1.
Markahan 2
Modyul 2
Mga Paksa
Oras
Pagsibol ng Kamalayang Pilipino
Iba-Ibang Mukha ng Progreso
1. Ang Ideya ng progreso sa Kasalukuyan
2. Pagsuri sa mga Ideya ng progreso sa siglo 19
3. Tatlong mukha ng progreso: Sinibaldo de Mas, Gregorio
Sancianco, at Juan Luna
Pito (7)
Pangkalahatang Ideya
Maraming dahilan ang pag-usbong ng damdaming Pilipino: ang pagkamulat sa mga
kaisipang liberal, paglawak ng pakikipagkalakalan.at pakikitungo sa mga taga-ibang bansa,
pagkamulat ng panggitnang uri ng mamamayan (middle class) at mayayaman sa lipunan, at
patuloy na pagmamalabis ng mga kastilang opisyal. Kung noong una ay hindi matanggap ng
mga Pilipino ang hindi pantay na pagtingin sa ating lahi Nakatulong sa mga Pilipino ang
kanyang mga panukalang batas tulad ng pagpapaunlad sa pagsasaka , industriya ,paglalakbay at
kalakalan . Ang bahagyang kaunlarang naranasan ng mga Pilipino ay nakatulong sa paglinang ng
pampulitikang kamalayan ng bansa.
Noong 1789 , sa pamamagitan ng isang dekreto, bahagyang nabuksan ang Maynila sa
pandaigdigang kalakalan kaya't nagkaroon ng pagkakataon ang mga dayuhan na mag negosyo
sa bansa. Dumagsa ang mga mangangalakal nang ganap na buksan ang Maynila sa kalakalang
pandaigdigan noong 1834. Naging sentro ng pandaigdigang kalakalan ang Iloilo, Sual at
Zamboanga noong 1855, Cebu noong 1860 at Tacloban, Leyte noong 1873. Natutunan ng mga
Pilipino na makisalamuha sa mga dayuhan na nagbigay-daan upang mamulat sila sa mga
bagong ideya na nagpabago sa kanilang pananaw. Sa pasigla ng kalakalan ng Maynila, nahimok
ang halos lahat ng tao sa pakikipagkalakalan. Dahil dito, maraming nakarating sa ibang bansa.
Dito nagsimula ang pag silang ng mga ilustrado sa lipunan. Ang mga ilustrado o enlightened one
ay binubuo ng mga mayayamang negosyante at mangangalakal. Pinag-aral nila ang kanilang
mga anak sa ibang bansa katulad ng Spain upang makapantay sa karapatan ng mga lihitimong
Espanyol , isa sa mga unang Pilipinong nag-aral sa Espanya ay si Gregorio Sancianco at Juan
Luna.

2.
Pagganyak
Illustration by Matt Herring
http://www.economist.com/node/15108593
Note: Maaring palitan ang larawan ayon sa pansariling pananaw ng guro)
Pansinin ang larawan sa itaas.
1. Anu-ano ang mga nakikita ninyo sa larawan? Itala ang inyong mga kasagutan sa loob ng
kahon.
Tao
Mga Gusali
Fuse
Mansanas
Bulaklak
Telebisyon
Ibon
rocketship/eroplano
Mundo
Ahas
Films
Makinarya
2. Sa kabuuan, ano ang ipinahihiwatig ng larawan? (Answers may vary)
Ang larawan ay nagpapakita ng mga pagbabago at pag-unlad.

3.
3. Kung ganito ang ating pagkaunawa sa ideya ng progreso sa kasalukuyang panahon, ano
naman kaya ang naging pagtingin ng mga mamamayan sa salitang progreso noong ika19 na siglo? Alamin natin ang perspektibo nina Sinibaldo de Mas, Gregorio Sancianco at
Juan Luna upang higit nating maunawaan ang konsepto ng progreso noong ika-19 na
siglo.
HISTORICAL FRAMEWORK
Informe sobre el estado de las Filipinas en 1842 (Ulat tungkol sa kalagayan ng Pilipinas noong
1842) sipi ni Sinibaldo de Mas
GAWAIN : Batay sa siping nabasa, isulat ang rekomendasyong nakuha ninyo ayon kay Sinibaldo
de Mas ukol sa progreso?
MGA REKOMENDASYON
TUNGKOL SA
IMPORMASYONG
MAHIHINUHA MULA SA MGA
REKOMENDASYON
Edukasyon
Pamamahala ng Simbahan at
Parokya
Pananamit ng mga Espanyol
at Pilipino
Pagtrato ng mga Pilipino at
Espanyol sa isa’t isa
NOTE: maaring kunin ang kasagutan sa gabay ng guro
Pamprosesong katanungan
1. Ano ang inaasahang epekto ng mga rekomendasyon ni Sinibaldo de Mas?
2. Ano ang pangkalahatang pananaw ni Sinibaldo de Mas tungkol sa progreso?

4.
3. Sa inyong palagay, uunlad ba ang bansa kung sa kasalukuyan ay 3R’s lamang ang
nakamtan niyang kaalaman? Mangatwiran.
Gregorio Sancianco, El Progreso de Filipinas (Ang Progreso sa Pilipinas), 1881.
Gawain . Ano daw? Gamit ang “cause and effect diagram” isulat sa loob ng bawat
kahon ang mga balakid sa pagsulong ng agrikultura na tinutukoy ni Sancianco at sa loob ng bilog
ang mga nagging epekto ng mga hadlang o balakid na ito.
(Note: ang mga kasagutan ay maaring magkaiba-iba )
Mga Balakid (Dahilan)
sa Pagsulong ng
Agrikultura
Epekto ng mga balakid sa
Ekonomiya ng bansa
Maraming restriksyon sa
pagbenta at pagkalat ng
produkto
Wala o kulang ang kalye
o daan mula sa bukid
patungong palengke
Hindi sapat ang halaga
sa palengke upang
mabawi ang puhunan
Hindi makatrabaho ng
masigasig ang mga
magsasaka dahil sa
kawalan ng tulong mula
sa pamahalaan
Mas higit na pahirap ang
naranasan ng mga
Pilipinio

5.
Kasama sa pagtatanim
ang Monopolyo sa
tabako dahil sapilitan ito
Gawain . Ang TALA, Bow! Itala sa loob ng bituin ang mga posibleng solusyon na nabanggit ni
Sancianco upang malutas ang mga suliranin sa ekonomiya ng Pilipinas.
Sagot: Alisin ang mga limitasyon s pangangalakal ng produkto
Gumawa ng daaan mula sa bukid patungong palengke
Itigil ang Monopolyo sa tabako o ayusin ang patakaran ukol dito
PAMPROSESONG KATANUNGAN
Sagutin ang mga katanungang nakapaloob sa talahanayan.
TANONG
SAGOT

6.
1. Ano ang pananaw ni Gregorio Sancianco
ukol sa Progreso? Ipaliwanag.
2. Ano sa inyong palagay kung bakit ganito ang
pananaw ni Sancianco?
3. Sa iyong pananaw, ano ang maaaring
mangyari sa Pilipinas maging sa pamumuhay
ng mga Pilipino kung tutugunan ng Espanya
ang mga hinaing ni Sancianco? Bakit?
Juan Luna
Si Juan Luna ay kilala sa larangan ng pagpipinta. Nilikha niya ang España y Filipinas na
nagpapakita ng matalinhagang paglalarawan sa Spain at Pilipinas noong 1886. Ito ay kilala rin
bilang España Guiando a Filipinas ("Spain Leading the Philippines").
ACTIVITY PHASE
Gawain 1. Kilalanin mo ako. Sa pamamagiitan ng bubble map, maglagay ng mga
mapagkakakilanlan mo kay Juan Luna.
propagandistata
pintor
Mula sa
maykayang
pamilya
Nakapagaral sa
Europa

7.
ANALYSIS PHASE
Gawain . Suri-Larawan. Bigyan kahulugan ang larawan sa pamamagitan ng pagsagot sa mga
katanungan. Isulat ang sagot sa loob ng kahon.

8.
Sino ang kinakatawan ng babae na nasa kaliwa?
Sino ang kinakatawan ng babae na nasa kanan?
Ano ang itinuturo ng babae na nasa kaliwa?
Bakit inaalalayan ng babae sa kaliwa ang babaeng nasa kanan?
Ano ang maaring kahulugan nito?
Ano ang maaring kahulugan ng hagdan?
Ano ang ibig sabihin ng mga bulaklak na nasa hagdan?
Sa pangkalahatan, paano makakamit ang progreso sa punto de bista ni Luna?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Pagpapalalim ng talakayan:

9.
1.
Paano makakamit ang progreso batay sa pananaw nina Sinibaldo de Mas, Gregorio
Sancianco at Juan Luna? ________________________________________________________
____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
2. Bakit ganun ang naging pananaw nina Sinibaldo de Mas, Gregorio Sancianco at Juan Luna
ukol sa progreso?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
ABSTRACTION PHASE
Gawain 3. Pag Isipan Natin. Humanap ng iyong kamag-aral na magiging katuwang sa pagsagot sa
mga tanong. Magsasalitan kayo sa pagtanong at pagsagot. Isulat ito sa graphic organizer at ibahagi sa
klase ang inyong mga sagot.
SAGOT (IKAW)
SAGOT (KAMAG-AARAL)
Masasabi mo bang
nagkaroon ng progreso ang
Pilipinas noong ika-19 na
siglo? Bakit?
Masasabi mo bang nakamit
na ng Pilipinas ang progreso
sa kasalukuyan? Bakit?

10.
APPLICATION PHASE
Gawain 4. May Progreso Ba? Tignan ang mga larawan at sumulat ng pito hanggang
sampung pangungusap na nagpapaliwanag kung ang nakikita ay sapat upang masabing may
progreso na.

11.
KILALA MO BA AKO?
Batay sa mga pahayag kilalanin si Juan Luna.
Larawan ni
Juan Luna
1. Sino si Juan Luna?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. Ano ang patunay na siya ay isang pintor?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

12.
Gawain 1. Kilalanin mo ako. Sa pamamagiitan ng bubble map, maglagay ng mga
mapagkakakilanlan mo kay Juan Luna.