1. Gezondheid en toegankelijke zorg in Lelystad
Programma Lelystad in beweging
Lelystad in beweging is een samenwerkingsverband van diverse zorg- en welzijnsorganisaties,
gemeente en zorgverzekeraar.

2. Je bent inwoner van Lelystad. Misschien werk je in zorg of welzijn.
Als je de actualiteit volgt, weet je dat Nederland voor de uitdaging
staat de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden, voor ieder-
een. Wat is er aan de hand?
Kern van de zaak
De kern van de zaak is dat we meer uitgeven aan zorg dan we als samen-
leving, op den duur, kunnen betalen. Ook in Lelystad. De oorzaken zijn
bekend: we gebruiken meer zorg dan medisch noodzakelijk is, er is sprake
van een stijgende levensverwachting en vaak ook van een ongezonde
leefstijl.
Minder en meer
De overheid stelt steeds minder zorgvoorzieningen ter beschikking. Vanwege
de kosten maar ook omdat de maatschappelijke overtuiging groeit dat
mensen en hun netwerk zelf meer verantwoordelijkheid voor hun zorg en
gezondheid kunnen nemen. En mensen willen dat ook. Zo willen ouderen
steeds langer zelfstandig blijven wonen en dit vraagt meer van mantel-
zorgers en vrijwilligers.
Goede gezondheidszorg
Er is niet één oplossing voor dit vraagstuk. Het is een puzzel met vele stukjes
en er zijn vele betrokkenen. Inwoners en patiënten, buurthuizen, wijkver-
pleegkundigen, huisartsen, ziekenhuis, fysiotherapeuten, maatschappelijk
werkers, verzorgingstehuizen, gemeenten en zorgverzekeraars. Elke betrok-
kene legt een stukje van de puzzel die ‘gezondheid, welzijn en toegankelijke
zorg‘ heet. Als samenleving willen we welbevinden bevorderen en goede
zorg garanderen, aan iedereen die het nodig heeft. Daarom moet er iets
veranderen. Dat vraagt iets van inwoners en iets van zorg- en welzijns-
organisaties. De inwoner krijgt meer verantwoordelijkheid en organisaties
moeten gaan samenwerken en de zorg doelmatiger organiseren.
Lelystad in beweging is een samenwerkingsverband van diversen zorg en welzijnsorganisaties, gemeente en zorgverzekeraar.
3

3. Samenwerking
In Lelystad zijn er volop mogelijkheden om antwoorden te vinden op het
vraagstuk van de goede, toegankelijke en betaalbare zorg. Daarom hebben
de gemeente, de huisartsen, de MC Groep (het ziekenhuis), Medrie Regio
Flevoland, zorgverzekeraar Zilverenkruis Achmea en enkele ondersteunen-
de organisaties overlegd.
De organisaties willen het welbevinden en de gezondheid van Lelystede-
lingen bevorderen en tegelijkertijd welzijn en zorg goed, betaalbaar en
toegankelijk houden. Het sleutelwoord daarbij is samenwerking: tussen de
diverse organisaties, de professionals en de inwoners van Lelystad.
Het sleutelwoord is samenwerking
Sinds meneer Jansen met pensioen is, spreekt hij geen mens meer. Hij voelt zich slecht en hij heeft last van hoofdpijn en slapeloosheid.
Hij gaat naar de dokter met zijn klachten maar de dokter kan niets vinden. Wel vermoedt de dokter dat eenzaamheid een belangrijke
oorzaak is van de klachten. Eenzaamheid is geen probleem dat met een doktersbehandeling is op te lossen. Als de dokter, vrijwilligers
en professionals in de wijk van meneer Jansen nauw samenwerken, kan het probleem beter worden aangepakt. Meneer Jansen kan
betrokken worden bij het vrijwilligerswerk in de buurt bijvoorbeeld, waardoor hij weer een zinvolle dagbesteding krijgt. Zo wordt
voorkomen dat meneer Jansen een beroep doet op medische zorg die hem niet verder helpt maar wel de kosten van de zorg omhoog
stuwt. In Lelystad is 41% van de volwassenen in bepaalde mate eenzaam, van wie 13% kampt met ernstige tot zeer ernstige
eenzaamheid (GGD Flevoland, volwassenen -en seniorenenquete, 2012).
4

4. Meerdere organisaties, één doel,
één programma
Cijfers (GGD Flevoland, Rivm, CBS) onderbouwen de noodzaak de welzijns-
en gezondheidssituatie van Lelystad verder te verbeteren. Het sterfte-
percentage van vrouwen tussen de 45 en 54 jaar ligt in Lelystad 13%
hoger dan het landelijk gemiddelde. Vooral roken en overgewicht zijn
belangrijke oorzaken. Door de krachten van gemeente, huisartsen, zieken-
huis, professionals en vrijwilligers te bundelen, kan de gezondheids- en
welzijnssituatie van de inwoners van Lelystad duurzaam verbeteren, op
een doelmatige manier. Deze samenwerking krijgt vorm in het programma
‘Lelystad in beweging’.
Een programma is een tijdelijke organisatievorm die geschikt is voor het
doorvoeren van veranderingen in een complexe situatie, met veel partijen
en met veel onzekerheden. De deelnemende organisaties willen uitvinden
hoe zij samen hun werk beter en doelmatiger kunnen gaan doen.
Het programma Lelystad
in beweging
Het programma Lelystad in beweging duurt drie jaar en is gestart door de
samenwerkende organisaties: de gemeente Lelystad, huisartsen, Medrie
regio Flevoland, zorgverzekeraar Zilverenkruis Achmea en de MC groep.
Binnen dit programma werken ze – in samenwerking met andere
professionals en met het MCC Flevoland en Progez- samen aan het leggen
van de puzzel ‘gezondheid, welzijn en toegankelijke zorg’ in Lelystad.
Dat gebeurt in kleine stappen en met ambitieuze maar haalbare doelen.
Bijvoorbeeld: uit onderzoek blijkt dat mensen met een chronische ziekte
die meer baas zijn over hun eigen behandeling, zich beter voelen en
minder naar het ziekenhuis hoeven. Hoe kunnen we in Lelystad deze
kennis benutten? Ook is bekend dat eenzaamheid leidt tot doktersbezoek,
terwijl het niet met medicatie kan worden opgelost. Kan een wijkgerichte
aanpak, van welzijnsorganisaties en huisartsen, bijdragen aan het tegen-
gaan van eenzaamheid? Want zorg en medicatie zijn niet altijd de (enige)
oplossing voor de gezondheidsklachten van mensen. Vanuit dit besef wordt
de puzzel door de organisaties opnieuw gelegd, in samenwerking met
patiëntenorganisaties en inwoners.
Lelystad in beweging is een samenwerkingsverband van diversen zorg en welzijnsorganisaties, gemeente en zorgverzekeraar.
5

5. Wat gaan we anders doen?
Wat anders is dan voorheen? De verschillende zorg- en welzijnsorganisaties
gaan structureel samenwerken en de Gemeente Lelystad en de zorgverze-
keraar Zilverenkruis Achmea slaan de handen ineen met een gezamenlijk
kompas voor zorg en welzijn. Met gemeenschappelijke doelen en een
gedeeld beeld van de patiënt of de gezondheidssituatie van bepaalde
groepen Lelystedelingen. Deze unieke samenwerking heeft een extra
impuls gekregen doordat gemeenten vanaf 2015 ook verantwoordelijk
worden voor delen die overgeheveld worden uit de AWBZ, Jeugdzorg en
Participatie. Om dit goed te laten verlopen is nauwe samenwerking met
de zorgverzekeraar van groot belang.
Een voorbeeld
Vrouwen tussen de 40 en 45 jaar in Lelystad, lopen een verhoogd sterfterisico door hart- en vaatziekten, onder andere veroorzaakt door
roken en een ongezonde levensstijl. Een individuele hulpverlener kan enkele vrouwen helpen die zich aanmelden maar kan niet het
gehele probleem oplossen. Samenwerkende organisaties en professionals kunnen dit beter door een aanpak te ontwikkelen die preventie,
leefstijl en medische begeleiding combineert. Zo wordt gewerkt aan de gezondheid van deze groep vrouwen, daalt het sterftecijfer en
kunnen de kosten van zorg naar verwachting omlaag omdat minder vrouwen hart- en vaat problemen krijgen.
6

6. Het kompas: meten is weten
In het programma werken de organisaties samen met een gemeenschap-
pelijk kompas aan een gemeenschappelijk doel: welbevinden en gezond-
heid van Lelystedelingen en het behoud van een toegankelijke en betaal-
bare zorg in Lelystad. Het kompas geeft vier richtingen aan:
1 Klantgericht; impact op inwoners en hun rol
2 Wijkgericht; laagdrempelig en toegankelijk
3 Samenhang; tussen organisaties en aanbod
4 Betaalbaar; voor iedereen
Het kompas helpt bij het opsporen en bespreekbaar maken van kansen,
belemmeringen en innovatieve werkwijzen. De monitor die is gebaseerd
op het kompas, maakt de resultaten van de samenwerking zichtbaar. Met
het kompas gaan de organisaties samen aan het werk en volgen via de
monitor of zij op koers liggen. Daarbij wordt gestuurd op resultaat en
verbetermogelijkheden.
Missie Lelystad in Beweging
In het programmaplan Lelystad in beweging, van de
samenwerkende organisaties is de missie als volgt
verwoord: “Het programma Lelystad in beweging wil
het welzijn, welbevinden en de gezondheid van de
inwoners van Lelystad verbeteren en de zorg betaalbaar
houden voor haar inwoners. Dit wil zij doen door
versterking van de eerstelijnszorg, integratie van cure en
care en verbeterde samenwerking tussen nulde-, eerste-
en tweedelijnszorg, en publieke gezondheid (preventie)
door middel van een meer wijk- c.q. populatiegerichte
aanpak.”
Lelystad in beweging is een samenwerkingsverband van diversen zorg en welzijnsorganisaties, gemeente en zorgverzekeraar.
7

7. Welke onderwerpen eerst?
Het programma Lelystad in beweging start met 4 onderwerpen (program-
malijnen), en verschillende activiteiten (projecten). Een overzicht:
Ik kan ermee leven
Chronische zorg
Mensen met een chronische aandoening zoals COPD of diabetes hebben
vaak zorg nodig van verschillende zorgaanbieders. Ze moeten steeds
opnieuw hun verhaal doen of weten niet waar zij aan toe zijn.
Belangrijk is dat de zorgverleners het aanbod beter op elkaar afstemmen,
waarbij de chronische zieke zelf centraal staat.
De bedoeling van deze aanpak is dat de chronisch zieke zelf in actie komt
en de regie houdt over zijn eigen leven. Hij zoekt oplossingen voor proble-
men en werkt samen met zijn omgeving en zorgverleners. Zo volgt hij
bijvoorbeeld cursussen over het voorkomen van complicaties.
Deze werkwijze heet zelfmanagement. Daarbij moet de zorg optimaal
worden gecoördineerd met één aanspreekpunt. De zorg wordt idealiter
geleverd waar deze het meest toegankelijk is voor de chronische zieke én
waar deze ook kwalitatief en doelmatig geboden kan worden.
OUD hoe?... Zo!
Ouderenzorg
In Nederland worden we oud en doen we dit al op een relatief gezonde
manier. Gezondheidswinst voor ouderen is vooral te bereiken door het
voorkomen van beperkingen, eenzaamheid en het behoud van welbevin-
den en psychische gezondheid. Versterking van de autonomie en zelf-
standigheid is daarom een belangrijk onderdeel van elke aanpak gericht op
de verbetering van het welbevinden van ouderen. Andere aspecten
betreffen het wonen en de sociale omgeving. De samenhang van deze
aspecten krijgt meer aandacht. Hierdoor kan het welbevinden van ouderen
toenemen, kunnen zij langer thuis blijven wonen en kan de vraag naar
zware professionele ondersteuning en zorg afnemen of worden uitgesteld.
8

8. Ieder1 fit
Preventie
Het aantal mensen met overgewicht en obesitas neemt toe, ook in
Lelystad. De negatieve gezondheidseffecten van overgewicht bij kinderen
en volwassenen zijn bekend.
Lelystad wil een stimulerende sociale en fysieke omgeving creëren waar-
in bewegen en gezond eten de norm worden, te beginnen bij kinderen en
jongeren. Daarbij gaat het ook om mentale fitheid en weerbaarheid. Deze
netwerkaanpak wordt niet alleen op de jongeren gericht maar ook op de
omgeving. Scholen, supermarkten, sport-, welzijns-, en zorgorganisaties
worden betrokken bij de aanpak die is gericht op gezond eten, meer
bewegen en mentale fitheid.
Meedoen en ZIN-geving
Participatie
Als een mens het door gezondheid, schulden of problemen niet meer
redt, kan hij afhaken. Dit proces wordt versterkt doordat de maatschappij
steeds ingewikkelder is geworden. Zorg of professionele hulp kan dan
hard nodig zijn maar bevestigt onbedoeld dat mensen hun eigen proble-
men niet meer zelf kunnen oplossen. Het maakt ze afhankelijk van ande-
ren. Participatie is erop gericht deze onbedoelde effecten te voorkomen.
Participatie staat voor ‘meedoen’ in de samenleving.
Voor het persoonlijke welbevinden is het voor ieder mens goed zich nuttig
te kunnen maken, ook als er problemen zijn met gezondheid of inkomen.
De eigenwaarde wordt behouden en het herstel bij ziekte verloopt beter.
Bovendien daalt de afhankelijkheid van zorg of specialistische hulp.
Daarom zet Lelystad in op de beweging ‘van zorg naar participatie’.
De uitdaging is daarnaast om met minder professionele inzet van zorgver-
leners, meer mogelijk te maken. Dat kan door slimme verbindingen te
leggen tussen de persoonlijke inzet van inwoners en ‘collectieve voorzie-
ningen in buurt en wijk’ waardoor de druk op de duurdere, professionele
zorg afneemt. Het mes snijdt aan twee kanten: meer persoonlijk welbe-
vinden door mee te doen en behoud van betaalbare, collectieve voorzie-
ningen voor mensen die écht niet zonder kunnen.
Lelystad in beweging is een samenwerkingsverband van diversen zorg en welzijnsorganisaties, gemeente en zorgverzekeraar.
9

9. Planning
Het programma Lelystad in beweging gaat de komende jaren aan de slag
met de beschreven benadering en benoemde onderwerpen. Het program-
ma start formeel in december 2013 met de ondertekening van een
convenant door de Gemeente Lelystad, de huisartsen van Lelystad, Medrie
Regio Flevoland, de MC Groep en zorgverzekeraar Zilverenkruis Achmea.
De uitgangspunten
De landelijke en Lelystadse uitgangspunten voor aanpak van zorg en
welzijn:
•voorkomen van ziekten is beter dan genezen (preventie);
•de inwoner kan en wil zelf verantwoordelijkheid nemen voor zijn
gezondheid (leefstijl);
•een patiënt kan en wil zelf regie voeren op zijn behandeling
(zelfsturing);
•de zorg moet doelmatig en efficiënt zijn ingericht
(organisatie van de zorg);
•wijkgerichte samenwerking: professionals in de eerstelijns zorg zoals
huisartsen en fysiotherapeuten, werken nauw samen met de
wijkverpleegkundigen, maatschappelijk werk en ouderenadviseurs
(wijkteams welzijn en zorg);
•verplaatsing van zorg van ziekenhuis naar huisarts, daar waar mogelijk
(integratie van ‘cure’)
•welzijn en zorg wordt dicht bij burgers georganiseerd
(wijkgerichte nulde en eerstelijns zorg met heldere rol voor de
sociale wijkteams)
De Lelystadse feiten
•het aantal mensen van 65 jaar en ouder stijgt de komende jaren
sterk. In 2012 zijn er ongeveer 9300 65+’ers in Lelystad, in 2022 ligt
dit aantal naar verwachting op zo’n 15.700. (bronnen: tCBS, Primos,
ROS-Wijkscan);
•het sterftepercentage van vrouwen ligt 13% hoger dan in de rest van
Nederland;
10

10. •er is veel eenzaamheid onder volwassenen. 39% van de volwassenen
en 46% van de ouderen voelt zich eenzaam. 42% van deze totale
groep is vooral sociaal eenzaam (bron: GGD Flevoland);
•in de groep vrouwen tussen 45-54 jaar zijn meer rokers dan gemiddeld
(bron: GGD Flevoland);
•laagopgeleiden bewegen/sporten weinig en hebben een lage ervaren
gezondheid (Bron: GGD Flevoland);
•naar schatting 65% van de laagopgeleiden heeft overgewicht.
Samenvatting: over de grenzen
van organisaties
Met het programma Lelystad in beweging willen de deelnemende organi-
saties de gezondheid en het welbevinden van de inwoners van Lelystad
verbeteren, met behoud van betaalbare en toegankelijke zorg voor hen die
het nodig hebben. Het zijn de zaken waar het programma Lelystad in
beweging voor staat. Dat gaat niet vanzelf. Het vraagt inspanningen van
inwoners en patiënten in Lelystad. Van de zorg- en welzijnsorganisaties
vraagt het samenwerking en een doelmatige organisatie van de zorg.
De gemeente Lelystad, de huisartsen van Lelystad, Medrie Regio Flevoland,
MC groep en zorgverzekeraar Zilverenkruis Achmea werken samen in het
programma Lelystad in beweging. Er wordt gestart met vier onderwerpen:
ouderen, chronische patiënten, preventie en levensstijl en participatie.
Gedurende drie jaar wordt bijgestuurd of worden onderwerpen toegevoegd.
Het programma en de ondertekening van een bijbehorend convenant
markeren de wil van de deelnemende organisaties samen te werken en
over de grenzen van de eigen organisatie heen te kijken. Samen werken zij
de komende jaren aan de gemeenschappelijke missie en aan meetbare
resultaten.
Lelystad in beweging is een samenwerkingsverband van diversen zorg en welzijnsorganisaties, gemeente en zorgverzekeraar.
11

11. Concepttekst
Xandra van Praag
Tekstschrijver
Nancy van der Vin
Vormgeving
INConcept, Wijhe
Drukwerk begeleiding
LK Mediasupport, Kampen