‫ج‬ ‫کاریگەری‬
‫مەرجەکانی‬ ‫بەجێکردنی‬ ‫ێ‬
ISO 17025
(
‫متمانەی‬
‫لە‬ ‫نێودەڵەتی‬
‫پشکنینی‬ ‫بواری‬
‫تاقیگەیی‬
)
‫تاقیگە‬ ‫سەر‬ ‫بۆ‬
‫کانی‬
‫بیناسازی‬
‫لە‬
‫هەرێم‬
‫کوردستاندا‬ ‫ی‬
.
‫توێژینەوە‬ ‫ئامادەکردنی‬
‫ئەندازیار‬
‫عبداللە‬ ‫ئاسۆ‬
‫کریم‬

‫واوەرۆك‬
‫الپەڕە‬ ‫ژمارەی‬ ‫بابەت‬
1 ‫پوختە‬
2 ‫پێشەکی‬
3 ‫ئایسۆی‬ ‫متماوەی‬
17025
‫وێودەوڵەتی‬
4 ‫وێودەوڵەتی‬ ‫متماوەی‬ ‫گروگی‬
5 ‫وێودەوڵەتی‬ ‫متماوەی‬ ‫هێىاوی‬ ‫بەدەست‬ ‫سوودەکاوی‬
7 ‫ئایسۆی‬ ‫تایبەتمەودیەکاوی‬ ‫مەرجە‬
17025
8 ‫تواوایی‬
11 ‫بەرپرسیارێتی‬ ‫وواودوی‬
12 ‫زاوستی‬ ‫مێتۆدی‬
12 ‫دەرئەوجام‬ ‫الیەوی‬ ‫بێ‬
13 ‫ڕەفتار‬ ‫الیەوی‬ ‫بێ‬
13 ‫پێواوەکان‬ ‫سەرچاوەی‬ ‫بۆ‬ ‫گەڕاوەوە‬ ‫تواوای‬
14 ‫پشکىیه‬ ‫دووپاتکردوەوەی‬ ‫تواوای‬
14 ‫پرۆسەکان‬ ‫ڕوووی‬ ‫و‬ ‫ڕۆشىی‬
15 ‫تۆژیىەوەکە‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫شێوازی‬
‫دەرئەوجامەکان‬
17 ‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫کاریگەری‬
17025
‫سەر‬ ‫لە‬
‫تاقیگە‬ ‫کارمەوداوی‬ ‫ڕازیبوووی‬
20 ‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫کاریگەری‬
17025
‫سەر‬ ‫لە‬
‫جێ‬
.‫تاقیگەدا‬ ‫لە‬ ‫کار‬ ‫بەجێکردوی‬

‫واوەرۆك‬
23 ‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫کاریگەری‬
17025
‫سەر‬ ‫لە‬
‫ئەو‬
‫ئەوجامدەدەن‬ ‫پشکىیىەکان‬ ‫ڕاستەوخۆ‬ ‫کە‬ ‫کارمەوداوەی‬
25 ‫کە‬ ‫ئاستەوگاوەی‬ ‫ئەو‬
‫جێ‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫دەبێتەوە‬ ‫تاقیگەکان‬ ‫دووچاری‬
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫کردوی‬ ‫بەجێ‬
17025
29 ‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫وەگەتیڤەکاوی‬ ‫کاریگەرە‬
17025
‫تاقیگەکان‬ ‫لەسەر‬
32 ‫پێشىیارەکان‬
34 ‫پاشکۆکان‬

‫پوختە‬
‫زاویىی‬ ‫تویژوەوەیە‬ ‫لەم‬ ‫مەبەست‬
‫مەرجەکاوی‬ ‫بەجێکردوی‬ ‫جێ‬ ‫کاریگەری‬
‫ئایسۆی‬
17025
)‫تاقیگەیی‬ ‫پشکىیىی‬ ‫بواری‬ ‫لە‬ ‫وێودەڵەتی‬ ‫(متماوەی‬
‫تاقیگە‬ ‫سەر‬ ‫بۆ‬
‫کاوی‬
‫بیىاسازی‬
.‫کوردستاودایە‬ ‫هەرێمی‬ ‫لە‬
‫لەو‬ ‫دەر‬ ‫یارمەتی‬ ‫زاویاری‬ .‫هێىراوە‬ ‫بەکار‬ ‫دەر‬ ‫یارمەتی‬ ‫و‬ ‫سەرەکی‬ ‫زاویاری‬ ‫تۆژیىەوەیەدا‬ ‫لەم‬
‫بواری‬ ‫لە‬ ‫وێودەوڵەتی‬ ‫متماوەی‬ ‫هێىاوی‬ ‫بەدەست‬ ‫بابەتی‬ ‫سەر‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫وەرگیراوە‬ ‫سەرچاواوە‬
.‫ووسراون‬ ‫تاقیگەیی‬ ‫پشکىیىی‬
‫کوردستا‬ ‫هەرێمی‬ ‫تاقیگەکاوی‬ ‫کارمەوداوی‬ ‫لە‬ ‫خۆ‬ ‫ڕاستەو‬ ‫سەرەکی‬ ‫زاویاری‬
‫لە‬ ‫وەرگیراون‬ ‫ن‬
‫فۆرمێکی‬ ‫ڕێی‬
‫پرس‬
‫یار‬
‫وامەی‬
‫بەش‬ ‫فرە‬
‫ەوە‬
‫لە‬ ‫زاویاری‬ .
285
‫تاقیگەی‬ ‫چوار‬ ‫کارمەودی‬
. ‫وەرگیراوە‬ ‫بیىاسازی‬
‫کە‬ ‫دەدات‬ ‫ویشاوی‬ ‫تۆژیىەوەکە‬
‫کارمەودەکاو‬
‫تاقیگەکان‬ ‫ی‬
‫وێرای‬ ،‫کارەکەیان‬ ‫لە‬ ‫ڕازیه‬ ‫زیاتر‬
‫ئەستۆی‬ ‫خستۆتە‬ ‫زیاتری‬ ‫بەرپرسیارێتی‬ ‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫ئەوەی‬
‫ان‬
.
‫ئەوجام‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫تۆژیىەوەیە‬ ‫ئەم‬ ‫بەشداربواوی‬
‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫داوی‬
‫کاریگەری‬
‫ئەمەش‬ ‫دەرئەوجام‬ ‫تاقیگەو‬ ‫کاری‬ ‫کردوی‬ ‫بەجێ‬ ‫جێ‬ ‫لەسەر‬ ‫هەیە‬ ‫ئەریىی‬
‫واوباو‬
.‫دەدات‬ ‫تاقیگە‬ ‫بە‬ ‫باش‬ ‫گێکی‬
‫بەشداربواو‬
‫ی‬
‫ئە‬
‫تۆژیىەوەیە‬ ‫م‬
‫خۆیان‬ ‫بە‬ ‫متماوەییان‬ ‫ئاستی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬
‫بەرزبۆتەوە‬
‫و‬
‫چووە‬ ‫کەمی‬ ‫بەرەو‬ ‫هەڵەکردویان‬ ‫ڕێژەی‬
‫دوای‬ ‫لە‬
‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامداوی‬
.

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬
‫پێطەکی‬
َ‫ل‬
َُ ‫کْردستاًذا‬
َ‫ڵو‬
َ‫ب‬ ‫تێکی‬
‫ڕێگاّباى‬ ‫درّستکردًی‬ ّ ‫بیٌاسازی‬ ‫رفراّاًی‬
ٍ‫د‬
ٍّّ‫ستیپێکرد‬
‫ساڵی‬ ‫لە‬ ‫عێراقی‬ ‫ڕژێوی‬ ‫ڕّّخاًی‬ ‫دّای‬ ‫لە‬ ‫تایبەت‬ ‫بە‬
٣٠٠٢
‫پێطبیٌی‬ ّ ‫دا‬
ٍ‫د‬
َ‫ک‬ ‫کرێت‬
َ‫ئ‬
‫م‬
َُ
َ‫ڵو‬
َ‫ت‬
َ‫ب‬
ٍ‫رد‬
ٍّ‫ها‬ ‫بۆ‬ ‫بێت‬ ‫ّام‬
َ‫ی‬
َ‫درێژخای‬ ‫کی‬
.‫ى‬
َ‫تاقیگ‬
َ‫ئ‬ ‫کْردستاى‬ ‫کاًی‬
َ‫س‬ ‫پطکٌیٌی‬ ّ ‫کۆًترۆڵ‬ ‫رکی‬
ٍ‫ر‬
َ‫ک‬ ‫کی‬
ٍ‫ر‬
َ‫س‬
‫بیٌاسازیاى‬ ‫ی‬
َ‫ل‬
َ‫س‬
َ‫ب‬ ّ ًَ‫رضا‬
َ‫ب‬
َ‫ل‬ ‫کردى‬ ‫راّرد‬
َ‫گ‬
َ‫تاقیگ‬ ‫ڵ‬
َ‫بیٌاسازی‬
َ‫ب‬ ،‫دراّسێ‬ ‫ّاڵتاًی‬ ّ ‫عێراق‬ ‫کاًی‬
َ‫گ‬
ٍ‫ّر‬
َ‫تاقیگ‬ ‫تریي‬
َ‫ل‬
َ‫ق‬
َ‫ڵ‬
ٍ‫د‬ ‫م‬
‫د‬
َ‫ل‬ ‫رێي‬
ٍ‫ژهار‬ ‫بْاری‬
َ‫ک‬ ‫پطکٌیٌی‬ ‫ی‬
ٍ‫ر‬
َ‫س‬
.‫کۆًترۆڵذا‬ ّ
َ‫ل‬
َُ
َ‫تاقیگ‬ ‫چْار‬ ‫کْردستاًذا‬ ‫رێوی‬
َ‫س‬ ‫ی‬
ٍ‫ر‬
َُ ‫کی‬
َ‫ک‬ ‫ى‬
َُ
ٍ‫ڵذ‬
َ‫ب‬ ‫ستي‬
َ‫ک‬ ‫پطکٌیٌی‬
ٍ‫ر‬
َ‫س‬
‫ی‬
َ‫ئ‬ .‫ڕێگاّباى‬ ّ ‫بیٌاسازی‬
ًَ‫تاقیگا‬ ‫م‬
َ‫ل‬ ‫بریتیي‬
:
1
.
َ‫تاقیگ‬
َُ ‫ی‬
َ‫ل‬ ‫ّلێر‬
‫ساڵی‬
1976
َ‫داه‬ ‫دا‬
ٍّ‫زرا‬
َ‫ًسیک‬ ّ
‫ی‬
179
َ‫کاره‬
ً
َُ ‫ذی‬
َ‫ی‬
2
.
َ‫تاقیگ‬
َ‫ل‬ ‫سلێواًی‬ ‫بیٌاسازی‬ ‫ی‬
‫ساڵی‬
1976
َ‫داه‬ ‫دا‬
ٍّ‫زرا‬
َ‫ًسیک‬ ّ
‫ی‬
214
َ‫کاره‬
‫ًذی‬
َُ
َ‫ی‬
3
.
َ‫تاقیگ‬
َ‫ل‬ ‫دُۆک‬ ‫ی‬
‫ساڵی‬
1977
َ‫داه‬
ٍّ‫زرا‬
ّ
119
َ‫کاره‬
َُ ‫ًذی‬
َ‫ی‬
4
.
َ‫تاقیگ‬
َ‫کۆی‬ ‫ی‬
َ‫ل‬
‫ساڵی‬
1977
َ‫داه‬
ٍّ‫زرا‬
ّ
32
َ‫کاره‬
َُ ‫ًذی‬
َ‫ی‬
.
‫ت‬
َ‫اقیگ‬
‫کاى‬
َُ
ٍ‫ڵذ‬
َ‫ب‬ ‫ستي‬
َ‫ئ‬
‫ًج‬
َ‫س‬ َ‫ل‬ ‫زیاتر‬ ‫اهذاًی‬
ًَ ‫دا‬
ٍّ
‫دّپێٌجی‬
%
95
‫یپطکٌیٌی‬
َ‫س‬
ٍ‫ر‬
َ‫ک‬ ‫کی‬
ٍ‫ر‬
َ‫س‬
َ‫ل‬ ‫بیٌاسازی‬ ‫ی‬
َُ
َ‫ب‬ .‫کْردستاًذا‬ ‫رێوی‬
ٍ‫ئاهار‬ ‫ی‬ ‫پێ‬
‫ساڵی‬ ‫کاًی‬
2009
.

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬
‫ساڵی‬ ‫لە‬ ‫کْردستاى‬ ‫ُەرێوی‬ ‫حکْهەتی‬
٣٠٠٠
‫پەرەپێذاًی‬ ‫بەرًاهەی‬ ‫خستٌەکاری‬ ‫بە‬ ‫ُەڵسا‬ ‫دا‬
‫ُێٌاًی‬ ‫بەدەست‬ ‫بۆ‬ ‫تاقیگەکاى‬ ‫ئاهادەکردًی‬ ‫هەبەستی‬ ‫بە‬ ‫ُەرێن‬ ‫بیٌاسازی‬ ‫تاقیگەکاًی‬
‫هتواًەی‬
( ‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫ئایسۆی‬
ISO 17025
)
‫ڕێی‬ ‫لە‬
‫یەکاًگیری‬ ‫سیستوێکی‬ ‫داڕضتٌی‬
‫تاقی‬ ‫گطت‬ ‫لە‬ ‫ًُْەری‬ ّ ‫کارگێڕی‬
‫پطکٌیٌی‬ ‫بە‬ ‫ُەڵسي‬ ‫بتْاًي‬ ‫تاقیگەکاى‬ ‫تا‬ ،‫گەکاًذا‬
‫بتْاًرێت‬ ‫تا‬ ،‫ضێْە‬ ‫تریي‬ ‫درّّست‬ ‫تازەتریي‬ ‫بە‬ ‫ڕێگاّباى‬ ّ ‫بیٌاسازی‬ ‫کەرەسەی‬ ‫سەرەکی‬
‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هْاسەفاتی‬ ‫پێی‬ ‫بە‬ ‫کەرەسەکاى‬ ّ ‫بکرێت‬ ‫کەرەساًە‬ ّ‫ئە‬ ‫جۆری‬ ‫کۆًترۆڵی‬
.‫ببەسترێت‬ ‫پێ‬ ‫پطتی‬ ‫پطکیٌەًەکاى‬ ‫دەرئەًجاهی‬ ّ ‫ُەڵبسەًگێٌرێت‬
1
-
‫ئایسۆی‬ ‫هتواًەی‬
17025
‫ًێْدەّڵەتی‬
ّ‫ئە‬ ‫کە‬ ‫دەگەێٌێت‬ ‫ئەّە‬ ‫هاًای‬ ‫تاقیگەیەک‬ ‫ُەر‬ ‫بە‬ ‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫ئایسۆی‬ ‫هتواًەی‬ ‫پێذاًی‬
‫سیاسەتێکی‬ ،‫تایبەت‬ ‫پێْاًەی‬ ّ ‫پطکٌیي‬ ‫ئەًجاهذاًی‬ ‫بۆ‬ ‫کاراهەیە‬ ّْ‫لێِات‬ ‫تاقیگەیە‬
‫پێ‬ ‫پطتی‬ ‫دەتْاًرێت‬ ‫پێْاًەکاًی‬ ّ ‫پطکٌیي‬ ‫دەرئەًجاهی‬ ّ ‫ُەیە‬ ‫تایبەتوەًذی‬ ‫کارگێڕی‬
.‫ببەسترێت‬
ّْ‫لێِات‬ ‫تاقیگەی‬
:‫بکرێت‬ ‫بەدی‬ ‫تێذا‬ ‫خْارەّەی‬ ‫هەرجاًەی‬ ‫ئەم‬ ‫پێْیستە‬ ‫کاراهە‬

.‫پێْاًە‬ ّ ‫پطکٌیي‬ ‫ئەًجاهذاًی‬ ‫بۆ‬ ‫ڕاُێٌراّى‬ ّْ‫لێِات‬ ‫کارهەًذەکاًی‬

‫ُەیە‬ ‫درّستی‬ ّ ‫بەکار‬ ‫ئاهێری‬

‫ُەیە‬ ‫ستاًذەری‬ ‫پطکٌیٌی‬ ‫هێتۆدی‬

‫کار‬ ‫بۆ‬ ‫ُەیە‬ ‫گًْجاّی‬ ‫ژیٌگەی‬

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬

‫ڕ‬ ّ ‫کار‬ ‫ُەڵسەًگاًذًی‬ ‫بە‬ ‫تایبەت‬ ‫کار‬ ‫کردًی‬ ‫جێبەجێ‬ ‫ڕێٌوایی‬
‫کاری‬ ‫استکردًەّەی‬
‫ُەیە‬

‫ُەیە‬ ‫جۆری‬ ‫کۆًترۆڵی‬ ‫سیستوی‬
2
-
‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬ ‫گرًگی‬
‫گًْجاّی‬ ‫لە‬ ‫دەبێت‬ ‫دڵٌیا‬ ‫کڕیار‬ ،‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬ ‫بًّْی‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬
‫کْاڵیتی‬ ّ
ّ‫ئە‬
‫دەیکڕێت‬ ‫بازاڕدا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫بەرُەهەی‬
،‫دەُێٌێت‬ ‫بەکاری‬ ّ
‫چًْکە‬
‫هتواًەی‬ ‫ًەبًّْی‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬
‫تەًِا‬ ‫کڕیار‬ ،‫ًێْدەّڵەتی‬
ّ‫ئە‬ )‫(جۆر‬ ‫کْاڵیتی‬ ‫بە‬ ‫ّابەستە‬ ‫ُەیە‬ ‫فرۆضیاری‬ ‫گەرەًتی‬
‫لە‬ ‫فرۆضیار‬ ‫چًْکە‬ ،‫یە‬ ‫ًی‬ ‫بەش‬ ‫خۆیذا‬ ‫لە‬ ‫خۆی‬ ‫فرۆضیار‬ ‫گەرەًتی‬ .‫دەیکڕێت‬ ‫کە‬ ‫بەرُەهاًەی‬
‫لە‬ ‫ّەک‬ ‫بذات‬ ‫بەرزترًیطاى‬ ‫خۆی‬ ‫بەرُەهەکەی‬ ‫کْاڵیتی‬ ‫جار‬ ‫زۆر‬ ‫کە‬ ‫خۆیەتی‬ ‫بەرژەّەًذی‬
‫بەرُەهەکە‬ ‫ڕاستەقیٌەی‬
‫ُەًذێ‬ ‫فرۆضیار‬ ‫لەّاًەیە‬ ّ
ً‫زا‬
‫لە‬ ‫بەرُەهەکەیەّە‬ ‫بە‬ ‫ّابەستە‬ ‫یاری‬
.‫بطارێتەّە‬ ‫کڕیار‬
‫ساڵی‬ ‫لە‬ ‫بۆًوًّْە‬
٣٠٠٢
ْ‫ب‬ ‫گەّرە‬ ‫کێطەیەکی‬ ‫دّّچاری‬ ‫جیِاى‬ ‫دا‬
ّ
‫ّّضکی‬ ‫ضیری‬ ‫بْاری‬ ‫لە‬
‫چیٌیەکاى‬ ‫کۆهپاًیا‬ .‫دا‬ ‫چیي‬ ‫لە‬ ّ‫بەرُەهِێٌرا‬ ‫ی‬ ‫هٌذااڵى‬
‫بە‬ ‫ُەڵساى‬
‫بەکار‬
‫ُێٌاًی‬
‫هادەی‬
(
Melamine
)
‫ضیرەکەدا‬ ‫لە‬ ‫پرۆتیي‬ ‫ڕێژەی‬ ‫ئەّەی‬ ‫بۆ‬ ‫ئەهەش‬ ،‫ّّضکذا‬ ‫ضیری‬ ‫لە‬
( ‫هادەی‬ ‫بەکارُێٌاًی‬ ‫بەاڵم‬ .‫بەرزبکەًەّە‬
Melamine
‫ُۆی‬ ‫بّْە‬ ‫ّضکەکەدا‬ ‫ضیرە‬ ‫لە‬ )
.‫چیٌذا‬ ‫لە‬ ‫ساّا‬ ‫هٌذاڵی‬ ‫ضەش‬ ‫هردًی‬ ّ ‫ساّا‬ ‫هٌذاڵی‬ ‫ُەزار‬ ‫پەًجا‬ ‫خستٌی‬ ‫ًەخۆش‬
‫لەدّای‬
‫ّّضک‬ ‫ضیرە‬ ‫کە‬ ‫بّْى‬ ‫ًاچار‬ ‫کۆهپاًیاکاى‬ ‫ڕّّداّە‬ ‫ئەم‬
‫بەاڵم‬ ،‫کۆبکەًەّە‬ ‫بازاڕدا‬ ‫لە‬ ‫ەکایاى‬
‫لە‬ ‫بەرُەهەکە‬ ‫کۆکردًەّەی‬ ،‫بازاڕەّە‬ ‫دەکەّێتە‬ ‫ًاجۆر‬ ‫بەرُەهێکی‬ ‫کاتێک‬ ‫زاًراّە‬ ‫ّەک‬

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬
‫بازاڕدا‬ ‫لە‬ ‫ُەر‬ ‫بەرُەهەکە‬ ‫لە‬ ‫ڕێژەیەک‬ ،‫یە‬ ‫ًی‬ ‫سەد‬ ‫دەر‬ ‫سەد‬ ‫ڕێژەی‬ ‫بە‬ ‫کاتێک‬ ‫ُیچ‬ ‫بازاڕدا‬
.‫دەُێٌرێت‬ ‫بەکار‬ ‫خەڵکەّە‬ ‫الیەى‬ ‫لە‬ ّ‫دەهێٌێتەّە‬
‫کۆهپاًیا‬ ‫ئەم‬ ‫بۆ‬
‫ُەرزاًتر‬ ‫زۆر‬ ‫چیٌیاًە‬
‫لە‬ ‫بّْى‬ ‫تّْضی‬ ‫کە‬ ‫زەرەی‬ ّ‫لە‬ ‫ّەک‬ ‫بِێٌایە‬ ‫بەدەست‬ ‫ًێْدەّڵتیاى‬ ‫هتواًەی‬ ‫ئەگەر‬ ّْ‫دەب‬
.‫بازاڕدا‬ ‫لە‬ ‫بەرُەهەکاًیاى‬ ‫کۆکردًْەّی‬ ‫ئەًجاهی‬
3
-
‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬ ‫ُێٌاًی‬ ‫بەدەست‬ ‫سّْدەکاًی‬
‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬ ‫ّەرگرتٌی‬ ‫کە‬ ‫داّە‬ ‫ًیطاًیاى‬ ‫تۆژیٌەّەکاى‬
‫لەم‬ ‫تاقیگەکاى‬ ‫بۆ‬ ‫سّْدهەًذە‬
( ‫خْارەّە‬ ‫بْاراًەی‬
ILAC
:)

.‫هْضتەری‬ ‫گلەییەکاًی‬ ‫هاهەڵەکردًی‬ ّ ‫هْضتەری‬ ‫بۆ‬ ‫خسهەتگْزاری‬ ‫پێطخستٌی‬

‫بەض‬ ‫ًێْاى‬ ‫ُەهاُەًگی‬ ّ ‫ُاّکاری‬ ‫ئاستی‬ ‫بەرزکردًەّەی‬
.‫تاقیگە‬ ‫جۆراّجۆرەکاًی‬ ‫ە‬

‫دەستەی‬ ‫بۆ‬ ‫چڕ‬ ‫ڕاُێٌاًی‬ ‫ُێٌاًی‬ ‫بەدەست‬
ّ ‫کارهەًذەکاًی‬ ّ‫تاقیگە‬ ‫کارگێڕی‬
‫بًّْی‬
‫ڕازیبًّْی‬ ّ ‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬ ‫ُێٌاًی‬ ‫بەدەست‬ ‫ًێْاى‬ ‫لە‬ ‫بەُێس‬ ‫پەیْەًذیەکی‬
‫کارهەًذەک‬
‫ا‬
.‫کارەکاًیاى‬ ‫لە‬ ‫ى‬
‫بْاری‬ ‫تاقیگە‬ ‫بۆ‬ ‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬ ‫ُێٌاًی‬ ‫بەدەست‬
‫تْاًای‬
ّ‫باڵ‬ ‫کاتذا‬ ‫ُەهاى‬ ‫لە‬ ،‫دەڕەخسێٌێت‬ ‫پێْاًەکاى‬ ‫سەرچاّەی‬ ‫بۆ‬ ‫گەڕاًەّە‬
‫لە‬ ّْ‫بەکارُات‬ ‫هێتۆدی‬ ّ‫ئاهێر‬ ‫بە‬ ‫پەیْەست‬ ‫زیاتر‬ ‫زاًیاری‬ ّ ‫ُْضیاری‬ ‫بًّْەّەی‬
‫هتواًەی‬ ‫ُێٌاًی‬ ‫دەست‬ ‫بە‬ .‫کار‬ ‫کْاڵیتی‬ ‫ئاستی‬ ‫ّبەرزبًّْەّەی‬ ‫تاقیگەکەدا‬
‫ضێْە‬ ‫بە‬ ‫کارهەًذ‬ ‫تْاًای‬ ‫ُێسکردًی‬ ‫بە‬ ‫ُەلی‬ ‫ًێْدەّڵەتی‬
‫پێک‬ ّ ‫ڕێک‬ ‫یەکی‬
‫دەڕەخسێٌێت‬
ّ
‫کار‬ ‫ڕێٌواییەکاًی‬
‫ڕ‬
.‫دەکات‬ ‫تر‬ ‫ئاضکرا‬ ّ‫ًّّتر‬

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬

‫تاقیگە‬ ‫لێِاتّْیی‬ ‫بە‬ ‫دەدات‬ ‫فەرهی‬ ‫کردًی‬ ‫پەسەًذ‬ ‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬ ‫ّەرگرتٌی‬
‫کاریگەری‬ ّ ‫کاراهەیی‬ ‫کاتذا‬ ‫ُەهاى‬ ‫لە‬ .‫پێْاًەدا‬ ّ ‫پطکٌیي‬ ‫ئەًجاهذاًی‬ ‫بْاری‬ ‫لە‬
.‫دەسەلوێٌێت‬ ‫تاقیگە‬
ّ‫ئە‬
‫بە‬ ‫پێذەدرێت‬ ‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬ ‫کە‬ ‫تاقیگەیی‬
‫بەردەّاهی‬
ً‫الیە‬ ‫الیەى‬ ‫لە‬
‫ی‬
‫پێذەرەّە‬ ‫هتواًە‬
‫لە‬ ‫بي‬ ‫دڵٌیا‬ ‫ئەّەی‬ ‫بۆ‬ ‫دەکرێت‬ ‫کۆًترۆڵ‬
ّ‫بەردە‬
‫ا‬
‫پە‬ ‫هی‬
‫ی‬
‫کردًی‬ ‫ڕەّی‬
‫هتواًە‬ ‫بۆهەرجەکاًی‬ ‫تاقیگە‬
‫پێذراّەکە‬ ‫ًێْدەّڵەتیە‬
.
‫بە‬
‫تاقی‬ ‫لە‬ ‫داّا‬ ‫بەردەّاهی‬
‫بک‬ ‫بەضذاری‬ ‫کە‬ ‫دەکرێت‬ ‫گەکە‬
‫ات‬
‫پرۆگر‬ ‫لە‬
ٌ‫پطکٌی‬ ‫اهی‬
‫ی‬
‫کاراهەیی‬
‫دا‬
(
Proficiency Testing
)
‫بە‬ ‫بتْاًێت‬ ‫تاقیگە‬ ‫ئەّەی‬ ‫بۆ‬ ‫ئەهەش‬ ،
.‫پێْاًەکاًذا‬ ّ ‫پطکٌیي‬ ‫داًی‬ ‫ئەًجام‬ ‫بْاری‬ ‫لە‬ ‫بسەلوێٌێت‬ ‫خۆی‬ ‫کاراهەیی‬ ‫بەردەّاهی‬

(‫گەرهکردًی‬ ‫بازاڕ‬ ‫لە‬ ‫کارایە‬ ‫ئاهێرێکی‬ ‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬
Marketing
‫کاری‬ )
‫تاقیگەدا‬
ّ
‫زیاتر‬ ‫کارکردًی‬ ‫ُەلی‬
‫پێطبڕکێ‬ ‫بًّْی‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫دەڕەخسێٌێت‬ ‫تاقیگە‬ ‫بۆ‬
.‫تردا‬ ‫تاقیگەی‬ ‫لەگەڵ‬
‫بەکار‬ ّ‫پێکرا‬ ‫هتواًە‬ ‫تاقیگەی‬ ‫کە‬ ‫بەرُەهِێٌەراًەی‬ ّ‫ئە‬
‫هتواًەی‬ ‫جێی‬ ‫بازاڕدا‬ ‫لە‬ ‫بەرُەهەکاًیاى‬ ، ‫بەرُەهەکاًیاى‬ ‫پطکٌیٌی‬ ‫بۆ‬ ‫دەُێٌي‬
.‫کڕیارى‬ ‫زیاتری‬

‫بە‬ ‫کارەکاًی‬ ‫تاقیگە‬ ‫کە‬ ‫بەڵگەیەکە‬ ‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬
‫ئەًجام‬ ‫زاًستاًە‬ ‫ضێْەیەکی‬
.‫دەدات‬

ّ‫ستاًذەر‬ ‫پێی‬ ‫بە‬ ‫گًْجاًیاى‬ ‫لە‬ ‫بّْى‬ ‫دڵٌیا‬ ‫بۆ‬ ‫پەل‬ ّ ‫کەل‬ ّ ‫بەرُەم‬ ‫پطکٌیٌی‬
‫دّّپات‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ .‫داًیذا‬ ‫ئەًجام‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫دەّێت‬ ‫پارەی‬ ّ ‫کات‬،‫تایبەت‬ ‫داّاکاری‬
‫پطکٌیٌەکاى‬ ‫کردًەّەی‬
‫هەسرەفەکە‬
‫دەبێتەّە‬ ‫دّّبارە‬
‫هەسرەفەکەی‬ ‫جار‬ ‫ُەًذێک‬ ّ
‫پطکٌیٌی‬ ‫لە‬
‫هتواًە‬ ‫تاقیگە‬ ‫لە‬ ‫پطکٌیي‬ ‫داًی‬ ‫ئەًجام‬ .‫دەبێت‬ ‫زیاتر‬ ‫جاری‬ ‫یەکەم‬
‫پێذراّەکاى‬
.‫دەکاتەّە‬ ‫کەم‬ ‫زۆر‬ ‫پطکٌیي‬ ‫کردًەّەی‬ ‫دّّپات‬ ‫ئەگەری‬

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬

‫دڵٌیا‬ ‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬ ‫بًّْی‬
‫ی‬
‫زیادتر‬ ‫پطکٌیٌەکاى‬ ‫دەرئەًجاهی‬ ‫بە‬ ‫هْضتەری‬ ‫ی‬
‫پێ‬ ‫هتواًە‬ ‫ضْێٌێکی‬ ‫لە‬ ‫پطکٌیٌەکاى‬ ‫کە‬ ‫دڵٌیایە‬ ‫هْضتەری‬ ‫چًْکە‬ .‫دەکات‬
ّ‫کرا‬
.‫ئەًجاهذراّە‬

‫ًیْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬ ‫کە‬ ‫دەکەى‬ ‫تاقیگەکاًیاى‬ ‫لە‬ ‫داّا‬ ‫ّاڵتاى‬ ‫زۆربەی‬ ‫دەسەاڵتذاراًی‬
‫کە‬ ‫بذەى‬ ‫بڕیاراًە‬ ّ‫ئە‬ ‫درّّستی‬ ّ ‫دڵٌیایی‬ ‫بە‬ ‫بتْاًي‬ ‫ئەّەی‬ ‫بۆ‬ ‫بِێٌي‬ ‫دەست‬ ‫بە‬
.‫ُاّّاڵتیاًەّە‬ ‫سەالهەتی‬ ّ ‫تەًذرّستی‬ ‫بە‬ ‫ّابەستەیە‬
4
-
‫تایبەتوەًذیەکاًی‬ ‫هەرجە‬
‫ئایسۆی‬
17025
‫ئایسۆی‬
17025
‫بەًاّباًگتریي‬ ‫لە‬ ‫یەکێکە‬
“
‫جۆری‬ ‫ستاًذاری‬
”
‫ئەم‬ .‫جیِاًذا‬ ‫لە‬ ‫تاقیگە‬
‫هەرجەکاًی‬ .‫خۆ‬ ‫دەگرێتە‬ ‫تاقیگە‬ ‫لە‬ ‫کار‬ ‫ئەًجاهذاًی‬ ‫ضێْەی‬ ‫الیەًەکاًی‬ ّْ‫ُەه‬ ‫ستاًذەرە‬
‫ئایسۆی‬
17025
‫هەرجە‬ ‫لە‬ ‫بریتیە‬ ‫یەکەهی‬ ‫بەضی‬ .‫ُاتّْە‬ ‫پێک‬ ‫سەرەکی‬ ‫بەضی‬ ّّ‫د‬ ‫لە‬
( ‫کارگێڕیەکاى‬
Management Requirement
‫لە‬ ‫کە‬ )
15
‫دّّەم‬ ‫بەضی‬ ،‫پێکِاتّْە‬ ‫بەًذ‬
(‫ًُْەرییەکاى‬ ‫هەرجە‬ ‫لە‬ ‫بریتیە‬
Technical Requirement
‫لە‬ ‫کە‬ )
10
‫ُاتّْە‬ ‫پێک‬ ‫بەًذ‬
‫ژهارە‬ ‫پاضکۆی‬ ‫سەیری‬ (
1
. )‫بکە‬
‫ئایسۆ‬
17025
‫لەسەر‬
8
( ‫پێکِاتّْە‬ ‫سەرەکی‬ ‫بٌەهای‬
Gravel 2006
: ‫لە‬ ‫بریتیي‬ ‫کە‬ )
１
-
( ‫تْاًایی‬
Capacity
)
２
-
( ‫بەرپرسیارێتی‬ ‫ًْاًذًی‬
Exercise of Responsibility
)

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬
３
-
( ‫زاًستی‬ ‫هێتۆدی‬
Scientific Method
)
４
-
( ‫دەرئەًجام‬ ‫الیەًی‬ ‫بێ‬
Objectivity of Results
)
５
-
( ‫ڕەفتار‬ ‫الیەًی‬ ‫بێ‬
Impartiality of Conduct
)
６
-
‫تْاًای‬
‫پێْاًەکا‬ ‫سەرچاّەی‬ ‫بۆ‬ ‫گەڕاًەّە‬
‫ى‬
(
Traceability of Measurement
)
７
-
‫تْاًای‬
( ‫پطکٌیي‬ ‫دّّپاتکردًەّەی‬
Repeatability of Test
)
８
-
( ‫پرۆسەکاى‬ ‫ڕًّّی‬ ّ ‫ڕۆضٌی‬
Transparency of Process
)
4.1
-
‫تْاًایی‬
(
Capacity
)
:
( ‫بْاری‬ ‫لە‬ ‫بێت‬ ‫ُە‬ ‫تْاًایی‬ ‫کە‬ ‫پێْیستە‬ ‫تاقیگە‬
ْ‫لێِات‬ ‫کارهەًذی‬
‫ضارەزا‬ ّ
ّ‫ضیا‬ ‫ژیٌگەی‬ ،
‫تایبەت‬ ‫ئاهێری‬ ّ
،
‫جۆری‬ ‫کۆًترۆڵی‬
ّ
‫جێبەجێ‬ ‫ڕێٌوایی‬
‫کار‬ ‫کردًی‬
‫کارە‬ ‫بتْاًێت‬ ‫ئەّەی‬ ‫بۆ‬ )
‫پطکٌیٌەکاًی‬ ‫ئەًجاهی‬ ّ ‫بذات‬ ‫ئەًجام‬ ّ‫باّەڕپێکرا‬ ّ‫گًْجا‬ ‫بەضێْەیەکی‬ ‫تەکٌیەکاًی‬
. ‫بێت‬ ‫درّّست‬

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬
4.1.1
-
‫کارهەًذ‬
(Employee)
،‫پطکٌیٌەکاى‬ ‫ئەًجاهی‬ ‫درّّستی‬ ‫لەسەر‬ ‫ُەیە‬ ‫کاریگەرییاى‬ ‫کە‬ ‫کارهەًذاًەی‬ ّ‫ئە‬ ّْ‫ُەه‬
‫ئەًجاه‬ ‫بْاری‬ ‫لە‬ ‫خۆیاى‬ ‫لێِاتّْی‬ ‫پێْیستە‬
‫ڕێی‬ ‫لە‬ ‫بسەلوێٌي‬ ‫تایبەتییەکاًیاى‬ ‫ئەرکە‬ ‫ذاًی‬
‫زاًیاری‬ ،‫ڕاُێٌاى‬ ،‫خْێٌذى‬ ‫پێْیستە‬ ‫کارهەًذ‬ ‫کەسی‬ ‫تۆهاری‬ .‫کارهەًذەّە‬ ‫کەسی‬ ‫تۆهاری‬
‫بەردەّاهی‬ ‫بە‬ ‫پێْیستە‬ ‫تاقیگە‬ . ‫تۆهارکرابێت‬ ‫تێذا‬ ‫کارهەًذی‬ ‫ی‬ ‫ئەزهّْى‬ ّ ‫تەکٌیکی‬
‫کا‬ ‫بۆ‬ ‫تایبەت‬ ‫ڕاُێٌاًی‬ ّ ‫ُەڵبسەًگێٌێت‬ ‫کارهەًذەکاًی‬ ‫لێِاتّْیی‬
.‫بکات‬ ‫دابیي‬ ‫رهەًذەکاًی‬
‫سیستوی‬ ّ ‫جۆری‬ ‫کْاڵیتی‬ ‫ئاهاًجەکاًی‬ ّ ‫سیاسەت‬ ‫ڕێٌوایی‬ ‫پێْیستە‬ ‫کارهەًذاًیص‬
. ‫بکەى‬ ‫بەڕێْەبردى‬
4.1.2
-
( ‫تاقیگە‬ ‫ژیٌگەی‬
Environment
(
‫ئەم‬ ‫هەرجێک‬ ‫بە‬ ‫ئەًجاهبذات‬ ‫دا‬ ‫بسۆک‬ ‫یا‬ ‫جێگر‬ ‫ژیٌگەیەکی‬ ‫لە‬ ‫کارەکاًی‬ ‫دەتْاًێت‬ ‫تاقیگە‬
‫دابیي‬ ‫تێذا‬ ‫پطکٌیەًەکاًی‬ ‫بە‬ ‫پێْیست‬ ‫ئاهێری‬ ّ ‫پطکٌیي‬ ‫ئەًجاهذاًی‬ ‫هەرجەکاًی‬ ‫ژیٌگەیە‬
.‫کرابێت‬
‫پلەی‬ ‫ًوًّْە‬ ‫بۆ‬ ( ‫ُەیە‬ ّ‫کۆًترۆڵکرا‬ ‫ژیٌگەیەکی‬ ‫بە‬ ‫پێْیستیاى‬ ‫کە‬ ‫پطکٌیٌاًەی‬ ّ‫ئە‬ ‫بۆ‬
‫تای‬ ‫گەرهایی‬
‫کە‬ ‫بیسەلوێٌێت‬ ‫تۆهارەّە‬ ‫ڕێی‬ ‫لە‬ ‫تاقیگە‬ ‫پێْیستە‬ ،)‫تایبەت‬ ‫ضێی‬ ‫پلەی‬ ‫یا‬ ‫بەت‬
‫پێْیستە‬ ‫تۆهارەکە‬ .‫دەکرێت‬ ‫چاّدێری‬ ‫بەردەّام‬ ‫ضێْەیەکی‬ ‫بە‬ ّ‫کراّە‬ ‫دابیي‬ ‫هەرجاًە‬ ‫ئەم‬
‫ئەًجاهی‬ ‫درّّستی‬ ‫سەر‬ ‫بۆ‬ ‫ُەیە‬ ‫کاریگەریاى‬ ‫کە‬ ‫بکات‬ ‫فاکتۆراًەی‬ ّ‫ئە‬ ‫بە‬ ‫ئاهاژە‬
‫ُەًگ‬ ‫پێْیستە‬ ‫تاقیگە‬ .‫پطکٌیٌەکاى‬
‫کێطەیەک‬ ‫ُەر‬ ‫چارەسەرکردًی‬ ‫بۆ‬ ‫بٌێت‬ ‫تایبەت‬ ‫اّی‬
.ّْ‫ب‬ ‫قبْڵکراّدا‬ ‫ڕێژەی‬ ‫لەدەرەّەی‬ ‫هەرجەکاى‬ ‫ئەگەر‬

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬
‫هەرجە‬ ‫ئاهێرەکاًی‬ ‫کە‬ ‫بێت‬ ‫دڵٌیا‬ ‫بەردەّاهی‬ ‫بە‬ ‫کە‬ ‫تاقیگەیە‬ ‫سەرضاًی‬ ‫ئەرکی‬
‫سەرەکی‬ ‫لە‬ ‫یەکێکە‬ ‫ئەهە‬ .‫دیذەکرێت‬ ‫بە‬ ‫تێذا‬ ‫پطکٌیٌیاى‬ ‫ئەًجاهذاًی‬ ‫تایبەتوەًذییەکاًی‬
‫درّّست‬ ّ ‫ڕاست‬ ‫ئەًجاهی‬ ‫پیْیستە‬ ‫ئاهێرەکاى‬ .‫تاقیگەدا‬ ‫ُەڵسەًگاًذًی‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫خاڵ‬ ‫تریي‬
‫جا‬ .‫ستاًذەرەکاى‬ ‫پێی‬ ‫بە‬ ‫بذەى‬
‫ئەم‬ ‫ڕێٌوایی‬ ‫تاقیگە‬ ‫بۆ‬ ‫ئاهێر‬ ‫کڕیٌی‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫پێْیستە‬ ‫بْیە‬
‫پطکٌیٌی‬ ‫ئەًجاهذاًی‬ ‫تْاًای‬ ‫ئاهێرەکاى‬ ‫کە‬ ‫لەّەی‬ ‫بێت‬ ‫دڵٌیا‬ ‫پێْیستە‬ ‫تاقیگە‬ .‫بکرێت‬ ‫خاڵە‬
‫بە‬ ‫پەیْەست‬ ‫زاًیاری‬ ّ ‫هەًیْەڵ‬ ‫ڕێی‬ ‫لە‬ ‫دەتْاًرێت‬ ‫زاًیاریاًەش‬ ‫ئەم‬ ،‫ُەیە‬ ‫خْازیاریاى‬
‫ئاهێر‬ ّْ‫ه‬ ‫ُە‬ .‫بِێٌرێت‬ ‫بەدەست‬ ‫ئاهێرەّە‬
(‫کرابێت‬ ‫پێْاًە‬ ‫دەبێت‬ ‫ێک‬
Calibrated
)
‫الیەى‬ ‫لە‬
‫ًێْدەّڵەتییەّە‬ ‫پێذراّی‬ ‫هتواًە‬ ‫الیەًێکی‬
‫بۆ‬ ‫کارُێٌاًی‬ ‫بە‬ ‫پێص‬ ‫کرابێت‬ ‫چێک‬ ّ
‫ئەًجا‬
.‫پطکٌیٌەکاى‬ ‫هذاًی‬
4.1.3
-
‫جۆری‬ ‫کۆًترۆڵی‬
(Quality Control)
.‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هتواًەی‬ ‫ُێٌاًی‬ ‫بەدەست‬ ‫بْاری‬ ‫لە‬ ‫تاقیگە‬ ‫بۆ‬ ‫گرًگە‬ ‫گەلێک‬ ‫جۆری‬ ‫کۆًترۆڵی‬
ً‫کۆ‬
ّ ‫درّّستی‬ .‫پطکٌیٌەکاًی‬ ‫ئەًجاهی‬ ‫بە‬ ‫ئەستّْردەکات‬ ‫پطت‬ ‫تاقیگە‬ ‫جۆری‬ ‫ترۆڵی‬
‫چێک‬ ‫دەتْاًرێت‬ ‫جۆریەّە‬ ‫کۆًترۆڵی‬ ‫ڕێی‬ ‫لە‬ ‫بەبەردەّاهی‬ ‫پطکٌیٌەکاى‬ ‫ئەًجاهی‬ ‫ڕاستی‬
‫ًاّخۆیی‬ ‫جۆری‬ ‫کۆًترۆڵی‬ .‫بێت‬ ‫ًاّخۆیی‬ ‫یاى‬ ‫دەرەکی‬ ‫دەتْاًرێت‬ ‫کردًەش‬ ‫چێک‬ ‫ئەم‬ ،‫بکرێت‬
‫بەکار‬ ‫ڕیی‬ ‫لە‬ ‫ئەًجاهبذرێت‬ ‫دەتْاًرێت‬
‫ئەًجاهی‬ ‫ڕێڕەّی‬ ‫ئەّەی‬ ‫بۆ‬ ‫ئاهارەّە‬ ‫تەکٌیکی‬ ‫ُێٌاًی‬
‫پرۆگراهی‬ ‫ڕێی‬ ‫لە‬ ‫دەتْاًرێت‬ ‫دەرەکی‬ ‫جۆری‬ ‫کۆًترۆڵی‬ .‫بکرێت‬ ‫ًیطاى‬ ‫دەست‬ ‫پطکٌیٌەکاى‬
( ‫کاراهەیی‬ ‫پطکٌیٌی‬
Proficiency Testing Program
)
‫ئەًجاهی‬ ‫بەراّردکردًی‬ ‫یاى‬
( ‫تاقیگەکاًذا‬ ‫ًێْاى‬ ‫لە‬ ‫پطکٌیي‬
Inter- Laboratory Comparison
.‫بذرێت‬ ‫)ئەًجام‬

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬
4.1.4
-
‫کار‬ ‫کردًی‬ ‫جێبەجێ‬ ‫ڕێٌوایی‬
(Procedures)
‫ڕّّى‬ ‫زۆر‬ ‫دەبێت‬ ‫ڕێٌواییەکاى‬ .‫ُەبێت‬ ‫خۆی‬ ‫کاری‬ ‫کردًی‬ ‫جێبەجێ‬ ‫ڕێٌوایی‬ ‫پێْیستە‬ ‫تاقیگە‬
‫ُەهاى‬ ‫لە‬ ّ ‫بکەى‬ ‫پەیڕەّی‬ ‫بتْاًي‬ ‫تاقیگە‬ ‫کارهەًذاًی‬ ّْ‫ُەه‬ ‫کە‬ ‫جۆرێک‬ ‫بە‬ ‫بي‬ ‫ئاضکرا‬ ّ
‫هەرجەکاًی‬ ‫دەبێت‬ ‫ڕێٌواییەکاى‬ ‫کاتذا‬
‫ئایسۆی‬ ‫کارگێڕی‬
17025
‫پێْیستە‬ .‫بکات‬ ‫جێبەجێ‬
‫ئایسۆی‬ ‫ڕێٌوایی‬ .‫ڕێٌواییاًە‬ ‫ئەم‬ ‫کردًی‬ ‫پەیڕەّی‬ ‫بۆ‬ ‫ڕابِێٌرێت‬ ‫کارهەًذاى‬
17025
‫دەبێت‬
ّ‫ئە‬ ‫بۆ‬ ‫بکرێت‬ ‫دەستٌیطاى‬
16
‫پاضکۆی‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫بەًذەی‬
2
.‫ُاتّْە‬ ‫دا‬
4.2
-
( ‫بەرپرسیارێتی‬ ‫ًْاًذًی‬
Exercise of Responsibility
)
‫ئایسۆی‬ ‫هەرجەکاًی‬ ‫پێی‬ ‫بە‬
17025
‫کارەی‬ ّ‫ئە‬ ‫بەراهبەر‬ ‫بەرپرسیارە‬ ‫کارهەًذێک‬ ّْ‫ُەه‬
‫بەرپرسیارە‬ ‫کەسەش‬ ‫ئەم‬ ،‫ُەبێت‬ ‫جۆری‬ ‫بەڕێْەبەری‬ ‫تاقیگە‬ ‫پێْیستە‬ .‫دەدات‬ ‫ئەًجاهی‬
‫جۆری‬ ‫بەڕێْەبەری‬ .‫جۆری‬ ‫کارگێڕی‬ ‫سیستوی‬ ‫جێبەجێکردًی‬ ّ ‫کردى‬ ‫چاّدێری‬ ‫بە‬ ‫بەراهبەر‬
‫ُەبێ‬ ‫ڕاستەّخۆی‬ ‫پەیْەًذی‬ ‫دەبێت‬
‫تاقیگە‬ ‫بەڕێْەبەری‬ ‫بە‬ ‫ت‬
.‫بڕیارەّە‬ ‫سەرچاّەی‬ ّ
‫ڕێٌوایی‬ ّ ‫هێتْدەکاى‬ ‫جۆری‬ ‫دەربارەی‬ ‫ُەبێت‬ ‫تەّاّی‬ ‫زاًیاری‬ ‫دەبێت‬ ‫کاتذا‬ ‫ُەهاى‬ ‫لە‬
‫ئەًجاهی‬ ‫ُەڵسەًگاًذًی‬ ‫ّضێْەی‬ ‫تاقیگە‬ ‫ئاهاًجەکاًی‬ ّ ‫تاقیگە‬ ‫کاری‬ ‫کردًی‬ ‫جێبەجێ‬
‫دەست‬ ‫بە‬ ‫بەراهبەر‬ ‫بەرپرسیارە‬ ‫جۆری‬ ‫بەڕێْەبەری‬ .‫پطکٌیٌەکاى‬
‫ئاگا‬ ‫بە‬ ّ ‫ًیطاًکردى‬
.‫بکرێت‬ ‫دابیي‬ ‫تاقیگە‬ ‫کارەکاًی‬ ‫بۆ‬ ‫پێْیستە‬ ‫کە‬ ‫تْاًایاًەی‬ ّ‫لە‬ ‫تاقیگە‬ ‫ُێٌاًەّەی‬

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬
ّ ‫دەسەاڵت‬ .‫بذەى‬ ‫ئەًجام‬ ‫ستاًذەرەکاى‬ ‫پێی‬ ‫بە‬ ‫پطکٌیٌەکاى‬ ‫پێْیستە‬ ‫ًُْەریەکاى‬ ‫کارهەًذە‬
،‫پطکٌیٌەکاى‬ ‫ئەًجاهی‬ ‫درّّستی‬ ّ ‫ڕاست‬ ‫لە‬ ‫ُەیە‬ ‫بااڵی‬ ‫دەّرێکی‬ ‫کارهەًذ‬ ‫بەرپرسیارێتی‬
‫ّّردی‬ ‫بە‬ ‫کاردا‬ ‫ڕًّّکردًەّەی‬ ‫لە‬ ‫کەساًە‬ ّ‫ئە‬ ‫دەسەاڵتی‬ ّ ‫بەرپرسیاریەتی‬ ‫بۆیە‬ ‫جا‬
‫تاق‬ .‫دەکرێت‬ ‫دەستٌیطاى‬
‫درّّستی‬ ّ ‫ڕاست‬ ‫بە‬ ‫بەراهبەر‬ ‫بەرپرسیارە‬ ‫یاسا‬ ‫پێی‬ ‫بە‬ ‫یگە‬
.‫دەدرێت‬ ‫ئەًجام‬ ‫تاقیگەّە‬ ‫الیەى‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫پطکٌیٌاًەی‬ ّ‫ئە‬ ‫ئەًجاهی‬
4.3
-
( ‫زاًستی‬ ‫هێتۆدی‬
Scientific Method
)
‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫هێتۆدی‬ ‫پێی‬ ‫بە‬ ‫پێْیستە‬ ‫دەدرێت‬ ‫ئەًجام‬ ‫تاقیگە‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫پطکٌیٌاًەی‬ ّ‫ئە‬
‫رال‬ ‫ُە‬ .‫ئەًجاهبذرێت‬ ّ‫پەسەًذکرا‬
‫پێص‬ ‫بسەلوێٌذرێت‬ ‫پێْیستە‬ ‫هێتۆداًە‬ ‫لەم‬ ‫داًێک‬
‫باضتر‬ ‫گطتی‬ ‫ضێْەیەکی‬ ‫بە‬ ‫بەاڵم‬ .‫هێتۆدە‬ ‫ئەم‬ ‫گًْجاّی‬ ‫لە‬ ‫بیي‬ ‫دڵٌیا‬ ‫ئەّەی‬ ‫بۆ‬ ‫بەکارُێٌاًی‬
.‫بِێٌرێت‬ ‫بەکار‬ ّ‫سەلوێٌذرا‬ ‫هێتۆدی‬ ‫ّایە‬
4.4
-
( ‫دەرئەًجام‬ ‫الیەًی‬ ‫بێ‬
Objectivity of Results
)
ّ ‫بێت‬ ّ‫پەسەًذکرا‬ ‫پێْاًەی‬ ‫سیستوی‬ ‫بٌچیٌەی‬ ‫سەر‬ ‫لە‬ ‫پێْیستە‬ ‫پطکٌیٌەکاى‬ ‫دەرئەًجاهی‬
‫پێْاًەی‬ ‫یەکەی‬ ‫سیستوی‬ ‫سەر‬ ‫بگەڕێٌرێتەّە‬ ‫بتْاًرێت‬ ‫سەرچاّەکەی‬
SI
.‫ًێْدەّڵەتی‬
( ‫چۆًێتیەکاى‬ ‫دەرئەًجاهە‬ ‫بە‬ ‫پەیْەست‬
Qualitative Results
،‫کیویاّی‬ ‫ضیکاری‬ ‫ّەک‬ ،)
‫ک‬ ‫ئاهێراًەی‬ ّ‫ئە‬ ّْ‫ُەه‬ ‫پێْیستە‬
‫بتْاًرێت‬ ‫سەرچاّەکەی‬ ،‫بەکاردەُێٌرێت‬ ‫پطکٌیٌەکاًذا‬ ‫لە‬ ‫ە‬
‫پێ‬ ‫هتواًەی‬ ‫بتْاًرێت‬ ‫دەرئەًجاهەکاى‬ ‫تا‬ ،‫ًێْدەّڵەتی‬ ‫پێْاًەی‬ ‫سیستوی‬ ‫سەر‬ ‫بگەڕێٌرێتەّە‬
.‫بکرێت‬

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬
4.5
-
( ‫ڕەفتار‬ ‫الیەًی‬ ‫بێ‬
Impartiality of Conduct
)
‫ست‬ ‫ڕێٌواییە‬ ‫پەیڕەّی‬ ‫پێْیستە‬ ،‫دەدەى‬ ‫ئەًجام‬ ‫پطکٌیٌەکاى‬ ‫کە‬ ‫کارهەًذاًەی‬ ّ‫ئە‬
‫اًذەرەکاى‬
‫ُیچ‬ ‫بە‬ ‫ًابێت‬ .‫ًەبێت‬ ‫کارهەًذ‬ ‫بەرژەًّذی‬ ‫بە‬ ‫دژ‬ ‫دەبێت‬ ‫کردًە‬ ‫پەیڕەّی‬ ‫ئەم‬ ّ ‫بکەى‬
‫بەڵێٌٌاهەی‬ ‫دەبێت‬ ‫کارهەًذ‬ .‫بذرێت‬ ‫کارهەًذ‬ ‫بەرژەّەًذی‬ ‫کردًی‬ ‫دژایەتی‬ ‫بە‬ ‫ڕێ‬ ‫ضێْەیەک‬
‫زاًیاریاًە‬ ّ‫ئە‬ ‫دەکرێت‬ ‫کارهەًذ‬ ‫لە‬ ‫داّا‬ ‫بەڵێٌٌاهەکەدا‬ ‫لە‬ ،‫بکات‬ ّّ‫ّاژ‬ ‫ًِێٌی‬ ‫ڕاگرتٌی‬
‫بپارێسێ‬
.‫دەُێٌێت‬ ‫بەدەستی‬ ‫کارەکەیەّە‬ ‫ڕێی‬ ‫لە‬ ‫کە‬
4.6
-
(‫پێْاًەکاى‬ ‫سەرچاّەی‬ ‫بۆ‬ ‫گەڕاًەّە‬ ‫تْاًای‬
Traceability of
Measurement
)
‫سیستوی‬ ‫بٌاغەی‬ ‫لەسەر‬ ‫دەدرێت‬ ‫ئەًجام‬ ‫تاقیگە‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫پطکٌیٌاًەی‬ ّ‫ئە‬ ‫دەرئەًجاهی‬
‫پێْاًەی‬ ‫یەکەی‬
SI
‫ئاهێ‬ ‫پێْاًەکاى‬ ‫سەرچاّەی‬ ‫بۆ‬ ‫گەڕاًەّە‬ ‫تْاًای‬.‫یە‬ ‫ًێْدەّڵەتی‬
‫ری‬
‫بۆ‬ ‫بەکاردەُێٌرێت‬ ‫کە‬ ‫ستاًذەرەی‬ ّ‫ئە‬ .‫خۆ‬ ‫دەگرێتە‬ ‫پطکٌیٌەکاًیص‬ ‫بۆ‬ ّ‫بەکارُێٌرا‬
(‫ئاهێر‬ ‫پێْاًەکردًی‬
Calibration of Equipment
‫سەر‬ ‫بگەڕێٌرێتەّە‬ ‫بتْاًرێت‬ ‫دەبێت‬ )
.‫ًێْدەّڵەتیەکاى‬ ّ ‫دەّڵەتی‬ ‫ستاًذەرە‬

‫پێطەکی‬ : ‫یەکەم‬ ‫بەضی‬
4.7
-
(‫پطکٌیي‬ ‫دّّپاتکردًەّەی‬ ‫تْاًای‬
Repeatability of Test
)
‫ُەهاى‬ ّ ‫پطکٌیي‬ ‫ڕێٌوایی‬ ّ‫ئاهێر‬ ‫ُەهاى‬ ‫بە‬ ‫پطکٌیٌێک‬ ‫ُەر‬ ‫دّّپاتکردًەّەی‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬
.ّ‫ڕێپێذرا‬ ‫کەهی‬ ‫جیاّازییەکی‬ ‫گەڵ‬ ‫لە‬ ‫بذات‬ ‫پێطّْی‬ ‫دەرئەًجاهی‬ ‫ُەهاى‬ ‫دەبێت‬ ،‫کارهەًذ‬
‫جۆری‬ ‫کۆًترۆڵی‬ ‫کاری‬ ‫کردًی‬ ‫جێبەجێ‬ ‫ڕێٌوایی‬ ‫لە‬ ‫یەکێکە‬ ‫پطکٌیي‬ ‫دّّپاتکردًەّەی‬ ‫تْاًای‬
.‫پطکٌیٌەکاى‬ ‫دەرئەًجاهی‬ ‫لە‬ ‫بّْى‬ ‫دڵٌایی‬ ‫بۆ‬
4.8
-
( ‫پرۆسەکاى‬ ‫ڕًّّی‬ ّ ‫ڕۆضٌی‬
Transparency of Process
)
‫کار‬ ‫کردًی‬ ‫جێبەجێ‬ ‫ڕێٌواییەکاًی‬ ‫کە‬ ‫دەگەێٌێت‬ ‫ئەّە‬ ‫هاًای‬ ‫پرۆسەکاى‬ ‫ڕًّّی‬ ّ ‫ڕۆضٌی‬
‫دەتْاًرێ‬
‫ًاّخۆیی‬ ‫لێکۆڵیٌەّەی‬ .‫ًاّخۆیی‬ ّ ‫دەرەکی‬ ‫ّلێکۆڵیٌەّەی‬ ‫ّّردبیٌی‬ ‫ژێر‬ ‫بخرێتە‬ ‫ت‬
(‫ًاّخۆیی‬ ‫ّّردبیٌی‬ ، ‫کارهەًذاى‬ ‫بۆ‬ ‫ئاهاژە‬
Internal Audit
ّ )
‫پێذاچًّْەّەی‬
‫کارگێڕی‬
(
Management Review
.‫)دەکات‬
‫ه‬ .‫دەکات‬ ‫هتواًە‬ ‫پێذاًی‬ ‫الیەًی‬ ،‫هْضتەری‬ ‫بۆ‬ ‫ئاهاژە‬ ‫دەرەکی‬ ‫لێکۆڵیٌەّەی‬
‫بۆی‬ ‫ْضتەری‬
‫هێتۆدی‬ ‫بە‬ ‫سەبارەت‬ ‫پێبذات‬ ‫زاًیاری‬ ‫کە‬ ‫بکات‬ ‫تاقیگە‬ ‫لە‬ ‫داّا‬ ‫حاڵەتذا‬ ‫ُەًذێک‬ ‫لە‬ ‫ُەیە‬
.‫پطکٌیٌەکاًذا‬ ‫لە‬ ّْ‫بەکارُات‬

‫تۆژیىەوەکە‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫شێوازی‬ : ‫دووەم‬ ‫بەشی‬
‫تۆژیىەوەکە‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫شێوازی‬
‫زاویاری‬ .‫هێىراوە‬ ‫بەکار‬ ‫دەر‬ ‫یارمەتی‬ ‫و‬ ‫سەرەکی‬ ‫زاویاری‬ ‫تۆژیىەوەیەدا‬ ‫لەم‬
‫هێىاوی‬ ‫بەدەست‬ ‫بابەتی‬ ‫سەر‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫وەرگیراوە‬ ‫سەرچاواوە‬ ‫لەو‬ ‫دەر‬ ‫یارمەتی‬
.‫ووسراون‬ ‫تاقیگەیی‬ ‫پشکىیىی‬ ‫بواری‬ ‫لە‬ ‫وێودەوڵەتی‬ ‫متماوەی‬
‫کوردستان‬ ‫هەرێمی‬ ‫تاقیگەکاوی‬ ‫کارمەوداوی‬ ‫لە‬ ‫خۆ‬ ‫ڕاستەو‬ ‫سەرەکی‬ ‫زاویاری‬
‫لە‬ ‫زاویاری‬ .‫بەشەوە‬ ‫فرە‬ ‫پرسیاروامەی‬ ‫فۆرمێکی‬ ‫ڕێی‬ ‫لە‬ ‫وەرگیراون‬
285
. ‫وەرگیراوە‬ ‫بیىاسازی‬ ‫تاقیگەی‬ ‫چوار‬ ‫کارمەودی‬
‫زاویاری‬ ‫کۆکردوەوەی‬ ‫شێوازی‬
‫داتاکان‬ ‫و‬
‫لە‬
‫پایسی‬
‫ساڵی‬
2011
.‫ئەوجامدراوە‬ ‫تۆژیىەوەیە‬ ‫ئەم‬ ‫دا‬
‫الیەن‬ ‫لە‬ ‫زاویاریەکان‬
‫تاقیگەکاوی‬ ‫جۆری‬ ‫لێپرسراوی‬
.‫کۆکراوەتەوە‬ ‫کۆیە‬ ‫و‬ ‫دهۆک‬ ،‫سلێماوی‬ ،‫هەولێر‬
‫بورای‬ ‫لە‬ ‫دیووە‬ ‫چڕیان‬ ‫ڕاهێىاوی‬ ‫خولی‬ ‫پێشتر‬ ‫تاقیگەکان‬ ‫جۆری‬ ‫لێپرسراوی‬
‫ڕیی‬ ‫لە‬ ‫زاویاریەکان‬ .‫دا‬ ‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامداوی‬
‫پرسیاروامەیەکی‬
6
‫بەشیەوە‬
‫پاشکۆی‬ ‫لە‬ ‫پرسیاروامەکە‬ ‫بەشەکاوی‬ .‫هێىراوە‬ ‫بەدەست‬
‫تۆژیىەوەیە‬ ‫ئەم‬
‫دا‬
.‫کراوە‬ ‫هاوپێچ‬
‫لیکەرت‬ ‫پێوەری‬ ‫لەسەر‬ ‫پرسیاروامەکە‬ ‫شێوازی‬
(
Likert Scale
.‫)دارێژراوە‬
‫لیکەرت‬ ‫پێوەری‬
‫لە‬ ‫کە‬ ‫سایکۆمێتریەکان‬ ‫پێوەرە‬ ‫بەواوباوگتریه‬ ‫لە‬ ‫یەکێکە‬
‫تۆژیىەوەدا‬ ‫پرسیاروامەی‬
.‫بەکاردەهێىرێت‬
‫ئێکسێل‬ ‫شێتی‬ ‫سەر‬ ‫لە‬ ‫داتاکان‬ ،‫پرسیاروامەکان‬ ‫پڕکردوەوەی‬ ‫دوای‬ ‫لە‬
2010
‫داخ‬
.‫شیکراوەتەوە‬ ‫ئامارەکان‬ ‫و‬ ‫ڵکراوە‬

‫دەرئەوجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەشی‬
‫دەرئەوجامەکان‬
‫تێکڕای‬ ‫لە‬
544
‫و‬ ‫دهۆک‬ ‫و‬ ‫سلێماوی‬ ‫هەولێرو‬ ‫بیىاسازی‬ ‫تاقیگەکاوی‬ ‫کارمەوذی‬
،‫کۆیە‬
285
‫وسیکەی‬ ‫دەکاتە‬ ‫کە‬ ( ‫کردووە‬ ‫تۆژیىەوەیان‬ ‫ئەم‬ ‫بەشذاری‬ ‫کارمەوذ‬
52%
.)‫تاقیگەکان‬ ‫کارمەوذاوی‬ ‫هەموو‬
‫تۆژیىەوەکە‬ ‫دەرئەوجامەکاوی‬ ‫سەرەکی‬ ‫بەشێوەیەکی‬
‫چەوذ‬ ‫بەسەر‬ ‫دەکەیه‬ ‫دابەش‬
:‫خوارەوە‬ ‫شێوەیەی‬ ‫بەم‬ ‫تەوەرێکذا‬
1
.
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامذاوی‬ ‫کاریگەری‬
17025
‫لە‬
‫ڕازیبوووی‬ ‫سەر‬
.‫تاقیگە‬ ‫کارمەوذاوی‬
2
.
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامذاوی‬ ‫کاریگەری‬
17025
‫سەر‬ ‫لە‬
‫جێ‬
‫کار‬ ‫بەجێکردوی‬
.‫تاقیگەدا‬ ‫لە‬
3
.
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامذاوی‬ ‫کاریگەری‬
17025
‫لەسەر‬
‫ئەو‬
‫ئەوجامذەدەن‬ ‫پشکىیىەکان‬ ‫ڕاستەوخۆ‬ ‫کە‬ ‫کارمەوذاوەی‬
4
.
‫بەجێ‬ ‫جێ‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫دەبێتەوە‬ ‫تاقیگەکان‬ ‫دووچاری‬ ‫کە‬ ‫ئاستەوگاوەی‬ ‫ئەو‬
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫کردوی‬
17025
.
5
.
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامذاوی‬ ‫وەگەتیڤەکاوی‬ ‫کاریگەرە‬
17025
‫لەسەر‬
.‫تاقیگە‬

‫دەرئەوجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەشی‬
1
-
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامذاوی‬ ‫کاریگەری‬
17025
‫ڕازیبوووی‬ ‫سەر‬ ‫لە‬
‫تاقیگە‬ ‫کارمەوذاوی‬
.
‫وێىەی‬
‫ژمارە‬
1
‫ڕو‬ ‫دەخاتە‬ ‫ڕاستیەک‬ ‫چەوذ‬
‫و‬
‫ئەوجامذاوی‬ ‫کاریگەری‬ ‫بە‬ ‫سەبارەت‬
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬
12025
‫لە‬ ‫هەروەک‬ .‫تاقیگە‬ ‫کارمەوذاوی‬ ‫ڕازیبوووی‬ ‫سەر‬ ‫لە‬
‫دەبیىرێت‬ ‫وێىەیەدا‬ ‫ئەم‬ ‫یەکی‬ ‫خاڵی‬
81%
‫لە‬ ‫ڕازیه‬ ‫زیاتر‬ ‫کارمەوذەکان‬
‫ئەوەی‬ ‫وێرای‬ ،‫کارەکەیان‬
‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامذاوی‬
‫زیاتری‬ ‫بەرپرسیارێتی‬
‫خاڵی‬ ‫لە‬ ‫هەروەک‬ ‫کارمەوذەکان‬ ‫ئەستۆی‬ ‫خستۆتە‬
13
‫ی‬
‫کە‬ ‫دیارە‬ ‫وێىەکەدا‬
82%
‫ئەوجا‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫کۆکه‬ ‫کارمەوذەکان‬
‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫مذاوی‬
‫بەرپرسیار‬
‫ێ‬
‫ئەس‬ ‫خستۆتە‬ ‫زیاتری‬ ‫تی‬
.‫کارمەوذان‬ ‫تۆی‬
‫بەجێ‬ ‫جێ‬ ‫دوای‬ ‫لە‬ ‫کارەکاویان‬ ‫لە‬ ‫کارمەوذان‬ ‫زیاتری‬ ‫ڕازیبوووی‬ ‫بە‬ ‫سەبارەت‬
‫ئەوجامذاوی‬ ‫دوای‬ ‫لە‬ ‫دەبیىرێ‬ ‫وێىەکەدا‬ ‫لە‬ ‫هەروەک‬ ،‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫کردوی‬
:‫وراوە‬ ‫خوارەوە‬ ‫پۆزەتیڤاوە‬ ‫هەوگاوە‬ ‫ئەم‬ ‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬

71%
‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫کۆکه‬ ‫تۆژیىەوەکە‬ ‫بەشذاربواوی‬
‫جێبەجیکردوی‬
‫دەوروبەرێکی‬ ‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬
‫کارکردوی‬
‫ئامادە‬ ‫یارمەتیذەری‬
‫بۆ‬ ‫کردووە‬
.‫کارمەوذان‬

‫دەرئەوجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەشی‬

65%
‫هەلی‬ ‫ئایسۆ‬ ‫بەروامەی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫کارمەوذان‬
‫هێىاوی‬ ‫بەدەست‬ ‫ڕێی‬ ‫لە‬ ‫کارمەوذ‬ ‫تواواکاوی‬ ‫پێشخستىی‬ ‫بۆ‬ ‫ڕەخساوذوە‬
‫پێویست‬ ‫ڕاهێىاوی‬
‫ەوە‬
.

80%
‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫کارمەوذان‬
‫بەشذاری‬ ‫کاراتر‬ ‫شێوەیەکی‬ ‫بە‬
‫ئاماوجەکاوی‬ ‫هێىاوی‬ ‫بەدەست‬ ‫پێىاو‬ ‫لە‬ ‫پێسپێردراوەکان‬ ‫کارە‬ ‫لە‬ ‫دەکەن‬
‫تاقیگەدا‬
.
64%
‫هاوڕان‬ ‫کارمەوذ‬
‫هان‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬
‫پێش‬ ‫بۆ‬ ‫دەدرێه‬
.‫پێشىیار‬ ‫کردوی‬ ‫کەش‬
75%
‫کە‬ ‫وایە‬ ‫پێیان‬ ‫کارمەوذان‬
‫گواستىەوە‬
‫دەستەی‬ ‫ڕاگەیاوذوەکاوی‬ ‫و‬ ‫پەیام‬ ‫ی‬
‫بەرەو‬ ‫تاقیگە‬ ‫بەڕێوەبردوی‬
‫چ‬ ‫باشتر‬
.‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامذاوی‬ ‫دوای‬ ‫لە‬ ‫ووە‬

73%
‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫کارمەوذان‬
‫بۆ‬ ‫پێویست‬ ‫زاویاری‬
‫زاویاری‬ ‫و‬ ‫کار‬ ‫ئەوجامذاوی‬ ‫بۆ‬ ‫باشتر‬ ‫ڕیىمایی‬ ، ‫تاقیگە‬ ‫کاری‬ ‫ئەوجامذاوی‬
‫پشکىیه‬ ‫میتۆدی‬ ‫بە‬ ‫سەبارەت‬ ‫باشتر‬
‫لەبەر‬ ‫ئاساوی‬ ‫بە‬ ‫ئامێرەکان‬ ‫و‬
.‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامذاوی‬ ‫دوای‬ ‫لە‬ ‫دەستذایە‬

‫کە‬ ‫دەردەکەوێت‬ ‫لەوەشذا‬ ‫کارەکاویان‬ ‫لە‬ ‫کارمەوذ‬ ‫ڕازیبوووی‬
89%
‫کارمەوذان‬
‫و‬ ‫تاقیگەدا‬ ‫لە‬ ‫کارکردویان‬ ‫بە‬ ‫دەکەن‬ ‫شاوازی‬
82%
‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫بەشذاربوان‬
‫لە‬ ‫دەووێىه‬ ‫دلسۆزی‬ ‫زیاتر‬
‫ئەوجامذاوی‬
.‫کارەکاویاوذا‬

‫دەرئەنجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەشی‬
‫ژمارە‬ ‫وێنەی‬
1
‫کارمەندان‬ ‫ڕازیبوونی‬ :
39
27 30 31 34 39
28
38
27
60
26
42 46
42
44 35
44
46 38
36
35
48
29
38
40 36
17
20
15
16
17
16
19
19 16
9
24
13 15
1
8
13
7
3 6
11
6 7
1
9
3 3
1 1
7 2 1 6 2 2 1 3 2
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1
.
‫کار‬
‫لە‬
‫باشتر‬
‫ڕازیبووێکی‬
2
.
‫یارمەتیذەرئامادەدەکات‬
‫دەوروبەرێکی‬
3
.
‫مەبەستی‬
‫بە‬
‫ڕاهێىان‬
‫هێىاوی‬
‫بەدەست‬
‫بۆ‬
‫هەل‬
‫ڕەخساوذوی‬
‫تواواکان‬
‫پێشخستىی‬
4
.
‫کارەکەت‬
‫لە‬
‫ڕێسلێىان‬
5
.
‫بەدەست‬
‫پێىاو‬
‫لە‬
‫کاراتر‬
‫شێوەیەکی‬
‫بە‬
‫کردن‬
‫بەشذاری‬
‫تاقیگە‬
‫ئاماوجەکاوی‬
‫هێىاوی‬
6
.
‫دەکات‬
‫بەهێستر‬
‫بەکۆمەڵ‬
‫کاری‬
‫جێبەجێکردوی‬
7
.
‫پێشىیار‬
‫کردوی‬
‫پێشکەش‬
‫بۆ‬
‫هاوذەدرییت‬
8
.
‫کاری‬
‫ئەوجامذاوی‬
‫بۆ‬
‫پێویست‬
‫زاویاری‬
‫دەستکەوتىی‬
‫باشتر‬
‫زاویاری‬
‫و‬
‫کار‬
‫ئەوجامذاوی‬
‫بۆ‬
‫باشتر‬
‫ڕیىمایی‬
،‫تاقیگە‬
‫ئامێرەکان‬
‫و‬
‫پشکىیه‬
‫میتۆدی‬
‫بە‬
‫سەبارەت‬
.
9
.
‫دەستەی‬
‫ڕاگەیاوذوی‬
‫و‬
‫پەیام‬
‫گواستىەوەی‬
‫باشتربوووی‬
‫بەڕێوەبردن‬
10
.
‫کە‬
‫دەکەم‬
‫کار‬
‫لەتاقیگەیەک‬
‫کە‬
‫بەوەی‬
‫دەکەم‬
‫شاوازی‬
‫بەکاردەهێىێت‬
‫پەسەوذکراو‬
‫وێودەڵەتی‬
‫پشکىیىی‬
‫مێتۆدی‬
11
.
‫زیاتر‬
‫دارایی‬
‫کەڵکی‬
‫هێىاوی‬
‫بەدەست‬
12
.
‫کارەکاوذا‬
‫ئەوجامذاوی‬
‫لە‬
‫زیاتر‬
‫دڵسۆزی‬
13
.
‫زیاتر‬
‫بەرپرسیاری‬
‫هاوڕاویم‬ ‫زۆر‬
‫هاوڕاویم‬
‫الیەن‬ ‫بێ‬
‫هاوڕام‬
‫هاوڕام‬ ‫زۆر‬

‫دەرئەنجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەشی‬
2
-
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکانی‬ ‫ئەنجامدانی‬ ‫کاریگەری‬
17025
‫جێ‬ ‫سەر‬ ‫لە‬
.‫تاقیگەدا‬ ‫لە‬ ‫کار‬ ‫بەجێکردنی‬
‫مە‬ ‫کردنی‬ ‫بەجێ‬ ‫جێ‬ ‫داوەکە‬ ‫نیشانیان‬ ‫تۆژینەوەکان‬
‫ئایسۆ‬ ‫رجەکانی‬
‫دەرئ‬
.‫تاقیگە‬ ‫سەر‬ ‫بۆ‬ ‫هەیە‬ ‫ئەرینی‬ ‫ەنجامێکی‬
‫ژمارە‬ ‫وێنەی‬ ‫لە‬ ‫وەک‬ ‫هەر‬
2
:‫دەکەوێت‬ ‫بەدەر‬ ‫دا‬
‫ئەنجامدانی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫تۆژینەوەیە‬ ‫ئەم‬ ‫بەشداربىانی‬
‫کردنی‬ ‫بەجێ‬ ‫جێ‬ ‫لەسەر‬ ‫هەیە‬ ‫ئەرینی‬ ‫کاریگەریەکی‬ ‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکانی‬
.‫دەدات‬ ‫تاقیگە‬ ‫بە‬ ‫باش‬ ‫ناوبانگێکی‬ ‫ئەمەش‬ ‫دەرئەنجام‬ ‫تاقیگەو‬ ‫کاری‬
90%
‫کارەکانی‬ ‫کردنی‬ ‫کۆنترۆڵ‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫کارمەندان‬
‫ب‬ ‫بەرەو‬ ‫تاقیگە‬
.‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکانی‬ ‫ئەنجامدانی‬ ‫دوای‬ ‫چىوە‬ ‫اشتر‬
85%
‫سىود‬ ‫باشتر‬ ‫تاقیگە‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫کارمەندان‬
‫وەر‬
.‫سەرچاوەکانی‬ ‫و‬ ‫دەرامەت‬ ‫لە‬ ‫دەگرێت‬
89 %
‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫کۆکن‬ ‫بەشداربىان‬
‫خسمەتگىزاری‬ ‫جۆری‬
‫ەکان‬
‫ی‬
‫تاقیگە‬
‫چىوە‬ ‫باشتر‬ ‫بەرەو‬
‫و‬
94%
‫کە‬ ‫باوەڕەدان‬ ‫لەو‬ ‫بەشداربىان‬
‫ئەمەش‬
.‫پەرەبسێنێت‬ ‫تاقیگە‬ ‫ناوبانگی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫هۆی‬ ‫دەبێتە‬
82%
‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکانی‬ ‫ئەنجامدانی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫کارمەندان‬
‫لێهاتىویی‬
‫تاقیگە‬
‫ن‬ ‫بەکارهێنەران‬ ‫بە‬ ‫پشکنیندا‬ ‫لە‬
‫ی‬
.‫دەدەات‬ ‫شان‬

‫دەرئەنجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەشی‬
88%
‫ئەنجامدانی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫تۆژینەوەکەدا‬ ‫لە‬ ‫بەشداربىن‬
.‫تاقیگە‬ ‫بۆ‬ ‫نىێ‬ ‫تەکنەلۆجیای‬ ‫هێنانی‬ ‫هۆی‬ ‫بۆتە‬ ‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکانی‬
80%
‫تاقیگە‬ ‫بەرزتربىوەتەوەو‬ ‫تاقیگە‬ ‫تىانای‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫کۆکن‬ ‫کارمەندان‬
.‫دا‬ ‫پشکنین‬ ‫بىاری‬ ‫لە‬ ‫هێناوە‬ ‫بەدەست‬ ‫پێشکەوتنی‬
89%
‫تۆ‬ ‫لە‬ ‫بەشداربىان‬
‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫کۆکن‬ ‫ژینەوەکەدا‬
‫ئەنجامدانی‬
‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکانی‬
‫زانستانە‬ ‫و‬ ‫دروست‬ ‫بەشێىەیەکی‬ ‫تاقیگە‬ ‫کە‬ ‫گەرەنتیەکە‬
‫ئەنجامدەدات‬ ‫کارەکانی‬
.

‫بەشی‬
‫سێیەم‬
‫دەرئەنجامەکان‬ :
‫ژمارە‬ ‫وێنەی‬
2
‫کار‬ ‫بەجێکردنی‬ ‫جێ‬ :
60
46
31 30
43
26
51
59
39
49 44
36
30
43
38
30
51
39
38
29
15
31 41
46
10 11
28
28
6
30
11 10
31
15
15 16
3
10 5 2
12
5 2
3
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1
-
‫تاقیگە‬
‫کارکردنی‬
‫کردنی‬
‫کۆنترۆڵ‬
‫باشتر‬
2
-
‫خسمەتگىزاری‬
‫جۆری‬
‫بەبەرەوپێشبردنی‬
3
-
‫بکات‬
‫پێشبڕکێی‬
‫بەبەردەوامی‬
‫دەتىانێت‬
4
-
‫قازانج‬
‫زیادکردنی‬
5
-
‫پەرەدەسێنێت‬
‫تاقیگە‬
‫ناوبانگی‬
6
-
‫تاقیگە‬
‫بۆ‬
‫ڕیکالمە‬
‫کاریگەرترین‬
7
-
‫زانستانە‬
‫و‬
‫دروست‬
‫بەشێىەیەکی‬
‫تاقیگە‬
‫کە‬
‫گەرەنتیەکە‬
‫ئەنجامدەدات‬
‫کارەکانی‬
8
-
‫تاقیگەوە‬
‫دێنێتە‬
‫نىێ‬
‫تەکنەلۆجیای‬
9
-
‫بەرهەم‬
‫زیادبىونی‬
10
-
‫بەشانی‬
‫شان‬
‫بتىانێت‬
‫تا‬
‫تاقیگە‬
‫تىانای‬
‫بەرزبىونەوەی‬
‫بنێت‬
‫هەنگاو‬
‫پێشەوە‬
‫بەرەو‬
‫دا‬
‫پشکنین‬
‫بىاری‬
‫لە‬
‫پێشکەوتنەکان‬
11
-
‫سەرچاوەکان‬
‫و‬
‫دەرامەت‬
‫لە‬
‫وەرگرتن‬
‫سىود‬
‫باشتر‬
12
-
‫دەدەات‬
‫نێشان‬
‫بەکارهێنەران‬
‫بە‬
‫پشکنیندا‬
‫لە‬
‫لێهاتىویی‬
‫هاوڕانیم‬ ‫زۆر‬
‫هاوڕانیم‬
‫الیەن‬ ‫بێ‬
‫هاوڕام‬
‫هاوڕام‬ ‫زۆر‬

‫دەرئەنجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەشی‬
-3
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫کاریگەری‬
17025
‫ئەو‬ ‫لەسەر‬
‫کارمەوداوەی‬
‫ئەوجامدەدەن‬ ‫پشکىیىەکان‬ ‫ڕاستەوخۆ‬ ‫کە‬
.
‫ژمارە‬ ‫ئایسۆی‬ ‫تایبەتمەودی‬ ‫مەرجی‬ ‫پێی‬ ‫بە‬
1
،‫تاقیگە‬ ‫تىاوایی‬ ‫بە‬ ‫وابەستە‬
.‫شارەزا‬ ‫و‬ ‫لێهاتى‬ ‫کارمەودی‬ ‫بىاری‬ ‫لە‬ ‫بێت‬ ‫هە‬ ‫تىاوایی‬ ‫کە‬ ‫پێىیستە‬ ‫تاقیگە‬
‫تاقیگە‬
‫و‬ ‫هەڵبسەوگێىێت‬ ‫کارمەودەکاوی‬ ‫لێهاتىویی‬ ‫بەردەوامی‬ ‫بە‬ ‫پێىیستە‬
.‫بکات‬ ‫دابیه‬ ‫کارمەودەکاوی‬ ‫بۆ‬ ‫تایبەت‬ ‫ڕاهێىاوی‬
‫ئەوجامداوی‬ ‫دوای‬ ‫لە‬
‫ت‬ ،‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬
‫ئ‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫بە‬ ‫هەڵساون‬ ‫اقیگەکان‬
‫کە‬ ‫کاراوەی‬ ‫ەم‬
‫ڕەوگی‬ ‫بەشداربىەکاودا‬ ‫وەاڵمی‬ ‫لە‬ ‫ئەمەش‬ ‫پێکراوەو‬ ‫ئاماژەی‬ ‫لەسەرەوەدا‬
‫داوەت‬
.‫ەوە‬
‫ژمارە‬ ‫وێىەی‬ ‫لە‬ ‫وەک‬ ‫هەر‬
3
: ‫هاتىوە‬
82%
‫ی‬
‫کردوی‬ ‫پەیڕەوی‬ ‫بە‬ ‫پابەودە‬ ‫تاقیگە‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫کارمەودان‬
‫ئایسۆ‬ ‫ستاودەرەکاوی‬
.
87%
‫ی‬
‫بەشداربى‬
‫ا‬
‫ن‬
‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬
‫ئاستی‬ ‫کە‬
‫خۆیان‬ ‫بە‬ ‫متماوەییان‬
. ‫بەرزبۆتەوە‬
82%
‫ڕێژەی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫کۆکه‬ ‫کارمەودان‬ ‫ی‬
‫هەڵەکردویان‬
.‫چىوە‬ ‫کەمی‬ ‫بەرەو‬

‫دەرئەنجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەشی‬
‫ژمارە‬ ‫وێنەی‬
3
‫ئەنجامدەدەن‬ ‫پشکنینەکان‬ ‫ڕاستەوخۆ‬ ‫کارمەندانی‬ :
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1
-
‫پەیڕەوی‬
‫کە‬
‫دەکات‬
‫پابەود‬
‫تاقیگە‬
‫بکات‬
‫ئایسۆ‬
‫ستاودەرەکاوی‬
2
-
‫ئەو‬
‫متماوەیی‬
‫ئاستی‬
‫بەرزکردوەوەی‬
‫ئەوجامدەدەن‬
‫پشکىیه‬
‫کە‬
‫کەساوەی‬
3
-
‫کارمەوداوی‬
‫هەڵەکردوی‬
‫کەمکردوەوەی‬
‫تاقیگە‬
‫زۆرهاوڕاویم‬
‫هاوڕاویم‬
‫الیەن‬ ‫بێ‬
‫هاوڕام‬
‫هاوڕام‬ ‫زۆر‬

‫دەرئەوجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەضی‬
4
-
‫بەجێ‬ ‫جێ‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫دەبێتەوە‬ ‫تاقیگەکان‬ ‫دووچاری‬ ‫کە‬ ‫ئاستەوگاوەی‬ ‫ئەو‬
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫کردوی‬
17025
.
‫ژمارە‬ ‫وێىەی‬ ‫لە‬ ‫هەروەک‬
4
‫کە‬ ‫دەدات‬ ‫ویطاوی‬ ‫تۆژیىەوەکە‬ ،‫بەدەردەکەوێت‬ ‫دا‬
‫بەضداربىان‬ ‫زۆری‬ ‫بەضێکی‬
‫بە‬ ‫ئاماژە‬
‫ڕاوێژکاری‬ ‫خسمەتگىزاری‬ ‫وەبىووی‬
‫و‬ ‫پطکىیه‬ ‫بىاری‬ ‫لە‬ ‫ڕاهێىان‬ ‫پێداویستی‬ ‫و‬ ‫ئاساوکاری‬ ‫ووەبىووی‬
‫وەبىووی‬
‫پێىاو‬ ‫و‬ ‫کێص‬ ‫باوەڕپێکراوی‬ ‫تاقیگەی‬
‫ە‬
‫دەکەن‬ ‫ڕاهێىان‬ ‫بۆ‬ ‫زیادە‬ ‫خەرجی‬ ‫و‬
،
‫ژمارە‬ ‫وێىەی‬ ‫لە‬ ‫هەروەک‬
4
‫بەدەردەکەوێت‬ ‫دا‬
77%
‫هاوڕان‬ ‫کارمەودان‬ ‫ی‬
‫ئاستەو‬ ‫دووچاری‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬
‫و‬ ‫کێص‬ ‫باوەڕپێکراوی‬ ‫تاقیگەی‬ ‫وەبىووی‬ ‫گی‬
‫مەرجەکاوی‬ ‫بەجێکردوی‬ ‫جێ‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫دەبىەوە‬ ‫پێىاوە‬
‫ئایسۆی‬
17025
.‫دا‬
‫کە‬ ‫هاتىوە‬ ‫ئایسۆدا‬ ‫تایبەتمەودەکاوی‬ ‫مەرجە‬ ‫بەودی‬ ‫لە‬ ‫هەروەک‬
‫سەرضاوی‬ ‫ئەرکی‬
‫تایبەتمەودییەکاوی‬ ‫مەرجە‬ ‫ئامێرەکاوی‬ ‫کە‬ ‫بێت‬ ‫دڵىیا‬ ‫بەردەوامی‬ ‫بە‬ ‫کە‬ ‫تاقیگەیە‬
‫پێىاوە‬ ‫دەبێت‬ ‫ئامێرێک‬ ‫مىو‬ ‫هە‬ .‫دیدەکرێت‬ ‫بە‬ ‫تێدا‬ ‫پطکىیىیان‬ ‫ئەوجامداوی‬
(‫کرابێت‬
Calibrated
)
‫وێىدەوڵەتییەوە‬ ‫پێدراوی‬ ‫متماوە‬ ‫الیەوێکی‬ ‫الیەن‬ ‫لە‬
‫و‬
‫بۆ‬ ‫کارهێىاوی‬ ‫بە‬ ‫پێص‬ ‫کرابێت‬ ‫چێک‬
.‫پطکىیىەکان‬ ‫ئەوجامداوی‬
75%
‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫کۆکه‬ ‫بەضداربىان‬
‫و‬ ‫کەل‬ ‫ئامێرو‬ ‫فرۆضیاری‬ ‫وەبىووی‬
‫پێىاوەکراو‬ ‫پەلی‬
‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫دەبێتەوە‬ ‫دووچاری‬ ‫تاقیگە‬ ‫کە‬ ‫ئاستەوگێکە‬
.‫ئایسۆدا‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامداوی‬

‫دەرئەوجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەضی‬
70%
‫بەجێکردوی‬ ‫جێ‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫کۆکه‬ ‫تۆژیىەوەکەدا‬ ‫لە‬ ‫بەضداربىان‬
‫مەرجەکاوی‬
‫ئایسۆی‬
17025
‫درێژخایەوەو‬ ‫پرۆسەیەکی‬
82%
‫هاوڕ‬ ‫بەضداربىان‬
‫ا‬
‫ن‬
‫مەرجەکاوی‬ ‫بەجێکردوی‬ ‫جێ‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬
‫ئایسۆی‬
‫بەرز‬ ‫تاقیگە‬ ‫خەرجی‬
‫و‬ ‫کارمەودان‬ ‫ڕاهێىاوی‬ ‫بۆ‬ ‫دەکاتەوە‬
64%
‫کردو‬ ‫پێىاوە‬ ‫کە‬ ‫بەضداربىان‬
‫ئامێرەکان‬ ‫ی‬
‫تەوها‬ ‫کە‬ ‫ئەوەیە‬ ‫سەروجە‬ ‫جێی‬ ‫ئەوەی‬ .‫دەکاتەوە‬ ‫بەرز‬ ‫تاقیگە‬ ‫خەرجی‬
50%
‫لەکاتی‬ ‫ئاستەوگە‬ ‫لێهاتىو‬ ‫کارمەودی‬ ‫وەبىووی‬ ‫کە‬ ‫باوەڕەدان‬ ‫لەو‬ ‫بەضداربىان‬
‫جێ‬
‫مەرجەکاوی‬ ‫بەجێکردوی‬
‫ئایسۆ‬
.‫دا‬
‫متماوە‬ ‫الیەوی‬ ‫دەستىیطاوکردوی‬ ‫بە‬ ‫وابەستە‬
‫کە‬ ‫دەدات‬ ‫ویطاوی‬ ‫تىژیىەوەکە‬ ‫پێدان‬
69%
‫ئاستەوگ‬ ‫بە‬ ‫کارە‬ ‫ئەم‬ ‫بەضداربىان‬ ‫ی‬
‫لە‬ ‫دەزاوه‬
‫کاتی‬
‫مەرجەکاوی‬ ‫بەجێکردوی‬ ‫جێ‬
‫ئایسۆی‬
17025
.‫دا‬
60%
‫ڕاوێژکاری‬ ‫خسمەتگىزاری‬ ‫وەبىووی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫بەضداربىان‬
.‫ئایسۆدا‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫جێبەجێکردوی‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫ئاستەوگە‬
‫بە‬
‫بە‬ ‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫پێی‬
‫تاقیگە‬ ‫لە‬ ‫داوا‬ ‫بەردەوامی‬
‫بەضداری‬ ‫کە‬ ‫دەکرێت‬
‫بک‬
‫ات‬
(‫دا‬ ‫کارامەیی‬ ‫پطکىیىی‬ ‫پرۆگرامی‬ ‫لە‬
Proficiency Testing
‫بۆ‬ ‫ئەمەش‬ ،)
‫بىاری‬ ‫لە‬ ‫بسەلمێىێت‬ ‫خۆی‬ ‫کارامەیی‬ ‫بەردەوامی‬ ‫بە‬ ‫بتىاوێت‬ ‫تاقیگە‬ ‫ئەوەی‬
.‫پێىاوەکاودا‬ ‫و‬ ‫پطکىیه‬ ‫داوی‬ ‫ئەوجام‬
‫کە‬ ‫دەدات‬ ‫ویطاوی‬ ‫تۆژیىەوەکە‬
67%
‫بەضداربىان‬
‫کە‬ ‫کێطەیەکە‬ ‫کارامەیی‬ ‫پطکىیىی‬ ‫وەبىووی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬
.‫ئایسۆدا‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫دەبێتەوە‬ ‫دووچاری‬ ‫تاقیگە‬
‫کۆتایدا‬ ‫لە‬
‫کە‬ ‫داوە‬ ‫ویطاوی‬ ‫تۆژیىەوەکە‬
53%
‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫بەضداربىان‬ ‫ی‬

‫دەرئەوجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەضی‬
‫لە‬ ‫دەبێتەوە‬ ‫دوچاری‬ ‫تاقیگە‬ ‫کە‬ ‫ئاستەوگێکە‬ ‫کاردا‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫لە‬ ‫بیرۆکراسی‬
.‫ئایسۆدا‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫ئەوجامداوی‬ ‫کاتی‬

‫دەرئەنجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەشی‬
‫ژمارە‬ ‫وێنەی‬
4
‫ئاستەنگاکان‬ :
14
25
36
49
29
36 31
19
27 31
21
55 35
24
40
36
41
36
34
43
51
43
29
31 30
8
22
14
27
35
27
14
28
1
9 7
3
13 6
6
6
3 4 8
1 3 3 6
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1
-
‫پێدان‬
‫متمانە‬
‫الیەنی‬
‫دەستنیشانکردنی‬
2
-
‫ڕاوێژکاری‬
‫خسمەتگىزاری‬
‫نەبىونی‬
3
-
‫شیاو‬
‫و‬
‫لێهاتى‬
‫کارمەندی‬
‫نەبىونی‬
4
-
‫ڕاهێنان‬
‫پێداویستی‬
‫و‬
‫ئاسانکاری‬
‫نەبىونی‬
5
-
‫پێىانەکراو‬
‫پەلی‬
‫و‬
‫کەل‬
‫ئامێرو‬
‫فرۆشیاری‬
‫نەبىونی‬
6
-
‫پێىان‬
‫کێشەو‬
‫باوەڕپێکراوی‬
‫تاقیگەی‬
‫نەبىونی‬
7
-
‫کارامەیی‬
‫پشکنینی‬
‫نەبىونی‬
8
-
‫کاردا‬
‫ئەنجامدانی‬
‫لە‬
‫بیرۆکراسی‬
9
-
‫درێژخایەن‬
‫پرۆسەیەکی‬
10
-
‫ڕاهێنان‬
‫بۆ‬
‫زیادە‬
‫خەرجی‬
11
-
‫ئامێرەکان‬
‫پێىانەکردنی‬
‫بۆ‬
‫زیادە‬
‫خەرجی‬
‫هاوڕانیم‬ ‫زۆر‬
‫هاوڕانیم‬
‫الیەن‬ ‫بێ‬
‫هاوڕام‬
‫هاوڕام‬ ‫زۆر‬

‫دەرئەنجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەشی‬
5
-
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکانی‬ ‫ئەنجامدانی‬ ‫نەگەتیڤەکانی‬ ‫کاریگەرە‬
17025
‫سەر‬ ‫لە‬
.‫تاقیگەکان‬
‫ژمارە‬ ‫وێنەی‬ ‫لە‬ ‫وەک‬ ‫هەر‬
5
‫دەردەکەوێت‬
77%
‫تۆژینەوەکەدا‬ ‫لە‬ ‫بەشداربوان‬ ‫ی‬
‫هۆی‬ ‫بۆتە‬ ‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکانی‬ ‫ئەنجامدانی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬
‫زیادبوونی‬
‫فایلکاری‬ ‫و‬ ‫نوسینکاری‬
.
77%
‫ئەنجامدانی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫تۆژینەوەکەدا‬ ‫لە‬ ‫بەشداربوان‬ ‫ی‬
‫هۆی‬ ‫بۆتە‬ ‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکانی‬
‫زیادبوونی‬
.‫کار‬ ‫پەستانی‬
‫ژمارە‬ ‫وێنەی‬ ‫لە‬ ‫وەک‬ ‫هەر‬
6
،‫دەکەوێت‬ ‫بەدەر‬ ‫دا‬
‫کە‬ ‫دەدات‬ ‫نیشانی‬ ‫تۆژینەوەکە‬
‫خەرجی‬ ‫ئایسۆ‬ ‫مەرجەکانی‬ ‫ئەنجامدانی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫بەشداربوان‬
:‫خوارەوەدا‬ ‫بوارانەی‬ ‫لەم‬ ‫دەکاتەوە‬ ‫بەرز‬ ‫تاقیگە‬
83%
‫تاقیگە‬ ‫خەرجی‬ ‫کارمەندان‬ ‫ڕاهێنانی‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫بەشداربوان‬
‫دەکاتەوە‬ ‫بەرز‬
.
93%
‫بەشداربو‬
‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫ان‬
‫ئامێرەکان‬ ‫پێوانەکردنی‬ ‫چاککردنەوەو‬
‫دەکاتەوە‬ ‫بەرز‬ ‫تاقیگە‬ ‫خەرجی‬
.
89%
‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫بەشداربوان‬
‫نوێ‬ ‫ئامێری‬ ‫کڕینی‬
‫تاقیگە‬ ‫خەرجی‬
‫دەکاتەوە‬ ‫بەرز‬
.
75%
‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕان‬ ‫بەشداربوان‬
‫لە‬ ‫پشکنین‬ ‫ئەنجامی‬ ‫کردنی‬ ‫بەراورد‬
‫تاقیگەکان‬ ‫نێوان‬
‫پشکنیندا‬ ‫لە‬ ‫کارامەیی‬ ‫ئەنجامدانی‬ ‫و‬
‫بەرز‬ ‫تاقیگە‬ ‫خەرجی‬
‫دەکاتەوە‬
.

‫دەرئەنجامەکان‬ :‫سێیەم‬ ‫بەشی‬
49
43
28
34
18 18
5 5
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1
-
‫فایلکاری‬
‫و‬
‫نوسینکاری‬
‫زیادبوونی‬
2
-
‫کار‬
‫پەستانی‬
‫زیادبوونی‬
‫ژهارە‬ ‫وێنەی‬
5
:
‫نێگەتیڤ‬ ‫کاریگەری‬
‫هاوڕانین‬ ‫زۆر‬
‫هاوڕانین‬
‫الیەن‬ ‫بێ‬
‫هاوڕام‬
‫هاوڕام‬ ‫زۆر‬

‫دەرئەنجامەکان‬ : ‫سێیەم‬ ‫بەشی‬
‫ژمارە‬ ‫وێنەی‬
6
‫زیادە‬ ‫خەرجی‬ :
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1
-
‫کارمەندان‬
‫ڕاهێنانی‬
2
-
‫ئامێرەکان‬
‫پێوانەکردنی‬
‫چاککردنەوەو‬
3
-
‫نوێ‬
‫ئامێری‬
‫کڕینی‬
4
-
‫ئامێرەکان‬
‫چاککردنەوەی‬
‫بۆ‬
‫کات‬
5
-
‫لە‬
‫پشکنین‬
‫ئەنجامی‬
‫کردنی‬
‫بەراورد‬
‫لە‬
‫کارامەیی‬
‫ئەنجامدانی‬
‫و‬
‫تاقیگەکان‬
‫نێوان‬
‫پشکنیندا‬
‫ناڕازیم‬ ‫زۆر‬
‫ناڕازیم‬
‫الیەن‬ ‫بێ‬
‫ڕازیم‬
‫ڕازیم‬ ‫زۆر‬

‫پێطىیارەکان‬ : ‫چُارەم‬ ‫بەضی‬
‫پێطىیارەکان‬
‫مەبەستی‬ ‫بە‬ ََ‫ڕ‬ ‫دەخرێتە‬ ‫پێطىیاراوە‬ ‫ئەم‬ ‫تۆژیىەَەیەدا‬ ‫ئەم‬ ‫دەرئەوجامی‬ ‫لە‬
‫بۆ‬ ‫وێُدەَڵەتی‬ ‫متماوەی‬ ‫ٌێىاوی‬ ‫بەدەست‬
‫تاقیگە‬
‫ٌەرێمی‬ ‫بیىاسازی‬ ‫کاوی‬
:‫ئاستادا‬ ََ‫د‬ ‫لە‬ ‫کُردستان‬
-
‫تاقیگەکان‬ ‫ئاستی‬ ‫لەسەر‬ :‫یەکەم‬
‫تۆ‬ ‫دەرئەوجامی‬ ‫لە‬ ‫ٌەرَەک‬
‫ئاستەوگ‬ ‫بەضی‬ (‫ٌاتَُە‬ ‫ژیىەَەکەدا‬
‫ە‬
‫کە‬ ‫کاوی‬
)... ‫دەبێتەَە‬ ‫تاقیگەکان‬ ‫دََچاری‬
‫وەبَُوی‬ ‫بە‬ ‫ئاماژە‬ ‫بەضذاربُان‬ ‫زۆری‬ ‫بەضێکی‬
‫بُاری‬ ‫لە‬ ‫ڕاٌێىان‬ ‫پێذاَیستی‬ َ ‫ئاساوکاری‬ ‫َوەبَُوی‬ ‫ڕاَێژکاری‬ ‫خسمەتگُزاری‬
‫پێُاوە‬ َ ‫کێص‬ ‫باَەڕپێکراَی‬ ‫تاقیگەی‬ ‫وەبَُوی‬ َ ‫پطکىیه‬
.‫دەکەن‬
‫بۆیە‬ ‫جا‬
:‫بە‬ ‫ٌەڵبسه‬ ‫تاقیگەکان‬ ‫کە‬ ‫دەکرێت‬ ‫پێطىیار‬
-
-
‫وێُدەَڵەتی‬ ‫پێذراَی‬ ‫متماوە‬ ‫تاقیگەیەکی‬ ‫چەوذ‬ ‫گەڵ‬ ‫لە‬ ‫کردن‬ ‫ٌاَکاری‬
.‫ڕاپرسی‬ َ ‫زاویاری‬ ‫گۆڕیىەَەی‬ ‫مەبەستی‬ ‫بە‬
-
.‫پطکىیىذا‬ ‫بُاری‬ ‫لە‬ ‫ڕاٌێىان‬ ‫پێذاَیستی‬ ‫کردوی‬ ‫دابیه‬
-
‫بەضذاری‬
‫کردن‬
‫دا‬ ‫کارامەیی‬ ‫پطکىیىی‬ ‫پرۆگرامی‬ ‫لە‬
(
Proficiency
Testing
‫تاقیگە‬ ‫ئەَەی‬ ‫بۆ‬ ‫ئەمەش‬ ،)
‫کان‬
‫بتُاو‬
‫ه‬
‫کارامەیی‬ ‫بەردەَامی‬ ‫بە‬
‫خۆی‬
‫ان‬
‫بسەلمێىێ‬
‫ىه‬
‫پێُاوەکاوذا‬ َ ‫پطکىیه‬ ‫داوی‬ ‫ئەوجام‬ ‫بُاری‬ ‫لە‬
.

‫پێطىیارەکان‬ : ‫چُارەم‬ ‫بەضی‬
‫پەیُەوذیذار‬ ‫َەزارەتی‬ ‫ئاستی‬ ‫لەسەر‬ : ‫دََەم‬
-
‫تُاواکاوی‬ ‫پێطخستىی‬ ‫مەبەستی‬ ‫بە‬ ‫تایبەت‬ ‫بُدجەیەکی‬ ‫تەرخاوکردوی‬
.‫وێُدەَڵەتی‬ ‫متماوەی‬ ‫ٌێىاوی‬ ‫بەدەست‬ َ ‫تاقیگە‬
-
ً‫دام‬
‫دي‬ ‫زراوذوی‬
ً‫زگای‬
ً‫س‬ ‫کی‬
ً‫رب‬
ً‫تایب‬ ‫خۆی‬
ً‫ب‬ ‫ت‬
ً‫تاقیگ‬
ً‫ب‬ ‫کان‬
ً‫م‬
ً‫ب‬
‫ستی‬
َ ‫وێُدەَڵەتی‬ ‫ئایسۆی‬ ‫متماوەی‬ ‫ٌێىاوی‬ ‫بەدەست‬ ‫بۆ‬ ‫تاقیگەکان‬ ‫یارمەتیذاوی‬
ً‫ب‬ َ ‫پاراسته‬
‫ردي‬
ً‫بڕَاوام‬ ‫َامی‬
‫ی‬
‫متماوەی‬
‫وێُدي‬
ً‫َڵ‬
ً‫ئ‬ ،‫تی‬
ً‫م‬
ً‫ل‬ ‫ش‬
‫ڕێگای‬
ً‫ب‬
ً‫ب‬ ‫دَداچَُوی‬
‫ردي‬
ً‫ل‬ ‫َام‬
ً‫پێطک‬ ‫بُاری‬
ً‫ئ‬ ‫َتىی‬
‫وذازي‬
ً‫تاقیگ‬ ‫ی‬
‫بیىاسازی‬ ‫یی‬
ً‫ب‬
‫ري‬
ً‫ٌُو‬ َ ‫زاوستی‬ ‫لێٍاتَُیی‬ َ‫تُاوا‬ ‫ئاستی‬ ‫َپێطبردوی‬
ً‫کارم‬ ‫ری‬
‫وذاوی‬
ً‫تاقیگ‬
.‫کان‬

‫پاشکۆکان‬
‫ژمارە‬ ‫پاشکۆی‬
1
Management Requirements ‫کارگێڕییەکان‬ ‫مەرجە‬
 Organization
 Management System
 Document Control
 Review of requests, tenders and contracts
 Subcontracting of tests and calibrations
 Purchasing services and supplies
 Service to the customer
 Complaints
 Control of non-conforming testing and/or calibration work
 Improvement
 Corrective action
 Preventive action
 Control of records
 Internal audits
 Management reviews

‫پاشکۆکان‬
Technical Requirements ‫هونەرییەکان‬ ‫مەرجە‬
 General
 Personnel
 Accommodation and environmental conditions
 Test and calibration methods and method validation
 Equipment
 Measurement traceability
 Sampling
 Handling of test and calibration items
 Assuring the quality of test and calibration results
 Reporting the results

‫پاشکۆکان‬
‫ژمارە‬ ‫پاشکۆی‬
2
Clauses of ISO/IEC 17025 requiring procedures
‫ئایزۆی‬ ‫بەندەکانی‬
17025
‫بکرێت‬ ‫دەستنیشان‬ ‫بۆ‬ ‫کاریان‬ ‫ڕێنمایی‬ ‫پێویستە‬ ‫کە‬
 Document Control
 Review of requests, tenders and contracts
 Purchasing services and supplies
 Complaints
 Control of nonconforming work
 Corrective action
 Preventive action
 Control of records
 Internal audits
 Management reviews
 Test and calibration methods and method validation
 Maintenance of equipment
 Measurement traceability
 Sampling
 Handling of tests and calibration items
 Assuring the quality of test results

‫پاشکۆکان‬
‫لەسەر‬ ‫هاوڕایت‬ ‫تۆ‬ ‫ڕادەیەک‬ ‫چ‬ ‫تا‬
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬ ‫بەجێکردوی‬ ‫جێ‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬
17025
‫ئەوجام‬ ‫خوارەوەی‬ ‫گوڕاوکاریاوەی‬ ‫ئەم‬
.‫تاقیگەکەدا‬ ‫داوەلە‬
‫خشتەی‬
‫ژمارە‬
1
‫کارمەوذان‬ ‫ڕازیبوووی‬ :
‫هاوڕاویم‬
‫زۆر‬
‫هاوڕاویم‬
‫الیەن‬
‫بێ‬
‫هاوڕام‬
‫هاوڕام‬
‫زۆر‬
‫کارمەوذان‬ ‫ڕازیبوووی‬
1% 1% 17% 42% 39% ‫کار‬ ‫لە‬ ‫باشتر‬ ‫ڕازیبووێکی‬ 1
1% 8% 20% 44% 27% ‫یارمەتیذەرئامادەدەکات‬ ‫دەوروبەرێکی‬ ‫جێبەجیکردوی‬ 2
7% 13% 15% 35% 30% ‫مەبەستی‬ ‫بە‬ ‫ڕاهێىان‬ ‫هێىاوی‬ ‫بەدەست‬ ‫بۆ‬ ‫هەل‬ ‫ڕەخساوذوی‬
‫تواواکان‬ ‫پێشخستىی‬ 3
2% 7% 16% 44% 31% ‫کارەکەت‬ ‫لە‬ ‫ڕێسلێىان‬ 4
0% 3% 17% 46% 34% ‫تاقیگە‬ ‫ئاماوجەکاوی‬ ‫هێىاوی‬ ‫بەدەست‬ ‫پێىاو‬ ‫لە‬ ‫کاراتر‬ ‫شێوەیەکی‬ ‫بە‬ ‫کردن‬ ‫بەشذاری‬ 5
1% 6% 16% 38% 39% ‫دەکات‬ ‫بەهێستر‬ ‫بەکۆمەڵ‬ ‫کاری‬ ‫جێبەجێکردوی‬ 6
6% 11% 19% 36% 28% ‫بۆ‬ ‫هاوذەدرییت‬
‫پێشىیار‬ ‫کردوی‬ ‫پێشکەش‬ 7
2% 6% 19% 35% 38% ‫و‬ ‫کار‬ ‫ئەوجامذاوی‬ ‫بۆ‬ ‫باشتر‬ ‫ڕیىمایی‬ ،‫تاقیگە‬ ‫کاری‬ ‫ئەوجامذاوی‬ ‫بۆ‬ ‫پێویست‬ ‫زاویاری‬ ‫دەستکەوتىی‬
‫ئامێرەکان‬ ‫و‬ ‫پشکىیه‬ ‫میتۆدی‬ ‫بە‬ ‫سەبارەت‬ ‫باشتر‬ ‫زاویاری‬
8
2% 7% 16% 48% 27% ‫دەستەی‬ ‫ڕاگەیاوذوی‬ ‫و‬ ‫پەیام‬ ‫گواستىەوەی‬ ‫باشتربوووی‬
‫بەڕێوەبردن‬ 9
1% 1% 9% 29% 60% ‫پەسەوذکراو‬ ‫وێودەڵەتی‬ ‫پشکىیىی‬ ‫مێتۆدی‬ ‫کە‬ ‫دەکەم‬ ‫کار‬ ‫لەتاقیگەیەک‬ ‫کە‬ ‫بەوەی‬ ‫دەکەم‬ ‫شاوازی‬
‫بەکاردەهێىێت‬
10
3% 9% 24% 38% 26% ‫زیاتر‬ ‫دارایی‬ ‫کەڵکی‬ ‫هێىاوی‬ ‫بەدەست‬ 11
2% 3% 13% 40% 42% ‫کارەکاوذا‬ ‫ئەوجامذاوی‬ ‫لە‬ ‫زیاتر‬ ‫دڵسۆزی‬ 12
0% 3% 15% 36% 46% ‫زیاتر‬ ‫بەرپرسیاری‬ 13

‫پاشکۆکان‬
‫لەسەر‬ ‫هاوڕایت‬ ‫تۆ‬ ‫ڕادەیەک‬ ‫چ‬ ‫تا‬
‫ئایزۆی‬ ‫مەرجەکانی‬ ‫بەجێکردنی‬ ‫جێ‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬
17025
‫داوەلە‬ ‫ئەنجام‬ ‫خىارەوەی‬ ‫گىڕانکاریانەی‬ ‫ئەم‬
.‫تاقیگەکەدا‬
‫ژمارە‬ ‫فۆرمی‬
2
‫کار‬ ‫بەجێکردنی‬ ‫جێ‬ :
‫هاوڕانیم‬
‫زۆر‬
‫هاوڕانیم‬
‫الیەن‬
‫بێ‬
‫هاوڕام‬
‫هاوڕام‬
‫زۆر‬
‫بەجێ‬ ‫جێ‬
‫کار‬ ‫کردنی‬
0% 0% 10% 30% 60% ‫تاقیگە‬ ‫کارکردنی‬ ‫کردنی‬ ‫کۆنترۆڵ‬ ‫باشتر‬ 1
0% 0% 11% 43% 46% ‫خزمەتگىزاری‬ ‫جۆری‬ ‫بەرەوپێشبردنی‬ 2
0% 3% 28% 38% 31% ‫بکات‬ ‫پێشبڕکێی‬ ‫بەبەردەوامی‬ ‫دەتىانێت‬ 3
0% 10% 28% 30% 30% ‫قازانج‬ ‫زیادکردنی‬ 4
0% 0% 6% 51% 43% ‫پەرەدەسێنێت‬ ‫تاقیگە‬ ‫ناوبانگی‬ 5
0% 5% 30% 39% 26% ‫تاقیگە‬ ‫بۆ‬ ‫ڕیکالمە‬ ‫کاریگەرترین‬ 6
0% 0% 11% 38% 51% ‫ئەنجامدەدات‬ ‫کارەکانی‬ ‫زانستانە‬ ‫و‬ ‫دروست‬ ‫بەشێىەیەکی‬ ‫تاقیگە‬ ‫کە‬ ‫گەرەنتیەکە‬ 7
0% 2% 10% 29% 59% ‫دێنێتە‬ ‫نىێ‬ ‫تەکنەلۆجیای‬
‫تاقیگەوە‬ 8
3% 12% 31% 15% 39% ‫بەرهەم‬ ‫زیادبىونی‬ 9
0% 5% 15% 31% 49% ‫دا‬ ‫پشکنین‬ ‫بىاری‬ ‫لە‬ ‫پێشکەوتنەکان‬ ‫بەشانی‬ ‫شان‬ ‫بتىانێت‬ ‫تا‬ ‫تاقیگە‬ ‫تىانای‬ ‫بەرزبىونەوەی‬
‫بنێت‬ ‫هەنگاو‬ ‫پێشەوە‬ ‫بەرەو‬
10
0% 0% 15% 41% 44% ‫سەرچاوەکان‬ ‫و‬ ‫دەرامەت‬ ‫لە‬ ‫وەرگرتن‬ ‫سىود‬ ‫باشتر‬ 11
0% 2% 16% 46% 36% ‫دەدەات‬ ‫نێشان‬ ‫بەکارهێنەران‬ ‫بە‬ ‫پشکنیندا‬ ‫لە‬ ‫لێهاتىویی‬ 12

‫پاشکۆکان‬
‫تۆ‬ ‫ڕادەیەک‬ ‫چ‬ ‫تا‬
‫ئەوجامدەدەیت‬ ‫پشکىیىەکان‬ ‫ڕاستەوخۆ‬ ‫کە‬
‫لەسەر‬ ‫هاوڕایت‬
‫بەجێکردوی‬ ‫جێ‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکاوی‬
17025
.‫تاقیگەدا‬ ‫داوەلە‬ ‫ئەوجام‬ ‫خوارەوەی‬ ‫گوڕاوکاریاوەی‬ ‫ئەم‬
‫خشتەی‬
‫ژمارە‬
3
:
‫ئەوجامدەدەن‬ ‫پشکىیىەکان‬ ‫ڕاستەوخۆ‬ ‫کارمەوداوی‬
‫هاوڕاویم‬
‫زۆر‬
‫هاوڕاویم‬
‫الیەن‬
‫بێ‬
‫هاوڕام‬
‫هاوڕام‬
‫زۆر‬
‫ئەوجامدەدەن‬ ‫پشکىیىەکان‬ ‫ڕاستەوخۆ‬ ‫کارمەوداوی‬
18% 28% 54% ‫بکات‬ ‫ئایسۆ‬ ‫ستاودەرەکاوی‬ ‫پەیڕەوی‬ ‫کە‬ ‫دەکات‬ ‫پابەود‬ ‫تاقیگە‬ 1
13% 33% 54% ‫ئەوجامدەدەن‬ ‫پشکىیه‬ ‫کە‬ ‫کەساوەی‬ ‫ئەو‬ ‫متماوەیی‬ ‫ئاستی‬ ‫بەرزکردوەوەی‬ 2
2% 16% 31% 51% ‫تاقیگە‬ ‫کارمەوداوی‬ ‫هەڵەکردوی‬ ‫کەمکردوەوەی‬ 3

‫پاشکۆکان‬
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکانی‬ ‫ئەنجامدانی‬ ‫لەکاتی‬ ‫دەبێت‬ ‫خىارەوە‬ ‫ئاستەنگانەی‬ ‫ئەم‬ ‫ئەم‬ ‫دووچاری‬ ‫تاقیگە‬ ‫کە‬ ‫هاوڕایت‬ ‫تۆ‬ ‫ڕادەیەک‬ ‫چ‬ ‫تا‬
‫نێىدەولەتی‬
17025
.
‫ژمارە‬ ‫فۆرمی‬
4
:
‫ئاستەنگەکان‬
‫هاوڕانیم‬
‫زۆر‬
‫هاوڕانیم‬
‫الیەن‬
‫بێ‬
‫هاوڕام‬
‫هاوڕام‬
‫زۆر‬ ‫ئاستەنگەکان‬
1% 1% 29% 55% 14% ‫پێدان‬ ‫متمانە‬ ‫الیەنی‬ ‫دەستنیشانکردنی‬ 1
0% 9% 31% 35% 25% ‫ڕاوێژکاری‬ ‫خسمەتگىزاری‬ ‫نەبىونی‬ 2
3% 7% 30% 24% 36% ‫شیاو‬ ‫و‬ ‫لێهاتى‬ ‫کارمەندی‬ ‫نەبىونی‬ 3
0% 3% 8% 40% 49% ‫نەبىونی‬
‫ڕاهێنان‬ ‫پێداویستی‬ ‫و‬ ‫ئاسانکاری‬ 4
0% 13% 22% 36% 29% ‫پێىانەکراو‬ ‫پەلی‬ ‫و‬ ‫کەل‬ ‫ئامێرو‬ ‫فرۆشیاری‬ ‫نەبىونی‬ 5
3% 6% 14% 41% 36% ‫ن‬
‫کێش‬ ‫باوەڕپێکراوی‬ ‫تاقیگەی‬ ‫ەبىونی‬
‫پێىان‬ ‫و‬ 6
0% 6% 27% 36% 31% ‫کارامەیی‬ ‫پشکنینی‬ ‫نەبىونی‬ 7
6% 6% 35% 34% 19% ‫لە‬ ‫بیرۆکراسی‬
‫کاردا‬ ‫ئەنجامدانی‬ 8
0% 3% 27% 43% 27% ‫درێژخایەن‬ ‫پرۆسەیەکی‬ 9
0% 4% 14% 51% 31% ‫ڕاهێنان‬ ‫بۆ‬ ‫زیادە‬ ‫خەرجی‬ 10
0% 8% 28% 43% 21% ‫ئامێرەکان‬ ‫پێىانەکردنی‬ ‫بۆ‬ ‫زیادە‬ ‫خەرجی‬ 11

‫پاشکۆکان‬
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکانی‬ ‫بەجێکردنی‬ ‫جێ‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕایت‬ ‫ڕادەیەک‬ ‫چ‬ ‫تا‬
17025
‫ئەم‬
‫کاریگەرانەی‬
‫خوارەوەی‬
‫بۆ‬ ‫هەیە‬
.‫تاقیگە‬
‫خشتەی‬
‫ژمارە‬
6
:
‫زیادە‬ ‫خەرجی‬
‫هاوڕانیم‬
‫زۆر‬
‫هاوڕانیم‬
‫الیەن‬
‫بێ‬
‫هاوڕام‬
‫هاوڕام‬
‫زۆر‬
‫زیادە‬ ‫خەرجی‬
‫کارمەندان‬ ‫ڕاهێنانی‬ 1
‫ئامێرەکان‬ ‫پێوانەکردنی‬ ‫چاککردنەوەو‬ 2
‫نوێ‬ ‫ئامێری‬ ‫کڕینی‬ 3
‫ئامێرەکان‬ ‫چاککردنەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫کات‬ 4
‫تاقیگەکان‬ ‫نێوان‬ ‫لە‬ ‫پشکنین‬ ‫ئەنجامی‬ ‫کردنی‬ ‫بەراورد‬
‫و‬
‫لە‬ ‫کارامەیی‬ ‫ئەنجامدانی‬
‫پشکنیندا‬
.
5

‫پاشکۆکان‬
‫ئایسۆی‬ ‫مەرجەکانی‬ ‫بەجێکردنی‬ ‫جێ‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫لەسەر‬ ‫هاوڕایت‬ ‫ڕادەیەک‬ ‫چ‬ ‫تا‬
17025
‫ئەم‬
‫کاریگەرانەی‬
‫خوارەوەی‬
‫بۆ‬ ‫هەیە‬
.‫تاقیگە‬
‫خشتەی‬
‫ژمارە‬
6
:
‫زیادە‬ ‫خەرجی‬
‫هاوڕانیم‬
‫زۆر‬
‫هاوڕانیم‬
‫الیەن‬
‫بێ‬
‫هاوڕام‬
‫هاوڕام‬
‫زۆر‬
‫زیادە‬ ‫خەرجی‬
2% 13% 18% 65% ‫کارمەندان‬ ‫ڕاهێنانی‬ 1
2% 5% 39% 54% ‫ئامێرەکان‬ ‫پێوانەکردنی‬ ‫چاککردنەوەو‬ 2
11% 38% 51% ‫نوێ‬ ‫ئامێری‬ ‫کڕینی‬ 3
21% 41% 38%
‫ئامێرەکان‬ ‫چاککردنەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫کات‬ 4
25% 39% 36% ‫تاقیگەکان‬ ‫نێوان‬ ‫لە‬ ‫پشکنین‬ ‫ئەنجامی‬ ‫کردنی‬ ‫بەراورد‬
‫و‬
‫لە‬ ‫کارامەیی‬ ‫ئەنجامدانی‬
‫پشکنیندا‬
.
5

‫سەرچاوەکان‬
‫سەرچاوەکان‬
 American Association of Laboratory Accreditation (A2LA), 2008. R 103-
general requirements: proficiency testing for ISO/IEC 17025 laboratories
[online]. April 2008. Available from:
http://www.proficiency.org/Portals/0/A2LAAcred.pdf
 Canadian Association for Environmental Analytical Laboratories, 2002. 2001
Study performance and accreditation, laboratory accreditation: proof of
performance [online]. Canada. Available from:
http://www.cala.ca/perfacred-2001.pdf
 Gravel, J. E. J., 2006. Understanding ISO/IEC 17025. Lab Manager [online].
April-May 2006, 1 (1), pp. 27-28. Available from:
http://www.labmanager.com/archives/labmanager20060405-dl.pdf
 ILAC. n.d. The advantages of being an accredited laboratory [online]. Australia.
Available from:
http://www.ilac.org/documents/Bro_english/the_advantages_of_being.pdf
 ILAC. 2001. Why become an accredited laboratory? [online]. Australia.
Available from:
http://www.ilac.org/documents/Bro_english/why_become_an_accred_lab.pdf
 ILAC. 2001. Why use an accredited laboratory? [online]. Australia. Available
from:
http://www.ilac.org/documents/Bro_english/why_use_an_accredited_lab.pdf
 ILAC. 2008. How does using an accredited laboratory benefit government and
regulators? [online]. Australia. Available from:
http://www.ilac.org/documents/Bro_english/How_does_using_benefit.pdf
 ILAC, 2009. About ILAC [online]. Available from:
http://www.ilac.org/aboutilac.html

‫سەرچاوەکان‬
 ILAC, 2009. Facts and figures [online]. Available from:
http://www.ilac.org/facts_fig.html
 ILAC, 2009. ILAC’s role [online]. Available from:
http://www.ilac.org/role.html
 International Laboratory Accreditation Cooperation, 2004. ILAC Laboratory
Survey on Conversion to ISO/IEC 17025 [online]. Available from:
http://www.cala.ca/ia_ILAC_survey_report.pdf
 International Laboratory Accreditation Cooperation, 2005. ILAC-P9:2005, ILAC
Policy for Participation in National and International Proficiency Testing
Activities [online]. Rhodes, NSW, Australia. Available from:
http://www.ilac.org/documents/pub_Ilac-p9.pdf
 International Organization for Standardization (ISO), 2009. About ISO [online].
Available from:
http://www.iso.org/iso/about.htm