Sistemang Pang ekonomiya

1. IBA’T-IBANG SISTEMANG
PANG-EKONOMIYA
Inihanda ni:
G. John Albert M. Nares

2. ANG SISTEMANG PANG-EKONOMIYA
• Ito ay tumutukoy sa isang
institusyonal na kaayusan
at paraan upang maisaayos
ang paraan ng produksiyon,
pagmamay-ari at paglinang
ng pinagkukunang-yaman
at pamamahala ng gawaing
pang-ekonomiko ng isang
lipunan.

3. ANO ANG SISTEMANG PANG-EKONOMIYA?
•Ang sistemang pang-ekonomiya ang sumasagot sa mga
pangunahing katanungan ng Ekonomiks:
SISTEMANG
PANG-EKONOMIYA
Ano-ano ang mga produkto
at serbisyong ipo-prodyus?
Paano ipo-prodyus ang
mga produkto at serbisyo?
Para kanino ang mga produkto
at serbisyong ipo-prodyus?

4. MGA URI NG SISTEMANG
PANG-EKONOMIYA

5. TRADITIONAL ECONOMY
• Sa sistemang ito, upang matugunan ang mga pangunahing
katangungang pang-ekonomiko, ito ay ibinabatay sa
tradisyon, kultura, at paniniwala.
• Ang tradisyon ay gumagabay sa mga desisyon sa ekonomiya
tulad ng paggawa at pamamahagi ng mga likas na yaman.
• Ang mga lipunan na may tradisyonal na ekonomiya ay
nakasalalay sa agrikultura, pangingisda, pangangaso,
pagtitipon, o ilang kombinasyon ng mga ito.
• Gumagamit sila ng barter sa halip na pera.

7. TRADITIONAL ECONOMY
1. Walang kompetisyong
nagaganap
2.Walang gulo o away
3. Hindi nakasisira sa
kapaligiran
1. Nakalantad sa mga
pagbabago sa kalikasan
2.Limitado ang populasyon
3. Apektado ng
market/command
economy
MGA ADBENTAHE MGA DISADBENTAHE

8. MARKET ECONOMY
•Sa market economy, ang kasagutan sa pangunahing
katanungang pangekonomiko ay ginagabayan ng
mekanismo ng malayang pamilihan.
•Ang pangunahing katanungang pang-ekonomiko ay
sinasagot ng puwersa ng pamilihan. Ang market economy
ay nagpapahintulot sa pribadong pagmamay-ari ng
kapital, pakikipag-ugnayan sa pamamagitan ng presyo,
pangangasiwa ng mga gawain.

9. MARKET ECONOMY
•Presyo ang pangunahing nagtatakda kung gaano karami
ang bibilhin ng mga mamimili at kung gaano rin karami
ang malilikhang produkto at serbisyo ng mga prodyuser.
•Ang tungkulin naman ng pamahalaan ay ang pagbibigay
ng proteksiyon sa kapakanan ng mga pag-aaring
pampribado, kabilang ang mga batas na mangangalaga sa
karapatan, ari-arian, at kontrata na pinasukan ng mga
pribadong indibidwal.

11. MARKET ECONOMY
PRIBADONG PAGMAMAY-ARI
(Private Ownership)
Karamihan sa mga kalakal at serbisyo ay
pribadong pagmamay-ari. Ang mga may-ari
ay maaaring kumita mula sa kanilang
pagmamay-ari sa pamamagitan ng
pagbebenta o pag-arkila ng pag-aari, mga
produkto, o serbisyo.

12. MARKET ECONOMY
KALAYAAN SA PAGPILI
(Freedom of Choice)
Ang mga nagmamay-ari ay malayang
makagawa, magbenta, at bumili ng mga
kalakal at serbisyo sa isang
mapagkumpitensyang merkado. Mayroon
lamang silang dalawang mga kadahilanan na
medyo labas ng kanilang kontrol.
• Una, ang isang mamimili ay dapat na
handa na bayaran ang presyo na itinakda
nila para sa kanilang mga kalakal o
serbisyo.
• Pangalawa, ang halaga ng kapital na
mayroon sila ay tinutukoy ng mga gastos
upang magawa at ibenta ang kanilang mga
kalakal at ang presyong maaari nilang
ibenta ang mga ito.

13. MARKET ECONOMY
MOTIBO NG PANSARILING
INTERES
(Motive of Self-Interest)
Ang market economy ay nagbibigay
oportunnidad sa mga tao na
magtrabaho para sa kanilang sarili, at
hinahayaan silang magbigay para sa
kanilang pamilya sa paraang
pinakamahusay para sa kanila.

14. MARKET ECONOMY
KUMPETISYON
(Competition)
Ang puwersa ng mapagkumpitensyang
presyon ay nagpapanatili ng mababang
presyo. Tinitiyak din nito na ang lipunan
ay nagbibigay ng mga kalakal at
serbisyo nang mas mahusay. Sa
mabilisang pagtaas ng demand para sa
isang partikular na item, tumataas din
ang mga presyo.

15. MARKET ECONOMY
SISTEMA NG MGA MERKADO
AT PRESYO
(A System of Markets and Prices)
Sinasabing mabisa ang isang merkado
kapag ang lahat ng mga mamimili at
nagbebenta ay may pantay na pag-access
sa parehong impormasyon tungkol sa mga
presyo, supply, at demand. Kung kaya’t ang
mga pagbabago sa presyo ay dahil sa mga
batas ng supply at demand.

16. MARKET ECONOMY
LIMITADONG GOBYERNO
(Limited Government)
Isa sa mga tungkulin ng gobyerno ay
tiyakin na ang mga merkado ay bukas,
nagtatrabaho, matatag, patas, at ligtas.
Parurusahan ng gobyerno ang mga
kumpanya na kumokontrol ng labis sa
merkado, na kilala bilang monopolyo.

17. MARKET ECONOMY
1. Hinihimok ng mga konsyumer at
mga negosyo and supply at demand.
2. Hinihikayat ng kumpetisyon ang
kahusayan
3. Ang inobasyon ay may katumbas na
kita.
4. Ang matagumpay na mga negosyo
ay namumuhunan sa bawat isa.
1. Hindi isinasali ang mga mahihirap.
2. Ang mga tagapag-alaga ng mga
mahihirap ay may posibilidad na
maiwan
3. Hindi lahat ay may kakayanang
mapagtanto ang kanilang buong
potensyal
4. Ang pansariling interes ay maaaring
mamuno higit pa sa kaysa kabuuan.
MGA ADBENTAHE MGA DISADBENTAHE

18. COMMAND ECONOMY
•Sa command economy, ang ekonomiya ay nasa ilalim ng
komprehensibong kontrol at regulasyon ng pamahalaan.
•Ang pagkontrol ay alinsunod sa isang planong nauukol sa
pagsusulong ng ekonomiya na pinangangasiwaan mismo
ng sentralisadong ahensiya (central planning agencies).

20. COMMAND ECONOMY
1. Bilis
2.Pagkakaisa
1. Hindi pinapansin ang mga
kagustuhan ng consumer.
2. Kawalan ng kakayahan
3. Ang inobasyon ay ‘di
hinihikayat
MGA ADBENTAHE MGA DISADBENTAHE

21. MIXED ECONOMY
•Ito ay isang sistema na kinapapalooban ng elemento ng
market economy at command economy.
•Ang salitang mixed economy ay nalikha upang tukuyin
ang isang sistemang nabuo at may katangian na bunga ng
pagsasanib o kumbinasyon ng command at market
economy.

22. MIXED ECONOMY
•Hinahayaan dito ang malayang pagkilos ng pamilihan
subalit maaaring manghimasok o makialam ang
pamahalaan sa mga usaping nauukol sa pangangalaga sa
kalikasan, katarungang panlipunan, at pagmamay-ari ng
estado.
•May pribadong pagmamay-ari sa mga salik ng
produksiyon, imprastraktura at mga organisasyon.

24. COMMAND ECONOMY
1. Namamahagi ito ng mga kalakal at
serbisyo kung saan sila pinaka-kailangan.
2. Mataas ang kinikita ng mga tagagawang
may pinakamahusay na output
3. Hinihimok nito ang inobasyon upang
matugunan ang mga pangangailangan
ng customer sa mas malikhain, mura, o
mahusay na pamamaraan.
4. Naglalaan ito ng kapital sa
pinakamakabago at mahusay na mga
tagagawa
1. Maaaring mapabayaan
ang ibang sektor tulad ng
depensa, teknolohiya, at
aerospace
MGA ADBENTAHE MGA DISADBENTAHE