An essay for the Εnvironmental Εducation Programme named "ΔΑ-SOS, a last breath" (2017-18)

1. ΔΑ sos

2. Εργασία για το Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης του 53ου Γενικού Λυκείου Αθηνών με τίτλο:
«ΔΑ-SOS, μια τελευταία αναπνοή»
Έρευνα – συγγραφή – παρουσίαση:
Ζέκα Λάουρα
Λίκο Ραφαέλα
Μακρή Μαρία
Αθήνα 2018

3. ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΔΑΣΟΣ
 Δάσος ονομάζεται ένα πολύπλοκο οικοσύστημα με
φυτά και ζώα που χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη
πυκνότητα δέντρων. Πέρα από τα φυτά και τα ζώα,
στο δάσος υπάρχουν επίσης μύκητες και βακτήρια.
Κάθε είδος δάσους έχει τις δικές του απαιτήσεις σε
υγρασία, θρεπτικά στοιχεία και κλιματικούς
παράγοντες.

5. ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΔΑΣΟΣ
 Το Δάσος είναι η σπονδυλική στήλη του φυσικού
περιβάλλοντος. Είναι ένας ανανεώσιμος φυσικός
πόρος, ένα πολυδύναμο οικοσύστημα που έχει τη
δυνατότητα να δημιουργεί συνθήκες καλύτερης
ζωής για τον άνθρωπο και όλα τα έμβια όντα.

7. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Το Δάσος δεν είναι μόνο δέντρα. Είναι μια
πολυσύνθετη οντότητα – ένα οικοσύστημα – όπου
πολυποίκιλα στοιχεία συνυπάρχουν, συμβιώνουν,
αλληλεπιδρούν και τελικά, υπό την προϋπόθεση ότι
δεν επιδρά καταστροφικά ο άνθρωπος,
καταφέρνουν να εξισορροπούν τις σχέσεις τους με
αποτέλεσμα να παίζουν σημαντικό ρόλο στη
βιολογική ισορροπία μέσα στη φύση.

9. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Τα δάση κάλυπταν κάποτε τη μισή έκταση της
στεριάς. Σήμερα περιορίζονται στο ένα τρίτο της.
Ωστόσο τα δασικά οικοσυστήματα εξακολουθούν να
είναι απαραίτητα για την διατήρηση της ζωής, αφού
καθαρίζουν τον αέρα που αναπνέουμε, βοηθούν
στην αντιμετώπιση του φαινομένου του
θερμοκηπιού, φιλοξενούν αναρίθμητα είδη ζώων και
φυτών και μας παρέχουν ξυλεία, φυτικά φάρμακα
και τροφή.

11. ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Τα δάση μπορούν να ταξινομηθούν με διάφορους τρόπους,
όπως με την μακροβιότητα των φύλλων του κυρίαρχου είδους
(αν είναι αειθαλή και φυλλοβόλα) ή με το αν αποτελούνται
κυρίως από πλατύφυλλα δέντρα, κωνοφόρα ή είναι μικτά.
 Τα αρκτικά δάση καταλαμβάνουν την υποαρκτική ζώνη και
είναι γενικά δάση αειθαλών και κωνοφόρων.
 Οι εύκρατες ζώνες υποστηρίζουν τόσο δάση φυλλοβόλων
πλατύφυλλων όσο και δάση αειθαλών κωνοφόρων. Οι ζεστές
εύκρατες ζώνες ωφελούν την ανάπτυξη δασών αείφυλλων
πλατύφυλλων.
 Τα τροπικά και υποτροπικά δάση περιλαμβάνουν τα τροπικά
και υποτροπικά υγρά δάση, τα τροπικά και υποτροπικά ξηρά
δάση, και τα τροπικά και υποτροπικά δάση κωνοφόρων.

13. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Οι πρωτόγνωροι ρυθμοί με τους οποίους
αφανίζονται ή υποβαθμίζονται τα δάση
σήμερα σε όλον τον κόσμο, και ιδίως στην
Αφρική, τη Νότιο Αμερική και την Άπω
Ανατολή, και ο συναγερμός που έχουν
σημάνει οι ειδικοί επιστήμονες τα τελευταία 30
χρόνια, υπογραμμίζουν την κρισιμότητα της
κατάστασης που κινδυνεύει να γίνει μη
αναστρέψιμη.

15. ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ
ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Πυρκαγιές οι οποίες οφείλονται σε μη φυσικούς και
ανθρώπινους παράγοντες
Α) φυσικές αίτιες:
 κεραυνοί
 αυταναφλέξεις
 εκρήξεις ηφαιστείων
Β) ανθρώπινες αιτίες:
 εμπρησμοί για την οικοπεδοποίηση ή βιομηχανική
εκμετάλλευση δασικών εκτάσεων.
 ανάφλεξη σκουπιδιών (γυαλί, πλαστικό, χαρτί)που έχουν
αφεθεί από τον άνθρωπο σε παράνομες χωματερές.
 κάψιμο ξερών χόρτων και ξύλων από αμελείς πολίτες.
 αναμμένα τσιγάρα κτλ.

17. Ένας χάρτης που δείχνει την πυκνότητα των δασικών πυρκαγιών
στην Ευρώπη. Όπως είναι εμφανές η νότιος Ευρώπη είναι πιο
επιρρεπής στις πυρκαγιές.

18. ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ
ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Υπερκαλλιέργεια της γης: Η αύξηση του
παγκόσμιου πληθυσμού δημιουργεί την
αύξηση των διατροφικών αναγκών. Αυτό έχει
ως αποτέλεσμα το κόψιμο εκατομμυρίων
δέντρων για την μετατροπή της δασικής γης
σε καλλιεργήσιμα εδάφη, ιδίως στις
τριτοκοσμικές χώρες της Αφρικής και της
Ασίας.

20. ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ
ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Ανεξέλεγκτη αστικοποίηση: Η αύξηση του
παγκόσμιου πληθυσμού αυξάνει επίσης τις
ανάγκες στέγασης με αποτέλεσμα την
επέκταση των αστικών τοπίων και των
συναφών χαρακτηριστικών (δρόμοι,
λεωφόροι, χώροι εργασίας, κ.α.) εις βάρος του
δασικού περιβάλλοντος που αποψιλώνεται με
ταχείς ρυθμούς τις τελευταίες δεκαετίες.

22. ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ
ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Υπερκατανάλωση ξυλείας: Οι βιομηχανίες
προϊόντων με βάση το ξύλο, όπως έπιπλα και
χαρτί, συμβάλλουν σημαντικά στην
αποψίλωση των δασών προσπαθώντας να
καλύψουν τις ανάγκες για την προμήθεια τους
σε πρώτη ύλη.

24. ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ
ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Βιομηχανική ανάπτυξη χωρίς αειφορία: Η
ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της βιομηχανίας και, ιδίως,
της εξόρυξης μεταλλευμάτων και ορυκτών εξαιτίας
της αυξανόμενης ζήτησης βιομηχανικών αγαθών,
οδηγεί στην καταστροφή των δασικών περιοχών
σε όλες τις ηπείρους και, κυριότερα, στις
αναπτυσσόμενες χώρες της Νότιας Αμερικής, της
Αφρικής και της Ασίας.

26. ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Κλιματική αλλαγή: Τα δέντρα έχουν την ικανότητα
να απορροφούν σημαντικές ποσότητες διοξειδίου του
άνθρακα που αποδεσμεύονται στην ατμόσφαιρα της
γης. Η μείωση των δασών συμβάλλει καθοριστικά
στην αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα,
επιδεινώνοντας έτσι το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Ως αποτέλεσμα η παγκόσμια θερμοκρασία αυξάνεται
και το κλίμα διαταράσσεται με ολέθριες συνέπειες για
τη ζωή στον πλανήτη.

28. ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Πλημμύρες: Τα δέντρα απορροφούν μεγάλο
μέρος από το νερό των βροχών. Η μείωση
των δασών, σε μαζικό επίπεδο, διευκολύνει
την απρόσκοπτη ροή των υδάτων στα εδάφη
μετά από μεγάλες βροχές, αυξάνοντας έτσι
τον κίνδυνο για την εκδήλωση πλημμύρων και
μεγάλων καταστροφών, τραυματισμών και
θανάτων σε ανθρώπους και ζώα.

30. ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Εγκατάλειψη της υπαίθρου: Περιοχές
μακριά από τις πόλεις που μαστίζονται από
δασικές πυρκαγιές και, γενικότερα,
υποβάθμιση του δασικού περιβάλλοντος
εγκαταλείπονται σταδιακά από τον ανθρώπινο
πληθυσμό και ερημοποιούνται, καθώς ο
πληθυσμός μετακινείται στις πόλεις, όπου θα
βρει εργασία.

32. ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Μείωση της βιοποικιλότητας: Μεγάλο
ποσοστό των ειδών του ζωικού βασιλείου
βρίσκει καταφύγιο στα δάση. Όσο τα δάση
μειώνονται, τα είδη αυτά θα κινδυνεύουν
αναπόφευκτα με εξαφάνιση. Στην αρχή του
21ου αι. πολλά είδη ζωής έχουν ήδη
περιοριστεί δραματικά σε πληθυσμό ή έχουν
εξαφανιστεί γι’ αυτό το λόγο.

34. ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Να αποφεύγουμε να ανάβουμε φωτιά στο
δάσος ακόμη και σε χειμερινή περίοδο.
 Να ενημερώνουμε την πυροσβεστική για
όποια εστία φωτιάς εντοπίζουμε στο δάσος.

36. ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Να συμμετέχουμε σε εθελοντικές δράσεις
αναδάσωσης, καθαρισμού των περιαστικών
δασών, φύλαξης και αντιπυρικής προστασίας
στα κοντινά μας δάση.
 Να ενθαρρύνουμε και τους οικείους μας να
συμμετέχουν σε τέτοιες δράσεις, ώστε να
ενεργοποιηθεί όλη η κοινωνία.

38. ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Να ενημερώνουμε τις αρχές για παράνομες
χωματερές που είναι εστίες πιθανής δασικής
πυρκαγιάς ή οποιασδήποτε άλλης
υποβάθμισης του περιβάλλοντος.
 Να αξιοποιούμε τα ψηφιακά μέσα για την
ανάδειξη τέτοιων προβλημάτων.

40. ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΓΙΑ
ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ
 Να επισκεπτόμαστε και να απολαμβάνουμε τα
δάση με σεβασμό στη βιοποικιλότητα και στο
χαρακτήρα του κάθε δάσους.
 Να προτιμούμε τις εναλλακτικές μορφές
τουρισμού οι οποίες προωθούν την αειφορία
και δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον.