SlideShare a Scribd company logo
1 of 23
Download to read offline
1
md<s ;%smsglfhamd<s ;%smsglfhamd<s ;%smsglfhamd<s ;%smsglfha wdrCIdjwdrCIdjwdrCIdjwdrCIdj yd meje;au Wfoid f:rjd§ NsCIqka úiska bgq l< ft;syd meje;au Wfoid f:rjd§ NsCIqka úiska bgq l< ft;syd meje;au Wfoid f:rjd§ NsCIqka úiska bgq l< ft;syd meje;au Wfoid f:rjd§ NsCIqka úiska bgq l< ft;sydislydislydislydisl
fufyjrfufyjrfufyjrfufyjr
jEj, Oïudf,dal ysñ"jEj, Oïudf,dal ysñ"jEj, Oïudf,dal ysñ"jEj, Oïudf,dal ysñ"
fcHIaGfcHIaGfcHIaGfcHIaG lÓldpd¾h"lÓldpd¾h"lÓldpd¾h"lÓldpd¾h"
nqoaOY%djl NsCIq úYanqoaOY%djl NsCIq úYanqoaOY%djl NsCIq úYanqoaOY%djl NsCIq úYajjjjúµd,húµd,húµd,húµd,h
wkqrdOmqrwkqrdOmqrwkqrdOmqrwkqrdOmqr
j¾;udkfha nqÿ iuh hkqfjka ye¢kafjk mq¿,a wd.ñl f;dr;=re iïNdrhla jir fooyia
mkaishhlg wêl ld,hla iq/lsj mj;ajd f.k tau msKsi f:rjd§ NsCIq iïm%odh úiska iqúfYaI
ld¾h Ndrhla bgq lrk ,o njg m%udKj;a idOl wm bÈßfha we;' nqoaO foaYkdj jYfhka
y÷kajkq ,nk nqÿka jykafiaf.a uqúka m%ldY ù we;s b.ekaùï iïNdrh ms<sn|j j¾;udkfha wmg
o; yels jkafka ix.%yldrl NsCIqka úiska iïmdokh lrk ,o ;%smsglh wkqidrfhks' ;%smsgl
idys;Hh iïmdokh jQfha nqoaO jpkh ix.%y lsÍu msKsi ix.S;sldrl NsCIqka úiska bgq lrk ,o
ld¾h Ndrfha m%;sM,hla jYfhks' úúO wjia:dj, § nqÿka jykafia wNsuqLfha isg Wka jykafiaf.a
uqúka m%ldY jQ wkqYdikd" meyeÈ,s lsÍï" wjjdo" kS;s Í;s wdÈh weiQ Y%djlfhda tu foaYkd Yla;s
m%udKfhka ;u ;ukaf.a is;aj, OdrKh lr .;ay' tu {dk iïNdrh wkd.h mrmqr Wfoid
wdrCId lr ;eîu i|yd tu Y%djl msßi úiska iqúfYaI ld¾h Ndrhla bgq lrk ,§'
Wkajykafia,df.a tu jevms<sfj< fl;rï M,odhS ù o h;a ta fya;=fjka Y; j¾I .Kkdjla
iïnqoaO foaYkdj f,dalfha iq/ls j mj;ajd .ekSug miqìu ie,isKs' fuu ,smsfhys wruqK jkafka
Ndr;fha yd ,laÈj f:rjd§ NsCIQka jykafia,d úiska iqúfYaIS b.ekaùï iïNdrhla jYfhka ;u
Ydia;DjrhdKka jQ f.!;u nqÿka jykafiaf.a foaYkdj iq/lsj mj;ajd .ekSu i|yd .kakd ,o
nqoaêu;a l%shdud¾. yd ld,Sk l%fudamdhka ms<sn| ye¢kaùula lsÍuhs'
nqÿka jykafia úiska foúhka iys; il, ñksia j¾.hdf.a fuf,dj mrf,dj ys; msKsi
foaYkd fldg jod< ;%smsgld.; ioaO¾uh Wkajykafiaf.a mßks¾jdKfhka oekg wjqreÿ fooyia
mkaishhlg;a jvd ld,hla .; ù we;;a th tod nqÿka jykafia foaYkd l< yeáfhka u tlÿ
wl=rlaj;a fjkia fkd ù wo;a ksremøs; j mj;sk nj fn!oaO f,dalfha úYajdih hs'
Ydia;DDjrhdf.a NdIs;h t;rï §¾> ld,hla lsisÿ fjkila fkdue;sj ta NdIdfjka u mj;akd
wkalsis wd.ula ms<sn| kso¾Yk l< fkd yel ^iuka;mdÈld isxy," ms'xxiii&' nqÿka jykafia
W;am;a;sh ,o" nqoaO;ajhg m;a yd Wkajykafiaf.a iÔú foaYkd iïNdrh weiQ wkq.dñl msßi Ôj;a
jQ rg jQfha Ndr;h hs' tfy;a tlS foaYfhka nqoaO foaYkdj iyuq,ska u w;=reoyka ù hoa§ ,laÈj
kue;s l=vd Èjhskl tu oyu fuf;la l,a ksrEmøs;j meje;Su úiauh ckl h'
flfia jqj;a nqoaO Y%djlhkag mrmqßka mrmqrg ;%smsglh kï jQ {dk iïNdrh mj;ajd f.k
hdu f,fyis myiq ld¾hhla fkd ù h' ld,fha yd foaYfha Wmøj fuka u iiqk ;=< u we;s jq
ksldhdka;rjdohka ksid o we;s jQ ;;ajhkaf.ka nqoaO foaYkdj wdrCId lsÍfï j.lSu f:rjd§
NsCIqkag mejeßKs' úfYaIfhka jdpkd ud¾.fha meje;s {dk iïNdrhla jYfhka ;%smsglh ÿl fia
/l .; hq;= úh' w;S; Ndr;Sh ia:úr mrmqr úiska /f.k weú;a ;ud w;g m;a l< nqoaO jpkh
2
,xldjdiS NsCIQyq Èú mrÿjg ;nd f.!rjfhka rCId l< y' tys § Wkajykafia,d uqyqK ÿka
wNsfhda." ÿialr;d yd ,nd .;a ch.%yK b;sydifha fkd uelS we;'
nqoaO foaYkdj oDIaájdohkaf.ka fkd flf<ik ,ÿj wkd.;h fjkqfjka iqrCIs; lsÍfï
m%Odk j.lSu nqoaO Y%djlhka i;= úh' wkd.; mrmqrg iel ixld ke;s mú;% O¾uhla jYfhka
nqoaO foaYkdj wdrCId fldg ;eîu i|yd ;%smsglh ix.%y lsÍu ft;sydisl wjYH;djla njg m;a
úh' nqÿka jykaafia úiska O¾uh yd úkh ;udf.a wejEfuka Ydia;DD;ajfhys ;nd .kakd f,i;a
tneúka tajd ueúka ix.dhkd lrk f,i;a Y%djlhkag Wmfoia ,nd § ;sîu O¾uh ix.%y lsÍu
i|yd jeo.;a ud¾f.damfoaYhla úh ^§>ksldh2" ms'242&' nqÿ iuh lsishï cd;shla fyda l=,hla fj;
whs;s lr fokq ,enQ oyula fkd ù h' th wdrCId lsÍu yd mj;ajd .ekSu iajdëk m%;sm;a;s .rel
Y%djl ixia:djla jk NsCIq" NsCIqKS" Wmdil" Wmdisld hkqfjka y÷kajkq ,nk isõjkla msßi fj;
mejereKq fmdÿ j.lSuls' tneúka fn!oaO b;sydifha fï ish¨ md¾Yajhka úiska u iiqk Ñria:dhs
lsÍfï j.lSu orkq ,en we;' tfy;a fuys flakaøSh jev fldgi bgq lrk ,oafoa iiqfka
wdrCIlhka f,i ie,flk NsCIqka úisks'
ol=Kq È. f:jd§ka úiska nqÿiufha meje;au Wfoid jvd;a lemSfmfkk ld¾h Ndrhla bgq
l< w;r fjk;a ksldhsl iïm%odhka úiska o úúO ixialrKhka uÕska ta ta ;%smsglhka ix.%y
fldg mj;ajd f.k hk ,§' nqÿrÿkaf.a wjjdo ms<s.;a Y%djlfhda ;%smsglh ix.%y lsÍu" mj;ajd
f.k hdu yd wdrCId lsÍu msKsi ;ukag .e<fmk l%u Ndú; l<y' tajd iuyr úg merKs wd.ñl
yd jdpkd ud¾.fhka mj;sk ft;sydisl f;dr;=re wdrCId lsÍfï § fhdod .kakd ,o úfYaI l%u
f,i o ie,lsh yels h' jd¾;d.; oekqula wdrCId lsÍu ms<sn| ldrKhg jvd fjkia ;;ajhka
fuys § y÷kd .ekSug yels h' jdfpdaoa.; oekqula ixúOdkh lsÍfï § yd wdrCId lsÍfï § uqyqK
mE yels ;;ajhka yd l%shd l< hq;= wdldrh fln÷oehs ms<sn| wdo¾Yhla o wmg fuhska ,nd .;
yels h' nqoaO foaYkdjka tla/ia lsÍu" wdlD;s.; lsÍu yd j¾.SlrKh lsÍu ix.dhkdj,ska isÿ jQ
neúka tlS l%ufõo fuys,d jeo.;a fldg ie,lsh yels h' nqoaO foaYkd ;%smsglhg kexùu" ñ:Hd
oDIaá ÿr,d O¾ufha ks¾u, Ndjh we;s lsÍu yd È.= l,la jdpkd ud¾.fhka oyu mj;ajd .ekSu
hk wruqKq NsCIqkag bgq lr .; yels jQfha ix.dhkd uq,sl lr .ekSfuks'
uq, § nqÿrÿka úiska foaYkd l< O¾uh fkdfhla u,a tl u,iafkl ie¨jd fia úh' O¾uh
ta ta mqoa.,hka Wfoid úúO wjia:djl úúO ;ekaj, § foaYkd fldg ;snq fyhska ms<sfj<la
fkdue;s j meje;sKs' O¾ufha wkd.; meje;au ;yjqre l< yels jkafka nqÿka jykafia úiska jod<
O¾u úkh /ia fldg y÷kd .ekSug yd wjfndaO lsÍug myiq jk wdldrfhka fnod fjka fldg
;eîfuka nj ix.S;sldrl f;reka jykafia,d jgyd .;ay' fuys § ix.dhkdj, uQ,sl mrud¾:h
jQfha nqoaO foaYkdj ixúOdkh lsÍu ms<sn| ;SrK yd l%shdud¾.j,g t<eöu hs' j¾;udkfha wmg
nqoaO foaYkdj jYfhka y÷kd .ekSug ,efnkafka fuu ix.dhkdj, uq,sl m%;sM,h jYfhka
ie,lsh yels md<s ;s%msglfha we;=<;a iQ;% iuQyh hs' m<uq ix.dhkd wjia:dj f;la nqÿka
jkafiaf.ka wik ,o O¾uh lreKq iïNdrhla fuf,i Y%djlhkaf.a is;aj, ;ekam;a j meje;sKs'
nqoaO mßks¾jdKh f;la Y%djlhka jykafia,dg ;uka weiQ foa tmuKska is;ays ord lghq;= l< yels
j ;sìKs' mqrdK yd .jïm;S jeks f;rjreka l,amkd l< wdldrhg ix.dhkdjla isÿ fkd jkakg
iiqk o b;d blaukska wjika jkakg bv ;sìKs' Y%djlhska ;=< nqoaO foaYkdj wdrCId lsÍfï yd
ixúOdkh lsÍfï w.h jvd;a biau;= jQfha ;u Ydia;Dka jykafiaf.a mßks¾jdKfhka miqj h' nqoaO
3
mßks¾jdKfhka miq l,a fkd hjd u f,dalfha wei jQ O¾uh w;=reoyka jkafkah hk woyi
Y%djlhkag we;s úh ^jq,a,j.a.md<s2" ms'545&' tfyhska iauD;su;a Y%djlfhda nqoaO jpkh foijka m;a
u; jefgk wudjla fia i,ld uekúka u;l ;nd .ekSug Wkkaÿ jQjd fia u th wkd.; mrmqr
fj; wdrCId lr ;eîug o l%shd l<y'
mßks¾jdKfhka miq j nqÿrÿka fjkqjg mqoa., jYfhka wkqm%dma;sl Ydia;DD;ajhla
lsisfjl=g;a fkd ,eìKs' Wkajykafia fjkqjg kej; kS;s mkjkafkl= fyda wkqYdikd fokafkl=
f,i l%shd lsÍug lsisfjl=g;a wêldßhla ysñ fkd ù h' mßks¾jdKfhka i;a Èkhla .; jQ ;ek
iqNoao kï NsCIqjl úiska lrk ,o m%ldYfhka o meyeÈ,s jkafka tf;la O¾ufha mQ¾K j.lSu yd
wêldßh nqÿka jykafia hgf;a meje;s nj hs' tys § nqÿrÿkaf.a msßksùu ms<sn| fidal fkd lrk
f,i;a kej; lem wlem foa ms<sn| lshñka kS;s mekùula fkdue;s nj;a ;u ;ukag leue;s
fohla l< yels nj;a Tyq msßi bÈßfha m%ldY lf<a h ^§>ksldh2" ms'256&' nqÿka jykafiaf.a
wNdjh;a iu`. O¾u-úkh fol o wNdjhg hkq we;ehs tjeks msßia is;d isákakg we;' ta O¾u-
úkfha mQ¾K wêldrh nqÿrÿka fj; mejeÍ ;sîu;a nqÿka jykafia fjkqjg fjk;a wkqm%dma;slfhl=
fkd ùu;a ksid úh yels h' uydldYH wd§ uydf;rjreka úiska O¾u-úkh fjka fldg f.k tajdg
wh;a {dk iïNdrh tla /ia fldg" y÷kd f.k th Ydia;DDjfha ;eîug mshjr .;af;a fï miqìu
;=< hs' wk;=rej i;r uydmfoaY mek ùfuka miq ix.Dys; O¾uh ieufokd úiska ms<s.; hq;=
fohla njg m;a lrk ,§'
,laÈj Ydik b;sydifha Ndr;Sh f:Íh NsCIqka úiska isÿ lrk ,o ix.dhkd ;=kla ms<sn|
meyeÈ,sj i|yka fõ' nqoaO mßks¾jdKfhka udi lsysmhla .; ùfuka miq rc.y kqjr mj;ajk ,o
m%:u ix.dhkdj ms<sn| úia;r pq,a,j.a. md<sh" iuka;mdidÈld úkhÜGl:dj" §mjxih yd
uydjxih hk lD;sj, we;=<;a fõ' nqoaO mßks¾jdKfhka jir 110 lg muK miq úYd,d uykqjr §
l< fojk ix.dhkdj yd nqoaO mßks¾jdKfhka kej;;a jir foishhlg muK miq m%sho¾YS
wfYdal rcqf.a wkq.%yfhka fud.a.,S mq;a;;siai f;rekaf.a uq,sl;ajfhka mdG,S mq;% k.rfha
meje;a jQ f;jk ix.dhkdj ms<sn| f;dr;=re o fuu uQ,dY%j, fkdfhla m%udKj,ska we;=<;a fõ'
fuu ix.dhkd ;=k tla w;lska jeo.;a jkafka ish¨ ;%smsgld.; .%ka: iuqyh ix.%y lsÍu
yd iïmQ¾K lsÍu fï ld,h ;=< isÿ jQ neúks' wfkla w;g ksldh fNao biau;= ùu ksid uq,a nqÿ
iuh úúO wdpd¾hjdo Tiafia úlis; jk whqre fï ld, mßÉfþofha § oel .; yels h' nqoaO
foaYkdfõ ixialrK yd m%jK;d lsysmhla weröug fï ld,h ;=< miqìu ie,isKs' O¾u ix.dhkd
l%uh jvd fyd¢ka mj;ajdf.k .sh NsCIq iïm%odh f,i f:rjd§ iïm%odh ie,lsh yels h'
Wkaajykafia,d úiska fuu ix.dhkdj,ska uq,sl jYfhka wfmaCId lrk ,oafoa O¾ufha wdrCIdj yd
jHdma;sh hs' fï wkqj ix.S;sldrl NsCIqyq wruqKq lsysmhla ;u ix.dhkdj,ska bgq lr .ekSug
W;aidy .;ay'
1' nqoaO jpkh jYfhka Y%djlhkaf.a iaurKfha meje;s f;dr;=re yd Bg wkq.;j
meje;s Y%djl NdIs; wdÈh y÷kd .ekSu yd tla/ia lsÍu
2' tla /ia l< O¾ufha ksjerÈ Ndjh ;yjqre lsÍu
3' O¾uh j¾. lsÍu yd fnod oelaùu
4' iQ;% kue;s wdlD;sh Tiafia O¾uh bÈßm;a lsÍu
5' wO¾ujd§ka yd wkHoDIaájdohkaf.ka wdrCId lsÍu
4
6' mrmqßka mrmqrg ;%smsglh mj;ajd.ekSu yd N+f.da,Sh jYfhka jHdma; lsÍu
nqoaO foaYkdj ixúOdkh lsÍfï jeo.;a u wjia:dj jkafka nqoaO mßks¾jdKfhka f;uila
.;ùfuka miq uyd ldYHm uyry;=kaf.a m%Odk;ajfhka mj;a jk ,o m<uq ix.S;sh hs' fuu
ix.dhkdj meje;aùug fya;= jQ lreKq lsysmhla bÈßm;a fldg we;s w;r thska jeo.;a fya;=jla
f,i ie,lsh yelafla úisÍ ;snQ O¾uh yd úkh tla;eka fldg ixúOdkh lsÍu hs ^kdro ysñ"
2007" ms'34&' fujeks ix.dhkdjla isÿ lsÍu yÈis wjYH;djla jqfha nqÿka jod< O¾u yd úkh
ms<sn| {dk iïNdrh meyeÈ,sj y÷kd f.k wkd.;h fjkqfjka wdrCId l< hq;= jQ neúks' iqNø
jeks NsCIqyq Ydia;DDka jykafiaf.a wNdjfhka iiqk o wjika jkq we;ehs l,amkd l<y' O¾uh
uekúka ixúOdkh fldg ;eîfuka Bg wjldY fkd ,efnk nj jgyd .;a uyf;rjre jyd O¾uh
ix.dhkd lsÍug ;SrKh l<y' O¾uh yd úkh jYfhka m%fNao folla we;s j. nqÿkajykafia úiska
fmkajd § ;sìKs' tfy;a tajd tlafklska fjkia jkafka flfia o hkak úi|d .; hq;= .eg¨jla
úh' fuu .eg¨ úi|d,k ,oafoa O¾uhg yd úkhg fjka fjka jYfhka m%ùK;ajhla we;s j úiQ
wdkkao yd Wmd,s hk uyry;ka jykafia,df.a Wmldrfhks' ix.dhkdfõ § Wkajykafia,d úiska
ix>hdf.a wkque;sfhka O¾u-úkh fol uekúka m%ldY lrk ,§' tfia u ish¨ m%uqL fmf<a
Y%djlhka jykafia,df.a talrdYs ùula fï wjia:dfõ § wjYHj ;snQ w;r tuÕska jvd fyd¢ka O¾u-
úkh meyeÈ,s lr .ekSug yd ksrjq,a lr .ekSug yels úh'
ix>hd w;r fcHIaG;u f;rKqjka jQ uyd ldYHm f;reka úiska fuu ix.dhkdjg /ia jQ
mkaishhla uyry;ka jykafia,df.a leue;a; úuid m<uqj úkh ix.%y lsÍug ;SrKh l<y
(Robinson, 2005, p.48)' úkh m<uqj ix.dhkd lsÍug fya;=j f,i oelafjkafka úkh Ydikfha
wdhqIh f,i m%ldY ù ;sîu hs' tfia jqj;a m¾hdma;s idikfhys m<uqj my< jQfha O¾uh nj issysfha
;nd .ekSu jeo.;a h ^wfíkdhl" 2009" ms'125&' tfy;a fï wjia:dfõ § úkh wdrCId jQ l,
Ydikh wdrCId jk nj ish¨ fokd jykafiaf.a u woyi ùh ^isxy, iuka;mdidÈld" 1975" ms'13&'
fu;eka mgka úkh hkak ish¨ u ix.dhkdj, f;aud mdGhla njg m;a jQ nj o fmfka' miqj isÿ
flreKq wfkl=;a ix.dhkd o úkh ix.dhkd jYfhka uQ,dY%j, i|yka lsÍug fï f:Íh u;h
fya;= jkakg we;'
ta wkqj uydldYHm f;reka úiska Wmd,s ysñ úkh úpdÍug iqÿiq u ia:úrhka jykafia
f,i ix>hdf.a iïu;fhka f;dard .kakd ,§' Wkajykafiaf.ka m<uq mdrdðldfõ mgka i;r
mdrdðld we;=¿j f;f<ia ix>dÈfiai" folla wksh;" ;sila ksiai.a.shmdÑ;a;sh" fowkQjla
mdÑ;a;sh" i;rla mdáfoikSh" mkaie;a;Ejla fiÅhd iy ima; wêlrKiu: hk úkh m%fNao
úuik ,§' fuys § úkfha we;=<;a iEu m%{ma;shla u lreKq y;la wkqj úuid ix.%y flßKs'
tkï" jia;=-ksodk-mqoa.,-m%{ma;s-wkqm%{ma;s-wdm;a;s-wkdm;a;s jYfhks' NsCIQkag wod< úkh
m%{ma;s iuQyh uydúNx.h jYfhka m<uqj ix.%y fldg wk;=rej NsCIqkS úNx.h o ta wdldrfha
kHdhkaf.ka hq;=j úuid ix.%y lrk ,§' fufia WNf;da úNx.h iïmdokh lsÍfuka miqj Wmd,s
f;reka jykafia úkfha m%fNao LkaOl yd mßjdr jYfhka o úiªy' tfia úkhg wod< ish¨
wKmk;a" YsCId yd m%{ma;s m<uq ix.dhkdfõ § u iïmQ¾K Ndjhg m;a úh' úkh úi£fuka
wk;=rej mkaishhla ry;ka jykafia,d úiª mßoafoka u úkh iduQyslj iÊCOdhkd l<y'
5
fuf,i m<uq ix.dhkdfõ § úkh msglh ix.%y fldg ish¨ fokd jykafiaf.a talu;sl;ajfhka
ms<s.kakd ,§'
úkh ix.dhkd lsÍfuka miqj O¾uh ix.%y lsÍug kshñ; úh' uydldYHm f;rekag
O¾uh úuiSu i|yd ix>hdf.a leue;af;ka wdkkao f;reka f;dard m;a lr .ekSu yer fojeks
úl,amhla fkd ù h' ta wkqj O¾u ix.dhkdj wdrïN lrñka O¾udikfha jevyqkAA wdkkao
f;rekaf.ka uydldYHm f;rKqfjda nqÿka jykafia úiska n%yaucd, iQ;%h fld;ek § foaYkd lrk
,oafoaoehs úuiqy' wkkao f;rKqfjda th rc.y kqjrg;a kd,kaodjg;a w;r wïn,ÜÀld kï rc
Whfka bÈ l< rdc.Dyfha isg jod< nj mejiQy' wk;=rej th ljfrl= wrnhd jodrK ,oafoaoehs
úuik ,ÿj" Wkajykafia th Nd.Hj;=ka jykafia úiska iqmamsh mßj%dcl yd n%yauo;a; udKjl
wrnhd jodrK ,oehs hehs ms<s;=re ÿkay' ldYHm f;reka úiska fufia iQ;%fha ksodkh o mqoa.,hd o
úuik ,§' fï wdldrfhka wdkkao f;rKqfjda idu[a[M, wd§ jQ tla tla iQ;% ish,a, fjk fjk
u úiªy' tfia ix.dhkd l< ish¨ iQ;% §> ksldh" uÊCêu ksldh" ixhq;a; ksldh" wx.=;a;r
ksldh yd Lqoaol ksldh hehs fldgia mylska j¾. fldg ;nk ,§'
m<uq O¾u ix.dhkdfõ wfkla jeo.;a m%;sM,h jQfha ix.%y l< O¾u yd úkh fldgia
fjk fjk u mrmqßka mrmqrg iqrCIs;j mj;ajd f.k hdu i|yd tu fldgia jdfpdaoa.; lsÍu yd
OdrKh lsÍu msKsi NdKl lKavdhïj,g Ndr lsÍu hs' f,aLk øjH Ndú; fkd lsÍu;a tfyhska
.=re YsIH mrïmrd l%ufhka lgmdvfuka .%ka: wdrCId lsÍfï wjYH;dj;a ksid fufia jev fnod
.ekSug jqjukd úh' miq lf,l §> NdKl wd§ kïj,ska ye÷kajk ,o Wkajykafia,df.a wdrïNh
m<uq ix.dhkdfõ § isÿ úh ^wÈldrï" 1963" ms'71&' ta wkqj úkh msglh Wmd,s f;reka m%uqL
Wkajykafiaaf.a YsIHdkqYsIH mrmqrg mjrd fok ,§' iQ;% msglfha §> ksldh wdkkao f;reka fj;
o uÊCêu ksldh ießhq;a ysñhkaf.a YsIHjrhkag o ixhq;a; ksldh ldYHm ysñhkaa yd
Wkajykafiaf.a YsIHjrhkag o wx.=;a;r ksldh wkqreoaO ysñhka yd Wkajykafiaf.a YsIHjrhkag
wdrCId lsÍfï j.lSu mjrd fok ,§ ^kdro ysñ" 2007" ms'45&' wfkla O¾u fldÜGdY we;=<;a
Lqoaol ksldh wdrCId lsÍu ish¨ fokd jykafiaf.a j.lSula úh' tu wdpd¾h ysñjreka úiska
;ukag mejereKq tla tla ksldhhka YsIHdkqYsIH mrïmrdjkag Woa.%yKh lrjñka fkd lv fldg
bÈßhg mj;ajd .; hq;= úh'
nqoaO mßks¾jdKfhka ishjilg miq mj;ajk ,o fojk ix.dhkdj o nqoaO foaaYkdj h<s
úuiQ wjia:djla f,i ie,lsh yels h' th o úkh ix.dhkdjla f,i yeÈkafõ' ix.dhkdfõ uQ,sl
fya;=j jÊðmq;a;l NsCIQka úiska bÈßm;a l< oY wlem jia;=j kï úkh ms<sn| .eg¨jla jQ neúka
th úkh ix.dhkdjla hehs mejeiSu iqÿiq nj fmfka' tfy;a fuys § o O¾u-úkh fol u
ix.dhkd jQ nj ms<s.; yels h' fuu ix.dhkdfõ § f¾j; ud ysñhka úiska ix>hdf.a wkque;sh
,nd tla ish úisjhia jQ tfia u Ôjudk nqÿka jykafia o ±l isá iínldó uy f;rekaf.ka úkh
úpdrk ,o nj i|yka fõ' fï i|yd tf;la msglh lgmdvñka o;a uyf;reka jykafia,d i;a
ishhla iyNd.S jQy' Wkajykafia,d ish¨ fokd fuys § úkh msglh fuka u fiiq msgl o
iÊCOdhkh fldg h<s ;yjqre l< nj meyeÈ,s h ^f;duia" 1962" ms'47&' ix.dkdfõ m%Odk;ajh ±rE
fulS uy f;reka fuka u bisÆ id<ay" frj;" LqÊcfidNs;" hi iy iïN+; hk uydf;rjre
wdkkao f;rekaf.a YsIHjrfhda jQy' jdiN.dó yd iquk hk wfkla uyf;reyq Wmd,s f;rekaf.a
YsIHjrfhda jQy'
6
nqÿka jykafia úiska O¾ufha wdrCIdj fjkqfjka nqoafOdmfoY" ixf>dmfoY" tl
f:rdmfoY yd nyqf:rdmfoY hehs uydmfoY y;rla jod< nj i|yka fõ ^wx.=;a;rksldh2" ms'326&'
tajd úuid ne,Sfuka miq jÊðmq;a;lhkaf.a oY jia;=j úkh úfrdaë hehs m%;sCIam lrk ,§' fï
jk úg i%;% yd úkh fol uekúka ix.%y ù ;snQ ksid fï .eg¨ ms<sn| myiqfjka ;SrKhlg
meñKsug yels úh' flfia fj;;a oaú;Sh ix.dhkdfõ § oY jia;=j m%;sfCIam ùfuka miq iiqfka
ksldh fNaoh wdrïN úh ^kdro ysñ" 2007" ms'69&' fï ksid we;s jQ wdpd¾hjdo ;=<ska nqoaO
foaYkdfõ fkdfhla ixialrK isÿ ùug mgka .eksKs' fojeks ix.dhkdfjka miq jir ishhla
w;r ld,h ;=< NsCIQka jykafia,d wgf<dia ksldhkag fn§ .sh nj ksldh ix.%yfha i|yka fõ
^ksldhix.%yh" ms'7&' f:rjd§ md<s ;%smsglh muKla fkdj fjk;a fn!oaO iïm%odhkays o msglhka
ix.%y ùu flfrys fuu wdpd¾hjdohkaf.a n,mEu fya;= jQ nj fmfka' f:rjd§ iïm%odh ;=<
ks¾u, nqoaO jpkh ;yjqre lsÍu i|yd nqoaêu;aj l%shdlrkq ,enQ úfYaI wjia:djla jYfhka
fojeks ix.dhkdj jeo.;a fõ' ta úfYaIfhka u fuhska miq wkH ksldhsl fn!oaO iïm%odhka
fjk;a ud¾.hla Tiafia úldYkh ùug mgka .;a neúks'
l%s' mq' 253 § nqoaO mßks¾jdKfhka jir 236lg miq mdg,Smq;%fha § wfYdal wêrdchdf.a
wkq.%yfhka fud.a.,Smq;a; ;siai f;reka m%uqL NsCIqka oyila iyNd.s ù udi kjhla uq¿,af,a
f;jk ix.dhkdj mj;ajk ,§' fuys § úNÊcjd§ fkd jQ ÿis,a uyKqka yeg oyila iiqkska
fkrmd wúkhjd§;ajh ÿre fldg f:rjdoh wdrCId l< nj i|yka fõ' f:rjd§ iïm%odfha
mqkreoh yd cd;Hka;r jYfhka ;%smsgl O¾uh m%pdrh l< m<uq wjia:dj f,i fuh ie,lsh yels
h' fuu ix.dhkdfjka wk;=rej wfYdal wêrdchdf.a wkq.%yfhka nqÿ iuh fkd meje;s m%foaY
kjhlg wNskjfhka O¾uh m%pdrh lrk ,§ ^isxy,§mjxYh" 1970" mß'8 .d:d'1-12" ms'43-44&'
f;jeks ix.dhkdfjka miq Ydik Y=oaêhla isÿ jQ w;r u f:rjd§ iïm%odh n,j;a ù cd;Hka;r
jYfhka jHdma;shla o isÿ úh'
fud.a.,Smq;a; ;siai f;reka m%;Hka; ckmohkays nqÿ iiqk uekúka msysgk nj oek ta ta
foaYhkag ;%smsglOdÍ f;reka jykafia,d msg;a l< nj iuka;mdidÈldfõ i|yka fõ' fï
m%ldYfhka .uH jkafka wkd.;fha Ndr;h ;=< nqÿ iuhg wdrCIdjla fkdue;s njg meje;s
úYajdihla úh yels h' wfYdal rcqf.a wkq.%yh ,o fuu O¾u ¥; fiajdfõ jeo.;a m%;sMhla jQfha
ñys÷ uyf;rekaf.a ,xld.ukh hs' th isÿ fkd jkakg f:rjd§ ;%smsglhg wdrCIdjla fjk;a
rgl we;s fkd jkakg bv ;sìKs' wfYdal hq.fha § nqoaO foaYkdj fkdfhla m%foaYhkays jHdma;
lsÍu i|yd mshjr f.k ;snqK o fï olajd th wdrCId lsÍfï yelshdj ;snqfKa ,laÈj muKla ùu
úfYaI;ajhls'
wfYdal hq.h ;j;a wdldrhlska jeo.;a jkafka fï ld,fha § ;%smsgfha uQ,sl fldgia
iïmQ¾K ùu ksid h' fuf;la l,la idlÉPdjg Ndckh ù we;s njla fkd fmfkk wNsO¾u
msglh f;jk ix.dhkdfõ § biau;= úh úh' (The World’s Religions, 1982, p.234)' wNsO¾u
msglfha wjika lD;sh jkafka fuu ix.dhkdfõ m%Odk;ajh oerE fud.a.,S mq;a;;siai f;reka
úiska ix.%y lrk ,o l:dj;a:qmamlrKh hs ^kdro ysñ" ms'78&' NdrE;a wfYdal ,smsfhys i|yka jk
f;dr;=re wkqj o fï jk úg ;%smsglfha fldgia iïmQ¾K ù meje;s nj fmkS hhs' NsCIqka úiska
W.; hq;= iQ;% kdu ms<sn| tu ,smsfha i|yka ùfuka meyeÈ,s jkafka tu iQ;% ix.%y t l, NsCIqka
w;r Ndú;fha meje;s nj hs' idkaÑ Ys,d f,aLkfha i|yka jk OïulÓl" fmglS" iq;a;ka;slSka"
7
mxpfkldhsld hk moj,ska msgl yd ksldh .%ka: oerE msßila tjlg jdih l< nj meyeÈ,s fõ'
Ök yd ixialD; msglj, ksldh .%ka: my ii|d ne,Sfuka o md<s msgl .%ka: iïm%odh ia:djr
Ndjhg m;a jqfha wfYdal ld,fha § nj wdpd¾h rdOl%sIaKka uy;d (1954, p.4) o ish Oïumo
mßj¾;kfhys fmrjofkys i|yka fldg we;' ,laÈj jxYl:d wkqj o md<s ;%smsglh wfYdal
hq.fha § iïmQ¾K Ndjhg m;a jQ nj úkag¾ksÜia uy;d i|yka lrhs (Winternitz, 1991, p.5) ,laÈj
we;=¿ rgj,a lsysmhlg nqoaO foaYkdj m%pdrh lsÍu;a ;%smsglh wx. iïmQ¾K Ndjhg m;a ùu;a tla
wjia:djl isÿ ùu jeo.;a isoaêhls' ,laÈjg ñys÷ ysñhka jevu lsÍug m<uqfjka Ndrfha §
;%smsglh iïmQ¾K ù meje;s nj fuhska meyeÈ,s fõ'
;%smsglfha wdrCIdj msKsi uq,a u wjêfha § ,laÈj f:Íh iïm%odh úiska isÿ l< ix.dhkd
folla jeo.;a fõ' bka m<uq jekak foajdkïmsh;siai rc oji isÿ l< úkh ix.dhkdj hs' fuu
ix.dhkdfõ wruqK ms<sn| úkhÜGl:d ndysr ksodkfha meyeÈ,s fldg we;' ta wruqK kï"
fy<Èj uõ mshkag odj Wmka orefjla" meúÈj" úkh Wf.k" fy<Èj isg u wkayg lshjd" iiqk
rg ;=< uq,anei .ekSug ie,eiaùu hss ^isxy,iuka;mdidÈld" 1975" ms'80&' fï ix.dhkdj i|yd wg
ieg oyila NsCIQka :Qmdrduhg /ia jQ nj i|yka fõ' ix.dhkdj isÿ lsÍu i|yd bÈ l< uKavmh
;=< uyduyskao ysñfhda ol=Kq È.g wNsuqLj wg ieg oyila uyf;rjreka msßjrd jev isáhy'
,laÈj bmso meúoao yd Wmiïmodj ,;a uydwßÜG f;rekaf.a wdikh W;=re foig wNsuqL fldg
msysgd ;snQ w;r fï wjia:dfõ § Wkajykafia rcqf.a lKsgq fidhqre u;a;dNh f;reka we;=¿
mkaishhlg úkh lgmdvñka b.ekajQy' fuu ix.S;sh o úkhg muKla iSud úkehs is;sh fkd
yels h ^úu,lS¾;s ysñ" 2498" ms'49&' ,laÈj isÿ jQ fuu m<uq ix.S;sfha § O¾u yd úkh fol u
iajfoaYS NsCIqka jykafia,dg b.eka jQ nj ms<s.; yels lreKls'
fï ix.dhkdfjka miq ;siaio;a;" ld,iquk" §>iquk wd§ f;rjreka úkh msglh mrmqßka
mrmqrg mj;ajd f.k .sh nj úkh wÜGl:dfõ i|yka fõ' tfy;a wfkla msglhkays fldgia
OdrKh l< Ndkl ysñjre flfia ìysúKs o hkak uq,dY%j, meyeÈ,s flfrkafka ke;' tfia u
fuu ix.dhkdj mqrd;k tajd fuka O¾ufha wvqmdvq ilia fldg wY=oaO ia:dk Y=oaO fldg O¾u-
úkh h<s ix.%y lsÍu ms<sn| jQjla fkd fõ' fuys § úkh msglh b.eka jQ nj meyeÈ,sj i|yka
l< o iQ;% yd wNsO¾u hk msglhka fol b.eka jQ njg i|ykla fkd lsÍfuka tu msglhka fkd
i,ld yer ;snQ njla is;sh fkd yels h' ñys÷ ysñhka ,laÈj meñK uq,a Èk lsysmfha § u iQ;%
msglhg wh;a i%;% .Kkdjla foaYkd fldg ;sìKs' miq ld,h jk úg iuia; ;%smsglfhys u
m%ùK;ajh ,;a uyf;rjreka ìysù we;' fmdÿfõ ms<s.; yels lreK jkafka Ndr;fha § ;%smsglh
fuf;la mj;ajd f.k tau i|yd wkq.ukh l< hï l%ufõohla ù kï th fï wjia:dfõ § ñys÷
ysñhka úiska furg NsCIQkag b.ekajQ nj hs' fï ms<sn| lreKq i|yka jkafka úkh wgqjdfõ
neúka yd iEu ix.dhkdjl § u úkh uQ,sl;ajfha ;enQ neúka úkh msglhg m%Odk;ajh ,nd §
Wkajykafia,df.a kï i|yka lrkakg we;'
O¾u-úkh wdrCId lsÍu ms<sn| j.lSu yd whs;sh ,dxlslhkaf.a ore uqKqnqre mrmqrg ,nd
§u;a Tjqka tys whs;slrejka nj wjfndaO lr ùu;a fï ix.dhkdfjka wruqKq l< nj fmfka' nqÿ
iuh úfoaYsl wd.ula fkd j ;ukaf.a Wreuhla njg m;a lr,Sug fuu wjia:dj fya;= úh' ,laÈj
meje;a jQ fï ix.dhkdj iajfoaYSh idys;Hh iïm%odfha iudrïNh isÿ ùug m%Odk fya;=j o úh'
;%smsglh yd wgqjd jdfpdaoa.; lsÍfï ksr; NdKl iïm%odh wdrïN ùug miqìï jqfha o fuu
8
ix.dhkdj hs' t;eka mgka NdKlhska yd wgqjd rplhska jYfhka fmkS isáñka ,la jeis NsCIQka
úiska ioaO¾ufha ÑriaÓ;sh Wfoid fjfyi ù l%shd lrk ,§'
,laÈj m<uq ix.dhkdj jQ :Qmdrdu ix.dhkdj;a ;%smsglh f,aLk .; lsÍu;a w;r ld,h
wjqreÿ foish úis y;rla muK fõ' ;%smsglh l%s'mQ' m<uq jk Y; j¾Ifha § f,aLk.; jk ;=re th
m%Odk jYfhka jdÑlj mj;ajd f.k tk ,o {dk iïNdrhla úh ^The World Religions, 1982,
p.234)' ñys÷ ysñhka we;=¿ O¾u ¥;hka úiska ,smsnoaO O¾u idys;Hhla ,laÈjg f.kd njla fkd
fmfka ^f;dauia" 1962" ms'62&' t;eka isg Y; j¾I folla blau hk ;=re u ;%smsglh f,aLk.; l<
njla o meyeÈ,sj i|yka fkd fõ' fulS ld,h ;=< ;%smsglfha ksrjoH;dj wdrCId lr f.k tk
,oafoa ix>hd úiska l,ska l, /ia ù isÿ lrkq ,nk .K iÊCOdhkd l%uh úisks' tys § ;%smsglh
ish¨ fokd úiska iduqyslj iÊCOdhkd lsÍu isÿ úh' Ydik b;sydifha m<uq jrg ;%smsglh
f,aLkdrEV lsÍula isÿ jkafka j<.ïnd rdc iufha § h' tys § ñys÷ udysñ" wßÜG ysñ wd§ ,la
jeis f;rjrekaf.a mrmqr úiska lgmdvñka /l f.k meñKs ;%smsglh mqiafld<j, ,shd ;nk ,§'
;%smsglh f,aLk.; lsÍug wdikak fya;=j jQfha neñKsháhd idh jYfhka kï lrk ,o
fodf<dia wjqreÿ id.;h hs' fï ld,fha § ;%smsglOdÍ ia:úrhka jykafia,d Ôú;fha wdrCIdj
flfia jqj;a ioaO¾ufha wdrCIdj m;d wkqrdOmqr rdcOdksh w;yer fkdfhla m%foaYj, úisÍ .shy'
tneúka Wkajykafia,dg tla ;eklg /ia ù msglhka .K iÊCOdhkh lsÍug fkd yels ;;ajhla
Wod úh' ksrdydrùfï § we;s jk ÿ¾j,;ajh ksid lgmdvï lsÍu o wmyiq úh' tfia u fndfyda
l,la fm< iÊCOdhkh fkd lsÍu ksid ;%smsglfha mdG úIu;d" ÿreÉpdrK" fldgiaj, wvq jeä
ùï isÿ ùug wjldY we;s úh ^úu,lS¾;s ysñ" ms' 57&' Woa.; jQ fujeks Wmøj ;;ajhka hgf;a
lgmdvfuka ;%smsglh /l f.k tau tys wNdjh msKsi fya;= úh yels nj jgyd .;a f;rjre ta
i|yd ms<shï jYfhka ;%smsglh .%ka:drEV lsÍug ;SrKh l<y' ;%smsgl md<sh o tys w¾:l:dj o
uyd m%d{ jQ mqq¾j NsCIQka úiska jdpkd ud¾.fhka /l f.k wd nj;a i;ajhdf.a mßydKsh ÿgq
NsCIqka ioaO¾ufha Ñria;sÓh i|yd fm< oyu fmd;aj, ,shQ j.;a uydjxifha i|yka fõ ^uydjxi"
m'33 .d'103&' fï wdldrhg uqLmdG jYfhka meje;s wgqjd iys; ;%smsglh nqoaO mßks¾jdKfhka j¾I
454 mufKa § ud;=, ckmofha w¿f,ka úydrfha § m%:u jrg .%ka:drEV lrk ,oafoa h' fuu
mqia;ldrEV ix.dhkdfõ § uq,iqk .;a f;rKqjka f,i úkhOr Wmd,s f;rekaf.a YsIHdkqYsIH
mrmqfrys i;a;siajekakd jQ l=ka;.;a; ;siai f;reka f.a kduh i|yka fõ'
nqoaO ld,fha f,aLk l,dj fkd ;sìKehs mejish fkd yels jQj;a th wd.ñl f;dr;=re
ikaksfõoh i|yd Ndú;hg .;a njla fkd fmfka (Oldenberg, 1997, p.177)' nqÿka jykafiaf.a
,sÅ; jd¾;d lsisjla fYaI ù fkdue;s w;r Wkajykafiaf.a ish¨ b.ekaùï m%pdrh jQfha tajd
u;lfha ord isá wkq.dñlhkaf.a jpk ud¾.fhks (Hackmann, 1988, p.31)' j¾;udkfha § fmd;a
m;aj,ska bgqflfrk ld¾hhg jvd jeo.;a ld¾h Ndrhla merKs bka§h ixialD;sfha iauD;s
iïm%odh uÕska bgqfldg we;' nqÿka jykafia foaYkd l< O¾uh m<uqj jdpkd ud¾.fhka o
fojkqj ,sÅ; udOHfhka o wLKavj mj;ajd f.k taug yelshdj ,oafoa ,laÈj f:rjd§ka úiska
muKs' tfy;a uOH wdishdfõ yuq jQ bmerKs fn!oaO uq,dY% yd kd,kaod jeks fn!oaO wOHdmk
wdh;k foi úuiqï weiska n,k úg ,xldjg;a jvd fõ,dikska tu m%foaYj, fn!oaO idys;H
f,aLk.; jkakg we;ehs is;sh yels h'
9
flfia jqj;a ,laosj b;sydih mqrd u f,aLk øjH Ndú; jQ njg f;dr;=re we;'
uyskaod.ukhg fmr isg u ,laÈj f,aLk l,dj meje;sKs' ,laÈj m<uq rc jQ úch l=ure
uOqrdmqr rcq fj; ,smshla hejQ nj uydjxifha i|yka fõ ^uydjxi" m'7 .d'51&' tfia jQj;a ,laÈj
n%dyaóh wCIr ud,dj yd NdIdj ixj¾Okh jQfha uyskaod.ukfhka miqj hs' fï ld, mßÉfþoh ;=<
iSy< wÜGl:d" jxil:d yd b;sydi jeks miq ld,Sk md,s .%ka:j,g uQ,dY% jQ mq¿,a .%ka:
idys;Hhla uyd úydrfha meje;sKs' tajd ish,a, lgmdvñka mj;ajd .ekSug iu;alï we;a;jqka
isáh o idys;H lD;s jYfhka ,shd ;eîug wjYH úh' ,sÅ; .%ka:hla fkdue;sj Ⱦ> idys;Hhla
jkfmd;a lsÍu ÿIalr ld¾hhls'
fufia fmkShk idOl wkqj fuf;la l,a ;%smsglh f,aLk .; j fkd meje;sfha hehs
lSug fkd yels h' ta ta NdKl mrïmrdjka úiska iajlSh mrïmrdjkaf.a m%fhdackh i|yd
;%smsglfha wod< fldgia fmd;a jYfhka ilia lr f.k ;sfnkakg we;' fm< lgmdvï lsÍfï §
YsIHhkag fmd;am;a o wjYH fõ' WoafoaY hkq tjeks ;%smsglh lgmdvï lsÍug Wmldrjk merKs
fmd;a úfYaIhla nj fmfka' w¨úydr ix.dhkdfõ § isÿ jkakg we;af;a ta ta mrïmrdjka úiska
mj;ajdf.k tk ,o ,sÅ; uq,dY% o iys; ;%smsglh wgqjd wdÈh iuÕ ii|d n,d ish¨ fokdg u
ms<s.; yels m%ñ;shlska ixialrKh fldg m%ldYhg m;a lsÍuls' ;%smsglh .%ka:drEV lsÍula muKla
fkd j ;%smsgl .%ka: ix.dhkd lsÍula o fuys § isÿ úh' .%ka:drEV l< ;s%msglfha msgm;a ,laÈj
fkdfhla úydrj, ;ekam;a l< w;r wka rgj,g o /f.k hkakg we;' ;%smsglh .%ka:drEV
lsÍfï tla wruqKla jQfha thg kj lreKq msúi jkakg yd tl;= lrkakg ;sfnk bv j<lajd,Su
úh yels h ^úfÊnKavdr iy fudrgqj.u" 2004" ms'307&' ;%smsglfha ixj¾Okh wfYdal wjêfha
kej;=K nj fmdÿ ms<s.ekSu hs' bka miqj ;jÿrg;a tys j¾Okhla fyda ixialrKhla isÿ úh yelsj
;sìKs kï fuu mqia;ldrEV ix.dhkdfjka Bg o bv j<lk ,§'
mqiafld< fmd;a jeks merKs f,aLk udOHhka ld,h .; jk úg Èrdm;a ùu yd lDó
Wjÿrej,g m;a ùu ksid tajd kej; kej; msgm;a lsÍug isÿ fõ' úúO f,aLlhka w;ska úáka úg
fufia f,aLk msg;a lsÍfï m%;sM,h jkafka tl u lD;shg msgm;a rdYshla ìys ùu hs' túg tla tla
f,aLlhdf.a msgm;aj, úioDY;d fmfkkakg mgka .kS' fï msgm;aj, mdG fkdfhla úg ¥IKh
ù we;s nj fkd ryils' tneúka l%uj;aj msgm;a ,nd f.k tajdfha mdGdka;r ikaikaoh lrñka
jvd;a WÑ; mdGh f;dard f.k ixialrK ld¾hhla l< hq;= fõ' ^ùrisxy" 1990" ms'16&' fï ksid
merKs .%ka: ixialrKh w;s ÿIalr l%shd ud¾.hls' merKs lD;s iïnkaOfhka ixialrKhl § isÿ
flfrkafka kj ixialrKhla ìys lsÍu u fkd fõ' tfy;a b;d u merKs uQ,dY%.; ±kqu lrd ,Õd
ùug W;aidy ±Íu hs' fujeks ;%smsgl ixialrK ix.dhkd lsysmhla ,laÈj fuka o úfoaYhkays o
isÿ fldg we;'
w¨úydr ix.dhkdfjka miq oy kj jeks ishjfia § mqiafld< fmd;a uQ,dY% jYfhka f.k
;%smsgl ix.dhkd lsysmhla isÿ lrk ,§' l%s'j' 1871 § tjlg nqreu foaYfha uKavf,a k.rfha §
ñksfvdka rcqf.a wkq.%yfhka uyf;rjreka m%uqL f,dj mqrd jevisák NsCIQka jykafia,d fooyia
ydrishhla muK /ia ù ix.dhkdjla mje;ajQy' fuu ix.dhkdfõ uQ,sl wruqK jqfha nqÿka
jykafiaf.a ish¨ u foaYkd iÊCOdhk lsÍu yd tys lsishï fjkila fyda w;yeÍula isÿ ù
we;aoehs ishqï j mßCId fldg ixfYdaOkh lsÍu hs' fuu ix.dhkdj wjidkfha ish¨ fokdf.a
talu;sl;ajfhka ;%smsglh iïu; lrk .kakd ,§' fuu wkqiaurKsh wjia:dfõ § isÿ jq iqúfYaI
10
ld¾hhla jQfha oCI Ys,amSka ,jd lsß.re~ mdIdK mqjre 729la u; ;%smsglh igyka fldg l=vd
ia;+mj, ;ekam;a lsÍu hs' mdIdK mqjre u; ,shd we;s fuu ;%smsglh f,dj úYd,;u fmd; f,i o
ie,fla' Ndr;fhaa isÿ jQ ix.dhkd ;=k;a" ,laÈj w¨úydr ix.dhkdj;a ie,ls,a,g f.k fuh
f:rjd§kaf.a miajeks ix.dhkdj f,i y÷kajkq ,efí'
fooyia mkaishh iïnqoaO chka;sh wkqiaurKh lrñka nqreufha tlai;a nqoaO Ydik
ljqkais,fha wkq.%yfhka /ka.=ka k.rdikakfha uyd mdYdk .=yd kï jQ iqúfYaI Yd,djl mj;ajk
,o ihjeks ix.dhkdj md<s ;%smsglh f,djg u fnod §ug .kq ,enQ kQ;k m%h;akh f,i ye¢kaúh
yels h' 1954 fjila mqr mif<diajl Èk wdrïN fldg nqoaO chka;sh imsfrk 1956 fjila mqr
mif<diajl Èk f;la jir folla mqrd isÿ lrk ,o fuu ix.dhkdfõ m%Odk wruqKq ;=kla úh'
1' mia ksldhkays ;sfnk jerÈ wCIr úkHdihka yd w;ayeÍï wdÈh ixfYdaOk lsÍu
2' ;%smsglh iÊCOdhkd fldg uqøKh lsÍu yd tu msgm;a O¾u m%pdrh i|yd
f,dj mqrd fnod yeÍu
3' nqreu rch wfkl=;a rgj,a iuÕ nqoaO Ydikh m;=rjd,Sug iyfhda.fhka l%shd lsÍu
(Eecyclopaedia of Budhism iv, p.138)'
nqreuh fuka u ldïfndach" ,d´ih" Y%S ,xldj yd ;dhs,ka;h hk rgj,ska W.;a f:rjd§
ia:úrhka jykafia,d tlaish y;<sia i;r kula fuu ;%smsgl ix.dhkdj i|yd iyNd.s jQy'
ix.S;sldrlhka fufyh jk ,oafoa f:rjd§ rgj, uyd f;rjrekaf.ka iukaú; —PÜG ix.dhkd
Tjdodpßh ix> kdhl ljqkais,h˜ uÕsks' thska f;dard m;a lr .kakd ,o úis mia kulf.ka hq;a
—Ndrks;a;drl˜ kï jQ úOdhl lñgqj ix.dhkdfõ lghq;= fufyhjk ,§' ;%smsglh iÊCOdhkd
lsÍug u;af;ka nqreu fm< yd Y%S ,xldj we;=¿ f:rjdo rgj,ska ,nd .kakd ,o ;%smsgl .%ka:
ixialdrl uKav,hla úiska ii|d l%udkql+,j ixialrKh lrk ,§' fufia ixialrKh lrk ,o
fm< miqj th uqøKh lrk ,o ,kavka md<s fmd;a iud.u uÕska o mßCId lrk ,§' tfia u
f:rjd§ rgj,a ksfhdackh lrñka msysgqjd .kakd ,o ixialdrl lñgq uÕska b;d ishqï f,i th
;j ÿrg;a mßCId flßKs' tjeks tla ixialdrl lñgqjla jQfha Y%S ,xldfõ msysgqjd .kakd ,o
;%smsglh ms<sn| yi, ±kqula we;s ysñjrekaf.ka iukaú; ,xld W;a;Í;r iNdj hs' fuu iNdj
úiska nqreu ;%smsglh" ,xldfõ úydria:dkj,ska ,nd .kakd ,o úúO mqiafld< fmd;a iuÕ ii|d
n,d wjYH ksjeÈ lsÍï ixúOdhlhkag fhdackd lrk ,§' fuf;la meje;ajQ ish¨ ix.dhkd tla
tla rgj,g muKla iSud jQ w;r fuu ihjeks ix.dhkdj f:rjd§ rgj,a tluq;=fjka isÿ l<
neúka úfYaI;ajhla Wiq,hs'
1957 § ,la rcfha wkq.%yfhka m%ldYhg m;a jQ —nqoaO chka;s ;%smsgl .%ka: ud,dj˜ furg
;%smsgl uqøK b;sydifha jeo.;a wjia:djls' 2500 nqoaOchka;sh wkqiaurKh lsÍu i|yd ,la rch
fjkqfjka msysgqjk ,o ,xld fn!oaO uKav,h hgf;a ;%smsgl mßj¾;kh ms<sn| ldrl iNdj;a m;a
lrk ,§' tu ldrl iNdj úiska kï lrk ,o ia:úrhka jykafia,d úiska ;%smsglfha tla tla
fldgia fjk fjk u f.k ixialrKh fldg isxy,g mßj¾;h lrk ,§ ^uydj.a.md<si" ms'Lxiii&'
fm< yd isxy, mßj¾;kfhka hq;=j m<uq jrg ;%smsglh iïmQ¾Kfhka ixialrKh fldg .%ka:
ud,djla jYfhka uqøKfhka fmdÿ ck;dj w;g m;a lsÍu w¨úydr ix.dhkdfjka miq ,laÈj isÿ
jQ jeo.;a isoaêhla f,i ie,lsh yels h'
11
óg fmr wjia:d .Kkdjl § ;%smsglh ixialrKh lsÍug" mßj¾;kh lsÍug yd uqøKh
lsÍug m%h;ak ord ;sfí' fmd;a.=,a úydrj, ;snQ mqiafld< fmd;a tl;= mdol lrf.k fujeks
ixialrK isÿ fld we;' tla tla ;eke;a;ka fyda lKavdhï yqol,dj lghq;= lsÍu i|yd fhduq
ùfuka fïjd fndfyda úg wid¾:l jQ nj fmfka' fï w;r uE; ld,fha jeo.;a wjia:djla jkafka
fodr;shdfõ w;a;oiais ysñhkaf.a ^1806-1898& uQ,sl;ajfhka uykqjr Èia;%slalfha yÕ=rkafl;
fmd;a.=,a úydrhg ,laÈj úisÍ meje;s mqiafld< fmd;a tla/ia fldg tajd wdrCId lsÍu i|yd
mshjr .ekSu hs (Piyadasa, p.45)' fuu ;%smsgl ixialrK ix.dhkdfõ m%;sM,hla jYfhka úkh
msglh ixialrKh fldg msgm;a fldg me,auvq,a, úydrfha ;ekam;a lrk ,§'
,laÈj jeishkag ;%smsglh y÷kajd §u i|yd ñys÷ uyf;rKqfjda b;d l%uj;a jev
ms<sfj<la wkq.ukh l<y' m<uq fldg Wkajykafia úiska ;%smsgl md<sh ,la jdiSkag y÷kajd fok
,oafoa Tjqkaf.a jHjydr NdIdj jQ fy< niska O¾u foaYkd lsÍfuks' ñys÷ ysñhka úiska ,laÈj
fo;ekl § fy<Èõ niska oyï jodrd ,lajeis ckhd oyug leue;a;ka njg m;a l< nj
uydjxifha i|yka fõ ^uydjxi" m'14 .d'65&' Wkajykafia ,lajeishkaf.a nqoaê uÜgu fuka u"
Tjqkaf.a Ôjk rgdj yd úYajdihka flfrys wjOdkh fhduq lrñka jvd WÑ; wjia:d yd ia:dk o
f;dard f.k ;%smsglfha jvd;a iqÿiq jk iQ;% foaYkd tlska tl foaYkd l< nj fmfka'
Wkajykafiaf.a foaYkdjka b;d fõ.fhka rg ;=< me;sr .sh j.g f;dr;=re we;' ,la
rcqf.a nqoaêuÜgu úuiSfuka wk;=rej foaYkd l< mKaä; f.dapr jQ pq,a,y;aÓmfodmu iQ;%h weiQ
y;<sia oyila msßi nqÿ oyu je<| .;ay' tu Èkfha § u ñyska;,d m¾j;fha § ñys÷ ysñhka úiskaa
foaYkd lrkq ,nQ iuÑ;a;mßhdh iQ;%h Y%jKh i|yd iDoaêu;a iquK idufKarhka úiska uq¿
Èjhskg u wefik fia ld, f>daIdj mj;a jk ,§' fojeks Èkfha § rc msßi we;=¿ ck;djg
úudkj;a:q" fm;j;a:q" iÉpixhq;a;" foj¥;" wdisúfidmu hk ;%smsgld.; iq;%j,ska O¾u foaYkd
wikakg ,eìKs' ;=ka jeks Èkfha § uyf;reka úiska f:rjd§ nqoaO Ydikfha;a ,laÈj
ixialD;sfha;a flakaøia:dkh jYfhka wjqreÿ oyilg jeäld,hla jecUqKq uydúydrfha
iSudnkaOkh isÿ lrk ,§ ^uydjxi" m'15&' fufia Wkajykafia Èk y;la uq¿,af,a iQ;%dkaa; O¾u
foaYkd meje;aùfuka oyia .Kkska ck;djg O¾udjfndaOh ,nd §ug l%shd l<y' ñys÷ ysñhka
úiska meje;a jQ foaYkdjka fy< niska isÿ l< nj i|yka fldg ;sîfuka meyeÈ,s jkafka tu
foaYkdjka ,la jeishkaf.a Wreuhla fldg ;eîug .;a m%h;akh hs' ck;dj oyia .Kkska /ia ù
O¾u Y%jKh lsÍu;a ta w;ßka fndfyda fofkl= meú§ ùu;a ksid fuu O¾u foaYkd fmdÿ ck;djg
jegfyk ;ukaf.a u NdIdfjka mj;ajkag we;s nj ms<s.; yels h'
O¾uh foaYkd lsÍu yd Y%jKh lsÍu uÕska muKla iiqfka ÑriaÓ;sh n,dfmdfrd;a;= úh
fkd yel' ;%smsgld.; foaYkdjka jvd;a w¾:j;a jkafka yd wdrCId jkafka ta yd ne÷Kq
ixialD;shla ;=<sks' túg O¾uh ck Ôú;fha ienE fldgila njg m;a fõ' ñys÷ uyf;rKqjka
uq,sl ù uydfndaêh yd NsCIqKS Ydikh jevu ùu;a" :Qmdrdu ia;+mh f.dvkexùu;a uÕska ,laÈj
fn!oaO ixialD;sfha Wodj igyka úh' ;%smsglh mrmqßka mrmqrg fndfyda ld,hla ksremøs;j
mj;ajd f.k hdu i|yd rfgys ixialD;sl jevms<sfj<la wjYH úh' ia;+m" fndaê" ms<su wd§
wx.j,ska hq;a fjfyr úydr bÈ fldg ñksiqkaf.a is;a i;ka ;=< wd.ñl Y%oaOdj jeä ÈhqKq
12
lsÍfuka iiqk iÔú wdh;khla njg m;a úh' fujeks ixialD;sldx. nqÿ oyfï yr moaO;sh f,i
ie,lsh fkd yels jqj;a ioaO¾ufha wkd.; meje;aug tajd ufydamldÍ úh ^O¾ulS¾;s ysñ" 1991"
ms'11-28&' ñys÷ uyf;reka úiska ,la rcq jQ foajdkïmsh;siaihkaf.a wkq.%yfhka fï i|yd b;d
l%uj;a jev ms<sfj<la iïmdokh lrk ,§' ;%smsgl O¾uh wdrCId lsÍu msKsi f:rjd§ NsCIqka
úiska bgq l< ld¾h Ndrh id¾:l ùu i|yd ,laÈj ks¾udKh jQ fuu wd.ñl mqo ms<sfj;a iys;
fn!oaO ixialD;sh ksid ukd miqìula ielisKs' tfia u nqoaO Ydikfha m%Odk .sys wdrCIlhd
jYfhka rcqf.a ld¾h Ndrh o jeo.;a úh' ta wkqj foajdkïmsh;siai rcq nqoaO wd{dj we;=<; jdih
lrkq leue;sj wkqrdOmqr k.rh o we;=<;a fldg iSud nkaOkh lrk f,i b,a,d isáfha h
^uydjxi" m'15 .d'82" 83&' fuhska meyeÈ,s jkafka fu;eka mgka nqoaO Ydikh wdrCId lsÍu ,la
rcqf.a m%Odk j.lSu njg m;a jQ wdldrh hs'
fuf,i nqoaOd.u ,la rcfha wd.u njg m;a fldg iiqkg mQ¾K wkq.%y oelaùfuka ;%smsgl
O¾ufha wdrCIdjg uy;a msgqn,hla ie,isKs' ^rdyq, ysñ" 1989" ms'65-80&' ,laÈj ;%smsgl O¾ufha
wdrCIdj i|yd rdcH;ajh úiska ,nd fok ,o wkq.%yh iEu l,ays lemS fmksKs' ñys÷ uyry;ka
jykafiaf.a wd.ufhka miq isxy,hkaf.a cd;sl wd.u njg nqoaOd.u m;a úh' nqoaO Ydikfha m%uqL
wdrCIlhd njg m;a jQfha ,la rcq h ^rdyq, ysñ" 1992" ms'17&' nqÿ iuh yr moaO;sh jYfhka ;nd
f.k ks¾udKh jQ ,laÈj ixialD;sh ;=< NsCIqka jykafia,d muKla fkdj rcqf.a mgka idudkH
mqrjeishd olajd ish¨ fokd u nqoaO Ydikfha wdrCIdj msKsi l%shd l< msßila njg m;a úh'
,laÈj m<uq ix.dhkdfjka miq ñys÷ ysñhka /f.k wd foaYkd md<sh yd wgqjd iajfoaYsh
ck;djf.a m%fhdackh i|yd fy<Èõ NdIdjg fmr<Su o isÿ jQ nj u;hls' tfy;a f:rjd§ ;%smsglh
md,s NdIdfjka u mj;ajkakg we;ehs is;sh yel' foaYkd md<sh ;=< fy< mdG olakg fkd ùu;a
nqoaOf>daI ysñhka fy< wgqjd md,shg fmr¿E nj úkd fy< niska ;snQ md<shla .ek i|yka fkd
lsÍu;a ;%smsglh fy< niska fkd ;sì njg idOl fõ' uydwßÜG m%uqL iajfoaYSh NsCIQyq fuu
ix.dhkdjg iyNd.s fjñka u.O niska wd nqoaO ld,Sk wgqjd isxy,g keÕ=jd muKla fkdj kj
fy< wgqjd o ksmojQy' ñys÷ udysñhka úiska fm< oyu y÷kajd §u;a iuÕ u ,laÈj jeisfhda th
mßj¾;kh lsÍu yd w¾:l:kh lsÍu o wdrïN l<y'
ñys÷ ysñhkaf.a yd nqoaOf>daI ysñhkaf.a ld,h w;r furg ks¾udKh jQ fy< wgqjd
.Kkdjls' fï w;r uydwÜGl:dj hkqfjka nqoaOf>daI ysñhka ish lD;sj, m%Odk uq,dY%hla f,i
olajd we;af;a isxyf,ka ;nk ,o uq¿ ;%smsglhg u l< wgqjdjls' fufia uydmÉpÍ yd l=rekaÈ
wd§ jYfhka isxyf,ka ;nk ,o wgqjd yhla ms<sn| u,,fialr uy;d ^1965" ms'50& i|yka lr hs'
,laÈj úkh ix.dhkdfjka miq ;u ld¾h Ndrh wjfndaO lr .;a ,laÈj NsCIQ mrmqr w¾:l:k
iïm%odh jvd;a W;al¾Ij;a f,i mj;ajdf.k .sh o uq,a nqÿ iufha b.ekaùï úmÍ; fkd lsÍug;a
tys ks¾u,;ajh wdrCId lsÍug;a j. n,d .;ay' nqÿ iuh Wmka ìu jQ bkaÈhdfjka yd bka miqj
th me;sÍ .sh rgj,ska wNdjhg .sh o ,laÈj th fï olajd wdrCId lr .ekSug yels ùfï
l%shdj,sh msgqmi we;af;a fï wgqjd iïm%odh hs'
isxy, NsCIqyq ;%smsglh lgmdvï lsÍfuka yd mqyqKq lsÍfuka fuka u fy< w¾:l:k
iïm%odhla ks¾udKh lsÍfuka o ,laÈj nqÿ iuh ld,-foaY jYfhka Wmøjj,ska f;drj mj;ajd
f.k hdug mshjr .;ay' ioaO¾ufha ÑriaÓ;sh i|yd fm< yd wgqjd wdrCId lsÍug m%dfhda.sl jev
13
ms<sfj<la ,dxlSh NsCIqj úiska wkq.ukh lrk ,§' mdrïmßlj ,dxlsh NsCIqjf.a Wreuh fuka u
j.lSu o jQfha ioaO¾ufha wdrCIdj yd meje;au Wfoid tlS ld¾hNdrh lemùfuka bgq lsÍu hs'
tla mrmqrlska B<Õ mrmqrg ysñjk Wreuhla f,i uyf;rjre ;%smsglh fuka u wgqjd o /l
.;ay'
ñys÷ ysñhka úiska ,laÈj f.fkk ,o nqoaO NdIs;h yd tys wgqjd Ndr;fha úYajikSh
idys;H iïm%odhlska meje; tkakla nj ms<s.; yels h' uyry;=ka iys; uydf:Íh mrmqr úiska
ix.dhkd ;=klg Ndckh fldg" wkH ,íëka fuka u uydidx>sl wd§ ifydaor fn!oaO
ixialrKj,ska o wdrCId fldg yels;dla uq,a nqoaO foaYkdjg wdkqYx.sl f,i mj;ajd f.k tk
;%smsglhla ,laÈjg o /f.k tk ,oehs is;sh yels h' j¾;udkfha olakg ,efnk fï md<s
;%smsglh O¾udfYdal rcqf.a ld,h jk úg iïmQ¾K ù ;snqK;a ke;;a ñys÷ udysñhka úiska
,laÈjg /f.k tk ,oafoa wfYdal wjÈh f;la uyf;reka úiska ksielj yd iq/lsj mj;ajd
f.k meñKs nqÿ iuh úh hq;= h' md<s ;%smsglh ,laÈjg ,eîu ms<sn| phs,av¾ia" ´,avkan¾.a"
fjiag¾.dâ" l+ka" *%Ekala" Íia fâúâia hqj<" .hs.¾ we;=¿ ngysr úh;=ka úiska iajlSh u; bÈßm;a
fldg we;' fï ms<sn| .eg¨ u;= ù we;af;a md,s NdIdfõ kscìu fldfyao hkak .ek fiùug
Tjqka úiska olajk ,o n,j;a Wkkaÿj ksid nj fmfka (Hazra, 1998, p.17-44)' flfia jqj;a
,laÈjg ,enqKq md<s ;%smsglh ñys÷ ysñhkaf.a kscìu jQ WÊchsksfha meje;s ixialrKhla úh fkd
yels h' fndfyda ÿrg úYajdi lghq;= idCIs wkqj md<s ;%smsglfha .%ka: jeä fldgila ,laÈjg ,eì
we;af;a u.O yd wdkaø m%foaY iuÕ ;snQ ixialD;sl iïnkaO;d Tiafia nj ms<s.ekSu hs ^chúl%u"
1969" ms'58&'
oUÈj Wmka nqÿ iuh wjqreÿ oyila hk úg uq¿ukska u tráka w;=reoka ù .sfha h' tfy;a
nqÿ oyu f,dal jHdma; wd.ula njg m;a l< wfidal wêrdcHhd ksid f:rjd§ nqÿ iuh ,xldj"
nqreuh" ishu jeks rgj, wo olajd u ia:dms; j ;sfnkq olakg ,efí' thskq;a msßisÿ f:jd§ nqÿ
iuh wo olajd iq/lsj mj;skafka Y%S ,xldfõ nj f,dal jdiSkaf.a ms<s.ekSu hs' kQ;k f,dalfha
fkdfhla rgj,g f:rjd§ nqÿ oyu ,nd fok ,oafoa Y%S ,xldj úisks' tneúka fï rg f:rjd§ nqÿ
oyfuys flakaøia:dkh f,i i,lkq ,efí ^O¾ulS¾;s ysñ" 1995" ms'50&' f:rjd§ iïm%odh m%Odk
ksldh njg m;a jq ,xldfõ md<s ;%smsglh wdrCId lsÍu" jHdma; lsÍu yd fmdaIKh lsÍu i|yd
iaÓr jev ms<sfj<la ks¾udKh ù ;sìKs'
f:rjdo hkafkys iQ;%d.; w¾:h jkafka hï O¾uhla weiQ úg th iaÓr f,i isf;a
OdrKh lsÍu hs' ñg mQ¾jx.uj [dKjdoh msysgd ;sfí' [dKjdoh hkq hula lS muKska th
fmr<d lSug we;s yelshdj fkdfyd;a lshk ,oao kej; lSu hs' flfkl=g lshk ,o foa fmr<d
lSu kï jQ yelshdj fyj;a [dKjdoh we;' tfy;a ta lS fofhys iaÓrj msysàu fyj;a f:rjdoh
ke; ^fÄudkkao ysñ" 1992" ms'13&' isoaOd¾: f.!;uhka flfrys [dKjdoh jQ oekSu fuka u
f:rjdoh kue;s iaÓrNdjh o msysgd ;snQ nj wßhmßfhaik iQ;%fha i|yka fõ ^uÊCêuksldh1"
ms'404&' wgqjd.; ks¾jpkh wkqj ioaO¾ufha iaÓNdjh wfmaCId l< iïm%odhla f,i f:rjdoh
y÷kajd we;s wdldrh thska meyeÈ,s h' tfia jqj;a ,laÈj f:rjdoh f,i w¾:l:kh fldg we;af;a
;%smsglh wdrCId l< NsCIq ixia:dj hs'
14
fï wkqj f:rjdoh hkakg u; folla we;' m<uq jekak" ;%smsgl O¾uh iaÓr Ndjfha
msysgjd lgmdvñka mj;ajd f.k tkafkah hk w¾:h hs' fojekak kï" wgqjdpd¾h u;h jk
uydldYHmd§ uyf;rjrekaf.a jdo mrïmrdj fkd lv fldg orkafka h hkakhs' flfia fj;;a
md<s ;%smsglh f:rjd§kaf.a uQ, .%ka:dj,sh jQ fyhska tajd o f:rjdo kñka y÷kajd we;' fï wkqj
f:rjdo O¾uh jkafka iQ;%" úkh" wNsO¾uh hk ;%smsglh hs' ,xldj" nqreuh" ishï wd§ rgj,
;%smsglh fuka u f:rjdohg we;=<;a wgqjd" àld" m%lrK" ikak" .egmo" ix.%y wd§ mßjdr lD;s
ksmoùfuka md,s idys;H fmdaIKh fldg we; ^fÄudkkao ysñ" 1992" ms'15&' ,laÈj f:rjdoh
iïmQ¾K jkafka fulS mßjdr idys;Hh o tla fldg .ekSfuks'
f:rjdoh Y; j¾I úis myl muK ld,hla nqÿka jykafiaf.a Y%s uqL foaYkdj ksle<e,aj
wdrCId l< iïm%odh f,i ie,fla' Wkajykafia wdrïNfha § u foaYkd lrk ,o O¾u" isoaOdka;
yd úkh m%{ma;s fkd lv fldg wdrCId lsÍfï f.!rjh f:rjd§kag ysñ fõ ^wNhjxi" 1999" ms'18&'
nqÿka jykafia Wmka Ndr;fha Y; j¾I folla jk úg f:rjd§ iïm%odh len,sj,g ì£ f.dia
wNdjhg .sh o ,xldj tys wdrCIs; ia:dkh njg m;a úh' tla w¾:hlska ,laÈj f:rjd§ka hkq
ñys÷ uyf;rekaf.ka meje; tk wdpd¾h mrïmrdj hs' ;j;a w¾:hlska f:rjdoh ix.S;sldrl
uyry;a mrmqr úiska iqrlsk ,o ks¾u, nqoaO foaYkdj we;=<;a ;%smsglh hs(World Scriptures, 1991,
p.15)' fï ksid f:rjdoh hkqfjka nqÿka jykafiaf.a b.ekaùï w¾:j;a jqj o th uq,a nqÿ iuh
iq/lsj mj;ajd f.k meñKs NsCIq iïm%odh jYfhka ye¢kaùug o iqÿiq nj ms<sf.k we; (The
World’s Religions, 1982, p.235)'
wÜGl:dj,g wkqj f:rjdoh yd md<sh fjk fjk u olajd ;sîfuka fï fol tlla fkd
jk nj meyeÈ,s fõ' f:rjdoh hkqfjka woyia jkafka md<sh u fkd jk nj jðr[dK ysñfhda
^2000" ms'85& mji;s' ta wkqj f:rjdoh hkqfjka woyia lrk ,oafoa ;%smsgld.; iQ;% ms<sn| hï hï
wjia:dj, f:Íh wdpd¾hjreka úiska ork ,o u;jdoh hs' nqoaOf>daI ysñhkaf.a wjOdkhg ,lajQ
Wm;siai" Mqiaifoj" uydmÿu" uydiqïu hk ia:úrhka jykafia,d f:jdofha wdÈ l¾;Djrfhda jQy'
Wkajykafia,d úiska O¾u úkh ms<sn| ork ,o u;jdo wgqjdj, idlÉPd fldg we;' tlS u;jdo
md<sfhka fjka fldg oelaùu i|yd w;a;fkdau;s fyda wdpßhjdo f,i y÷kajd we;' w;a;fkdau;s
kñka y÷kajk ,oafoa iQ;%" wNsO¾u" úkh wÜGl:djkays wdjd jq ish¨ f:rjdohka h' tfia u f:ßh
wdpd¾hjrhka hkq ,laÈj uydúydÍh wdpd¾hjdo wkqj .sh mrïmrdj hs'
fuhska meyeÈ,s jk lreKla we;' tkï uydúydÍh wdpd¾h mrmqr úiska fm<;a ta ms<sn|
;sfnkakd jQ w¾:l:k;a fjk fjk u mj;ajd f.k meñKs nj hs' fï l%ufõoh ksid ;%smsgld.;
O¾ufha fjkila fyda ixiaalrKhla we;s lsÍug wjldYhla NsCIqkag fkd ù h' fuu iïm%odh ;=<
wdpd¾hjreka úiska iQ;%dka; ms<sn| flr;rï w¾:l:k yd u;jdo bÈßm;a l< o tajdhska
;%smsglfha ks¾u,;ajhg ydkshla lr fkd .kakd ,§' ,laÈj ia:úrjd§yq ;%smsgld.; nqoaO jpkh
Y=oaO ,sheú,a,la fia mú;%j wdrCId l< w;r bÈßm;a lrk ,o u;jdo Bg ñY% fkd fldg wgqjdj,
fjk u ;enQy' fï ksid ,laÈj nqoaO foaYkdfõ ks¾u, Ndjh ;yjqre ùug wgqjdlrKh o m%n,
fya;=jla jQ nj fmfka' Ndr;fha § nqoaO foaYkdj úúO ixialrKj,g Ndckh ùug fya;=jla jQfha
tu fm< ;=<g u ixialrK we;=<;a lsÍug hdu hs' ld,-foaY jYfhka fufia ;%smsglh ixialrKh
lsÍug hdfuka uq,a nqÿ iufha ,CIK uelS .sfha h' nqoaOf>daI ysñhka úiska wgqjdlrKh wdrïN
15
fldg md,s NdIdj NsCIQkaf.a wd.ñl NdIdj njg m;a lsÍfuka f:rjdoh jvd;a by<g Tijd ;nk
,§'
uydhdk fuka fkd j ,laÈj f:rjd§ iïm%odh ia:djr Ndjhlg m;a ù ;sîu ksid miq
ld,Skj ;odikak rgj, o md<s ;%smsglh uy;a ms<s.ekSug ,laúh' tneúka ,laÈj wdrCId jQ md<s
;%smsglh merKs;u fn!oaO uq,dY%h jYfhka i,ld ol=Kq È. rgj, o uekúka jHdma; úh' nqreuh"
;dhs,ka;h" ldïfndach" iy ,d´ih jeks rgj,a f:rjd§ rgj,a njg m;a ùug ,xldj iuÕ
meje;a jQ fï wd.ñl in|;d jeo.;a úh (Hazra, 1991, p.170)' tfldf<dia jk ishjfia muK
w.aksÈ. wdishdfõ rgj,g nqÿ iuh kue;s c, oyr .,d .sfha ,laÈj f:rjd§ W,am;ska nj
ms<s.efka' kQ;k nqoaOd.u ms<sn| ngysr úh;=ka w;r uydhdkh W;=re nqÿ oyu jYfhka o f:rjd§
md<s ;%smsglh ol=Kq nqÿ oyu f,i o idlÉPdjla wdrïN jQfha fï miqìu weiqßKs (Hackmann,
1988, p.93)' W;=re-ol=K jYfhka nqÿ oyu fnod olajd we;af;a N+f.da,Sh jHdma;sh ms<sn| idOlh
i,ld fkdj uydhdk yd f:rjdo hk uyd fn!oaO iïm%odhka fol ms<sn| idlÉPdjla lsÍu i|yd
nj meyeÈ,s h'
f:rjd§ nqÿ iuh b.ekajq úoHdia:dkh f,i uydúydrh úfoaYhkays o m%p,s; úh' tksid
w;S;fha § ;%smsglh yd tys wgqjd ;=,kd;aul f,i yeoEÍu i|yd nqoaOf>dI" úYdL" ms;su,a, yd
Oïumd, jeks mçjre uydúydrhg meñKshy' uydúydrh Èjhsfka fuka u úfoaYhkays o f:rjd§
nqÿ iufha Wkak;sh Woid uyÕ= fufyhla bgq l< nj fmfka' uydúydrh f:rjd§kaf.a
flakaøia:dkh f,i m%isoaO jqj;a b;a-isx kï Ök jkaokdlre wNh.sßh o f:rjd§ úydrhla f,i
y÷kajd we; ^lreKdr;ak" 1969" ms'83&' uydúydrh;a wNh.sßh;a ms<s.;af;a tl u ;%smsglh jqj;a
úkh msglfha we;eï O¾u fldÜGdY ms<sn| fjkia jQ újrK meje;sKs' wNh.sßjdiSka úiska
bkaÈhdfjka meñKs OïureÑ kï ksldhla ms<s.ekSu yd f.daGdNh rc iufha ffj;=,Hjdoh
wNh.sß úydrfha m%pdrhùu ksid f:rjd§ iïm%odfha ienE Wreu fmkaùug Tjqkag fkd yels úh'
ffj;=,Hh jdohg úreoaO jQ Wiais,sh;siai ysñ ish wkq.dñl msßi legqj wNh.sßh yer oud oCIsK
úydrfha jdihg .shy' fuhska miq lf,l id.,sl f;rekaf.a kñka id.,sl ksldh hehs ;=kajk
ksldhla wdrïN úh ^tu" ms'85&' id.,sl ksldh uydúydrhg ;Èka úreoaOj isá ksldhls'
wNh.sßl fyda id.,sl fyda uydúydrhg tfrysj .sh ,laÈj we;s jQ fjk;a ksldhla úiska
fyda md,s ;%smsglh m%;sfCIam l< njla lsis ;efkl i|yka fkd fõ' tfy;a úúO ld,j, §
furgg meñKs uydhdk m%jK;djkag myiqfjka yiq jQ neúka Tjqkag ;%smsglh ;ukaf.a tl u
weoys,a, jYfhka ;nd .ekSug fkd yels úh' fï ksid ;%smsglh ksle<e,aj mj;ajd .ekSfï tl u
f.!rjh uydúydrhg ysñj ;sfí' uydúydrfhka neyerj .sh NsCIqka f:rjd§ iïm%odh m%;sfCIaam
lrk ,§' Tjqyq O¾u úkh ksoyfia w¾: újrKh l< w;r uydhdk wd§ úfoaY wd.ñl
m%jK;djkag újD; Ndjhla m< l<y' tfy;a f:rjd§yq fojk ix.dhkdfõ mgka u O¾u úkh
ms<sn| lsishï fyda fjkialula we;s lsÍug úreoaOj isáhy' uydúydrh n,j;aj isá neúka
f:rjdo yd uydhdk jYfhka ,laÈj we;s jQ ksldhka;r jdo ksid md<ss ;%smsglhg nrm;, wk;=rla
fkd jq nj is;sh yel' tfy;a fj;=,H msglh jeks uydhdk .%ka:j,g kï ,laÈj wdrCIs;
ia:dkhla fkd ù h'
f:rjd§ka ;%smsglh fjkia fkd fldg /l .ekSug fndfyda fjfyi .;a nj jxYl:d yd
wgqjd weiqßka ;yjqre lSÍug W;aidy ord we;' tfy;a wjqreÿ fooyia mkaishhla ;rï È.= ld,hla
16
;=< tys flaj, mßY=oaO;ajh ;yjqre lsÍu Wkajykafia,dg myiq lghq;a;la fkd ù h ^nqoaOo;a;
ysñ" 1960" ms' xviii&' fuhg n,j;a u ndOlh jQfha ksldh fNao fyj;a wdpd¾jdo hs' nqoaO
mßks¾jdKfhka miq Y; j¾I folla we;=<; fkdfhla u;jdo we;s jQ w;r tajd uq,a fldg úúO
ksldhka ìys jkakg úh' nqoaO mßks¾jdKfhka j¾I ishhla .; jk ;=re NsCIqka w;r m%Odk
fn§ula we;s fkd ù h' tfy;a fojk ix.dhkdfjka miq u;fNao W.% ù jÊð mq;a;l NsCIqka
oioyila /ia ù uydf:r iïm%odh m%;sfCIam lrñka mdG,smq;%fha uydix.S;s kñka fjk;a
ix.dhkdjla fldg m<uq ksldh fNaoh isÿ lrk ,§' thska Y; j¾Ihla we;=<; merKs f:rjd§
iïm%odh fldgia 11lg fn§ .sh w;r uydidx>sl kñka ye¢kajQ wmr ksldh fldgia 5lg fn§
.sfha h ^isxy,§mjxih" m'4 .d'90-93&' fufia ksldh oy wglg fn§ .sh iiqk ,laÈj wÜGl:d
mßj¾;k ld,h jk úg ;j;a j¾Okh ù meje;sKs' ta wkqj uyfiak rc wjÈh jk úg ,laÈj
f:rjd§yq uydúydrjdiS úNÊcjd§yqh" wNh.sjdiS O¾ureÑlfhdah" fÊ;jkjdiS id.,slfhda h"
hkqfjka fldgia ;=klg fn§ isáhy'
tfia jqj;a Ndr;fha fuka fkdj ,laÈj f:rjdohg tfrysj .sh wdpd¾hjdohkag ksoyfia
keÕS isàug ;snQ bv lv weysÍ ;sìKs' thg tla fya;=jla jQfha ,laÈj nqÿ iuh /f.k meñKs
úYajikSh ;eke;a;d jYfhka ñys÷ udysñhka ish¨ fokd úiska u wújdofhka ms<s.ekSu hs'
Wkajykafia ;%smsglh muKla fkdj wgqjd o /f.k wd nj ,laÈj wgqjdjkays i|yka lsÍfuka
meyeÈ,s jkafka furg ;j;a wdpd¾hjdohlg ta fjkqfjka l< yels lsisjla fkd ;sì nj hs' flfia
fj;;a ,laÈj fujeks wdl,amhla jQfha uydúydßl NsCIQkag muKla nj fmfka' Ndr;fha ;%smsglh
ksoyia u;OdÍkaf.a n,mEïj,g yd NdIdka;r ixialrKj,g ,laùug ndOdjla fkd ù h' ,laÈj
fuka ;%smsglh fjkqfjka fmkS isák uyd iïm%odhla ks¾udKh ùug Ndr;fha miqìula fkd
;sìKs' Ndr;fha meje;s wd.ñl" iudÔh yd NdId;aul fjkialï ksid l,ska l,g nqoaO foaYkdj
ksoyfia ixialrKhkag n÷ka jk wdldrh oelsh yel'
fojeks ix.dhkdfjka miq ksldh ìysùu;a iuÕ úúO mCI wkqj .sh O¾u .%ka:
ks¾udKh ùu wdrïN úh' tfia fn§ .sh jÊð mq;a;l NsCIqka úiska uq,a O¾u ix.%y ì| wkH O¾u
ix.%yhla l< nj §mjxYh i|yka lr hs ^isxym§mjxih" m'4" .d'71&' ta wkqj Tjqyq tlg ix.%y
fldg ;snQ iQ;% fldgia wka ;ekl ;enQy' ksldh myg we;=<;a O¾uh o tys w¾: o fjkia l<y'
úkh msglfha idrdxYh jk mßjdrh o wNsO¾uhg wh;a fldgia yh o máiïNsod" ksoafoai yd
cd;lj,ska fldgila o hk fuf;la fldgia bj;a fldg wfkla .%ka:hla ksmehQy ^f;dauia" 1962"
ms'48&' fuf,i O¾uh yd úkh fjkia lsÍu wkH Ydikhla fyj;a fjk;a O¾u-úkhla ìys ùug
fya;= úh'
ffj;=,Hjd§ka úiska o ;ukaf.a u msglhla ix.%y lrk .kakd ,§' ffj;=,Hjd§yq
nqÿrÿka f,dj kQmka nj;a Wkajykafia ;=iS foõ f,dj isg wj;drhla muKla fuf,djg tjQ nj;a
mejiQy ^rdyq, ysñ" 1989" ms'91&' Tjqka úiska f:rjd§ msglh nqoaO foaYkdjla fkdj wdkkao ysñf.a
m%ldY f,i y÷kajk ,§' mQ¾K kï fjf<kafol= O¾uOd;=j kï uydhdk .%ka:hla ,laÈjg f.kd
nj;a wNh.sßjdiSka tu .%ka:hg mQcd meje;ajQ nj;a ksldh ix.%yh i|yka lr hs ^ksldhix.%y"
ms'16&' m<uq jk fiak rcq oji ^l%s'j'840& jdðÍhjdo kï ryia nK úfYaIhla ,laÈjg f.kd nj o
tajd r;k iq;%dÈhg úreoaOj W.;a nj o ksldh ix.%yfha mejfia' l%s'j' 973 § kd,kaod
úYajúoHd,fhka ;%smsgldpd¾h Wmdêh ,;a O¾ufoaj kï f;rkula Ökhg f.dia
17
uydfõmq,a,OdrKS kï lD;shla rpkd l< nj i|yka fõ ^nqoaOo;a; ysñ" 1960" ms'16&' fï wdldrhg
uydhdkfha n,mEï Tiafia md<s ;%smsglhg neyeßka .sh idys;Hhla fn!oaO rgj, fuka u ,laÈj o
me;sr .sh wjia:dj, § uydúydÍh NsCIqka buy;a lem lSÍula fldg iajlSh ;%smsglh yd f:rjd§
iïm%odh wdrCId lsÍug lghq;= l<y' Wkajykafia,df.a w¾:l:k iïm%odh mjd iqrCIs; lrk ,§'
tneúka nqoaOf>daI ysñ jeks ol=Kq bkaÈhdfjka meñKs wgqjd¾hhka o mßCId fldg
Wkajykafia,df.ka ,laÈj f:rjd§ iïm%odhg wk;=rla isÿ fkd jk nj iel yer oek f.k u
uydúydrfha mqia;ld,j, fmd;a m;a ,nd §ug ;SrKh l< nj fmfka ^nqoaOo;a; ysñ" 2002" ms'148&'
fkdfhla ksldhdka;rjdohkag yiq jqj o ish¨ j¾.fha ixialrKhkag fmdÿ jQ uq,a
;%smsglhla mj;skakg we;ehs hk úYajdih neyer l< fkd yel' ksoiqkla f,i f:rjd§ka yd
i¾jdia;sjd§kaf.a O¾u .%ka:j, ie,lsh hq;= ;rï ÿrlg iudk;ajhla olakg ,eîu úfYaI;ajhls'
ta wkqj fï ksldh folg fn§ .sh ;%smsgl ixialrK fol uq,ska m%dlD; NdIdfjka fmdÿ
ie,eiaulg wkqj ;sfnkakg we;ehs úYajdi flf¾ ^f;dauia" 1962" ms'58&' miq lf,l ksldhhka
jYfhka ì£ hdu ksid fï ;%smsgl ixialrK fol fjka fjka jYfhka yev .efikakg we;' iEu
fn!oaO iïm%odhlu moku f,i ie,flkafka uq,a nqoaO jpkh hs' th fkdfhla ksldhka úiska
úia;r lrk ,o nj i;Hhls' f:rjdoh o tjeks w¾:l:k iïm%odhls' f:rjd§ ;%smsglh ta whqßka
u fkd ms<s.;a; o fjk;a fn!oaO iïm%odhkag wh;a O¾u ix.%y ;=< o tys fldgia wvq jeä
jYfhka olakg ,efí ^wNhjxi" 1999" ms'19&' thska fmkS hkafka lskï iïm%odhla Tiafia j¾Okh
ù .sh o ish¨ fokdg u fmdÿ jQ uq,a ;%smsglhla mejf;kakg we;s nj hs' Ydik b;sydifha f:rjd§
iïm%odh úiska isÿ l< fiajh yd lemùu úuid n,k l, md<s ;%smsglh wvq u ixialrKhlska
hq;a; j meje; tk ;%smsglh nj ms<s.; yels h'
,laÈj uydúydÍh f:rjd§ iïm%odhg úreoaO j hñka úúO ksldhka úiska tajdg wdfõKsl
jQ O¾u .%ka: l< o th ;djld,sl úh' ,laÈj meje;s ksldhdka;rjdoh f:rjdofhka neyer jQ
;%smsgl idys;Hhg ys;lr mßirhla fkd ù h' ,laÈj WmkakdjQ fyda úfoaYhkays isg f.fkk ,o
fyda fjk;a ksldhsl O¾u .%ka: wO¾ujdo fia i,ld ys;du;d úkdY lsÍu fyda ld,fha je,s
;,dfjka je<,Shdu msKsi fkd i,ld yeÍu ksid fyda wNdjhg .sfha h' fjdaydßl ;siai rcq
^l%s'j'214-236& uydúydrhg fuka u wNh.sßhg o wkq.%y lrk w;r wO¾ujdohla f,i i,ld
ffj;=,Hjdoh u¾okh l< nj uydjxifha i|yka fõ ^uydjxih" m'63 ms'157&' tys § rcqf.a
ksfhda.fhka ffj;=,H O¾uh ,shejqKq fmd;a m;a nqoaO NdIs;hg wkql+, fkd jk nj i,ld .sks
;nd úkdY lrk ,§' ffj;=,Hjdoh nqoaO foaYkdjg mgyeKs hhs i,ld tajd úkdY lsÍug mshjr
.;a; o ksoyia Ñka;khla iys; jQfha kï uydúydrjdiSka l< hq;= j ;snqfKa fï ms<sn| m%isoaO
újdohla yd idlÉcdjla meje;aùu h ^lreKdr;Ak" 1969" ms'84&' túg tu fmd;am;a wdrCId ùug
miqìula we;s fõ' ,laÈj úúO úIhkag wh;a f;dr;=re wdrCId lsÍu yd jd¾;d lsÍu i|yd NsCIqka
úiska bgq l< uyÕ= ld¾h Ndrh foi n,k l, fujeks ;;ajhka fkd isÿúh hq;a;ls' uyfika rc
wjêfha uydúydrh yd wNh.sßh w;r we;s jQ .egqïj,§ o wd.ñl lD;s rdYshla úkdY jkakg
we;' tys § uydúydrfha ;snQ fmd;a m;a n,fhka wNh.sßhg f.k hk ,§' uydúydßlhkaf.a mCIh
f.k ,shk ,o uydjxi wdÈ b;sydi jd¾;dj, o wkH ksldhsl O¾u .%ka: fkd i,ld yer ;sfí'
oekg b;sßj we;s fujeks .%ka: w;ßka úuqla;su.a." ioaOïfudamdhkh" cd;lÜGl:dj yd
idikj;a:qmamlrKh jeks lD;s wNh.sßjdiSkaf.a hehs wkqudk flf¾ ^O¾ulS¾;s ysñ" 1995" ms'74&'
18
fmd;a m;aj,g .re nqyquka lrk ,o ixialD;shla ks¾udKh ù ;snQ ,laÈj fufia fmd;a m;a úkdY
lsÍu úu;sh okjkakls' fï wdldrfhka ksldh fNaoh ksid uydhdksl fyda fjk;a fn!oaO
.=rel=,j,g wh;a .%ka: úkdY lsÍug ,laÈj § miqng fkd jQfha l=ula ksid o hkakg we;af;a tl
u fya;=jls' tkï" ,laÈj f:rjd§ iïm%odhg wk;=rla f,i meje;sh yels ish¨ u jHdmdr
uq,skqmqgd oud tys iqrCIs;;dj we;s lsÍu úh yels h' tfia u th ks¾u, ;%smsglfha wdrCIdj msKsi
wkq.ukh l< lgql l%shd ud¾.hla o úh yels h'
f;dr;=re yd ±kqu ld,-wjldYSh jYfhka m%pdrh lsÍfï § NdIdjg jeo.;a ;ekla ysñ fõ'
nqÿka jykafia ffjÈl NdIdfjka nqoaO foaYkdj ;eîug úreoaO jQfha tu NdIdj mKaä; f.dpr
fmdÿ ck jHjydrh blaujd isá NdIdjla jQ neúks' nqÿka jykafiaf.a WmfoaYh jQfha fmdÿ ck
jHjydrh O¾uh foaYkd lsÍu i|yd Ndú; lrkak hkakhs' fï ksid uq,a wjÈfha mgka u nqoaO
foaYkdj mßj¾;kh lsÍu i|yd m%dfoaYsh NdIdjka fhdod .eksK' ;ukaaf.a NdIdfjka ioaO¾uh
bf.kSug idudkH ck;djg nqÿka jykafia úiska ,nd ÿka ksoyi fuhg fya;= jkakg we;'
tneúka O¾ufha mßj¾;k yd ixialrK úYd, m%udKhla ìys jQ wdldrh fmfkkakg ;sfí' nqÿ
iuh /f.k wd úg u fy< wgqjd ks¾udKh lsÍug ,lajdiSka ks¾Nhj fhduq jQfha fuu ksid úh
hq;= h' tfia jqj;a f:rjd§yQ uq,a nqoaO jpk wdrCId lsÍug jvd;a Wkkaÿ jQy' ta i|yd m%ñ; NdIdj
jYfhka md,s NdIdj f;drd .kakd ,§'
kQ;k úoaj;=kaf.a m¾fhaIK wkqj md<s ;%smsglfha nqÿ iufha merKs;u iajNdjh ksrEmKh
jk nj ms<sf.k we;' ixialD;" m%dlD;" Ök" áneÜ wd§ NdIdj,ska nqoaO foaYkdjka ix.%y fldg
we;;a tjd mYapd;a ld,Sk úldYkhka f,i ie,fla ^fÄudkkao ysñ" 1992" ms'12&' md,s NdIdj ms<sn|
u;jdo úu¾Ykfha fh§ we;a;jqka úiska ;%smsglh ix.%y jQ merKs;u NdIdj f,i md,s NdIdj
y÷kajd § we; ^pkaøisß ysñ" 2007" ms' 52&' ia:úrjd§ka úiska md,sh nqÿka jykafia l:d l< NdIdj
f,i i,ld ;%smsglfha NdIdj njg m;a lrk ,§' kQ;k md,s NdIdj jQ l,S nqÿka jykafia úiska
foaYkd lrk ,o ;%smsglh yd ta wdY%s;j ,shk ,o wgqjd" àld" wd§h ,shd we;s NdIdj hs' ;%smsglh
ye¢kaùu i|yd o md<sh fyj;a fm< hkak uq,a wjêfha Ndú; fldg we; ^{dkdrdu ysñ" 2003"
ms'33&' ;%smsglh yd mYapd;a ;%smsgl idys;H i|yd md,s NdIdj iïu; NdIdj jYfhka fhdod
.ekSfuka nqoaO foaYkdfõ wdrCIdjg uy;a fiajhla ie,isKs'
nqÿka jykafiaf.a foaYkdj md,s fyj;a ud.ë NdIdfjka meje;a jQ nj f:rjd§yq
wújdofhka ms<s.ks;a' wfYdal ld,fha § úfoaYhkays m%pdrh lrk ,oafoa md,sfhka meje;s tu
;%smsglh nj ms<s.; yels h ^fÄudkkao ysñ" 1992" ms'12&' flfia jqj;a ;ïnmKaKs jYfhka ye¢ka
jQ ,xld§mh yer wka m%foaYj,ska fufia m%pdrh lrk ,o ;%smsgl O¾uh l,a hdfï § wNdjhg
.sfha h' ke;skï ta ta foaYhkays NdIdka;rhkag ixialrKh fyda mßj¾;kh ùfuka úm¾hdi ù
.sfha h' úfgl th u;jdo yd ksldh jdohkaf.ka ¥Is; úh' tfy;a ,laÈjg f.kd nqÿ iuh
ksremøs; úh' nqreuh" ishu" ldïfndac wd§ rgj, md,s ;%smsglh jHdma; jQj o ta miq ld,hl § h'
md,sfhka u ;%smsglh ;eîu ksid m%dfoaYSh ixialrKj,g ;snQ wjldY je<lS .sfha h' tneúka fï
iEu rglska u tl u úêfha msglhla fidhd .ekSug yels úh'
fy< wgqjd md,s NdIdjg mßj¾;h lsÍu ,laÈj f:jd§ka úiska nqoaO foaYkdfõ Ñria;sÓh
yd jHdma;Ndjh i|yd .;a ldf,daÑ; l%shdud¾.hls' ta i|yd uydúydÍh NsCIQkaf.a Wkkaÿjg
fya;=j ta jk úg wNh.sßh yd fÊ;jk ksldhj, O¾u .%ka: ixialD; NdIdfjka ;sîu úh yels h'
19
fy< wgqjd wOHhk lsÍu úfoaY isiqkag wmyiq jQ neúka foaYdka;r jdiSkaf.a m%fhdackh i|yd tajd
md,shg kÕk ,§' fï ld,h jk úg Ndr;Sh NsCIQyq ksldhdka;r jdohkag yiq j isáhy' NsCIqka
úiska fy< wgqjd md,shg keÕSfuka ñys÷ ud ysñhka úiska y÷kajd ÿka nqÿ oyu úmÍ; fkd fldg
ukdj wdrCId l< yels miqìula we;s úh' fï ksid uydhdkjdohkaf.a n,mEfuka f:rjd§ nqÿ
iuh wdrCId l< yels úh' fuhska miq md,s wÜGl:d cd;Hka;r ms<s.ekSug ,la jQ w;r ,xldj
f:rjd§ nqÿ oyfï flakaøia:dkh njg m;a úh ^úfÊnKavdr yd fudrgqj.u" 2004" ms'314&' O¾uh
m%pdrh lsÍfï § uq,a wjêfha m%dfoaYSh jYfhka úúO jQ NdId fhdod f.k ;sfnkakg we;' tfy;a
;%smsgl O¾ufha wdrCIdj msKsi iïu; NdIdjla m<uq ix.dkdfõ isg u Ndú; jkakg we;' th
nqÿka jykafia O¾uh foaYkd l< NdIdj fkd jkakg fya;=jla ke;' fï ksid md,s NdIdj Y=oaO jQ
NdIdjla f,i i,lk ,§' ñksid Wm;ska u l:d lrk yd ÈjH f,dalj, mjd jHjydr lrk NdIdj
jYfhka md,s NdIdj ms<sn| úYajdihla fn!oaOhka ;=< we;'
nqÿka jykafia fm< ud.ë NdIdfjka foaYkd lrk ,oafoa th f;areï .ekSug myiq jk
neúks' fjk;a NdIdjlg keÕ+ l< nqÿ oyu w;s ÿIalrj W.; hq;= h' ;%smsgl O¾uh md,s NdIdfjka
;eîug fya;= jQ lreKq máiïNsodu.a.ÜGl:dfõ ^isxy," ms'7& i|yka fuu lreKqj,ska meyeÈ,s fõ
' flfia fj;;a f:rjd§ nqÿ iuh uekúka yeoEÍug md,s NdIdj oek .ekSu w;HjYH fõ' ;%smsglh
bx.%Sis" isxy, fyda fjk;a l=uk NdIdjlg mßj¾;kh fldg we;;a md<s ;%smsglh ms<sn| mßmQ¾K
mßj¾;khla tajdhska isÿ ù fkdue;s nj úh;=kaf.a o ms<s.ekSu hs'
nqÿ iuh iajfoaYSh ck;djg y÷kajd §u i|yd tys mßj¾;khla wjYH úh' j¾;udkfha §
jqj o nqÿ oyu f,djg y÷kajd §fï § f,dalfha jHjydr jk ´kEu NdIdjla Ndú; lsÍug ndOdjla
ke;' tneúka úúO NdIdjkag ;%smsglh mßj¾;kh fldg we;s nj fmfka' tfy;a u;= jk .eg¨j
jkafka tu kQ;k NdIdj,ska nqoaO foaYkdfõ kshu w¾: u;= l< yels o hkakhs' tneúka f:rjd§
iïm%odh ;=< l=uk NdIdjlska ;%smsglh mßj¾;kh l< o O¾ufha kshu w¾: f;areï lsÍu i|yd
md,s NdIdj oek .; hq;=h hkakg újdohla ke;' ;%smsglh yd wgqjd i|yd iïu; NdIdjla
mßyrKh lsÍu flfrys f:rjd§ka wjOdkh fhduq lsÍfï jeo.;alu fuhska meyeÈ,s fõ'
md,s NdIdj ;%smsglfha NdIdj jQfhka tys w¾: újrKj, meyeÈ,s;djla we;s lsÍug md,s
wgqjd u jeo.;a úh' úúO jQ jHjydr NdIdjka ksid nqoaO foaYkdj tajdhska ;enQ l< úmÍ; Ndjhg
m;a fõ' f,dalfha ñksiqka l:d lrk NdIdjka ld,dkqrEm j úm¾hdij,g n÷ka fõ' .%ka:d.;
NdIdjla jk neúka md,s NdIdj fuu ;;ajfhka wdrCId ù we;' tlu NdIdjla mßyrKh fldg
;%smsglh yeoEÍfï § iïu;hla we;sj f,dj mqrd ck;djg th wOHhkh lsÍug wjia:dj ,o yels
fõ' tuÕska md,sh cd;Hka;r NdIdjla njg o m;a úh' jvd jeo.;a u lreK jkafka nqoaO
foaYkdfõ uQ,sl ixl,am w¾: ksrEmKh lsÍug md,s NdIdj ;rï fhda.H NdIdjla fkdue;s ùu hs'
md<s ;%smsglh yereKq úg m%dfoaYsh NdIdjka Tiafia ixialrKhg ,la fjñka meje; tk
bmerKs ;%ssmsgl lsysmhla wdishd;sl rgj,ska y÷kd .; yels h' ,laÈj f:rjd§ka md,s ;s%msglh
f,aLk.; l< wdldrfhka uydhdkslhka úiska o iqúi,a ;%smsgl idys;Hhla iïmdokh l< njg
ft;sydisl lreKq we;' jrla mQ¾j foaYfha l=iqï mqrh kï ia:dkhl isá ú¥ kï n%dyauKfhl=
úiska ixialD; ;%smsglhla ix.%yhla l< nj i|yka fõ' tys tla ldKavhl ,CIh ne.ska Yaf,dal
úh' iEu .%ka:hla u nqÿrÿkag mQcd flfrk mßÈ fuu ;%smsglfha msgm;a ody;la iïmdokh lrk
,§' mYaÑu kï foaYhl úiQ rcl= úiska o uydhdk ;%smsglhla rpkd lsÍug l%shd l< nj i|yka
20
fõ' tys § rcq uydhdkslhkaf.a msglh fld;rï m%udKhla oehs NsCIQkaf.ka úuiS h' NsCIqyq túg
;%smsglfha Yaf,dal fldaá úiaila úoHudk jk nj rcqg mejiQy' rcq fï ish¨ .%ka: ,shd NsCIQkag
;E.s l< nj;a miq lf,l tajd kd,kaodjg /f.k .sh nj;a jd¾;d fõ ^f¾j; ysñ" 2001" ms'71&'
fojk ix.dhkdfjka miq fn§ .sh ia:úrjdo yd uydhdk fldgia úiska iïmdokh lrk
,o fkdfhla ;%ssmsglhka Ndr;fha ;snQ kd,kaod" j,NS" úl%uYs,d" c,oao,d yd ´oka;mqÍ jeks merKs
fn!oaO úYaúoHd,j, mqia;ld,j, tla /ia úh' hqjEka pqjEka yd bÜisx hk Ök foaYdgl NsCIQkaf.a
jd¾;d wkqj kd,kaod iy j,NS hk úYajúoHd, foflys fujeks O¾u .%ka: úYd, jYfhka meje;s
nj fmfka ^ndm;a" 2006" ms'238-248&' tu úYajúoHd,j, fn!oaO .%ka: yeoEÍu msKsi úfoaYhkays isg
meñKs msßi yd tajdfha wOHdmkh ,nd m%ùK;ajhg m;a wdpd¾hjreka úiska Ndr;fha muKla
fkdj áneÜ" Ökh wd§ rgj, fuu msgl .%ka: fnod yßk ,§' j¾;udkfha wmg tlS rgj,ska
fidhd .; yels ù we;s ;%smsgl .%ka:j,ska o fï nj jvd;a meyeÈ,s fõ'
nqoaO foaYkdj mqrdK Ndr;fha meje;s úúO ksldhka úiska úúO m%dlD; NdIdj,ska ix.%y
fldg ;sìKs' tajdfha mßj¾;k fyda ixialrK Ök yd áfnÜ NdIdj,ska oeka wmg yuq fõ' tfia
jqj;a md,s ;%smsglh ;rï iïmQ¾KNdjhla tajdfhys fkdue;s ùu úfYaI;ajhls' ta wkqj fï jk úg
lsishï bmerKs uQ,dY%hlska m%Njh ,nd we;s ;%smsgl ix.%y y;rla j¾;udkfha y÷kd.; yels j
;sfí' tkï"
1' md<s ;%smsglh
2' Ök ;%smsglh
3' áneÜ ;%smsglh
4' ixialD; ;%smsglh hkqfjks'
fuu O¾u .%ka: fuys § ;%smsglh jYfhka ye¢kajqj o kQ;kfha § md<s ;s%msglh yer
wfkl=;a .%ka: fjk;a kï j,ska jHjydr m;aj we;' flfia jqj;a fuu ish¨ msglhkag uq,dY%h jQ
uQ, msglhla meje;s nj is;sh yels h' fï fn!oaO iïm%odhkag fmdÿ uQ,dY%h úfYaIhla mj;skakg
we;ehs úYajdi lsÍug fya;=j jkafka fï úúO msglhkays úiu;d fuka u hï hï m%udKj,ska
iudk;d o mefkk neúKs' tfia;a fkd jkafka kï uq,a hq.fha § úúO NdId yd m%dfoaYSh ;;ajhka
hgf;a ixialrKh fjñka meje;s nqoaO jpkh fïjdg uQ,dY% jkakg we;'
oykj jeks ishji w. Nd.fha § uOHu wdishdfõ fkdfhla ia:dkj,ska m%dlD;" ixialD;"
Whs.+¾" fgdldßhka" fLdagdka" l=Ñka" fid.aähka yd fjk;a m%dfoaYSh NdIdj,ska ,shk ,o fn!oaO
.%ka: rdYshl msgm;a hqfrdamShhkag fidhd .; yels úh' fuhska iuyrla .%ka: n¾É fmd;=j, ,shd
;sìKs ^Oïudf,dal ysñ" 2007" ms'38&' ,laÈj ;%smsglh mqia;ldrEV jk ld,h jk úg;a fujeks msgl
.%ka: úúO udOHhka Ndú; lrñka f,aLk .; lsÍu wdrïN ù meje;s nj fmfka' ,laÈj NsCIQkag
jvd uydhdkslhka ksoyia f,i fï i|yd f,aLk øjH Ndú; lrkakg we;ehs is;sh yel'
uydhdksl yd fjk;a bmerKs fn!oaO uQ,dY%h i,ld ne,Sfï § meyeÈ,s jk jeo.;a
lreKla jkafka f:rjd§ ;%smsglfha we;s ia:djrNdjh yd mßmQ¾K Ndjh hs' uydhdkh nqqÿ iuh
ráka rgg fjkia ù .sh o ol=Kq nqÿ iuh f,i ye¢ka jQ f:rjd§ nqÿ iuh Y%S ,xldfõ fuka u
nqreufha yd ishfï fkd fjkiaj meje;sKs' ta wkqj md,s ;%smsglh fï rgj, § ie,lsh hq;= ;rï
úm¾hdi jk mßÈ ixialrK yd mßj¾;kj,g ,la fkd ù h' Y; j¾I .Kkdjla fn!oaO Ñka;dj
wLKavj wdrCId l< fï rgj, uq,a nqÿ iuh mj;sk nj ms<sf.k we; (Hackmann, 1988, p.95)'
21
f:rjd§ nqoaO O¾uh uq,a nqÿ iuh f,i fyda msßisÿ nqÿ iuh f,i f,dal jdiSka úiska úiska
idlÉPdjg .ekSug fya;=j jkafka ;%smsglfha mj;sk fuu mßmQ¾K Ndjh yd ft;sydislj Tmamq
flfrk wLKav;dj hs' md,ss ;%smsglh fuka mq¾fjdala; wkH msglhka úêu;aj ix.%y jq wjia:djla
b;sydifha oelsh fkd yels h' tajd fndfyda úg ;ks ;ks mqoa.,hkaf.a m%h;akhka uÕska ks¾udKh
jQ .%ka: iuQyla f,i fmkS hhs' tfia u fï .%ka: iDcqj u úúO NsCIQkaf.a fm!oa.,sl ixialrK
yd mßj¾;k nj o fmfka' tajd ixialrKh lsÍfï § yd mßj¾;kfha § Tjqkag f:rjd§ka fuka
iSudjla fkd ù h' ksoiqkla f,i ol=Kq È. f:rjd§ka md,s NdIdfjka u ;%smsglh ;eîug m%fõiï
jqj;a W;=relrfha § fjk;a m%dfoaYSh NdIdjka .Kkdjla ta i|yd fhdod .kakd ,§'
tfia u uydhdk .%ka: yd thska úlis; fjk;a msglhka f,aLk.; lsÍula meyeÈ,sj
olakg we;' tajd .%ka: jYfhka ;ndf.k yeoEÍu" mßj¾;k" ixialrK yd f,djmqrd m%pdrh lsÍu
i|yd fï ksid myiqjla we;s úh' f:rjd§ md,s ;%smsglhg idfmaCIj Bg jvd iqúi,a yd me;sreKq
O¾u.%ka: rdYshla fï wjÈh jk úg Ndr;fha yd W;=re m%foaYfha meje;s nj is;d.; yels h'
tfy;a l,a hk úg wd.ñl Nla;sfhka fuu .%ka:j,g mqo mQcd mj;ajñka fmd;a.=,aj, iqrCIs;
lsÍug fhduq jQ neúka tajdfha úkdYh isÿ úh' oek W.;a fcHIaG NsCIqkag muKla mßyrKh l<
yels fohla njg fuu .%ka: m;a ùu ksid fmd;a m;a wdrduj, fmd;a.=,aj,g muKla iSud úh'
tajd mj;ajdf.k hdu i|yd NdKl fyda fjk;a Ydiksl iïm%odh úfYaIhla ù kï tajd o hgm;a
ù .sfha h' hqoaOj, § fujeks fmd;a m;a ;ekam;a l< ia:dk úkdYhg m;a úh' fï m%foaYj, meje;s
r¿ foaY.=Ksl ;;ajhka flfiaj;a fuu fmd;a m;aj, ;sr meje;aug fhda.H fkd jQ nj is;sh yel'
oykj jeks ishjfia § bmerKs ia;+m yd úydr fmd;a.=,aj, ixialD;" áfnÜ" Ök yd
fudxf.da,shdkq ixialrK jYfhka b;sß ù meje;s fuu .%ka: fldgia jYfhka fidhd .kakd ;=re
u tajd úkdY fjñka meje;sKs' idys;Hhla f,aLk.;j fyda fõjd pdpkd ud¾.fhka fyda fõjd
tys ia:djr Ndjh ;yjqre l< yels jkafka ta fjkqfjka ixúOdkh jQ lemùï iys; mrmqrlg
muKla nj fuhska meyeÈ,s fõ' fï ksid f:rjd§ NsCIq iïm%odh úiska nqoaO foaYkdj ix.dhkd
fldg ixúOdkh lsÍfuka yd fkd lv fldg wdrCId lsÍfuka isÿ lrk ,o fiajh ft;sydisl
jeo.;alula orkakla muKla fkd fõ' tuÕska md<s ;%smsglh j¾;udkh olajd ksremøs;j mj;ajd
.ekSug yelshdj Wod úh' kùk f,dalhg Y%S ,xldj le|jdf.k hd yels iqúfYaIS n,fõ.hla f,i
f:rjd§ ;%smsglh yd ta ms<sn| wOHhkh y÷kajdÈh yels h'
.%ka: kdudj,sh(
wÈldrï" B' ví,shQ' ^1963&" merKs ,laÈj fn!oaO b;sydih"
fla' fla' Ô' chj¾Ok iy iud.u" fld<U
wfíkdhl" T,sj¾ ^2009&" md,s wOHhkh úu¾Yk" ixia' jkñ;j m[a[dr;k ysñ iy
my<.u Oïñl ysñ" úfÊiQßh .%ka: flakaøh" uq,af,aßhdj
wNhjxi" lms, ^1999&" fn!oaO wOHhkh" weia' f.dvf.a" fld<U"
wx.=;a;r ksldh 2 ^2005& nq'c';%s'.%"ud"mq'" wxl 19" fn!'i'u'" foysj,
lreKdr;ak" ioaOdux., ^1969&" ksldh fNaoh yd Ydia;% mßydksh"ksldh fNaoh yd Ydia;% mßydksh"ksldh fNaoh yd Ydia;% mßydksh"ksldh fNaoh yd Ydia;% mßydksh"
22
,xldfõ wOHdmkh ishji m%ldYkh" wOHdmk yd ixialD;sl wud;HxYh" fld<U
fÄudkkao ysñ" yEf.dv ^1992&" f:rjdo kHdh" ;rxð m%skag¾ia" uyr.u
pkaøisß ysñ" ,shfka.u ^2007&" md,s NdIdjhs úu¾Ykhhs" l¾;D" fodïfma
pq,a,j.a. md<s 2 ^2005& nq'c';%s'.%"ud"mq'" wxl 5'2" fn!'i'u'" foysj,
chúl%u" tka' ta' ^1969&" md,s idys;H lD;s iïmdokhmd,s idys;H lD;s iïmdokhmd,s idys;H lD;s iïmdokhmd,s idys;H lD;s iïmdokh"
,xldfõ wOHdmkh ishji m%ldYkh" wOHdmk yd ixialD;sl wud;HxYh" fld<U
{dkdrdu ysñ" mdf;a.u ^2003&" md,s idys;Hmd,s idys;Hmd,s idys;Hmd,s idys;H" iï' ñKsjka mS' ;s,lr;a;k"
úYajidys;H" ixialD;sl lghq;= ms<sn| fomd¾;fïka;=j" fld<U
f;dauia" tâjâ' fÊ'" ^1962&" fn!oaO úka;dfõ b;sydih" .=Kfiak iud.u" fld<U
§> ksldh 2 ^2005& nqoaO chka;s ;%smsgl .%ka:ud,d mqk¾uqøKh " wxl 8" fn!'i'u'" foysj,
§mjxih ^1970&" ixia' lsßwe,af,a [dKúu, ysñ" weï'ã' .=Kfiak" fld<U
Oïudf,dal ysñ ^2007& ngysr f,dalfha nqÿyu yd fn!oaO wOHdmkfha iudrïNhngysr f,dalfha nqÿyu yd fn!oaO wOHdmkfha iudrïNhngysr f,dalfha nqÿyu yd fn!oaO wOHdmkfha iudrïNhngysr f,dalfha nqÿyu yd fn!oaO wOHdmkfha iudrïNh"
iïNdId" wOHdmk wud;HxYfha msßfjka YdLdj" fld<U" l,dmh 15
O¾ulS¾;s ysñ" ksjkaou ^1995&" ,laÈj nqÿ iiqk yd uy iÕ mrmqr"
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fuka;=j" fld<U
kdro ysñ" Èh.u" ^2007& fn!oaO O¾u ix.dhkd" tia' f.dvf.a iy ifydaorfhda" fld<U
máiïNsOdu.a.ÜGl:d ^2008&" mß' úfÊ;=x. ,shk mgne¢f.a O¾uodi"
md'w'is'm' wxl 25" fn!'i'u'" foysj,
ndm;a" ms' ù' ^2006&" fooyia mkaish jirl fndÿ iuh" iqfkr m%ldYlfhda" kqf.af.dv
nqoaOo;a; ysñ" fmd,aj;af;a ^1960&" f:rjd§ fn!oaO o¾Ykh" fn!'i'u'" foysj,"
nqoaOo;a; ysñ" fmd,aj;af;a ^2002&" md,s idys;Hh" r;ak fmd;a m%ldYlfhda" fld<U"
uÊCêu ksldh 1 ^2005& nq'c';%s'.%"ud"mq'" wxl 10" fn!'i'u'" foysj,
u,,fialr" Ô' mS' ^1965&" ,xld md,s idys;H" tï'ã'.=Kfiak" fld<U
uydjxih isxy, ^2004&" fn!'i'u'" foysj,
uydj.a. md<s 1 ^2005& nq'c';%s'.%"ud"mq'" wxl 3" fn!'i'u'" foysj,
rdyq, ysñ" j,afmd, ^1992&" NsCIqjf.a Wreuh" weia' f.dvf.a" fld<U
rdyq, ysñ" j,afmd, ^1989&" ,laÈj nqÿ iufha b;sydih" weï'ã' .=Kfiak iud.u" fld<U
f¾j; ysñ" fodvïf.dv ^2001&" bkaÈhdkq nqÿiufha b;sydih" i§m m%ldYlfhda" fld<U
jðr[dK ysñ" fydrK ^2000&" ,laÈj úkh idys;Hh" tia' f.dvf.a" fld<U
úfÊnKavdr" pkaÈu iy fudrgqj.u" tÉ' tï' ^2004&" fn!oaO YsIagdpdr ( uq, O¾u yd
jxY l:dj" tia' f.dvf.a " urodk
úu,lS¾;s ysñ" ueo Whkaf.dv ^nq'j' 2498&" Ydik jxY m%§mh" ud;r fjf<kafoda" ud;r
isxy, iuka;mdidÈldj" 1 ldKavh" ^1975&" mß' wïn,kaf.dv Oïul=i, ysñ"
iaj¾Kud,S uå.,sld .=K;=å." fld<U 7
23
Encyclopaedia of Buddhism, (1989) vol. IV, ed. By Jotiya Dhirasekera
and W.G.Weeraratne, The Government of Sri Lanka, Colombo
Hackmann, H. (1988) Buddhism as a religion, Neeraj Pubhishing House, Delhi
Hazra, Kani Lal (1998) Pali language and literature vol. 1, D. K. Printworld, New Delhi
Hazra, Kanai Lal (1991) The introduction and development of the Sinhala Sanga,
In chief editor Adikari, A., Sambhasa, 1 (2), Branch of Pirivena Education of
the Ministry of Education and Higher Education, Colombo
Oldenberg, Herman (1997), Buddha: His life, His doctrine, His order, tr. By William Hoey,
Motilal Banarsidass Publishers, Delhi
Piyadasa, T. G. (1985) Libraries in Sri Lanka: Their origin and history
from ancient time to the present, Sri Satyaguru Publication, Delhi
Robinson, R. H, Jonson, W. L. and Thanissaro Bhikkhu (2005) Buddhist religions:
a historical introduction, 5th
ed., Wordsworth, Belmont, California
The World’s Religions (1982) Ed. by R. Pierce Beaver et al.,
Lion Publishing, Herts, England
Winternitz, Maurice (1991) A history of Indian literature, Vo.1,
Munshiram Manoharlal Publishers, New Delhi
World Scriptures: a comparative anthology of sacred texts (1991)
Motilala Banarshidass Publishers, New Delhi

More Related Content

What's hot

Struggle of Negombo Lagoon Book
Struggle of Negombo Lagoon BookStruggle of Negombo Lagoon Book
Struggle of Negombo Lagoon Bookpradeeplaksiri
 
Kumar Sangakkara's Cowdrey Lecture In Sinhala
Kumar Sangakkara's Cowdrey Lecture In SinhalaKumar Sangakkara's Cowdrey Lecture In Sinhala
Kumar Sangakkara's Cowdrey Lecture In Sinhalasamarajiva
 
Al Quran - අල්කුර්ආන්
Al Quran - අල්කුර්ආන්Al Quran - අල්කුර්ආන්
Al Quran - අල්කුර්ආන්wamysl
 
Mohammed pbuh in Sinhala - මුහම්මද් -එතුමාට සාමය අත්වේවා-
Mohammed  pbuh in Sinhala - මුහම්මද් -එතුමාට සාමය අත්වේවා-Mohammed  pbuh in Sinhala - මුහම්මද් -එතුමාට සාමය අත්වේවා-
Mohammed pbuh in Sinhala - මුහම්මද් -එතුමාට සාමය අත්වේවා-wamysl
 
06.sathpurusha bhoomiyta paminemu
06.sathpurusha bhoomiyta paminemu06.sathpurusha bhoomiyta paminemu
06.sathpurusha bhoomiyta paminemuKalanaMithuruAsura
 
Biology Syllabus
Biology SyllabusBiology Syllabus
Biology Syllabusssudaraka
 
Sasara upathata mula sinhala Version
Sasara upathata mula  sinhala Version Sasara upathata mula  sinhala Version
Sasara upathata mula sinhala Version Ajithjayamanne
 
Pase budurajanan wahansela
Pase budurajanan wahanselaPase budurajanan wahansela
Pase budurajanan wahanselaDXT007
 
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019lakinduDabare1
 
Detection tests - measurements
Detection tests - measurementsDetection tests - measurements
Detection tests - measurementslakinduDabare1
 
රමළානය ගැන ඔබ දන්නවාද? Ramadan-sinhala leaflet
රමළානය ගැන ඔබ දන්නවාද? Ramadan-sinhala leaflet රමළානය ගැන ඔබ දන්නවාද? Ramadan-sinhala leaflet
රමළානය ගැන ඔබ දන්නවාද? Ramadan-sinhala leaflet wamysl
 
Mathematics - essential learning concepts
Mathematics - essential learning conceptsMathematics - essential learning concepts
Mathematics - essential learning conceptslakinduDabare1
 

What's hot (20)

Struggle of Negombo Lagoon Book
Struggle of Negombo Lagoon BookStruggle of Negombo Lagoon Book
Struggle of Negombo Lagoon Book
 
Kumar Sangakkara's Cowdrey Lecture In Sinhala
Kumar Sangakkara's Cowdrey Lecture In SinhalaKumar Sangakkara's Cowdrey Lecture In Sinhala
Kumar Sangakkara's Cowdrey Lecture In Sinhala
 
Kaha sulaga 1
Kaha sulaga   1Kaha sulaga   1
Kaha sulaga 1
 
Al Quran - අල්කුර්ආන්
Al Quran - අල්කුර්ආන්Al Quran - අල්කුර්ආන්
Al Quran - අල්කුර්ආන්
 
Maths are easy 6
Maths are easy 6Maths are easy 6
Maths are easy 6
 
Interviewing techniques sinhala
Interviewing   techniques sinhalaInterviewing   techniques sinhala
Interviewing techniques sinhala
 
Mohammed pbuh in Sinhala - මුහම්මද් -එතුමාට සාමය අත්වේවා-
Mohammed  pbuh in Sinhala - මුහම්මද් -එතුමාට සාමය අත්වේවා-Mohammed  pbuh in Sinhala - මුහම්මද් -එතුමාට සාමය අත්වේවා-
Mohammed pbuh in Sinhala - මුහම්මද් -එතුමාට සාමය අත්වේවා-
 
06.sathpurusha bhoomiyta paminemu
06.sathpurusha bhoomiyta paminemu06.sathpurusha bhoomiyta paminemu
06.sathpurusha bhoomiyta paminemu
 
Maths are easy 2
Maths are easy 2Maths are easy 2
Maths are easy 2
 
Biology Syllabus
Biology SyllabusBiology Syllabus
Biology Syllabus
 
Sasara upathata mula sinhala Version
Sasara upathata mula  sinhala Version Sasara upathata mula  sinhala Version
Sasara upathata mula sinhala Version
 
Ict 10
Ict 10Ict 10
Ict 10
 
Pase budurajanan wahansela
Pase budurajanan wahanselaPase budurajanan wahansela
Pase budurajanan wahansela
 
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019
 
Jara marana duken midemu
Jara marana duken midemuJara marana duken midemu
Jara marana duken midemu
 
Detection tests - measurements
Detection tests - measurementsDetection tests - measurements
Detection tests - measurements
 
රමළානය ගැන ඔබ දන්නවාද? Ramadan-sinhala leaflet
රමළානය ගැන ඔබ දන්නවාද? Ramadan-sinhala leaflet රමළානය ගැන ඔබ දන්නවාද? Ramadan-sinhala leaflet
රමළානය ගැන ඔබ දන්නවාද? Ramadan-sinhala leaflet
 
Piruwana poth wahanse
Piruwana poth wahansePiruwana poth wahanse
Piruwana poth wahanse
 
Sheni's Christmas!
Sheni's Christmas!Sheni's Christmas!
Sheni's Christmas!
 
Mathematics - essential learning concepts
Mathematics - essential learning conceptsMathematics - essential learning concepts
Mathematics - essential learning concepts
 

Viewers also liked

Lec. 2 the councils and history of tipitaka
Lec. 2 the councils and history of tipitakaLec. 2 the councils and history of tipitaka
Lec. 2 the councils and history of tipitakaBhik Samādhipuñño
 
Lec. 4 the classifying system of tipitaka in thailand
Lec. 4 the classifying system of tipitaka in thailandLec. 4 the classifying system of tipitaka in thailand
Lec. 4 the classifying system of tipitaka in thailandBhik Samādhipuñño
 
1 the origin, evolution and meaning of tipitaka.
1 the origin, evolution and meaning of tipitaka.1 the origin, evolution and meaning of tipitaka.
1 the origin, evolution and meaning of tipitaka.Bhik Samādhipuñño
 
Lec. 6 the explanation of tipitaka in brief by atthakathacariya
Lec. 6 the explanation of tipitaka in brief by atthakathacariyaLec. 6 the explanation of tipitaka in brief by atthakathacariya
Lec. 6 the explanation of tipitaka in brief by atthakathacariyaBhik Samādhipuñño
 
Darwin’s theory of evolution
Darwin’s theory of evolutionDarwin’s theory of evolution
Darwin’s theory of evolutionSteve Johnson
 
2011 15 ppt evolution and natural selection
2011 15 ppt evolution and natural selection2011 15 ppt evolution and natural selection
2011 15 ppt evolution and natural selectionjjcorrea121
 
Natural Selection
Natural SelectionNatural Selection
Natural Selectionmlong24
 
Darwin’s theory of evolution
Darwin’s theory of evolutionDarwin’s theory of evolution
Darwin’s theory of evolutionchuckiecalsado
 
Charles Darwin
Charles DarwinCharles Darwin
Charles DarwinMsJGemmell
 
Buddhism PowerPoint
Buddhism PowerPointBuddhism PowerPoint
Buddhism PowerPointwendlingk
 

Viewers also liked (12)

Lec. 2 the councils and history of tipitaka
Lec. 2 the councils and history of tipitakaLec. 2 the councils and history of tipitaka
Lec. 2 the councils and history of tipitaka
 
Lec. 4 the classifying system of tipitaka in thailand
Lec. 4 the classifying system of tipitaka in thailandLec. 4 the classifying system of tipitaka in thailand
Lec. 4 the classifying system of tipitaka in thailand
 
Tipitaka
TipitakaTipitaka
Tipitaka
 
1 the origin, evolution and meaning of tipitaka.
1 the origin, evolution and meaning of tipitaka.1 the origin, evolution and meaning of tipitaka.
1 the origin, evolution and meaning of tipitaka.
 
Lec. 6 the explanation of tipitaka in brief by atthakathacariya
Lec. 6 the explanation of tipitaka in brief by atthakathacariyaLec. 6 the explanation of tipitaka in brief by atthakathacariya
Lec. 6 the explanation of tipitaka in brief by atthakathacariya
 
Darwin’s theory of evolution
Darwin’s theory of evolutionDarwin’s theory of evolution
Darwin’s theory of evolution
 
2011 15 ppt evolution and natural selection
2011 15 ppt evolution and natural selection2011 15 ppt evolution and natural selection
2011 15 ppt evolution and natural selection
 
Natural Selection
Natural SelectionNatural Selection
Natural Selection
 
Darwin’s theory of evolution
Darwin’s theory of evolutionDarwin’s theory of evolution
Darwin’s theory of evolution
 
Charles Darwin
Charles DarwinCharles Darwin
Charles Darwin
 
Evolution powerpoint
Evolution powerpointEvolution powerpoint
Evolution powerpoint
 
Buddhism PowerPoint
Buddhism PowerPointBuddhism PowerPoint
Buddhism PowerPoint
 

Pali Tripitaka and the Mission of Buddhist Monks to Preserve it

  • 1. 1 md<s ;%smsglfhamd<s ;%smsglfhamd<s ;%smsglfhamd<s ;%smsglfha wdrCIdjwdrCIdjwdrCIdjwdrCIdj yd meje;au Wfoid f:rjd§ NsCIqka úiska bgq l< ft;syd meje;au Wfoid f:rjd§ NsCIqka úiska bgq l< ft;syd meje;au Wfoid f:rjd§ NsCIqka úiska bgq l< ft;syd meje;au Wfoid f:rjd§ NsCIqka úiska bgq l< ft;sydislydislydislydisl fufyjrfufyjrfufyjrfufyjr jEj, Oïudf,dal ysñ"jEj, Oïudf,dal ysñ"jEj, Oïudf,dal ysñ"jEj, Oïudf,dal ysñ" fcHIaGfcHIaGfcHIaGfcHIaG lÓldpd¾h"lÓldpd¾h"lÓldpd¾h"lÓldpd¾h" nqoaOY%djl NsCIq úYanqoaOY%djl NsCIq úYanqoaOY%djl NsCIq úYanqoaOY%djl NsCIq úYajjjjúµd,húµd,húµd,húµd,h wkqrdOmqrwkqrdOmqrwkqrdOmqrwkqrdOmqr j¾;udkfha nqÿ iuh hkqfjka ye¢kafjk mq¿,a wd.ñl f;dr;=re iïNdrhla jir fooyia mkaishhlg wêl ld,hla iq/lsj mj;ajd f.k tau msKsi f:rjd§ NsCIq iïm%odh úiska iqúfYaI ld¾h Ndrhla bgq lrk ,o njg m%udKj;a idOl wm bÈßfha we;' nqoaO foaYkdj jYfhka y÷kajkq ,nk nqÿka jykafiaf.a uqúka m%ldY ù we;s b.ekaùï iïNdrh ms<sn|j j¾;udkfha wmg o; yels jkafka ix.%yldrl NsCIqka úiska iïmdokh lrk ,o ;%smsglh wkqidrfhks' ;%smsgl idys;Hh iïmdokh jQfha nqoaO jpkh ix.%y lsÍu msKsi ix.S;sldrl NsCIqka úiska bgq lrk ,o ld¾h Ndrfha m%;sM,hla jYfhks' úúO wjia:dj, § nqÿka jykafia wNsuqLfha isg Wka jykafiaf.a uqúka m%ldY jQ wkqYdikd" meyeÈ,s lsÍï" wjjdo" kS;s Í;s wdÈh weiQ Y%djlfhda tu foaYkd Yla;s m%udKfhka ;u ;ukaf.a is;aj, OdrKh lr .;ay' tu {dk iïNdrh wkd.h mrmqr Wfoid wdrCId lr ;eîu i|yd tu Y%djl msßi úiska iqúfYaI ld¾h Ndrhla bgq lrk ,§' Wkajykafia,df.a tu jevms<sfj< fl;rï M,odhS ù o h;a ta fya;=fjka Y; j¾I .Kkdjla iïnqoaO foaYkdj f,dalfha iq/ls j mj;ajd .ekSug miqìu ie,isKs' fuu ,smsfhys wruqK jkafka Ndr;fha yd ,laÈj f:rjd§ NsCIQka jykafia,d úiska iqúfYaIS b.ekaùï iïNdrhla jYfhka ;u Ydia;DjrhdKka jQ f.!;u nqÿka jykafiaf.a foaYkdj iq/lsj mj;ajd .ekSu i|yd .kakd ,o nqoaêu;a l%shdud¾. yd ld,Sk l%fudamdhka ms<sn| ye¢kaùula lsÍuhs' nqÿka jykafia úiska foúhka iys; il, ñksia j¾.hdf.a fuf,dj mrf,dj ys; msKsi foaYkd fldg jod< ;%smsgld.; ioaO¾uh Wkajykafiaf.a mßks¾jdKfhka oekg wjqreÿ fooyia mkaishhlg;a jvd ld,hla .; ù we;;a th tod nqÿka jykafia foaYkd l< yeáfhka u tlÿ wl=rlaj;a fjkia fkd ù wo;a ksremøs; j mj;sk nj fn!oaO f,dalfha úYajdih hs' Ydia;DDjrhdf.a NdIs;h t;rï §¾> ld,hla lsisÿ fjkila fkdue;sj ta NdIdfjka u mj;akd wkalsis wd.ula ms<sn| kso¾Yk l< fkd yel ^iuka;mdÈld isxy," ms'xxiii&' nqÿka jykafia W;am;a;sh ,o" nqoaO;ajhg m;a yd Wkajykafiaf.a iÔú foaYkd iïNdrh weiQ wkq.dñl msßi Ôj;a jQ rg jQfha Ndr;h hs' tfy;a tlS foaYfhka nqoaO foaYkdj iyuq,ska u w;=reoyka ù hoa§ ,laÈj kue;s l=vd Èjhskl tu oyu fuf;la l,a ksrEmøs;j meje;Su úiauh ckl h' flfia jqj;a nqoaO Y%djlhkag mrmqßka mrmqrg ;%smsglh kï jQ {dk iïNdrh mj;ajd f.k hdu f,fyis myiq ld¾hhla fkd ù h' ld,fha yd foaYfha Wmøj fuka u iiqk ;=< u we;s jq ksldhdka;rjdohka ksid o we;s jQ ;;ajhkaf.ka nqoaO foaYkdj wdrCId lsÍfï j.lSu f:rjd§ NsCIqkag mejeßKs' úfYaIfhka jdpkd ud¾.fha meje;s {dk iïNdrhla jYfhka ;%smsglh ÿl fia /l .; hq;= úh' w;S; Ndr;Sh ia:úr mrmqr úiska /f.k weú;a ;ud w;g m;a l< nqoaO jpkh
  • 2. 2 ,xldjdiS NsCIQyq Èú mrÿjg ;nd f.!rjfhka rCId l< y' tys § Wkajykafia,d uqyqK ÿka wNsfhda." ÿialr;d yd ,nd .;a ch.%yK b;sydifha fkd uelS we;' nqoaO foaYkdj oDIaájdohkaf.ka fkd flf<ik ,ÿj wkd.;h fjkqfjka iqrCIs; lsÍfï m%Odk j.lSu nqoaO Y%djlhka i;= úh' wkd.; mrmqrg iel ixld ke;s mú;% O¾uhla jYfhka nqoaO foaYkdj wdrCId fldg ;eîu i|yd ;%smsglh ix.%y lsÍu ft;sydisl wjYH;djla njg m;a úh' nqÿka jykaafia úiska O¾uh yd úkh ;udf.a wejEfuka Ydia;DD;ajfhys ;nd .kakd f,i;a tneúka tajd ueúka ix.dhkd lrk f,i;a Y%djlhkag Wmfoia ,nd § ;sîu O¾uh ix.%y lsÍu i|yd jeo.;a ud¾f.damfoaYhla úh ^§>ksldh2" ms'242&' nqÿ iuh lsishï cd;shla fyda l=,hla fj; whs;s lr fokq ,enQ oyula fkd ù h' th wdrCId lsÍu yd mj;ajd .ekSu iajdëk m%;sm;a;s .rel Y%djl ixia:djla jk NsCIq" NsCIqKS" Wmdil" Wmdisld hkqfjka y÷kajkq ,nk isõjkla msßi fj; mejereKq fmdÿ j.lSuls' tneúka fn!oaO b;sydifha fï ish¨ md¾Yajhka úiska u iiqk Ñria:dhs lsÍfï j.lSu orkq ,en we;' tfy;a fuys flakaøSh jev fldgi bgq lrk ,oafoa iiqfka wdrCIlhka f,i ie,flk NsCIqka úisks' ol=Kq È. f:jd§ka úiska nqÿiufha meje;au Wfoid jvd;a lemSfmfkk ld¾h Ndrhla bgq l< w;r fjk;a ksldhsl iïm%odhka úiska o úúO ixialrKhka uÕska ta ta ;%smsglhka ix.%y fldg mj;ajd f.k hk ,§' nqÿrÿkaf.a wjjdo ms<s.;a Y%djlfhda ;%smsglh ix.%y lsÍu" mj;ajd f.k hdu yd wdrCId lsÍu msKsi ;ukag .e<fmk l%u Ndú; l<y' tajd iuyr úg merKs wd.ñl yd jdpkd ud¾.fhka mj;sk ft;sydisl f;dr;=re wdrCId lsÍfï § fhdod .kakd ,o úfYaI l%u f,i o ie,lsh yels h' jd¾;d.; oekqula wdrCId lsÍu ms<sn| ldrKhg jvd fjkia ;;ajhka fuys § y÷kd .ekSug yels h' jdfpdaoa.; oekqula ixúOdkh lsÍfï § yd wdrCId lsÍfï § uqyqK mE yels ;;ajhka yd l%shd l< hq;= wdldrh fln÷oehs ms<sn| wdo¾Yhla o wmg fuhska ,nd .; yels h' nqoaO foaYkdjka tla/ia lsÍu" wdlD;s.; lsÍu yd j¾.SlrKh lsÍu ix.dhkdj,ska isÿ jQ neúka tlS l%ufõo fuys,d jeo.;a fldg ie,lsh yels h' nqoaO foaYkd ;%smsglhg kexùu" ñ:Hd oDIaá ÿr,d O¾ufha ks¾u, Ndjh we;s lsÍu yd È.= l,la jdpkd ud¾.fhka oyu mj;ajd .ekSu hk wruqKq NsCIqkag bgq lr .; yels jQfha ix.dhkd uq,sl lr .ekSfuks' uq, § nqÿrÿka úiska foaYkd l< O¾uh fkdfhla u,a tl u,iafkl ie¨jd fia úh' O¾uh ta ta mqoa.,hka Wfoid úúO wjia:djl úúO ;ekaj, § foaYkd fldg ;snq fyhska ms<sfj<la fkdue;s j meje;sKs' O¾ufha wkd.; meje;au ;yjqre l< yels jkafka nqÿka jykafia úiska jod< O¾u úkh /ia fldg y÷kd .ekSug yd wjfndaO lsÍug myiq jk wdldrfhka fnod fjka fldg ;eîfuka nj ix.S;sldrl f;reka jykafia,d jgyd .;ay' fuys § ix.dhkdj, uQ,sl mrud¾:h jQfha nqoaO foaYkdj ixúOdkh lsÍu ms<sn| ;SrK yd l%shdud¾.j,g t<eöu hs' j¾;udkfha wmg nqoaO foaYkdj jYfhka y÷kd .ekSug ,efnkafka fuu ix.dhkdj, uq,sl m%;sM,h jYfhka ie,lsh yels md<s ;s%msglfha we;=<;a iQ;% iuQyh hs' m<uq ix.dhkd wjia:dj f;la nqÿka jkafiaf.ka wik ,o O¾uh lreKq iïNdrhla fuf,i Y%djlhkaf.a is;aj, ;ekam;a j meje;sKs' nqoaO mßks¾jdKh f;la Y%djlhka jykafia,dg ;uka weiQ foa tmuKska is;ays ord lghq;= l< yels j ;sìKs' mqrdK yd .jïm;S jeks f;rjreka l,amkd l< wdldrhg ix.dhkdjla isÿ fkd jkakg iiqk o b;d blaukska wjika jkakg bv ;sìKs' Y%djlhska ;=< nqoaO foaYkdj wdrCId lsÍfï yd ixúOdkh lsÍfï w.h jvd;a biau;= jQfha ;u Ydia;Dka jykafiaf.a mßks¾jdKfhka miqj h' nqoaO
  • 3. 3 mßks¾jdKfhka miq l,a fkd hjd u f,dalfha wei jQ O¾uh w;=reoyka jkafkah hk woyi Y%djlhkag we;s úh ^jq,a,j.a.md<s2" ms'545&' tfyhska iauD;su;a Y%djlfhda nqoaO jpkh foijka m;a u; jefgk wudjla fia i,ld uekúka u;l ;nd .ekSug Wkkaÿ jQjd fia u th wkd.; mrmqr fj; wdrCId lr ;eîug o l%shd l<y' mßks¾jdKfhka miq j nqÿrÿka fjkqjg mqoa., jYfhka wkqm%dma;sl Ydia;DD;ajhla lsisfjl=g;a fkd ,eìKs' Wkajykafia fjkqjg kej; kS;s mkjkafkl= fyda wkqYdikd fokafkl= f,i l%shd lsÍug lsisfjl=g;a wêldßhla ysñ fkd ù h' mßks¾jdKfhka i;a Èkhla .; jQ ;ek iqNoao kï NsCIqjl úiska lrk ,o m%ldYfhka o meyeÈ,s jkafka tf;la O¾ufha mQ¾K j.lSu yd wêldßh nqÿka jykafia hgf;a meje;s nj hs' tys § nqÿrÿkaf.a msßksùu ms<sn| fidal fkd lrk f,i;a kej; lem wlem foa ms<sn| lshñka kS;s mekùula fkdue;s nj;a ;u ;ukag leue;s fohla l< yels nj;a Tyq msßi bÈßfha m%ldY lf<a h ^§>ksldh2" ms'256&' nqÿka jykafiaf.a wNdjh;a iu`. O¾u-úkh fol o wNdjhg hkq we;ehs tjeks msßia is;d isákakg we;' ta O¾u- úkfha mQ¾K wêldrh nqÿrÿka fj; mejeÍ ;sîu;a nqÿka jykafia fjkqjg fjk;a wkqm%dma;slfhl= fkd ùu;a ksid úh yels h' uydldYH wd§ uydf;rjreka úiska O¾u-úkh fjka fldg f.k tajdg wh;a {dk iïNdrh tla /ia fldg" y÷kd f.k th Ydia;DDjfha ;eîug mshjr .;af;a fï miqìu ;=< hs' wk;=rej i;r uydmfoaY mek ùfuka miq ix.Dys; O¾uh ieufokd úiska ms<s.; hq;= fohla njg m;a lrk ,§' ,laÈj Ydik b;sydifha Ndr;Sh f:Íh NsCIqka úiska isÿ lrk ,o ix.dhkd ;=kla ms<sn| meyeÈ,sj i|yka fõ' nqoaO mßks¾jdKfhka udi lsysmhla .; ùfuka miq rc.y kqjr mj;ajk ,o m%:u ix.dhkdj ms<sn| úia;r pq,a,j.a. md<sh" iuka;mdidÈld úkhÜGl:dj" §mjxih yd uydjxih hk lD;sj, we;=<;a fõ' nqoaO mßks¾jdKfhka jir 110 lg muK miq úYd,d uykqjr § l< fojk ix.dhkdj yd nqoaO mßks¾jdKfhka kej;;a jir foishhlg muK miq m%sho¾YS wfYdal rcqf.a wkq.%yfhka fud.a.,S mq;a;;siai f;rekaf.a uq,sl;ajfhka mdG,S mq;% k.rfha meje;a jQ f;jk ix.dhkdj ms<sn| f;dr;=re o fuu uQ,dY%j, fkdfhla m%udKj,ska we;=<;a fõ' fuu ix.dhkd ;=k tla w;lska jeo.;a jkafka ish¨ ;%smsgld.; .%ka: iuqyh ix.%y lsÍu yd iïmQ¾K lsÍu fï ld,h ;=< isÿ jQ neúks' wfkla w;g ksldh fNao biau;= ùu ksid uq,a nqÿ iuh úúO wdpd¾hjdo Tiafia úlis; jk whqre fï ld, mßÉfþofha § oel .; yels h' nqoaO foaYkdfõ ixialrK yd m%jK;d lsysmhla weröug fï ld,h ;=< miqìu ie,isKs' O¾u ix.dhkd l%uh jvd fyd¢ka mj;ajdf.k .sh NsCIq iïm%odh f,i f:rjd§ iïm%odh ie,lsh yels h' Wkaajykafia,d úiska fuu ix.dhkdj,ska uq,sl jYfhka wfmaCId lrk ,oafoa O¾ufha wdrCIdj yd jHdma;sh hs' fï wkqj ix.S;sldrl NsCIqyq wruqKq lsysmhla ;u ix.dhkdj,ska bgq lr .ekSug W;aidy .;ay' 1' nqoaO jpkh jYfhka Y%djlhkaf.a iaurKfha meje;s f;dr;=re yd Bg wkq.;j meje;s Y%djl NdIs; wdÈh y÷kd .ekSu yd tla/ia lsÍu 2' tla /ia l< O¾ufha ksjerÈ Ndjh ;yjqre lsÍu 3' O¾uh j¾. lsÍu yd fnod oelaùu 4' iQ;% kue;s wdlD;sh Tiafia O¾uh bÈßm;a lsÍu 5' wO¾ujd§ka yd wkHoDIaájdohkaf.ka wdrCId lsÍu
  • 4. 4 6' mrmqßka mrmqrg ;%smsglh mj;ajd.ekSu yd N+f.da,Sh jYfhka jHdma; lsÍu nqoaO foaYkdj ixúOdkh lsÍfï jeo.;a u wjia:dj jkafka nqoaO mßks¾jdKfhka f;uila .;ùfuka miq uyd ldYHm uyry;=kaf.a m%Odk;ajfhka mj;a jk ,o m<uq ix.S;sh hs' fuu ix.dhkdj meje;aùug fya;= jQ lreKq lsysmhla bÈßm;a fldg we;s w;r thska jeo.;a fya;=jla f,i ie,lsh yelafla úisÍ ;snQ O¾uh yd úkh tla;eka fldg ixúOdkh lsÍu hs ^kdro ysñ" 2007" ms'34&' fujeks ix.dhkdjla isÿ lsÍu yÈis wjYH;djla jqfha nqÿka jod< O¾u yd úkh ms<sn| {dk iïNdrh meyeÈ,sj y÷kd f.k wkd.;h fjkqfjka wdrCId l< hq;= jQ neúks' iqNø jeks NsCIqyq Ydia;DDka jykafiaf.a wNdjfhka iiqk o wjika jkq we;ehs l,amkd l<y' O¾uh uekúka ixúOdkh fldg ;eîfuka Bg wjldY fkd ,efnk nj jgyd .;a uyf;rjre jyd O¾uh ix.dhkd lsÍug ;SrKh l<y' O¾uh yd úkh jYfhka m%fNao folla we;s j. nqÿkajykafia úiska fmkajd § ;sìKs' tfy;a tajd tlafklska fjkia jkafka flfia o hkak úi|d .; hq;= .eg¨jla úh' fuu .eg¨ úi|d,k ,oafoa O¾uhg yd úkhg fjka fjka jYfhka m%ùK;ajhla we;s j úiQ wdkkao yd Wmd,s hk uyry;ka jykafia,df.a Wmldrfhks' ix.dhkdfõ § Wkajykafia,d úiska ix>hdf.a wkque;sfhka O¾u-úkh fol uekúka m%ldY lrk ,§' tfia u ish¨ m%uqL fmf<a Y%djlhka jykafia,df.a talrdYs ùula fï wjia:dfõ § wjYHj ;snQ w;r tuÕska jvd fyd¢ka O¾u- úkh meyeÈ,s lr .ekSug yd ksrjq,a lr .ekSug yels úh' ix>hd w;r fcHIaG;u f;rKqjka jQ uyd ldYHm f;reka úiska fuu ix.dhkdjg /ia jQ mkaishhla uyry;ka jykafia,df.a leue;a; úuid m<uqj úkh ix.%y lsÍug ;SrKh l<y (Robinson, 2005, p.48)' úkh m<uqj ix.dhkd lsÍug fya;=j f,i oelafjkafka úkh Ydikfha wdhqIh f,i m%ldY ù ;sîu hs' tfia jqj;a m¾hdma;s idikfhys m<uqj my< jQfha O¾uh nj issysfha ;nd .ekSu jeo.;a h ^wfíkdhl" 2009" ms'125&' tfy;a fï wjia:dfõ § úkh wdrCId jQ l, Ydikh wdrCId jk nj ish¨ fokd jykafiaf.a u woyi ùh ^isxy, iuka;mdidÈld" 1975" ms'13&' fu;eka mgka úkh hkak ish¨ u ix.dhkdj, f;aud mdGhla njg m;a jQ nj o fmfka' miqj isÿ flreKq wfkl=;a ix.dhkd o úkh ix.dhkd jYfhka uQ,dY%j, i|yka lsÍug fï f:Íh u;h fya;= jkakg we;' ta wkqj uydldYHm f;reka úiska Wmd,s ysñ úkh úpdÍug iqÿiq u ia:úrhka jykafia f,i ix>hdf.a iïu;fhka f;dard .kakd ,§' Wkajykafiaf.ka m<uq mdrdðldfõ mgka i;r mdrdðld we;=¿j f;f<ia ix>dÈfiai" folla wksh;" ;sila ksiai.a.shmdÑ;a;sh" fowkQjla mdÑ;a;sh" i;rla mdáfoikSh" mkaie;a;Ejla fiÅhd iy ima; wêlrKiu: hk úkh m%fNao úuik ,§' fuys § úkfha we;=<;a iEu m%{ma;shla u lreKq y;la wkqj úuid ix.%y flßKs' tkï" jia;=-ksodk-mqoa.,-m%{ma;s-wkqm%{ma;s-wdm;a;s-wkdm;a;s jYfhks' NsCIQkag wod< úkh m%{ma;s iuQyh uydúNx.h jYfhka m<uqj ix.%y fldg wk;=rej NsCIqkS úNx.h o ta wdldrfha kHdhkaf.ka hq;=j úuid ix.%y lrk ,§' fufia WNf;da úNx.h iïmdokh lsÍfuka miqj Wmd,s f;reka jykafia úkfha m%fNao LkaOl yd mßjdr jYfhka o úiªy' tfia úkhg wod< ish¨ wKmk;a" YsCId yd m%{ma;s m<uq ix.dhkdfõ § u iïmQ¾K Ndjhg m;a úh' úkh úi£fuka wk;=rej mkaishhla ry;ka jykafia,d úiª mßoafoka u úkh iduQyslj iÊCOdhkd l<y'
  • 5. 5 fuf,i m<uq ix.dhkdfõ § úkh msglh ix.%y fldg ish¨ fokd jykafiaf.a talu;sl;ajfhka ms<s.kakd ,§' úkh ix.dhkd lsÍfuka miqj O¾uh ix.%y lsÍug kshñ; úh' uydldYHm f;rekag O¾uh úuiSu i|yd ix>hdf.a leue;af;ka wdkkao f;reka f;dard m;a lr .ekSu yer fojeks úl,amhla fkd ù h' ta wkqj O¾u ix.dhkdj wdrïN lrñka O¾udikfha jevyqkAA wdkkao f;rekaf.ka uydldYHm f;rKqfjda nqÿka jykafia úiska n%yaucd, iQ;%h fld;ek § foaYkd lrk ,oafoaoehs úuiqy' wkkao f;rKqfjda th rc.y kqjrg;a kd,kaodjg;a w;r wïn,ÜÀld kï rc Whfka bÈ l< rdc.Dyfha isg jod< nj mejiQy' wk;=rej th ljfrl= wrnhd jodrK ,oafoaoehs úuik ,ÿj" Wkajykafia th Nd.Hj;=ka jykafia úiska iqmamsh mßj%dcl yd n%yauo;a; udKjl wrnhd jodrK ,oehs hehs ms<s;=re ÿkay' ldYHm f;reka úiska fufia iQ;%fha ksodkh o mqoa.,hd o úuik ,§' fï wdldrfhka wdkkao f;rKqfjda idu[a[M, wd§ jQ tla tla iQ;% ish,a, fjk fjk u úiªy' tfia ix.dhkd l< ish¨ iQ;% §> ksldh" uÊCêu ksldh" ixhq;a; ksldh" wx.=;a;r ksldh yd Lqoaol ksldh hehs fldgia mylska j¾. fldg ;nk ,§' m<uq O¾u ix.dhkdfõ wfkla jeo.;a m%;sM,h jQfha ix.%y l< O¾u yd úkh fldgia fjk fjk u mrmqßka mrmqrg iqrCIs;j mj;ajd f.k hdu i|yd tu fldgia jdfpdaoa.; lsÍu yd OdrKh lsÍu msKsi NdKl lKavdhïj,g Ndr lsÍu hs' f,aLk øjH Ndú; fkd lsÍu;a tfyhska .=re YsIH mrïmrd l%ufhka lgmdvfuka .%ka: wdrCId lsÍfï wjYH;dj;a ksid fufia jev fnod .ekSug jqjukd úh' miq lf,l §> NdKl wd§ kïj,ska ye÷kajk ,o Wkajykafia,df.a wdrïNh m<uq ix.dhkdfõ § isÿ úh ^wÈldrï" 1963" ms'71&' ta wkqj úkh msglh Wmd,s f;reka m%uqL Wkajykafiaaf.a YsIHdkqYsIH mrmqrg mjrd fok ,§' iQ;% msglfha §> ksldh wdkkao f;reka fj; o uÊCêu ksldh ießhq;a ysñhkaf.a YsIHjrhkag o ixhq;a; ksldh ldYHm ysñhkaa yd Wkajykafiaf.a YsIHjrhkag o wx.=;a;r ksldh wkqreoaO ysñhka yd Wkajykafiaf.a YsIHjrhkag wdrCId lsÍfï j.lSu mjrd fok ,§ ^kdro ysñ" 2007" ms'45&' wfkla O¾u fldÜGdY we;=<;a Lqoaol ksldh wdrCId lsÍu ish¨ fokd jykafiaf.a j.lSula úh' tu wdpd¾h ysñjreka úiska ;ukag mejereKq tla tla ksldhhka YsIHdkqYsIH mrïmrdjkag Woa.%yKh lrjñka fkd lv fldg bÈßhg mj;ajd .; hq;= úh' nqoaO mßks¾jdKfhka ishjilg miq mj;ajk ,o fojk ix.dhkdj o nqoaO foaaYkdj h<s úuiQ wjia:djla f,i ie,lsh yels h' th o úkh ix.dhkdjla f,i yeÈkafõ' ix.dhkdfõ uQ,sl fya;=j jÊðmq;a;l NsCIQka úiska bÈßm;a l< oY wlem jia;=j kï úkh ms<sn| .eg¨jla jQ neúka th úkh ix.dhkdjla hehs mejeiSu iqÿiq nj fmfka' tfy;a fuys § o O¾u-úkh fol u ix.dhkd jQ nj ms<s.; yels h' fuu ix.dhkdfõ § f¾j; ud ysñhka úiska ix>hdf.a wkque;sh ,nd tla ish úisjhia jQ tfia u Ôjudk nqÿka jykafia o ±l isá iínldó uy f;rekaf.ka úkh úpdrk ,o nj i|yka fõ' fï i|yd tf;la msglh lgmdvñka o;a uyf;reka jykafia,d i;a ishhla iyNd.S jQy' Wkajykafia,d ish¨ fokd fuys § úkh msglh fuka u fiiq msgl o iÊCOdhkh fldg h<s ;yjqre l< nj meyeÈ,s h ^f;duia" 1962" ms'47&' ix.dkdfõ m%Odk;ajh ±rE fulS uy f;reka fuka u bisÆ id<ay" frj;" LqÊcfidNs;" hi iy iïN+; hk uydf;rjre wdkkao f;rekaf.a YsIHjrfhda jQy' jdiN.dó yd iquk hk wfkla uyf;reyq Wmd,s f;rekaf.a YsIHjrfhda jQy'
  • 6. 6 nqÿka jykafia úiska O¾ufha wdrCIdj fjkqfjka nqoafOdmfoY" ixf>dmfoY" tl f:rdmfoY yd nyqf:rdmfoY hehs uydmfoY y;rla jod< nj i|yka fõ ^wx.=;a;rksldh2" ms'326&' tajd úuid ne,Sfuka miq jÊðmq;a;lhkaf.a oY jia;=j úkh úfrdaë hehs m%;sCIam lrk ,§' fï jk úg i%;% yd úkh fol uekúka ix.%y ù ;snQ ksid fï .eg¨ ms<sn| myiqfjka ;SrKhlg meñKsug yels úh' flfia fj;;a oaú;Sh ix.dhkdfõ § oY jia;=j m%;sfCIam ùfuka miq iiqfka ksldh fNaoh wdrïN úh ^kdro ysñ" 2007" ms'69&' fï ksid we;s jQ wdpd¾hjdo ;=<ska nqoaO foaYkdfõ fkdfhla ixialrK isÿ ùug mgka .eksKs' fojeks ix.dhkdfjka miq jir ishhla w;r ld,h ;=< NsCIQka jykafia,d wgf<dia ksldhkag fn§ .sh nj ksldh ix.%yfha i|yka fõ ^ksldhix.%yh" ms'7&' f:rjd§ md<s ;%smsglh muKla fkdj fjk;a fn!oaO iïm%odhkays o msglhka ix.%y ùu flfrys fuu wdpd¾hjdohkaf.a n,mEu fya;= jQ nj fmfka' f:rjd§ iïm%odh ;=< ks¾u, nqoaO jpkh ;yjqre lsÍu i|yd nqoaêu;aj l%shdlrkq ,enQ úfYaI wjia:djla jYfhka fojeks ix.dhkdj jeo.;a fõ' ta úfYaIfhka u fuhska miq wkH ksldhsl fn!oaO iïm%odhka fjk;a ud¾.hla Tiafia úldYkh ùug mgka .;a neúks' l%s' mq' 253 § nqoaO mßks¾jdKfhka jir 236lg miq mdg,Smq;%fha § wfYdal wêrdchdf.a wkq.%yfhka fud.a.,Smq;a; ;siai f;reka m%uqL NsCIqka oyila iyNd.s ù udi kjhla uq¿,af,a f;jk ix.dhkdj mj;ajk ,§' fuys § úNÊcjd§ fkd jQ ÿis,a uyKqka yeg oyila iiqkska fkrmd wúkhjd§;ajh ÿre fldg f:rjdoh wdrCId l< nj i|yka fõ' f:rjd§ iïm%odfha mqkreoh yd cd;Hka;r jYfhka ;%smsgl O¾uh m%pdrh l< m<uq wjia:dj f,i fuh ie,lsh yels h' fuu ix.dhkdfjka wk;=rej wfYdal wêrdchdf.a wkq.%yfhka nqÿ iuh fkd meje;s m%foaY kjhlg wNskjfhka O¾uh m%pdrh lrk ,§ ^isxy,§mjxYh" 1970" mß'8 .d:d'1-12" ms'43-44&' f;jeks ix.dhkdfjka miq Ydik Y=oaêhla isÿ jQ w;r u f:rjd§ iïm%odh n,j;a ù cd;Hka;r jYfhka jHdma;shla o isÿ úh' fud.a.,Smq;a; ;siai f;reka m%;Hka; ckmohkays nqÿ iiqk uekúka msysgk nj oek ta ta foaYhkag ;%smsglOdÍ f;reka jykafia,d msg;a l< nj iuka;mdidÈldfõ i|yka fõ' fï m%ldYfhka .uH jkafka wkd.;fha Ndr;h ;=< nqÿ iuhg wdrCIdjla fkdue;s njg meje;s úYajdihla úh yels h' wfYdal rcqf.a wkq.%yh ,o fuu O¾u ¥; fiajdfõ jeo.;a m%;sMhla jQfha ñys÷ uyf;rekaf.a ,xld.ukh hs' th isÿ fkd jkakg f:rjd§ ;%smsglhg wdrCIdjla fjk;a rgl we;s fkd jkakg bv ;sìKs' wfYdal hq.fha § nqoaO foaYkdj fkdfhla m%foaYhkays jHdma; lsÍu i|yd mshjr f.k ;snqK o fï olajd th wdrCId lsÍfï yelshdj ;snqfKa ,laÈj muKla ùu úfYaI;ajhls' wfYdal hq.h ;j;a wdldrhlska jeo.;a jkafka fï ld,fha § ;%smsgfha uQ,sl fldgia iïmQ¾K ùu ksid h' fuf;la l,la idlÉPdjg Ndckh ù we;s njla fkd fmfkk wNsO¾u msglh f;jk ix.dhkdfõ § biau;= úh úh' (The World’s Religions, 1982, p.234)' wNsO¾u msglfha wjika lD;sh jkafka fuu ix.dhkdfõ m%Odk;ajh oerE fud.a.,S mq;a;;siai f;reka úiska ix.%y lrk ,o l:dj;a:qmamlrKh hs ^kdro ysñ" ms'78&' NdrE;a wfYdal ,smsfhys i|yka jk f;dr;=re wkqj o fï jk úg ;%smsglfha fldgia iïmQ¾K ù meje;s nj fmkS hhs' NsCIqka úiska W.; hq;= iQ;% kdu ms<sn| tu ,smsfha i|yka ùfuka meyeÈ,s jkafka tu iQ;% ix.%y t l, NsCIqka w;r Ndú;fha meje;s nj hs' idkaÑ Ys,d f,aLkfha i|yka jk OïulÓl" fmglS" iq;a;ka;slSka"
  • 7. 7 mxpfkldhsld hk moj,ska msgl yd ksldh .%ka: oerE msßila tjlg jdih l< nj meyeÈ,s fõ' Ök yd ixialD; msglj, ksldh .%ka: my ii|d ne,Sfuka o md<s msgl .%ka: iïm%odh ia:djr Ndjhg m;a jqfha wfYdal ld,fha § nj wdpd¾h rdOl%sIaKka uy;d (1954, p.4) o ish Oïumo mßj¾;kfhys fmrjofkys i|yka fldg we;' ,laÈj jxYl:d wkqj o md<s ;%smsglh wfYdal hq.fha § iïmQ¾K Ndjhg m;a jQ nj úkag¾ksÜia uy;d i|yka lrhs (Winternitz, 1991, p.5) ,laÈj we;=¿ rgj,a lsysmhlg nqoaO foaYkdj m%pdrh lsÍu;a ;%smsglh wx. iïmQ¾K Ndjhg m;a ùu;a tla wjia:djl isÿ ùu jeo.;a isoaêhls' ,laÈjg ñys÷ ysñhka jevu lsÍug m<uqfjka Ndrfha § ;%smsglh iïmQ¾K ù meje;s nj fuhska meyeÈ,s fõ' ;%smsglfha wdrCIdj msKsi uq,a u wjêfha § ,laÈj f:Íh iïm%odh úiska isÿ l< ix.dhkd folla jeo.;a fõ' bka m<uq jekak foajdkïmsh;siai rc oji isÿ l< úkh ix.dhkdj hs' fuu ix.dhkdfõ wruqK ms<sn| úkhÜGl:d ndysr ksodkfha meyeÈ,s fldg we;' ta wruqK kï" fy<Èj uõ mshkag odj Wmka orefjla" meúÈj" úkh Wf.k" fy<Èj isg u wkayg lshjd" iiqk rg ;=< uq,anei .ekSug ie,eiaùu hss ^isxy,iuka;mdidÈld" 1975" ms'80&' fï ix.dhkdj i|yd wg ieg oyila NsCIQka :Qmdrduhg /ia jQ nj i|yka fõ' ix.dhkdj isÿ lsÍu i|yd bÈ l< uKavmh ;=< uyduyskao ysñfhda ol=Kq È.g wNsuqLj wg ieg oyila uyf;rjreka msßjrd jev isáhy' ,laÈj bmso meúoao yd Wmiïmodj ,;a uydwßÜG f;rekaf.a wdikh W;=re foig wNsuqL fldg msysgd ;snQ w;r fï wjia:dfõ § Wkajykafia rcqf.a lKsgq fidhqre u;a;dNh f;reka we;=¿ mkaishhlg úkh lgmdvñka b.ekajQy' fuu ix.S;sh o úkhg muKla iSud úkehs is;sh fkd yels h ^úu,lS¾;s ysñ" 2498" ms'49&' ,laÈj isÿ jQ fuu m<uq ix.S;sfha § O¾u yd úkh fol u iajfoaYS NsCIqka jykafia,dg b.eka jQ nj ms<s.; yels lreKls' fï ix.dhkdfjka miq ;siaio;a;" ld,iquk" §>iquk wd§ f;rjreka úkh msglh mrmqßka mrmqrg mj;ajd f.k .sh nj úkh wÜGl:dfõ i|yka fõ' tfy;a wfkla msglhkays fldgia OdrKh l< Ndkl ysñjre flfia ìysúKs o hkak uq,dY%j, meyeÈ,s flfrkafka ke;' tfia u fuu ix.dhkdj mqrd;k tajd fuka O¾ufha wvqmdvq ilia fldg wY=oaO ia:dk Y=oaO fldg O¾u- úkh h<s ix.%y lsÍu ms<sn| jQjla fkd fõ' fuys § úkh msglh b.eka jQ nj meyeÈ,sj i|yka l< o iQ;% yd wNsO¾u hk msglhka fol b.eka jQ njg i|ykla fkd lsÍfuka tu msglhka fkd i,ld yer ;snQ njla is;sh fkd yels h' ñys÷ ysñhka ,laÈj meñK uq,a Èk lsysmfha § u iQ;% msglhg wh;a i%;% .Kkdjla foaYkd fldg ;sìKs' miq ld,h jk úg iuia; ;%smsglfhys u m%ùK;ajh ,;a uyf;rjreka ìysù we;' fmdÿfõ ms<s.; yels lreK jkafka Ndr;fha § ;%smsglh fuf;la mj;ajd f.k tau i|yd wkq.ukh l< hï l%ufõohla ù kï th fï wjia:dfõ § ñys÷ ysñhka úiska furg NsCIQkag b.ekajQ nj hs' fï ms<sn| lreKq i|yka jkafka úkh wgqjdfõ neúka yd iEu ix.dhkdjl § u úkh uQ,sl;ajfha ;enQ neúka úkh msglhg m%Odk;ajh ,nd § Wkajykafia,df.a kï i|yka lrkakg we;' O¾u-úkh wdrCId lsÍu ms<sn| j.lSu yd whs;sh ,dxlslhkaf.a ore uqKqnqre mrmqrg ,nd §u;a Tjqka tys whs;slrejka nj wjfndaO lr ùu;a fï ix.dhkdfjka wruqKq l< nj fmfka' nqÿ iuh úfoaYsl wd.ula fkd j ;ukaf.a Wreuhla njg m;a lr,Sug fuu wjia:dj fya;= úh' ,laÈj meje;a jQ fï ix.dhkdj iajfoaYSh idys;Hh iïm%odfha iudrïNh isÿ ùug m%Odk fya;=j o úh' ;%smsglh yd wgqjd jdfpdaoa.; lsÍfï ksr; NdKl iïm%odh wdrïN ùug miqìï jqfha o fuu
  • 8. 8 ix.dhkdj hs' t;eka mgka NdKlhska yd wgqjd rplhska jYfhka fmkS isáñka ,la jeis NsCIQka úiska ioaO¾ufha ÑriaÓ;sh Wfoid fjfyi ù l%shd lrk ,§' ,laÈj m<uq ix.dhkdj jQ :Qmdrdu ix.dhkdj;a ;%smsglh f,aLk .; lsÍu;a w;r ld,h wjqreÿ foish úis y;rla muK fõ' ;%smsglh l%s'mQ' m<uq jk Y; j¾Ifha § f,aLk.; jk ;=re th m%Odk jYfhka jdÑlj mj;ajd f.k tk ,o {dk iïNdrhla úh ^The World Religions, 1982, p.234)' ñys÷ ysñhka we;=¿ O¾u ¥;hka úiska ,smsnoaO O¾u idys;Hhla ,laÈjg f.kd njla fkd fmfka ^f;dauia" 1962" ms'62&' t;eka isg Y; j¾I folla blau hk ;=re u ;%smsglh f,aLk.; l< njla o meyeÈ,sj i|yka fkd fõ' fulS ld,h ;=< ;%smsglfha ksrjoH;dj wdrCId lr f.k tk ,oafoa ix>hd úiska l,ska l, /ia ù isÿ lrkq ,nk .K iÊCOdhkd l%uh úisks' tys § ;%smsglh ish¨ fokd úiska iduqyslj iÊCOdhkd lsÍu isÿ úh' Ydik b;sydifha m<uq jrg ;%smsglh f,aLkdrEV lsÍula isÿ jkafka j<.ïnd rdc iufha § h' tys § ñys÷ udysñ" wßÜG ysñ wd§ ,la jeis f;rjrekaf.a mrmqr úiska lgmdvñka /l f.k meñKs ;%smsglh mqiafld<j, ,shd ;nk ,§' ;%smsglh f,aLk.; lsÍug wdikak fya;=j jQfha neñKsháhd idh jYfhka kï lrk ,o fodf<dia wjqreÿ id.;h hs' fï ld,fha § ;%smsglOdÍ ia:úrhka jykafia,d Ôú;fha wdrCIdj flfia jqj;a ioaO¾ufha wdrCIdj m;d wkqrdOmqr rdcOdksh w;yer fkdfhla m%foaYj, úisÍ .shy' tneúka Wkajykafia,dg tla ;eklg /ia ù msglhka .K iÊCOdhkh lsÍug fkd yels ;;ajhla Wod úh' ksrdydrùfï § we;s jk ÿ¾j,;ajh ksid lgmdvï lsÍu o wmyiq úh' tfia u fndfyda l,la fm< iÊCOdhkh fkd lsÍu ksid ;%smsglfha mdG úIu;d" ÿreÉpdrK" fldgiaj, wvq jeä ùï isÿ ùug wjldY we;s úh ^úu,lS¾;s ysñ" ms' 57&' Woa.; jQ fujeks Wmøj ;;ajhka hgf;a lgmdvfuka ;%smsglh /l f.k tau tys wNdjh msKsi fya;= úh yels nj jgyd .;a f;rjre ta i|yd ms<shï jYfhka ;%smsglh .%ka:drEV lsÍug ;SrKh l<y' ;%smsgl md<sh o tys w¾:l:dj o uyd m%d{ jQ mqq¾j NsCIQka úiska jdpkd ud¾.fhka /l f.k wd nj;a i;ajhdf.a mßydKsh ÿgq NsCIqka ioaO¾ufha Ñria;sÓh i|yd fm< oyu fmd;aj, ,shQ j.;a uydjxifha i|yka fõ ^uydjxi" m'33 .d'103&' fï wdldrhg uqLmdG jYfhka meje;s wgqjd iys; ;%smsglh nqoaO mßks¾jdKfhka j¾I 454 mufKa § ud;=, ckmofha w¿f,ka úydrfha § m%:u jrg .%ka:drEV lrk ,oafoa h' fuu mqia;ldrEV ix.dhkdfõ § uq,iqk .;a f;rKqjka f,i úkhOr Wmd,s f;rekaf.a YsIHdkqYsIH mrmqfrys i;a;siajekakd jQ l=ka;.;a; ;siai f;reka f.a kduh i|yka fõ' nqoaO ld,fha f,aLk l,dj fkd ;sìKehs mejish fkd yels jQj;a th wd.ñl f;dr;=re ikaksfõoh i|yd Ndú;hg .;a njla fkd fmfka (Oldenberg, 1997, p.177)' nqÿka jykafiaf.a ,sÅ; jd¾;d lsisjla fYaI ù fkdue;s w;r Wkajykafiaf.a ish¨ b.ekaùï m%pdrh jQfha tajd u;lfha ord isá wkq.dñlhkaf.a jpk ud¾.fhks (Hackmann, 1988, p.31)' j¾;udkfha § fmd;a m;aj,ska bgqflfrk ld¾hhg jvd jeo.;a ld¾h Ndrhla merKs bka§h ixialD;sfha iauD;s iïm%odh uÕska bgqfldg we;' nqÿka jykafia foaYkd l< O¾uh m<uqj jdpkd ud¾.fhka o fojkqj ,sÅ; udOHfhka o wLKavj mj;ajd f.k taug yelshdj ,oafoa ,laÈj f:rjd§ka úiska muKs' tfy;a uOH wdishdfõ yuq jQ bmerKs fn!oaO uq,dY% yd kd,kaod jeks fn!oaO wOHdmk wdh;k foi úuiqï weiska n,k úg ,xldjg;a jvd fõ,dikska tu m%foaYj, fn!oaO idys;H f,aLk.; jkakg we;ehs is;sh yels h'
  • 9. 9 flfia jqj;a ,laosj b;sydih mqrd u f,aLk øjH Ndú; jQ njg f;dr;=re we;' uyskaod.ukhg fmr isg u ,laÈj f,aLk l,dj meje;sKs' ,laÈj m<uq rc jQ úch l=ure uOqrdmqr rcq fj; ,smshla hejQ nj uydjxifha i|yka fõ ^uydjxi" m'7 .d'51&' tfia jQj;a ,laÈj n%dyaóh wCIr ud,dj yd NdIdj ixj¾Okh jQfha uyskaod.ukfhka miqj hs' fï ld, mßÉfþoh ;=< iSy< wÜGl:d" jxil:d yd b;sydi jeks miq ld,Sk md,s .%ka:j,g uQ,dY% jQ mq¿,a .%ka: idys;Hhla uyd úydrfha meje;sKs' tajd ish,a, lgmdvñka mj;ajd .ekSug iu;alï we;a;jqka isáh o idys;H lD;s jYfhka ,shd ;eîug wjYH úh' ,sÅ; .%ka:hla fkdue;sj Ⱦ> idys;Hhla jkfmd;a lsÍu ÿIalr ld¾hhls' fufia fmkShk idOl wkqj fuf;la l,a ;%smsglh f,aLk .; j fkd meje;sfha hehs lSug fkd yels h' ta ta NdKl mrïmrdjka úiska iajlSh mrïmrdjkaf.a m%fhdackh i|yd ;%smsglfha wod< fldgia fmd;a jYfhka ilia lr f.k ;sfnkakg we;' fm< lgmdvï lsÍfï § YsIHhkag fmd;am;a o wjYH fõ' WoafoaY hkq tjeks ;%smsglh lgmdvï lsÍug Wmldrjk merKs fmd;a úfYaIhla nj fmfka' w¨úydr ix.dhkdfõ § isÿ jkakg we;af;a ta ta mrïmrdjka úiska mj;ajdf.k tk ,o ,sÅ; uq,dY% o iys; ;%smsglh wgqjd wdÈh iuÕ ii|d n,d ish¨ fokdg u ms<s.; yels m%ñ;shlska ixialrKh fldg m%ldYhg m;a lsÍuls' ;%smsglh .%ka:drEV lsÍula muKla fkd j ;%smsgl .%ka: ix.dhkd lsÍula o fuys § isÿ úh' .%ka:drEV l< ;s%msglfha msgm;a ,laÈj fkdfhla úydrj, ;ekam;a l< w;r wka rgj,g o /f.k hkakg we;' ;%smsglh .%ka:drEV lsÍfï tla wruqKla jQfha thg kj lreKq msúi jkakg yd tl;= lrkakg ;sfnk bv j<lajd,Su úh yels h ^úfÊnKavdr iy fudrgqj.u" 2004" ms'307&' ;%smsglfha ixj¾Okh wfYdal wjêfha kej;=K nj fmdÿ ms<s.ekSu hs' bka miqj ;jÿrg;a tys j¾Okhla fyda ixialrKhla isÿ úh yelsj ;sìKs kï fuu mqia;ldrEV ix.dhkdfjka Bg o bv j<lk ,§' mqiafld< fmd;a jeks merKs f,aLk udOHhka ld,h .; jk úg Èrdm;a ùu yd lDó Wjÿrej,g m;a ùu ksid tajd kej; kej; msgm;a lsÍug isÿ fõ' úúO f,aLlhka w;ska úáka úg fufia f,aLk msg;a lsÍfï m%;sM,h jkafka tl u lD;shg msgm;a rdYshla ìys ùu hs' túg tla tla f,aLlhdf.a msgm;aj, úioDY;d fmfkkakg mgka .kS' fï msgm;aj, mdG fkdfhla úg ¥IKh ù we;s nj fkd ryils' tneúka l%uj;aj msgm;a ,nd f.k tajdfha mdGdka;r ikaikaoh lrñka jvd;a WÑ; mdGh f;dard f.k ixialrK ld¾hhla l< hq;= fõ' ^ùrisxy" 1990" ms'16&' fï ksid merKs .%ka: ixialrKh w;s ÿIalr l%shd ud¾.hls' merKs lD;s iïnkaOfhka ixialrKhl § isÿ flfrkafka kj ixialrKhla ìys lsÍu u fkd fõ' tfy;a b;d u merKs uQ,dY%.; ±kqu lrd ,Õd ùug W;aidy ±Íu hs' fujeks ;%smsgl ixialrK ix.dhkd lsysmhla ,laÈj fuka o úfoaYhkays o isÿ fldg we;' w¨úydr ix.dhkdfjka miq oy kj jeks ishjfia § mqiafld< fmd;a uQ,dY% jYfhka f.k ;%smsgl ix.dhkd lsysmhla isÿ lrk ,§' l%s'j' 1871 § tjlg nqreu foaYfha uKavf,a k.rfha § ñksfvdka rcqf.a wkq.%yfhka uyf;rjreka m%uqL f,dj mqrd jevisák NsCIQka jykafia,d fooyia ydrishhla muK /ia ù ix.dhkdjla mje;ajQy' fuu ix.dhkdfõ uQ,sl wruqK jqfha nqÿka jykafiaf.a ish¨ u foaYkd iÊCOdhk lsÍu yd tys lsishï fjkila fyda w;yeÍula isÿ ù we;aoehs ishqï j mßCId fldg ixfYdaOkh lsÍu hs' fuu ix.dhkdj wjidkfha ish¨ fokdf.a talu;sl;ajfhka ;%smsglh iïu; lrk .kakd ,§' fuu wkqiaurKsh wjia:dfõ § isÿ jq iqúfYaI
  • 10. 10 ld¾hhla jQfha oCI Ys,amSka ,jd lsß.re~ mdIdK mqjre 729la u; ;%smsglh igyka fldg l=vd ia;+mj, ;ekam;a lsÍu hs' mdIdK mqjre u; ,shd we;s fuu ;%smsglh f,dj úYd,;u fmd; f,i o ie,fla' Ndr;fhaa isÿ jQ ix.dhkd ;=k;a" ,laÈj w¨úydr ix.dhkdj;a ie,ls,a,g f.k fuh f:rjd§kaf.a miajeks ix.dhkdj f,i y÷kajkq ,efí' fooyia mkaishh iïnqoaO chka;sh wkqiaurKh lrñka nqreufha tlai;a nqoaO Ydik ljqkais,fha wkq.%yfhka /ka.=ka k.rdikakfha uyd mdYdk .=yd kï jQ iqúfYaI Yd,djl mj;ajk ,o ihjeks ix.dhkdj md<s ;%smsglh f,djg u fnod §ug .kq ,enQ kQ;k m%h;akh f,i ye¢kaúh yels h' 1954 fjila mqr mif<diajl Èk wdrïN fldg nqoaO chka;sh imsfrk 1956 fjila mqr mif<diajl Èk f;la jir folla mqrd isÿ lrk ,o fuu ix.dhkdfõ m%Odk wruqKq ;=kla úh' 1' mia ksldhkays ;sfnk jerÈ wCIr úkHdihka yd w;ayeÍï wdÈh ixfYdaOk lsÍu 2' ;%smsglh iÊCOdhkd fldg uqøKh lsÍu yd tu msgm;a O¾u m%pdrh i|yd f,dj mqrd fnod yeÍu 3' nqreu rch wfkl=;a rgj,a iuÕ nqoaO Ydikh m;=rjd,Sug iyfhda.fhka l%shd lsÍu (Eecyclopaedia of Budhism iv, p.138)' nqreuh fuka u ldïfndach" ,d´ih" Y%S ,xldj yd ;dhs,ka;h hk rgj,ska W.;a f:rjd§ ia:úrhka jykafia,d tlaish y;<sia i;r kula fuu ;%smsgl ix.dhkdj i|yd iyNd.s jQy' ix.S;sldrlhka fufyh jk ,oafoa f:rjd§ rgj, uyd f;rjrekaf.ka iukaú; —PÜG ix.dhkd Tjdodpßh ix> kdhl ljqkais,h˜ uÕsks' thska f;dard m;a lr .kakd ,o úis mia kulf.ka hq;a —Ndrks;a;drl˜ kï jQ úOdhl lñgqj ix.dhkdfõ lghq;= fufyhjk ,§' ;%smsglh iÊCOdhkd lsÍug u;af;ka nqreu fm< yd Y%S ,xldj we;=¿ f:rjdo rgj,ska ,nd .kakd ,o ;%smsgl .%ka: ixialdrl uKav,hla úiska ii|d l%udkql+,j ixialrKh lrk ,§' fufia ixialrKh lrk ,o fm< miqj th uqøKh lrk ,o ,kavka md<s fmd;a iud.u uÕska o mßCId lrk ,§' tfia u f:rjd§ rgj,a ksfhdackh lrñka msysgqjd .kakd ,o ixialdrl lñgq uÕska b;d ishqï f,i th ;j ÿrg;a mßCId flßKs' tjeks tla ixialdrl lñgqjla jQfha Y%S ,xldfõ msysgqjd .kakd ,o ;%smsglh ms<sn| yi, ±kqula we;s ysñjrekaf.ka iukaú; ,xld W;a;Í;r iNdj hs' fuu iNdj úiska nqreu ;%smsglh" ,xldfõ úydria:dkj,ska ,nd .kakd ,o úúO mqiafld< fmd;a iuÕ ii|d n,d wjYH ksjeÈ lsÍï ixúOdhlhkag fhdackd lrk ,§' fuf;la meje;ajQ ish¨ ix.dhkd tla tla rgj,g muKla iSud jQ w;r fuu ihjeks ix.dhkdj f:rjd§ rgj,a tluq;=fjka isÿ l< neúka úfYaI;ajhla Wiq,hs' 1957 § ,la rcfha wkq.%yfhka m%ldYhg m;a jQ —nqoaO chka;s ;%smsgl .%ka: ud,dj˜ furg ;%smsgl uqøK b;sydifha jeo.;a wjia:djls' 2500 nqoaOchka;sh wkqiaurKh lsÍu i|yd ,la rch fjkqfjka msysgqjk ,o ,xld fn!oaO uKav,h hgf;a ;%smsgl mßj¾;kh ms<sn| ldrl iNdj;a m;a lrk ,§' tu ldrl iNdj úiska kï lrk ,o ia:úrhka jykafia,d úiska ;%smsglfha tla tla fldgia fjk fjk u f.k ixialrKh fldg isxy,g mßj¾;h lrk ,§ ^uydj.a.md<si" ms'Lxiii&' fm< yd isxy, mßj¾;kfhka hq;=j m<uq jrg ;%smsglh iïmQ¾Kfhka ixialrKh fldg .%ka: ud,djla jYfhka uqøKfhka fmdÿ ck;dj w;g m;a lsÍu w¨úydr ix.dhkdfjka miq ,laÈj isÿ jQ jeo.;a isoaêhla f,i ie,lsh yels h'
  • 11. 11 óg fmr wjia:d .Kkdjl § ;%smsglh ixialrKh lsÍug" mßj¾;kh lsÍug yd uqøKh lsÍug m%h;ak ord ;sfí' fmd;a.=,a úydrj, ;snQ mqiafld< fmd;a tl;= mdol lrf.k fujeks ixialrK isÿ fld we;' tla tla ;eke;a;ka fyda lKavdhï yqol,dj lghq;= lsÍu i|yd fhduq ùfuka fïjd fndfyda úg wid¾:l jQ nj fmfka' fï w;r uE; ld,fha jeo.;a wjia:djla jkafka fodr;shdfõ w;a;oiais ysñhkaf.a ^1806-1898& uQ,sl;ajfhka uykqjr Èia;%slalfha yÕ=rkafl; fmd;a.=,a úydrhg ,laÈj úisÍ meje;s mqiafld< fmd;a tla/ia fldg tajd wdrCId lsÍu i|yd mshjr .ekSu hs (Piyadasa, p.45)' fuu ;%smsgl ixialrK ix.dhkdfõ m%;sM,hla jYfhka úkh msglh ixialrKh fldg msgm;a fldg me,auvq,a, úydrfha ;ekam;a lrk ,§' ,laÈj jeishkag ;%smsglh y÷kajd §u i|yd ñys÷ uyf;rKqfjda b;d l%uj;a jev ms<sfj<la wkq.ukh l<y' m<uq fldg Wkajykafia úiska ;%smsgl md<sh ,la jdiSkag y÷kajd fok ,oafoa Tjqkaf.a jHjydr NdIdj jQ fy< niska O¾u foaYkd lsÍfuks' ñys÷ ysñhka úiska ,laÈj fo;ekl § fy<Èõ niska oyï jodrd ,lajeis ckhd oyug leue;a;ka njg m;a l< nj uydjxifha i|yka fõ ^uydjxi" m'14 .d'65&' Wkajykafia ,lajeishkaf.a nqoaê uÜgu fuka u" Tjqkaf.a Ôjk rgdj yd úYajdihka flfrys wjOdkh fhduq lrñka jvd WÑ; wjia:d yd ia:dk o f;dard f.k ;%smsglfha jvd;a iqÿiq jk iQ;% foaYkd tlska tl foaYkd l< nj fmfka' Wkajykafiaf.a foaYkdjka b;d fõ.fhka rg ;=< me;sr .sh j.g f;dr;=re we;' ,la rcqf.a nqoaêuÜgu úuiSfuka wk;=rej foaYkd l< mKaä; f.dapr jQ pq,a,y;aÓmfodmu iQ;%h weiQ y;<sia oyila msßi nqÿ oyu je<| .;ay' tu Èkfha § u ñyska;,d m¾j;fha § ñys÷ ysñhka úiskaa foaYkd lrkq ,nQ iuÑ;a;mßhdh iQ;%h Y%jKh i|yd iDoaêu;a iquK idufKarhka úiska uq¿ Èjhskg u wefik fia ld, f>daIdj mj;a jk ,§' fojeks Èkfha § rc msßi we;=¿ ck;djg úudkj;a:q" fm;j;a:q" iÉpixhq;a;" foj¥;" wdisúfidmu hk ;%smsgld.; iq;%j,ska O¾u foaYkd wikakg ,eìKs' ;=ka jeks Èkfha § uyf;reka úiska f:rjd§ nqoaO Ydikfha;a ,laÈj ixialD;sfha;a flakaøia:dkh jYfhka wjqreÿ oyilg jeäld,hla jecUqKq uydúydrfha iSudnkaOkh isÿ lrk ,§ ^uydjxi" m'15&' fufia Wkajykafia Èk y;la uq¿,af,a iQ;%dkaa; O¾u foaYkd meje;aùfuka oyia .Kkska ck;djg O¾udjfndaOh ,nd §ug l%shd l<y' ñys÷ ysñhka úiska meje;a jQ foaYkdjka fy< niska isÿ l< nj i|yka fldg ;sîfuka meyeÈ,s jkafka tu foaYkdjka ,la jeishkaf.a Wreuhla fldg ;eîug .;a m%h;akh hs' ck;dj oyia .Kkska /ia ù O¾u Y%jKh lsÍu;a ta w;ßka fndfyda fofkl= meú§ ùu;a ksid fuu O¾u foaYkd fmdÿ ck;djg jegfyk ;ukaf.a u NdIdfjka mj;ajkag we;s nj ms<s.; yels h' O¾uh foaYkd lsÍu yd Y%jKh lsÍu uÕska muKla iiqfka ÑriaÓ;sh n,dfmdfrd;a;= úh fkd yel' ;%smsgld.; foaYkdjka jvd;a w¾:j;a jkafka yd wdrCId jkafka ta yd ne÷Kq ixialD;shla ;=<sks' túg O¾uh ck Ôú;fha ienE fldgila njg m;a fõ' ñys÷ uyf;rKqjka uq,sl ù uydfndaêh yd NsCIqKS Ydikh jevu ùu;a" :Qmdrdu ia;+mh f.dvkexùu;a uÕska ,laÈj fn!oaO ixialD;sfha Wodj igyka úh' ;%smsglh mrmqßka mrmqrg fndfyda ld,hla ksremøs;j mj;ajd f.k hdu i|yd rfgys ixialD;sl jevms<sfj<la wjYH úh' ia;+m" fndaê" ms<su wd§ wx.j,ska hq;a fjfyr úydr bÈ fldg ñksiqkaf.a is;a i;ka ;=< wd.ñl Y%oaOdj jeä ÈhqKq
  • 12. 12 lsÍfuka iiqk iÔú wdh;khla njg m;a úh' fujeks ixialD;sldx. nqÿ oyfï yr moaO;sh f,i ie,lsh fkd yels jqj;a ioaO¾ufha wkd.; meje;aug tajd ufydamldÍ úh ^O¾ulS¾;s ysñ" 1991" ms'11-28&' ñys÷ uyf;reka úiska ,la rcq jQ foajdkïmsh;siaihkaf.a wkq.%yfhka fï i|yd b;d l%uj;a jev ms<sfj<la iïmdokh lrk ,§' ;%smsgl O¾uh wdrCId lsÍu msKsi f:rjd§ NsCIqka úiska bgq l< ld¾h Ndrh id¾:l ùu i|yd ,laÈj ks¾udKh jQ fuu wd.ñl mqo ms<sfj;a iys; fn!oaO ixialD;sh ksid ukd miqìula ielisKs' tfia u nqoaO Ydikfha m%Odk .sys wdrCIlhd jYfhka rcqf.a ld¾h Ndrh o jeo.;a úh' ta wkqj foajdkïmsh;siai rcq nqoaO wd{dj we;=<; jdih lrkq leue;sj wkqrdOmqr k.rh o we;=<;a fldg iSud nkaOkh lrk f,i b,a,d isáfha h ^uydjxi" m'15 .d'82" 83&' fuhska meyeÈ,s jkafka fu;eka mgka nqoaO Ydikh wdrCId lsÍu ,la rcqf.a m%Odk j.lSu njg m;a jQ wdldrh hs' fuf,i nqoaOd.u ,la rcfha wd.u njg m;a fldg iiqkg mQ¾K wkq.%y oelaùfuka ;%smsgl O¾ufha wdrCIdjg uy;a msgqn,hla ie,isKs' ^rdyq, ysñ" 1989" ms'65-80&' ,laÈj ;%smsgl O¾ufha wdrCIdj i|yd rdcH;ajh úiska ,nd fok ,o wkq.%yh iEu l,ays lemS fmksKs' ñys÷ uyry;ka jykafiaf.a wd.ufhka miq isxy,hkaf.a cd;sl wd.u njg nqoaOd.u m;a úh' nqoaO Ydikfha m%uqL wdrCIlhd njg m;a jQfha ,la rcq h ^rdyq, ysñ" 1992" ms'17&' nqÿ iuh yr moaO;sh jYfhka ;nd f.k ks¾udKh jQ ,laÈj ixialD;sh ;=< NsCIqka jykafia,d muKla fkdj rcqf.a mgka idudkH mqrjeishd olajd ish¨ fokd u nqoaO Ydikfha wdrCIdj msKsi l%shd l< msßila njg m;a úh' ,laÈj m<uq ix.dhkdfjka miq ñys÷ ysñhka /f.k wd foaYkd md<sh yd wgqjd iajfoaYsh ck;djf.a m%fhdackh i|yd fy<Èõ NdIdjg fmr<Su o isÿ jQ nj u;hls' tfy;a f:rjd§ ;%smsglh md,s NdIdfjka u mj;ajkakg we;ehs is;sh yel' foaYkd md<sh ;=< fy< mdG olakg fkd ùu;a nqoaOf>daI ysñhka fy< wgqjd md,shg fmr¿E nj úkd fy< niska ;snQ md<shla .ek i|yka fkd lsÍu;a ;%smsglh fy< niska fkd ;sì njg idOl fõ' uydwßÜG m%uqL iajfoaYSh NsCIQyq fuu ix.dhkdjg iyNd.s fjñka u.O niska wd nqoaO ld,Sk wgqjd isxy,g keÕ=jd muKla fkdj kj fy< wgqjd o ksmojQy' ñys÷ udysñhka úiska fm< oyu y÷kajd §u;a iuÕ u ,laÈj jeisfhda th mßj¾;kh lsÍu yd w¾:l:kh lsÍu o wdrïN l<y' ñys÷ ysñhkaf.a yd nqoaOf>daI ysñhkaf.a ld,h w;r furg ks¾udKh jQ fy< wgqjd .Kkdjls' fï w;r uydwÜGl:dj hkqfjka nqoaOf>daI ysñhka ish lD;sj, m%Odk uq,dY%hla f,i olajd we;af;a isxyf,ka ;nk ,o uq¿ ;%smsglhg u l< wgqjdjls' fufia uydmÉpÍ yd l=rekaÈ wd§ jYfhka isxyf,ka ;nk ,o wgqjd yhla ms<sn| u,,fialr uy;d ^1965" ms'50& i|yka lr hs' ,laÈj úkh ix.dhkdfjka miq ;u ld¾h Ndrh wjfndaO lr .;a ,laÈj NsCIQ mrmqr w¾:l:k iïm%odh jvd;a W;al¾Ij;a f,i mj;ajdf.k .sh o uq,a nqÿ iufha b.ekaùï úmÍ; fkd lsÍug;a tys ks¾u,;ajh wdrCId lsÍug;a j. n,d .;ay' nqÿ iuh Wmka ìu jQ bkaÈhdfjka yd bka miqj th me;sÍ .sh rgj,ska wNdjhg .sh o ,laÈj th fï olajd wdrCId lr .ekSug yels ùfï l%shdj,sh msgqmi we;af;a fï wgqjd iïm%odh hs' isxy, NsCIqyq ;%smsglh lgmdvï lsÍfuka yd mqyqKq lsÍfuka fuka u fy< w¾:l:k iïm%odhla ks¾udKh lsÍfuka o ,laÈj nqÿ iuh ld,-foaY jYfhka Wmøjj,ska f;drj mj;ajd f.k hdug mshjr .;ay' ioaO¾ufha ÑriaÓ;sh i|yd fm< yd wgqjd wdrCId lsÍug m%dfhda.sl jev
  • 13. 13 ms<sfj<la ,dxlSh NsCIqj úiska wkq.ukh lrk ,§' mdrïmßlj ,dxlsh NsCIqjf.a Wreuh fuka u j.lSu o jQfha ioaO¾ufha wdrCIdj yd meje;au Wfoid tlS ld¾hNdrh lemùfuka bgq lsÍu hs' tla mrmqrlska B<Õ mrmqrg ysñjk Wreuhla f,i uyf;rjre ;%smsglh fuka u wgqjd o /l .;ay' ñys÷ ysñhka úiska ,laÈj f.fkk ,o nqoaO NdIs;h yd tys wgqjd Ndr;fha úYajikSh idys;H iïm%odhlska meje; tkakla nj ms<s.; yels h' uyry;=ka iys; uydf:Íh mrmqr úiska ix.dhkd ;=klg Ndckh fldg" wkH ,íëka fuka u uydidx>sl wd§ ifydaor fn!oaO ixialrKj,ska o wdrCId fldg yels;dla uq,a nqoaO foaYkdjg wdkqYx.sl f,i mj;ajd f.k tk ;%smsglhla ,laÈjg o /f.k tk ,oehs is;sh yels h' j¾;udkfha olakg ,efnk fï md<s ;%smsglh O¾udfYdal rcqf.a ld,h jk úg iïmQ¾K ù ;snqK;a ke;;a ñys÷ udysñhka úiska ,laÈjg /f.k tk ,oafoa wfYdal wjÈh f;la uyf;reka úiska ksielj yd iq/lsj mj;ajd f.k meñKs nqÿ iuh úh hq;= h' md<s ;%smsglh ,laÈjg ,eîu ms<sn| phs,av¾ia" ´,avkan¾.a" fjiag¾.dâ" l+ka" *%Ekala" Íia fâúâia hqj<" .hs.¾ we;=¿ ngysr úh;=ka úiska iajlSh u; bÈßm;a fldg we;' fï ms<sn| .eg¨ u;= ù we;af;a md,s NdIdfõ kscìu fldfyao hkak .ek fiùug Tjqka úiska olajk ,o n,j;a Wkkaÿj ksid nj fmfka (Hazra, 1998, p.17-44)' flfia jqj;a ,laÈjg ,enqKq md<s ;%smsglh ñys÷ ysñhkaf.a kscìu jQ WÊchsksfha meje;s ixialrKhla úh fkd yels h' fndfyda ÿrg úYajdi lghq;= idCIs wkqj md<s ;%smsglfha .%ka: jeä fldgila ,laÈjg ,eì we;af;a u.O yd wdkaø m%foaY iuÕ ;snQ ixialD;sl iïnkaO;d Tiafia nj ms<s.ekSu hs ^chúl%u" 1969" ms'58&' oUÈj Wmka nqÿ iuh wjqreÿ oyila hk úg uq¿ukska u tráka w;=reoka ù .sfha h' tfy;a nqÿ oyu f,dal jHdma; wd.ula njg m;a l< wfidal wêrdcHhd ksid f:rjd§ nqÿ iuh ,xldj" nqreuh" ishu jeks rgj, wo olajd u ia:dms; j ;sfnkq olakg ,efí' thskq;a msßisÿ f:jd§ nqÿ iuh wo olajd iq/lsj mj;skafka Y%S ,xldfõ nj f,dal jdiSkaf.a ms<s.ekSu hs' kQ;k f,dalfha fkdfhla rgj,g f:rjd§ nqÿ oyu ,nd fok ,oafoa Y%S ,xldj úisks' tneúka fï rg f:rjd§ nqÿ oyfuys flakaøia:dkh f,i i,lkq ,efí ^O¾ulS¾;s ysñ" 1995" ms'50&' f:rjd§ iïm%odh m%Odk ksldh njg m;a jq ,xldfõ md<s ;%smsglh wdrCId lsÍu" jHdma; lsÍu yd fmdaIKh lsÍu i|yd iaÓr jev ms<sfj<la ks¾udKh ù ;sìKs' f:rjdo hkafkys iQ;%d.; w¾:h jkafka hï O¾uhla weiQ úg th iaÓr f,i isf;a OdrKh lsÍu hs' ñg mQ¾jx.uj [dKjdoh msysgd ;sfí' [dKjdoh hkq hula lS muKska th fmr<d lSug we;s yelshdj fkdfyd;a lshk ,oao kej; lSu hs' flfkl=g lshk ,o foa fmr<d lSu kï jQ yelshdj fyj;a [dKjdoh we;' tfy;a ta lS fofhys iaÓrj msysàu fyj;a f:rjdoh ke; ^fÄudkkao ysñ" 1992" ms'13&' isoaOd¾: f.!;uhka flfrys [dKjdoh jQ oekSu fuka u f:rjdoh kue;s iaÓrNdjh o msysgd ;snQ nj wßhmßfhaik iQ;%fha i|yka fõ ^uÊCêuksldh1" ms'404&' wgqjd.; ks¾jpkh wkqj ioaO¾ufha iaÓNdjh wfmaCId l< iïm%odhla f,i f:rjdoh y÷kajd we;s wdldrh thska meyeÈ,s h' tfia jqj;a ,laÈj f:rjdoh f,i w¾:l:kh fldg we;af;a ;%smsglh wdrCId l< NsCIq ixia:dj hs'
  • 14. 14 fï wkqj f:rjdoh hkakg u; folla we;' m<uq jekak" ;%smsgl O¾uh iaÓr Ndjfha msysgjd lgmdvñka mj;ajd f.k tkafkah hk w¾:h hs' fojekak kï" wgqjdpd¾h u;h jk uydldYHmd§ uyf;rjrekaf.a jdo mrïmrdj fkd lv fldg orkafka h hkakhs' flfia fj;;a md<s ;%smsglh f:rjd§kaf.a uQ, .%ka:dj,sh jQ fyhska tajd o f:rjdo kñka y÷kajd we;' fï wkqj f:rjdo O¾uh jkafka iQ;%" úkh" wNsO¾uh hk ;%smsglh hs' ,xldj" nqreuh" ishï wd§ rgj, ;%smsglh fuka u f:rjdohg we;=<;a wgqjd" àld" m%lrK" ikak" .egmo" ix.%y wd§ mßjdr lD;s ksmoùfuka md,s idys;H fmdaIKh fldg we; ^fÄudkkao ysñ" 1992" ms'15&' ,laÈj f:rjdoh iïmQ¾K jkafka fulS mßjdr idys;Hh o tla fldg .ekSfuks' f:rjdoh Y; j¾I úis myl muK ld,hla nqÿka jykafiaf.a Y%s uqL foaYkdj ksle<e,aj wdrCId l< iïm%odh f,i ie,fla' Wkajykafia wdrïNfha § u foaYkd lrk ,o O¾u" isoaOdka; yd úkh m%{ma;s fkd lv fldg wdrCId lsÍfï f.!rjh f:rjd§kag ysñ fõ ^wNhjxi" 1999" ms'18&' nqÿka jykafia Wmka Ndr;fha Y; j¾I folla jk úg f:rjd§ iïm%odh len,sj,g ì£ f.dia wNdjhg .sh o ,xldj tys wdrCIs; ia:dkh njg m;a úh' tla w¾:hlska ,laÈj f:rjd§ka hkq ñys÷ uyf;rekaf.ka meje; tk wdpd¾h mrïmrdj hs' ;j;a w¾:hlska f:rjdoh ix.S;sldrl uyry;a mrmqr úiska iqrlsk ,o ks¾u, nqoaO foaYkdj we;=<;a ;%smsglh hs(World Scriptures, 1991, p.15)' fï ksid f:rjdoh hkqfjka nqÿka jykafiaf.a b.ekaùï w¾:j;a jqj o th uq,a nqÿ iuh iq/lsj mj;ajd f.k meñKs NsCIq iïm%odh jYfhka ye¢kaùug o iqÿiq nj ms<sf.k we; (The World’s Religions, 1982, p.235)' wÜGl:dj,g wkqj f:rjdoh yd md<sh fjk fjk u olajd ;sîfuka fï fol tlla fkd jk nj meyeÈ,s fõ' f:rjdoh hkqfjka woyia jkafka md<sh u fkd jk nj jðr[dK ysñfhda ^2000" ms'85& mji;s' ta wkqj f:rjdoh hkqfjka woyia lrk ,oafoa ;%smsgld.; iQ;% ms<sn| hï hï wjia:dj, f:Íh wdpd¾hjreka úiska ork ,o u;jdoh hs' nqoaOf>daI ysñhkaf.a wjOdkhg ,lajQ Wm;siai" Mqiaifoj" uydmÿu" uydiqïu hk ia:úrhka jykafia,d f:jdofha wdÈ l¾;Djrfhda jQy' Wkajykafia,d úiska O¾u úkh ms<sn| ork ,o u;jdo wgqjdj, idlÉPd fldg we;' tlS u;jdo md<sfhka fjka fldg oelaùu i|yd w;a;fkdau;s fyda wdpßhjdo f,i y÷kajd we;' w;a;fkdau;s kñka y÷kajk ,oafoa iQ;%" wNsO¾u" úkh wÜGl:djkays wdjd jq ish¨ f:rjdohka h' tfia u f:ßh wdpd¾hjrhka hkq ,laÈj uydúydÍh wdpd¾hjdo wkqj .sh mrïmrdj hs' fuhska meyeÈ,s jk lreKla we;' tkï uydúydÍh wdpd¾h mrmqr úiska fm<;a ta ms<sn| ;sfnkakd jQ w¾:l:k;a fjk fjk u mj;ajd f.k meñKs nj hs' fï l%ufõoh ksid ;%smsgld.; O¾ufha fjkila fyda ixiaalrKhla we;s lsÍug wjldYhla NsCIqkag fkd ù h' fuu iïm%odh ;=< wdpd¾hjreka úiska iQ;%dka; ms<sn| flr;rï w¾:l:k yd u;jdo bÈßm;a l< o tajdhska ;%smsglfha ks¾u,;ajhg ydkshla lr fkd .kakd ,§' ,laÈj ia:úrjd§yq ;%smsgld.; nqoaO jpkh Y=oaO ,sheú,a,la fia mú;%j wdrCId l< w;r bÈßm;a lrk ,o u;jdo Bg ñY% fkd fldg wgqjdj, fjk u ;enQy' fï ksid ,laÈj nqoaO foaYkdfõ ks¾u, Ndjh ;yjqre ùug wgqjdlrKh o m%n, fya;=jla jQ nj fmfka' Ndr;fha § nqoaO foaYkdj úúO ixialrKj,g Ndckh ùug fya;=jla jQfha tu fm< ;=<g u ixialrK we;=<;a lsÍug hdu hs' ld,-foaY jYfhka fufia ;%smsglh ixialrKh lsÍug hdfuka uq,a nqÿ iufha ,CIK uelS .sfha h' nqoaOf>daI ysñhka úiska wgqjdlrKh wdrïN
  • 15. 15 fldg md,s NdIdj NsCIQkaf.a wd.ñl NdIdj njg m;a lsÍfuka f:rjdoh jvd;a by<g Tijd ;nk ,§' uydhdk fuka fkd j ,laÈj f:rjd§ iïm%odh ia:djr Ndjhlg m;a ù ;sîu ksid miq ld,Skj ;odikak rgj, o md<s ;%smsglh uy;a ms<s.ekSug ,laúh' tneúka ,laÈj wdrCId jQ md<s ;%smsglh merKs;u fn!oaO uq,dY%h jYfhka i,ld ol=Kq È. rgj, o uekúka jHdma; úh' nqreuh" ;dhs,ka;h" ldïfndach" iy ,d´ih jeks rgj,a f:rjd§ rgj,a njg m;a ùug ,xldj iuÕ meje;a jQ fï wd.ñl in|;d jeo.;a úh (Hazra, 1991, p.170)' tfldf<dia jk ishjfia muK w.aksÈ. wdishdfõ rgj,g nqÿ iuh kue;s c, oyr .,d .sfha ,laÈj f:rjd§ W,am;ska nj ms<s.efka' kQ;k nqoaOd.u ms<sn| ngysr úh;=ka w;r uydhdkh W;=re nqÿ oyu jYfhka o f:rjd§ md<s ;%smsglh ol=Kq nqÿ oyu f,i o idlÉPdjla wdrïN jQfha fï miqìu weiqßKs (Hackmann, 1988, p.93)' W;=re-ol=K jYfhka nqÿ oyu fnod olajd we;af;a N+f.da,Sh jHdma;sh ms<sn| idOlh i,ld fkdj uydhdk yd f:rjdo hk uyd fn!oaO iïm%odhka fol ms<sn| idlÉPdjla lsÍu i|yd nj meyeÈ,s h' f:rjd§ nqÿ iuh b.ekajq úoHdia:dkh f,i uydúydrh úfoaYhkays o m%p,s; úh' tksid w;S;fha § ;%smsglh yd tys wgqjd ;=,kd;aul f,i yeoEÍu i|yd nqoaOf>dI" úYdL" ms;su,a, yd Oïumd, jeks mçjre uydúydrhg meñKshy' uydúydrh Èjhsfka fuka u úfoaYhkays o f:rjd§ nqÿ iufha Wkak;sh Woid uyÕ= fufyhla bgq l< nj fmfka' uydúydrh f:rjd§kaf.a flakaøia:dkh f,i m%isoaO jqj;a b;a-isx kï Ök jkaokdlre wNh.sßh o f:rjd§ úydrhla f,i y÷kajd we; ^lreKdr;ak" 1969" ms'83&' uydúydrh;a wNh.sßh;a ms<s.;af;a tl u ;%smsglh jqj;a úkh msglfha we;eï O¾u fldÜGdY ms<sn| fjkia jQ újrK meje;sKs' wNh.sßjdiSka úiska bkaÈhdfjka meñKs OïureÑ kï ksldhla ms<s.ekSu yd f.daGdNh rc iufha ffj;=,Hjdoh wNh.sß úydrfha m%pdrhùu ksid f:rjd§ iïm%odfha ienE Wreu fmkaùug Tjqkag fkd yels úh' ffj;=,Hh jdohg úreoaO jQ Wiais,sh;siai ysñ ish wkq.dñl msßi legqj wNh.sßh yer oud oCIsK úydrfha jdihg .shy' fuhska miq lf,l id.,sl f;rekaf.a kñka id.,sl ksldh hehs ;=kajk ksldhla wdrïN úh ^tu" ms'85&' id.,sl ksldh uydúydrhg ;Èka úreoaOj isá ksldhls' wNh.sßl fyda id.,sl fyda uydúydrhg tfrysj .sh ,laÈj we;s jQ fjk;a ksldhla úiska fyda md,s ;%smsglh m%;sfCIam l< njla lsis ;efkl i|yka fkd fõ' tfy;a úúO ld,j, § furgg meñKs uydhdk m%jK;djkag myiqfjka yiq jQ neúka Tjqkag ;%smsglh ;ukaf.a tl u weoys,a, jYfhka ;nd .ekSug fkd yels úh' fï ksid ;%smsglh ksle<e,aj mj;ajd .ekSfï tl u f.!rjh uydúydrhg ysñj ;sfí' uydúydrfhka neyerj .sh NsCIqka f:rjd§ iïm%odh m%;sfCIaam lrk ,§' Tjqyq O¾u úkh ksoyfia w¾: újrKh l< w;r uydhdk wd§ úfoaY wd.ñl m%jK;djkag újD; Ndjhla m< l<y' tfy;a f:rjd§yq fojk ix.dhkdfõ mgka u O¾u úkh ms<sn| lsishï fyda fjkialula we;s lsÍug úreoaOj isáhy' uydúydrh n,j;aj isá neúka f:rjdo yd uydhdk jYfhka ,laÈj we;s jQ ksldhka;r jdo ksid md<ss ;%smsglhg nrm;, wk;=rla fkd jq nj is;sh yel' tfy;a fj;=,H msglh jeks uydhdk .%ka:j,g kï ,laÈj wdrCIs; ia:dkhla fkd ù h' f:rjd§ka ;%smsglh fjkia fkd fldg /l .ekSug fndfyda fjfyi .;a nj jxYl:d yd wgqjd weiqßka ;yjqre lSÍug W;aidy ord we;' tfy;a wjqreÿ fooyia mkaishhla ;rï È.= ld,hla
  • 16. 16 ;=< tys flaj, mßY=oaO;ajh ;yjqre lsÍu Wkajykafia,dg myiq lghq;a;la fkd ù h ^nqoaOo;a; ysñ" 1960" ms' xviii&' fuhg n,j;a u ndOlh jQfha ksldh fNao fyj;a wdpd¾jdo hs' nqoaO mßks¾jdKfhka miq Y; j¾I folla we;=<; fkdfhla u;jdo we;s jQ w;r tajd uq,a fldg úúO ksldhka ìys jkakg úh' nqoaO mßks¾jdKfhka j¾I ishhla .; jk ;=re NsCIqka w;r m%Odk fn§ula we;s fkd ù h' tfy;a fojk ix.dhkdfjka miq u;fNao W.% ù jÊð mq;a;l NsCIqka oioyila /ia ù uydf:r iïm%odh m%;sfCIam lrñka mdG,smq;%fha uydix.S;s kñka fjk;a ix.dhkdjla fldg m<uq ksldh fNaoh isÿ lrk ,§' thska Y; j¾Ihla we;=<; merKs f:rjd§ iïm%odh fldgia 11lg fn§ .sh w;r uydidx>sl kñka ye¢kajQ wmr ksldh fldgia 5lg fn§ .sfha h ^isxy,§mjxih" m'4 .d'90-93&' fufia ksldh oy wglg fn§ .sh iiqk ,laÈj wÜGl:d mßj¾;k ld,h jk úg ;j;a j¾Okh ù meje;sKs' ta wkqj uyfiak rc wjÈh jk úg ,laÈj f:rjd§yq uydúydrjdiS úNÊcjd§yqh" wNh.sjdiS O¾ureÑlfhdah" fÊ;jkjdiS id.,slfhda h" hkqfjka fldgia ;=klg fn§ isáhy' tfia jqj;a Ndr;fha fuka fkdj ,laÈj f:rjdohg tfrysj .sh wdpd¾hjdohkag ksoyfia keÕS isàug ;snQ bv lv weysÍ ;sìKs' thg tla fya;=jla jQfha ,laÈj nqÿ iuh /f.k meñKs úYajikSh ;eke;a;d jYfhka ñys÷ udysñhka ish¨ fokd úiska u wújdofhka ms<s.ekSu hs' Wkajykafia ;%smsglh muKla fkdj wgqjd o /f.k wd nj ,laÈj wgqjdjkays i|yka lsÍfuka meyeÈ,s jkafka furg ;j;a wdpd¾hjdohlg ta fjkqfjka l< yels lsisjla fkd ;sì nj hs' flfia fj;;a ,laÈj fujeks wdl,amhla jQfha uydúydßl NsCIQkag muKla nj fmfka' Ndr;fha ;%smsglh ksoyia u;OdÍkaf.a n,mEïj,g yd NdIdka;r ixialrKj,g ,laùug ndOdjla fkd ù h' ,laÈj fuka ;%smsglh fjkqfjka fmkS isák uyd iïm%odhla ks¾udKh ùug Ndr;fha miqìula fkd ;sìKs' Ndr;fha meje;s wd.ñl" iudÔh yd NdId;aul fjkialï ksid l,ska l,g nqoaO foaYkdj ksoyfia ixialrKhkag n÷ka jk wdldrh oelsh yel' fojeks ix.dhkdfjka miq ksldh ìysùu;a iuÕ úúO mCI wkqj .sh O¾u .%ka: ks¾udKh ùu wdrïN úh' tfia fn§ .sh jÊð mq;a;l NsCIqka úiska uq,a O¾u ix.%y ì| wkH O¾u ix.%yhla l< nj §mjxYh i|yka lr hs ^isxym§mjxih" m'4" .d'71&' ta wkqj Tjqyq tlg ix.%y fldg ;snQ iQ;% fldgia wka ;ekl ;enQy' ksldh myg we;=<;a O¾uh o tys w¾: o fjkia l<y' úkh msglfha idrdxYh jk mßjdrh o wNsO¾uhg wh;a fldgia yh o máiïNsod" ksoafoai yd cd;lj,ska fldgila o hk fuf;la fldgia bj;a fldg wfkla .%ka:hla ksmehQy ^f;dauia" 1962" ms'48&' fuf,i O¾uh yd úkh fjkia lsÍu wkH Ydikhla fyj;a fjk;a O¾u-úkhla ìys ùug fya;= úh' ffj;=,Hjd§ka úiska o ;ukaf.a u msglhla ix.%y lrk .kakd ,§' ffj;=,Hjd§yq nqÿrÿka f,dj kQmka nj;a Wkajykafia ;=iS foõ f,dj isg wj;drhla muKla fuf,djg tjQ nj;a mejiQy ^rdyq, ysñ" 1989" ms'91&' Tjqka úiska f:rjd§ msglh nqoaO foaYkdjla fkdj wdkkao ysñf.a m%ldY f,i y÷kajk ,§' mQ¾K kï fjf<kafol= O¾uOd;=j kï uydhdk .%ka:hla ,laÈjg f.kd nj;a wNh.sßjdiSka tu .%ka:hg mQcd meje;ajQ nj;a ksldh ix.%yh i|yka lr hs ^ksldhix.%y" ms'16&' m<uq jk fiak rcq oji ^l%s'j'840& jdðÍhjdo kï ryia nK úfYaIhla ,laÈjg f.kd nj o tajd r;k iq;%dÈhg úreoaOj W.;a nj o ksldh ix.%yfha mejfia' l%s'j' 973 § kd,kaod úYajúoHd,fhka ;%smsgldpd¾h Wmdêh ,;a O¾ufoaj kï f;rkula Ökhg f.dia
  • 17. 17 uydfõmq,a,OdrKS kï lD;shla rpkd l< nj i|yka fõ ^nqoaOo;a; ysñ" 1960" ms'16&' fï wdldrhg uydhdkfha n,mEï Tiafia md<s ;%smsglhg neyeßka .sh idys;Hhla fn!oaO rgj, fuka u ,laÈj o me;sr .sh wjia:dj, § uydúydÍh NsCIqka buy;a lem lSÍula fldg iajlSh ;%smsglh yd f:rjd§ iïm%odh wdrCId lsÍug lghq;= l<y' Wkajykafia,df.a w¾:l:k iïm%odh mjd iqrCIs; lrk ,§' tneúka nqoaOf>daI ysñ jeks ol=Kq bkaÈhdfjka meñKs wgqjd¾hhka o mßCId fldg Wkajykafia,df.ka ,laÈj f:rjd§ iïm%odhg wk;=rla isÿ fkd jk nj iel yer oek f.k u uydúydrfha mqia;ld,j, fmd;a m;a ,nd §ug ;SrKh l< nj fmfka ^nqoaOo;a; ysñ" 2002" ms'148&' fkdfhla ksldhdka;rjdohkag yiq jqj o ish¨ j¾.fha ixialrKhkag fmdÿ jQ uq,a ;%smsglhla mj;skakg we;ehs hk úYajdih neyer l< fkd yel' ksoiqkla f,i f:rjd§ka yd i¾jdia;sjd§kaf.a O¾u .%ka:j, ie,lsh hq;= ;rï ÿrlg iudk;ajhla olakg ,eîu úfYaI;ajhls' ta wkqj fï ksldh folg fn§ .sh ;%smsgl ixialrK fol uq,ska m%dlD; NdIdfjka fmdÿ ie,eiaulg wkqj ;sfnkakg we;ehs úYajdi flf¾ ^f;dauia" 1962" ms'58&' miq lf,l ksldhhka jYfhka ì£ hdu ksid fï ;%smsgl ixialrK fol fjka fjka jYfhka yev .efikakg we;' iEu fn!oaO iïm%odhlu moku f,i ie,flkafka uq,a nqoaO jpkh hs' th fkdfhla ksldhka úiska úia;r lrk ,o nj i;Hhls' f:rjdoh o tjeks w¾:l:k iïm%odhls' f:rjd§ ;%smsglh ta whqßka u fkd ms<s.;a; o fjk;a fn!oaO iïm%odhkag wh;a O¾u ix.%y ;=< o tys fldgia wvq jeä jYfhka olakg ,efí ^wNhjxi" 1999" ms'19&' thska fmkS hkafka lskï iïm%odhla Tiafia j¾Okh ù .sh o ish¨ fokdg u fmdÿ jQ uq,a ;%smsglhla mejf;kakg we;s nj hs' Ydik b;sydifha f:rjd§ iïm%odh úiska isÿ l< fiajh yd lemùu úuid n,k l, md<s ;%smsglh wvq u ixialrKhlska hq;a; j meje; tk ;%smsglh nj ms<s.; yels h' ,laÈj uydúydÍh f:rjd§ iïm%odhg úreoaO j hñka úúO ksldhka úiska tajdg wdfõKsl jQ O¾u .%ka: l< o th ;djld,sl úh' ,laÈj meje;s ksldhdka;rjdoh f:rjdofhka neyer jQ ;%smsgl idys;Hhg ys;lr mßirhla fkd ù h' ,laÈj WmkakdjQ fyda úfoaYhkays isg f.fkk ,o fyda fjk;a ksldhsl O¾u .%ka: wO¾ujdo fia i,ld ys;du;d úkdY lsÍu fyda ld,fha je,s ;,dfjka je<,Shdu msKsi fkd i,ld yeÍu ksid fyda wNdjhg .sfha h' fjdaydßl ;siai rcq ^l%s'j'214-236& uydúydrhg fuka u wNh.sßhg o wkq.%y lrk w;r wO¾ujdohla f,i i,ld ffj;=,Hjdoh u¾okh l< nj uydjxifha i|yka fõ ^uydjxih" m'63 ms'157&' tys § rcqf.a ksfhda.fhka ffj;=,H O¾uh ,shejqKq fmd;a m;a nqoaO NdIs;hg wkql+, fkd jk nj i,ld .sks ;nd úkdY lrk ,§' ffj;=,Hjdoh nqoaO foaYkdjg mgyeKs hhs i,ld tajd úkdY lsÍug mshjr .;a; o ksoyia Ñka;khla iys; jQfha kï uydúydrjdiSka l< hq;= j ;snqfKa fï ms<sn| m%isoaO újdohla yd idlÉcdjla meje;aùu h ^lreKdr;Ak" 1969" ms'84&' túg tu fmd;am;a wdrCId ùug miqìula we;s fõ' ,laÈj úúO úIhkag wh;a f;dr;=re wdrCId lsÍu yd jd¾;d lsÍu i|yd NsCIqka úiska bgq l< uyÕ= ld¾h Ndrh foi n,k l, fujeks ;;ajhka fkd isÿúh hq;a;ls' uyfika rc wjêfha uydúydrh yd wNh.sßh w;r we;s jQ .egqïj,§ o wd.ñl lD;s rdYshla úkdY jkakg we;' tys § uydúydrfha ;snQ fmd;a m;a n,fhka wNh.sßhg f.k hk ,§' uydúydßlhkaf.a mCIh f.k ,shk ,o uydjxi wdÈ b;sydi jd¾;dj, o wkH ksldhsl O¾u .%ka: fkd i,ld yer ;sfí' oekg b;sßj we;s fujeks .%ka: w;ßka úuqla;su.a." ioaOïfudamdhkh" cd;lÜGl:dj yd idikj;a:qmamlrKh jeks lD;s wNh.sßjdiSkaf.a hehs wkqudk flf¾ ^O¾ulS¾;s ysñ" 1995" ms'74&'
  • 18. 18 fmd;a m;aj,g .re nqyquka lrk ,o ixialD;shla ks¾udKh ù ;snQ ,laÈj fufia fmd;a m;a úkdY lsÍu úu;sh okjkakls' fï wdldrfhka ksldh fNaoh ksid uydhdksl fyda fjk;a fn!oaO .=rel=,j,g wh;a .%ka: úkdY lsÍug ,laÈj § miqng fkd jQfha l=ula ksid o hkakg we;af;a tl u fya;=jls' tkï" ,laÈj f:rjd§ iïm%odhg wk;=rla f,i meje;sh yels ish¨ u jHdmdr uq,skqmqgd oud tys iqrCIs;;dj we;s lsÍu úh yels h' tfia u th ks¾u, ;%smsglfha wdrCIdj msKsi wkq.ukh l< lgql l%shd ud¾.hla o úh yels h' f;dr;=re yd ±kqu ld,-wjldYSh jYfhka m%pdrh lsÍfï § NdIdjg jeo.;a ;ekla ysñ fõ' nqÿka jykafia ffjÈl NdIdfjka nqoaO foaYkdj ;eîug úreoaO jQfha tu NdIdj mKaä; f.dpr fmdÿ ck jHjydrh blaujd isá NdIdjla jQ neúks' nqÿka jykafiaf.a WmfoaYh jQfha fmdÿ ck jHjydrh O¾uh foaYkd lsÍu i|yd Ndú; lrkak hkakhs' fï ksid uq,a wjÈfha mgka u nqoaO foaYkdj mßj¾;kh lsÍu i|yd m%dfoaYsh NdIdjka fhdod .eksK' ;ukaaf.a NdIdfjka ioaO¾uh bf.kSug idudkH ck;djg nqÿka jykafia úiska ,nd ÿka ksoyi fuhg fya;= jkakg we;' tneúka O¾ufha mßj¾;k yd ixialrK úYd, m%udKhla ìys jQ wdldrh fmfkkakg ;sfí' nqÿ iuh /f.k wd úg u fy< wgqjd ks¾udKh lsÍug ,lajdiSka ks¾Nhj fhduq jQfha fuu ksid úh hq;= h' tfia jqj;a f:rjd§yQ uq,a nqoaO jpk wdrCId lsÍug jvd;a Wkkaÿ jQy' ta i|yd m%ñ; NdIdj jYfhka md,s NdIdj f;drd .kakd ,§' kQ;k úoaj;=kaf.a m¾fhaIK wkqj md<s ;%smsglfha nqÿ iufha merKs;u iajNdjh ksrEmKh jk nj ms<sf.k we;' ixialD;" m%dlD;" Ök" áneÜ wd§ NdIdj,ska nqoaO foaYkdjka ix.%y fldg we;;a tjd mYapd;a ld,Sk úldYkhka f,i ie,fla ^fÄudkkao ysñ" 1992" ms'12&' md,s NdIdj ms<sn| u;jdo úu¾Ykfha fh§ we;a;jqka úiska ;%smsglh ix.%y jQ merKs;u NdIdj f,i md,s NdIdj y÷kajd § we; ^pkaøisß ysñ" 2007" ms' 52&' ia:úrjd§ka úiska md,sh nqÿka jykafia l:d l< NdIdj f,i i,ld ;%smsglfha NdIdj njg m;a lrk ,§' kQ;k md,s NdIdj jQ l,S nqÿka jykafia úiska foaYkd lrk ,o ;%smsglh yd ta wdY%s;j ,shk ,o wgqjd" àld" wd§h ,shd we;s NdIdj hs' ;%smsglh ye¢kaùu i|yd o md<sh fyj;a fm< hkak uq,a wjêfha Ndú; fldg we; ^{dkdrdu ysñ" 2003" ms'33&' ;%smsglh yd mYapd;a ;%smsgl idys;H i|yd md,s NdIdj iïu; NdIdj jYfhka fhdod .ekSfuka nqoaO foaYkdfõ wdrCIdjg uy;a fiajhla ie,isKs' nqÿka jykafiaf.a foaYkdj md,s fyj;a ud.ë NdIdfjka meje;a jQ nj f:rjd§yq wújdofhka ms<s.ks;a' wfYdal ld,fha § úfoaYhkays m%pdrh lrk ,oafoa md,sfhka meje;s tu ;%smsglh nj ms<s.; yels h ^fÄudkkao ysñ" 1992" ms'12&' flfia jqj;a ;ïnmKaKs jYfhka ye¢ka jQ ,xld§mh yer wka m%foaYj,ska fufia m%pdrh lrk ,o ;%smsgl O¾uh l,a hdfï § wNdjhg .sfha h' ke;skï ta ta foaYhkays NdIdka;rhkag ixialrKh fyda mßj¾;kh ùfuka úm¾hdi ù .sfha h' úfgl th u;jdo yd ksldh jdohkaf.ka ¥Is; úh' tfy;a ,laÈjg f.kd nqÿ iuh ksremøs; úh' nqreuh" ishu" ldïfndac wd§ rgj, md,s ;%smsglh jHdma; jQj o ta miq ld,hl § h' md,sfhka u ;%smsglh ;eîu ksid m%dfoaYSh ixialrKj,g ;snQ wjldY je<lS .sfha h' tneúka fï iEu rglska u tl u úêfha msglhla fidhd .ekSug yels úh' fy< wgqjd md,s NdIdjg mßj¾;h lsÍu ,laÈj f:jd§ka úiska nqoaO foaYkdfõ Ñria;sÓh yd jHdma;Ndjh i|yd .;a ldf,daÑ; l%shdud¾.hls' ta i|yd uydúydÍh NsCIQkaf.a Wkkaÿjg fya;=j ta jk úg wNh.sßh yd fÊ;jk ksldhj, O¾u .%ka: ixialD; NdIdfjka ;sîu úh yels h'
  • 19. 19 fy< wgqjd wOHhk lsÍu úfoaY isiqkag wmyiq jQ neúka foaYdka;r jdiSkaf.a m%fhdackh i|yd tajd md,shg kÕk ,§' fï ld,h jk úg Ndr;Sh NsCIQyq ksldhdka;r jdohkag yiq j isáhy' NsCIqka úiska fy< wgqjd md,shg keÕSfuka ñys÷ ud ysñhka úiska y÷kajd ÿka nqÿ oyu úmÍ; fkd fldg ukdj wdrCId l< yels miqìula we;s úh' fï ksid uydhdkjdohkaf.a n,mEfuka f:rjd§ nqÿ iuh wdrCId l< yels úh' fuhska miq md,s wÜGl:d cd;Hka;r ms<s.ekSug ,la jQ w;r ,xldj f:rjd§ nqÿ oyfï flakaøia:dkh njg m;a úh ^úfÊnKavdr yd fudrgqj.u" 2004" ms'314&' O¾uh m%pdrh lsÍfï § uq,a wjêfha m%dfoaYSh jYfhka úúO jQ NdId fhdod f.k ;sfnkakg we;' tfy;a ;%smsgl O¾ufha wdrCIdj msKsi iïu; NdIdjla m<uq ix.dkdfõ isg u Ndú; jkakg we;' th nqÿka jykafia O¾uh foaYkd l< NdIdj fkd jkakg fya;=jla ke;' fï ksid md,s NdIdj Y=oaO jQ NdIdjla f,i i,lk ,§' ñksid Wm;ska u l:d lrk yd ÈjH f,dalj, mjd jHjydr lrk NdIdj jYfhka md,s NdIdj ms<sn| úYajdihla fn!oaOhka ;=< we;' nqÿka jykafia fm< ud.ë NdIdfjka foaYkd lrk ,oafoa th f;areï .ekSug myiq jk neúks' fjk;a NdIdjlg keÕ+ l< nqÿ oyu w;s ÿIalrj W.; hq;= h' ;%smsgl O¾uh md,s NdIdfjka ;eîug fya;= jQ lreKq máiïNsodu.a.ÜGl:dfõ ^isxy," ms'7& i|yka fuu lreKqj,ska meyeÈ,s fõ ' flfia fj;;a f:rjd§ nqÿ iuh uekúka yeoEÍug md,s NdIdj oek .ekSu w;HjYH fõ' ;%smsglh bx.%Sis" isxy, fyda fjk;a l=uk NdIdjlg mßj¾;kh fldg we;;a md<s ;%smsglh ms<sn| mßmQ¾K mßj¾;khla tajdhska isÿ ù fkdue;s nj úh;=kaf.a o ms<s.ekSu hs' nqÿ iuh iajfoaYSh ck;djg y÷kajd §u i|yd tys mßj¾;khla wjYH úh' j¾;udkfha § jqj o nqÿ oyu f,djg y÷kajd §fï § f,dalfha jHjydr jk ´kEu NdIdjla Ndú; lsÍug ndOdjla ke;' tneúka úúO NdIdjkag ;%smsglh mßj¾;kh fldg we;s nj fmfka' tfy;a u;= jk .eg¨j jkafka tu kQ;k NdIdj,ska nqoaO foaYkdfõ kshu w¾: u;= l< yels o hkakhs' tneúka f:rjd§ iïm%odh ;=< l=uk NdIdjlska ;%smsglh mßj¾;kh l< o O¾ufha kshu w¾: f;areï lsÍu i|yd md,s NdIdj oek .; hq;=h hkakg újdohla ke;' ;%smsglh yd wgqjd i|yd iïu; NdIdjla mßyrKh lsÍu flfrys f:rjd§ka wjOdkh fhduq lsÍfï jeo.;alu fuhska meyeÈ,s fõ' md,s NdIdj ;%smsglfha NdIdj jQfhka tys w¾: újrKj, meyeÈ,s;djla we;s lsÍug md,s wgqjd u jeo.;a úh' úúO jQ jHjydr NdIdjka ksid nqoaO foaYkdj tajdhska ;enQ l< úmÍ; Ndjhg m;a fõ' f,dalfha ñksiqka l:d lrk NdIdjka ld,dkqrEm j úm¾hdij,g n÷ka fõ' .%ka:d.; NdIdjla jk neúka md,s NdIdj fuu ;;ajfhka wdrCId ù we;' tlu NdIdjla mßyrKh fldg ;%smsglh yeoEÍfï § iïu;hla we;sj f,dj mqrd ck;djg th wOHhkh lsÍug wjia:dj ,o yels fõ' tuÕska md,sh cd;Hka;r NdIdjla njg o m;a úh' jvd jeo.;a u lreK jkafka nqoaO foaYkdfõ uQ,sl ixl,am w¾: ksrEmKh lsÍug md,s NdIdj ;rï fhda.H NdIdjla fkdue;s ùu hs' md<s ;%smsglh yereKq úg m%dfoaYsh NdIdjka Tiafia ixialrKhg ,la fjñka meje; tk bmerKs ;%ssmsgl lsysmhla wdishd;sl rgj,ska y÷kd .; yels h' ,laÈj f:rjd§ka md,s ;s%msglh f,aLk.; l< wdldrfhka uydhdkslhka úiska o iqúi,a ;%smsgl idys;Hhla iïmdokh l< njg ft;sydisl lreKq we;' jrla mQ¾j foaYfha l=iqï mqrh kï ia:dkhl isá ú¥ kï n%dyauKfhl= úiska ixialD; ;%smsglhla ix.%yhla l< nj i|yka fõ' tys tla ldKavhl ,CIh ne.ska Yaf,dal úh' iEu .%ka:hla u nqÿrÿkag mQcd flfrk mßÈ fuu ;%smsglfha msgm;a ody;la iïmdokh lrk ,§' mYaÑu kï foaYhl úiQ rcl= úiska o uydhdk ;%smsglhla rpkd lsÍug l%shd l< nj i|yka
  • 20. 20 fõ' tys § rcq uydhdkslhkaf.a msglh fld;rï m%udKhla oehs NsCIQkaf.ka úuiS h' NsCIqyq túg ;%smsglfha Yaf,dal fldaá úiaila úoHudk jk nj rcqg mejiQy' rcq fï ish¨ .%ka: ,shd NsCIQkag ;E.s l< nj;a miq lf,l tajd kd,kaodjg /f.k .sh nj;a jd¾;d fõ ^f¾j; ysñ" 2001" ms'71&' fojk ix.dhkdfjka miq fn§ .sh ia:úrjdo yd uydhdk fldgia úiska iïmdokh lrk ,o fkdfhla ;%ssmsglhka Ndr;fha ;snQ kd,kaod" j,NS" úl%uYs,d" c,oao,d yd ´oka;mqÍ jeks merKs fn!oaO úYaúoHd,j, mqia;ld,j, tla /ia úh' hqjEka pqjEka yd bÜisx hk Ök foaYdgl NsCIQkaf.a jd¾;d wkqj kd,kaod iy j,NS hk úYajúoHd, foflys fujeks O¾u .%ka: úYd, jYfhka meje;s nj fmfka ^ndm;a" 2006" ms'238-248&' tu úYajúoHd,j, fn!oaO .%ka: yeoEÍu msKsi úfoaYhkays isg meñKs msßi yd tajdfha wOHdmkh ,nd m%ùK;ajhg m;a wdpd¾hjreka úiska Ndr;fha muKla fkdj áneÜ" Ökh wd§ rgj, fuu msgl .%ka: fnod yßk ,§' j¾;udkfha wmg tlS rgj,ska fidhd .; yels ù we;s ;%smsgl .%ka:j,ska o fï nj jvd;a meyeÈ,s fõ' nqoaO foaYkdj mqrdK Ndr;fha meje;s úúO ksldhka úiska úúO m%dlD; NdIdj,ska ix.%y fldg ;sìKs' tajdfha mßj¾;k fyda ixialrK Ök yd áfnÜ NdIdj,ska oeka wmg yuq fõ' tfia jqj;a md,s ;%smsglh ;rï iïmQ¾KNdjhla tajdfhys fkdue;s ùu úfYaI;ajhls' ta wkqj fï jk úg lsishï bmerKs uQ,dY%hlska m%Njh ,nd we;s ;%smsgl ix.%y y;rla j¾;udkfha y÷kd.; yels j ;sfí' tkï" 1' md<s ;%smsglh 2' Ök ;%smsglh 3' áneÜ ;%smsglh 4' ixialD; ;%smsglh hkqfjks' fuu O¾u .%ka: fuys § ;%smsglh jYfhka ye¢kajqj o kQ;kfha § md<s ;s%msglh yer wfkl=;a .%ka: fjk;a kï j,ska jHjydr m;aj we;' flfia jqj;a fuu ish¨ msglhkag uq,dY%h jQ uQ, msglhla meje;s nj is;sh yels h' fï fn!oaO iïm%odhkag fmdÿ uQ,dY%h úfYaIhla mj;skakg we;ehs úYajdi lsÍug fya;=j jkafka fï úúO msglhkays úiu;d fuka u hï hï m%udKj,ska iudk;d o mefkk neúKs' tfia;a fkd jkafka kï uq,a hq.fha § úúO NdId yd m%dfoaYSh ;;ajhka hgf;a ixialrKh fjñka meje;s nqoaO jpkh fïjdg uQ,dY% jkakg we;' oykj jeks ishji w. Nd.fha § uOHu wdishdfõ fkdfhla ia:dkj,ska m%dlD;" ixialD;" Whs.+¾" fgdldßhka" fLdagdka" l=Ñka" fid.aähka yd fjk;a m%dfoaYSh NdIdj,ska ,shk ,o fn!oaO .%ka: rdYshl msgm;a hqfrdamShhkag fidhd .; yels úh' fuhska iuyrla .%ka: n¾É fmd;=j, ,shd ;sìKs ^Oïudf,dal ysñ" 2007" ms'38&' ,laÈj ;%smsglh mqia;ldrEV jk ld,h jk úg;a fujeks msgl .%ka: úúO udOHhka Ndú; lrñka f,aLk .; lsÍu wdrïN ù meje;s nj fmfka' ,laÈj NsCIQkag jvd uydhdkslhka ksoyia f,i fï i|yd f,aLk øjH Ndú; lrkakg we;ehs is;sh yel' uydhdksl yd fjk;a bmerKs fn!oaO uQ,dY%h i,ld ne,Sfï § meyeÈ,s jk jeo.;a lreKla jkafka f:rjd§ ;%smsglfha we;s ia:djrNdjh yd mßmQ¾K Ndjh hs' uydhdkh nqqÿ iuh ráka rgg fjkia ù .sh o ol=Kq nqÿ iuh f,i ye¢ka jQ f:rjd§ nqÿ iuh Y%S ,xldfõ fuka u nqreufha yd ishfï fkd fjkiaj meje;sKs' ta wkqj md,s ;%smsglh fï rgj, § ie,lsh hq;= ;rï úm¾hdi jk mßÈ ixialrK yd mßj¾;kj,g ,la fkd ù h' Y; j¾I .Kkdjla fn!oaO Ñka;dj wLKavj wdrCId l< fï rgj, uq,a nqÿ iuh mj;sk nj ms<sf.k we; (Hackmann, 1988, p.95)'
  • 21. 21 f:rjd§ nqoaO O¾uh uq,a nqÿ iuh f,i fyda msßisÿ nqÿ iuh f,i f,dal jdiSka úiska úiska idlÉPdjg .ekSug fya;=j jkafka ;%smsglfha mj;sk fuu mßmQ¾K Ndjh yd ft;sydislj Tmamq flfrk wLKav;dj hs' md,ss ;%smsglh fuka mq¾fjdala; wkH msglhka úêu;aj ix.%y jq wjia:djla b;sydifha oelsh fkd yels h' tajd fndfyda úg ;ks ;ks mqoa.,hkaf.a m%h;akhka uÕska ks¾udKh jQ .%ka: iuQyla f,i fmkS hhs' tfia u fï .%ka: iDcqj u úúO NsCIQkaf.a fm!oa.,sl ixialrK yd mßj¾;k nj o fmfka' tajd ixialrKh lsÍfï § yd mßj¾;kfha § Tjqkag f:rjd§ka fuka iSudjla fkd ù h' ksoiqkla f,i ol=Kq È. f:rjd§ka md,s NdIdfjka u ;%smsglh ;eîug m%fõiï jqj;a W;=relrfha § fjk;a m%dfoaYSh NdIdjka .Kkdjla ta i|yd fhdod .kakd ,§' tfia u uydhdk .%ka: yd thska úlis; fjk;a msglhka f,aLk.; lsÍula meyeÈ,sj olakg we;' tajd .%ka: jYfhka ;ndf.k yeoEÍu" mßj¾;k" ixialrK yd f,djmqrd m%pdrh lsÍu i|yd fï ksid myiqjla we;s úh' f:rjd§ md,s ;%smsglhg idfmaCIj Bg jvd iqúi,a yd me;sreKq O¾u.%ka: rdYshla fï wjÈh jk úg Ndr;fha yd W;=re m%foaYfha meje;s nj is;d.; yels h' tfy;a l,a hk úg wd.ñl Nla;sfhka fuu .%ka:j,g mqo mQcd mj;ajñka fmd;a.=,aj, iqrCIs; lsÍug fhduq jQ neúka tajdfha úkdYh isÿ úh' oek W.;a fcHIaG NsCIqkag muKla mßyrKh l< yels fohla njg fuu .%ka: m;a ùu ksid fmd;a m;a wdrduj, fmd;a.=,aj,g muKla iSud úh' tajd mj;ajdf.k hdu i|yd NdKl fyda fjk;a Ydiksl iïm%odh úfYaIhla ù kï tajd o hgm;a ù .sfha h' hqoaOj, § fujeks fmd;a m;a ;ekam;a l< ia:dk úkdYhg m;a úh' fï m%foaYj, meje;s r¿ foaY.=Ksl ;;ajhka flfiaj;a fuu fmd;a m;aj, ;sr meje;aug fhda.H fkd jQ nj is;sh yel' oykj jeks ishjfia § bmerKs ia;+m yd úydr fmd;a.=,aj, ixialD;" áfnÜ" Ök yd fudxf.da,shdkq ixialrK jYfhka b;sß ù meje;s fuu .%ka: fldgia jYfhka fidhd .kakd ;=re u tajd úkdY fjñka meje;sKs' idys;Hhla f,aLk.;j fyda fõjd pdpkd ud¾.fhka fyda fõjd tys ia:djr Ndjh ;yjqre l< yels jkafka ta fjkqfjka ixúOdkh jQ lemùï iys; mrmqrlg muKla nj fuhska meyeÈ,s fõ' fï ksid f:rjd§ NsCIq iïm%odh úiska nqoaO foaYkdj ix.dhkd fldg ixúOdkh lsÍfuka yd fkd lv fldg wdrCId lsÍfuka isÿ lrk ,o fiajh ft;sydisl jeo.;alula orkakla muKla fkd fõ' tuÕska md<s ;%smsglh j¾;udkh olajd ksremøs;j mj;ajd .ekSug yelshdj Wod úh' kùk f,dalhg Y%S ,xldj le|jdf.k hd yels iqúfYaIS n,fõ.hla f,i f:rjd§ ;%smsglh yd ta ms<sn| wOHhkh y÷kajdÈh yels h' .%ka: kdudj,sh( wÈldrï" B' ví,shQ' ^1963&" merKs ,laÈj fn!oaO b;sydih" fla' fla' Ô' chj¾Ok iy iud.u" fld<U wfíkdhl" T,sj¾ ^2009&" md,s wOHhkh úu¾Yk" ixia' jkñ;j m[a[dr;k ysñ iy my<.u Oïñl ysñ" úfÊiQßh .%ka: flakaøh" uq,af,aßhdj wNhjxi" lms, ^1999&" fn!oaO wOHhkh" weia' f.dvf.a" fld<U" wx.=;a;r ksldh 2 ^2005& nq'c';%s'.%"ud"mq'" wxl 19" fn!'i'u'" foysj, lreKdr;ak" ioaOdux., ^1969&" ksldh fNaoh yd Ydia;% mßydksh"ksldh fNaoh yd Ydia;% mßydksh"ksldh fNaoh yd Ydia;% mßydksh"ksldh fNaoh yd Ydia;% mßydksh"
  • 22. 22 ,xldfõ wOHdmkh ishji m%ldYkh" wOHdmk yd ixialD;sl wud;HxYh" fld<U fÄudkkao ysñ" yEf.dv ^1992&" f:rjdo kHdh" ;rxð m%skag¾ia" uyr.u pkaøisß ysñ" ,shfka.u ^2007&" md,s NdIdjhs úu¾Ykhhs" l¾;D" fodïfma pq,a,j.a. md<s 2 ^2005& nq'c';%s'.%"ud"mq'" wxl 5'2" fn!'i'u'" foysj, chúl%u" tka' ta' ^1969&" md,s idys;H lD;s iïmdokhmd,s idys;H lD;s iïmdokhmd,s idys;H lD;s iïmdokhmd,s idys;H lD;s iïmdokh" ,xldfõ wOHdmkh ishji m%ldYkh" wOHdmk yd ixialD;sl wud;HxYh" fld<U {dkdrdu ysñ" mdf;a.u ^2003&" md,s idys;Hmd,s idys;Hmd,s idys;Hmd,s idys;H" iï' ñKsjka mS' ;s,lr;a;k" úYajidys;H" ixialD;sl lghq;= ms<sn| fomd¾;fïka;=j" fld<U f;dauia" tâjâ' fÊ'" ^1962&" fn!oaO úka;dfõ b;sydih" .=Kfiak iud.u" fld<U §> ksldh 2 ^2005& nqoaO chka;s ;%smsgl .%ka:ud,d mqk¾uqøKh " wxl 8" fn!'i'u'" foysj, §mjxih ^1970&" ixia' lsßwe,af,a [dKúu, ysñ" weï'ã' .=Kfiak" fld<U Oïudf,dal ysñ ^2007& ngysr f,dalfha nqÿyu yd fn!oaO wOHdmkfha iudrïNhngysr f,dalfha nqÿyu yd fn!oaO wOHdmkfha iudrïNhngysr f,dalfha nqÿyu yd fn!oaO wOHdmkfha iudrïNhngysr f,dalfha nqÿyu yd fn!oaO wOHdmkfha iudrïNh" iïNdId" wOHdmk wud;HxYfha msßfjka YdLdj" fld<U" l,dmh 15 O¾ulS¾;s ysñ" ksjkaou ^1995&" ,laÈj nqÿ iiqk yd uy iÕ mrmqr" wOHdmk m%ldYk fomd¾;fuka;=j" fld<U kdro ysñ" Èh.u" ^2007& fn!oaO O¾u ix.dhkd" tia' f.dvf.a iy ifydaorfhda" fld<U máiïNsOdu.a.ÜGl:d ^2008&" mß' úfÊ;=x. ,shk mgne¢f.a O¾uodi" md'w'is'm' wxl 25" fn!'i'u'" foysj, ndm;a" ms' ù' ^2006&" fooyia mkaish jirl fndÿ iuh" iqfkr m%ldYlfhda" kqf.af.dv nqoaOo;a; ysñ" fmd,aj;af;a ^1960&" f:rjd§ fn!oaO o¾Ykh" fn!'i'u'" foysj," nqoaOo;a; ysñ" fmd,aj;af;a ^2002&" md,s idys;Hh" r;ak fmd;a m%ldYlfhda" fld<U" uÊCêu ksldh 1 ^2005& nq'c';%s'.%"ud"mq'" wxl 10" fn!'i'u'" foysj, u,,fialr" Ô' mS' ^1965&" ,xld md,s idys;H" tï'ã'.=Kfiak" fld<U uydjxih isxy, ^2004&" fn!'i'u'" foysj, uydj.a. md<s 1 ^2005& nq'c';%s'.%"ud"mq'" wxl 3" fn!'i'u'" foysj, rdyq, ysñ" j,afmd, ^1992&" NsCIqjf.a Wreuh" weia' f.dvf.a" fld<U rdyq, ysñ" j,afmd, ^1989&" ,laÈj nqÿ iufha b;sydih" weï'ã' .=Kfiak iud.u" fld<U f¾j; ysñ" fodvïf.dv ^2001&" bkaÈhdkq nqÿiufha b;sydih" i§m m%ldYlfhda" fld<U jðr[dK ysñ" fydrK ^2000&" ,laÈj úkh idys;Hh" tia' f.dvf.a" fld<U úfÊnKavdr" pkaÈu iy fudrgqj.u" tÉ' tï' ^2004&" fn!oaO YsIagdpdr ( uq, O¾u yd jxY l:dj" tia' f.dvf.a " urodk úu,lS¾;s ysñ" ueo Whkaf.dv ^nq'j' 2498&" Ydik jxY m%§mh" ud;r fjf<kafoda" ud;r isxy, iuka;mdidÈldj" 1 ldKavh" ^1975&" mß' wïn,kaf.dv Oïul=i, ysñ" iaj¾Kud,S uå.,sld .=K;=å." fld<U 7
  • 23. 23 Encyclopaedia of Buddhism, (1989) vol. IV, ed. By Jotiya Dhirasekera and W.G.Weeraratne, The Government of Sri Lanka, Colombo Hackmann, H. (1988) Buddhism as a religion, Neeraj Pubhishing House, Delhi Hazra, Kani Lal (1998) Pali language and literature vol. 1, D. K. Printworld, New Delhi Hazra, Kanai Lal (1991) The introduction and development of the Sinhala Sanga, In chief editor Adikari, A., Sambhasa, 1 (2), Branch of Pirivena Education of the Ministry of Education and Higher Education, Colombo Oldenberg, Herman (1997), Buddha: His life, His doctrine, His order, tr. By William Hoey, Motilal Banarsidass Publishers, Delhi Piyadasa, T. G. (1985) Libraries in Sri Lanka: Their origin and history from ancient time to the present, Sri Satyaguru Publication, Delhi Robinson, R. H, Jonson, W. L. and Thanissaro Bhikkhu (2005) Buddhist religions: a historical introduction, 5th ed., Wordsworth, Belmont, California The World’s Religions (1982) Ed. by R. Pierce Beaver et al., Lion Publishing, Herts, England Winternitz, Maurice (1991) A history of Indian literature, Vo.1, Munshiram Manoharlal Publishers, New Delhi World Scriptures: a comparative anthology of sacred texts (1991) Motilala Banarshidass Publishers, New Delhi