Vaders die huiselijk geweld plegen: zijn dat vaders die niet vaderen?

1. Behandeling van plegers van huiselijk geweld:
vaders die niet vaderen?
Birgit de Cnodder
Gezondheidszorgpsycholoog / psychotherapeut i.o. tot specialist
(on)machtige vaders: over vaderschap bij huiselijk geweld
Meppel, 19 mei 2014

2. Auteursrechten /
naamsvermelding
Tenzij anders vermeld is alles in dit werk gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationaal - licentie.
Wanneer je gebruik wilt maken van dit werk, moet je gepaste credits geven, een link voorzien naar de licentie en kenbaar maken
welke veranderingen je hebt aangebracht. Dat moet je doen op een wijze die niet suggereert dat de licentiehouder jou of je
veranderingen per definitie onderschrijft.
Hanteer voor dit werk de volgende methode van naamsvermelding: B. de Cnodder, Behandeling van plegers van huiselijk geweld:
vaders die niet vaderen? (2014), CC-BY 4.0 gelicenseerd.
Except where otherwise noted, this work is licensed under a Creative Commons BY 4.0 International Licence. You must give
appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but
not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
De volledige licentie-tekst is te lezen op / read complete licence text on
https://creativecommons.nl/4-0-licenties/
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
In de loop van mijn carrière tot nu toe heb ik van velen mogen leren. Deze mensen wil ik recht
doen in de bijdrage die zij aan mijn kennis en kunde hebben geleverd. Ik heb getracht om zo
zorgvuldig mogelijk aan bronvermelding te doen. Mocht iemand desondanks vinden dat ik hem of
haar tekort heb gedaan in genoemde vermelding, nodig ik diegene uit om contact met mij op te
nemen en dat bespreekbaar te maken.

3. Disclosure
belangen
spreker

4. Programma workshop
• Over welke vaders hebben we het?
• Hoe zitten ze in elkaar?
• Hoe zijn ze zo geworden?
• Zijn er verschillende typen kindermishandeling?
• Hoe kan behandeling er uit zien?

5. Situering doelgroep
• Ambulant
• Vrijwillig of Justitieel kader
• Vaak te maken met huisverbod
• Soms te maken met toezicht en / of uithuisplaatsing van kinderen
• Zowel partnermishandelaren als en / of kindermishandelaren
• Leeftijdscategorie: 18-65

6. Vaders en huiselijk geweld
• Kind(eren) als direct slachtoffer
• Kind als indirect slachtoffer: getuige van geweld tegen
• moeder
• OF tussen vader & moeder
• broertjes en zusjes
• huisdieren
• Een bijzonder vorm van kindermishandeling: strijd met de moeder
van de kind(eren) over het hoofd van en via het kind

7. Wat voor mannen doen dit eigenlijk?
•Beeld van zichzelf
•Contact met anderen
•Functioneren

8. Beeld van zichzelf
• Laag zelfbeeld en gevoelens van
minderwaardigheid
• Veel schaamte & machteloosheid
• Gevoelig voor ‘onrecht’
!! Soms verpakt in grandiose
presentatie!!

9. Contact met anderen
• Paranoïde bril; veel
wantrouwen en
verongelijktheid
• Moeite met stabiele
relatievorming
• Weinig relatievaardigheden
• Re-ageren makkelijk
• Externaliseren
• Krenkbaar
• Subassertief en vaak verbaal niet
sterk

10. Functioneren
• Slechte impulsbeheersing of
juist basaal agressiegeremd
• Hoog basaal arousal niveau
• Onder stress
• Empathie minimaal
• Weinig mentaliserend vermogen
• Vaak:
• Beneden gemiddeld begaafd
• Verslaving
• Soms:
• Gewetenloos
• Sadistisch

11. Kortom…
emotioneel onrijp
&
onstabiel

12. Zijn deze mannen alleen dader?
of ook slachtoffer?

13. Hoe zit het met hun geschiedenissen?
• Mishandeling
• Verwaarlozing
• Geen aandacht voor hun behoeften
• Eenzaamheid
• Weinig modelling
• …
Onveilige gehechtheid

14. Oefening: kijken in de mind

15. Wat
denkt
deze
vader
?

16. • F--- You
• Iedereen is tegen mij
• Dat doen ze express
• Zelfs mijn kinderen willen mij niet
• …

17. Wat gebeurt er emotioneel met hem?

19. Wat voelt hij dan?
Het gaat heel vaak om ‘oude kinderpijn’.

21. Én

23. Maar in beleving & presentatie

24. All
sadAll angry
OF

25. Kernkenmerk van de gefragmenteerde mens
Splitsing
De beide kanten worden als los van elkaar
ervaren en niet geïntegreerd in de identiteit.

26. Hoe ziet dat er uit in gedrag?
• Voelen – doen
• Onnavolgbaar, inconsequent
• Onvoorspelbaar, tegenstrijdigheden
• Demoniseren of idealiseren van anderen
• Soms weinig ‘contact met realiteit’
• Tunnelvisie, rigide in hun opvattingen
• Makkelijk ‘besmet’ door sfeer
• Waarheden omdraaien, verloochenen etc
• …

27. Effect op ouderschap: hoe kun je vaderen
met een gat in je ziel en….
• … echt oog hebben voor de behoeften van je kind?
• … voorrang geven aan die behoeften en verdragen dat het even
niet om jou gaat?
• … geduld op brengen en jezelf beheersen?
• … weten dat je kind je niet opzettelijk dwars zit?
• … woorden vinden?
• … je trots opzij zetten?
• …

28. Vaderen: een ingewikkelde opdracht
• Mentaliseren, je verplaatsen in het belang van het kind
• Empathie opbrengen
• Voorop stellen van de belangen van diegene die afhankelijk van je
zijn
• Frustratie-tolerantie voor de spanning die deze voorrang verlening
oplevert t.a.v. je eigen behoeften
• …

29. Het grote belang van het kleine kind
Wiens belang?
Wiens behoeften?
Helaas vaak niét die van het
‘kalenderleeftijd kind’.

30. Beperkte vaders
De eigen behoeften versus de behoeften van het kind:
een verleidelijke vervloeiing.
• Hij is verdrietig, elke keer als hij weer naar zijn moeder moet
gaan
• Ze wil dicht bij haar papa zijn en zich bijzonder voelen
• …

31. Onbetrouwbare vaders
De eigen behoeften voorop.
• Beloften worden niet nagekomen
• Kind wordt gebruikt voor eigen belang
• …

32. Ingeperkt vaderschap
De buitengesloten vader.
• Huisverboden
• Echtscheiding
• …

33. Het demoniseren van de andere ouder: een
bijzondere vorm van geweld
Extra complicerende factor: bij een vader hoort een moeder!

34. Hoe kan dat nou?
Splitsing heeft niet alleen effect op ouderschap, maar vooral ook op
partnerkeuze.

35. Emotioneel onrijpe mensen & partnerkeuze
Of hoe mensen in een intieme relatie een antwoord trachten te
krijgen op hun kinderpijn.

36. Collusie
Wanneer 2 mensen denken dat ze het antwoord kunnen formuleren op
de pijn van de ander en een antwoord kunnen krijgen van die ander
voor hun eigen pijn.

37. Voorbeelden
Ik ben groot en sterk
en bescherm jou
en jij bent heeeeel lief
en maakt dat ik mijn oude pijn niet voel
Jij bewondert mij
en geeft me eindelijk waar ik recht op heb
en ik ben stoer
en eindelijk voel jij je veilig

39. Na verloop van tijd meestal

41. “
”
Kinderen zijn kwetsbaar spul,
volwassenen zijn gelijmde kinderen.
Johan Anthierens

42. De collusie mislukt …
… en gooit roet in het vaderschapseten!

43. De grote verwarring
(ex) partnerschap
≠
ouderschap

44. Strijd met de (ex)partners wordt heel vaak
uitgevochten via het kind
• Kind wordt over één kam geschoren met de moeder
• Kind wordt klem gezet in zijn loyaliteiten
• Kind moet gelukkig zijn (als bewijs van goed vaderschap)
• Kind wordt verwend (=verwaarlozen!)
• Kind wordt geparentificeerd
• Eigen pijn of onvrede wordt toegeschreven aan het kind
• Oneigenlijk zwaaien met het ‘belang van het kind’
• …

45. Behandeling
Waarop zou je focussen in
therapie als het gaat om
vaderschap?

46. Diagnostisch
• Is de wens er dat de volgende generatie het beter krijgt?
Gunfactor
• Kan het belang van het kind, de zwakkere & afhankelijke, voorrang
krijgen?
Frustratie - tolerantie
• Kan het volle effect van het geweld voor het kind onderkend worden?
Schuld & schaamte

47. Centrale vraag
Is belang van het kind een krachtige motivator maar kan niet
vastgehouden worden onder stress en moet wijken voor de
impulsen?
OF
Is er het belang van het kind uberhaupt niet van tel in de
belevingswereld van de vader?

48. Oprechte wens?

49. Behandeling
• Veiligheid van de kinderen
• Impulsbeheersing
• Erkenning voor positie
• Aandacht voor eigen gekwetste kind;
traumabehandeling
• Verantwoordelijkheid nemen & ander vadernarratief
ontwikkelen
• Systeemtherapie / ouderschapsbegeleiding

50. Altijd succesvol?

51. “
”
Sommige mannen verwekken kinderen maar
worden nooit vader.
Naar: Kristien Hemmerechts
Helaas

52. contact
• info@praktijkdecnodder.nl
• www.prakijkdecnodder.nl

53. Verder lezen?
• Cnodder, de B. (2012). Incidentanalyse bij symmetrisch relationeel
Geweld. Een diagnostisch en therapeutisch instrument in
partnerrelatietherapie. Tijdschrift voor psychotherapie. 38, 88-
103
• Mikulincer, M. & Shaver, P. R. (2010a). Attachment bases of
psychopathology.
• Scalia, J. (2002). Intimiate Violence. Attaks upon psychic
interiority. Columbia University Press, New York
• Wallin, D. J. (2010). Gehechtheid in psychotherapie. Uitgeverij
Nieuwezijds

54. Dank voor uw aandacht