7. Área silícea
Orixe xeolóxica e localización
• Rochas moi antigas, do Precámbrico
e do Paleozoico que foron antigos
macizos arrasados.
• Localízanse nas rexións nas que
aflora o vello zócalo herciniano da
Meseta e en zonas de outros
macizos antigos.
• Todo o terzo oeste peninsular
(excepto zona de Lisboa) e se
estende cara o oeste da Cordilleira
Cantábrica, Sistema Central, Montes
de Toledo e Serra Morena; e
formando manchas illadas, no eixe
central dos Pireneos, Penibéticas,
algunhas serras do Sistema Ibérico e
a Cordilleira Costeira-Catalá.
Rochedo predominante e exemplos de
modelado correspondente
• Poden ser metamórficas como as
lousas, xistos ou gneis, ou ígneas
como o granito.
• Relevo granítico: areas
pardoamarelas, cristas, pedregais,
domos, barrocais, caos granítico.
8. Área calcaria
Orixe xeolóxica e localización
• Rochas sedimentadas durante o
Mesozoico e comezos do Terciario
que co pregamento alpino
formaron os conxuntos
montañosos da zona oriental
española.
• Esténdese formando unha Z
invertida, desde as costas
catalanas ata o estreito de
Xibraltar.
• Pireneos, Sur da Cordilleira
Costeira-Catalá, Montes Vascos, e
metade oriental da Cordilleira
Cantábrica, Sistema Ibérico e
Subbéticas. Domina no
arquipélago balear, salvo as
chairas centrais.
Rochedo predominante e exemplos
de modelado correspondente
• Rocha predominante é a calcaria.
• Relevo cárstico: lapiás, foces,
poljés, dolinas, covas e simas.
9. Área arxilosa
Orixe xeolóxica e localización
• Rochas que foron depositadas a finais
do Terciario e no Cuaternario.
• Se estende polas depresións
terciarias: as concas castelás, as
depresións do Ebro e Guadalquivir; as
chairas litorais mediterráneas e a
depresión do Sado-Texo.
Rochedo predominante e exemplos de
modelado correspondente
• Rochas como as arxilas, margas e
xesos.
• Forman relevos basicamente
horizontais, por non sufrir
pregamentos posteriores. A súa rápida
erosión xera:
-Zonas de escasa vexetación: cárcavas
que poden orixinar os badlands.
-Zonas onde a erosión dos ríos abriu
vales que separan estruturas
horizontais con alternancia de
materiais e orixinan chairas
suavemente onduladas: as campiñas.
10. Área volcánica
Orixe xeolóxica e localización
• Nas erupcións volcánicas durante
a era terciaria, ascenderon masas
de rochas volcánicas.
• Illas Canarias e zonas da península
como Cabo de Gata, Olot e Campo
de Calatrava.
Rochedo predominante e exemplos
de modelado correspondente
• Segundo a viscosidade da lava e a
proporción de produtos sólidos
poden ser: lapilli, escorias,
bombas volcánicas ou coladas.
• Formas máis características: conos
volcánicos, calderas, domos,
malpaíses, diques, barrancos
volcánicos.
11. Mediterráneo marítimo:
precipitacións entre 800‐300
mm. Temperaturas con
amplitudes moderadas por
influencia do mar entre 12 e
15/16 ºC; veráns calorosos.
Costa mediterránea
peninsular (menos o SE), a
costa subatlántica, Baleares,
Ceuta e Melilla
Mediterráneo
Continentalizado:
precipitacións entre 800‐300
mm. Temperaturas con
amplitude de 16 º C , ou máis,
por ausencia de influencia
mariña. Interior peninsular,
menos a zona media do val
do Ebro.
Mediterráneo Seco
subdesértico: precipitacións
inferiores a 300 mm.
Temperaturas variables en
función da latitude e da
distancia ao mar. SE
peninsular e zona media do
val do Ebro.
Oceánico ou Atlántico: Norte da Península: cornixa cantábrica e Galicia.
Precipitacións abundante e regulares: máis de 800 mm. Temperaturas
con amplitude térmica baixa na costa pola influencia do mar e moderada
cara ao interior.
Dominio climático
de
montaña:Territorios
a máis de 1.000 m.
Precipitacións
superiores a 1. 000
mm. Temperatura
media inferior a 10ºC
e o inverno frío
(algún mes próximo
ou baixo 0ºC)
Subtropical: Precipitacións moi escasa
nas zonas baixas. Temperaturas cálidas
todo o ano nas zonas baixas, que
descenden coa altura, e escasa amplitude
térmica.
14. Trátase dun mapa temático, corocromático, con isoliñas (isotermas) que representan a
temperatura media anual das distintas áreas de España (Península, Baleares e Canarias).
Na lenda, as cores azuis reflicten as zonas máis frías (áreas montañosas do centro e norte
peninsular, Submeseta Norte e cumios máis elevados dos sistemas montañosos
meridionais).
As cores marelas e salmón (de 12,5ºC a 17,5ºC) correspóndense coa Submeseta Sur,
depresión do Ebro, áreas litorais do Cantábrico e Galicia, ademais dos vales interiores de
Galicia e Dorsal Meridiana, arquipélago balear e áreas montañosas de Canarias.
As cores vermellas, con temperaturas máis elevadas, correspóndense coas áreas de
dominio mediterráneo levantino e andaluz, depresión do Guadalquivir e litorais das illas
Canarias.
● Identifique o documento e
relacione as áreas coas
mesmas temperaturas coas
zonas xeográficas ás que
correspondan. (1 punto)
15. •Explique os factores xeográficos e termodinámicos que condicionan as áreas con temperaturas
superiores a 15ºC (1 punto).
Factores xeográficos:
España localízase en latitudes medias. Pero a latitude máis meridional (incluso subtropical no caso
canario) das áreas litorais levantinas e andaluzas contribúe ao incremento da temperatura media.
A altitude dos espazos sinalados correspóndese esencialmente con áreas deprimidas ou litorais,
que están por debaixo dos 200 metros sobre o nivel do mar. En Canarias, a pesar das maiores
altitudes, a súa posición latitudinal xustifica o valor medio máis elevado das temperaturas anuais.
A proximidade ao mar. Nas costas mediterráneas o inverno é suave e o verán, caloroso, pois este
mar, pechado e bordeado por relevos montañosos, actúa como un almacén de calor e non pode
amortecer moito as elevadas temperaturas estivais. Polo tanto, a amplitude térmica das súas costas
é moderada.
Factores termodinámicos:
Na área mediterránea prodúcese un predominio do anticiclón das Azores durante boa parte dos
equinoccios e solsticio de verán. A penetración de vagas de aire frío é menor ca nas áreas
setentrionais da península.
Por contra, a influencia sahariana, moi acentuada no verán, produce unha elevación das
temperaturas medias.
As illas Canarias constitúen un dominio climático orixinal debido á súa situación no
extremo sur da zona temperada, en contacto co dominio intertropical e preto das costas africanas,
o que fai que se entrecrucen influencias variadas. Dominan as altas presións tropicais (anticiclón
das Azores) e o vento alisio do nordeste, que dá lugar a temperaturas cálidas todo a ano nas zonas
baixas, xa que ningún mes baixa de 17 ºC, polo que a amplitude térmica é pequena (inferior a 8º C).
16. A área de 12,5ºC a 15ºC correspóndese cos dominios climáticos do mediterráneo
continentalizado da Submeseta Sur e a depresión do Ebro; o suboceánico (oceánico de
transición ou oceánico de influencia mediterránea) dos vales interiores de Galicia e o
oceánico do litoral cantábrico.
A área de 10ºC a 12,5ºC correspóndese, esencialmente, co dominio mediterráneo
continentalizado (ou de interior) da Submeseta Norte e montañas medias.
A área de 7,5ºC a10ºC correspóndese co dominio de montaña peninsular.
A área de menos de 7,5ªC de media correspóndese co dominio de alta montaña
peninsular.
● Relacione as áreas de
temperaturas inferiores a
15ºC cos dominios climáticos
aos que corresponden
(1 punto).
17. Oceánico
Oceánico ou Atlántico: Norte da Península: cornixa cantábrica e Galicia.
Precipitacións abundante e regulares: máis de 800 mm. Temperaturas
con amplitude térmica baixa na costa pola influencia do mar e moderada
cara ao interior.
18. Orientacións para o comentario
a) réximes de precipitacións e de temperaturas, e tipo climático ao que
corresponde
b) factores explicativos
c) influencia deste clima no medio
19. a) Réximes de precipitacións e
temperaturas e tipo climático ao
que corresponde:
Total de precipitacións é de 1.246
mm polo tanto sitúase na España
húmida, a distribución é bastante
regular ao longo do ano, aínda
que atopamos os máximos no
outono e no inverno cun mínimo
relativo em verán, non se observa
ningún mes con aridez.
Temperatura media suave 14, 1º .
Temperatura mínima anual en
Xaneiro de 10º define un inverno
suave e a máxima situada no mes
de Agosto que non supera os 20º
propio dun verán fresco, a
oscilación térmica é de 10º moi
baixa, corresponde a un clima de
influencia marítima.
Conclúese que se trata dun clima
oceánico ou atlántico.
20. b) Factores explicativos:
Fronte polar: orixina as
regulares precipitacións.
Anticiclón das Azores: favorece
o mínimo relativo de
precipitacións estivais.
Masas de aire: Polar marítima,
ventos dominantes do oeste e
noroeste.
Características da Península
Ibérica: a disposición periférica
do relevo, que obriga ao aire a
elevarse e produce chuvias na
vertente de barlovento, e a
situación na costa
practicamente a nivel do mar
explican as suaves
temperaturas.
21. c) Influencia deste clima no medio.
Vexetación. Desenvolvese o bosque
temperado caducifolio de faias e
carballos como especies autóctonas,
sotobosque, landa (matogueira de
toxo, xesta e uz) e as praderías.
Aparecen bosques mixtos de
carballos, faias e coníferas. Moitos
deles son alterados para implantar
cultivos, pastos ou especies forestais
alóctonas de rápido crecemento para
a súa explotación comercial.
Solos evolucionados,ricos en materia
orgánica e ácidos, xa que as chuvias
arrastran as bases.
Ríos caudalosos e de réxime regular,sen a
penas estiaxes. Salvan fortes desniveis
polo que teñen unha forte capacidade
erosiva, escavan vales estreitos e
profundos.
