1. GREEN LIFESTYLE
DEZE THEMABIJLAGE WORDT GEPUBLICEERD DOOR MEDIAPLANET EN VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE VAN DE STANDAARD
COVERFOTO:MARCOMERTENS
LEES MEER OP
WWW.GREENLIFESTYLE.BE
Maart 2015
STRIJD VOOR
HET KLIMAAT
FrancescaVanthielen,NicBathazaren9andereVlamingendagen
metvzw Klimaatzaakoverheidvoorderechter
DUURZAAM ONDERNEMEN
Van aardappel tot chips met
minimale milieu-impact
OUTDOOR
Sport en avontuur met
aandacht voor de natuur
E-BIKES
Nieuwe generatie fietsen op
maat van alle leeftijden

2. 2 · WWW.GREENLIFESTYLE.BE
UITDAGING
“Wewetenallemaaldatdewereldnietgoedbezigis.Onze aarde is een
fantastische planeet met bijna onuitputtelijke voorraden.‘Theskyisthe
limit’wasinde20eeeuwhétmottoominultrasneltempoalleserdoortejagen,maar
geleidelijkaanontdektenwezodatergrenzenzijnaandegroei.Jekandenatuurniet
blijvenuitdagen”,verteltFrankDeboosere,weermanbijEén.
“Jekandenatuur
nietblijvenuitdagen”
N
u mogen we niet té
snel oordelen natuur-
lijk. Olie, gas, steen-
kool, kernenergie,…
Het zijn allemaal
energiebronnen die ons hebben
geholpen om ons welvaartspeil te
verhogen. We leven nu beter en
langer dan ooit tevoren.De kwali-
teit van ons leven is er de voorbije
decennia altijd maar op vooruit-
gegaan.Als er al signalen kwamen
dat de groei nefaste gevolgen had,
konden we dat handig wegmof-
felen. De dodelijke mist die de
Maasvallei nabij Luik teisterde
in december 1930, was een eerste
teken aan de wand, maar toen de
Londense smog in december 1952
voor duizenden doden zorgde,
leerden we om onze schoorstenen
hoger te bouwen zodat het pro-
bleem verdunde en vanzelf over-
waaide.
Industrialisering en
mondialisering
Probleem ‘opgelost’,leek het,maar
de voorbije decennia heeft de
industrialisering en mondialise-
ring onze aardse atmosfeer geen
goed gedaan. Koolstofdioxide kan
je niet verbergen,fijn stof al even-
min.Hetwas kiezen tussen de pest
en de cholera,want de koolstofdi-
oxide warmt het klimaat op. Het
fijne stof vertroebelde de atmo-
sfeer,waardoor er minder zonlicht
de aarde bereikte,wat zorgde voor
een afkoeling. Maar: dat fijne stof
maakt ons wel doodziek. Dat fijn
stof moet dus weg, met als gevolg
dat de klimaatopwarming dus nog
watsnellerverloopt…
Tijd om te handelen
Zo heeft onze ongebreidelde con-
sumptiedrangdevoorbijejarenwel
vaker geleid tot onvoorziene pro-
blemen.Al eeuwenlang voeren we
indeLageLandeneenbitterestrijd
tegen water. We weten wat het is
om het land te verdedigen tegen
de zee en tegen het snel stijgende
water, en toch zijn we volop gaan
wonen in gebieden die oorspron-
kelijk aan het water toebehoorden.
We hebben waterlopen gekanali-
seerd en de bodem gebetonneerd,
maar het water stroomt altijd
stroomafwaarts en dus werden we
vaker geconfronteerd met water-
overlast.
Stilaan wordt het duidelijk dat
er duizenden scheurtjes ontstaan
in ons Westers consumptiemodel.
Dringend tijd dus om te handelen.
Kunnen we de levenskwaliteit
van iedereen verhogen zonder een
aanslag te plegen op de aarde en
op de toekomstige generaties? Het
antwoord komt (zoals wel vaker)
vanuit de basis. We leren consu-
minderen in plaats van consume-
ren. Er bestaan alternatieven voor
duur kraantjeswater; een fiets is
goed voor geest, lichaam en por-
temonnee; de thermostaat kan
een graadje lager; en de producten
en grondstoffen hoeven niet van
de andere kant van de wereld te
komen.
Langzaamaan vergroenen
De groene ideeën die een halve
eeuw geleden nog een groot ‘gei-
tenwollensokken’-gehalte hadden,
vindennumeerenmeeringangbij
het grote publiek.De media spelen
er handig op in, en de commercie
volgt.Mede onder druk van Europa
zien we onze economie langzaam
vergroenen. De kwaliteit van de
lucht is er op vooruitgegaan, er is
nu duidelijk minder mist dan een
halve eeuw geleden.Consumenten
worden kritischer en eisen van de
fabrikant dat hij een aantal men-
senrechten-basisregels toepast bij
devervaardigingvanhetproduct.
Het einde van het begin
Maar we zijn er nog niet natuur-
lijk.Het is maar het einde van het
begin van een lange strijd om onze
samenleving rechtvaardiger, pro-
perder en transparanter te maken.
Een makkelijke strijd wordt het
niet.Als rijke westerlingen zullen
we een heleboel verworven rech-
teninvraagmoetenstellen.Endan
schuiven we dikwijls de zwarte
pietdoornaariemandanders.
Ons wegennet slibt alsmaar
meer dicht door de toevloed aan
bedrijfswagens, waarmee we ook
in het weekend op kosten van het
werk volop kunnen scheuren naar
verre bestemmingen. Niet goed
bezig… de overheid zou juist geld
moeten ophalen door de excessen
van wilde verplaatsingsdrang te
belasten. De fameuze taks-shift
moet zich mijns inziens zeker ook
concentreren op consumptie en
milieuvervuiling.
Ofwehetwillenofniet:eengroe-
nereeconomiezalvoorVlaanderen,
voor België,voor Europa en uitein-
delijk zelfs voor de hele wereld de
enige manier zijn om de toekomst
veilig te stellen. Voor onze kinde-
ren.Enonzekleinkinderen.
De groene ideeën
die een halve eeuw
geleden nog een groot
‘geitenwollensokken’-
gehalte hadden, vinden nu
meer en meer ingang bij
het grote publiek. De media
spelen er handig op in, en
de commercie volgt
Frank Deboosere
WWW.FRANKDEBOOSERE.BE
@FRANKDEBOOSERE
GREEN LIFESTYLE
MAART 2015
Managing Director:
Leoni Smedts
Head of Production:
Daan De Becker
Web Editor:
Annelien Alaerts
Business Developer:
Nina Welvaert
Project Managers:
Anke Baeten & Michiel Geuns
Tel: +32 2 325 66 56
E-mail:
anke.baeten@mediaplanet.com
michiel.geuns@mediaplanet.com
Redactie: Joris Hendrickx, Grete Flies
Shannah Jongstra
Lay-out: I Graphic
E-mail: reclamebureau@i-graphic.be
Print: Mediahuis
Distributie: De Standaard
Mediaplanet contactinformatie:
Tel: +32 2 421 18 20
Fax: +32 2 421 18 31
E-mail: info.be@mediaplanet.com
D/2015/12.996/18
/MediaplanetBelgium
@MediaplanetBE
Mediaplanet Belgium
Mediaplanetbe
WWW.GREENLIFESTYLE.BE
VOLG ONS OP:
ONTDEK ONZE
CAMPAGNEWEBSITE
Anke Baeten & Michiel Geuns
PROJECT MANAGERS
“Meer inspirerende verhalen, foto’s
en videos vindt u op onze website
www.greenlifestyle.be
Wij wensen u alvast veel
leesplezier!”
Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige
bijlagen die zich richten op een specifiek
thema en de daarbij behorende doelgroep.
Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter
bij elkaar. Deze bijlage wordt gepubliceerd
door Mediaplanet en valt niet onder
de verantwoordelijkheid van
de redactie van De Standaard.
FOTO:VRTBMUSS

3. WWW.GREENLIFESTYLE.BE · 3
NIEUWS
DeVerenigdeNatieshebben2015uitgeroepentothet InternationaleJaarvandeBodem.Vlaanderenwasin1995een
heusepioniertoenhetBodemdecreettotstandkwam.ZelfsvandaagzijnermaareenhandvolEuropeselidstaten
meteenspecifiekebodemreglementering.Tochisonzebodemtotopvandaageenwatonderbelichtmilieuthemain
Vlaanderen.WevragenuitlegaanJanVerheyenvanOVAM.
2015:InternationaalJaarvandeBodem
Watzijndevoordelenvanhet
inzettenopeengezondebodem?
“Een gezonde bodem is eerst en vooral een
basisvereistevoorlandbouw,recreatieenom
gezond te kunnen leven,wonen en werken.
Maar ook wanneer de bodem verontreinigd
is, kan onderzoek en/of sanering soelaas
brengen en zelfs extra maatschappelijke
en economische voordelen met zich mee-
brengen,zoals de creatie van jobs.Sanering
en herontwikkeling maakt het bovendien
mogelijk om nieuwe woonwijken, groen-
ruimte of bedrijventerreinen te laten ont-
staan.”
Kanbodembeheerookinnovatie
stimuleren?
“Zeker,mede dankzij het Bodemdecreet heb-
ben wij een zeer performante en wereldwijd
toonaangevende bodemsector.Ook vandaag
nog worden er door een ambitieus bodem-
beheer nieuwe onderzoeks- en sanerings-
techniekenontwikkeld.Ikdenkbijvoorbeeld
aan het beheer van oude stortplaatsen. Die
moeten uiteraard goed worden onderzocht
en indien nodig gesaneerd, maar dankzij
nieuwetechniekentrachtenwevandaagnog
een stap verder te zetten en bekijken we of
wedieoudeafvalstoffennogkunnenontgin-
nen en recycleren,of er energie uit kunnen
recupereren.”
Zijnernogongekendevoordelen
vaneengezondebodem?
“Een gezonde bodem bevat miljoenen bacte-
riën en organismen die niet enkel hun func-
tie hebben in de bodem, maar ook gebruikt
wordenomgeneesmiddelentemaken.Inhet
kankeronderzoek wordt bijvoorbeeld geke-
kennaarhetpotentieelvanbodembacteriën.
Je zou dus kunnen stellen dat een gezonde
bodem niet alleen ziektes kan voorkomen,
maarzeookkanhelpenoplossen.”
“Een gezonde en veerkrachtige bodem
vangt tot slot ook de gevolgen van klimaat-
opwarming op. De regulatiefunctie van de
bodem is van essentieel belang om hevige
neerslagop tenemen,vasttehoudenvoorde
voedingvan planten en gewassen,te filteren
en uiteindelijk te laten doorsijpelen. Daar-
naast neemt hij ook koolstof op, afkomstig
van organisch materiaal en de lucht.Zo gaat
de bodem ook verdere klimaatopwarming
tegen.”
In2015vierenweookde20ste
verjaardagvanhetVlaamse
bodemdecreet.Waarstaanwevandaag?
“Het doel van dit decreet was en is het pre-
ventief voorkomen van nieuwe verontrei-
niging. Verder is het doel om historische
bodemverontreiniging op te lossen. De
industriële ontwikkeling van de afgelopen
150 jaar heeft immers zijn sporen nagelaten,
zekerindeperiodedaternognietwerdnage-
dacht over bodembeleid.Er zijn in Vlaande-
ren maar liefst 85.000 percelen gekend waar
vroeger risicoactiviteiten hebben plaatsge-
vonden.”
“Deze moeten stelselmatig worden onder-
zocht en indien nodig worden gesaneerd.
Tegen 2036 wil de Vlaamse overheid deze
erfeniswegwerken.We zitten op schema om
dit te realiseren.Hoe sneller dit kan gebeu-
ren, hoe eerder deze ruimte ook in gebruik
kan worden genomen voor nieuwe activitei-
ten.Dit is zeer belangrijk aangezien ruimte
schaarsisinVlaanderen.”
Welkeconcreteinitiatieven
wordenerinditkadergenomen?
“Er zijn heel wat instrumenten ontwikkeld
of in ontwikkeling om deze doelstellingen
te halen.Er is bijvoorbeeld afgesproken dat
scholen die verbouwingen plannen, maar
weet hebben van een mogelijke bodem-
verontreiniging, subsidies kunnen krijgen
voor de sanering en herontwikkeling. Ook
is er een regeling dat bedrijven die versneld
willen saneren een cofinanciering kunnen
krijgen.”
“Bovendien kunnen we vervuilde ter-
reinen van bedrijven in curatele voor een
symbolische euro overnemen, om ze dan
zelf te saneren en terug op de markt te
brengen. Samen met de 308 Vlaamse ste-
den en gemeenten hebben we een inven-
tarisatieoefening lopen om alle potentieel
vervuilde sites zo snel en zo goed mogelijk
in kaart te brengen. Tot slot willen we al
tegen het einde van deze legislatuur de
sanering starten van alle gronden in risi-
cogebieden,zoals bijvoorbeeld in de buurt
van een drinkwaterwinning.”
JORIS HENDRICKX
redactie.be@mediaplanet.com
Inzetten op een
gezonde bodem is
goed voor de economie,
de leefomgeving, de
voedselvoorziening,
het verkleinen van
de afvalberg, het
onderzoek naar nieuwe
geneesmiddelen én
tegen de
klimaatopwarming
Jan Verheyen
OVAM
ErzijninVlaanderen
maarliefst
85.000percelen
gekendwaarvroeger
risicoactiviteiten
hebbenplaatsgevonden

4. 4 · WWW.GREENLIFESTYLE.BE
NIEUWS
AANDACHTSPUNTEN
Elektrisch fietsen is niet meer
enkel iets voor ouderen. Vandaag
profiteren alle leeftijden van
de voordelen van een e-bike.
Innovatieve technologieën, designs
en nieuwe integratiemogelijkheden
zorgen dat elektrische
ondersteuning een meerwaarde
kan zijn voor ieder soort fietser!
E-bike systemen worden alsmaar intelligen-
ter, soepeler en stiller. Een aantal merken
zoalsbijvoorbeeldBosch,Panasonic,Shimano,
Impulse en Yamaha integreren de aandrijfu-
nit in de buurt van de bottom bracket,waar-
door het gewicht laag in het frame ligt. Zo
wordt de e-bike beter hanteerbaar.Krachtige
lithium-ion accu’s en elektronische schakel-
systemenzorgenvooreengrotercomfortvoor
defietser.
Soepel rijden
De prestatiesvan de elektronische systemen
zijnerenormopvooruitgegaan.Denieuwste
generatie e-bikes heeft daardoor een beter
geoptimaliseerde balans tussen bereik,
prestaties, lichtgewicht en geluid. Dankzij
de nieuwste sensortechnologie pikt het
systeem bovendien alle informatie op over
aanhaalmomenten,snelheid,trapfrequentie
en crankpositie.Zo zorgt het e-bike systeem
voor een soepele en optimaal afgestemde
trapkracht.
Soepel schakelen
Het computerondersteunde schakelsys-
teem van bijvoorbeeld Shimano zorgt voor
responsievere en stabielere schakelpresta-
ties.Het houdt zelfs de bewegingen van de
rijder in de gaten en bepaalt het optimale
moment om het vermogen van de trapas-
sistentiemotor tijdelijk te verlagen. Die
tijdelijkeverminderingvandekettingspan-
ning zorgt dat het aandrijfsysteem soepel
en ongehinderd tussen versnellingen kan
schakelen. Een elektronische naafversnel-
ling verlaagt het vermogen kort tijdens het
schakelen,waardoordeovergangvandeene
naar de andere versnelling soepel verloopt.
Een korte tik op de knop is bij dit nieuwe
systeem al voldoende voor vlot schakelen
onder alle omstandigheden, dus ook bij
regen,sneeuwof bergop.
Bijkomende handige functies
Een slim e-bike systeem beperkt zich niet
tot ondersteuning tijdens het fietsen. De
SHIMANO STEPS Di2 startmodus zorgt
ervoor dat wanneer je tot stilstand komt,je
systeem automatisch weer naar een lichtere
versnelling schakelt. Zo staat het meteen
weer klaar wanneer je wil afzetten.Het star-
ten in een lichtere versnelling vergroot niet
enkel het comfort, maar zorgt er ook voor
dat je energie bespaart. Dit elektronische
systeemisookuitgerustmetloopondersteu-
ning. het geeft een beperkt vermogen wan-
neer je met je fiets aan de hand wandelt.Dit
is met name handig als je een fiets een steile
helling op moet duwen,bijvoorbeeld vanuit
eenondergrondsegarage.
Compact en licht
In tegenstelling tot de eerste generatie elek-
trischefietsen-dienogergzwaarwarenmet
een unit die een aanzienlijk deel van de fiets
in beslag nam - zijn de nieuwe systemen
gestroomlijnd, compact en licht. Die com-
pacte afmetingen geven de fiets niet alleen
een verfijnder silhouet, maar zorgen ook
voor een grotere afstand tot de grond.Samen
met het lichte ontwerp en het lage zwaar-
tepunt van de aandrijfeenheid maakt dit de
modernee-bikeveelstabieler.
Sterk verbeterde accu’s
De voorbije jaren is er hard gewerkt om de
levensduur van de accu’s te verlengen. Ook
na honderden keren opladen,dienen batte-
rijenondereenderwelkeomstandigheidvol-
doendevermogen te leveren,of het nuwarm
ofkoud,steilofvlakis.Bovendienzijnervaak
meerdere mogelijkheden om deze accu te
monteren op je fiets,afhankelijk van je per-
soonlijke voorkeur.Tot slot is de laadtijd van
de accu sterk verkort.Vandaag is het moge-
lijk om een lege accu op slechts enkele uren
volledigopteladen.
Keuze uit verschillende
ondersteuningsstanden
Om tegemoet te komen aan de noden en
vereisten van een bredere doelgroep, biedt
de nieuwe generatie meerdere ondersteu-
ningsstandenaan,van‘ecotot‘hoog’.De‘eco’
modus zal energiezuiniger zijn en een groter
bereik hebben,terwijl de ‘hoog’ stand zorgt
voor een groter vermogen en dus hogere
snelheden.
JORIS HENDRICKX
redactie.be@mediaplanet.com
JORIS HENDRICKX
redactie.be@mediaplanet.com
Systemene-bikes
wordenalsmaarintelligenter,
soepelerénstiller
1
Prestaties
De capaciteit van de batterij moet
voldoende zijn om over een lange afstand
mee te gaan.Bovendien moet je ook kun-
nen kiezen tussen meerdere ondersteu-
ningsstanden,van‘eco’tot‘hoog’.
2
Designengewicht
Een e-bike bevat heel wat extra
elementen. Deze mogen echter niet ten
koste gaanvan het design en het gewicht.
Ze kunnen zeer subtiel worden verwerkt,
watdestroomlijningtengoedekomt.
3
Geluid
Let erop dat je elektrisch systeem
nietteveelgeluidmaakt.Ineenstedelijke
omgeving is dat minder belangrijk,maar
voor ritten in de natuur kan het erg sto-
rendzijn.
4
Hanteerbaarheid
De accu en de elektronica worden
best laag in het frame ingebouwd. Hoe
meergewichtonderaandefiets,hoemak-
kelijkerhijinevenwichtblijft.
5
Slimmetechnologie
Nieuwe technologieën zorgen
ervoor dat je e-bike de trapkracht opti-
maalafstemtopaanhaalmomenten,snel-
heid,trapfrequentie en crankpositie.Ook
wanneerjetotstilstandkomt,terugmoet
vertrekken of naast je fiets loopt,staat je
fietsdanautomatischjuistingesteld.
5 tips bij de
aankoop van
een e-bike
FOTO’S:SHIMANO

5. WWW.GREENLIFESTYLE.BE · 5
NIEUWS
De Belgische Overheid
streeft naar objectievere
informatie over de milieu-
impact van bouwproducten.
De actuele overvloed aan
‘groene labels’ maakt het
immers moeilijk om in
te schatten in hoeverre
producten effectief goed
scoren op milieuvlak.
Vorig jaarwerd daarom een nieuw
Koninklijk Besluit gepubliceerd
dat producenten verplicht om
milieuboodschappen op pro-
ducten enkel nog te baseren op
geregistreerde milieuprestatie-
verklaringen. Deze maatregel
moet voortaan greenwashing
tegengaan en het gebruik van
duurzame producten in de bouw
stimuleren.
Milieu-impact
Een milieuprestatieverklaring is
een samenvatting van de levens-
cyclusanalyse (LCA) van een
product en geeft dus informatie
over de milieu-impact ervan (bij-
voorbeeld impact op klimaatop-
warming, uitputting van grond-
stoffen,…). De methode om deze
milieu-impact te berekenen, is
Europees vastgelegd.
Online databank voor
milieuprestatieverklaringen
Gyproc publiceerde als één van
de eerste in België de milieu-
prestatieverklaringen voor zijn
gipskartonplaten en commu-
niceert zo op een transparante
manier over de milieu-impact
van zijn producten.De documen-
tatie wordt begin april ook aan-
geleverd bij de nieuwe federale
online databank voor milieu-
prestatieverklaringen.
In de meeste moderne keukens wordt hij inmiddels
geplaatst, de Quooker. De kraan die direct kokend
water levert. Kraan op het aanrecht, reservoir in het
kastje eronder. Een 100% Nederlandse uitvinding die
de wereld verovert.
De Fusion is een mengkraan én kokend-water-kraan verenigd in
één vanzelfsprekende schoonheid,met alle voordelen van de ver-
trouwde Quooker.Energiezuinig,veilig,waterbesparend,ruimtebe-
sparend en vooral tijdbesparend.De Fusion wisselt direct van koud
naarkokendwaterenandersom.Ineensimpelehandomdraaidient
dezekraanelkgemakinhethuishouden.
Bespaar energie én water
Wat klinkt als pure luxe - altijd kokend water bij de hand – ís in
werkelijkheid de meest zuinige en duurzame investering voor in
de keuken. Een Quooker bespaart namelijk energie én water én
geld.Dat verdient een woordje uitleg.Om jouw huishouden op elk
moment van de dag direct van kokend water te kunnen voorzien,
houdt de Quooker het water continu op een temperatuur van 110
graden.Dat gebeurt in een reservoir onder het aanrecht.Dat reser-
voir is een soort thermosfles,dievacuümgeïsoleerd is.Dat houdt in
dat de lucht in de isolatiemantel zo ijl is geworden,dat de warmte
niet meer doorgegeven kan worden. Daardoor heeft een Quooker
maar heelweinig energie (10watt) nodig om hetwater in het reser-
voir boven het kookpunt te bewaren.Ter vergelijking: een spaar-
lamp verbruikt 11 watt,een gemiddelde televisie drie keer zoveel.
Wie meerdere keren per dag kokend water nodig heeft,verbruikt
met deze kokend-water-kraan niet meer energie dan met een
waterkoker.
Nóg zuiniger met energie: COMBI
Met een Quooker COMBI kunt u zelfs energie bespáren.De COMBI
levert niet alleen kokend water (100°C),maar ook warm water (50-
60°C)enisintweesituatiesaanteraden:
■ Wanneerueenkeukenboilerhebt.InBelgiëstaannaarschatting
eenpaarhonderdduizendkleinekeukenboilers,meteengemiddeld
stand-by verbruik van 25 watt.Als we die allemaal zouden vervan-
gen door Quooker COMBI’s,zoudenwe duizenden huishoudens het
helejaardoorgratisvanstroomkunnenvoorzien.
■ WanneeruwCV-ketelzichopméérdanzesmeterafstandvanuw
kraan bevindt.Het warme water moet dan een flinke afstand over-
bruggen voor het uw theekop of pan bereikt.Het koude water dat
zich nog in de leiding bevond,heeft u eerst moeten laten wegstro-
men.Met een Quooker COMBI zijn deze leidingverliezen verleden
tijd.Ubespaartnietalleenenergie,maarookgeld,waterentijd.
Zuinig met water
Met een duurzame kokend-water-kraan in huis verspil je per dag
litersminderwater,omdatjepreciesgebruiktwatjenodighebt.Zin
in één kop thee? Dan tap je precies één kop kokend water in plaats
vaneenhalvewaterkokertevullenmetwater,waarvanjehetgroot-
stedeeluiteindelijkweerweggooit.
Levenscyclusanalyse
alsbasisvoorinschatting
milieu-impact
Warm,koudén
kokendwater
uitéénkraan
KENNISPARTNER
WWW.QUOOKER.BE/BENL/ENERGIEVERGELIJKER
Bezoek de website voor een test om te kijken welk reservoir
het beste in jouw huishouden past en ontdek wat het scheelt in
energieverbruik en geld, wanneer je overstapt op een Quooker.

6. 6 · WWW.GREENLIFESTYLE.BE
INSPIRATIE
In een hoekje van de Kempen staat
een fabriek die zonder blozen het
rijstcentrum van Europa genoemd kan
worden. De Uncle Ben’s® fabriek in
Olen verwerkt en bewerkt er sinds 1977
jaarlijks zowat 80.000 ton rijst, waarvan
94% bestemd is voor zowat heel Europa.
Indrukwekkende cijfers, en toch slaagt de fabriek
er in de impact op het milieu in Olen erg beperkt
te houden. Mars, moederbedrijf van Uncle Ben’s®,
neemt voor alle aspecten van het bedrijfsgebeuren
5 basisprincipes als leidraad,en past die dus ook toe
ophetmilieubeleid.
Erik Owino, fabrieksverantwoordelijke in Olen,
licht toe: “We zijn al bijna twee decennia bezig met
het aanscherpen van alle processen die invloed
kunnen hebben op de impact op het milieu, stee-
vast geleid door onze 5 principes: kwaliteit, ver-
antwoordelijkheid, wederkerigheid, efficiëntie en
vrijheid.Dankzij de unieke positie die Olen binnen
Marsbekleedt,krijgenwijdekansominhetmilieu-
beleideentoonaangevenderoltespelen.”
‘Wederkerigheid’
Dat blijkt uit devoorbeelden die Owinovlot uit zijn
mouwschudt.Zouit‘wederkerigheid’zichdoorhet
feit dat het stadswater dat wordt gebruikt voor het
productieproces van de rijst,sinds 2010 weer inte-
graal kan worden terug geschonken aan de natuur.
Dankzij een geoptimaliseerd zuiveringsproces vol-
doethetwateraanstrengelozingsnormenenvoedt
het een nabijgelegen waterloop met gezuiverd
water.Ook de verwerking van productieafval staat
bijna helemaal op punt: 98% van wat er overblijft
na productie wordt opgehaald voor recyclage van
nieuweproducten.
En Owino is op dreef: “Misschien lijkt ’vrijheid’
wat vrijblijvend als principe,maar dat is voor ons
een anker om steeds volop op zoek te gaan naar
innovatieve oplossingen en ‘out of the box’ te den-
ken. Zo bouwden we een nieuwe productielijn,
gestoeld op het principe van de zwaartekracht
als alternatieve energievorm, waarvoor we een
nieuwe torenvan 30 meter hoog toevoegden aan de
bestaandefabriek.”
Voortdurend verbeteren
Die zoektocht naar constante optimalisatie valt
ook onder ‘efficiëntie’, en daarin zijn ze in Olen
bedreven: biomassa als energiebron (in plaats
van fossiele brandstoffen), warmterecuperatie en
softwareoptimalisatie zijn daarvan slechts enkele
voorbeelden. De doelstelling die Mars Olen zich
heeft gesteld om tegen 2020 volledig CO2-neutraal
te zijn, lijkt dus helemaal geen onhaalbare kaart.
DatbevestigtOwinoook:“Wehebbenietsgrootsop
stapelstaanomonsdoeltehalen,maarikkanerpas
laterditjaarmeeroverkwijt.”Wordtdusvervolgd!
“Wijwillentegen2020
CO2-neutraalzijn”
JORIS HENDRICKX
redactie.be@mediaplanet.com
Zorgvoormeer
variatieinjetuin
M
aar liefst acht procent
van de totale opper-
vlakte van Vlaanderen
wordtingenomendoortuinen.Nog
eens10.000hectarezijnopenzones
rond bedrijventerreinen.Indien al
dezeruimteecologischkanworden
ingericht en beheerd, ontstaat er
een enorm potentieel dat kan lei-
dentotmeerbiodiversiteit.
Waarom een greenspot?
Bart Opstaele, ecoloog bij Green-
spot: “De schaalvergroting en
intensivering van de landbouw
maken dat naast onze bossen en
reservaten de natuur in verste-
delijkt gebied essentieel is voor
het behoud van de biodiversiteit.
Heel wat soorten staan momen-
teel onder druk door het verdwij-
nen van hun leefgebieden. Zo is
in Vlaanderen bijvoorbeeld twee
derdevandedagvlindersuitgestor-
ven of bedreigd. Heel wat tuinen
bestaan vooral uit gazon.Mochten
we allen onze tuinen wat ‘wilder’
of gevarieerder maken,zou dat ten
goede komen aan de biodiversi-
teit en de klimaatopwarming.Een
ander aangenaam gevolg is dat je
minder moet werken en uitgeven
aan je natuurlijke tuin,en je er dus
meervankangenieten!”
Wat kan je doen?
“Een bloemenweide is zeer nuttig
voor bijen en vlinders.Gebruik ook
bloeiende struiken, wat aantrek-
kelijk is voor insecten.Een natuur-
lijke poel zorgt dan weer voor een
leefgebied voor kikkers, salaman-
ders en libellen. Houtstapels zijn
ideale schuiloorden voor egels en
kevers,en ook muurtjes van gesta-
pelde stenen kunnen voor heel
wat diersoorten dienen als woon-
plaats.”
“Naast een creatieve inrichting
van je tuin is een ecologisch onder-
houd belangrijk. Gebruik geen
sproeistoffen of kunstmeststof-
fen.Een ecologische inrichting en
beheer kan immers het verschil
maken tussen een tuin met min-
der dan 30 diersoorten en een met
meerdan100diersoorten.”
JORIS HENDRICKX
redactie.be@mediaplanet.com
FOTO:PRIVÉ
FOTO:GREENSPOT
KENNISPARTNER

7. WWW.GREENLIFESTYLE.BE · 7
INSPIRATIE
E
en echte boomhut, daar droomt
ieder kind toch van? Heerlijk om
er te ravotten, te klimmen of eens
zalig uit te blazen. De boomhutten van
Artilignum worden gemaakt in alle maten
en vormen, en zijn er voor alle leeftijden.
Van een verhoogd terras met speelhuisje
tot een eigen stekje in de bomen met
klimtouw,schommel,hangbrug en heuse
death ride, je persoonlijk droomplekje
wordt uitgewerkt; met respect voor de
natuur.
Spel, ontspanning en avontuur…
Een boomhut, dat is een vleugje magie in
eigen tuin. Kinderen creëren er een eigen
wereldje, vol avontuur en verbeelding.
“Geen enkel kind heeft dezelfde verbeelding.
Daarom werken we elke boomhut individu-
eelenopmaatuit”,verduidelijktzaakvoerder
Jeff Verhaeghe.“Ik ga zelf bij de klant langs
omnadieneeneersteontwerpuittetekenen.
Belangrijk is bijvoorbeeld dat de ouders van-
uitdekeukenofhetterraseenduidelijkzicht
hebben op de boomhut en kunnen meege-
nieten. De volledige constructie bouwen
we in eigen atelier uit splintervrij grenen,
bewerktmettuinolieindekleur‘Artilignum’.
Je kinderen veilig buiten laten spelen, bin-
nen de beschermde omgeving van je tuin.
Daar is het zowel de ouders als ons om te
doen!”
Glijbanen, hangbruggen en zoveel
meer…
Wie wat opzoekingswerk verricht, zal ver-
rast zijn door de brede waaier aan moge-
lijkheden. Ze worden in, rond of onder
bomen gebouwd, maar kunnen ook vrij-
staand in de tuin worden geplaatst. Extra
toestellen maken het speelfestijn pas echt
compleet. Glijbanen, klimtouwen, schom-
mels, hangbruggen of een death ride, enz.
Je kunt het zo gek niet bedenken!
Tip voor geboorte- of communielijst
Verhaeghe: “Een boomhut wordt steeds
vaker op de geboorte- of communielijst
geplaatst.Niet zelden starten klanten met
een basisopstelling, om die later - wan-
neer de kinderen wat ouder zijn - uit te
breiden met extra speeltuigen,een kraai-
ennest, bijhuisje of speelse accenten. In
een volgende fase wordt het een plaats
om in alle rust te studeren of een nachtje
met vrienden te kamperen in eigen tuin.
De helft van de boomhutten komt te staan
bij gezinnen, de andere helft bij de groot-
ouders.Dat is opvallend.Veel grootouders
willen namelijk graag dat hun kleinkin-
deren zich kunnen amuseren als ze op
bezoek komen.”
BRON: ARTILIGNUM
Kinderenkunnen
deboomin!
Geen enkel kind
heeft dezelfde
verbeelding. Daarom
wordt elke boomhut
individueel en op maat
uitgewerkt
FOTO’S:ARTILIGNUM

8. 8 · WWW.GREENLIFESTYLE.BE
NIEUWS
S
erge de Gheldere is de voorzitter van
vzw Klimaatzaak. Samen met een
groep van personen uit de media-,
bedrijfs-, wetenschappelijke- en kunst-
wereld spant hij een rechtszaak aan tegen
de Belgische overheden, met als doel een
doorbraak te forceren in het kader van de
klimaatdoelstellingen. We vragen hem om
meeruitleg.
Watzijnjullieeisen?
“We moeten de CO2-uitstoot met 25 à
40% reduceren tegen 2040,en met 80 à 95%
tegen 2050.Dit zijn doelstellingen die België
mee voorgesteld heeft, en waarover samen
met 19 landen in Cancun een overeenkomst
is gesloten omdat het nodig is om onder
de gevaarlijke grens van 2 graden Celsius
opwarming tegen 2100 te blijven. Het voor-
stel is zelfs al vertaald in een roadmap voor
België.”
“Ons land is echter absoluut niet op koers
om die ambitieuze doelstellingen te halen.
Daarom vragen we een bindende overeen-
komst van de overheden met hun burgers
om de CO2-uitstoot ieder jaar met 5% te ver-
minderen, zoals het ook staat in hun eigen
aanbevelingen. We nodigen alle burgers
uit om mee eiser te worden, want het gaat
immers niet enkel om de belangen van onze
groep initiatiefnemers. Het is een ernstig
gevaardatiedereBelgaangaat.”
Julliehebbensamengezetenmet
debevoegdeministers.Watwas
hetresultaathiervan?
“Na het bekendmaken van onze eisen wer-
den we persoonlijk uitgenodigd door Marie
Christine Marghem, de Federale Minister
van Energie, Leefmilieu en Duurzame Ont-
wikkeling.Zij begreep onze actie en gaf toe
dat dit de zaken zou kunnen deblokkeren.
Het zou op die manier immers niet langer
een vraag zijn van één politieke partij,maar
een verbintenis waaraan iedereen zich zou
moeten houden. Toch stelde ze dat ze niet
aan onze eis kon voldoen door de complexe
Belgische structuren, die maken dat alles
veeltragergaat.”
“Kort erna kregen we een tweede uit-
nodiging om samen te zitten met de vier
bevoegde ministers. Dit was uiteraard een
zeer uitzonderlijke kans en het toonde dat
we serieus werden genomen. De ministers
presenteerden tijdens die meeting alle vier
hun standpunten,en het viel ons op dat die
ergvanelkaarverschilden.”
Watwarendiestandpunten?
“Het standpunt van Vlaanderen was
eerder defensief en stelde dat ze al veel
deden, op de goede weg waren en zich aan
de Europese normen hielden. Het kwam er
voor hen op neer dat onze eis onredelijkwas.
Brussel en Wallonië daarentegen toonden
zich eerder bezorgd en waren akkoord dat
het niet snel genoeg gaat. Wallonië heeft
alvast de juiste ambitieuze doelstellingen
en wil 30% minder CO2 uitstoten tegen 2020.
Deze doelstelling werd bovendien al decre-
taal vastgelegd. Verder heeft ook Brussel al
ambitieuzemaatregelengenomen.”
“Ondanks de interessante meeting slaag-
den we er niet in om met alle partijen tot
een consensus te komen en hen de nodige
verbintenissen te laten aangaan.Het onder-
houdleiddedusniettotdeverhooptedeblok-
kering,en dus bleef onze rechtszaak noodza-
kelijk.”
Jullierechtszaaksteuntophet
‘goedehuisvader-principe’.Wat
houdtdatin?
“Vijf elementen zijn belangrijk. Ten eerste
moet er een reëel gevaar zijn,en daarover is
er reeds een internationale consensus.Ten
tweede moet de overheid op de hoogte zijn
vanhetgevaar.Ookdatishetgeval.Tenderde
moet het gevaar significant zijn.Opnieuw is
het antwoord positief. Een klimaatopwar-
ming van meer dan 2 graden heeft desas-
treuze gevolgen.De wetenschap zegt dat er
geen enkele regio ter wereld is die hierdoor
nietnegatiefbeïnvloedzalworden.”
“Devierdevraag is of onze overheid hierin
eenrolmoetspelen.Datisinderdaadzo,want
de snelheid van de omschakeling die nodig
is,kan niet zonder een daadkrachtig optre-
den van de overheid.Ze moet snel beslissin-
gen nemen en regels opleggen om tot het
noodzakelijke effect te komen. De laatste
vraag is of er significante obstakels zijn die
maken dat de overheid niet kan ageren en
een excuus heeft om niet meer te doen.We
zijn ervan overtuigd dat dit niet het geval is.
De bestaande obstakels zijn in het licht van
deernstvandesituatienietsterkgenoeg.”
“We werken nu volop aan de verfijning
van deze vijf elementen en zullen op basis
daarvan volgende maand een dagvaarding
indienen.”
JORIS HENDRICKX
redactie.be@mediaplanet.com
“Overheidkomt
klimaatbeloften
nietna”
“Ons land is absoluut niet op koers om de
klimaatdoelstellingen te halen en dat is
een gevaar dat iedere Belg aangaat. Een
rechtszaak is dan ook nodig.”
Serge de Gheldere
VOORZITTER VZW KLIMAATZAAK
ARTILIGNUM
Boomhutten en Speelhuisjes
Eindeloos speelplezier in eigen tuin, met respect voor de natuur.
Bezoek onze showroom te Kuurne : ook tijdens weekends
BEDRIJVENPARK NOORDLAAN 29/2 „ 8520 KUURNE „ WWW.ARTILIGNUM.BE „ INFO@ARTILIGNUM.BE

9. WWW.GREENLIFESTYLE.BE · 9
FrancescaVanthielenenNicBalthazar
dagenoverhedenvoorderechter
“Bezorgdover
detoekomstvan
onzenabestaanden”
F
rancesca Vanthielen en Nic Baltha-
zar stellen samen met negen andere
bezorgde Vlamingen onze overheden
ingebrekewegensschuldigklimaatverzuim.
Al meer dan 12.000 Belgen willen intussen
mede-eiserworden.Eendubbelgesprek.
Waaromdezeactie?
Francesca: “We zijn samengekomen
omdat we erg bezorgd zijn over het klimaat
en de leefbaarheid in België. Al snel kwa-
men we in contact met Roger Cox,de auteur
van het boek ‘Revolutie met recht’.Die was
reeds bezig met een gelijkaardige zaak in
Nederland en inspireerde ons om ook in
België actie te ondernemen.Het is een con-
creteactiemeteenduidelijkdoel enmeteen
andere invalshoek dan de reeds bestaande
initiatieven. Hoewel het om een hardere
actiegaat,ishettochookeenactieuitliefde.”
Nic: “Het gaat ons niet om het dwarsbomen
van de lopende zaken.Het gaat net over het
scheppen van opportuniteiten. Er moet
namelijk dringend iets veranderen.We heb-
ben geen keuze en kunnen niet meer wach-
ten. Het klimaat is al aan het veranderen.
Kijk maar naar het alsmaar extremere weer.
Er bestaan al talrijke rapporten die de situ-
atie in kaart brengen en mogelijke trajecten
tonen die ons kunnen leiden naar een kool-
stofarmeeconomieensamenleving.”
Francesca: “Het is dus frappant dat er nog
zo weinig wordt gedaan met al deze kennis,
zeker omdat België op internationaal vlak
al heel wat beloftes heeft gedaan. Er is een
internationale wetenschappelijke en poli-
tieke consensus dat de aarde met niet meer
dan twee graden mag opwarmen.Indien we
die ‘tipping point’ overschrijden, dan ont-
staat er een onomkeerbare kettingreactie.
We willen dus dat ze doen wat ze beloven,
namelijk een jaarlijkse CO2-reductie van
5,1%.”
Watisjulliepersoonlijke
motivatie?
Nic: “Ik ben vader van twee kinderen.
Wetendewelk gevaar er dreigt,wil ik er alles
aan doen om hen hiertegen te beschermen,
hoe moeilijk dat ook lijkt. Bovendien ging
Idefix, mijn allereerste tv-programma, al
over ecologie. We lanceerden er voor het
eerst het idee om een baksteen te plaatsen
in de spoelbak van toiletten,om zo water te
besparen.Vandaag hebben we een hele weg
afgelegd en is België een voorbeeld op het
vlak van recyclage.Het klimaat daarentegen
blijftnogsteedseenblindevlek.”
Francesca: “Voor mij gaat het om een zin
voor verantwoordelijkheid en het nastreven
vaneenleefbaresamenleving.Jelaatsimpel-
weg niets achter dat een ander na jou moet
opruimen. Dat doe je niet met een snoep-
verpakking op straat, en dus ook niet met
vervuiling in de lucht. Dat laatste is echter
minder tastbaar en lijkt verder weg dan het
eerste voorbeeld,en daardoor voelt men ook
minder de noodzaak en vanzelfsprekend-
heid ervan.Maar al te vaak wordt vervuiling
nog gezien als de ‘collateral damage’ van
onze economische vooruitgang.Die vooruit-
gang hoeft echter niet ten koste te gaan van
hetklimaat.”
Nic: “Het is geen discussie van goed ver-
sus slecht, maar van slim versus dom. Het
is helemaal niet verstandig om de tak af te
zagen waar je op zit,maar dat is nu net wel
wat we doen met onze planeet. We maken
kapot wat in feite cruciaal is om te overle-
ven.Wat de meeste Belgen niet weten,is dat
onze lucht tot de meest vervuilde ter wereld
behoort.We leven in de rioolput van Europa.
WemoetendusnietnaarChinakijken,hetis
ookhierschrijnend.”
Waaromiseenrechtszaaknodig?
Nic: “Politici hebben nu eenmaal een
serieuze duw in de rug nodig vooraleer ze
in actie schieten. Een politicus stelde zelfs
dat het belachelijk was dat hij zou moeten
praten over het klimaat met zogenaamde
‘Klimaat-BV’s’. We zijn echter niet enkel
BV’s: we zijn met elf bezorgde mensen en
hebben intussen al meer dan 12.000 Belgen
die samen met ons naar de rechtszaalwillen
trekken.”
Francesca: “Bovendien toont zo’n reactie
dat hij liever had gehad dat we er totaal niet
meebezigzoudenzijn.Ennetdatisdewaan-
zin,wantonzeplaneetstaatinbrand.Terwijl
eral25jaaraandealarmbelwordtgetrokken,
endebrandintusseninallehevigheidverder
woekert en nog meer schade aanricht,blijft
de politiek rustig verder praten over straat-
verlichting en het graven van een tunnel.
Er moet een prioriteit van worden gemaakt.
Hoe sneller we kunnen blussen,hoe sneller
wedebrandondercontrolekunnenkrijgen.”
Watkunnenweerbijwinnen?
Nic: “Indien we op langere termijn
kunnen beginnen te denken,dan kan er een
nieuw economisch en samenlevingsmodel
ontstaan.De consument kan een prosument
worden. De innovatie die zo kan ontstaan
in een land van slimme en ondernemende
mensen zou gigantisch zijn.Maar zover kom
jenietdoorenkeleenbeetjeminderslechtte
doen of massa’s geld weg te gooien door het
aankopenvanemissierechten.”
Francesca:“Wemoetendaarentegeninves-
tereninonzeeigenvooruitgangendedingen
drastisch durven te herdenken om er uitein-
delijk beter uit te komen,zowel persoonlijk
als maatschappelijk. Net zoals het rookver-
bod bij ons of de omvorming van Kopenha-
gen tot een fietsstad is het de overheid die de
leidingmoetnemenenbepaaldezakenmoet
opleggen. Achteraf zal iedereen dankbaar
zijn,hoe onpopulair die stap vooraf ook leek.
Destapnaareenduurzameresamenlevingis
dus geen stap achteruit,het is een stap rich-
tingdetoekomst.”
JORIS HENDRICKX
redactie.be@mediaplanet.com
“Wat de meeste Belgen niet weten, is dat
onze lucht tot de meest vervuilde ter wereld
behoort. We leven in de rioolput van Europa.
We moeten dus niet naar China kijken.”
Nic Balthazar
DRIJVENDE KRACHT
ACHTER VZW KLIMAATZAAK
FOTO: LIEVE BLANCQUAERT
“Het initiatief vzw Klimaatzaak is een
concrete actie met een duidelijk doel en
met een andere invalshoek dan de reeds
bestaande initiatieven. Het is een harde
actie, maar ingegeven uit liefde.”
Francesca Vanthielen
DRIJVENDE KRACHT
ACHTER VZW KLIMAATZAAK
FOTO: VTM

10. 10 · WWW.GREENLIFESTYLE.BE
INSPIRATIE
Meergroen,meerrust
Meer groen, dat is meer
vlinders en bijen, meer van
die goeie eigen kweek, meer
ochtenddauw, meer energie
en een intensere glimlach.
Groendaken en daktuinen
bieden veel, meer dan we
denken.
Er zijn niet enkel de technische en
financiële voordelen, levensduur-
verlengingvanuwdak,meerwaarde
van uw gebouw, isolatie tijdens de
zomermaanden, temperatuurda-
ling in onze steden, het herstellen
van de biodiversiteit,...Er is ook het
zo begeerde gevoel van welbehagen
en rust aan verbonden,en op grote
schaal,vooriedereen.
Je hoeft geen psychiater te zijn
om te merken hoe een groene
omgeving zijn steentje bijdraagt
aan een goed humeur en zelfs aan
een goede gezondheid,dat hebben
studies al meermaals aangetoond.
Alleen: een ‘steentje’ bijdragen,
dat is precies waar het schoentje
wringt. Onze leef-en werkomge-
vingbestaatalmaarmeeruitsteen,
asfalt, beton, glas, staal, en ga zo
maardoor.
Logischdusdatdebehoefteende
noodzichmeerdanooitlaatvoelen
om groen opnieuw uit te nodigen
in onze habitat,al is die dan nog zo
volgebouwd. Je kan vandaag niet
voorbij aan de (heuglijke) trend
om gebouwen allerhande te gaan
‘begroenen’.Naarmate de initiatie-
ven her en der verschijnen, stijgt
het enthousiasme en de inspiratie,
jezietonsstraatbeeldletterlijkher-
leven. Ook de kwaliteit van tech-
nisch groen is in de laatste jaren
flink toegenomen. Progressieve
steden stimuleren onze groene
burgerzin door groendaken, dak-
tuinen en groengevels in de spot-
lightstezetten.
Draagkracht dak
Maaronbekendisnogtevaakonbe-
mind. Terechte vragen als ‘Is ons
dak wel sterk genoeg en kunnen
we de vegetatie kiezen?’ of ‘Gaat
heternietdorenrosuitziennaver-
loop van tijd?’ worden het vaakst
gesteld. En ja, de draagkracht van
uw dak wordt vooraf best bespro-
ken met uw architect of ingenieur.
De vegetatie kan al naargelang de
oriëntatie van uw dak vrij gekozen
worden. Een scala van kruiden,
grassen en bloemen behoren al
lang tot de keuzelijst met prach-
tige daktuinen als resultaat. Maar
vooral: een groendak hoort groen
te blijven,hoort te bloeien en volgt
daarbijdeseizoenscycli.
In Vlaanderen zijn er enkele
bevlogen professionals die erin
slagen om vorm te geven aan de
droom van groene gebouwen die
technisch en esthetisch interes-
santer zijn dan het gemiddelde.
Green Building Projects is een
bedrijfdatzichindebestaandesys-
temen verdiept,testen uitvoert en
deelneemt aan verschillende pro-
jectstudies over dakbegroening en
regenwaterbeheer. Onlangs beslo-
ten zij om,behalve het zelf aanleg-
gen van groendaken en daktuinen,
ook moedige zelfbouwers toegang
teverlenentotprofessionelegroen-
dakmaterialen. Via een netwerk
van gespecialiseerde plantenkwe-
kers zijn de Hydropack groentrays
beschikbaar gesteld voor iedereen
die zijn eigen buitenruimte wil
invullen met meer groen. Dit met
een instant resultaat dat botanisch
en technisch kwalitatiever is dan
watjedoorgaansziet.
Groen-blauwe daken
Vandaag liggen ook de ecologische
eisen van de publieke infrastruc-
tuur steeds hoger.Er is geen plaats
over voor nog meer beton in onze
bodems en onze riolen proteste-
ren des te meer. Een groen-blauw
dak is de volgende grote stap.Deze
daken doen meteen aan waterbe-
heer en zijn vandaag zelfs in staat
om de water-afstroom van platte
dakenondercontroletekrijgentot
een micro-debiet, nog lager dan
een infiltrerende parking op de
grond.Weverplaatsendiebekende
blauweregentonnaarhetdak.Sys-
temen zoals Stock & Flow zijn niet
langer science-fiction: ze kunnen
zelfs digitaal gemonitord worden
om de resultaten van hun water-
beheer draadloos te rapporteren.
We zijn beland in het tijdperk van
de Smart Roofs. Onze daken gaan
zelf aan de slag enworden actiever
in het klimaatverhaal.Samen heb-
ben we nog enkele vierkante kilo-
meters te gaan. We komen eraan,
dak per dak.
BRON: LENNY JACOBS
WWW.GREENBUILDINGPROJECTS.BE
Wilt u weten of uw dak ook groener
kan of waar u terecht kan voor
Hydropacks? Bezoek de website en
neem contact op.
Progressieve
steden
stimuleren onze
groene burgerzin
door groendaken,
daktuinen en
groengevels in de
spotlights te zetten

11. WWW.GREENLIFESTYLE.BE · 11
EXPERTISE
KENNISPARTNER
Intensesamenwerking
metlokaletelerszorgt
voorduurzamerechips
Wat veel Belgen niet weten, is dat
PepsiCo een echt agrobedrijf is.
Naast de bekende frisdranken
houdt het bedrijf zich in ons land
ook bezig met vruchtensappen
en ontbijtgranen, maar het veruit
grootste segment is dat van de
hartige snacks, met merken als
Lay’s, Smiths en Doritos. Voor
deze producten heeft het bedrijf
een duidelijke visie op duurzaam
ondernemen.
“Ons financiële succes moet hand in hand
gaan met onze maatschappelijke verant-
woordelijkheid.Deze visie is diep verankerd
in onze strategie en in alleswatwe doen.We
werken dan ook continu aan de verbetering
van onze producten,onze milieu-impact en
werkomgeving,zodatdezebijdragenaaneen
duurzame toekomst”, opent Wim Destoop,
GeneralManagerPepsiCoBenelux.
Lokale samenwerking
Destoop: “Onze medewerkers en producten
vormen een afspiegeling van de samen-
leving: we nemen lokale werknemers in
dienst, maken producten die passen bij de
lokale smaken enwerken samen met lokale
bedrijven, instanties en overheden. Onze
aardappelchipszijnhiereenmooivoorbeeld
van. Aardappelen zijn onze belangrijkste
grondstof in België. Onze agrospecialisten
werken daarom samen met een selecte
groep lokale aardappeltelers op innovatie,
duurzaamheid en de opslag van onze aard-
appels.”
Christophe Vandamme, aardappelteler:
“Aanvankelijk leverden we via een tussen-
handelaar.Zo’n 15 jaar geleden hebben we
beslist om rechtstreeks samen te werken.
Sindsdien zijn onze volumes gestegen van
1.000tonnaarmeerdan21.000ton.Dankzij
de win-winsamenwerking hebben we dus
sterkkunnenuitbreiden.Bovendienonder-
steunthetbedrijfonsbijheelwatuitdagin-
gen. Om het beste eindproduct te maken
moetjenueenmaalookdebesteaardappels
hebben.Iedereen heeft er belang bij om op
dezemaniernauwsamentewerken.”
Streven naar de perfecte
aardappel en bewaarmethodes
Johan Swinnen, Agro Manager PepsiCo
BeLux:“Sindsvijfjaarrichtenweonzefocus
op het duurzamer maken van onze aard-
appelvoorziening. We hebben een eigen
kweekprogramma waar speciaal voor onze
chips aardappelrassen worden ontwikkeld.
Bovendien hebben we een exclusieve en
jarenlangesamenwerkingmetenkelelokale
en betrouwbare telers,zoals Christophe.We
zoekensamenmethennaarchipsaardappe-
len die qua consumentenvoorkeur,interne
verwerking en teelt beter zijn dan de reeds
bestaanderassen.”
Swinnen: “Onze rassenmix is de afge-
lopen vier jaar spectaculair geëvolueerd.
De nieuw ontwikkelde rassen hebben als
voordeel dat ze meer droge stof bevatten,
een hogere opbrengt en minder bijproduct
opleveren, en de teelt ervan een kleinere
CO2- enwatervoetafdrukvergt.In dit kader
hebben we gebruik gemaakt van I-Crop,
een monitoringsysteem waarmee we de
resultaten van onze nieuwe rassen evalu-
eren en het watergebruik optimaliseren.
Anderzijds maken we gebruik van de Cool
Farm Tool,waarmee we de CO2-voetafdruk
vanonzeproductieenopslagberekenenen
reduceren.”
Vandamme: “De aardappelen die wij
leveren moeten bovendien maandenlang
bewaard kunnen worden zonder kwaliteit
teverliezen.Zeworden immers op het eind
van de zomer geoogst, maar moeten dan
wel de hele herfst,winter,lente,ja zelfs tot
eindjunikunnenwordengeleverd.Deopti-
malisatie van onze koele opslagruimtes is
duseveneensessentieel.”
Groene productie
Destoop: “Ons duurzaamheidsbeleid ver-
taalt zich voor een belangrijk deel ook in de
productie.Zo gaan de aardappels direct van
detelernaaronzechipsfabriekinVeurne,die
totdegroenstevoedingsfabriekenvanWest-
Europa behoort. Sinds 2006 hebben daar
verschillende initiatieven,zoals efficiëntere
schoonmaakmethodes en minder water-
gebruik in de productie,geleid tot ongeveer
24% minder waterverbruik per geprodu-
ceerdekiloproduct.”
“In 2013 opende Kris Peeters er onze bio-
gas- en een drinkwaterinstallatie, die het
waterverbruik met 60% heeft verlaagd en
het elektriciteits- en gasverbruik per kilo
afgewerkt product met respectievelijk 30%
en15%heeftverminderd.”
Verdere verbetering eindproduct
“In 2007 waren we de eerste chipsfabrikant
diestarttemethetgebruikvanspecialezon-
nebloemolie,waardoordechips70%minder
verzadigdvet bevatten.Later is dit doorvrij-
wel de hele markt gevolgd.Ook introduceer-
den wij in dat jaar Lay’s Oven,chips die in
Veurne in een speciale oven worden gebak-
kenmeteenvetpercentagedatopnieuw70%
lager ligt dan bij reguliere aardappelchips”,
aldusDestoop.
“Sinds 2011 bevatten al onze aardap-
pelchips 25% minder zout. Hierdoor krijgt
de Belgische consument per jaar zo’n 89
ton minder zout binnen. Ook streven we
naar zo min mogelijk hulpstoffen in onze
producten.Zo bevatten veel van onze pro-
ducten geen kunstmatige kleurstoffen of
conserveermiddelen.Sinds 2013 worden bij
de meeste aardappelchips ook geen smaak-
versterkersmeertoegevoegd.”
“We blijven ook de komende jaren onze
producten verbeteren en onze productie
verder vergroenen, omdat wij overtuigd
zijn dat we als groot voedingsbedrijf een
voorbeeldfunctie en de verantwoordelijk-
heidhebbenomdaadwerkelijkeenverschil
temaken”,besluitDestoop.
Sinds vijf jaar
focussen we op het
duurzamer maken van onze
aardappelvoorziening
Johan Swinnen
AGRO MANAGER PEPSICO BELUX
Om het beste
eindproduct te
maken, moet je ook de beste
aardappels hebben
Christophe Vandamme
AARDAPPELTELER

13. WWW.GREENLIFESTYLE.BE · 13
INSPIRATIE
Z
onder cacao geen chocolade. En
zonder een volgende generatie van
cacaoboeren geen cacao! De vraag
naar chocolade groeit bovendien wereld-
wijd. Mondelez International,’s werelds
grootstechocoladebedrijfenproducentvan
onderandereCôted’Or,zetdaarommethet
programma ‘Cocoa Life’ in op het verande-
renvan de cacaoproductie door een impact
te creëren bij de cacaoboeren. Zo wil het
bedrijf de leiding nemen in het veiligstel-
len van de cacaoproductie en -aanlevering
voordekomendegeneraties.
‘Cocoa Life’ werd gelanceerd in 2012 en
steunt op de visie dat versterkte cacao pro-
ducerende gemeenschappen de essentiële
basis vormen voor een duurzame cacao-
teelt. In het kader van dit programma zal
Mondelez International tegen 2022 maar
liefst 400 miljoen dollar investeren om
200.000 cacaoboeren te ondersteunen en
een miljoen gemeenschapsleden te berei-
ken in de zes cacao-producerende regio’s:
Ivoorkust, Ghana, Indonesië, India, de
DominicaanseRepubliekenBrazilië.
Cacaoboeren staan centraal
Enerzijds moeten cacao-producerende
gemeenschappen worden opgeleid, zodat
ze efficiënter kunnen telen, verwerken
en handel drijven.Anderzijds dient er ook
geluisterd te worden naar hun noden en
uitdagingen.Enkel op deze manier kan een
chocoladebedrijf zoals Mondelez samen
metdegemeenschapenanderelokalepart-
ners allesomvattende actieplannen opstel-
len die een werkelijke meerwaarde beteke-
nenvoordeboerenenhungemeenschap.
Bovendien worden vrouwen eveneens
betrokkenbijelkefasevanhetprogramma,
dat zo is opgesteld dat het ook aan hun
noden beantwoordt. Zo worden onder
anderespecifiekevrouwengroepenopgezet
in de cacaogemeenschappen om te verze-
keren dat ook zij aan de trainingen kunnen
deelnemen.
Partnerships zijn essentieel
Partnershipsmetlokaleoverheden,NGO’s,
aanleveringspartners, cacaoboeren en
hun gemeenschappen vormen de sleutel
tot een duurzameveranderingwaarbij het
delen van best practices, duurzaamheid,
synergiën en schaalvoordelen centraal
staan. Bovendien helpen deze partner-
ships om het beoogde resultaat van een
programma zoals ‘Cocoa Life’ te vergroten
en teversnellen.
Mondelez werkt daarom samen met o.a.
CARE International, World Vision, Volun-
tary Services Overseas (VSO),die allen een
ruime ervaring hebben met het versterken
van cacao producerende gemeenschappen.
Bovendien werkt ‘Cocoa Life’ samen met
o.a.cacaoleveranciers opdat deelnemende
boeren de mogelijkheid krijgen om met
MondelēzInternationalhandeltedrijven.
Duurzaamheid door de hele
leveringsketen heen
Duurzaamheid loopt als een rode draad
door het hele aanleveringsproces heen,
van teelt tot eindproduct. Alle schakels
dienen op elkaar te zijn afgestemd om
verantwoord te kunnen ondernemen.
Mondelez International is uniek in haar
investering in cacao boeren en hun
gemeenschappen, om zo een directe
impact te creëren op hunwelvaart.‘Cocoa
Life’ zal in dat kader een steeds centralere
plaats innemen in de aanlevering van
cacao aan Mondelez.
Vijf focuspunten
De geïntegreerde aanpak van ‘Cocoa Life’
focust zich op vijf concrete punten, om
zo tot optimale resultaten te leiden. Ten
eerste worden cacaoboeren geholpen om
hun opbrengsten te verhogen.Ten tweede
worden de cacao producerende gemeen-
schappen geholpen om een optimale
samenleving te creëren waarin zij en hun
nakomelingen willen leven.Verder krijgt
men bijkomende opleidingen die kun-
nen leiden tot extra inkomen en minder
armoede.
Verder wordt alles in het werk gesteld
om het beroep van cacaoboer ook voor
jongeren aantrekkelijk te maken.Tot slot
moet cacaoteelt steeds respect hebben
voor het omliggende landschap, ecosys-
temen en vruchtbare landbouwgrond.
Door het hele programma heen gelden
bovendien gelijke vrouwenrechten en het
bannen van kinderarbeid als onvoorwaar-
delijke eisen.
Resultaten
Tegen eind 2014 werkte ‘Cocoa Life’ alvast
samen met 38.000 cacaoboeren in 500
gemeenschappen in Ghana, Ivoorkust en
Indonesië.Op deze plaatsen werden reeds
programma’s opgezet om o.a.boeren meer
te leren over goede landbouwpraktijken,
specifieke opleidingen te geven aan vrou-
wen,financiële bijlessen te geven,kinder-
arbeid tegen te gaan én de gemeenschap te
versterken.
JORIS HENDRICKX
redactie.be@mediaplanet.com
Duurzaamheidstartmet
bloeiendeenversterktecacao
producerendegemeenschappen
KENNISPARTNER
Tegen eind 2014
werkte ‘Cocoa
Life’ alvast samen met
38.000 cacaoboeren in
500 gemeenschappen
FOTO’S:PRIVÉ

14. 14 · WWW.GREENLIFESTYLE.BE
INSPIRATIE
De impactvan bloggers op het gedragvan hunvolgers is enorm.Wij laten u hier en op onzewebsite
www.greenlifestyle.be alvast kennismaken met 4 guest bloggers boordevol inspiratie om zelf ecologisch te leven.
GreenEvelien
Eén afvalzak per jaar met gezin van 5 personen
EcoLifestyle
Start je duurzame garderobe met een verantwoorde jeans
Evelien en haar gezin slagen erin
om jaarlijks slechts één afvalzak te
produceren.Hieronder de tipsvan
Evelien,zodat ook jij dit kan realiseren.
■ Groenten en fruit kopen we onverpakt
in de lokale bio-winkel met uiteraard onze
eigen boodschappentas.Drogevoedingswa-
ren bestellen we daar in papieren grootver-
pakkingen. We drinken enkel kraanwater
en thee,en ons groenafval composteren we
in eigen tuin.
■ Onderweghebbenwealtijdeenthermos-
fles met thee of hervulbare fles met kraan-
water bij ons en de lunch gaat in een brood-
trommel of herbruikbare lunchzak.
■ Om papier te reduceren hebben we geen
krant, abonnementen en nee-nee-sticker
op de brievenbus.De blanco achterkant van
ontvangen brieven wordt hergebruikt als
print-papier en ontvangen enveloppen die-
nen als boodschappenlijstjes.
■ We poetsen onze tanden met zelfge-
maakte tandpasta en composteerbare tan-
denborstels. We gebruiken geen shampoo,
geen zeep of andere verzorgingsproducten
en toch zijnwe schoon.
■ Onze kindjes dragen wasbare luiers en
zelf gebruik ikwasbaar maandverband.
■ Voor schoonmaken maken we zelf was-
middel en afwasmiddel en gebruiken we
composteerbareafwassponsenendoekjes.
■ Weinig afval produceren, is helemaal
niet moeilijk. Het zijn eenmalige gewoon-
tes die je aanpast en daarna kost het je geen
moeite meer.
■ Naast afvalbesparing leven wij ook hele-
maal groen op alle andere aspecten. Onze
eco-lifestyle is geen versobering,maar juist
eenverrijking en een uitdaging!
BEKIJK DE BLOG OP:
www.greenevelien.com en ontdek op
onze website de video en nog meer tips
om je afvalproductie te beperken.
De jeans is een klassieker in onze
garderobe.Het materiaal is echter niet
zo liefvoor de natuur envoor onszelf.
De blogwww.ecolifestyle.be geeft je
graag enkele duurzame alternatieven
zonder stijlcompromissen te moeten
sluiten,zodat je je kont nog steeds in een
strakke,maarverantwoorde jeans kunt
hijsen.
■ Denim is om vele redenen een materiaal
met zware ecologische en sociale reper-
cussies.Bijna alle jeans is afkomstig uit de
gewone katoenteelt, een landbouwsector
die zwaar vervuild is door het gebruik van
pesticiden. Dit heeft, net als de erg inten-
sieve, chemische behandeling van het
katoen tot jeans,heel wat gevolgen voor de
arbeiders én voor de dragers van deze kle-
dingstukken.
■ Gelukkig zijn er een aantal merken die
ietsaandekwalijkereputatievanjeanswil-
len doen.Elk hebben ze een andere insteek.
We lijsten er hier graag een aantal op.
■ HetNederlandselabelKuyichiiseeneco-
logisch modemerk dat in 2001 werd opge-
start,een stelletje pioniers dus.Naar eigen
zeggen zijn ze de eersten die denim van
biologisch katoen op de markt brachten.Nu
ontwerpen ze ook items van gerecycleerd
katoen, gerecupereerde plastic flessen en
grondstoffen als hennep.Bij onze noorder-
buren ontstond ook het uitleenconcept van
MUD Jeans,waarbij klanten hun biokatoe-
nen jeans kunnen terugsturen als die hele-
maal afgedragen is of wanneer ze zin heb-
ben in een nieuwmodel.
■ Een jeansbroek is een 'essential' in ieders
kleerkast én dus het ideale item om je duur-
zame garderobe mee te starten.
BEKIJK DE BLOG OP:
www.ecolifestyle.be en ontdek op onze
website meer tips en info over andere
duurzame jeansmerken.
Het geweldige aan ecologisch leven is
dat hetvaak goedkoop,gemakkelijk én
gezond is.Op de blogwww.iloveeco.be
vind je talrijke tips om jouwdagelijks
leven duurzamer te maken.
■ Onze belangrijkste tip is dat je het niet
altijdgoedhoefttedoen.Perfectie,daarwordt
een mens moedeloos van. Maar niets doen,
is ook geen goed idee.Het zijn echt de kleine
beetjes die helpen.Wees lief voor de wereld,
maarookvoorjezelf,danblijfthetleuk!
■ In de keuken kan het makkelijk duur-
zamer. Moet de kraan lang lopen voordat
er warm water komt? Gauw de waterkoker
eronder en je hebt water voor een kopje
thee. Juist heet theewater over? Handig
voor de afwas!
■ Hapjes,drankjes en gelach,ook daar kan
je de wereld mee redden. Organiseer een
kledingruil met vrienden. Gooi alles wat
jullie al meer dan een jaar niet meer dragen
op een hoop en passen maar! Mijn ervaring:
aan het eind van de avond ben je eindelijk
van die stomme kleren af en ga je met iets
moois naar huis.Lol gegarandeerd!
■ Moet dat gadget echt vervangen worden?
Neem je telefoon.Gebruik hem tot hijversle-
ten is en breng hem naar het containerpark.
En overweeg dan een Fairphone.Want die is
gemaaktvanzoeerlijkmogelijkematerialen.
■ Veggie en bbq lijken wel een onverzoen-
bare combinatie, maar niets is minder
waar. Verras jezelf én je gasten met lek-
ker gekruide groentespiesjes, grillkaas of
notenburgers. Zo wordt de barbecue niet
alleen gezonder,maar ook goedkoper!
■ Kies voor seizoensgroenten.Ze zijn goed-
koper én je beperkt de kilometers die ze
moeten afleggen.
BEKIJK DE BLOG OP:
www.iloveeco.be en ontdek op onze
website nog extra tips om goedkoop,
gemakkelijk en ecologisch te leven.
ILoveEco
Tips om goedkoop,gemakkelijk & ecologisch te leven
Om zelfverzorgingsproducten te maken,
heb je geen onuitputbare portemonnee
ofvoorraadkast nodig.Op de blog
www.zolea.be krijg je een overzichtvan
ingrediëntenwaarmee je zelf aan de slag
kan.Onderstaande ingrediëntenvormen
alvast de basis:
■ Kokosolie: dit vet is vast bij kamertem-
peratuur en smelt bij zo’n 26°. Kokosolie
voelt zacht aan op de huid en is ook gewel-
dig als haarmasker.
■ Bijenwas of cacaoboter: deze vaste vet-
ten zorgen voor een beschermend laagje op
de huid.Perfect voor droge huidjes of in de
winter.
■ Amandelolie: amandelolie is overal ver-
krijgbaar en is ook fijn geprijsd.Deze olie is
erg fijnvoor de ouderwordende huid.
■ Sheaboter of karitéboter: zou de celde-
ling stimuleren en je huid in balans bren-
gen. Deze boter kan je ook gebruiken wan-
neer je last hebtvan eczeem.
■ Etherische olie: verschillende essenti-
ele oliën hebben eenverschillendewerking.
Tea tree is geschikt voor een vette huid,
terwijl kamille goed te gebruiken is bij een
gevoelige huid
■ Ook zout of suiker kan je in je verzor-
gingsproducten gebruiken. Niet om je
gezicht mee te scrubben (wegens te kras-
send),maarwélvoor je lichaam.
■ Honing: rauwe honing is een heerlijk
multifunctioneel product. Het werkt anti-
bacterieel,verzorgend en is dus perfectvoor
gezichtsmaskertjes.
■ Klei:voorelkhuidtypeisereengeschikte
kleisoort. Groene klei voor de vette huid,
gelekleivoordeouderehuidenwitteofroze
kleivoor de gevoelige tot normale huid.
BEKIJK DE BLOG OP:
www.zolea.be en ontdek op onze
website hoe je zelf onder meer
lippenbalsem en lichaamsscrub kan
maken.
Zolea
Maak je eigen lippenbalsem
BLOGGERS IN DE KIJKER

15. WWW.GREENLIFESTYLE.BE · 15
INSPIRATIE
Buiten sporten heeft een
positief effect op ons
welbevinden en onze
gezondheid. Bovendien zijn
outdoor activiteiten ook het
populairst in België. Toch
heeft deze relatie enkel
kans op slagen als sporters
ervoor zorgen dat het
buiten ook effectief gezond
blijft. En dat doe je door
geen sporen na te laten.
Duurzaam sporten doe je
zo!
Lopen en fietsen zijn de twee
populairste sporten in België en
ook sportief wandelen staat in de
top vijf. Ook de meer ‘gedurfde’
outdoor sporten zoals klimmen,
mountainbiken en alpinisme blij-
ven in de lift zitten.Deze waaghal-
zen staan er meestal voor bekend
notoire natuurliefhebbers te zijn,
maar ook zij kunnen de afdruk van
hun bergbottinnen letterlijk en
figuurlijk nog kleiner proberen te
maken. Onderzoek heeft namelijk
uigewezen dat de grootste impact
op het milieu er komt door gemo-
toriseerde verplaatsingen en het
gedragvandesportersinkwestie.
Compenseer
Zo blijkt dat 80% van de mensen
die een sportactiviteit in de natuur
onderneemt, zich met de wagen
naar de locatie verplaatst. Een
oplossingzouzijnomzoveelmoge-
lijk te voet,met de fiets of met het
openbaarvervoertegaan.Alserdan
tocheenautoofvliegtuigaantepas
moet komen – bijvoorbeeld om een
spectaculaire berg te gaan beklim-
men – overweeg dan een CO2-com-
pensatie.Dit kan bijvoorbeeld door
een Greenseat te boeken en via
een vrijwillige bijdrage duurzame
milieu- of energieprojecten te
steunen. Ook via andere compen-
satieprogramma’s kan je de scha-
delijke CO2-uitstoot vereffenen, of
je zoekt natuurlijk gewoon zelf een
lokalenatuurorganisatiewaarbijje
jesteentjegaatbijdragen.
Respecteer
Het schadelijke gedrag van spor-
tersuitzichoptweemanieren:hoe
zezichindenatuurbewegenenhet
afval dat ze er achterlaten.Zo zorgt
de aanwezigheid van wandelaars
en klimmers in de natuur voor een
constante verhoogde stress bij die-
ren,wat het paar- en broedgedrag
beïnvloedt. Wanneer schoenen
of wielen regelmatig passeren,
kunnen ze de bodem en planten
beschadigen en verdichten, wat
leidttoterosie.Hetregenwaterkan
dan niet meer door de wortels van
planten worden vastgehouden en
het duurt duizenden jaren voor-
aleer een goeie bodem gevormd is.
Respectvoorfaunaenfloraisbijge-
volg een must.Wijk dus niet af van
de aangegeven paden en pluk geen
bloemen of planten,zelfs al zijn ze
wondermooi.Blijf weg van dieren:
beweeg je rustig,zonder lawaai en
plotse bewegingen.En last but not
least: neem je afval terug mee naar
huis.
Denk duurzaam
Zelfs al denk je dat etensresten wel
verteren,voor veel diersoorten zijn
ze net niet goed verteerbaar. Ook
biologisch afbreekbare verpakkin-
gen vergaan vaak heel slecht en/of
langzaam en al zeker als ze in open
lucht rondzwerven. Laat dus niets
achter in de natuur.Neem verse en
geen (voor)verpakte etenswaren
mee in een bewaardoos.Wat drink-
bussen betreft,zijn er intussen heel
wat alternatieven op de markt voor
de plastic of aluminium exempla-
ren.Zo is roestvrij staal 100% voed-
selveiligengeeftgeensmaakofgeur
af. Het is licht in gewicht en gaat
levenslang mee. Roestvrij staal is
bovendienvolledig recycleerbaar in
materiaaldatminstensevengoedis,
terwijl gerecycleerd plastic steeds
kwaliteitsverliesinhoudt.
Doorwinterde duurzame buiten-
sporters zoeken ook bewust hun
kledij en materiaal uit en kiezen
voor milieuvriendelijk geprodu-
ceerde tools of kopen bij producen-
ten die echt het verschil maken.Zo
is in de betere outdoor-speciaalzaak
kleding te vinden in biologisch
katoen of van herbruikbare mate-
rialen, zoals fleeceproducten uit
gerecycleerde frisdrankflessen.Ver-
schillendebedrijveninvesterenook
in milieuprojecten, doneren een
percentage van hun bruto-omzet
aan natuurorganisaties en hechten
belang aan optimale werkomstan-
digheden van hun partners.Op die
maniergeeftduurzaamsportennog
meergarantieopeengoedgevoel.
GRETE FLIES
redactie.be@mediaplanet.com
Sporten
zondersporen
Het
schadelijke
gedrag van
sporters uit zich op
twee manieren:
hoe ze zich in de
natuur bewegen en
het afval dat ze er
achterlaten
FOTO’S:ELEMENTS