Presentatie van DieGem-onderzoek voor LOP-deskundigen naar aanleiding van een interne briefing over de zomerschool Solidariteit in superdiversiteit. (10 juni 2016)
2. DieGem
Een zoektocht naar alternatieve vormen van solidariteit in
culturele diversiteit
Een interdisciplinair onderzoek
• Sociologie
• Sociale en culturele pedagogiek
• Sociale geografie
• Politieke wetenschappen
1 januari 2013 – 31 december 2016
Met steun van
3. SOLIDARITEIT
De bereidheid om met elkaar te delen en te herverdelen vanuit
een gevoel van lotsverbondenheid en loyaliteit.
We kunnen materiële middelen delen, maar ook immateriële
zaken zoals tijd, ruimte en identiteit.
4. 1800 1900 2000
solidariteit binnen een rechten- en plichtendiscours
van onze actieve welvaartstaat: wederzijds
afhankelijke burgers dragen bij naar vermogen en
genieten in ruil van rechten en sociale zekerheid.
solidariteit geleidelijk aan centraliseren en nationaliseren. Middelen
bundelen binnen een natiestaat om daarna via herverdelings-
mechanismen terug uit te geven.
klassenconflicten, ongelijkheid en uitbuiting - keerzijden van het
kapitalisme – verzachten
sociale zekerheidsystemen krijgen vorm
1945
5. Superdiversiteit
Van multiculturalisme naar superdiversiteit?
< kwantitieve verschillen: richting minority-majority cities
< kwalitatieve verschillen: diversiteit binnen de diversiteit
11. 1800 1900 2000
SUPERDIVERSITEIT, globalisering, individualisering, ...
=> solidariteit gebaseerd op één historisch gegroeide
culturele gemeenschap binnen de grenzen van één
territorium, natiestaat is erg hoogdrempelig
12. Solidariteit in superdiversiteit
• Sociale cohesie hypothese: herstellen homogeniteit
• Sociaal kapitaal hypothese: integreren in bestaande orde
• DieGem hypothese: solidariteit in diversiteit is mogelijk
13. • Focus op wat hier en nu gebeurt ipv
natiestaat en historisch bepaalde orde
• Op specifieke plaatsen (hier) en in specifieke
interpersoonlijke praktijken (nu) waar mensen
van diverse afkomst (gedwongen) nabij zijn
ontstaan concrete innovatieve vormen van
solidariteit waaruit we kunnen leren.
14.
15.
16.
17.
18.
19. • 32 casestudies in 4 domeinen: leren, werken,
wonen en vrije tijd
• Actie-onderzoek:
– 10 cases op basis van actie-onderzoek
– Adviescommissie van 63 organisaties waaronder
vertegenwoordigers van SO in Vlaanderen
– Valorisatie-initiatieven zoals zomerschool:
relevante momenten in kader van actie-onderzoek
20. Mangoboom in bloei
taal- en huiswerkklassen voor een superdivers publiek
casestudiue en actie-onderzoek
HIVEST
samen spelen op de speelplaats
casestudie
Learning community
uitgeleerden leren Nederlands in een veilige omgeving
casestudie
Mater dei
een school voor de buurt
casestudie en actie-onderzoek
22. Professionele handeling
• Intentionele en doelgerichte handeling die een bepaalde, al
dan niet geëxpliciteerde, handelingslogica volgt.
• handelingslogica: geeft een antwoord op de vraag waarom
een welbepaalde (reeks van) professionele handeling(en) een
beoogd doel (i.c. solidariteit in culturele diversiteit)
bewerkstelligt.
23. De vraag wat wenselijk (solidair) is in praktijken stelt zich voortdurend, zowel ten
aanzien van de doelen als van de weg daar naartoe.
Professioneel mogelijk maken van solidariteit in diversiteit volgt veel meer een
voortdurend en onvoorspelbaar zoekproces
- focus op hier en nu
- toenemende culturele
diversiteit
-…
=> professioneel mogelijk maken
van solidariteit in diversiteit
≠
lineair en sociaal-technologisch proces:
doelformulering plannen implementeren
evalueren.
24. GEEN BLAUWDRUKKEN
• Vereist het vermogen om te oordelen over wat in concrete
situaties waar mensen van diverse afkomst nabij zijn wenselijk
is.
• niet alleen een zaak van competenties (bv. interculturele
competenties, diversiteitscompetenties,…)
• maar ook van grondhouding (bv. kritisch-reflexiviteit,
normatieve professionaliteit, presentiebenadering,…)
• en een verhouding tot politiek-maatschappelijke context met
diverse ambivalenties en spanningsvelden over solidariteit in
diversiteit (bv. integreren versus transformeren, universeel
versus particularistisch,…)
25. Voorbij sociale mix en sociale cohesie
PROFESSIONELE HANDELINGEN
Vaak gericht op andere doelen (niet specifiek en expliciet op solidariteit in culturele diversiteit).
Vaak op plaatsen waar mensen van diverse afkomst NIET nabij zijn (vertrekken van de vaststelling
dat er segregatie heerst tussen mensen van cultureel diverse afkomst).
AANBEVELINGEN
Zoek actief plaatsen waar mensen van diverse afkomst nabij zijn op om in te spelen op de
ontwikkeling van nieuwe vormen van solidariteit in superdiversiteit.
-> Mangoboom in bloei.
Vertrekt jouw professioneel handelen van culturele segregatie, bepaal dan vooraf waar
inspanningen gericht op sociale cohesie en sociale mix ultiem moeten en kunnen toe leiden
en wat daar nog allemaal bij komt kijken.
-> Mater Dei (Wilfried), centraal aanmeldingssysteem Leuven (Barbara)
26. Meer over solidariteit in superdiversiteit en de
bevindingen van het DieGem-onderzoek?
www.solidariteitdiversiteit.be
marc.jans@kuleuven.be
Editor's Notes
1945: aantrekken contingenten Polen en Italianen voor heropbouw
1956-1969: golden sixties
Actief aantrekken gastarbeiders
Italië, Spanje & Griekenland in jaren ‘50
Marokko & Turkije in jaren ’60
1974: ‘immigratiestop’
poort voor arbeidsmigratie van buiten EU (deels) gesloten
Verschuiving naar gezinshereniging & asiel
Jaren ’70-80: ondanks de ‘tijdelijkheidsgedachte’ worden vele gastarbeiders migranten
1945: aantrekken contingenten Polen en Italianen voor heropbouw
1956-1969: golden sixties
Actief aantrekken gastarbeiders
Italië, Spanje & Griekenland in jaren ‘50
Marokko & Turkije in jaren ’60
1974: ‘immigratiestop’
poort voor arbeidsmigratie van buiten EU (deels) gesloten
Verschuiving naar gezinshereniging & asiel
Jaren ’70-80: ondanks de ‘tijdelijkheidsgedachte’ worden vele gastarbeiders migranten
Actief aantrekken gastarbeiders
Italië, Spanje & Griekenland in jaren ‘50
Marokko & Turkije in jaren ’60
1974: ‘immigratiestop’
poort voor arbeidsmigratie van buiten EU (deels) gesloten
Verschuiving naar gezinshereniging & asiel
Jaren ’70-80: ondanks de ‘tijdelijkheidsgedachte’ worden vele gastarbeiders migranten
Actief aantrekken gastarbeiders
Italië, Spanje & Griekenland in jaren ‘50
Marokko & Turkije in jaren ’60
1974: ‘immigratiestop’
poort voor arbeidsmigratie van buiten EU (deels) gesloten
Verschuiving naar gezinshereniging & asiel
Jaren ’70-80: ondanks de ‘tijdelijkheidsgedachte’ worden vele gastarbeiders migranten
Actief aantrekken gastarbeiders
Italië, Spanje & Griekenland in jaren ‘50
Marokko & Turkije in jaren ’60
1974: ‘immigratiestop’
poort voor arbeidsmigratie van buiten EU (deels) gesloten
Verschuiving naar gezinshereniging & asiel
Jaren ’70-80: ondanks de ‘tijdelijkheidsgedachte’ worden vele gastarbeiders migranten
Actief aantrekken gastarbeiders
Italië, Spanje & Griekenland in jaren ‘50
Marokko & Turkije in jaren ’60
1974: ‘immigratiestop’
poort voor arbeidsmigratie van buiten EU (deels) gesloten
Verschuiving naar gezinshereniging & asiel
Jaren ’70-80: ondanks de ‘tijdelijkheidsgedachte’ worden vele gastarbeiders migranten