Анатоми,Гистологи,Физиологийн агуулга бүхий ерөнхий ппт

1. Бүдүүн гэдэсний өмөн
/Colon cancer/
АУС -423 хэсгийн
оюутан
Ж.Билгүүн

2. Агуулга:
• Бүдүүн гэдэсний анатоми,гистологи
• Бүдүүн гэдэсний физиологи
• Бүдүүн гэдэсний өмөн
▫ -Шалтгаан
▫ -Ангилал
▫ -Эмнэл зүй
▫ -Оношилгоо
▫ -Эмчилгээ

3. Бүдүүн гэдэсний анатоми
• 1.5-2 м урт, 6,5 см=D, Цутгалан гэдэс- Анус
• Мезоколон /хэвлийн ар хана /
• Бүдүүн гэдсийг 4 бүсэд хуваана.
▫ 1.Мухар гэдэс
▫ 2.Хүрээ гэдэс
▫ 3.Шулуун гэдэс
▫ 4. Анусын суваг

4. Мезоколон:

5. 1.Мухар гэдэс
• Fossa iliaca dexter
• Ойролцоогоор 6 см уут хэлбэртэй
• Ostium ileocecale/Valve ileocecale
• Өтөн унжлага /8 см орчим/ Retrocaecal
Postileal
Preileal
Subcaecal
Paracolic

6. 2.Хүрээ гэдэс
• Өгсөх хэсэг /12 см/
• Элэг орчмын нугаларал
• Хөндлөн гэдэс /25-30 см/
• Дэлүү орчмын нугаларал
• Уруудах гэдэс /10 см/
• Махир гэдэс /Сигмоид/

7. Large intestine

8. Гадаад зохион байгуулалт
• 1. Бүдүүн гэдэсний шугам-teniae coli
/дагуу булчин/
▫ Чөлөөт шугам-tenia libera
▫ Чацархайн шугам- tenia mesocolica
▫ Сэмжний шугам- tenia omentalis
• 2. Бүдүүн гэдэсний цүлхэн- haustra coli
/цагираг булчин/
• 3. Бүдүүн гэдэсний өөхөн унжлага- appendices
epiploicae

9. Гадаад зохион байгуулалт

10. Гистологи бүтэц
• Бүдүүн гэдэсний гистологи бүтцийг:
• 1.Салст давхарга
▫ Бортгон ху.эд /Бортгон,Хундаган эс/
▫ Салст булчин
• 2.Салстын доод давхарга /хо.эд/
• 3.Булчинт давхарга
▫ Гадна дагуу ширхэг
▫ Дотно цагираг ширхэг
• 4.Гялтан бүрхүүл

12. • Цоргот бүтэц
бүхий салст
давхаргын
булчирхай

13. Микро-бүтэц

14. Цусан хангамж

15. Артерийн цусан хангамж

16. • Баруун хүрээ гэдэсний артерийн хэлбэр

17. Бүдүүн гэдэсний давхаргын цусан хангамж

18. Тунгалагийн систем

19. Венийн урсгал

20. Үүдэн венийн систем

21. Мэдрэлжүүлэлт

22. Бүдүүн гэдэсний физиологи
• Хоол боловсруулах
эрхтэн тогтолцоо нь маш
нарийн зохицуулгатай
байдаг.
• Үүний нэг нь шингэний
тэнцвэрт байдал

23. • Хундаган эс-шүүрэл Ph=8.5-9.0
▫ Катепсин,пептидаза,липаза,амилаза,нуклеаза
• Микрофлор-
▫ Эслэг 40-50%
▫ Уураг 45%
▫ Нүүрс ус 25% боловсорно
▫ К,Е аминдэм зарим В амин дэм синтезлэгддэг
▫ Дулаан үүсэлт
▫ Н/ус----СО2,Н2,СН4 хий үүсдэг
• Ус,ион,витамины шимэгдэлт
• Механик агшилт,зөөвөрлөлт
• Ялгадасны хэлбэржилт
• Ялгадас гаргах /S2-S4/

24. Механик агшилт,зөөвөрлөлт
1 мин-3-12 удаа
/удаан/ цүлхэн
Сегмент /хурдан/

25. Ялгадасны найрлага

26. Бүдүүн гэдэсний
өмөн С.18

27. • Бүдүүн гэдэсний хучуур эд болон
булчирхайлаг эдийн гаралтай эсийн хяналт
зохицуулгагүй эмгэг ургалтыг Бүдүүн
гэдэсний хорт хавдар /өмөн/ гэнэ.
• Ихэнхидээ 50< настай
• Хойд Америк, Зүүн Европ элбэг /4-6 байр/
• Эр /30-40% их/ : Эм

28. Тархалт
• АНУ-д 2014 оны судалгаагаар
▫ 71830 орчим эрэгтэй
▫ 65000 эмэгтэй СС оношлогдсон.
• Нас баралт ойролцоогоор 26,270 эр,24,040 эм-д
тохиолдсон.

29. Шалтгаан
Дотоод
Булчирхайлаг
болон цэлмэнт
ургацаг /40-50%/
Бүдүүн гэдэсний
өвөрмөц бус шархлаа
Бүдүүн гэдэсний АҮ
Хуурамч үрэвсэл
хавдрууд
Полипоз
/100%/
Өргөсөл ба цүлхэнгүүд
Кроны өвчин
Гадаад
Хоол хүнсэнд амьтны
гаралтай өөх тос уураг
хэрэглэх
Эслэг багатай хоол
хэрэглэх
Идэвхитэй хөдөлгөөн
бага байх
Ахимаг нөасны хүний
гипотони,атони
N-нитрозамин болон
бусад канцероген
бодис

30. Эмгэг бүтэц
• 35-50% Махир гэдсэнд
• 20-25% мухар гэдсэнд
Эмгэг бүтцийн ангилал:
1. Экзофит ургалттай /полип,зангилаат,../
1. Баруун талд ихэвчлэн
2. Хоруу чанар бага,үсэрхийлэл хожуу өгдөг.
2. Эндофит ургалттай /нэвчдэст,шархлаат../
1. Зүүн талд ихэвчлэн
2. Хоруу чанар их,үсэрхийлэл эрт өгдөг.
3. Холимог

31. Эмгэг жам

32. Үсэрхийлэл:
• Бүдүүн гэдэсний өмөн
• Цусаар
▫ Эхлээд элэг дараа нь уушги ясанд үсэрхийлэл
өгнө.
• Тунгалгаар
▫ Аортын дагуух т.булчирхайд үсэрхийлнэ.
• Хүрэлцэх замаар тархана.

33. Ангилал.
• TNM ба үе шат
• Дюк-ийн ангилал

34. Дюк ангилал
• A-
▫ Хавдар гэдсэн дотроо,шулуун гэдэсний орчын
өөхлөг эд рүүгээ нэвчилт өгөөгүй,т.булчирхайд
үсэрхийлэлгүй
• B-
▫ Өмөн гэдэсний хана руу нэвчсэн боловч т.бул-д
үсэрхийлэл өгөөгүй
• C-
▫ Өмөн гэдэсний хана руу нэвчсэн эсэх үл
хамааран т.бул-д үсэрхийлэлтэй байна.
• D-
▫ Алсын эрхтэнд үсэрхийлэлтэй

35. Эмнэл зүй:
Хэсэг газрын
Цустай баах
Залхагтай,давирхай шиг баах
Хэвлийгээр зангирч өвдөх
Гэдэс дүүрэх
Ерөнхий
Халдвар-Хордлогын
Анемийн ерөнхий шинж

36. Эмнэл зүйн 6 хэлбэр байна.
• 1.Бөглөрөлтийн хэлбэр
Хавдар ихэвчлэн зүүн талд
Гэдэс дүүрэх,баас ба хий гарахгүй
саатах,хүчтэй өвдөлт өгөх,хордого зэрэг
түгжрэлийн шинж илэрнэ.
2. Энтероколитын хэлбэр /зүүн/
Үрэвслийн шинж:гүйлгэх,өтгөн хатах,гэдэс
дүүрэх,хэвлийгээр өвдөх,СОЭ ихсэх г.м
3. Диспепси
Хоолны дуршил буурах,бөөлжих,дотор
муухайрах,аюулхайд хүнд оргих-хямрал

37. • 4. Хордлогот
Ихэвчлэн баруун
Цус багадалттай хэлбэрийн үед хордого болон
цус багадалтын шинж илэрнэ.
5. Хуурамч үрэвслийн хэлбэр:
Хэвлийн хөндийн үрэвслийн шинж:
хэвлийгээр өвдөх,халуурах, лейкоцитоз,
гялтангийн цочрол
6. Хавдар хэлбэр:
Ихэвчлэн баруун
Хэвлийд масс тэмтрэгдэнэ

38. Оношилгоо
• Анамнез
• Бодит үзлэг
▫ Харах-арьс салст цайж,хуурайшсан,уян хатан
чанар буурсан,хэвлийн хөндийд хавдар овойж
харагдана
▫ Тэмтрэх-Хэвлийн хөндийд үүсгэвэр
тэмтрэгдэх,түүнийг үнэлэх
▫ Тогших- Хавдрын үүсвэр дүлий чимээтэй
▫ Чагналт- Хавдартай хэсэг болон түүний дээд
хэсэгт гэдэсний дүүрсэх хэсэгт хуржигналт тод
сонсогдоно.

39. • Шулуун гэдэсний үзлэг
• Багажийн шинжилгээ
Ирригоскопи,ирригографи:
▫ Барийн сульфат. 4 шинж:
• Нэмэлт сүүдэр
• Хавдартай хэсэгт салст бүрхэвчийн зураглал
алдагдах
• Гэдэсний хөндий нарийсч хэлбэрээ алдах
• Хавдартай хэсэгт гэдэсний гүрвэлзэх
хөдөлгөөн алдагдах

41. • Ректосигмоскоп
ин-30см доторх
хавдар /анусаас/
• Колоноскопи:

44. Компьютерт томографи

45. • Үсэрхийлсэн
байдал

46. • Өтгөнд далд цус үзэх:
Гемокульттест,ВМ-колонтест... 50мл хүртэл
цус илрэхийг хэлнэ.
Хавдрын маркер:
Үр хөврөлийн антиген ихэснэ.

47. Мэс заслын төрөл
Эмчилгээ:
Төгс эмчилгээ:
• 1 шатлалтай
• 2 болон 3 шатлалтай
• Хавсарсан
Төгс бус эмчилгээ
• Хими болон туяа эмчилгээ

48. Бүдүүн гэдсийг анастомозлох мэс засал

49. Үргэлжлэл-2

50. Баруун талд байрласан өмөн
/Laparoscopy/

51. Үргэлжлэл

52. Нэмэлт мэдээлэл

53. Элэгний үүдэн венийн гипертензи
• Элэгний өмнөх үүдэн венийн бөглөрөл
/дэлүүний венийн бөглөрөл.../
• Элэгний хаалган венийн бөглөрөл /элэгний
хатуурал,хавдар.../
• Элэгний дараах үүдэн венийн бөглөрөл
/трикуспид хавхлагын дутмагшил.../
• Үүнээс шалтгаалан үүдэн венийн бөглөрөлтэй
холбоотойгоор даралт ихсэж бусад венийн
анастомоз цусны урсгалд дайчлагддаг.

54. • Эдгээр анастомоз-д /Зураг-т харуулав/
• 1.Улаан хоолой
• 2.Шулуун гэдэс
• 3.Бүдүүн гэдэс
• 4.Хүйс орчим /медузын толгой шинж/-ын
венийн судас багтах ба цусны урсгал
ихэссэнтэй холбоотойгоор дээрх судаснууд
өргөсдөг.

55. Ном зүй:
• Хавдар судлал Р.Сандуйжав
• ZOLLINGER’S ATLAS OF SURGICAL OPERATIONS 9th edition
• Ross Histology Text and Atlas 6th edition
• Susan Stranding-Gray’s Anatomy 41th edition
• Principles Anatomy and Physiology 13th edition
• Grant’s Atlas of Anatomy 13th edition
• Color Atlas of Physiology 5th edition

56. Анхаарал хандуулсанд баярлалаа