1. 1. Από δύο δροσόφιλες με μακριές πτέρυγες αποκτήθηκαν δροσόφιλες με κοντές πτέ-
ρυγες. Αν το μήκος των πτερύγων ελέγχεται από δύο αλληλόμορφα αυτοσωμικά γονί-
δια, να εξηγήσετε τον μηχανισμό της κληρονομικότητας αυτού του γνωρίσματος.
2. Από γυναίκα με καστανά μαλλιά και άνδρα με ξανθά, του οποίου οι γονείς είχαν
καστα-νά μαλλιά, γεννήθηκε παιδί με ξανθά μαλλιά. να βρείτε τους γονότυπους
των ατόμων και να πραγματοποιήσετε τη διασταύρωση, εάν το γονίδιο που
ελέγχει το χρώμα των μαλλιών είναι αυτοσωμικό.
3. Από τη διασταύρωση δύο φυτών με μακρύ μίσχο, μεταξύ των απογόνων
βρέθηκαν και φυτά με κοντό μίσχο. Ποιοι είναι οι πιθανοί απόγονοι της
διασταύρωσης αυτών των απογόνων με φυτά που έχουν μακρύ μίσχο;
4. Στον άνθρωπο η μυϊκή δυστροφία οφείλεται σε αυτοσωμικό γονίδιο. Δύο γονείς με
μυϊκή δυστροφία αποκτούν ένα παιδί με μυϊκή δυστροφία και ένα φυσιολογικό.
α. Το γονίδιο για τη μυϊκή δυστροφία είναι υπολειπόμενο ή επικρατές;
β. Ποιοι είναι οι γονότυποι των μελών της οικογένειας;
γ. να πραγματοποιήσετε τη διασταύρωση.
5. Με ποιον τρόπο θα ελέγξουμε τον γονότυπο ενός ατόμου που έχει
φαινότυπο (Α); (να θεωρήσετε ότι το αντίστοιχο γονίδιο είναι αυτοσωμικό).
6. Διασταυρώνεται μια αγελάδα με καφέ χρώμα σώματος και μεγάλα κέρατα με
έναν ταύ-ρο που έχει μαύρο χρώμα σώματος και κοντά κέρατα. Ποιοι θα είναι οι
απόγονοι της F1 γενιάς, αν γνωρίζουμε ότι το γονίδιο για το καφέ χρώμα
σώματος και το γονίδιο για τα μεγάλα κέρατα είναι υπολειπόμενα, αυτοσωμικά
και βρίσκονται σε διαφορετικά ζεύ-γη ομόλογων χρωμοσωμάτων;
7. Από τη διασταύρωση μοσχομπίζελων που έχουν λεία και κίτρινα σπέρματα με άλλα
που έχουν ρυτιδωμένα και πράσινα σπέρματα στην F2 γενιά προέκυψαν 256
απόγονοι. Πό-σοι από αυτούς αναμένεται να ανήκουν σε κάθε φαινοτυπική ομάδα;
8. Σε μια ράτσα σκυλιών το μαύρο τρίχωμα επικρατεί του λευκού και το κοντό
τρίχωμα του μακριού τριχώματος. Ένας κτηνίατρος διαθέτει δύο πληθυσμούς
αμιγών ατόμων, ο ένας με μακρύ και λευκό τρίχωμα, ενώ ο άλλος με κοντό και
μαύρο τρίχωμα. Τι θα του προτείνατε να κάνει για να αποκτήσει ομόζυγα άτομα
με μακρύ και μαύρο τρίχωμα, εάν τα γονίδια είναι αυτοσωμικά και ανεξάρτητα;
9. Με ποιον τρόπο θα επιλέξουμε τον γονότυπο ενός ατόμου που έχει φαινότυπο
(ΑΒ); να θεωρήσετε ότι τα αντίστοιχα γονίδια είναι αυτοσωμικά και ανεξάρτητα.
10. Πώς επηρεάζεται η φαινοτυπική αναλογία 9(ΑΒ) : 3(Αβ) : 3(αΒ) : (1αβ) στην
περίπτωση που τα αλληλόμορφα του Β γονιδίου είναι ατελώς επικρατή; να
αιτιολογήσετε την απά-ντησή σας κάνοντας την κατάλληλη διασταύρωση.
11. Είναι δυνατόν από τη διασταύρωση ενός άνδρα ομάδας αίματος Α με γυναίκα
ομάδας αίματος Β να αποκτηθεί παιδί με ομάδα αίματος Ο;
12. Δύο ζευγάρια όπου οι άνδρες έχουν ομάδες αίματος Α και Ο, ενώ οι σύζυγοί τους Α
και ΑΒ αντίστοιχα, γεννούν ταυτόχρονα δυο κοριτσάκια τα οποία λόγω ομοιότητας τα
2. μπερδεύουν. Αν το ένα παιδί έχει Ο και το άλλο Α ομάδα αίματος, μπορείτε να τους
βοηθήσετε να ξεχωρίσουν ποιο παιδί ανήκει σε κάθε ζευγάρι;
13. Σε ένα μαιευτήριο τη νύχτα γεννήθηκαν τέσσερα παιδιά που είχαν ομάδες αίματος Α, Β,
ΑΒ, Ο. Στο πρώτο ζευγάρι οι δύο γονείς ήταν ομάδας αίματος Ο, στο δεύτερο ζευγάρι η
μητέρα ήταν Ο και ο πατέρας Α, στο τρίτο ζευγάρι η μητέρα ήταν Ο και ο πατέρας Β και
στο τέταρτο η μητέρα Β και ο πατέρας Α. Σε ποιο ζευγάρι ανήκει καθένα από τα παιδιά;
14. Ένας άνδρας με βραχυφαλαγγία παντρεύεται μια φυσιολογική γυναίκα. Από
τον γάμο αυτό γεννιούνται δύο παιδιά. να βρείτε:
α. Τους φαινότυπους των απογόνων.
β. Την πιθανότητα εμφάνισης κάθε φαινότυπου.
Γνωρίζουμε ότι η βραχυφαλαγγία οφείλεται στην ετερόζυγη κατάσταση ενός
αυτο-σωμικού, υπολειπόμενου και θνησιγόνου γονιδίου.
15. Στα ποντίκια το χρώμα του τριχώματος καθορίζεται από τρία πολλαπλά
αλληλόμορφα γονίδια, τα Α, α και α΄. η μεταξύ τους σχέση είναι Α > α > α΄. Το
αλληλόμορφο Α σε ομόζυγη κατάσταση είναι θνησιγόνο, ενώ σε ετερόζυγη προκαλεί
καφετί χρώμα τρι-χώματος. Το αλληλόμορφο α οδηγεί σε χρωματισμό που
χαρακτηρίζεται από μια κα-φετιά ζώνη στην άκρη του τριχώματος, ενώ το α΄ σε
ομόζυγη κατάσταση δίνει μαύρο χρώμα. Ποια θα είναι η φαινοτυπική και γονοτυπική
αναλογία των βιώσιμων απογόνων που προκύπτουν από τη διασταύρωση ποντικιών
με καφετί χρώμα, που έχουν όμως διαφορετικό γονότυπο;
16. Στο ακόλουθο γενεαλογικό δένδρο, τα άτομα με χρωματισμένο φόντο πάσχουν
από αλφισμό (κληρονομική ασθένεια που ελέγχεται από αυτοσωμικό και
υπολειπόμενο γο-νίδιο). να βρείτε:
α. Τους γονότυπους των ατόμων.
β. Την πιθανότητα να γεννηθεί φυσιολογικό αγόρι από τη διασταύρωση των
ατόμων ΙΙ2 και ΙΙ3.
3. 17. Ποιο μπορεί να είναι το είδος του γονιδίου που οδηγεί στην κληρονομική ασθένεια (υπο-
λειπόμενο ή επικρατές, αυτοσωμικό ή φυλοσύνδετο) που εμφανίζεται στους δύο από τους
τέσσερις απόγονους του παρακάτω γενεαλογικού δένδρου;
Σημείωση: να μη ληφθεί υπόψη η περίπτωση μετάλλαξης και να μην εξεταστεί η
πε-ρίπτωση του φυλοσύνδετου επικρατούς γονιδίου.
18. να εξηγήσετε αν το ακόλουθο γενεαλογικό δένδρο αναφέρεται στο γονίδιο της:
α. οικογενούς υπερχοληστερολαιμίας,
β. κυστικής ίνωσης, μερικής αχρωματοψίας.
19. Ένα ζευγάρι απέκτησε ένα αγόρι που πάσχει από ομόζυγη β-θαλασσαιμία. η
θεία της συζύγου, δηλαδή η αδελφή του πατέρα της, έπασχε από την ίδια
ασθένεια, όχι όμως και οι γονείς της. Από την πλευρά του συζύγου δεν έπασχαν
ούτε οι γονείς του ούτε τα αδέλφια των γονιών του.
α. να βρείτε τους γονότυπους και τους φαινότυπους των παππούδων, των
παιδιών και του εγγονού.
b. να σχηματίσετε το γενεαλογικό δένδρο.
4. 20. Ο Γιάννης και η Μαρία είναι υγιείς, αλλά ξέρουν ότι είναι φορείς μιας αυτοσωμικής
υπολειπόμενης ασθένειας. Εάν τα πρώτα τρία παιδιά είναι υγιή, ποια είναι η
πιθανότη-τα το τέταρτο παιδί τους να κληρονομήσει την ασθένεια;
21. Από τον γάμο ενός άνδρα με προσκολλημένους λοβούς με μια γυναίκα με
ελεύθερους λοβούς προκύπτει κόρη με προσκολλημένους λοβούς. Ποια είναι η
πιθανότητα το δεύ-τερο παιδί να είναι πάλι κόρη, με ελεύθερους όμως λοβούς;
22. Ο Γιώργος έχει διπλή σειρά βλεφαρίδων στα μάτια του, χαρακτηριστικό που κληρο-
νόμησε από τη μητέρα του. Ο πατέρας της μητέρας του είναι ο μοναδικός συγγενής
που εμφανίζει αυτόν τον χαρακτήρα. Ο Γιώργος παντρεύτηκε την Ευαγγελία, που
έχει φυσιολογικές βλεφαρίδες. Το πρώτο τους παιδί έχει φυσιολογικές βλεφαρίδες.
α. Ποια είναι η πιθανότητα το επόμενο παιδί τους να εμφανίσει διπλές βλεφαρίδες;
β. να σχεδιάσετε το γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας.
23. Από τον γάμο μιας γυναίκας με γαλανά μάτια με έναν άνδρα με καστανά μάτια
γεννιέ-ται ένα παιδί με γαλανά. Ποια είναι η πιθανότητα:
α. Το δεύτερο παιδί τους να έχει καστανά μάτια;
β. Το τρίτο παιδί τους να είναι αγόρι και να έχει γαλανά μάτια;
Γνωρίζουμε ότι το γονίδιο για τα καστανά μάτια είναι επικρατές και αυτοσωμικό.
24. Ένας άνδρας που πάσχει από PKU παντρεύτηκε φυσιολογική γυναίκα. η μητέρα
της γυναίκας αυτής έπασχε από PKU, ενώ ο πατέρας της ήταν φυσιολογικός. Τα
παιδιά του ζευγαριού θα πάσχουν ή όχι; Δίνεται ότι το γονίδιο για την PKU είναι
αυτοσωμικό και υπολειπόμενο.
25. Σε έναν πληθυσμό η συχνότητα της PKU είναι 1/1.000. Αν πάρουμε τυχαία ένα
άτομο του πληθυσμού αυτού, ποια είναι η πιθανότητα το άτομο αυτό να είναι:
α. Κορίτσι με PKU;
β. Αγόρι με PKU;
γ. Φυσιολογικό αγόρι;
26. Ένας άνδρας κατηγορεί τη γυναίκα του για μοιχεία. Και οι δύο τους έχουν κανονική
ίριδα ματιών, ενώ η κόρη τους πάσχει από κολόβωμα της ίριδας (φυλοσύνδετος υπο-
λειπόμενος χαρακτήρας). Έχει δίκιο ο σύζυγος ή όχι και γιατί;
27. Μια φυσιολογική γυναίκα, που είχε αιμορροφιλικό πατέρα, παντρεύτηκε έναν φυσιο-
λογικό άντρα. Ποιοι είναι οι πιθανοί γονότυποι και φαινότυποι των απογόνων τους;
5. 28. Διασταυρώνεται θηλυκή δροσόφιλα με κόκκινα μάτια με αρσενική που έχει
λευκά μά-τια. Ποιοι είναι οι πιθανοί γονότυποι και φαινότυποι των ατόμων της
F1 γενιάς; Γνωρίζουμε ότι το αλληλόμορφο γονίδιο που καθορίζει το κόκκινο
χρώμα ματιών είναι επικρατές και φυλοσύνδετο.
29. Μια φυσιολογική γυναίκα, της οποίας ο πατέρας έπασχε από μερική αχρωματοψία,
παντρεύεται άνδρα του οποίου η μητέρα έπασχε από μερική αχρωματοψία. Σε ποια
αναλογία οι απόγονοι αυτού του ζευγαριού θα πάσχουν από μερική αχρωματοψία;
30. Μια γυναίκα με κανονική πήξη αίματος, της οποίας ο πατέρας ήταν αιμορροφιλικός,
παντρεύεται έναν φυσιολογικό άντρα και αποκτούν ένα παιδί με αιμορροφιλία.
α. να καθορίσετε τον γονότυπο των γονέων.
β. να βρείτε το φύλο του παιδιού που απέκτησαν.
γ. Ποια η πιθανότητα το δεύτερο παιδί που θα αποκτήσουν να είναι φυσιολογικό;
31. Από τον γάμο γυναίκας, στην οποία εκδηλώθηκε ένα υπολειπόμενο γνώρισμα,
με έναν φυσιολογικό άντρα ως προς το γνώρισμα αυτό γεννήθηκε ένα
φυσιολογικό αγόρι. να εξετάσετε την περίπτωση το υπολειπόμενο γονίδιο που
ελέγχει το γνώρισμα αυτό να βρίσκεται στο Χ φυλετικό χρωμόσωμα.
32. Διασταυρώνουμε καφέ γάτα με μαύρο γάτο και παίρνουμε αρσενικούς
απογόνους με καφέ χρώμα και θηλυκούς που έχουν συγχρόνως καφέ και μαύρες
περιοχές. Αν, όμως, διασταυρώσουμε μαύρη γάτα με καφέ γάτο, τότε παίρνουμε
αρσενικούς απογόνους με μαύρο χρώμα και θηλυκούς που έχουν συγχρόνως
καφέ και μαύρες περιοχές. να εξηγήσετε τα αποτελέσματα.
33. Ποια η αναλογία φύλου που προκύπτει από τη διασταύρωση φυσιολογικού
στελέχους δροσόφιλας με θηλυκό ετερόζυγο ως προς ένα υπολειπόμενο
φυλοσύνδετο και ταυ-τόχρονα θνησιγόνο γονίδιο;
34. Από τη διασταύρωση δροσόφιλων προέκυψαν 68 θηλυκοί και 33 αρσενικοί
απόγονοι. Ποιο πιθανό γεγονός μπορεί να εξηγήσει τον μειωμένο αριθμό των
αρσενικών απογό-νων;
35. Στις δροσόφιλες το γονίδιο α είναι υπολειπόμενο, φυλοσύνδετο και θνησιγόνο.
Εάν διασταυρωθεί θηλυκή και ετερόζυγη για το γονίδιο αυτό δροσόφιλα με
φυσιολογικό αρσενικό άτομο και προκύψουν 210 βιώσιμοι απόγονοι, πόσοι από
αυτούς θα είναι αρσενικοί και πόσοι θηλυκοί;
ΛΥΣ
Η
6. 36. να βρείτε τους γονότυπους των μελών μιας οικογένειας, αν γνωρίζουμε ότι οι
γονείς είναι Α ομάδας αίματος και έχουν φυσιολογική όραση, ενώ το παιδί που
απέκτησαν έχει Ο ομάδα αίματος και πάσχει από μερική αχρωματοψία.
37. Δύο γονείς αποκτούν αγόρι με δρεπανοκυτταρική αναιμία και αιμορροφιλία. Ποια
η πιθανότητα απόκτησης αγοριού και ποια κοριτσιού και με τις δύο κληρονομικές
ασθέ-νειες;
38. Ένας άνδρας με αλφισμό και κανονική πήξη αίματος παντρεύεται μια γυναίκα με
κα-νονικό χρωματισμό και κανονική πήξη αίματος, της οποίας ο πατέρας ήταν
αιμορρο-φιλικός και η μητέρα της με αλφισμό. Ποιοι είναι οι γονότυποι και οι
φαινότυποι των παιδιών που μπορούν να αποκτήσουν, αν λάβουμε υπόψη ότι
το γονίδιο του αλφισμού είναι αυτοσωμικό και υπολειπόμενο;
39. Μια γυναίκα που διακρίνει το κυανό χρώμα αλλά όχι το κόκκινο και το πράσινο πα-
ντρεύεται άνδρα που δεν διακρίνει το κυανό χρώμα, αλλά βλέπει κανονικά το κόκκινο
και το πράσινο. Υπάρχει πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί που να μη διακρίνει το
κυα-νό και ταυτόχρονα το κόκκινο με το πράσινο χρώμα; (Το γονίδιο για τη μερική
αχρω-ματοψία στο κυανό είναι αυτοσωμικό και υπολειπόμενο.)
40. Από γονείς χωρίς αλφισμό και φυσιολογική όραση γεννήθηκε αγόρι με αλφισμό
και μερική αχρωματοψία.
α. να προσδιορίσετε τους γονότυπους των μελών της οικογένειας.
β. να πραγματοποιήσετε τη διασταύρωση.
γ. Ποια πιθανότητα υπάρχει το αγόρι αυτό να αποκτήσει αδελφό με κανονικό
χρω-ματισμό δέρματος και φυσιολογική όραση;
Γνωρίζουμε ότι στον άνθρωπο η έλλειψη μελανίνης (αλφισμός) οφείλεται σε
αυτοσω-μικό και υπολειπόμενο γονίδιο.
41. Δύο θηλυκοί ποντικοί με μαύρο τρίχωμα διασταυρώθηκαν χωριστά με λευκό
ποντικό. Οι απόγονοι της 1ης διασταύρωσης ήταν 12 μαύροι και 11 λευκοί
ποντικοί, ενώ οι από-γονοι της 2ης διασταύρωσης ήταν 15 μαύροι.
α. Ποιοι είναι οι πιθανοί γονότυποι των ποντικών;
β. να γίνουν οι δύο διασταυρώσεις.
42. Από τη διασταύρωση κουνελιών πήραμε απογόνους με τα εξής χρώματα
τριχώματος: 3 με μαύρο τρίχωμα, 3 με λευκό τρίχωμα και 6 με μαύρες και λευκές
ζώνες. Πώς κλη-ρονομείται το χρώμα του τριχώματος στα κουνέλια;
7. 43. Σε ένα είδος φυτού το χρώμα του άνθους μπορεί να είναι λευκό ή κίτρινο. Από τη δια-
σταύρωση φυτών με κίτρινο χρώμα άνθους προέκυψαν 123 φυτά με κίτρινο χρώμα
και 42 φυτά με λευκό χρώμα. Πώς κληρονομείται το γνώρισμα χρώμα άνθους και
ποιοι εί-ναι οι πιθανοί γονότυποι των φυτών της πατρικής γενιάς;
44. Από τη διασταύρωση δύο στελεχών δροσόφιλας προέκυψαν οι εξής απόγονοι:
103 γκρι χρώμα - φυσιολογικές πτέρυγες
99 μαύρο χρώμα - φυσιολογικές πτέρυγες
102 γκρι χρώμα - ατροφικές πτέρυγες
97 μαύρο χρώμα - ατροφικές πτέρυγες
α. Ποιοι είναι οι πιθανοί γονότυποι των γονέων;
β. να πραγματοποιηθούν οι κατάλληλες διασταυρώσεις.
Γνωρίζουμε ότι τα γονίδια για το γκρι χρώμα σώματος και για τις φυσιολογικές
πτέρυ-γες είναι επικρατή, αυτοσωμικά και ανεξάρτητα.
45. Από τη διασταύρωση ενός στελέχους φασολιάς με μεγάλα και καφέ σπέρματα
με άλ-λο που παρουσίαζε μικρά και λευκά σπέρματα πήραμε: 80 φυτά με μεγάλα
και καφέ σπέρματα και 76 φυτά με μικρά και καφέ σπέρματα. Δύο από τους 76
απογόνους, από μεταξύ τους διασταύρωση, έδωσαν: 240 φυτά με μικρά και καφέ
σπέρματα και 81 φυ-τά με μικρά και λευκά σπέρματα.
να εξηγήσετε τα αποτελέσματα, αν γνωρίζετε ότι τα γονίδια για τα δύο
χαρακτηριστι-κά είναι αυτοσωμικά και ανεξάρτητα, ενώ το γονίδιο για τα μεγάλα
σπέρματα επικρα-τές.
46. Από τη διασταύρωση θηλυκής δροσόφιλας, με γκρι χρώμα σώματος και
φυσιολογικές πτέρυγες, με αρσενικό άτομο με καφέ χρώμα και ατροφικές
πτέρυγες, όλα τα άτομα της F1 γενιάς έχουν γκρι χρώμα σώματος και
φυσιολογικές πτέρυγες. Από τη διασταύ-ρωση δύο ατόμων της F1 προέκυψαν:
119 (♀) με γκρι χρώμα και φυσιολογικές πτέρυγες
62 (♂) με γκρι χρώμα και φυσιολογικές πτέρυγες
60 (♂) με καφέ χρώμα και φυσιολογικές πτέρυγες
39 (♀) με γκρι χρώμα και ατροφικές πτέρυγες 21
(♂) με γκρι χρώμα και ατροφικές πτέρυγες
22 (♂) με καφέ χρώμα και ατροφικές πτέρυγες
να εξηγήσετε τα αποτελέσματα, χωρίς να πραγματοποιήσετε τις αντίστοιχες
διασταυ-ρώσεις.
ΛΥΣ
Η
8. 47. Από τη διασταύρωση δύο στελεχών του φυτού Antirhinum προέκυψαν οι εξής
απόγονοι: 110 με λευκά άνθη και μεγάλα φύλλα 98 με λευκά άνθη και μικρά
φύλλα
199 με ροζ άνθη και μεγάλα φύλλα
205 με ροζ άνθη και μικρά φύλλα
102 με κόκκινα άνθη και μεγάλα φύλλα
101 με κόκκινα άνθη και μικρά φύλλα
α. να βρείτε τους γονότυπους των δύο στελεχών της πατρικής γενιάς.
β. να πραγματοποιήσετε τη διασταύρωση, αν γνωρίζετε ότι το γονίδιο για τα
μεγά-λα φυτά είναι επικρατές.
5. Από τη διασταύρωση ενός εντόμου του είδους Drosophila melanogaster
με κανονικές πτέρυγες με έντομο του ίδιου είδους που είχε ατροφικές
πτέρυγες προέκυψαν αποκλειστικά άτομα με κανονικές πτέρυγες. Τα
άτομα αυτά διασταυρώθηκαν μεταξύ τους και στην επόμενη γενιά
προέκυψαν 302 άτομα με κανονικές πτέρυγες και 98 με ατροφικές. Να
παραστήσετε τη διασταύρωση και να εξηγήσετε πώς είναι δυνατό από τα
άτομα της τελευταίας γενιάς να απομονωθούν άτομα ομόζυγα για το
επικρατές αλληλόμορφο.
β. Το μεγάλο ύψος στο φυτό της ντομάτας καθορίζεται από επικρατές
γονίδιο και το χαμηλό από υπολειπόμενο αλληλόμορφο γονίδιο. Ο
τριχωτός βλαστός καθορίζεται από επικρατές γονίδιο και ο λείος από
υπολειπόμενο. Τα ζεύγη γονιδίων βρίσκονται σε διαφορετικά
χρωμοσώματα. Από την αυτογονιμοποίηση ενός φυτού ετερόζυγου και
για τις δύο ιδιότητες προκύπτουν 512 φυτά.
Α. Πόσοι διαφορετικοί φαινότυποι και πόσοι διαφορετικοί γονότυποι
υπάρχουν στη νέα γενιά;
Β. Με βάση τους νόμους του Mendel πόσα φυτά θα έχουν μεγάλο ύψος
και λείο βλαστό;
Γ. Με ποιες διασταυρώσεις είναι δυνατή η απομόνωση από τα άτομα
της F2 γενιάς αμιγών φυτών με μεγάλο ύψος και λείο βλαστό;
9. Στα βοοειδή, τα φυσιολογικά πόδια που ελέγχονται από τον γονότυπο
DD, τα κοντά πόδια από τον γονότυπο Dd ενώ ο γονότυπος dd είναι
θνησιγόνος και δίνει μοσχάρια παραμορφωμένα που χαρακτηρίζονται ως
«Μπουλντόγκ». Η παρουσία κεράτων στα βοοειδή ελέγχεται από το
υπολειπόμενο γονίδιο p ενώ η απουσία από το αλληλόμορφό του
επικρατές P. Αν διασταυρώσουμε ετερόζυγο ταύρο (DdPp) με αγελάδα
του ίδιου γονοτύπου, ποιες φαινοτυπικές αναλογίες θα αναμένουμε
στους ώριμους απογόνους τους;
9. 15. Στα κουνέλια το τραχύ τρίχωμα επικρατεί του λείου και το μαύρο του
λευκού. Από διασταύρωση δύο κουνελιών πήραμε:
Θηλυκά άτομα
14 με τραχύ τρίχωμα και
μαύρο χρώμα
13 με τραχύ τρίχωμα και
λευκό χρώμα
4 με λείο τρίχωμα και μαύρο
χρώμα
4 με λείο τρίχωμα και
λευκό χρώμα
Αρσενικά άτομα
16 με τραχύ τρίχωμα και
μαύρο χρώμα
12 με τραχύ τρίχωμα και
λευκό χρώμα
6 με λείο τρίχωμα και
μαύρο χρώμα
5 με λείο τρίχωμα και λευκό
χρώμα
Να εξηγήσετε τα αποτελέσματα.
β. Από τη διασταύρωση μίας θηλυκής δροσόφιλας με κόκκινα μάτια με
αρσενική που επίσης έχει κόκκινα μάτια (1η διασταύρωση) γεννιούνται
θηλυκά άτομα με κόκκινα μάτια και αρσενικά με κόκκινα και λευκά μάτια
σε αναλογία 1:1. Από τη διασταύρωση του ίδιου θηλυκού με άλλο
αρσενικό (2η διασταύρωση) προκύπτουν άτομα με λευκά και κόκκινα
μάτια σε αναλογία 1:1.
Α. Να προσδιορίσετε τον τύπο κληρονομικότητας της ιδιότητας.
Β. Να παραστήσετε την 1η διασταύρωση.
Γ. Να προσδιορίσετε το φαινότυπο και το γονότυπο του αρσενικού
ατόμου της 2ης διασταύρωσης.
10. Δίνεται ότι τα θηλυκά άτομα δροσόφιλας έχουν δύο Χ φυλετικά
χρωμοσώματα και τα αρσενικά ένα Χ και ένα Y.
18. Από το γάμο μιας φυσιολογικής γυναίκας με φυσιολογικό άνδρα
γεννήθηκαν 1 κορίτσι φυσιολογικό, 1 αγόρι φυσιολογικό και 1 αγόρι που
πάσχει. Το φυσιολογικό κορίτσι παντρεύεται άνδρα φυσιολογικό και
αποκτούν 1 κορίτσι που πάσχει και 1 αγόρι που πάσχει. Το φυσιολογικό
αγόρι παντρεύεται γυναίκα φυσιολογική και αποκτά 1 κορίτσι
φυσιολογικό και 1 αγόρι που πάσχει. Το αγόρι που πάσχει και προέρχεται
από το πρώτο γάμο, παντρεύεται γυναίκα κανονική και αποκτούν 1
κορίτσι φυσιολογικό και 1 αγόρι που πάσχει. Να γίνει το γενεαλογικό
δέντρο και να εξετασθεί αν η απεικονιζόμενη ιδιότητα οφείλεται σε:
Α. Επικρατές
φυλοσύνδετο γονίδιο
Β. Υπολειπόμενο
φυλοσύνδετο Γ.
Επικρατές αυτοσωμικό
. Υπολειπόμενο αυτοσωμικό
19. Στα παρακάτω γενεαλογικά δέντρα απεικονίζονται τα μέλη της ίδιας
οικογένειας, ενώ σε αυτά έχουν σημειωθεί τα άτομα, τα οποία
εμφανίζουν γραμμή τριχοφυϊας με κορυφή και προσκολλημένους
λοβούς αντίστοιχα.
11. Α. Να σημειώσετε τους γονοτύπους των ατόμων της οικογένειας.
β. Ποια είναι η πιθανότητα για το άτομο (10) να μην εμφανίζει κανένα από
τα δύο προαναφερόμενα χαρακτηριστικά; Γ. Ποια είναι η πιθανότητα το
επόμενο παιδί των γονέων (6) και (7) να έχει γραμμή
τριχοφυϊας με κορυφή και ελεύθερους λοβούς αυτιών;
Στα παρακάτω γενεαλογικά δένδρα μελετάται ο τρόπος κληρονόμησης της ίδιας
ασθένειας σε δύο διαφορετικές οικογένειες Α και Β.
Α. Με βάση τα παραπάνω γενεαλογικά δέντρα να βρείτε τον τύπο
κληρονομικότητας της ασθένειας αυτής (να μη ληφθεί υπόψη η περίπτωση
μετάλλαξης).
Β. Να γράψετε τους πιθανούς γονοτύπους όλων των ατόμων που
απεικονίζονται στα γενεαλογικά δένδρα των οικογενειών Α και Β.
Γ. Να υπολογίσετε την πιθανότητα να γεννηθεί αγόρι με την ασθένεια αυτή
από το γάμο του ατόμου ΙΙΙ2 της οικογένειας Α με το άτομο ΙΙΙ1 της
οικογένειας Β.
6. Στα ζώα mink, το χρώμα του τριχώματος μπορεί να είναι
γκρίζο, καστανό ή μπλε. Πραγματοποιήθηκαν τυχαίες
διασταυρώσεις μεταξύ των mink και τα αποτελέσματα
εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα:
P γενιά mink Φαινότυποι απογόνων
1. Καστανό x μπλε 100% καστανό
2. Καστανό x καστανό 75% καστανό και 25% γκρίζο
3. Μπλε x μπλε 75% μπλε και 25% γκρίζο
4. Καστανό x γκρίζο 50% καστανό και 50% γκρίζο
5. Καστανό x καστανό 75% καστανό και 25% μπλε
6. Γκρίζο x γκρίζο 100% γκρίζο
12. β. Πως κληρονομείται το χρώμα στα ζώα mink; Να αιτιολογήσετε
την απάντησή σας. β. Ποιοι πιθανοί γονότυποι αντιστοιχούν σε
κάθε φαινότυπο της P γενιάς;
γ. Ποιοι είναι οι γονότυποι και οι φαινότυποι των γονέων από τη διασταύρωση
των οποίων προέκυψαν απόγονοι με φαινοτύπους:
i. 25% μπλε, 50%
καστανό και 25% γκρίζο ii.
50% καστανό και 50%
μπλε
Δίνεται ότι τα αλληλόμορφα του γονιδίου που ελέγχουν το χρώμα στα
mink βρίσκονται σε αυτοσωμικό χρωμόσωμα. Επίσης δεν έχει συμβεί
μετάλλαξη.
10. Η Μαρία που είναι υγιής έχει παντρευτεί τον επίσης υγιή Κώστα και
έχουν αποκτήσει τέσσερα παιδιά από τα οποία το 3ο, η Νεφέλη πάσχει από μία
ασθένεια. Τα άλλα τρία τους παιδιά είναι αγόρια και είναι φυσιολογικά. Η μητέρα
της Μαρίας και ο πατέρας του Κώστα έπασχαν από την ίδια ασθένεια.
α. Να σχεδιάσεις το γενεαλογικό δέντρο.
β. Να προσδιορίσεις τον τύπο κληρονομικότητας της ασθένειας. (Η
περίπτωση επικρατούς φυλοσύνδετου γονιδίου να μη ληφθεί υπόψιν).
γ. Να γράψετε όλους τους γονοτύπους των ατόμων του γενεαλογικού
δέντρου. Να σημειωθούν στο δέντρο τα άτομα που είναι φορείς.
δ. Ποια είναι η πιθανότητα ο Κώστας και η Μαρία να αποκτήσουν αγόρι με την
ασθένεια;
ε. Ποια είναι η πιθανότητα η Νεφέλη να αποκτήσει παιδί με την ασθένεια αν ο
σύζυγός της είναι φυσιολογικός;
11. Άνδρας που πάσχει από φαινυλοκετονουρία και συνθέτει φυσιολογική
ποσότητα μελανίνης αποκτά απογόνους με γυναίκα αλφική η οποία όμως
μπορεί να μετατρέπει τη φαινυλαλανίνη σε τυροσίνη.
α. Να βρείτε τους πιθανούς φαινοτύπους και γονοτύπους των παιδιών.
Δίνεται ότι: Τα γονίδια που ελέγχουν τον αλφισμό και τη φαινυλοκετονουρία
βρίσκονται σε διαφορετικά ζεύγη χρωμοσωμάτων.
17. Μία φυσιολογική γυναίκα παντρεύεται έναν άνδρα και αποκτούν δύο
παιδιά, το Θανάση και τη Μιράντα. Ο Θανάσης παρουσιάζει οικογενή
υπερχοληστεριναιμία και β-θαλασσαιμία, ενώ η Μιράντα δεν εμφανίζει καμία
από τις δύο ασθένειες.
Να γράψετε τους πιθανούς γονοτύπους των γονέων και των παιδιών και να
δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Αν το συγκεκριμένο ζευγάρι αποκτήσει και 3ο παιδί, να προσδιορίσετε την
πιθανότητα να πάσχει μόνο από υπερχοληστεριναιμία, χωρίς να ληφθεί
υπόψη η β-θαλασσαιμία.
18. Δύο γονείς με ομάδα αίματος Α που πάσχουν από μία μορφή νανισμού (ο
νανισμός είναι μορφή αχονδροπλασίας και οφείλεται σε αυτοσωμικό γονίδιο) έχουν
φυσιολογικό παιδί με ομάδα αίματος
α.
13. Ποια είναι η πιθανότητα το επόμενο παιδί της οικογένειας να πάσχει από
νανισμό και να έχει ομάδα αίματος Α; Δίνεται ότι:Τα γονίδια που ελέγχουν τις
δύο ιδιότητες βρίσκονται σε διαφορετικά ζεύγη χρωμοσωμάτων.
β. Διασταυρώνουμε δροσόφιλες με ανεστραμμένα φτερά και παίρνουμε τις
ακόλουθες αναλογίες απογόνων:
Γ. θηλυκά με ανεστραμμένα φτερά
19. αρσενικά με κανονικά φτερά
Α. θηλυκά με κανονικά φτερά και
20. αρσενικά με ανεστραμμένα φτερά.
Να εξηγήσετε πως κληρονομείται ο τύπος των φτερών κάνοντας και την κατάλληλη
διασταύρωση.
β. Ο Γρηγόρης και η Μαρίνα παιδιά δύο αδελφών της Ασημίνας και της
Αναστασίας αντίστοιχα, παντρεύτηκαν και απέκτησαν 4 παιδιά. Την
Παρασκευή, το Χάρη και το Σωτήρη που είναι διζυγωτικοί δίδυμοι, και την
Ελίνα. Ο πατέρας της Ασημίνας και της Αναστασίας ήταν αιμορροφιλικός, η
μητέρα τους φυσιολογικοί και οι σύζυγοί τους, φυσιολογικοί. Από τα παιδιά η
Παρασκευή και ο Χάρης πάσχουν από αιμορροφιλία.
α. Να φτιάξετε το γενεαλογικό δέντρο στο οποίο θα χρησιμοποιήσετε τα
κατάλληλα σύμβολα για την περιγραφή της οικογένειας.
β. Να βρείτε τους φαινοτύπους και τους γονοτύπους των μελών αυτής της
οικογένειας.
Α. Σε ένα είδος ζώου το χρώμα του τριχώματος μπορεί να είναι κίτρινο, μαύρο,
ή κιτρινόμαυρο ενώ η ουρά μπορεί να είναι ίσια ή να έχει κλίση (στραβή). Με
δεδομένο ότι τα γονίδια βρίσκονται σε ανεξάρτητα χρωμοσώματα να βρείτε τους
γονοτύπους των ζώων που διασταυρώθηκαν, οι συνεχείς διασταυρώσεις των
οποίων έδωσαν τους εξής απογόνους:
20 ζώα με κίτρινο τρίχωμα και ίσια ουρά
45 ζώα με κίτρινο τρίχωμα και
στραβή ουρά 43 ζώα με
κιτρινόμαυρο χρώμα και ίσια
ουρά
80 ζώα με κιτρινόμαυρο
τρίχωμα και στραβή ουρά 21
ζώα με μαύρο τρίχωμα και ίσια
ουρά 38 ζώα με μαύρο τρίχωμα
και στραβή ουρά.
Α. Στην ντομάτα η παρουσία της χρωστικής ανθοκυανίνης οφείλεται στο επικρατές
αλληλόμορφο γονίδιο Α, ενώ η απουσία της χρωστικής στο υπολειπόμενο
αλληλόμορφο α. Επίσης το επικρατές αλληλόμορφο γονίδιο Β καθορίζει την εμφάνιση
χνουδιού ενώ το υπολειπόμενο αλληλόμορφο β ευθύνεται για την απουσία χνουδιού.
Από τη διασταύρωση ελέγχου φυτού με παρουσία ανθοκυανίνης και χνουδιού
προέκυψαν 252 φυτά με παρουσία ανθοκυανίνης και χωρίς χνούδι και
20. φυτά με απουσία ανθοκυανίνης και με χνούδι. Μπορεί το αποτέλεσμα,
να εξηγηθεί με τους νόμους του Μέντελ;
14. α. Δίνεται το παρακάτω γενεαλογικό δέντρο:
I 1 2
; - Οι φαινότυποι των γονέων I1 και I2 είναι άγνωστοι.
- Τα άτομα II2 και II3 είναι ασθενή.
II
1 2 3 4
Να γραφούν οι πιθανοί γονότυποι των γονέων I1 και 12 όταν:
α. Το αλληλόμορφο γονίδιο που προκαλεί την ασθένεια είναι επικρατές. Να
αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
β. Το αλληλόμορφο γονίδιο που δίνει την ασθένεια είναι υπολειπόμενο. Να
αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
