Giai phau tuy song va tham kham

1. GiGi¶¶I phI phÉÉu chu chøøc nc n¨¨ng tung tuûû ssèèngng
vvµµ øøng dông trong lng dông trong l©©m sm sµµngng
HH­í­íng dng dÉÉn khoa hn khoa hääc: TS. NguyÔn Vc: TS. NguyÔn V¨¨n Huyn Huy
CÇm b¸ thøc

2. ®Æ®Æt vÊnt vÊn ®®ÒÒ
Tuû sèng lµ thÇn kinh TW
Chøc n¨ng dÉn truyÒn
Chøc n¨ng thùc vËt
Mçi vïng c¬ thÓ ®­îc chi phèi bëi mét
khoanh tuû nhÊt ®Þnh.
Gi¶i phÉu: kh¸m, ®¸nh gi¸ tæn th­¬ng, sù
håi phôc thÇn kinh, tiªn l­îng chøc n¨ng.
Môc tiªu: M« t¶ gi¶i phÉu chøc n¨ng tuû
sèng vµ øng dông trong th¨m kh¸m

3. HH××nh thnh thÓÓ ngongoµµii
Tñy sèng cã h×nh trô dÑt,
mµu tr¾ng x¸m, cã hai
chç ph×nh
Ph×nh cæ t­¬ng øng víi
nguyªn ñy ®¸m rèi thÇn
kinh c¸nh tay
Ph×nh th¾t l­ng - cïng
t­¬ng øng víi nguyªn uû
cña ®¸m rèi th¾t l­ng –
cïng
Bê trªn C1
Bê trªn ®èt L2

4. HH××nh thnh thÓÓ trongtrong
ChÊt x¸m h×nh ch÷ H
gåm: sõng tr­íc,
sõng bªn vµ sõng sau.
ChÊt tr¾ng bao quanh
chÊt x¸m, cã ba
thõng: tr­íc, bªn vµ
sau; mçi thõng chøa
c¸c bã vµ d¶i.
èng t©m tuû n»m
gi÷a tuû x¸m

5. HH××nh thnh thÓÓ trongtrong
Sõng tr­íc chøa
th©n cña c¸c n¬ ron
vËn ®éng
Sõng sau chøa th©n
n¬ ron c¶m gi¸c
Sõng bªn chøa th©n
n¬ ron tù chñ

6. HH××nh thnh thÓÓ trongtrong
C¸c rÔ thÇn kinh tho¸t ra ?

7. HH××nh thnh thÓÓ trongtrong
RÔ tr­íc lµ rÔ vËn ®éng
RÔ sau lµ rÔ c¶m gi¸c
RÔ vËn ®éng + rÔ c¶m gi¸c = th©n thÇn kinh
sèng (hçn hîp vËn ®éng c¶m gi¸c)
Th©n thÇn kinh sèng chia ra hai ngµnh:
Ngµnh tr­íc (cæ, th¾t l­ng, cïng) tham gia
t¹o ®¸m rèi, ë ngùc t¹o TK liªn s­ên.
Ngµnh sau chi phèi cho c¸c c¬ vïng sau cña
c¬ thÓ

8. CC¸¸c mc mµµng cng cñña tua tuûû
Mµng cøng (dura)
Mµng nhÖn (arachnoid)
Mµng nu«i (pia)
Gi÷a c¸c mµng cã c¸c
khoang, khoang d­íi
nhÖn chøa dÞch n·o tuû

9. ChChøøc nc n¨¨ng tung tuûû ssèèngng
 Chøc n¨ng dÉn truyÒn vËn ®éng (cã ý
thøc vµ kh«ng cã ý thøc)
 Chøc n¨ng dÉn truyÒn c¶m gi¸c
 Chøc n¨ng ph¶n x¹
 Chøc n¨ng thùc vËt

10. ChChøøc nc n¨¨ng tung tuûû ssèèngng
1. Ch1. Chøøc nc n¨¨ng dng dÉÉn truyÒn vn truyÒn vËËnn ®é®éngng
§­êng vËn ®éng cã ý thøc, cã hai n¬ ron:
Vá n·o [nr1]
Sõng tr­íc tuû
[nr2]
Nh©n tk sä (III, IV, V, VI, VII)
[nr2]
C¬ toµn th©n C¬ ®Çu mÆt
Bã vá nh©nBã vá tuû

11. ChChøøc nc n¨¨ng tung tuûû ssèèngng
§­êng vËn ®éng kh«ng ý thøc (®­êng ngo¹i
th¸p): lµ ®­êng tõ cÊu t¹o l­íi cña th©n n·o
®i xuèng tuû sèng qua c¸c bã l­íi - tuû gi÷a
vµ bªn.
Vá ®¹i n·o cã ®­êng liªn hÖ víi cÊu t¹o l­íi
cña th©n n·o, chÞu ¶nh h­ëng cña thÓ v©n,
nh©n d­íi ®åi thÞ, chÊt ®en vµ tiÓu n·o qua
nh÷ng vßng tiÕp nèi phøc t¹p
1. Ch1. Chøøc nc n¨¨ng dng dÉÉn truyÒn vn truyÒn vËËnn ®é®éngng

12. ChChøøc nc n¨¨ng tung tuûû ssèèngng
2. Chøc n¨ng dÉn truyÒn c¶m gi¸c
Da mÆt (V) NR 1
NR 1 NR 2
NR 2
H¹ch c¶m gi¸c (d©y V)
NR 3
 C¶m gi¸c n«ng
NhiÖt
§au

13. ChChøøc nc n¨¨ng tung tuûû ssèèngng
2. Chøc n¨ng dÉn truyÒn c¶m gi¸c
NR 1
NR 2
NR 2
NR 3
 C¶m gi¸c s©u ý thøc
Nh©n thon
Nh©n chªm Hµnh n·o
§åi thÞ

14. ChChøøc nc n¨¨ng tung tuûû ssèèngng
2. Chøc n¨ng dÉn truyÒn c¶m gi¸c
NR 1 NR 2
 C¶m gi¸c s©u kh«ng ý thøc
Bã tuû-tiÓu n·o tr­íc
Vµo cuèng tiÓu n·o trªn
Bã tuû-tiÓu n·o sau
Vµo cuèng tiÓu n·o d­íi

15. ChChøøc nc n¨¨ng tung tuûû ssèèngng
Bã chªm
Bã thon
Tuû- tiÓu n·o (l­ng)
14: D¶i tuû-®åi thÞ bªn (§au/nhiÖt); 13 - 15 b¶n thÓ kh«ng ý thøc
3-9 V§ cã ý thøc; 4 V§ kh«ng ý thøc
16:B¶n thÓ cã ý thøc; 17: Xóc gi¸c tinh tÕ

16. ChChøøc nc n¨¨ng tung tuûû ssèèngng
 Chi phèi cho ruét non:
Giao c¶m: T5-T10
Phã giao c¶m: d©y X
 Chi phèi cho ®¹i trµng
Giao c¶m: T5-T10, L1-L3
Phã giao c¶m: d©y X, S2-S4
 Chi phèi cho bµng quang
Giao c¶m: L1-L3
Phã giao c¶m: S2-S4
3. Chøc n¨ng thùc vËt
X

17. øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm
Chi phèi
Chi phèi theo khoanh tuû (cord segment)
Nhãm c¬ chung ®o¹n tuû (myotome)
Vïng (khoanh) da chung ®o¹n tuû (dermatome)
øng dông
ChÈn ®o¸n møc tæn th­¬ng (cao, thÊp)
ChÈn ®o¸n ®é tæn th­¬ng (nÆng, nhÑ)
Tiªn l­îng chøc n¨ng: cæ, ngùc, th¾t l­ng, cïng

18. øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm
 Sö dông ph­¬ng ph¸p
thö c¬ b»ng tay cæ ®iÓn
 Kh¸m ë t­ thÕ n»m
ngöa, ®Æt c¸c khíp ë t­
thÕ thÝch hîp
 Cè ®Þnh phÝa trªn vµ
phÝa d­íi khíp th¨m
kh¸m ®Ó ®¶m b¶o sinh
c¬ häc ®óng t¹i c¸c c¬
cÇn kh¸m
0 = liÖt hoµn toµn.
1 = co c¬ sê thÊy hoÆc
nh×n thÊy.
2 = co c¬ khi lo¹i bá
t¸c dông cña träng lùc
3 = co c¬ th¾ng ®­­îc
søc c¶n cña träng lùc.
4 = co c¬ th¾ng søc
c¶n nhÑ.
5 = co c¬ th¾ng søc
c¶n m¹nh
Th¨m kh¸m vËn ®éng

19. øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm
 Cã hai lo¹i c¶m gi¸c
cÇn th¨m kh¸m lµ ®au
vµ sê mã.
 Thang ®iÓm
0 = mÊt hoµn toµn CG
1 = khiÕm khuyÕt CG
2 = b×nh th­êng
Th¨m kh¸m c¶m gi¸c

20.  Møc c¶m gi¸c (sensory level) ®­îc x¸c ®Þnh lµ ë
khoanh tuû thÊp nhÊt mµ t¹i ®ã c¶ c¶m gi¸c ®au vµ
ch¹m nhÑ vÉn cßn nguyªn vÑn ë c¶ hai bªn c¬ thÓ
 Møc vËn ®éng (motor level) ®­îc x¸c ®Þnh lµ ë
khoanh tuû thÊp nhÊt mµ t¹i ®ã chøc n¨ng vËn ®éng
cßn b×nh th­êng
øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm
 Møc tæn th­¬ng thÇn kinh (neurologic level of injury)
lµ møc thÊp nhÊt mµ ë ®ã c¶ vËn ®éng vµ c¶m gi¸c ®Òu
b×nh th­êng (ë hai bªn c¬ thÓ)
X¸c ®Þnh møc tæn th­¬ng

21. øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm
Chøc n¨ng vËn ®éng vµ c¶m gi¸c hoµn toµn b×nh th­êngE
Tæn th­¬ng kh«ng hoµn toµn, chøc n¨ng vËn ®éng ®­îc
b¶o tån vµ bËc thö c¬ lín h¬n 3
D
Tæn th­¬ng kh«ng hoµn toµn, chøc n¨ng vËn ®éng ®­îc
b¶o tån vµ bËc thö c¬ nhá h¬n 3
C
Tæn th­¬ng kh«ng hoµn toµn, cßn c¶m gi¸c nh­ng kh«ng
cßn vËn ®éng d­íi møc tæn th­¬ng kÓ c¶ vïng S4-S5
B
Tæn th­¬ng hoµn toµn vËn ®éng vµ c¶m gi¸c d­íi møc
tæn th­¬ng kÓ c¶ vïng S4-S5
A
DiÔn gi¶iASIA
X¸c ®Þnh ®é tæn th­¬ng theo Asia

22. øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm

23. øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm

24. øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm
Héi chøng tuû trung t©m:
th­êng x¶y ra ë vïng tuû cæ.
L©m sµng thÊy c¶m gi¸c ®­îc
b¶o tån, bÖnh nh©n yÕu c¬ chi
trªn nhiÒu h¬n chi d­íi
NÆng: chØ b¶o tån c¶m gi¸c
Trung b×nh: b¶o tån c¶m gi¸c, cßn
vËn ®éng kh«ng h÷u Ých
NhÑ: b¶o tån c¶m gi¸c, cßn vËn ®éng
h÷u Ých
C¸c héi chøng l©m sµng

25. øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm
Héi chøng nãn tñy
• LiÖt hai chi d­íi
• Rèi lo¹n chøc n¨ng bµng
quang vµ ®­êng ruét
• ThiÕu hôt c¶m gi¸c ®èi
xøng hai bªn yªn
C¸c héi chøng l©m sµng

26. øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm
Héi chøng ®u«i ngùa
• B¹i, liÖt hai chi d­íi vµ
mÊt toµn bé ph¶n x¹,
ch­¬ng lùc.
• Teo c¬ hai chi d­íi
• YÕu hai chi d­íi ë nhiÒu
tÇng tñy gièng nh­ bÞ tæn
th­¬ng ë vÞ trÝ trªn nãn tñy
C¸c héi chøng l©m sµng

27. øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm
HC Brown-SÐquard
 YÕu c¬ vµ thiÕu hôt c¶m
thô b¶n thÓ ë mét bªn
 MÊt c¶m gi¸c ®au thÊp
h¬n mét khoanh tñy ë
bªn ®èi diÖn
 MÊt c¶m gi¸c nhiÖt thÊp
h¬n hai khoanh tñy ë
bªn ®èi diÖn
C¸c héi chøng l©m sµng

28. øøng dôngng dông –– ThTh¨¨m khm kh¸¸mm
Héi chøng tñy tr­íc
 C¶m thô b¶n thÓ, c¶m
gi¸c sê mã vµ c¶m gi¸c
s©u ®­îc b¶o tån
 MÊt c¶m gi¸c ®au vµ
vËn ®éng ë d­íi vÞ trÝ
tæn th­¬ng
C¸c héi chøng l©m sµng

29. TiTiªªn ln l­î­îng chng chøøc nc n¨¨ngng
C1C1--C3C3

30. TiTiªªn ln l­î­îng chng chøøc nc n¨¨ngng
C1C1--C3C3

31. C4C4
TiTiªªn ln l­î­îng chng chøøc nc n¨¨ngng

32. TiTiªªn ln l­î­îng chng chøøc nc n¨¨ngng
C5C5

33. C5C5
TiTiªªn ln l­î­îng chng chøøc nc n¨¨ngng

34. TiTiªªn ln l­î­îng chng chøøc nc n¨¨ngng
C6C6

35. TiTiªªn ln l­î­îng chng chøøc nc n¨¨ngng
C7C7--c8c8

36. TiTiªªn ln l­î­îng chng chøøc nc n¨¨ngng
§K hoµn toµnb»ng tayCã thÓL¸i xe
Kh«ng thÓ§i
Khung ®øng, KAFO§éc lËp§øng
§Öm chèng loÐt§éc lËpXe l¨n
§Öm chèng loÐt§éc lËpV§ trªn gi­êng
S«ng tiÓu§éc lËpCS Bµng quang
Thay ®æi toilet§éc lËpCS Ruét
§éc lËpH« hÊp
ThiÕt bÞTiªn l­îngChøc n¨ng
T1-T9

37. TiTiªªn ln l­î­îng chng chøøc nc n¨¨ngng
T10-L1
§K hoµn toµnb»ng tayCã thÓL¸i xe
N¹ng, khung tËp ®i,
AFO, KAFO
Cã thÓ§i
Khung ®øng§éc lËp§øng
§Öm chèng loÐt§éc lËpXe l¨n
§Öm chèng loÐt§éc lËpV§ trªn gi­êng
S«ng tiÓu§éc lËpCS Bµng quang
Thay ®æi toilet§éc lËpCS Ruét
§éc lËpH« hÊp
ThiÕt bÞTiªn l­îngChøc n¨ng

38. TiTiªªn ln l­î­îng chng chøøc nc n¨¨ngng
§K hoµn toµnb»ng tayCã thÓL¸i xe
N¹ng, khung tËp ®i, gËy,
AFO, KAFO
Cã thÓ§i
Khung ®øng§éc lËp§øng
§Öm chèng loÐt§éc lËpXe l¨n
§Öm chèng loÐt§éc lËpV§ trªn gi­êng
S«ng tiÓu§éc lËpBµng quang
Thay ®æi toilet§éc lËpRuét
§éc lËpH« hÊp
ThiÕt bÞTiªn l­îngChøc n¨ng
L2-S5