1. Teze diplome permbyllese e ciklit te trete te studimeve
Udheheqes shkencor Mjeku specializant
Prof. Arben Gjata Besmir Grizhja
2. •Koloni ka fillimin nga valvula ileocekale dhe
shtrihet deri ne anus. Mesatarisht ka nje gjatesi
160 cm, me referenca qe e percaktojne nga 112
cm deri 180cm.
•Embriologjikisht fillon te krijohet ne javen e
katert te gestacionit per te marre formen
perfundimtare ne javen e dhjete.
•Sipas anatomise e funksionit ndahet ne colon,
rectum dhe anus.
3. Muri I kolonit perbehet nga
1. Mukoza
2. Submukoza
3. Shtresa muskulare e brendshme (cirkulare)
4. Shtresa muskulare e jashtme (longitudinal,
taeniat)
5. Seroza
4.
5. Cekumi perben pjesen me te gjere te kolonit (Ø 8 cm) qe ka dhe
murin me te holle, qe e ben cekumin te prirur per perforacione, por jo
per obstruksione.
Sigma (intraperitoneale) eshte pjesa me e ngushte dhe me e holle e
kolonit, qe e ben te prirur per obstruksione.
Vaskularizimi I kolonit behet nga a. mesenterica superior dhe a.
mesenterica inferior. Pjeset terminale te arterieve anastomozojne me
njeratjetren nepermjet plexit te Drummond. Harku I Riolanit lidh
a.colica media me a. colica sinistra
Inervimi I kolonit behet nga nervat simpatike e parasimpatike, qe
dalin respektivisht T6- T12 dhe L1- L3 per simpatikun, vagusi e S2-
S4 per parasimpatikun.
6.
7. •Shkembimi I lengjeve e elektroliteve
•Acidet yndurore me zixhir te shkurter
(acetate, butirate, proprionate)
•Ngarkesa bakteriale
•Gazi intraluminal kolik
•Levizshmeria, defekimi, kontinenca
8. •Kanceri I kolonit perben malinjitetin me te shpeshte te traktit
GI ne SHBA
•Te dytin ne total tek femrat pas kancerit te gjirit dhe te tretin
tek meshkujt pas pulmonit dhe prostates.
•Nje pjese e rendesishme e epidemiologjise se ketij kanceri
eshte edhe ndryshueshmeria e incidences midis grupeve te
popullatave te rajoneve te ndryshme gjeografike, deri ne 30
fish.
•Levizjet migratore nga nje vend me incidence te ulet ne nje
vend me incidence te larte te kancerit te kolonit, I atribuojne
personave rrezik te rritur ne varesi te vendit ku kane levizur.
Por kjo eshte edhe shpresedhenese qe inciden
9. 1- Tipi polipoid ( ose vegetant) që karakterizohet nga rritje ekzofite ose
endoluminale dhe që lokalizohet më tepër në cekum, kolon ascendens dhe
transvers. Shoqërohet gjatë rritjes me zhvillimin e një shtrati vaskular i cili kur
nuk arrin ta furnizojë me gjak, masa mund të nekrotizohet, të ulçerohet dhe
të japë hemorragji.
2- Tipi infiltrativ është karakteristikë për kolonin e majtë dhe invadon murin
intestinal në mënyrë anulare duke dhënë obstruksion.
3- Tipi ulcerativ që është në vetvete një lezion ulçerativ i rrafshët dhe infiltron
mukozën dhe shtresat nën të. Karakteristike është shfaqja e kësaj forme në
terren të kolitit ulçeroz.
4- Forma skirroze tepër e rrallë ka karakteristikë infiltrimin e shtrirë të gjithë
paretit të zorrës pa ulçerim të mukozës.
10. Shumica e kancerëve të kolonit janë adenokarcinoma. Perbejne
rreth 90- 95% te kancerit. Ato mund të jenë mirë, pak ose keq të
diferencuara. Tipet e tjera histologjike jane:
• adenokarcinoma mucinoze – perben rreth 10% te karcinomave. Me
i shpeshte eshte tipi jashteqelizor
•adenokarcinoma me qeliza si unaza me gure
•karcinoma me qeliza te vogla – 1% e rasteve. Identike me
karcinomen me qeliza te vogla te pulmonit
•karcinoma adenoskuamoze me qeliza te vogla
•karcinoma me qeliza skuamoze
•karcinoma e padiferencuar
Më të rralla vetëm 5% të rasteve vërehen edhe tumorë malinj (ose
potencialisht malinj) të kolonit: karcinoidi, sarkomat, limfomat,
GIST.
11. •Faktoret dietike – Shihet qe vendet me incidence te larte te kancerit te
kolonit kane gjithashtu konsum te larte/ fryme per yndyra totale, yndyra te
saturuara, kolesterol. Marrja e fibrave nuk lidhet shume me efektin direkt te
uljes se incidences, sa me shpejtimin e tranzitit te mases fekale dhe kohet e
shkurter te kontaktit te mukozes kolike me acidet biliare.
•Mosha mbi 50 vjec – ne te gjithe vendet, mosha mbi 50 vjec lidhet me
incidence te rritur te zhvillimit te kancerit te kolonit.
•Mutagjeneza – zhvillimi I kancerit te kolonit mbeshtetet tek strukura inicim-
promovim. Sipas kesaj teorie faktoret inicues jane ato qe nderveprojne direkt
me ADN, dhe me pas faktoret promovues qe ne vetvete nuk jane mutant por
stimulojne rritjen e qelizave tashme me mutacion.
•Gjenetika – Jane te pranuara dy rruge te tumorgjenezes LOH (loss of
heterozygosity) pergjegjes per 85% te kancerit te kolonit dhe MSI
(microsatellite instability) pergjegjes per 15% te kancerit te kolonit.
12.
13. Polipe neoplazike
•Adenoma tubulare – me struktura tubulare me dalje nga lamina propria, me
incidence 75% e rrisk malinjizimi 5%
•Adenoma viloze – me structure te ngjashme me projeksionin e gishtave te
epitelit, mbi lamina propria. Kane incidence 10%, rrisk malinjizimi 40%
•Adenoma tubuloviloze – structure e perzier mes dy te parave, incidence
15%, rrisk malinjizimi 22%.
Polipe hemartomatoze – keto polipe nuk futen ne gjendjet prekanceroze, por
kane nje rrezik degjenerimi te vogel. Bejne pjese polipoza juvenile familjare,
Peutz- Jeghers, Cronkite- Canada
Polipe inflamatore – nuk perbejne premalinjitet
Polipe hiperplazike – nuk jane gjendje premalinje
14. Polipoza adenomatoze familjare ( FAP) - FAP është sindroma polipoze
hereditare tipike. Është një çrregullim autosomal dominant i diagnostikuar
kur pacienti ka më shumë se 100 polipe adenomatoze në kolon ose kur një
pjesëtar i një familjeje me FAP ka një numër çfarëdo adenomash kolonike.
FAP gjithashtu përfshin sindromën GARDNER( ciste epidermoide, osteoma,
polipe të kolonit)dhe sindromën TURCOT( polipe koloni, tumore cerebrale).
Mosha mesatare e zbulimit të një pacienti me FAP është 28 vjeç,kurse
mosha mesatare e zbulimit të kancerit si rrjedhojë e FAP është 39 vjeç.
Kanceri kolorektal hereditar jopolipoz (HNPCC), sindromi Lynch -
Kanceri i kolonit është më I shpeshti në këtë sindromë, por nuk është i
shoqëruar me polipe multiple si në FAP.
Në s.Lynch I kanceri zakonisht vendoset në kolonin proksimal si lokalizim
specifik familjar dhe është i vetmi tumor i këtij pacienti.
S.Lynch II karakterizohet nga zhvillimi i kancerit të
kolonit,endometrit,stomakut,ovareve,etj. Kanceret që zhvillohen në pacientët
me HNPCC kanë potencial malinj më të lartë dhe janë mucinëprodhues më
shumë sesa kanceret sporadike. Diagnoza ndihmohet nga kriteret
Amsterdam ose Bethesda.
15. 1-KOLITI ULÇEROZ - Incidenca e kancerit në të sëmurët me histori 20-
vjeçare të kolitit ulçeroz është rreth 10%. Displazia paraprin kancerin dhe
është zbuluar në biopsitë e përsëritura të marra në mukozën e kolonit.
Afërsisht 35% e këtyre kancereve janë të stadit C dhe D sipas Dukes, sepse
janë të vështirë për t’u kapur në fazën fillestare. Metoda më efektive për
parandalimin e kancerit në të sëmurët me kolit ulçeroz është rezeksioni kolik
sapo është shfaqur displazia. Rreziku i kancerit në prani të displazisë është
30%.
2-MORBUS CROHN - Në të sëmurët me histori mbi 20 vjet të M.Crohn
incidenca e kancerit është 7%. Pjesa më e madhe e kancereve janë gjetur
në pjesën e ekskluduar të kolonit pasi i sëmuri ka bërë by-pass. Pacientët në
këtë sëmundje të cilët kanë stenozë fibrotike, kanë një incidencë lehtësisht
më të lartë për adenokarcinoma në nivel të ngushtimit. Prandaj para se të
bëhet plastika e strikturës është mirë të merret biopsi në këtë nivel. Si
përfundim mund të themi se incidenca e kancerit në të sëmurët me Crohn
është lehtësisht më e lartë se në popullatën e gjerë.
16. •Dhimbja – dhimbja abdominale nuk eshte simptome specifike. Kur
eshte e lidhur me kolonin, dhimbja vjen nga obstruksioni, ishemia,
perforacioni ose infalamacioni. Endoskopia duhet te jape informacion
mbi dg diferenciale me kolitin ishemik, kolitin infeksioz dhe
semundjen inflamatore te zorres.
•Hemoragjia e poshtme digjestive –. Koloni i djathte shfaq
hemoragjine ne trajte melene. Rektoragja ndosh me shpesh ne
kancerin e kolonit te majte, qe shpjegohet me kohen e shkurter te
tranzitit dhe metabolizimit. Perjashtimi i patologjive anale duhet te na
beje te kerkojme me proximalisht per lezione.
•Konstipacioni / veshtiresia ne defekim – pavaresisht percaktimit jo te
unifikuar per konstipacionin, mjeku duhet te kerkoje perjashtimin e
obstruksionit nepermjet kolonoskopise.
•Ndryshimi i habitusit te defekimit – pacientet me ndryshime te
depozites rektale/ sigmes, bejne shpesh shfaqje nga konstipacioni,
zvogelimi i kalibrit te feceve, diarre.
•Dobesia – lidhet me instalimin e anemise tek pacientet kryesisht me
kancer te kolonit dex.
18. Tumori (T)
TX - Nuk mund te vleresohet
T0 - Pa evidenca per kancer
Tis - Karcinoma in situ
T1 - Tumori invadon submukozen
T2 - Tumori invadon muscularis propria
T3 - Tumori invadon nepermjet muscularis propria ne subseroze ose ne indin e
paperitonealizuar perikolik
T4 - Tumori direkt invadon inde ose organe tjera ose perforon peritoneumin visceral te
specimenit
Nodal (N)
NX - Limfonodulat regionale nuk mund te vleresohen
N0 - Pa metastaza limfonodale
N1 - Metastaza ne 1- 3 limfonodula perikolik
N2 - Metastaza ne 4 ose me shume limfonodula perikolik
N3 - Metastaze ne cfaredo limfonoduli pergjate nje trunkusi vaskular te madh
Metastasis (M)
MX - Prezenca e metastazave ne distance nuk mund te vleresohet
M0 - Pa metastaza ne distance
M1 - Prezence metastazash ne distance
19. American Joint Committee on Cancer Staging (AJCC)
TNM Stadi Rekurrencat (%) Mbijetesa (%)
T1–2 N0 I <5 90
T3 N0 IIA 8 74
T4 N0 IIB 15 65
T1–2 N1 IIIA 6 81
T1–2 N2 IIIB 8 69
T3 N1 IIIB 11 61
T3 N2 IIIC 15 48
T4 N1–2 IIIC 19–22 36
20. •Objektivi – mbijetesa disease-free sa me e gjate
•Ne paliacion- mbijetesa symptom-free sa me e gjate
•Ne rezeksionet kurative te arrihet kufiri I sigurise rreth
5cm
•Te vecohen ne specimen min 12 limfonodula per
stadifikimin sa me te sakte
•Prania e metastazave nuk duhet te influencoje vendimin
kirurgjikal
•Tumoret sinkrone te trajtohen si dy masa te
rezekueshme njekohesisht, ose kolektomi me nje
anastomoze.
•Organet e infiltruara duhet te hiqen en block me masen
tumorale
21. - Pastrimi I kolonit ne dy faza:
Purgativet- PEG, fosfati I Na
Antibiotiket-po eritromycin+neomycin, iv broad
spectrum
- Profilaksia antitrombotike
- Planifikimi I stomave
22. Ne kete studim te tipit retrospektiv jane analizuar 81
raste te hospitalizuar prane Klinikes se III te
Kirurgjise se Pergjithshme e Digjestive gjate viteve
2011-12.
Qellimi I studimit eshte raportimi i te dhenave te
kancerit te kolonit ne kliniken tone, diagnostifikimi,
shfaqjet klinike e trajtimi I tij, si dhe ndryshimet
statistikore me vendet e tjera.
23. Ne kete studim vihet re nje predominim I lehte I seksit mashkull , 46
paciente, nderkohe qe 35 jane te seksit femer, nje raport I ngjashem
me 50,9/ 60,8 per 100000 ne vendet perendimore ¹, rreth 1: 1,31 vs
1: 1,18 ².
Ose, ne terma perqindjesh, meshkujt jane 56,79% ne Shqiperi vs
51,6% ne perendim ³.
24. Ndryshimi mes moshes ndjek prirjen e vendeve
perendimore, me mbi 90% te rasteve te diagnostikuara
mbi 50 vjec. Mosha mesatare 64,7 vjec.
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
70.00%
80.00%
90.00%
100.00%
Mbi 50 vjec Nen 50 vjec
90.12%
9.88%
25. Bie ne sy kohezgjatja nga fillimi I simptomave deri tek moment I
paraqitjes tek mjeku dhe vendosja e diagnozes. Mbi 50 % te rasteve
kane 1-6 muaj qe perjetojne shqetesime. Kurse 13,5 % e
pacienteve kane mbi 1 vit me shqetesime. Koha mesatare nga
fillimi I simptomave eshte 5 muaj.
0.00%
5.00%
10.00%
15.00%
20.00%
25.00%
30.00%
deri 3 dite 1jave- 1muaj 1- 3 muaj 3- 6 muaj 6- 9 muaj 1- 2 vjet mbi 2 vjet
12.35% 12.35%
28.40% 27.16%
6.17% 7.41% 6.17%
26. Sipas regionit anatomik te prekur nga tumori primar,
verejme nje predominim te kancerit te kolonit te
majte, duke u ndjekur nga ai I kolonit te djathte.
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
70.00%
COLON DEX COLON TRANSV COLON SIN polipoze
30.86%
6.17%
61.73%
1.23%
27. 0.00%
5.00%
10.00%
15.00%
20.00%
25.00%
30.00%
deri 3 dite 1jave- 1muaj 1- 3 muaj 3- 6 muaj 6- 9 muaj 1- 2 vjet mbi 2 vjet
COLON DEX
4.00%
20.00%
28.00%
20.00%
12.00%
8.00% 8.00%
0.00%
5.00%
10.00%
15.00%
20.00%
25.00%
30.00%
35.00%
deri 3 dite 1jave-
1muaj
1- 3 muaj 3- 6 muaj 6- 9 muaj 1- 2 vjet mbi 2 vjet
COLON SIN
16.00%
6.00%
32.00%
30.00%
4.00%
6.00% 6.00%
28. Vihet re se gati gjysma e pacienteve jane shtruar ne
urgjence duke u paraqitur ne spital me simptoma
jetekercenuese si obstruksione, anemi, etj.
40.00%
42.00%
44.00%
46.00%
48.00%
50.00%
52.00%
54.00%
56.00%
PLANIFIKIM URGJENCE
54.32%
45.68%
29. Nga te gjithe pacientet ne studim, 7 paciente nuk
jane intervenuar. Keto per shkak te gjendjeve
tumorale me metastaza multiple hepatike ose
pulmonare,
Llojet e interventeve
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
70.00%
80.00%
8.64% 3.70% 8.64%
2.47% 1.23% 2.47% 1.23%
70.37%
1.23%
30. Shohim qe rreth 90% e interventeve jane kurative, rreth 8% jane
palliative, kurse rreth 2% ishin inoperabel. Ne interventet paliative
kemi grupuar bypass-et enteroenterike dhe kolostomite Baguette. Ne
rastet e interventeve kurative jane perfshire rezeksionet me
anastomoza primare dhe procedurat Hartmann.
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
70.00%
80.00%
90.00%
INT. PALIATIVE INT. KURATIV INOP
8.11%
89.19%
2.70%
31. Nqs verejme rastet e reja dhe recidiva, kemi 11 raste recidive, dhe 70
raste te reja, ose 13,75% jane recidiva, relativisht e
krahasueshme me serite nderkombetare rreth 15% ⁴
0
10
20
30
40
50
60
70
RASTE TE REJA RECIDIVA
70
11
32. Ne grafikun e meposhtem shohim qe edhe ne recidiva, eksplorimi
kirurgjikal ka qene qendrimi I zgjedhur, duke tentuar serish
interventin kurativ.
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5
TE PAINTERVENUAR INT. PALIATIVE INT. KURATIV INOP
RECIDIVA
3
2
5
1
33. Simptoma me e shpeshte e pacienteve eshte dhimbja
abdominale (58%), me pas hematokezia, e pastaj konstipacioni.
Grafiku me poshte tregon shfaqjen klinike me te rendesishme te
referuar nga pacienti
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
dobesi dhimbje
abdominale
konstipacion hematokezi renie ne peshe vomitus
6.17%
58.02%
12.35%
17.28%
4.94%
1.23%
34. Keto ankesa, te ndara ne grafike te ndryshem mes lokalizimit te
tumorit,
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
70.00%
80.00%
dobesi dhimbje konstipacion renie ne peshe
COLON DEX
8.00%
80.00%
4.00% 8.00%
0.00%
5.00%
10.00%
15.00%
20.00%
25.00%
30.00%
35.00%
40.00%
45.00%
50.00%
dobesi dhimbje konstipacion hematokezi renie vjella
COLON SIN
6.00%
48.00%
14.00%
26.00%
4.00% 2.00%
35. Kanceri I kolonit te djathte shfaqet me anemi me shpesh se ai I
kolonit te majte (52% vs 42%, p > 0,05). Nga totali prania e
anemise eshte ne 45% te pacienteve. Nderkohe 6,1% e
pacienteve kane anemi dhe jane nen 50 vjec.
46.00%
47.00%
48.00%
49.00%
50.00%
51.00%
52.00%
hemograma normal anemi
COLON DEX
48.00%
52.00%
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
hemograma normal anemi
COLON SIN
58.00%
42.00%
38. Kolonoskopia eshte kryer ne 58 % te rasteve
0.00%
5.00%
10.00%
15.00%
20.00%
25.00%
30.00%
35.00%
40.00%
45.00%
nuk eshte kryer ulcerative polipe infiltrative obstrukt (inf/polip?)
41.98%
3.70%
25.93%
3.70%
24.69%
Duke patur parasysh kunderindikacionet e saj (suspect perforatio) dhe
kushtet optimale te kryerjes (pregatitja e kolonit), si dhe paraqitjen ne
urgjence te 45 % te pacienteve, ky egzaminim nuk mund te perdoret si
egzaminim I rutines se urgjences. Shkak tjeter I kesaj shifre te ulet jane
edhe rastet me recidiva ose te konfirmuara me mjete tjera imazherike per
diagnozen. (st IV 25,5%- jo kolono) Ne keto raste kolonoskopia nuk ka
qene e domosdoshme.
39. CT ka dhene keto rezultate
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
egzaminim normal egzaminim pozitiv nuk eshte kryer diag. tjeter
6.17%
53.09%
39.51%
1.23%
40. Ne qofte se marrim ne diskutim sensitivitetin e CT
Duke e bere keshtu CT ekzaminim me sensitivitet 87%, te perafert
me klinikat e vendeve tjera. ( deri ~95%).
Por duhet patur parasysh fals negativiteti I CT nga rastet e
keqinterpretuara, 3 raste rezultuan st II e 2 raste st IV.
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
70.00%
80.00%
90.00%
FALSE NEG TRUE POS
12.24%
87.76%
41. Gjaku okult ne fece eshte ekzaminim qe megjithe
rekomandimet boterore, tek ne nuk gjen zbatimin e
duhur. Ai eshte kryer ne 5 raste nga 81 dhe ka
rezultuar pozitiv ne 4 nga ato.
42. Pas interventeve kirurgjikale pjesa me e madhe e pacienteve kane
qendruar ne spital mes 7- 9 dite , me nje mesatare 8,86 dite
qendrimi post operatore kundrejt 5-8 dite ne referencat
ndekombetare. Maksimumi I qendrimit eshte 19 dite, pas
reinterventit.
0
2
4
6
8
10
12
14
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 17 19
1 1
3
9
14
12
13
2
4
3
7
3
1 1
43. Komplikacionet e kirurgjise se kolonit kane ndodhur ne 13,51% te
rasteve
SSI kane ndodhur ne 9,46 % te rasteve. Ne serine japoneze te
⁶Hokkaido medical university, SSI jane 14,3 %. Vetem 1 rast nga
seria ka bere fistul anastomotike dhe eshte reintervenuar.
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
70.00%
80.00%
90.00%
jo komplikacion atelektaza/
versamente
fistula supuracione plage TEP
86.49%
1.35% 1.35%
9.46%
1.35%
44. Me nje diference 6,76% vs 2,7% mes supuracioneve te plages pas
operacioneve urgjente kundrejt atyre te planifikuara.
0.00%
5.00%
10.00%
15.00%
20.00%
25.00%
30.00%
35.00%
40.00%
45.00%
50.00%
planifikime urgjenca planifikime planifikime planifikime urgjenca planifikime
jo komplikacion atelektaza/
versamente
fistula SSI TEP
45.95%
40.54%
1.35% 1.35% 2.70%
6.76%
1.35%
45. Nderkohe, komplikacioni me I shpeshte, supuracioni I plages,
eshte shkaku i shtimit te diteqendrimi ne spital rreth 4 dite, nga
8,74 dite ne 12,1 dite.
Sic verehet, te gjithe pacientet qe kane bere SSI kane qendruar ne
spital nga 9 deri 14 dite postoperatore, nderkohe qe drenat
abdominal kane qene te hequr dhe tranziti intestinal I vendosur.
0
0.5
1
1.5
2
9 11 13 14
supuracione plage
1
2 2 2
46. • Kanceri i kolonit perben nje patologji qe kerkon vemendjen
e mjekut dhe pacientit.
• Edhe ne vendin tone, mbi 90% e rasteve diagnostikohen
mbi moshen 50 vjec. Mosha mesatare e pacienteve ne
momentin e diagnozes eshte 64,7 vjec. Por mosha minimale
eshte 41 vjec. Sipas ketyre te dhenave, screening I popullates
duhet te filloje ne menyre te planifikuar ne moshen 50 vjec dhe
te rekomandohet kryerja e ekzaminimeve diagnostike nga 40
vjec.
• Shfaqja e anemise eshte me e shpeshte ne pacientet me
kancer te kolonit te djathte sesa te majte. Gjithashtu anemia
eshte gjetur edhe ne pacientet nen moshen 50 vjec. Nga kjo
mund te themi qe cdo anemi pa shkak tek nje pacient,
pavaresisht moshes, duhet hetuar deri ne diagnozen e sakte.
Ne kete kuader, perdorimi rutine i gjak okult ne feçe eshte
menyra me kostoefektive per hetimin e anemive ne drejtim te
47. • Koha mesatare nga fillimi i simptomave deri ne
viziten mjekesore dhe diagnostikim eshte 5 muaj.
13,5% e pacienteve kane mbi 1 vit histori
simptomatike. Rreth 45% perbejne urgjenca
kirurgjikale. Ndergjegjesimi i pacienteve per t’i
referuar mjekut shqetesimet e tij menjehere kur
shfaqen, eshte I nevojshem. Kjo do te conte ne
diagnostikim me te hershem, ecuri me te mire
postoperatore dhe mbijetese me te gjate.
• Kolonoskopia eshte ekzaminimi me sensitiv per
kancerin e kolonit. Fatkeqesisht ky ekzaminim nuk
behet ne kushte urgjence. Planifikimi i nje
kolonoskopie pas cdo dyshimi klinik duhet te jete I
detyrueshem per cdo pacient.
48. • Rreth 30% e rasteve te intervenuara nuk kane
pershkrim histopatologjik mbi limfonodujt metastatike e
as shkallen e invazionit. Bashkepunimi me histopatologet
duhet te coje ne nje stadifikim sa me te qarte per
kancerin e kolonit, si tregues I prognozes. Kirurgjikalisht
duhet te tentohet gjithmone interventi kurativ, rezeksionet
R0, si ne rastet e reja ashtu ne recidiva, dhe evidentimi i
minimalisht 12 limfonodujve per specimen.
• Komplikacionet postoperatore me te shpeshta jane
SSI. Keto kane lidhje te rendesishme me operacionin ne
kushte urgjence. SSI ka rritur diteqendrimin ne spital per
pacientet nga 8,74 dite ne 12,1 dite post operatore. Ne
qofte se zinxhiri i screening kryhet me rregull,
operacionet e urgjences do te ulen. Si rrjedhoje
komplikacionet do te ndodhin me rralle, diteqendrimi
spitalor do te ulet, dhe kostot spitalore do te reduktohen.
49. • Ekazaminimi imazherik me i perdorshem dhe me
sensitive mbetet CT, edhe pse sensitiviteti I tij eshte
87%. Ne kushtet e urgjences, kur kolonoskopia nuk
mund te kryhet, CT duhet t’i realizohet cdo pacienti
per te cilin ka dyshim klinik per neoplazi.
50. •Schwartz’s principles of surgery, fq 1015- 1051
•Semundjet kirurgjikale, fq 128- 135
•Maingot’s abdominal surgery, 12th ed.,fq 625- 663
•Skandalakis’ surgical anatomy, 4th ed.,
•Greensfield surgery, 4th ed., fq 1104- 1122
•Departamenti i Statistikes, QSUT, arkiva 2011 -2012
¹ Ferlay J, Bray F, Pisani P, Parkin DM. GLOBOCAN 2002: Cancer
incidence, mortality and prevalence. In Worldwide IARC Cancer Base, vol 5,
version 2.0. Lyon: IARC Press, 2004
² University of Pittsburgh Cancer Institute
³ O'Connell JB, Maggard MA, Ko CY. Colon cancer survival rates with the
new American Joint Committee on Cancer sixth edition staging. J Natl
Cancer Inst 2004;96:1420–1425 [PubMed: 17333540] )
⁴ Bregahol 2007
⁵ Pasman et al, 1996
⁶ Hokkaido medical university, 2014, Kosuke Ishikawa et al.9120
A Clinical Pathway to Accelerate Recovery After Colonic Resection, Linda
Basse, MD, Dorthe Hjort Jakobsen, RN , Department of Surgical
Gastroenterology and †Department of Anesthesiology, Copenhagen
University Hospital
