ ‫شروع‬ ‫با‬
‫برنامه‬ ‫دوره‬ ‫از‬ ‫درس‬ ‫ین‬
‫برنامه‬ ‫تکالیف‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ،‫نویسی‬
‫گذاردن‬ ‫نمایش‬ ‫به‬ ‫برای‬ ،‫مشترک‬ ‫نویسی‬
‫مهارت‬ ‫بهبود‬ ‫به‬ ‫کمک‬ ‫و‬ ‫گروه‬ ‫پویایی‬
.‫شود‬ ‫استفاده‬ ‫دانشجویان‬ ‫ارتباطی‬ ‫های‬
6
-
‫جستجو‬ ‫یادگیری‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
-
‫محور‬
58
‫درس‬ ‫کالس‬ ‫در‬
‫می‬ ‫دانشجو‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫یادگیری‬ ‫رهبری‬ ‫محور‬ ‫جستجو‬ ‫یادگیری‬
‫و‬ ‫دهد‬
‫برنامه‬ ‫به‬ ‫لی‬
‫نیاز‬ ‫ّرس‬‫د‬‫م‬ ‫طرف‬ ‫از‬ ‫مالحظه‬ ‫قابل‬ ‫ریزی‬
‫برنامه‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫دانشجویان‬ ‫ولی‬ .‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫آن‬ ‫اهداف‬ ‫و‬ ‫برنامه‬ ‫ساختار‬ ‫قالب‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫شده‬ ‫طرح‬ ‫مباحث‬ .‫دارد‬
‫با‬ ‫ریزی‬
‫می‬ ‫جستجو‬ ‫به‬ ‫پرسش‬ ‫طرح‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫همکاری‬ ‫ّرس‬‫د‬‫م‬
.‫پردازند‬
7
-
‫پژوهش‬ ‫نتایج‬ ‫تا‬ ‫بکوشند‬ ‫باید‬ ‫رایانه‬ ‫علم‬ ‫ّرسان‬‫د‬‫م‬
‫ها‬
‫تکلیف‬ ‫طرح‬ ،‫متن‬ ‫مطالعه‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫درس‬ ‫کالس‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫ی‬
.‫بگذارند‬ ‫مشارکت‬ ‫به‬ ‫دانشجویان‬ ‫با‬ ،‫دوره‬ ‫مباحث‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬
8
-
.‫الکترونیکی‬ ‫پست‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫اداری‬ ‫ساعات‬ ‫در‬ ‫ّرس‬‫د‬‫م‬ ‫بودن‬ ‫دسترس‬ ‫در‬
‫م‬ ‫موارد‬ ‫بعضی‬ ‫در‬ .‫سقراطی‬ ‫شیوه‬ ‫به‬ ‫پرسش‬ ‫طرح‬ ‫با‬ ‫دانشجویان‬ ‫از‬ ‫حمایت‬ ‫فرصت‬ ‫ساختن‬ ‫فراهم‬
‫ی‬
‫طرح‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫توان‬
‫پرسش‬
‫پاسخ‬ ‫تا‬ ،‫رساند‬ ‫یاری‬ ‫دانشجویان‬ ‫به‬ ‫متناسب‬ ‫های‬
‫می‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫هایی‬
،‫موارد‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ .‫بیابند‬ ‫خود‬ ‫جویند‬
‫می‬ ‫متعجب‬ ‫دانشجویان‬
‫می‬ ‫را‬ ‫پاسخ‬ ‫که‬ ‫شوند‬
‫دانسته‬
.‫نمایند‬ ‫مستدل‬ ‫و‬ ‫منسجم‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫باید‬ ‫بازنمایی‬ ‫برای‬ ‫ولی‬ ‫اند‬
‫ب‬ ‫استاندارد‬ ‫تا‬ ‫کوشید‬ ‫باید‬ ،‫خاتمه‬ ‫در‬
‫بهره‬ ‫تا‬ ‫کوشید‬ ‫باید‬ ‫گوناگون‬ ‫طرق‬ ‫به‬ .‫شود‬ ‫حفظ‬ ‫دانشجویان‬ ‫االی‬
‫حس‬ ‫از‬ ‫مندی‬
‫نظر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫دانشجویان‬ ‫ظرفیت‬ ‫باید‬ .‫دارد‬ ‫نیاز‬ ‫خالقیت‬ ‫به‬ ‫خوب‬ ‫تکالیف‬ ‫انجام‬ .‫گردد‬ ‫حاصل‬ ،‫تکالیف‬ ‫انجام‬ ‫در‬ ‫موفقیت‬
‫هدف‬ ‫داشتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫داشت‬
‫ظرفیت‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫مشخص‬ ‫درس‬ ‫طرح‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫یادگیری‬ ‫های‬
.‫نمود‬ ‫سازی‬
‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬
‫دانش‬ ‫عصر‬ ‫در‬ ‫رایانه‬
-
‫شکل‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫بنیان‬
‫دانش‬ ‫تولید‬ ‫از‬ ‫حمایت‬ ‫است‬ ‫جامعه‬ ‫به‬ ‫دهی‬
،‫رایانه‬ ‫صالحیت‬ ‫با‬ ‫آموختگان‬
‫اولویت‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫کنند‬ ‫خدمت‬ ‫خود‬ ‫جامعه‬ ‫و‬ ‫حرفه‬ ‫به‬ ‫بتوانند‬ ‫که‬ ‫افرادی‬
‫می‬ ‫شمار‬ ‫به‬ ‫راهبردی‬ ‫های‬
‫دولت‬ .‫آید‬
‫برای‬ ‫ها‬
‫چابک‬
‫پ‬ ‫توسعه‬ ‫راستای‬ ‫در‬ ‫مدیریت‬ ‫نظام‬ ‫سازی‬
‫یاددهی‬ ‫علم‬ ‫و‬ ‫فناوری‬ ‫میان‬ ‫پیوند‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫ایدار‬
-
‫برای‬ ‫را‬ ‫یادگیری‬
.‫دهند‬ ‫قرار‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ،‫آموزش‬ ‫در‬ ‫کیفیت‬ ‫تحقق‬
56
Collaborative Learning
57
Gokhal A.A. "Collaborative Learning Enhances Critical Thinking" Journal of Technology Ed.7(1), Fall 1995.
58
Inquiery- based Learning