Presentación sobre a presenza da muller na Literatura Galega, que Mercedes Queixas elaborou para as Xornadas de Lingua e Literatura, 2012

1. PRESENZA DAS
MULLERES NA
LITERATURA GALEGA
XXII XORNADAS DE LINGUA E
LITERATURA
Mercedes Queixas Zas
Compostela, 21 de abril de 2012

2. María a Balteira

3. REXURDIMENTO
Filomena Dato (1856-1926) Valentina Lago
Follatos (pseudónimo de Hipólita
Muíño)
“En defensa das mulleres”

4. Rosalía de Castro
• “Porque aínda non lles é permitido ás
mulleres escribiren o que senten e o que
saben”.
• “Daquelas que cantan as pombas i as frores
todos din que teñen alma de muller;
pois eu que no as canto, Virxe da Paloma,
ai!, de que a terei?”

5. ETAPA DE PREGUERRA
FRANCISCA HERRERA
(1869-1950)
Sorrisas e bágoas, 1913
Almas de muller... ¡Volallas n-a luz!, 1915
Flores do noso paxareco, 1919
Néveda, 1920
A y-alma de Mingos, 1922
Pepiña, 1922
A neta da naipeira, 1925
Martes d'antroido, 1925
Rosalía Castro, 1925
Réproba, 1926
Familia de lobos, 1928

6. VOCES DESDE A POSGUERRA
Se digo Mar adóndasme
baías, portos, navíos, lúcidas
cidades, xiríns para o sorriso
conmovido.
Adóndasme sereas
delicadas, lóstregos, brasas, plenilunios
, lúas. Unha opulenta luz que che
fulgura. Un algo que deslumbra. Algo
que vive.
Se digo Mar nácesme desde dentro
beleza deleitosa de solpores,
de mediodías altos e de auroras.
Pura Vázquez Digo mensaxes torboentos. oornas.
Bitácoras. Letal. Leste. Naufraxios...

7. VOCES DESDE A POSGUERRA
Luz Pozo Mª do Carme Kruckenberg
http://www.aelg.org/Centr http://www.aelg.org/Cent
odoc/ShowMediaLibraryV rodoc/ShowMediaLibrary
ideo.do?id=89 Video.do?id=269

8. VOCES DESDE A POSGUERRA
PENÉLOPE
Declara o oráculo:
•
• "Que á banda do solpor é mar de mortos,
• incerta, última luz, non terás medo.
•
• Que ramos de loureiro erguen rapazas.
• Que cor malva se decide o acio.
•
• Que acades destas patrias a vindima.
• Que amaine o vento, beberás o viño.
•
• Que sereas sen voz a vela embaten.
• Que un sumario de xerfa polos cons."
•
• Así falou Penélope:
•
• "Existe a maxia e pode ser de todos.
Xoana Torres • ¿A que tanto novelo e tanta historia?
•
• EU TAMÉN NAVEGAR."
http://bvg.udc.es/paxina.jsp?id_obra=Teder%ED++1&alias=Xohana+Torres&id_edicion=Teder%ED++1002&formato=audio&pagin
a=2&cabecera=%3Ca+href%3D%22ficha_obra.jsp%3Fid%3DTeder%ED++1%26alias%3DXohana+Torres%22+class%3D%22no
mbreObraPaxina%22%3ETempo+de+r%EDa%3C%2Fa%3E&maxpagina=2&minpagina=1

9. VOCES DESDE A POSGUERRA
Tiven medo de vogar,
tiven medo da auga crara.
Anque fora cuns bons remos
anque fora na mar calma,
non vogaba!, non vogaba!
O medo xa non sei del.
Xa secou aquel mar longo.
E sin saber donde veu,
si é doutro ou é meu,
navego nun mar de fondo.
Palabra no tempo
María Mariño
http://sondepoetas.blogspot.com/20
07/10/tiven-medo-de-vogar-tiven-
medo-da-auga.html

10. VOCES DESDE A POSGUERRA
http://www.aelg.org/Centrodoc/ShowMedi
aLibraryVideo.do?id=obra535&page=true&
orderIndex=1
Mª Xosé Queizán
http://www.aelg.org/Centrodoc/S
howMediaLibraryVideo.do?id=91

11. PERÍODO DEMOCRÁTICO
PREMIO NACIONAL DE
LITERATURA
INFANTOXUVENIL
Fina Casalderrey

12. PERÍODO DEMOCRÁTICO
PREMIOS LITERARIOS
Estíbaliz Espinosa
http://www.aelg.org/Centrodoc/Sh Teresa Moure
owMediaLibraryVideo.do?id=214 http://www.aelg.org/Centrodo
c/ShowMediaLibraryVideo.do
?id=1201

13. PERÍODO DEMOCRÁTICO
PREMIOS LITERARIOS
Teresa González Costa
Pilar García Negro
http://www.aelg.org/Cent
rodoc/ShowMediaLibrary
Video.do?id=60

14. PERÍODO DEMOCRÁTICO
Inma López Silva Chelo Suárez
http://www.aelg.org/Centrod http://www.aelg.org/Centrodoc/Sh
oc/ShowMediaLibraryVideo owMediaLibraryVideo.do?id=416
.do?id=591

15. PERÍODO DEMOCRÁTICO
LISTAS DE HONRA
INTERNACIONAIS
Marilar Aleixandre
http://www.aelg.org/Centrodoc/Show
MediaLibraryVideo.do?id=218

16. SIGNIFICACIÓN
• RENOVACIÓN DAS TEMÁTICAS
TRADICIONAIS
• INCORPORACIÓN DE NOVOS SOPORTES
• ACHEGAMENTO DUNHA VISIÓN DO MUNDO
COMPLEMENTAR
• A LITERATURA COMO COMPROMISO SOCIAL
• A HERDANZA DA ESCRITA LITERARIA
• APARICIÓN DA MULLER COMO
PROTAGONISTA LITERARIA

17. RENOVACIÓN DAS TEMÁTICAS
TRADICIONAIS…
“Derrotas domésticas”, Catálogo de velenos, Marilar Aleixandre
http://www.aelg.org/Centrodoc/ShowMediaLibraryVideo.do?id=o
bra399&page=true&orderIndex=1

18. PARA INCORPORAR NOVOS SOPORTES
Yolanda Castaño
• http://www.youtube.com/watch?v
=0kSv4w1aTP8

19. ENRIQUECEMENTO DUNHA VISIÓN DO
MUNDO COMPLEMENTAR
María Reimóndez
http://www.aelg.org/Centrodo
http://www.aelg.org/Centrodo c/ShowMediaLibraryVideo.d
c/ShowMediaLibraryVideo.d o?id=obra3211&page=true&
o?id=263 orderIndex=1

20. A LITERATURA COMO COMPROMISO SOCIAL
Marta Dacosta Ledicia Costas
http://www.aelg.org/Centrod http://www.aelg.org/Centrodoc/Show
oc/ShowMediaLibraryVideo. MediaLibraryVideo.do?id=261
do?id=53

21. A LITERATURA COMO SUBVERSIÓN
http://www.aelg.org/Centrodoc/ShowMediaLibraryV
ideo.do?id=83

22. A HERDANZA DA ESCRITA LITERARIA
María Lado Chus Nogueira
http://www.aelg.org/C http://www.aelg.org/Centrodoc/
entrodoc/ShowMedia ShowMediaLibraryVideo.do?id
LibraryVideo.do?id=1 =373
188

23. APARICIÓN DA MULLER COMO
PROTAGONISTA LITERARIA

24. APARICIÓN DA MULLER COMO
PROTAGONISTA LITERARIA

25. TAREFAS PENDENTES
(IN)VISIBILIZACIÓN PROFESIONALIZACIÓN
• A escrita como opción
• Dirección editorial persoal, como tarefa
masculina • O oficio de escribir
• Superación da
masculinizacion do
canon e do mercado
• Crítica literaria /
mediadores
• Medios de comunicación
• Fidelización de lectorado
http://www.aelg.org/Centrodoc/Sh
• Internacionalización owMediaLibraryVideo.do?id=100

26. TAREFAS PENDENTES: QUEN FALA
POLAS QUE NON ESTAN?
XELA ARIAS LUÍSA VILLALTA

27. MOITAS GRAZAS!
A escola de Doloriñas, Xulia Minguillón