Presentatie voor de Boer en Kans dag op 24 maart (www.boerenkans.nl) bedoeld voor boeren op zoek naar nieuwe kansen voor de toekomst.

1. Workshop: Kansen om boer te blijven! ir. Frank Verhoeven projectleider Duurzaam Boer Blijven

3. Wat past bij u?  ondernemerscan

4. Wat zijn de reële mogelijkheden?

5. kosten besparen

7. Wie ben ik? 1972 Geboren Udenhout melkveebedrijf 35 koeien, ten westen van Tilburg 1991 Hogere Agrarische School Den Bosch 1995 Wageningen Universiteit – Zoötechniek, specialisatie veevoeding 1997 Onderzoeker Wageningen Universiteit reductie mineralenverliezen 1999 Projectleider onderzoeksproject in de Noordelijke Friese Wouden Start eigen bedrijf: Boerenverstand 2008 Boerenbox BV opgericht 2009 Opzet programma Duurzaam Boer Blijven > 350 melkveehouders i.s.w.m. ETC adviesgroep, DMS, agr. natuurverenigingen 2011 Adviseur CONO Kaasmakers & Natuurhoeve www.boerenverstand.org

9. Ongeveer 5000 boxen verkocht!Gaandeweg komen nieuw ideeën:welkomsboxvoor nieuwe bewoners in gemeente, relatiegeschenken RABO

10. Wie ben u? Kort uw naam en huidige beroep Wat verwacht u van deze workshop?

11. Wat wilt u? Boer blijven! als u op de plek wilt blijven boeren waar u nu zit, draait het om:LAGERE KOSTEN kringloopaanpak/samenwerken/vakmanschap vergroten/uitbesteden/innoveren& NIEUWE OPBRENGSTEN marktkansen/creativiteit/ wat vind ik leuk?/regiokansen?/samenwerken bijverdienen?

12. Schaalvergroten moet resulteren in een lagere kostprijs, maar dat doet het niet altijd! Serieus overschakelen naar lage kosten! Lagere kosten? Zelfde quotum: 10ct winst = INKOMEN!

13. Nieuwe opbrengsten? Agrarisch natuurbeheer Energieproductie Educatie Huisverkoop Recreatie Kinderopvang Zorg Buiten de deur werken Loonwerk Land verhuren Of iets compleet anders?

14. Wat wilt u echt?

15. Wat wilt u? Heeft u wel een wens? Waar word je blij van? Waar droom je van? Wat zou je het allerliefste de hele dag willen doen?

16. Wat wilt u? Laat u eens inspireren!! Innovatie atlas melkveehouderij Innovatie atlas vernieuwend platteland Ga op excursie Waarom alles zelf doen? Samenwerken in de regio? Uitbesteden?

17. Wie zijn de reële mogelijkheden? Kostenbesparing  stap in een onafhankelijke studiegroep, werk van maken! Zaken waar je niet goed in bent (te hoge voerkosten) zorgen dat je onafhankelijk adviezen opvolgt! durf! ga samenwerken, pure grazeenzoverder! Land genoeg?  Optie bio! www.biologischondernemen.nl Agrarisch natuurbeheer Energieproductie Educatie Huisverkoop Recreatie Kinderopvang Zorg Buiten de deur werken?/arbeid verhuren/land verhuren

18. Wie zijn de reële mogelijkheden? Bedrijfsscan Investeringen Invloed op bedrijfsvoering Bereikbaarheid Beschikbaarheid eigen arbeid Omgevingsscan Concurrentie Aantrekkelijkheid gebied Omwonenden Nabijheid klanten

20. 10 stappen naar een multifunctioneel bedrijf Stap 1 Ga na wat u zelf leuk vindt Stap 2 Ga na of u het ook kunt Stap 3 Ga na of uw bedrijf en de omgeving de mogelijkheden biedt Stap 4 Schrijf op wat u precies wilt gaan doen Stap 5 Neem een kijkje bij andere verbrede bedrijven Stap 6 Oriënteer u op de markt Stap 7 Maak een concept-ondernemersplan Stap 8 Bespreek het concept-ondernemersplan Stap 9 Scherp het ondernemersplan aan Stap 10 Voer het uit!

21. Wil je met mensen werken? Een hele belangrijke vraag om mee te beginnen! Zo niet? Dan kostenbesparing, samenwerken, agrarisch natuurbeheer Indien wel? Wat zou je dan met die mensen willen doen? verzorgen? iets aanbieden? om te leren/om te verkopen/te laten recreëren? wilt u met kinderen werken? of met jongeren of juist ouderen?

22. Agrarisch natuurbeheer Wat houd het in? weidevogel/ganzenfourangeergebied akkerfounagebied botanisch waardevol land Wat heb je nodig? Niet alle gebieden komen in aanmerking  check provincie, leg contact met Agrarische Natuurvereniging in je omgeving Wat levert het op? Vaak 6 jarige overeenkomsten op basis van opbrengstderving maar nieuwe geldbronnen dienen zich aan! Contact Lokale ANV, provincie, EL&I

23. Educatie Wat houdt het in? Lessen op de boerderij Excursies Rondleidingen Workshops Lezingen Wat heb je nodig? Didactische vaardigheden Veilige leeromgeving Liefde voor het vak Scholen in de buurt Wat levert het op? Jaaromzet van 2.000 tot 6.000 euro Contact Stichting educatief platteland

24. Boerderijverkoop Wat houdt het in? Stalletje langs de weg Winkel aan huis Zelfpluktuin Wat heb je nodig? Sociale en commerciële vaardigheden Aansluiting bij de landwinkel coöperatie? Wat levert het op? Omzet gemiddeld 30.000 euro (varieert van 4.000 euro voor een kraampje langs de weg tot 200.000 euro voor een goed lopende boerderijwinkel) Contact www.boerderijwinkels.net

25. Recreatie Wat houdt het in? Camping Bed en Breakfast Groepsaccomedatie Boerengolf Visvijver enz. Wat heb je nodig? Grote mate van ondernemerschap Gastvrijheid Geduld en tact Wat levert het op? Jaaromzet van 22.000 euro (minicamping) tot 150.000 (grootschalige horeca) Contact www.loketplattelandstoerisme.nl

26. Kinderopvang Wat houdt het in? Kinderdagverblijf Naschoolse opvang Gastouderopvang Thuiscrèche Wat heb je nodig? Gemeentelijke registratie kinderopvang Opleiding is aan te bevelen (niet verplicht) Wat levert het op? 6,- euro per kind per uur Contact Vereniging Agrarische kinderopvang

27. Zorg Wat houdt het in? Dagbesteding tot wonen of werken Ouderenzorg/jeugdzorg Arbeidsintegratie Speciaal onderwijs Wat heb je nodig? Opleiding op ervaring in de zorg (bij verpleegkundige handelingen) Tolerantie (minder privacy) Deskundige inhuren Wat levert het op? Zeer variabel Contact www.landbouwzorg.nl

28. Energieproductie Wat houdt het in? Windmolen Zonnepanelen Biogasinstalatie Wat heb je nodig? Kapitaal om te investeren Vergunningen Wat levert het op? Zeer variabel, er zijn subsidiemogelijkheden Contact www.windvogel.nl en veel meer

29. Mag en kan het ook? Waar een wil is, is een weg! Maar soms mag het niet  boekje “Wat mag ik” Verder is de boekhouder, financieel adviseur of bank de aangewezen persoon Maar nog belangrijker is een vertrouwenspersoon die serieus met u mee denkt over uw plannen!

30. Hoe verder? Actie! Loket Boer en Kans www.boerenkans.nl 0321 - 388 815