SlideShare a Scribd company logo
1 of 58
Download to read offline
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L.
Floridiego. Problem relewancji poznawczej.
Artur Machlarz

17 stycznia 2014

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Plan wykładu
1

Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji

2

Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji
(LIS)
Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

3

Teoria informacji semantycznej L. Floridiego

4

Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

5

Uwagi krytyczne
Krytyka koncepcji Floridiego
Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Problematyka teoriopoznawcza - perspektywa informacyjna
Wg Keitha Devlina
“W przypadku prób zrozumienia rozumowania i komunikacji
najbardziej znaczące postępy osiągnięto w naszych czasach dzięki
czemuś, co będę nazywał postawą informacyjną. Jej punktem
wyjścia jest potraktowanie mózgu ludzkiego jako procesora
informacji - urządzenia, które mże przyswajać sobie, magazynować i
przetwarzać informacje. (...) Poznanie można traktować jako proes
nabywania informacji, rozumowanie zaś jako środek wzbogacania
zasobu informacji przez wyprowadzenie nowych informacji z
informacji już posiadanych. (...) Podobnie komunikację można
traktować jako środek przekazywania informacji posiadanych przez
jedną osobę innej osobie.”
K. Devlin, Żegnaj Kartezjuszu, Warszawa 1999, ss. 317-318 .

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Problematyka teoriopoznawcza - perspektywa informacyjna

Podobnie jak Devlin, o perpektywie informacynej wyraża się Dretske:
Jeśli ma być nawiązany jakikolwiek kontakt między filozofią i całym
bogactwem istotnego materiału w naukach kognitywnych, to muszą
być zbudowane pewne mosty, przynajmniej na poziomie terminologii,
między filozoficznym ujęciem wiedzy, przekonań i percepcji a tymi z
nauk, które zajmują się tymi samymi aspektami życia umysłowego.
Dlatego, wg Dretskego, centralnym pojęciem wokół którego należy
budować całą filozofię poznania, jest pojęcie informacji.
F. Dretske, Knowledge and Information, MIT Press 1981, s. viii.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Problematyka teoriopoznawcza - perspektywa informacyjna

W dotąd omawianych teoriach mieliśmy do czynienia z koncepcją
informacji jako czynnika wiedzotwórczego. Próby podania miary
informatywności były jednocześnie próbami podania miary nadwyżki
wiedzy, która może być uzyskana dzięki informacji, albo przynajmniej,
bardziej ogólnie, miary bliżej nieokreślonej korzyści, którą możemy dzięki
informacji odnieść.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji
informacji

Problem relewancji informacji jest doskonałą egzemplifikacją ujęcia
szczególnego problemu teoriopoznawczego z perspektywy
teorio-informacyjnej.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji
informacji

Ogólny problem relewancji poznawczej postawiony jest (w koncepcji
Floridiego) jako problem relewancji informacji w ujęciu
„subiektywistycznym”:
czy w ogóle, a jeśli tak, to w jakim stopniu, określona informacja
może być podstawą rozwoju wiedzy o świecie, podstawą wyborów,
skutecznych działań, procesów decyzyjnych.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólne warunki adekwatności definicji relewancji

Odpowiedni opis relewancji spełnić będzie musiał cały szereg warunków:
mimo całej złożoności zjawiska i wieloznaczności pojęcia
“relewancji”, należy założyć, że możliwe jest jego systematyczne
opisanie,

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólne warunki adekwatności definicji relewancji

Odpowiedni opis relewancji spełnić będzie musiał cały szereg warunków:
mimo całej złożoności zjawiska i wieloznaczności pojęcia
“relewancji”, należy założyć, że możliwe jest jego systematyczne
opisanie,
opis nie może ograniczać się do opisu jednej wybranej formy
aktywności poznawczej,

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólne warunki adekwatności definicji relewancji

Odpowiedni opis relewancji spełnić będzie musiał cały szereg warunków:
mimo całej złożoności zjawiska i wieloznaczności pojęcia
“relewancji”, należy założyć, że możliwe jest jego systematyczne
opisanie,
opis nie może ograniczać się do opisu jednej wybranej formy
aktywności poznawczej,
będzie uwzględniał subiektywne potrzeby i dyspozycje agenta,

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólne warunki adekwatności definicji relewancji

Odpowiedni opis relewancji spełnić będzie musiał cały szereg warunków:
mimo całej złożoności zjawiska i wieloznaczności pojęcia
“relewancji”, należy założyć, że możliwe jest jego systematyczne
opisanie,
opis nie może ograniczać się do opisu jednej wybranej formy
aktywności poznawczej,
będzie uwzględniał subiektywne potrzeby i dyspozycje agenta,
będzie dopuszczał stopniowalność,

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólne warunki adekwatności definicji relewancji

Odpowiedni opis relewancji spełnić będzie musiał cały szereg warunków:
mimo całej złożoności zjawiska i wieloznaczności pojęcia
“relewancji”, należy założyć, że możliwe jest jego systematyczne
opisanie,
opis nie może ograniczać się do opisu jednej wybranej formy
aktywności poznawczej,
będzie uwzględniał subiektywne potrzeby i dyspozycje agenta,
będzie dopuszczał stopniowalność,
a przede wszystkim będzie wyjaśniał wiedzotwórczy aspekt
informacji (ujęcie L. Floridiego i F. Dretskego).

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Ogólny problem relewancji w LIS
Z tego, że własności systemowe nie determinują wartości dokumentu dla
odbiorcy w literaturze IR zdawano sobie sprawę mniej więcej od lat
70-tych ub. wieku. Problem relewancji w LIS jest współcześnie stawiany
jako problem satysfakcji użytkownika systemu
informacyjno-wyszukiwawczego:
co konstytuuje satysfakcję odbiorcy i jak tą satysfakcję
systematycznie opisać?

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Ogólny problem relewancji w LIS
Z tego, że własności systemowe nie determinują wartości dokumentu dla
odbiorcy w literaturze IR zdawano sobie sprawę mniej więcej od lat
70-tych ub. wieku. Problem relewancji w LIS jest współcześnie stawiany
jako problem satysfakcji użytkownika systemu
informacyjno-wyszukiwawczego:
co konstytuuje satysfakcję odbiorcy i jak tą satysfakcję
systematycznie opisać?
Np. Abraham Bookstein zwracając uwagę na fakt, że własności systemu
nie determinują jednoznacznie reakcji odbiorcy na dostarczany przez
system dokument, zaproponował zdefiniowanie relewancji właśnie w
kategoriach satysfakcji odbiorcy z produktu wyjściowego danego systemu
informacyjno-wyszukiwawczego. (Abraham Bookstein, Relevance, w:
„Journal of the American Society for Information Science”, 30 (5), 269).

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Problem relewancji w IR - przykłady definicji

W literaturze z dziedziny IR problem relewancji jest ujmowany raczej od
strony systemu informacyjno-wyszukiwawczego (pełnokrwista postać
odbiorcy tam nie występuje):
jest to problem adekwatności odpowiedzi systemu do pytania
zadanego w ramach danego systemu (w języku danego systemu).

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Problem relewancji w IR - przykłady definicji

W literaturze z dziedziny IR problem relewancji jest ujmowany raczej od
strony systemu informacyjno-wyszukiwawczego (pełnokrwista postać
odbiorcy tam nie występuje):
jest to problem adekwatności odpowiedzi systemu do pytania
zadanego w ramach danego systemu (w języku danego systemu).
Które dokumenty obejmowane przez dany system
informacyjno-wyszukiwawczy odpowiadają bardziej lub mniej
zapotrzebowaniu użytkownika wyrażonemu w języku tego systemu.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Problem relewancji w IR - przykłady definicji

Przykład (dość prosty) definicji relewancji w IR:
r: DxQ→R
−
D = d1 , d2 , d3 ... dn – zbiór dokumentów
Q = q1 , q2 , q3 ... qn – zbiór możliwych pytań
R = zbiór wartości, np. 0, 1.
za: Reginald Ferber, Information Retrieval. Suchmodelle und
Data-Mining Verfahren fuer Textsammlungen und das Web, Heidelberg
2003, s. 86.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Problem relewancji w IR - przykłady definicji

Uwagi:
W powyższym przykładzie mamy tylko alternatywę: dokument di
będzie należał do zbioru dokumentów relewantnych do zapytania
albo nie.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Problem relewancji w IR - przykłady definicji

Uwagi:
W powyższym przykładzie mamy tylko alternatywę: dokument di
będzie należał do zbioru dokumentów relewantnych do zapytania
albo nie.
W tej definicji nie dopuszczamy wpływu innych dokumentów (np.
cytowań, linkowań itp.) do oceny relewancji.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Problem relewancji w IR - przykłady definicji
Ta definicja pozwala jednak na sformułowanie służących ewaluacji
systemów wyszukiwawczych definicji pojęć precyzji (Precision) i
dokładności (Recall):
Precyzja oznacza udział relewantnych dokumentów w całym zbiorze
wybranych.
Dokładność oznacza udział odnalezionych relewantnych
dokumentów w całym zbiorze dokumentów relewantnych.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Problem relewancji w IR - przykłady definicji
Ta definicja pozwala jednak na sformułowanie służących ewaluacji
systemów wyszukiwawczych definicji pojęć precyzji (Precision) i
dokładności (Recall):
Precyzja oznacza udział relewantnych dokumentów w całym zbiorze
wybranych.
Dokładność oznacza udział odnalezionych relewantnych
dokumentów w całym zbiorze dokumentów relewantnych.
Optymalna jest oczywiście taka sytuacja, gdy mamy pełny zbiór
relewantnych dokumentów i tylko takich. Obie z tych miar mogą
przyjmować wartości z przedziału (0, 1).

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Problem relewancji w IR - przykłady definicji
Ta definicja pozwala jednak na sformułowanie służących ewaluacji
systemów wyszukiwawczych definicji pojęć precyzji (Precision) i
dokładności (Recall):
Precyzja oznacza udział relewantnych dokumentów w całym zbiorze
wybranych.
Dokładność oznacza udział odnalezionych relewantnych
dokumentów w całym zbiorze dokumentów relewantnych.
Optymalna jest oczywiście taka sytuacja, gdy mamy pełny zbiór
relewantnych dokumentów i tylko takich. Obie z tych miar mogą
przyjmować wartości z przedziału (0, 1).
Polecam interesujący wykład Daniela Tunkelanga dotyczący problemu
relewancji w IR (z serii googletechtalks na youtube.com):
http://www.youtube.com/watch?v=4LZNqV4qZR0

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Strategie ustalania rankingu dokumentów

Ogólnie rzecz biorąc strategie ustalania hierarchii dokumentów jako
wyniku wyszukiwania w dowolnym systemie
informacyjno-wyszukiwawczym można podzielić na:
centralnie zarządzane, dopuszczające ingerencję ludzi,
w pełni zautomatyzowane, oparte na różnych indeksach oraz innych
czynnikach pozwalających na oszacowanie wartości wyniku
wyszukiwania (indeksy, logiczna struktura dokumentu, związki z
innymi dokumentami).

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Strategie ustalania rankingu dokumentów
Wady i zalety obu rodzajów systemów są odmienne i zależne od
przyjętych zasad postępowania, wielkości zbioru itp.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Strategie ustalania rankingu dokumentów
Wady i zalety obu rodzajów systemów są odmienne i zależne od
przyjętych zasad postępowania, wielkości zbioru itp.

Rysunek: Przykład wyjątkowego elektronicznego katalogu - Ossolineum.
Trudno uznać ten system wyszukiwawczy za udane przeniesienie katalogu do
wersji elektronicznej.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Strategie ustalania rankingu dokumentów

Systemy mieszane (przykłady):
systemy oparte na ocenach użytkowników lub ewaluacji wyników
przez ekspertów;
dopuszczające ingerencję “ręczną” wyszukiwarki zautomatyzowane
(np. Google).

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Algorytm Google - podstawowe zasady
Google jest w Polsce najbardziej popularną wyszukiwarką internetową.
Podstawowymi deklarowanymi ideami leżącymi u podstaw ustalania
rankingu wyników są:
1

Najlepsze lokalnie wyniki, które są dostępne dla całego świata.

2

Prosty interfejs.

3

Pełna automatyzacja.

Ostatni warunek jest uzasadniony przekonaniem, że subiektywny osąd jest
zawsze obarczony indywidualnymi preferencjami. “Ręczne” interwencje
podejmowane są w przypadku złamania zasad Google odnośnie np.
pornografii dziecięcej, stron zawierających wirusy (w Polsce ingerencja na
większą skalę miała miejsce niedawno w odniesieniu do porównywarek
cenowych).
Por. http://googleblog.blogspot.com/2008/07/introduction-to-googleranking.html
Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Algorytm Google - wersja historyczna-uproszczona
Słynny PageRank Google jest oparty na analizie struktury sieci.
Podstawowa historyczna wersja wyglądała mniej więcej tak:
Zakładamy, że witryna internetowa A jest linkowana przez strony
T1 , ..., Tn .
Przyjmujemy stały parametr d - współczynnik tłumienia (dumping
factor ) = 0,85.
C(x) - ilość linków wychodzących ze strony x.
PR(A) = (1 − d) + d(PR(T 1)/C (T 1) + ... + PR(Tn)/C (Tn))

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Algorytm Google - wersja historyczna-uproszczona
Słynny PageRank Google jest oparty na analizie struktury sieci.
Podstawowa historyczna wersja wyglądała mniej więcej tak:
Zakładamy, że witryna internetowa A jest linkowana przez strony
T1 , ..., Tn .
Przyjmujemy stały parametr d - współczynnik tłumienia (dumping
factor ) = 0,85.
C(x) - ilość linków wychodzących ze strony x.
PR(A) = (1 − d) + d(PR(T 1)/C (T 1) + ... + PR(Tn)/C (Tn))
Zabawna ilustracja zmian algorytmu Google:
http://www.outrider.dk/Google-Algorithm-Changes-1998-2012

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Algorytm Google - wersja historyczna-uproszczona

Naturalnie strukturalna analiza pozwala tylko na poprawienie jakości
hierarchii dokumentów, nie służy jednak jako podstawa ich wyboru z
całego zbioru możliwości. Ta część zadania (właściwie logicznie pierwsza)
jest oparta na analizie zawartości treściowej - tzn. różnego typu indeksów
charakteryzujących zawartość dokumentów.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Ogólny problem relewancji w LIS
Problem relewancji w IR
Strategie ustalania rankingu dokumentów

Podsumowanie

W literaturze IR i LIS rzadko dąży się do sformułowania uogólnień
odnośnie wszelkiego rodzaju aktywności poznawczej. Raczej korzysta się
z analiz epistemologicznych i psychologicznych (i naturalnie także
logicznych) do szczegółowego opisu sytuacji poszukiwania informacji i do
budowy sztucznych systemów informacyjno-wyszukiwawczych.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Teoria informacji L. Floridiego

Teoria informacji i teoria relewancji L. Floridiego.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Definicja informacji semantycznej

Relewantna może być informacja w sensie semantycznym. Podstawą
teoretyczną koncepcji relewancji jest teoria informacji semantycznej, w
ramach której:
pojęcie informacji semantycznej nie pozostaje niezdefiniowane,
definicja informacji semantycznej zawiera warunek prawdziwości fałszywa informacja nie jest informacją.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Definicja informacji semantycznej

Informacja musi być prawdziwa ze względu na wiedzotwórczy aspekt
informacji:
Informacja jest czymś służącym rozwojowi wiedzy a jeśli
wiedza wymaga prawdziwości, to informacja także jej wymaga.
Fred Dretske, Knowledge and the Flow of Information, CSLI Publications
1999, s. 45.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Definicja informacji semantycznej

Wprowadzenie warunku prawdziwości do definicji informacji semantycznej
skutkuje podziałem agentów na:
semantycznie zdolnych oraz

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Definicja informacji semantycznej

Wprowadzenie warunku prawdziwości do definicji informacji semantycznej
skutkuje podziałem agentów na:
semantycznie zdolnych oraz
operujących wyłącznie niezinterpretowanymi danymi (niezdolnymi do
oceny odniesienia informacji).

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Zasada pomiaru informatywności

Zdanie opisuje pewną sytuację. Im większa ilość dopuszczonych
alternatywnych sytuacji względem sytuacji, o której informację niesie
sygnał, tym mniejsza informatywność a większa semantyczna niepewność.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Teoria informacji na bazie semantyki sytuacyjnej

Wartość informacji semantycznej niesionej przez σ(γ(σ)) jest określona w
teorii Floridiego przez pole powierzchni między przebiegiem funkcji ι(σ) w
przedziale wyznaczonym przez wskaźnik θ(σ) - czyli stopień
potwierdzenia formuły przez sytuację) a osią x:
θ

γ(σ) =

ι(σ)dx
0

Im większe wyznaczone pole przez przebieg funkcji ι(σ), tym większa
niepewność.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Teoria informacji na bazie semantyki sytuacyjnej

Rysunek: Wartość informacyjna dla czynnika θ(σ) = 0,25. Ilustracja za: L.
Floridi, Semantic Conceptions of Information, w: Stanford Encyclopedia of
Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/information-semantic/

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Zasada pomiaru informatywności
Miara informatywności jest w teorii Floridiego związana z większą bądź
mniejszą precyzją w opisie określonej sytuacji: im większa ilość
dopuszczonych alternatywnych sytuacji względem sytuacji, o której
informację niesie sygnał, tym mniejsza informatywność przekazu.
Wskaźnik oznaczający stopień potwierdzenia danej formuły osiąga w
przypadku tautologii wartość maksymalną: 1 – dowolna sytuacja jest
bowiem jej potwierdzeniem. W przypadku sytuacji dokładnie
odpowiadających treści formuły, wskaźnik ten ma wartość 0: żadna inna
sytuacja nie jest wtedy odniesieniem treści formuły. Informatywność
formuły jest zatem tym większa im mniej sytuacji może ją potwierdzać.
Stopień informatywności Floridi oblicza jako dopełnienie do wartości
maksymalnej 1.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Systemowe i subiektywistyczne określenie relewancji

W koncepcji relewancji Floridiego pojawia się znany z IR i LIS podział na
teorię relewancji zorientowaną na system (S-teorie) lub na dyspozycje
agenta (A-teorie).

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

S-teoria
W S-teoriach stopień relewancji mierzy się niezależnie od potrzeb
agenta. Przykład (sformułowany już wyżej):
r: DxQ→R
−
D = d1 , d2 , d3 ... dn – zbiór dokumentów
Q = q1 , q2 , q3 ... qn – zbiór możliwych pytań
R = zbiór wartości, np. 0, 1.

za: Reginald Ferber, Information Retrieval. Suchmodelle und
Data-Mining Verfahren fuer Textsammlungen und das Web, Heidelberg
2003, s. 86.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Analiza relewancji w kontekście dyspozycji agenta

Własności systemu nie determinują jednoznacznie reakcji odbiorcy na
dostarczany przez system dokument:
Ta sama informacja dla dwóch różnych agentów może być mniej lub
bardziej relewantna.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Analiza relewancji w kontekście dyspozycji agenta

Własności systemu nie determinują jednoznacznie reakcji odbiorcy na
dostarczany przez system dokument:
Ta sama informacja dla dwóch różnych agentów może być mniej lub
bardziej relewantna.
Ta sama informacja dla tego samego agenta może być w różnych
okolicznościach bardziej lub mniej relewantna.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Analiza relewancji w kontekście dyspozycji agenta

Własności systemu nie determinują jednoznacznie reakcji odbiorcy na
dostarczany przez system dokument:
Ta sama informacja dla dwóch różnych agentów może być mniej lub
bardziej relewantna.
Ta sama informacja dla tego samego agenta może być w różnych
okolicznościach bardziej lub mniej relewantna.
Jednocześnie jednak, jeśli dwóch agentów mających identyczny obraz
świata otrzyma tą samą informację, ich obraz świata ulega zmianie.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Formuła bazowa

Opis relewancji poznawczej obejmujący dyspozycje agenta Floridi
rozpoczyna od formuły:
R (i) ⇔ (Q (a, q, d, c, l) ∧ S (i, q, d, c, l))

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Probabilistyczna modyfikacja formuły bazowej

W probabilistycznej modyfikacji formuły bazowej zamiast prostej
koniunkcji pytania i odpowiedzi mamy iloczyn prawdopodobieństw:
postawienia pytania i uzyskania odpowiedzi spełniającej warunek
maksymalnej dokładności i precyzji.
R (i) = P (Q (a, q, d, c, l)) x P (A (i, q, d, c, l))).

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Kolejna probabilistyczna modyfikacja formuły bazowej

Kolejna modyfikacja pozwala uniknąć trudności związanych z
modyfikacją pierwszą:
R (i) = P (A (i, q, d, c, l)), gdy P (Q (a, q, d, c, l)) = 1
R (i) = P (I a (i, q, d, c, l ) → Q (a, q, d, c, l)) x P (A (i, q, d, c,
−
l)), gdy 0 P (Q (a, q, d, c, l)) 1

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Ostateczna definicja relewancji

Ostateczna wersja formuły pozwalającej określić wartość relewancji
informacji:
R (i) = P (A (i, q, d, c, lm )), gdy P (Q (a, q, d, c, lm )) = 1
R (i) = P (I a (ni, d, ln ) → Q (a, q, d, c, ln )) x P (A (i, q, d, c,
−
lm )), gdy 0 P (Q (a, q, d, c, lm )) 1

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Własności sformułowanej definicji

Informacja ni nie jest w tej formule zależna od zawartości
informacyjnej i.
Formuła określająca wartość R (i) może zostać przełożona na sieć
zależności warunkowych i przedstawiona w sieci Bayesowskiej.
Włącza do kwestii relewancji problem etyczny.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Warunek prawdziwości informacji
jeśli analizujemy poznawczą relewancję w kategoriach dążeń
poznawczych, oczywistym jest, że dezinformacja nie czyni
żadnej [pozytywnej] istotnej różnicy w agenta obrazie świata.
Wręcz przeciwnie, jest ona szkodliwa. Bardzo kłopotliwa jest
sytuacja, gdy o 13.15 odjeżdża pociąg, o którym powiedziano
nam, że odjedzie o 14.25. (...)
Luciano Floridi, Understanding Epistemic Relevance, w: Erkenntnis 69/1,
s. 84.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Warunek prawdziwości informacji
jeśli analizujemy poznawczą relewancję w kategoriach dążeń
poznawczych, oczywistym jest, że dezinformacja nie czyni
żadnej [pozytywnej] istotnej różnicy w agenta obrazie świata.
Wręcz przeciwnie, jest ona szkodliwa. Bardzo kłopotliwa jest
sytuacja, gdy o 13.15 odjeżdża pociąg, o którym powiedziano
nam, że odjedzie o 14.25. (...)
Luciano Floridi, Understanding Epistemic Relevance, w: Erkenntnis 69/1,
s. 84.
Wniosek: nie możemy uznać informacji i za relewantną, jeśli informacja i
nie jest prawdziwa.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

S-teorie i A-teorie
Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje
Ostateczna definicja relewancji
Prawdziwość informacji

Warunek prawdziwości informacji

W przyjętej formule:
R (i) = P (I a (ni, d, ln ) → Q (a, q, d, c, ln )) x P (A (i, q, d, c, lm )),
−
gdy 0 P (Q (a, q, d, c, lm )) 1
warunek prawdziwości wyrażony jest nie wprost:
R (i) = 0, gdy P (Q (a, q, d, c, lm ) = 0.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Krytyka koncepcji Floridiego

Krytyka koncepcji Floridiego

Każdy organizm, także ameba, ma pewne potrzeby informacyjne,
których realizacja umożliwia funkcjonowanie w środowisku
naturalnym; dla takich organizmów niektóre informacje są zatem
bardziej relewantne, inne mniej.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Krytyka koncepcji Floridiego

Krytyka koncepcji Floridiego

Każdy organizm, także ameba, ma pewne potrzeby informacyjne,
których realizacja umożliwia funkcjonowanie w środowisku
naturalnym; dla takich organizmów niektóre informacje są zatem
bardziej relewantne, inne mniej.
Brak uzależnienia poziomu R (i) od możliwości dedukcyjnych agenta.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Krytyka koncepcji Floridiego

Krytyka koncepcji Floridiego

Każdy organizm, także ameba, ma pewne potrzeby informacyjne,
których realizacja umożliwia funkcjonowanie w środowisku
naturalnym; dla takich organizmów niektóre informacje są zatem
bardziej relewantne, inne mniej.
Brak uzależnienia poziomu R (i) od możliwości dedukcyjnych agenta.
Koncepcję relewancji poznawczej Floridiego dotyka cała krytyka
prawdziwościowo określonej definicji informacji.

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Krytyka koncepcji Floridiego

Krytyka koncepcji Floridiego
Czy warunkiem tego, żeby R (i) było większe niż 0 musi być prawdziwość
informacji i?
Agent może mieć do czynienia ze zdaniami, których prawdziwości
nie może skontrolować, ale to nie oznacza, że nie mogą one być dla
niego wartościowe poznawczo.
Oszacowanie wartości relewancji przed faktem byłoby w tym
przypadku możliwe tylko o ile informacja uprzednio byłaby znana, a
zatem nie byłoby mowy o informacji o dostępności nowej informacji
odnośnie danej dziedziny.
Brak precyzyjnie określonych podstaw klasyfikacji agentów na
zdolnych do rozumienia znaczeń i operujących wyłącznie na
niezinterpretowanych danych (Aaron Sloman, James Fetzer).

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji
Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS)
Teoria informacji semantycznej L. Floridiego
Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi
Uwagi krytyczne

Krytyka koncepcji Floridiego

Dziękuję za uwagę i zapraszam do stawiania pytań!
Artur Machlarz
e-mail: artur.machlarz@uni.opole.pl
www: http://www.uni.opole.pl/∼machlarz

Artur Machlarz

Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p

More Related Content

More from Artur Machlarz

Strukturalizm de Saussure
Strukturalizm de SaussureStrukturalizm de Saussure
Strukturalizm de SaussureArtur Machlarz
 
Wprowadzenie do filozofii I
Wprowadzenie do filozofii IWprowadzenie do filozofii I
Wprowadzenie do filozofii IArtur Machlarz
 
Semantyczna teoria informacji 2
Semantyczna teoria informacji 2Semantyczna teoria informacji 2
Semantyczna teoria informacji 2Artur Machlarz
 
Sceptycyzm filozofia średniowieczna
Sceptycyzm filozofia średniowiecznaSceptycyzm filozofia średniowieczna
Sceptycyzm filozofia średniowiecznaArtur Machlarz
 
Platońska teoria idei
Platońska teoria ideiPlatońska teoria idei
Platońska teoria ideiArtur Machlarz
 
Filozofia podział filozofii filozofia archaiczna
Filozofia podział filozofii filozofia archaicznaFilozofia podział filozofii filozofia archaiczna
Filozofia podział filozofii filozofia archaicznaArtur Machlarz
 
Filozofia Eleatów i Demokryta
Filozofia Eleatów i DemokrytaFilozofia Eleatów i Demokryta
Filozofia Eleatów i DemokrytaArtur Machlarz
 
Filozofia Arystotelesa
Filozofia ArystotelesaFilozofia Arystotelesa
Filozofia ArystotelesaArtur Machlarz
 
August Comte i program pozytywizmu
August Comte i program pozytywizmuAugust Comte i program pozytywizmu
August Comte i program pozytywizmuArtur Machlarz
 
Wprowadzenie do filozofii nowożytnej
Wprowadzenie do filozofii nowożytnejWprowadzenie do filozofii nowożytnej
Wprowadzenie do filozofii nowożytnejArtur Machlarz
 

More from Artur Machlarz (16)

Strukturalizm de Saussure
Strukturalizm de SaussureStrukturalizm de Saussure
Strukturalizm de Saussure
 
Relatywizm językowy
Relatywizm językowyRelatywizm językowy
Relatywizm językowy
 
Krytyka hermeneutyki
Krytyka hermeneutykiKrytyka hermeneutyki
Krytyka hermeneutyki
 
Zwrot jezykowy
Zwrot jezykowyZwrot jezykowy
Zwrot jezykowy
 
Wprowadzenie do filozofii I
Wprowadzenie do filozofii IWprowadzenie do filozofii I
Wprowadzenie do filozofii I
 
Wolna informacja
Wolna informacjaWolna informacja
Wolna informacja
 
Semantyczna teoria informacji 2
Semantyczna teoria informacji 2Semantyczna teoria informacji 2
Semantyczna teoria informacji 2
 
Sceptycyzm filozofia średniowieczna
Sceptycyzm filozofia średniowiecznaSceptycyzm filozofia średniowieczna
Sceptycyzm filozofia średniowieczna
 
Platońska teoria idei
Platońska teoria ideiPlatońska teoria idei
Platońska teoria idei
 
Kartezjusz
KartezjuszKartezjusz
Kartezjusz
 
Immanuel Kant
Immanuel KantImmanuel Kant
Immanuel Kant
 
Filozofia podział filozofii filozofia archaiczna
Filozofia podział filozofii filozofia archaicznaFilozofia podział filozofii filozofia archaiczna
Filozofia podział filozofii filozofia archaiczna
 
Filozofia Eleatów i Demokryta
Filozofia Eleatów i DemokrytaFilozofia Eleatów i Demokryta
Filozofia Eleatów i Demokryta
 
Filozofia Arystotelesa
Filozofia ArystotelesaFilozofia Arystotelesa
Filozofia Arystotelesa
 
August Comte i program pozytywizmu
August Comte i program pozytywizmuAugust Comte i program pozytywizmu
August Comte i program pozytywizmu
 
Wprowadzenie do filozofii nowożytnej
Wprowadzenie do filozofii nowożytnejWprowadzenie do filozofii nowożytnej
Wprowadzenie do filozofii nowożytnej
 

Problem relewancji poznawczej

  • 1. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji poznawczej. Artur Machlarz 17 stycznia 2014 Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 2. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Plan wykładu 1 Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji 2 Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów 3 Teoria informacji semantycznej L. Floridiego 4 Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji 5 Uwagi krytyczne Krytyka koncepcji Floridiego Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 3. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Problematyka teoriopoznawcza - perspektywa informacyjna Wg Keitha Devlina “W przypadku prób zrozumienia rozumowania i komunikacji najbardziej znaczące postępy osiągnięto w naszych czasach dzięki czemuś, co będę nazywał postawą informacyjną. Jej punktem wyjścia jest potraktowanie mózgu ludzkiego jako procesora informacji - urządzenia, które mże przyswajać sobie, magazynować i przetwarzać informacje. (...) Poznanie można traktować jako proes nabywania informacji, rozumowanie zaś jako środek wzbogacania zasobu informacji przez wyprowadzenie nowych informacji z informacji już posiadanych. (...) Podobnie komunikację można traktować jako środek przekazywania informacji posiadanych przez jedną osobę innej osobie.” K. Devlin, Żegnaj Kartezjuszu, Warszawa 1999, ss. 317-318 . Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 4. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Problematyka teoriopoznawcza - perspektywa informacyjna Podobnie jak Devlin, o perpektywie informacynej wyraża się Dretske: Jeśli ma być nawiązany jakikolwiek kontakt między filozofią i całym bogactwem istotnego materiału w naukach kognitywnych, to muszą być zbudowane pewne mosty, przynajmniej na poziomie terminologii, między filozoficznym ujęciem wiedzy, przekonań i percepcji a tymi z nauk, które zajmują się tymi samymi aspektami życia umysłowego. Dlatego, wg Dretskego, centralnym pojęciem wokół którego należy budować całą filozofię poznania, jest pojęcie informacji. F. Dretske, Knowledge and Information, MIT Press 1981, s. viii. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 5. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Problematyka teoriopoznawcza - perspektywa informacyjna W dotąd omawianych teoriach mieliśmy do czynienia z koncepcją informacji jako czynnika wiedzotwórczego. Próby podania miary informatywności były jednocześnie próbami podania miary nadwyżki wiedzy, która może być uzyskana dzięki informacji, albo przynajmniej, bardziej ogólnie, miary bliżej nieokreślonej korzyści, którą możemy dzięki informacji odnieść. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 6. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji informacji jest doskonałą egzemplifikacją ujęcia szczególnego problemu teoriopoznawczego z perspektywy teorio-informacyjnej. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 7. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Ogólny problem relewancji poznawczej postawiony jest (w koncepcji Floridiego) jako problem relewancji informacji w ujęciu „subiektywistycznym”: czy w ogóle, a jeśli tak, to w jakim stopniu, określona informacja może być podstawą rozwoju wiedzy o świecie, podstawą wyborów, skutecznych działań, procesów decyzyjnych. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 8. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólne warunki adekwatności definicji relewancji Odpowiedni opis relewancji spełnić będzie musiał cały szereg warunków: mimo całej złożoności zjawiska i wieloznaczności pojęcia “relewancji”, należy założyć, że możliwe jest jego systematyczne opisanie, Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 9. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólne warunki adekwatności definicji relewancji Odpowiedni opis relewancji spełnić będzie musiał cały szereg warunków: mimo całej złożoności zjawiska i wieloznaczności pojęcia “relewancji”, należy założyć, że możliwe jest jego systematyczne opisanie, opis nie może ograniczać się do opisu jednej wybranej formy aktywności poznawczej, Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 10. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólne warunki adekwatności definicji relewancji Odpowiedni opis relewancji spełnić będzie musiał cały szereg warunków: mimo całej złożoności zjawiska i wieloznaczności pojęcia “relewancji”, należy założyć, że możliwe jest jego systematyczne opisanie, opis nie może ograniczać się do opisu jednej wybranej formy aktywności poznawczej, będzie uwzględniał subiektywne potrzeby i dyspozycje agenta, Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 11. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólne warunki adekwatności definicji relewancji Odpowiedni opis relewancji spełnić będzie musiał cały szereg warunków: mimo całej złożoności zjawiska i wieloznaczności pojęcia “relewancji”, należy założyć, że możliwe jest jego systematyczne opisanie, opis nie może ograniczać się do opisu jednej wybranej formy aktywności poznawczej, będzie uwzględniał subiektywne potrzeby i dyspozycje agenta, będzie dopuszczał stopniowalność, Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 12. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólne warunki adekwatności definicji relewancji Odpowiedni opis relewancji spełnić będzie musiał cały szereg warunków: mimo całej złożoności zjawiska i wieloznaczności pojęcia “relewancji”, należy założyć, że możliwe jest jego systematyczne opisanie, opis nie może ograniczać się do opisu jednej wybranej formy aktywności poznawczej, będzie uwzględniał subiektywne potrzeby i dyspozycje agenta, będzie dopuszczał stopniowalność, a przede wszystkim będzie wyjaśniał wiedzotwórczy aspekt informacji (ujęcie L. Floridiego i F. Dretskego). Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 13. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Ogólny problem relewancji w LIS Z tego, że własności systemowe nie determinują wartości dokumentu dla odbiorcy w literaturze IR zdawano sobie sprawę mniej więcej od lat 70-tych ub. wieku. Problem relewancji w LIS jest współcześnie stawiany jako problem satysfakcji użytkownika systemu informacyjno-wyszukiwawczego: co konstytuuje satysfakcję odbiorcy i jak tą satysfakcję systematycznie opisać? Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 14. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Ogólny problem relewancji w LIS Z tego, że własności systemowe nie determinują wartości dokumentu dla odbiorcy w literaturze IR zdawano sobie sprawę mniej więcej od lat 70-tych ub. wieku. Problem relewancji w LIS jest współcześnie stawiany jako problem satysfakcji użytkownika systemu informacyjno-wyszukiwawczego: co konstytuuje satysfakcję odbiorcy i jak tą satysfakcję systematycznie opisać? Np. Abraham Bookstein zwracając uwagę na fakt, że własności systemu nie determinują jednoznacznie reakcji odbiorcy na dostarczany przez system dokument, zaproponował zdefiniowanie relewancji właśnie w kategoriach satysfakcji odbiorcy z produktu wyjściowego danego systemu informacyjno-wyszukiwawczego. (Abraham Bookstein, Relevance, w: „Journal of the American Society for Information Science”, 30 (5), 269). Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 15. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Problem relewancji w IR - przykłady definicji W literaturze z dziedziny IR problem relewancji jest ujmowany raczej od strony systemu informacyjno-wyszukiwawczego (pełnokrwista postać odbiorcy tam nie występuje): jest to problem adekwatności odpowiedzi systemu do pytania zadanego w ramach danego systemu (w języku danego systemu). Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 16. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Problem relewancji w IR - przykłady definicji W literaturze z dziedziny IR problem relewancji jest ujmowany raczej od strony systemu informacyjno-wyszukiwawczego (pełnokrwista postać odbiorcy tam nie występuje): jest to problem adekwatności odpowiedzi systemu do pytania zadanego w ramach danego systemu (w języku danego systemu). Które dokumenty obejmowane przez dany system informacyjno-wyszukiwawczy odpowiadają bardziej lub mniej zapotrzebowaniu użytkownika wyrażonemu w języku tego systemu. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 17. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Problem relewancji w IR - przykłady definicji Przykład (dość prosty) definicji relewancji w IR: r: DxQ→R − D = d1 , d2 , d3 ... dn – zbiór dokumentów Q = q1 , q2 , q3 ... qn – zbiór możliwych pytań R = zbiór wartości, np. 0, 1. za: Reginald Ferber, Information Retrieval. Suchmodelle und Data-Mining Verfahren fuer Textsammlungen und das Web, Heidelberg 2003, s. 86. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 18. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Problem relewancji w IR - przykłady definicji Uwagi: W powyższym przykładzie mamy tylko alternatywę: dokument di będzie należał do zbioru dokumentów relewantnych do zapytania albo nie. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 19. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Problem relewancji w IR - przykłady definicji Uwagi: W powyższym przykładzie mamy tylko alternatywę: dokument di będzie należał do zbioru dokumentów relewantnych do zapytania albo nie. W tej definicji nie dopuszczamy wpływu innych dokumentów (np. cytowań, linkowań itp.) do oceny relewancji. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 20. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Problem relewancji w IR - przykłady definicji Ta definicja pozwala jednak na sformułowanie służących ewaluacji systemów wyszukiwawczych definicji pojęć precyzji (Precision) i dokładności (Recall): Precyzja oznacza udział relewantnych dokumentów w całym zbiorze wybranych. Dokładność oznacza udział odnalezionych relewantnych dokumentów w całym zbiorze dokumentów relewantnych. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 21. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Problem relewancji w IR - przykłady definicji Ta definicja pozwala jednak na sformułowanie służących ewaluacji systemów wyszukiwawczych definicji pojęć precyzji (Precision) i dokładności (Recall): Precyzja oznacza udział relewantnych dokumentów w całym zbiorze wybranych. Dokładność oznacza udział odnalezionych relewantnych dokumentów w całym zbiorze dokumentów relewantnych. Optymalna jest oczywiście taka sytuacja, gdy mamy pełny zbiór relewantnych dokumentów i tylko takich. Obie z tych miar mogą przyjmować wartości z przedziału (0, 1). Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 22. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Problem relewancji w IR - przykłady definicji Ta definicja pozwala jednak na sformułowanie służących ewaluacji systemów wyszukiwawczych definicji pojęć precyzji (Precision) i dokładności (Recall): Precyzja oznacza udział relewantnych dokumentów w całym zbiorze wybranych. Dokładność oznacza udział odnalezionych relewantnych dokumentów w całym zbiorze dokumentów relewantnych. Optymalna jest oczywiście taka sytuacja, gdy mamy pełny zbiór relewantnych dokumentów i tylko takich. Obie z tych miar mogą przyjmować wartości z przedziału (0, 1). Polecam interesujący wykład Daniela Tunkelanga dotyczący problemu relewancji w IR (z serii googletechtalks na youtube.com): http://www.youtube.com/watch?v=4LZNqV4qZR0 Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 23. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Strategie ustalania rankingu dokumentów Ogólnie rzecz biorąc strategie ustalania hierarchii dokumentów jako wyniku wyszukiwania w dowolnym systemie informacyjno-wyszukiwawczym można podzielić na: centralnie zarządzane, dopuszczające ingerencję ludzi, w pełni zautomatyzowane, oparte na różnych indeksach oraz innych czynnikach pozwalających na oszacowanie wartości wyniku wyszukiwania (indeksy, logiczna struktura dokumentu, związki z innymi dokumentami). Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 24. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Strategie ustalania rankingu dokumentów Wady i zalety obu rodzajów systemów są odmienne i zależne od przyjętych zasad postępowania, wielkości zbioru itp. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 25. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Strategie ustalania rankingu dokumentów Wady i zalety obu rodzajów systemów są odmienne i zależne od przyjętych zasad postępowania, wielkości zbioru itp. Rysunek: Przykład wyjątkowego elektronicznego katalogu - Ossolineum. Trudno uznać ten system wyszukiwawczy za udane przeniesienie katalogu do wersji elektronicznej. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 26. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Strategie ustalania rankingu dokumentów Systemy mieszane (przykłady): systemy oparte na ocenach użytkowników lub ewaluacji wyników przez ekspertów; dopuszczające ingerencję “ręczną” wyszukiwarki zautomatyzowane (np. Google). Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 27. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Algorytm Google - podstawowe zasady Google jest w Polsce najbardziej popularną wyszukiwarką internetową. Podstawowymi deklarowanymi ideami leżącymi u podstaw ustalania rankingu wyników są: 1 Najlepsze lokalnie wyniki, które są dostępne dla całego świata. 2 Prosty interfejs. 3 Pełna automatyzacja. Ostatni warunek jest uzasadniony przekonaniem, że subiektywny osąd jest zawsze obarczony indywidualnymi preferencjami. “Ręczne” interwencje podejmowane są w przypadku złamania zasad Google odnośnie np. pornografii dziecięcej, stron zawierających wirusy (w Polsce ingerencja na większą skalę miała miejsce niedawno w odniesieniu do porównywarek cenowych). Por. http://googleblog.blogspot.com/2008/07/introduction-to-googleranking.html Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 28. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Algorytm Google - wersja historyczna-uproszczona Słynny PageRank Google jest oparty na analizie struktury sieci. Podstawowa historyczna wersja wyglądała mniej więcej tak: Zakładamy, że witryna internetowa A jest linkowana przez strony T1 , ..., Tn . Przyjmujemy stały parametr d - współczynnik tłumienia (dumping factor ) = 0,85. C(x) - ilość linków wychodzących ze strony x. PR(A) = (1 − d) + d(PR(T 1)/C (T 1) + ... + PR(Tn)/C (Tn)) Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 29. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Algorytm Google - wersja historyczna-uproszczona Słynny PageRank Google jest oparty na analizie struktury sieci. Podstawowa historyczna wersja wyglądała mniej więcej tak: Zakładamy, że witryna internetowa A jest linkowana przez strony T1 , ..., Tn . Przyjmujemy stały parametr d - współczynnik tłumienia (dumping factor ) = 0,85. C(x) - ilość linków wychodzących ze strony x. PR(A) = (1 − d) + d(PR(T 1)/C (T 1) + ... + PR(Tn)/C (Tn)) Zabawna ilustracja zmian algorytmu Google: http://www.outrider.dk/Google-Algorithm-Changes-1998-2012 Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 30. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Algorytm Google - wersja historyczna-uproszczona Naturalnie strukturalna analiza pozwala tylko na poprawienie jakości hierarchii dokumentów, nie służy jednak jako podstawa ich wyboru z całego zbioru możliwości. Ta część zadania (właściwie logicznie pierwsza) jest oparta na analizie zawartości treściowej - tzn. różnego typu indeksów charakteryzujących zawartość dokumentów. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 31. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Ogólny problem relewancji w LIS Problem relewancji w IR Strategie ustalania rankingu dokumentów Podsumowanie W literaturze IR i LIS rzadko dąży się do sformułowania uogólnień odnośnie wszelkiego rodzaju aktywności poznawczej. Raczej korzysta się z analiz epistemologicznych i psychologicznych (i naturalnie także logicznych) do szczegółowego opisu sytuacji poszukiwania informacji i do budowy sztucznych systemów informacyjno-wyszukiwawczych. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 32. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Teoria informacji L. Floridiego Teoria informacji i teoria relewancji L. Floridiego. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 33. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Definicja informacji semantycznej Relewantna może być informacja w sensie semantycznym. Podstawą teoretyczną koncepcji relewancji jest teoria informacji semantycznej, w ramach której: pojęcie informacji semantycznej nie pozostaje niezdefiniowane, definicja informacji semantycznej zawiera warunek prawdziwości fałszywa informacja nie jest informacją. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 34. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Definicja informacji semantycznej Informacja musi być prawdziwa ze względu na wiedzotwórczy aspekt informacji: Informacja jest czymś służącym rozwojowi wiedzy a jeśli wiedza wymaga prawdziwości, to informacja także jej wymaga. Fred Dretske, Knowledge and the Flow of Information, CSLI Publications 1999, s. 45. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 35. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Definicja informacji semantycznej Wprowadzenie warunku prawdziwości do definicji informacji semantycznej skutkuje podziałem agentów na: semantycznie zdolnych oraz Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 36. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Definicja informacji semantycznej Wprowadzenie warunku prawdziwości do definicji informacji semantycznej skutkuje podziałem agentów na: semantycznie zdolnych oraz operujących wyłącznie niezinterpretowanymi danymi (niezdolnymi do oceny odniesienia informacji). Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 37. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Zasada pomiaru informatywności Zdanie opisuje pewną sytuację. Im większa ilość dopuszczonych alternatywnych sytuacji względem sytuacji, o której informację niesie sygnał, tym mniejsza informatywność a większa semantyczna niepewność. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 38. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Teoria informacji na bazie semantyki sytuacyjnej Wartość informacji semantycznej niesionej przez σ(γ(σ)) jest określona w teorii Floridiego przez pole powierzchni między przebiegiem funkcji ι(σ) w przedziale wyznaczonym przez wskaźnik θ(σ) - czyli stopień potwierdzenia formuły przez sytuację) a osią x: θ γ(σ) = ι(σ)dx 0 Im większe wyznaczone pole przez przebieg funkcji ι(σ), tym większa niepewność. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 39. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Teoria informacji na bazie semantyki sytuacyjnej Rysunek: Wartość informacyjna dla czynnika θ(σ) = 0,25. Ilustracja za: L. Floridi, Semantic Conceptions of Information, w: Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/information-semantic/ Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 40. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Zasada pomiaru informatywności Miara informatywności jest w teorii Floridiego związana z większą bądź mniejszą precyzją w opisie określonej sytuacji: im większa ilość dopuszczonych alternatywnych sytuacji względem sytuacji, o której informację niesie sygnał, tym mniejsza informatywność przekazu. Wskaźnik oznaczający stopień potwierdzenia danej formuły osiąga w przypadku tautologii wartość maksymalną: 1 – dowolna sytuacja jest bowiem jej potwierdzeniem. W przypadku sytuacji dokładnie odpowiadających treści formuły, wskaźnik ten ma wartość 0: żadna inna sytuacja nie jest wtedy odniesieniem treści formuły. Informatywność formuły jest zatem tym większa im mniej sytuacji może ją potwierdzać. Stopień informatywności Floridi oblicza jako dopełnienie do wartości maksymalnej 1. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 41. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Systemowe i subiektywistyczne określenie relewancji W koncepcji relewancji Floridiego pojawia się znany z IR i LIS podział na teorię relewancji zorientowaną na system (S-teorie) lub na dyspozycje agenta (A-teorie). Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 42. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji S-teoria W S-teoriach stopień relewancji mierzy się niezależnie od potrzeb agenta. Przykład (sformułowany już wyżej): r: DxQ→R − D = d1 , d2 , d3 ... dn – zbiór dokumentów Q = q1 , q2 , q3 ... qn – zbiór możliwych pytań R = zbiór wartości, np. 0, 1. za: Reginald Ferber, Information Retrieval. Suchmodelle und Data-Mining Verfahren fuer Textsammlungen und das Web, Heidelberg 2003, s. 86. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 43. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Analiza relewancji w kontekście dyspozycji agenta Własności systemu nie determinują jednoznacznie reakcji odbiorcy na dostarczany przez system dokument: Ta sama informacja dla dwóch różnych agentów może być mniej lub bardziej relewantna. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 44. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Analiza relewancji w kontekście dyspozycji agenta Własności systemu nie determinują jednoznacznie reakcji odbiorcy na dostarczany przez system dokument: Ta sama informacja dla dwóch różnych agentów może być mniej lub bardziej relewantna. Ta sama informacja dla tego samego agenta może być w różnych okolicznościach bardziej lub mniej relewantna. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 45. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Analiza relewancji w kontekście dyspozycji agenta Własności systemu nie determinują jednoznacznie reakcji odbiorcy na dostarczany przez system dokument: Ta sama informacja dla dwóch różnych agentów może być mniej lub bardziej relewantna. Ta sama informacja dla tego samego agenta może być w różnych okolicznościach bardziej lub mniej relewantna. Jednocześnie jednak, jeśli dwóch agentów mających identyczny obraz świata otrzyma tą samą informację, ich obraz świata ulega zmianie. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 46. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Formuła bazowa Opis relewancji poznawczej obejmujący dyspozycje agenta Floridi rozpoczyna od formuły: R (i) ⇔ (Q (a, q, d, c, l) ∧ S (i, q, d, c, l)) Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 47. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Probabilistyczna modyfikacja formuły bazowej W probabilistycznej modyfikacji formuły bazowej zamiast prostej koniunkcji pytania i odpowiedzi mamy iloczyn prawdopodobieństw: postawienia pytania i uzyskania odpowiedzi spełniającej warunek maksymalnej dokładności i precyzji. R (i) = P (Q (a, q, d, c, l)) x P (A (i, q, d, c, l))). Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 48. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Kolejna probabilistyczna modyfikacja formuły bazowej Kolejna modyfikacja pozwala uniknąć trudności związanych z modyfikacją pierwszą: R (i) = P (A (i, q, d, c, l)), gdy P (Q (a, q, d, c, l)) = 1 R (i) = P (I a (i, q, d, c, l ) → Q (a, q, d, c, l)) x P (A (i, q, d, c, − l)), gdy 0 P (Q (a, q, d, c, l)) 1 Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 49. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Ostateczna definicja relewancji Ostateczna wersja formuły pozwalającej określić wartość relewancji informacji: R (i) = P (A (i, q, d, c, lm )), gdy P (Q (a, q, d, c, lm )) = 1 R (i) = P (I a (ni, d, ln ) → Q (a, q, d, c, ln )) x P (A (i, q, d, c, − lm )), gdy 0 P (Q (a, q, d, c, lm )) 1 Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 50. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Własności sformułowanej definicji Informacja ni nie jest w tej formule zależna od zawartości informacyjnej i. Formuła określająca wartość R (i) może zostać przełożona na sieć zależności warunkowych i przedstawiona w sieci Bayesowskiej. Włącza do kwestii relewancji problem etyczny. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 51. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Warunek prawdziwości informacji jeśli analizujemy poznawczą relewancję w kategoriach dążeń poznawczych, oczywistym jest, że dezinformacja nie czyni żadnej [pozytywnej] istotnej różnicy w agenta obrazie świata. Wręcz przeciwnie, jest ona szkodliwa. Bardzo kłopotliwa jest sytuacja, gdy o 13.15 odjeżdża pociąg, o którym powiedziano nam, że odjedzie o 14.25. (...) Luciano Floridi, Understanding Epistemic Relevance, w: Erkenntnis 69/1, s. 84. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 52. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Warunek prawdziwości informacji jeśli analizujemy poznawczą relewancję w kategoriach dążeń poznawczych, oczywistym jest, że dezinformacja nie czyni żadnej [pozytywnej] istotnej różnicy w agenta obrazie świata. Wręcz przeciwnie, jest ona szkodliwa. Bardzo kłopotliwa jest sytuacja, gdy o 13.15 odjeżdża pociąg, o którym powiedziano nam, że odjedzie o 14.25. (...) Luciano Floridi, Understanding Epistemic Relevance, w: Erkenntnis 69/1, s. 84. Wniosek: nie możemy uznać informacji i za relewantną, jeśli informacja i nie jest prawdziwa. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 53. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne S-teorie i A-teorie Formuła bazowa i jej probabilistyczne modyfikacje Ostateczna definicja relewancji Prawdziwość informacji Warunek prawdziwości informacji W przyjętej formule: R (i) = P (I a (ni, d, ln ) → Q (a, q, d, c, ln )) x P (A (i, q, d, c, lm )), − gdy 0 P (Q (a, q, d, c, lm )) 1 warunek prawdziwości wyrażony jest nie wprost: R (i) = 0, gdy P (Q (a, q, d, c, lm ) = 0. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 54. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Krytyka koncepcji Floridiego Krytyka koncepcji Floridiego Każdy organizm, także ameba, ma pewne potrzeby informacyjne, których realizacja umożliwia funkcjonowanie w środowisku naturalnym; dla takich organizmów niektóre informacje są zatem bardziej relewantne, inne mniej. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 55. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Krytyka koncepcji Floridiego Krytyka koncepcji Floridiego Każdy organizm, także ameba, ma pewne potrzeby informacyjne, których realizacja umożliwia funkcjonowanie w środowisku naturalnym; dla takich organizmów niektóre informacje są zatem bardziej relewantne, inne mniej. Brak uzależnienia poziomu R (i) od możliwości dedukcyjnych agenta. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 56. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Krytyka koncepcji Floridiego Krytyka koncepcji Floridiego Każdy organizm, także ameba, ma pewne potrzeby informacyjne, których realizacja umożliwia funkcjonowanie w środowisku naturalnym; dla takich organizmów niektóre informacje są zatem bardziej relewantne, inne mniej. Brak uzależnienia poziomu R (i) od możliwości dedukcyjnych agenta. Koncepcję relewancji poznawczej Floridiego dotyka cała krytyka prawdziwościowo określonej definicji informacji. Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 57. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Krytyka koncepcji Floridiego Krytyka koncepcji Floridiego Czy warunkiem tego, żeby R (i) było większe niż 0 musi być prawdziwość informacji i? Agent może mieć do czynienia ze zdaniami, których prawdziwości nie może skontrolować, ale to nie oznacza, że nie mogą one być dla niego wartościowe poznawczo. Oszacowanie wartości relewancji przed faktem byłoby w tym przypadku możliwe tylko o ile informacja uprzednio byłaby znana, a zatem nie byłoby mowy o informacji o dostępności nowej informacji odnośnie danej dziedziny. Brak precyzyjnie określonych podstaw klasyfikacji agentów na zdolnych do rozumienia znaczeń i operujących wyłącznie na niezinterpretowanych danych (Aaron Sloman, James Fetzer). Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p
  • 58. Problem relewancji poznawczej jako problem relewancji informacji Problem relewancji w Information Retrieval (IR) i naukach o informacji (LIS) Teoria informacji semantycznej L. Floridiego Definicje relewancji poznawczej - L. Floridi Uwagi krytyczne Krytyka koncepcji Floridiego Dziękuję za uwagę i zapraszam do stawiania pytań! Artur Machlarz e-mail: artur.machlarz@uni.opole.pl www: http://www.uni.opole.pl/∼machlarz Artur Machlarz Filozofia Informacji, Wykład VII - Teoria L. Floridiego. Problem relewancji p