Verduurzamen
groepsaccommodaties
Friesland
15 maart 2023

Kans
ISDE subsidie RVO
Aanvullende subsidie Provinsje Fryslan
Verduurzamen groepsaccommodaties Friesland

Leuk om elkaar te ontmoeten
Centrum Duurzaam
aanjagen – verbinden – inspireren
ROC Friese Poort (per 01-08-2023 Firda)
middelbaar beroepsonderwijs
ROC Friese Poort Bedrijfsopleidingen
beroepsopleidingen

Wat doet Centrum Duurzaam
Verduurzamen gebouwde omgeving: energietransitie en circulaire economie
Avonturen met bedrijven: beleven, ontdekken en doen
Nieuwe ontwikkelingen oppakken en vertalen naar levensecht onderwijs
Duurzaam Doen Huis
’altijd werken met de
nieuwste duurzame
technieken’
Levensecht projectonderwijs in 6 stappen
‘altijd samenwerken met bedrijven in
actuele duurzame thema’s op basis van
praktijkvragen
Ook internationaal
Duurzaam Doen Lezingen
‘altijd op de hoogte van de
laatste stand van zaken’

Op weg naar 2050
Van fossiel naar fossielvrij
Klimaatakkoord
12 december 2015
In 2050 CO2 uitstoot met 49% verlagen ten opzichte van 1990
In 2050 stijging gemiddelde wereldtemperatuur minder dan 2 graden Celsius

Transitie: verandering
Beter of anders?
Innoveren:
alles wat we doen beter doen
Vernieuwen:
alles wat we doen anders doen

Waarom verduurzamen?
Verduurzamen groepsaccommodaties Friesland

Energiekeuzestappen
Van een gebouw die energieverbruikt
Naar een gebouw die energie produceert
1. Isoleren
2. Ventileren
3. Ruimteverwarming/koeling
Warmteafgifte
4. Warm tapwater
5. Energiebron
6. Energie opwek
TIP: breng alle gebruiksruimtes in
kaart: verwarmen, koelen en
ventileren

Energieverbruik
Verwarmen en warm tapwater

Huidige situatie
Verduurzamen groepsaccommodaties Friesland
1. Gasverbruik (in m3)
2. Elektraverbruik (in kWh)
Wist u dat?: 1m3 gas = 10 kWh elektra
3. Waterverbruik (in liter: in 2021 gemiddeld 129 liter per persoon per dag)
TIP:
kijk eens naar de hoofdaansluiting van de meterkast

Isoleren
Schil van het gebouw
Warmteverlies voorkomen
1. Dak
2. Gevel (muur)
3. Ramen
4. Vloer
5. Radiatoren
6. Leidingen
TIP:
Warmtebeeldcamera |Blowerdoortest (luchtdichtheid)
Gordijnen

Ventileren
Isoleren is ventileren: verplaatsen van lucht
Gezond binnenklimaat: toevoer verse lucht en afvoer vervuilde lucht
TIP:
Sturing op
luchtdruk, vocht,
tijd (bezettingsperiode)
en CO2

Ventileren
Balansventilatie met warmteterugwinning (WTW)
TIP:
Deurspleten zorgen
voor luchtcirculatie

Warmte afgiftesystemen
Begane grond en 1e verdieping
Lage temperatuurverwarming van 35 tot 45 graden Celsius
1. Radiatoren
2. Convectoren
3. Ventilatorconvectoren
4. Vloerverwarming
5. Wandverwarming
6. Plafondverwarming
7. Airco
8. Infraroodpanelen

Warm water
Capaciteit in liters
1. Boiler
2. Warmtepompboiler
3. Elektrische boiler /
doorstromer
4. Kokend water oplossing
TIP:
Contactloze kranen
Hydraloop voor hergebruik water

Energiebron
Capaciteit in liters
1. CV ketel
2. Hybride: CV ketel + warmtepomp
3. Warmtepomp
lucht – lucht
lucht- water
water-water
ventilatie warmtepomp
4. Warmtenet

Energie opwekken
Capaciteit in kwH
1. PV (zonnepanelen)
2. Zonnecollectoren
3. PVT (hybride: ook thermisch)
4. Windmolen
TIP: koppeling met energie opslag
TIP: bufferen van warmte
TIP: ventilatie van de zonnepanelen
WIST U DAT? Je maar 30% van de opgewekte zonne-energie gebruikt

UITNODIGING
Ontdek welke duurzame maatregelen er zijn en maak een eerste
aanzet van het verduurzamingsplan van uw groepsaccommodatie