Użytkowanie Baz danych - wprowadzenie cz.1

1. Użytkowanie baz danych
cz 2. pojęcia podstawowe)
mgr inż. Ewa Białek
ewa.bialek@apsl.edu.pl www.e-bialek.pl/apsl

2. Bazy danych
- pojęcia podstawowe

3. Podstawowym błędem jest podawanie teorii, zanim uzyska się dane.
Niepostrzeżenie zaczyna się dostosowywać fakty, by zgadzały się z
teoriami, zamiast próbować stworzyć teorię, która byłaby zgodna z
faktami.
Arthur Conan Doyle

4. • Kluczowe pojęcia:
– dane, informacja,
– przetwarzanie danych,
– baza danych, system zarządzania bazą danych,
– tabela, rekord, pole,
– klucz podstawowy (główny), klucz obcy,
– relacja, raport, index
– formularz, kwerenda,
• Organizacja baz danych, relacyjne bazy danych
• Projektowanie baz danych
©EwaBiałek,CCBYNCSA
4
Słownik pojęć
lab 1.
lab 2.
lab 3.

5. • Dane są reprezentacjami obiektów świata zewnętrznego (np. imię,
PESEL) wybranymi ze względu na potrzeby zapamiętania
określonych faktów, zdarzeń, prawidłowości itp. lub ze względu na
łatwość ich przetwarzania (np. reprezentacja cyfrowa, a nie literowa
liczb)
• Aby uzyskać informację, tj. dane wraz z ich znaczeniem (sensem),
dane muszą być zinterpretowane, odniesione do tego co
reprezentują
©EwaBiałek,CCBYNCSA
5
Słownik: dane, informacja
źródło: www.inzynieriawiedzy.pl

6. • Przetwarzanie danych – uporządkowane wykonywanie operacji na
zgromadzonych danych podczas ich użytkowania
• Podstawowych operacje na danych:
– wprowadzanie,
– modyfikowanie (aktualizowanie, dodawanie nowych, usuwanie
niepotrzebnych),
– przeglądanie,
– sortowanie (porządkowanie),
– wyszukiwanie,
– prezentacja (wyświetlanie lub drukowanie).
©EwaBiałek,CCBYNCSA
6
Dane: przetwarzanie danych

7. • Big data – duże, zmienne i różnorodne zbiory danych, których
przetwarzanie i analiza może prowadzić do zdobycia nowej wiedzy.
Szczególne znaczenie odgrywa wzrost dostępności internetu oraz
usług świadczonych drogą elektroniczną.
©EwaBiałek,CCBYNCSA
7
Dane: BigData, otwieranie danych

8. • Administrator danych - podmiot odpowiedzialny, przedsiębiorca lub
osoba, która jest uprawniona do pozyskiwania danych, zobowiązana do
stosowania odpowiednich technicznych oraz organizacyjnych
środków, które zapewnią ochronę przetwarzanych danych w tym
osobowych, uwzględniając zagrożenia i rodzaj chronionych danych. W
szczególności powinien zabezpieczyć dane przed ich udostępnieniem
osobom nieupoważnionym, pobraniem przez osobę nieuprawnioną,
przetwarzaniem z naruszeniem ustawy oraz ich zmianą, utratą,
uszkodzeniem lub zniszczeniem.
• Administrator danych - prowadzi dokumentację opisującą sposób
przetwarzania danych oraz zastosowane sposoby ich zabezpieczenia
Dane osobowe - to wszelkie dane, informacje, które przypisane są konkretnej osobie
albo pozwalają na ich podstawie na jej zidentyfikowanie. Do danych
identyfikujących należą między innymi numer PESEL, NIP albo jeden lub kilka
specyficznych czynników określających jej cechy fizyczne, fizjologiczne, umysłowe,
ekonomiczne, kulturowe lub społeczne.
/Ustawa o ochronie danych osobowych Art. 36. 1./
©EwaBiałek,CCBYNCSA
8
Dane: administrator danych
źródło: www.mikroporady.pl

9. • Baza danych - definicje:
– zbiór powiązanych ze sobą danych i obiektów związanych z określonym
tematem lub zadaniem,
– zbiór danych zapisanych w ściśle określony sposób w strukturach
odpowiadających założonemu modelowi danych,
– zbiór danych, które można przetwarzać za pomocą odpowiednich
programów komputerowych.
• Przykłady:
– książka adresowa,
– dane w administracji publicznej,
– dane dla rachunków bankowych,
– dane dotyczące pacjentów szpitali.
©EwaBiałek,CCBYNCSA
9
Słownik: baza danych

10. • Zarządzanie bazami danych i ich przetwarzanie odbywa się z
użyciem systemów informatycznych
• Baza danych i obsługujący ją system informatyczny nazywane są
systemem zarządzania bazą danych
• Z systemem zarządzania bazą danych współpracują programy
(aplikacje) użytkowników przetwarzające dane, umożliwiające:
– wprowadzanie i modyfikowanie danych,
– wyszukiwanie danych, porządkowanie wg różnych kryteriów,
– tworzenie zestawów danych,
– usuwanie danych.
• Użytkownicy otrzymują uprawnienia do edycji konkretnych danych
od administratora bazy danych odpowiedzialnego za prawidłowe
działanie systemu informatycznego oraz bezpieczeństwo danych
zawartych w bazie
©EwaBiałek,CCBYNCSA
10
Słownik: system informatyczny
- zarządzanie bazami danych

11. • Tabela - podstawowa jednostka organizacyjna bazy przechowująca
dane odnoszące się do pojedynczego typu przedmiotów
• Pole - kolumna tabeli zawierająca tylko jeden element danych (np.
imię, PESEL) każde pole ma własną nazwę oraz określony typ
(tekst, liczba, data/czas, tak/nie); dla pola można określić
dodatkowe parametry: rozmiar, format, wartość domyślną
• Rekord - pojedynczy wiersz tabeli z zestawem danych
pochodzących z różnych pól
©EwaBiałek,CCBYNCSA
11
Słownik: tabela, pole, rekord

12. • Raport - zestawienie wybranych z bazy informacji, w formie gotowej
do wydruku, np. spis numerów telefonów lista tytułów książek z
biblioteki
• Klucz podstawowy (główny):
– pole jednoznacznie identyfikujące każdy rekord,
– informacja zawarta w polu klucza nie może powtarzać się w rekordach
(kluczem nie może być np. imię, nazwisko, miasto, itp.)
– najczęściej jest to dodatkowe pole (np. numer rekordu), wartość tego
pola ustawiana jest w programie automatycznie.
• Klucz obcy - pole odwołujące się do klucza podstawowego innej
tabeli
©EwaBiałek,CCBYNCSA
12
Słownik: raport, klucz

13. • Relacja - związek dwóch tabel oparty na parze klucz podstawowy -
klucz obcy
• Relacje umożliwiają takie zaprojektowanie bazy danych, aby dane
niepotrzebnie nie powtarzały się w rekordach
• Baza danych, w której między tabelami tworzy się relacje nazywana
jest relacyjną bazą danych
©EwaBiałek,CCBYNCSA
13
Słownik: relacja

14. • Relacje mogą być:
– "1 na 1” – rekordowi jednej tabeli odpowiada jeden rekord drugiej tabeli.
• Np. tabela Pracownicy i poufna tablica Zarobki, powiązane poprzez
pole o tej samej zawartości ID (identyfikator pracownika)
– "1 na n” – każdemu rekordowi jednego zbioru (tabeli) odpowiada
dowolna liczba elementów drugiego, ale każdy rekord drugiej tabeli ma
jeden (i tylko jeden) odpowiednik w drugiej; np. tabela Agencje
zawierająca informacje o agencjach i tabela Agenci, zawierająca
informacje o agentach. W jednej agencji może pracować wielu agentów.
– "n na m” – każdemu rekordowi jednej tabeli odpowiada dowolna liczba
rekordów drugiej. W celu wyeliminowania redundancji (nadmiarowości)
danych tworzy się tabele powiązań (dodatkowa tabela) i przechodzi na
relacje 1 do n.
©EwaBiałek,CCBYNCSA
14
Słownik: relacyjna baza danych

15. • Formularz - służy do wprowadzania danych i przedstawienia ich w
innej formie niż tabela. Użytkownik ma wpływ na szatę graficzną i
położenie wyświetlanych danych
• Kwerenda - (zapytanie)
– służy do:
• wybrania z tabel rekordów według ustalonych kryteriów,
• łączenia pól z powiązanych ze sobą tabel,
• dokonywania obliczeń na polach liczbowych,
• uzupełniania, dołączania i usuwania rekordów.
– może być tworzona na podstawie tabel lub innych kwerend,
– przykłady kwerend: studenci studiujący na danym kierunku, mieszkańcy
danego DS.
©EwaBiałek,CCBYNCSA
15
Słownik: formularz, kwerenda

16. • Bazy proste:
– kartotekowe - każda tablica danych jest samodzielnym dokumentem i
nie może współpracować z innymi tablicami. Do baz tego typu należą
liczne programy typu - książka telefoniczna, książka kucharska, spis
książek, kaset lub płyt. Wspólną cechą tych baz jest ich zastosowanie w
jednym wybranym celu
– hierarchiczne
• Bazy złożone:
– relacyjne - wiele tablic danych może współpracować ze sobą; bazy te
posiadają wewnętrzne języki programowania (SQL), za pomocą których
możemy tworzyć własne menu oraz zaawansowane funkcje obsługi
danych
– obiektowe
– strumieniowe
©EwaBiałek,CCBYNCSA
16
Organizacja baz danych
(według struktur danych, których używają)

17. • Ta sama informacja nie powinna być wielokrotnie wprowadzana do
jednej lub kilku tabel uaktualnienie danych wymaga ich zmiany tylko
w jednym miejscu unikamy wystąpienia niezgodności danych
zapisanych w różnych miejscach
• Każda tabela powinna zawierać informacje tylko na jeden temat
umożliwia to przetwarzanie danych dotyczących jednego
zagadnienia niezależnie od danych dotyczących innych zagadnień
• Należy powiązać każde pole bezpośrednio z zagadnieniem, którego
dotyczy tabela
• Nie należy wprowadzać danych pośrednich lub obliczonych
• Trzeba uwzględnić wszystkie potrzebne informacje Informacje
należy przechowywać w możliwie najmniejszych jednostkach
logicznych (np. oddzielnie imię i nazwisko)
• Trzeba ustalić pola kluczowe tabeli T
©EwaBiałek,CCBYNCSA
17
Bazy danych: zasady projektowania tabel

18. Bazy danych
- MS Access

19. • Aplikacja
• Plik MS Access może zawierać:
– tabele - przechowują dane,
– kwerendy - zestawienia danych pochodzących z różnych tabel,
– formularze - do wprowadzania i wyświetlania danych,
– raporty - zestawienia danych (najczęściej przeznaczone do druku),
– strony dostępu do danych (umożliwiają dostęp do danych w sieci przez
przeglądarki internetowe),
– makra - w języku makro Access,
– moduły - w języku Visual Basic for Applications.
©EwaBiałek,CCBYNCSA
19
Ms Access

20. • Wprowadź dane w tabeli – w programie MS Excel; wykorzystaj
przyjazny dla użytkownika formularz do wprowadzania danych
• Wyszukaj dane spełniające określone kryteria
• Wykonaj sortowanie, filtrowanie danych
• Stwórz zestawienia danych
!Uwaga! Pełną treść zadania otrzymasz od prowadzącej podczas zajęć
©EwaBiałek,CCBYNCSA
Zadanie 1
(praca z danymi w programie MS Excel)
20

21. • Zaimportuj dane z pliku tekstowego do arkusza MS Excel
• Zaimportuj do tabeli programu MS Access dane z pliku tekstowego
• W MS Access utwórz nową tabelę
• Utwórz relację między określonymi polami obu tabel
• Z użyciem kreatora raportów stwórz raport
!Uwaga! Pełną treść zadania otrzymasz od prowadzącej podczas zajęć
©EwaBiałek,CCBYNCSA
Zadanie 2
(praca z danymi MS Excel, MS Access)
21

22. Dziękuję za uwagę
mgr inż. Ewa Białek
ewa.bialek@apsl.edu.pl www.e-bialek.pl/apsl