1. Perkembangan Bahasa Melayu
Dr Murshidi

2. Perkembangan Bahasa Melayu
• Kebanyakan ahli bahasa membahagikan
perkembangan bahasa Melayu kepada tiga
tahap utama iaitu:
• Bahasa Melayu Kuno
• Bahasa Melayu Klasik dan
• Bahasa Melayu Moden

3. Bahasa Melayu Kuno
• Merupakan keluarga bahasa Nusantara
• Kegemilangannya dari abad ke 7 hingga abad ke 13
pada zaman kerajaan Sriwijaya, sebagai lingua franca
dan bahasa pentadbiran.
• Penuturnya di Semenanjung Tanah Melayu. Kepulauan
Riau dan Sumatera.
• Ia menjadi lingua franca dan sebagai bahasa
pentadbiran kerana:
1) Bersifat sederhanan dan mudah menerima pengaruh
luar.
2) Bersifat sederhana dan mudah menerima pengaruh
luar.
3) Tidak terikat kepada perbezaan susun lapis masyarakat.
4) Mempunyai sistem yang lebih mudah berbanding
dengan bahasa Jawa.

4. Pengaruh Bahasa Sanskrit
• Bahasa Melayu Kuno banyak dipengaruhi oleh sistem bahasa Sanskrit.
• Ini adalah kerana kebanyakan masyarakat Melayu ketika itu beragama
Hindu dan Bahasa Sanskrit telah menjadi bahasa bangsawan dan
mempunyai hierarki yang tinggi.
• Selain itu, sifat bahasa Melayu yang mudah dilentur mengikut keadaan
juga antara penyebab bahasa asing seperti sanskrit diterima.
1) Ini boleh dibuktikan daripada pengaruh tulisan atau aksara Pallava
dan Devanagari yang datang dari India,
2) kata-kata pinjaman daripada bahasa Sanskrit, rangkai-rangkai kata
pinjaman daripada bahasa Sanskrit, dan
3) fonem-fonem Sanskrit yang terdapat dalam bahasa melayu kuno.
• Kesan daripada bahasa sanskrit ini menyebabkan penambahan kosa
kata Bahasa Melayu Kuno. Contoh perkataan yang diambil daripada
Bahasa Sanskrit adalah seperti syukasyitta, athava, karana,
tatakala dan sebagainya. Bahasa Melayu Kuno tidak mempunyai
pengaruh Parsi atau Arab. Hanya orang India yang beragama Hindu
saja yang mendominasikan kawasan ini.

5. Ciri-ciri Bahasa Melayu Kuno
• Penuh dengan kata-kata pinjaman Sanskrit.
• Susunan ayat bersifat Melayu.
• Bunyi b ialah w dalam Melayu kuno (contoh: bulan-
wulan)
• Bunyi e pepet tidak wujud (contoh: dengan- dngan atau
dangan)
• Awalan ber- ialah mar-dalam Melayu kuno (contoh:
berlepas-marlapas)
• Awalan di- ialah ni- dalam bahasa Melayu kuno
(Contoh: diperbuat-nipanwuat)
• Ada bunyi konsonan yang diaspirasikan seperti bh, th,
ph, dh, kh, k, h (contoh: sukhatshitta)
• Huruf h hilang dalam bahasa moden (contoh: semua-
samuha, saya- sahaya)

6. Bahasa Melayu Klasik
• Kegemilangannya boleh dibahagikan kepada
tiga zaman penting:
1) Zaman kerajaan Melaka.
2) Zaman kerajaan Acheh.
3) Zaman kerajaan Johor-Riau
• Antara tokoh-tokoh penulis yang penting
ialah Hamzah Fansuri, Syamsuddin al-
Sumaterani, Syeikh Nuruddin al-Raniri dan
Abdul Rauf al-Singkel.

7. Peralihan Bahasa Melayu Kuno ke Bahasa Melayu Klasik
• Peralihan ini dikaitkan dengan pengaruh agama islam yang
semakin mantap di Asia Tenggara pada abad ke-13
• Terdapat tiga batu bersurat yang penting:
(a) Batu bersurat di Pagar Ruyung, Minangkabau (1356)
• Ditulis dalam huruf India, mengandungi prosa melayu kuno dan
beberapa baris sajak Sanskrit. Bahasanya berbeza sedikit daripada
bahasa batu bersurat abad-7
(b) Batu bersurat di Minye Tujuh, Acheh (1380)
• Masih memakai abjad India. Buat pertama kalinya terdapat
penggunaan kata-kata Arab seperti kalimah nabi, Allah dan
rahmat.
(c) Batu bersurat di Kuala Berang, Terengganu (1303-1387)
• ditulis dalam bahasa Jawi. Membuktikan tulisan Arab telah
digunakan dalam bahasa Melayu pada abad itu.
• Ketiga-tiga batu bersurat ini merupakan bukti catatan terakhir
perkembangan bahasa Melayu kerana selepas abad ke-14,
muncul kesusasteraan Melayu dalam bentuk lisan.

8. Ciri-ciri bahasa klasik
• Ayat: panjang, berulang, berbelit-belit.
• Banyak ayat pasif.
• Menggunakan bahasa istana.
• Kosa kata klasik: ratna mutu manikam, edan
kesmaran (mabuk asmara), sahaya, masyghut
(bersedih)
• Banyak menggunakan perdu perkataan (kata
pangkal ayat): sebermula, alkisah, hatta, adapun.
• Ayat songsang.
• Banyak menggunakan partikel “pun” dan “lah”

9. Bahasa Melayu Moden
• Bahasa melayu moden dikatakan bermula pada
abad ke-19.
• Menurut ahli-ahli bahasa dan sejarah, bahasa
melayu moden berasal daripada bahasa melayu
klasik. Bahasa melayu klasik pula berasal
daripada bahasa Melayu Kuno yang juga
merupakan asal daripada bahasa Melayu purba.
• Hasil karangan Munsyi Abdullah dianggap sebagai
permulaan zaman bahasa Melayu moden, iaitu
Hikayat Abdullah yang dihasilkan pada tahun
1849, menyatakan kekesalannya terhadap sikap
orang Melayu yang tidak mahu memperlajari
bahasa sendiri.

10. • Sejarah perkembangan bahasa melayu dalam
kalangan masyarakat di Semenanjung Tanah
Melayu secara kronologi dijelaskan seperti yang
berikut:
(a) Lahirnya Pakatan Belajar Mengajar Pengetahuan
Bahasa.
(b)Persaudaraan Sahabat Pena Malaya.
(c) Pejabat karang mengarang.
(d) Asas 50
(e) Penubuhan dewan bahasa dan pustaka.