1. ٢٣
،‫آذار‬
٢٠٢٣
١٢:٣١
‫م‬
ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ
ÖĞRETMAN : AĞAH TUĞRUL KORUCU
ÖĞRENCİ : BÜŞRA SHBAT
GAGNENİN 9 ADIMLI KURAMI
ʲ
Robert Gagne en çok kendisine ait olan
öğretimin dokuz durumu ile tanınır. 1916 yılında
doğdu. 1940 da Brows Üniversitesi Psikoloji
bölümünden Profesör Dr. Ünvanını aldıktan sonra
Persilvanya Devlet Üniversitesinin Connecticut
kız kolejinde öğretim görevlisi olarak çalıştı
.
Gagne 1960’lı yıllarda yeni davranışçı akımın
temsilcilerinden biri olarak kabul edilmekle
birlikte, sonraki yıllarda bilgiyi işleme
kuramcılarının öncülerinden biri olmuş, davranışçı
yaklaşımın ilkeleri ile bilgi işlem süreci
yaklaşımının ilkelerini birleştirmiştir. Gagne
öğrenmeyi hem ürün hem de süreç olarak ele
almıştır. Gagne’ye göre öğrenme, gözlenebilir
davranışlardan dolaylı olarak anlaşılır ve öğrenme

2. beyinde gerçekleşir
Gagne’nin Öğretim Modeli
Modele göre öğretimin düzenlenmesinde sırasıyla
şu adımlar atılmalıdır
:
1
-
Dikkati çekme
2
-
Öğrenciyi dersin hedeflerinden haberdar
etme
3
-
Ön bilgilerin hatırlatılması
4
-
Uyarıcı materyalin sunulması
5
-
Öğrenciye yol gösterme(rehberlik etme)
6
-
Davranışı ortaya çıkarma
7
-
Dönüt-Düzeltme verme
8
-
Değerlendirme
9
-
Öğrenilenlerin kalıcılığının ve transferinin
sağlanması
1
.
Dikkati çekme
Öğrenmenin en iyi şekilde gerçekleşmesi için
öğrencinin dikkatini çekecek materyaller
tasarlanmalıdır. Öğretmen bu hedef
doğrultusunda görsel(resim, film vb) ve
sözel(fıkra vb) unsurlardan yararlanabilir.

3. İnsanların çoğu biranda tek bir konuya
odaklanabilmektedir. Bundan dolayı öğrencinin
tüm dikkati öğretilecek konu üzerine
yoğunlaştırılmalıdır. Bunuda öğrencinin dikkatini
çekecek yeni materyaller kullanarak yapabilir.
Öğrenciler hakkında bilgiler edinip onların
dikkatinin dağılmaması için onların ilgisini
çekecek sorular yöneltilmeli ve onlarında konuya
ortak edip soru ve görüşlerini dile getirmesi
sağlanmalıdır. Böylece öğrenme en iyi şekilde
gerçekleşecektir
.
2
.
öğrenciyi dersin hedeflerinden haberdar etme
Öğretmenin öğretime başlamadan önce
öğrencilere dersin içeriği hakkında genel bir bilgi
verilmelidir. Böylece öğrenci ne öğrenmesi
gerektiği hakkında güdülenmiş olur ve konu
dışına çıkmaktan kurtulur. Derste neyin
öğrenilmesi gerektiği hakkında az çok bilgi
edinmiş olur ve ona göre kendini odaklar. Böylece
dersi kavram çatışmasına düşmeden daha kısa
zamanda öğrenir. Hedefin önceden duyulması,
yönetim mekanizmasını harekete geçirir ve
beklentilerin oluşmasına yardımcı olur.
Öğrencinin derste ulaşacağı hedefleri bilmesi bu

4. hedeflere ulaşmak için hangi yöntem ve teknikleri
uygulayacağını kafasında tasarlar
.
3
.
Ön bilgilerin hatırlatılması
Öğretilen konuların kısa süreli bellekteki
bilgilerin uzun süreli belleğe anlamlı bir şekilde
kodlanabilmesi için önbilgilerle anlamlandırılması
gerekir. Bunun için öğrenciye bilgi verilmeden
önce ön bilgilerin ortaya çıkarılması
sağlanmalıdır. Böylece öğrenci daha kolay neden
sonuç ilişkisi kurabilir. Öğretmen, öğrencilerin
daha önce kazanmış oldukları bilgileri soru
sorarak, açıklama yaptırarak, tartışarak ortaya
çıkarabilir. Bu yöntemle öğrenme daha hızlı ve
kolay gerçekleşir
.
4
.
Uyarıcı materyalin sunulması
Dersin içeriğini sunarken daha etkili ve daha
verimli bir öğretim sağlamak için stratejilerin
kullanılması gerekir. Öğrenciyi hedefe ulaştıracak
materyaller doğru seçilmelidir. Bu materyaller
öğrenmeyi kolaylaştıracak cinste olmalıdır
.
Öğrenci böylelikle sunulan önbilgilerle karşılaştırır,
anlamlandırır ve uzun süreli belleğe kodlamaya

5. çalışır. Materyalin düzenlenmesinde öğrenci
grubunun gelişim özellikleri ve sınıf düzeyleri çok
etkili bir rol oynar. “sınıf düzeyi” denilen kavram
uyarıcı durumlarının düzenlenmesinde dikkate
alınması gereken ölçütlerden biridir
.
5
.
Öğrenciye yol gösterme(rehberlik etme)
Öğrenciye yol gösterme öğrenme açısından
oldukça önemlidir. Öğrenme ortamında
öğrencilerin yanlış davranışlar kazanmaması ve
başarılı olmalarının sağlanması için onlara
rehberlik edilmesi gerekir
.
Bunun için öğrenciye neyi nerede ne zaman ne
şekilde yapılacağı nasıl kodlama yapılması
gerektiği yeni bilgilerin hangi ön öğrenmelere
birleştirileceği konularında ipuçları verilmelidir
.
En iyi yol gösterme stratejisi, her adımda biraz
yardım vererek ilerlemedir. Bu suretle, her öğrenci
ihtiyacı kadar destek alma imkanına sahip olur.
Hızlı öğrenene bir tek, yavaş öğrenene ise birkaç
örnek yeterli olabilir. Öğrenciye ipuçları verilerek
öğrencinin bilgiyi kendisinin bulması
sağlanmalıdır. Böylece öğrenme kalıcı olacaktır
.
6
.
Davranışı ortaya çıkarma

6. Öğrenciye yeni davranışlar öğretildikten sonra
bu davranışın ne derece kazandıklarının
yoklanması gerekmektedir. Öğrenciye yazılı sözlü
sorular sorarak davranışı test edilmelidir. Konuyu
kavradığı hissedilen öğrenciye yap, çiz, söyle gibi
ifadelerle öğrendiği davranışa dönüştürülmesi
istenir. Böylece öğrencinin kendisini de görmesi
sağlanmış olur.Öğrencilerde kazandırılmak
istenen davranış gözlenmese öğretim ortamı
zenginleştirilmeli öğrenciye yeni ipuçları
verilmelidir
.
7
.
Dönüt-Düzeltme verme
Bu aşamada öğrencinin kazanması gereken
davranış ne ise onu yapması beklenir. Öğrenci
gösterdiği davranışın doğruluğu hakkında bilgi
almak ister. Öğrenci gösterdiği davranışın doğru
olduğunu öğrenirse davranışı pekiştirir ve
öğrenmeye karşı güdüsü artar. Davranışın yanlış
olduğunu öğrenirse hatasını düzeltir ve o
davranışı bir daha tekrarlamamaya özen gösterir.
Öğrencinin kazanması gereken davranış ne ise
onu yapması beklenir
.

7. Örneğin " 250 kg. kivi 500 TL. ise bir kg. kivi ne
kadardır ?” diye bir soru sorulduğunda; verilecek
cevapla hem kesirlerle ilgili bilgi (davranışlar) hem
de kilogramın alt birimleri ile ilgili bilgi ortaya
çıkarılmış olur. Geribildirim verilmesinde standart
yoktur. Geribildirim baş sallama, mimik
hareketleri, gülümseme, kabul anlamında söz
söyleme gibi değişik şekillerde verilebilir
8
.
Değerlendirme
Öğrenmenin sonunda her bir öğrencinin
istendik davranışı ne derecede kazandığının
belirlenmesi gerekir. Öğretimsel olayların
verimliliğini değerlendirmek için beklenen
hedeflerin gerçekleşip gerçekleşmediği
sınanmalıdır
.
Yapılan değerlendirmeler sonucunda öğrenmenin
ne derece gerçekleştiği gözlenir ve öğrenciler
sonuçlar hakkında bilgi verilerek gerekirse
tamamlama eğitimi yapılır. Değerlendirme
öğrencilerin düşünme, anlama, sorgulama, ilişki
kurma, analiz-sentez yapma becerilerini
geliştirme düzeyini ölçmek için yapılmaktadır.
Değerlendirme sonunda öğrenciler arasında
karşılaştırma yapılmamalıdır
.

8. 9
.
Öğrenilenlerin kalıcılığının ve transferinin
sağlanması
Bir konuda uzmanlığı geliştirmek için yeni
bilgilerin başka alanlara da uygulanması gerekir.
Öğrenmenin ilk oluşumundan hemen sonra,
öğrenciye öğrenmeyi güçleştirici nitelikte
alıştırma, örneklendirme, proje vb. ödevler
verilmelidir. Öğrenilen davranışların aralıklı olarak
tekrar edilmesi kalıcılığı büyük oranda etkiler.
Öğrenilenlerin başka alanlara geçişini sağlamak
için öğrenilenlerin yeni durumlarda kullanılması,
öğrencilerin problemlerle karşı karşıya bırakılması
yararlı olur
.
SONUÇ
Gagne’ye göre öğretim basitten karmaşığa doğru
aşamalı bir sırada yapılmalıdır. Burada önemli
olan öğretim sonunda ulaşılması gereken hedefi
belirlemek ve öğretim etkinliklerini ona göre
düzenlemektir. Bu görüşe göre en sonunda
ulaşılması istenen amacı en başa ve ona ulaşmak
için diğer alt amaçları hiyerarşik bir şekilde
basitten karmaşığa doğru sıralamak en önemli
noktadır
.

9. Gagne’ye göre okul öğrenmelerinde en çok
kullanılan öğrenme türleri ayırt ederek
öğrenme, kavram öğrenme, kural öğrenme ve
problem çözmedir. Öğretmenler ders içi
etkinliklerini planlarken önce konu ile ilgili temel
amacı belirlemeli, konuyu alt amaçlara ayırmalı ve
öğrencilerin bu sekizli hiyerarşideki yerini
belirleyerek öğretimi buna göre planlamalıdır
.
Gagne’ye göre öğretimin amacı, öğrencilerin
problem çözme becerilerinin üst seviyeye
çıkartılmasıdır
.