کتابچه راهنمای دبیر هیات مدیره

1. 0
‫مدیره‬ ‫هیات‬ ‫خانه‬ ‫دبیر‬ ‫راهنمای‬
‫مدیره‬ ‫هیات‬ ‫دبیر‬ ‫وظایف‬ ‫و‬ ‫نقش‬

2. www.cgiran.org1

3. www.cgiran.org2
‫دبیر‬ ‫راهنمای‬‫هیا‬ ‫خانه‬‫مدیره‬ ‫ت‬
: ‫نویسندگان‬
‫پدرام‬ ‫متین‬
‫امیدوار‬ ‫علیرضا‬
@cgiran.orgoinf
www.cgiran.org

4. www.cgiran.org3
‫مقدمه‬...............................................................................................................................................................5
‫فصل‬‫اول‬-‫تکامل‬‫مفهوم‬‫و‬‫کارکرد‬‫دب‬‫ی‬‫ره‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬......................................................................................8
‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫و‬‫تقو‬‫ی‬‫ت‬‫نظام‬‫حاکم‬‫ی‬‫ت‬‫شرکت‬‫ی‬....................................................................................9
‫فصل‬‫دوم‬-‫شا‬‫ی‬‫ستگ‬‫ی‬‫ها‬‫و‬‫و‬‫ی‬‫ژگ‬‫ی‬‫ها‬‫ی‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬...............................................................................31
‫فصل‬‫سوم‬-‫ساختار‬‫و‬‫جا‬‫ی‬‫گاه‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫درشرکت‬..........................................................................39
‫فصل‬‫چهارم‬:،‫وظایف‬‫اختیارات‬‫و‬‫مسئول‬‫ی‬‫تها‬‫ی‬‫دب‬‫ی‬‫ره‬‫ی‬‫ات‬‫مدیره‬..............................................................22
-‫وظا‬‫ی‬‫ف‬‫و‬‫مسئول‬‫ی‬‫تها‬‫ی‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫در‬‫جلسات‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬......................................................21
‫بند‬‫اول‬-‫تشكيل‬‫جلسه‬.................................................................................................22
‫بند‬‫دوم‬-‫حدنصاب‬.......................................................................................................22
‫بند‬‫سوم‬-‫حضور‬‫در‬‫جلسات‬............................................................................................22
‫بند‬‫چهارم‬-‫رياست‬......................................................................................................22
‫بند‬‫پنجم‬-‫تص‬‫ويب‬‫تصميمات‬..........................................................................................22
‫بند‬‫ششم‬-‫ترازنامه‬.......................................................................................................22
‫بند‬‫هفتم‬-‫صورتجلسات‬.................................................................................................22
‫بند‬‫هشتم‬-‫روابط‬‫با‬‫اعضا‬‫ی‬‫غ‬‫ي‬‫رموظف‬‫ه‬‫ي‬‫ات‬‫مد‬‫ي‬‫ره‬.................................................................32
‫بند‬‫نهم‬-‫کم‬‫ي‬‫ته‬‫ها‬‫ی‬‫تخصص‬‫ی‬‫ه‬‫ي‬‫ات‬‫مد‬‫ي‬‫ره‬..........................................................................32
-‫وظا‬‫ی‬‫ف‬‫و‬‫مسئول‬‫ی‬‫تها‬‫ی‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫در‬‫قبال‬‫سهامداران‬‫و‬‫مجامع‬‫عموم‬‫ی‬................................12
‫بند‬‫اول‬-‫وظا‬‫ي‬‫ف‬‫در‬‫قبال‬‫آماده‬‫ساز‬‫ی‬‫مجامع‬‫عموم‬‫ی‬‫عاد‬‫ی‬‫و‬‫فوق‬‫العاده‬........................................32
‫بند‬‫دوم‬-‫وظ‬‫ي‬‫فه‬‫آماده‬‫ساز‬‫ی‬‫گزارش‬‫ساالنه‬.........................................................................33
‫بند‬‫سوم‬-‫پ‬‫ي‬‫وند‬‫م‬‫ي‬‫ان‬‫سهامداران‬......................................................................................32
‫بند‬‫چهارم‬-‫کمک‬‫به‬‫اعمال‬‫حقوق‬‫سهامداران‬.......................................................................32
‫بند‬‫پنجم‬-‫کمک‬‫به‬‫حل‬‫اختالفات‬‫در‬‫شرکت‬.......................................................................32
-‫وظا‬‫ی‬‫ف‬‫و‬‫مسئول‬‫ی‬‫تها‬‫ی‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫در‬‫برابر‬‫شرکت‬...................................................................13
‫بند‬‫اول‬-‫ارز‬‫ي‬‫اب‬‫ی‬‫ه‬‫ي‬‫ات‬‫مد‬‫ي‬‫ره‬..........................................................................................33
‫بند‬‫دوم‬-‫آشنا‬‫کردن‬‫اعضا‬‫ی‬‫جد‬‫ي‬‫د‬‫ه‬‫ي‬‫ات‬‫مد‬‫ي‬‫ره‬‫با‬‫شرکت‬‫و‬‫وظا‬‫ي‬‫ف‬‫کار‬‫ی‬‫خود‬.................................33
‫بند‬‫سوم‬-‫راهنما‬‫يی‬‫و‬‫حما‬‫ي‬‫ت‬‫از‬‫تک‬‫تک‬‫مد‬‫ي‬‫ران‬...................................................................32
‫بند‬‫چهارم‬-‫افشا‬‫و‬‫گزارش‬‫ده‬‫ی‬‫و‬‫حما‬‫ي‬‫ت‬‫از‬‫جارچ‬‫ي‬‫ان‬.............................................................32
‫بند‬‫چهارم‬-‫تضاد‬‫منافع‬.................................................................................................32
‫بند‬‫پنجم‬-‫اطم‬‫ي‬‫نان‬‫از‬‫انطباق‬‫و‬‫پ‬‫ي‬‫رو‬‫ی‬‫از‬‫قوان‬‫ي‬‫ن‬‫و‬‫مقررات‬........................................................34

5. www.cgiran.org3
‫فصل‬‫پنجم‬-‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫در‬‫قوان‬‫ی‬‫ن‬‫ا‬‫ی‬‫ران‬‫و‬‫دستورالعمل‬‫حاکم‬‫ی‬‫ت‬‫شرکت‬‫ی‬.....................................22
‫ضمائم‬........................................................................................................................................................22
‫نمونه‬‫آیین‬‫نامه‬‫داخلی‬‫دب‬‫ی‬‫رخانه‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مدیره‬‫شرکت‬............................................................................22
‫الف‬-‫دبيرخانه‬............................................................................................................33
‫ب‬-‫جلسات‬‫ه‬‫ي‬‫ات‬‫مديره‬.................................................................................................32
‫ج‬-‫ساير‬‫موارد‬............................................................................................................33
‫مصاحبه‬‫با‬‫آقا‬‫ی‬‫سنگ‬‫ی‬‫ن‬‫ی‬‫ان‬-‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫شرکت‬‫بورس‬...............................................................24
‫مصاحبه‬‫با‬‫چالز‬،‫بروان‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫شرکت‬‫نفت‬‫ی‬‫اکزپر‬‫ی‬‫ن‬............................................................29
‫مصاحبه‬‫با‬‫راب‬،‫بلهوس‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬..............................................................................................53
‫باورها‬‫ی‬‫غلط‬‫در‬‫ارتباط‬‫با‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬..........................................................................................51
‫استانداردها‬‫ی‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫از‬‫نظر‬Herb. Rubenstein...................................................................55
‫نمونه‬‫شرح‬‫وظا‬‫ی‬‫ف‬‫ی‬‫ک‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫ه‬‫ی‬‫ات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫و‬‫مد‬‫ی‬‫ر‬‫دفتر‬‫مد‬‫ی‬‫ر‬‫عامل‬‫در‬‫ی‬‫ک‬‫شرکت‬‫ا‬‫ی‬‫ران‬‫ی‬.................54

6. www.cgiran.org2
‫مقدمه‬
‫دبير‬‫هيات‬‫امروز‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫مديره‬‫مسئوليت‬ ‫با‬ ‫شرکتی‬ ‫ارشد‬ ‫مدير‬ ‫يک‬ ،‫م‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫زياد‬ ‫بسيار‬ ‫های‬‫کانونی‬ ‫رکز‬
‫با‬ ‫ارتباط‬‫هيات‬‫مديره‬‫ارش‬ ‫مديران‬ ،‫آن‬ ‫همچنين‬ ‫و‬ ‫شرکت‬ ‫داران‬ ‫سهام‬ ‫و‬ ‫د‬‫که‬ ‫هايی‬‫نقش‬‫ی‬‫اداره‬ ‫در‬ ‫کليدی‬‫دارند‬ ‫شرکت‬
‫می‬ ‫عمل‬.‫کند‬‫دبير‬‫هيات‬‫اعضای‬ ‫ديگر‬ ‫و‬ ‫عامل‬ ‫مدير‬ ‫مشاور‬ ‫و‬ ‫رازدار‬ ‫واقع‬ ‫در‬ ‫مديره‬‫مديره‬ ‫هيات‬،‫امور‬ ‫در‬ ‫خصوص‬ ‫به‬
.‫است‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬‫دبير‬ ‫نقش‬ ‫امروزه‬‫هيات‬‫از‬ ‫مديره‬‫آ‬‫ش‬ ‫برخوردار‬ ‫اهميتی‬ ‫نچنان‬‫حسابداران‬ ‫همانند‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ده‬
‫خبره‬‫دبيرا‬ ،‫ن‬‫هيات‬‫مديره‬‫نيز‬‫کشورها‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫در‬‫بايد‬‫الزم‬ ‫صالحيت‬ ‫از‬ ‫تا‬ ‫بگذارند‬ ‫سر‬ ‫پشت‬ ‫را‬ ‫مختلفی‬ ‫امتحانات‬
‫برخوردار‬ ‫شغل‬ ‫اين‬ ‫احراز‬ ‫برای‬‫شوند‬‫گوناگون‬ ‫تحقيقات‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫برخوردار‬ ‫اهميتی‬ ‫چنان‬ ‫از‬ ‫نقش‬ ‫اين‬ ‫همچنين‬ .
‫که‬ ‫است‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫افريقا‬ ‫شمال‬ ‫و‬ ‫خاورميانه‬ ‫منطقه‬ ‫در‬‫داليل‬ ‫از‬ ‫يكی‬‫نظ‬ ‫استقرار‬ ‫عدم‬‫اين‬ ‫در‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫ام‬
‫نبود‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫کشورها‬‫سمت‬‫حرفه‬‫دبير‬ ‫ای‬‫هيات‬.‫است‬ ‫مديره‬
‫دبير‬‫هيات‬‫چه‬ ‫مديره‬‫وظيفه‬‫دارد‬ ‫عهده‬ ‫بر‬ ‫ای‬‫اين‬ ‫؟‬‫پرسش‬‫ب‬ ‫حتی‬‫بی‬ ‫نيز‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫متخصصين‬ ‫رای‬‫جواب‬
‫و‬ ‫مانده‬‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬.‫بدهد‬ ‫را‬ ‫سوال‬ ‫اين‬ ‫پاسخ‬ ‫بتواند‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کسی‬ ‫کمتر‬ ‫رسد‬‫افول‬ ‫و‬ ‫کاری‬ ‫شرايط‬ ‫در‬ ‫سريع‬ ‫تغييرات‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫موجب‬ ‫اقتصادی‬‫مسئوليت‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫متخصصان‬ ‫که‬‫و‬ ‫گيرند‬ ‫برگردن‬ ‫را‬ ‫گوناگونی‬ ‫های‬‫و‬ ‫تنوع‬ ‫اين‬
‫مسئوليت‬ ‫در‬ ‫گوناگونی‬،‫کاری‬ ‫های‬‫ارائه‬‫تعريفی‬‫مشخص‬‫از‬‫دبير‬ ‫شغل‬‫هيات‬‫دشوار‬ ‫را‬ ‫مديره‬‫ساخته‬‫اداره‬ ‫توانايی‬ .‫است‬
‫ه‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫مسئوليت‬ ‫چندين‬‫دبيران‬ ‫نقش‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫هميشه‬ ،‫مزمان‬‫هيات‬‫مد‬‫سمت‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫تاسف‬ ‫جای‬ .‫است‬ ‫بوده‬ ‫يره‬
‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫دبير‬‫ندارند‬ ‫صحيحی‬ ‫و‬ ‫کامل‬ ‫درک‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫افرادی‬ ‫و‬ ‫نيافته‬ ‫دست‬ ‫خود‬ ‫واقعی‬ ‫جايگاه‬ ‫به‬
‫کم‬ ‫فردی‬ ‫غلط‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫دبير‬‫می‬ ‫تلقی‬ ‫اهميت‬‫وظيفه‬ ‫تنها‬ ‫که‬ ‫کنند‬‫ساع‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫اين‬ ‫اش‬‫را‬ ‫سايرين‬ ‫کاری‬ ‫ات‬
‫نقشی‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫دبير‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ‫اين‬ .‫نمايد‬ ‫يادداشت‬‫بسيار‬‫می‬ ‫جمله‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫فراتر‬‫بررسی‬ ‫به‬ ‫توان‬
‫هيمنطور‬ ‫و‬ ‫حاکميتی‬ ‫مقررات‬ ‫و‬ ‫قوانين‬ ‫با‬ ‫شرکت‬ ‫عملكرد‬ ‫تطابق‬‫به‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫اشاره‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫اعضای‬ ‫به‬ ‫مشاوره‬ ‫ارائه‬
‫می‬ ‫کمک‬ ‫شرکت‬‫قرار‬ ‫صحيح‬ ‫مسير‬ ‫در‬ ‫تا‬ ‫کند‬.‫گيرد‬
‫اسپالدينگ‬ ‫و‬ ‫کينگ‬ ‫سازمان‬ ‫حقوقی‬ ‫مشاور‬ ،‫ِت‬‫ا‬‫هيو‬ ‫الرا‬((King & Spalding‫دبيران‬ ‫جامعه‬ ‫عضو‬ ‫و‬‫هيات‬،‫مديره‬
‫دبير‬ ‫وظايف‬‫هيات‬‫اين‬ ‫را‬ ‫مديره‬‫می‬ ‫توصيف‬ ‫گونه‬‫کند‬:«‫دبير‬‫هيات‬‫شر‬ ‫يک‬ ‫مديره‬‫شمار‬ ‫به‬ ‫اصلی‬ ‫اعضای‬ ‫از‬ ‫يكی‬ ‫کت‬
‫می‬ً‫ال‬‫معمو‬ ‫و‬ ‫آيد‬‫خ‬ ‫در‬‫صوص‬‫دارد‬ ‫ارزشمندی‬ ‫تجربيات‬ ‫بهادار‬ ‫اوراق‬ ‫و‬ ‫شرکتی‬ ‫قوانين‬‫به‬ ‫وی‬ .‫هيات‬‫مديران‬ ‫و‬ ‫مديره‬
‫می‬ ‫قدرت‬ ‫اصلی‬‫از‬ ‫و‬ ‫بخشند‬ ‫بهبود‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫عملكرد‬ ‫تا‬ ‫دهد‬‫سهام‬ ‫اعتماد‬ ‫طريق‬ ‫اين‬.‫آورند‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫داران‬‫دبير‬‫هيات‬
،‫مديران‬ ‫به‬ ‫رسانی‬ ‫اطالع‬ ‫و‬ ‫ارتباط‬ ‫برقراری‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫مدي‬‫سهام‬ ‫و‬ ‫ره‬‫ت‬ ‫را‬ ‫داران‬‫نموده‬ ‫سهيل‬‫به‬ ‫نسبت‬ ‫آنان‬ ‫آگاهی‬ ‫از‬ ‫و‬
‫موضو‬‫می‬ ‫حاصل‬ ‫اطمينان‬ ‫شرکت‬ ‫حاکميت‬ ‫عات‬‫دبير‬ .‫کند‬‫هيات‬‫از‬ ‫حمايت‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫منابع‬ ‫از‬ ،‫مديره‬
‫نحو‬ ‫به‬ ‫شرکت‬‫می‬ ‫بهره‬ ‫احسن‬‫ه‬ ‫او‬ .‫جويد‬ِ‫ت‬‫مسئولي‬ ‫مچنين‬‫ثبت‬‫فعاليت‬‫های‬‫هيات‬.‫دارد‬ ‫برعهده‬ ‫را‬ ‫مديره‬»
‫دبير‬ ‫عملكرد‬‫هيات‬‫حاکم‬ ‫برای‬ ‫مديره‬.‫است‬ ‫حياتی‬ ‫شرکت‬ ‫اداره‬ ‫و‬ ‫يت‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫کمک‬ ‫کننده‬ ‫اداره‬ ‫نهادهای‬ ‫به‬
‫می‬‫وظايف‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫کند‬‫شا‬‫ن‬‫بهتر‬‫مسئوليتهای‬ ‫عهده‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫عمل‬‫راهنما‬ ‫کتابچه‬ ‫اين‬ .‫برآيند‬ ‫شان‬،‫وظايف‬ ‫بررسی‬ ‫به‬
‫صالحيت‬‫دبير‬ ‫اختيارات‬ ‫و‬ ‫ها‬‫هيات‬‫م‬ ‫مديره‬‫ی‬‫که‬ ‫نقشی‬ ‫به‬ ‫همينطور‬ ‫و‬ ‫پردازد‬‫دبير‬‫هيات‬‫راهكارهای‬ ‫ايجاد‬ ‫در‬ ‫مديره‬
‫کارآ‬ ‫و‬ ‫موثر‬ ‫و‬ ‫مطلوب‬‫مد‬‫کند‬ ‫ايفا‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬‫دارد‬ ‫اشاره‬.
‫بخش‬‫سؤ‬ ‫مهمترين‬ ‫از‬ ‫ی‬‫پاسخ‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫راهنما‬ ‫کتابچه‬ ‫اين‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫االتی‬‫گويی‬‫اين‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫زير‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫هستيم‬ ‫آن‬ ‫به‬
‫رييس‬ ‫راهنمای‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫خود‬ ‫سواالت‬‫هيات‬‫دبير‬ ‫انتصاب‬ ‫برای‬ ‫مديره‬‫هيات‬.‫گيرد‬ ‫قرار‬ ‫نيز‬ ‫مديره‬

7. www.cgiran.org3
‫شرکت‬ ‫آيا‬‫يک‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫دبير‬ ‫به‬ ‫شرکت‬ ‫آيا‬ ‫دارد؟‬‫هيات‬‫مديره‬‫ن‬‫دبير‬ ‫يک‬ ‫دارد؟‬ ‫ياز‬‫هيات‬‫مديره‬
‫پايداری‬ ‫و‬ ‫تقويت‬ ‫در‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫چگونه‬‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬‫باشد؟‬ ‫داشته‬ ‫نقش‬
‫دبير‬ ‫آيا‬‫هيات‬‫مديره‬‫شرکت‬‫يک‬‫سمت‬‫وقت‬ ‫تمام‬‫می‬ ‫محسوب‬‫شود‬‫و‬‫اين‬ ‫يا‬‫که‬‫وظيفه‬‫را‬ ‫اش‬‫کنار‬ ‫در‬
‫می‬ ‫انجام‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫و‬ ‫ديگر‬ ‫سمتی‬‫دهد‬‫؟‬
‫چگونه‬ ‫شرکت‬‫بر‬‫فعاليت‬‫دبير‬ ‫های‬‫هيات‬‫مديره‬‫شرکت‬‫می‬ ‫نظارت‬‫کند‬‫آيا‬ ‫؟‬‫سمت‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫در‬
‫نامه‬ ‫آيين‬ ‫و‬ ‫منشور‬‫تعريف‬ ‫شرکت‬ ‫های‬‫و‬ ‫است‬ ‫شده‬‫آيين‬ ‫يک‬ ‫حتی‬ ‫يا‬‫دبير‬ ‫برای‬ ‫جداگانه‬ ‫نامه‬‫هيات‬‫مديره‬
‫شده‬ ‫تنظيم‬‫است؟‬
ً‫ا‬‫اساس‬ ‫آيا‬‫مديران‬‫اجرايی‬‫موظفند‬‫اطالعات‬ ‫خود‬ ‫وظايف‬ ‫بهتر‬ ‫انجام‬ ‫در‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫به‬ ‫کمک‬ ‫راستای‬ ‫در‬
‫دهند؟‬ ‫قرار‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫اختيار‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫نياز‬ ‫مورد‬ ‫و‬ ‫الزم‬‫دبير‬ ‫آيا‬ ‫اينكه‬ ‫و‬‫هيات‬‫مديره‬‫ي‬ ‫عنوان‬ ‫به‬‫ک‬‫قوی‬ ‫رابط‬
‫بين‬‫هيات‬‫مدي‬‫می‬ ‫عمل‬ ‫شرکت‬ ‫اجرايی‬ ‫نهادهای‬ ‫و‬ ‫ره‬‫کند؟‬
‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫تضمين‬ ‫در‬‫دست‬‫سرمايه‬ ‫موقع‬ ‫به‬ ‫رسی‬‫و‬ ‫گذاران‬‫مردم‬‫به‬‫گزارش‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬‫اخبار‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫فعاليت‬‫های‬‫شرکت‬‫دارد‬ ‫نقشی‬ ‫چه‬‫؟‬
‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫برنامه‬ ‫در‬‫سهام‬ ‫عمومی‬ ‫مجمع‬ ‫تنظيم‬ ‫و‬ ‫ريزی‬‫داران‬‫نقشی‬ ‫چه‬‫بر‬‫دارد؟‬ ‫عهده‬
‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫به‬ ‫چگونه‬‫هيات‬‫آماده‬ ‫در‬ ‫مديره‬‫دبير‬ ‫آيا‬ ‫کند؟‬ ‫می‬ ‫کمک‬ ‫جلسات‬ ‫اداره‬ ‫و‬ ‫سازی‬‫هيات‬
‫مديره‬‫ارزيابی‬ ‫و‬ ‫آموزش‬ ‫در‬‫هيات‬‫می‬ ‫بازی‬ ‫معناداری‬ ‫نقش‬ ‫مديره‬‫کند؟‬
‫ايران‬ ‫در‬‫گام‬ ‫زمينه‬ ‫اين‬ ‫در‬ ‫هرچند‬ ،،‫است‬ ‫شده‬ ‫برداشته‬ ‫نوين‬ ‫اقتصاد‬ ‫بانک‬ ‫و‬ ‫بورس‬ ‫شرکت‬ ‫توسط‬ ‫هايی‬‫سمت‬‫دبير‬
‫هيات‬‫هنوز‬ ‫مديره‬‫هم‬‫بنگاه‬ ‫از‬ ‫بسياری‬ ‫برای‬‫اقتصادی‬ ‫های‬،‫بورسی‬ ‫غير‬ ‫و‬ ‫بورسی‬ ‫از‬ ‫اعم‬.‫است‬ ‫ناآشنا‬ ‫و‬ ‫مبهم‬ ،‫در‬
‫شرکت‬ ‫از‬ ‫بسياری‬‫دبير‬ ‫ايرانی‬ ‫های‬‫هيات‬‫م‬‫جوان‬ ‫يا‬ ‫مديرعامل‬ ‫يا‬ ‫معموال‬ ‫ديره‬‫عضو‬ ‫ترين‬‫هيات‬‫مديره‬‫دفتر‬ ‫مدير‬ ‫يا‬
‫مدير‬‫عامل‬ً‫ا‬‫عمدت‬ ‫که‬ ‫است‬‫فقط‬‫وظيفه‬‫صورت‬ ،‫جلسه‬ ‫دستور‬ ‫تدوين‬‫و‬ ‫جلسه‬‫جلسات‬ ‫هماهنگی‬‫هيات‬‫را‬ ‫مديره‬‫بر‬
‫عهده‬‫دارد‬1
.
‫مواد‬ ‫موجب‬ ‫به‬6‫تا‬7‫دستورالعمل‬‫ايران‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬2
:"‫هيات‬‫مسئوليت‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫دبيرخانه‬ ‫يک‬ ‫دارای‬ ‫بايد‬ ‫مديره‬
‫جلسات‬ ‫مستندسازی‬ ‫و‬ ‫تشكيل‬ ‫اجرايی‬‫هيات‬‫جمع‬ ،‫مديره‬‫مورد‬ ‫کارشناسی‬ ‫امور‬ ‫انجام‬ ‫و‬ ‫موردنياز‬ ‫اطالعات‬ ‫آوری‬
‫اعضای‬ ‫درخواست‬‫هيات‬‫قانونی‬ ‫تكاليف‬ ‫انجام‬ ‫از‬ ‫اطمينان‬ ‫حصول‬ ‫و‬ ‫مديره‬‫هيات‬.‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫عهده‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مديره‬
‫دبير‬ ‫اختيار‬ ‫در‬ ‫مانعی‬ ‫هيچ‬ ‫بدون‬ ‫و‬ ‫وقت‬ ‫اسرع‬ ‫در‬ ‫بايد‬ ‫ماده‬ ‫اين‬ ‫موضوع‬ ‫اطالعات‬ ‫و‬ ‫مستندات‬‫هيات‬.‫گيرد‬ ‫قرار‬ ‫مديره‬
‫دبيرخانه‬ ‫رياست‬‫ی‬‫هيات‬‫دبير‬ ‫عهده‬ ‫به‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫رئ‬ ‫پيشنهاد‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مديره‬‫يس‬‫هيات‬‫تصويب‬ ‫و‬ ‫مديره‬
‫هيات‬‫رئيس‬ ‫نظر‬ ‫زير‬ ‫و‬ ‫منصوب‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫می‬ ‫وظيفه‬ ‫انجام‬ ‫مديره‬‫از‬ ‫خارج‬ ‫افراد‬ ‫انتخاب‬ .‫کند‬‫هيات‬‫عنوان‬ ‫به‬ ‫مديره‬
‫دبير‬‫هيات‬‫دبيری‬ ‫سمت‬ .‫است‬ ‫بالمانع‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫نمی‬ ‫تلقی‬ ‫استخدامی‬ ‫رابطه‬ ‫و‬ ‫اجرايی‬ ‫مسئوليت‬ ‫مديره‬‫دبير‬ .‫گردد‬
‫هيات‬‫جلسا‬ ‫تمام‬ ‫در‬ ‫بايد‬ ‫مديره‬‫ت‬‫هيات‬‫مصوبات‬ ‫و‬ ‫مذاکرات‬ ‫صورت‬ ‫تنظيم‬ ‫مسئوليت‬ .‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫حضور‬ ‫مديره‬
‫هيات‬‫پی‬ ،‫مديره‬‫تهيه‬ ‫و‬ ،‫مصوبات‬ ‫گيری‬‫مصوبات‬ ‫اجرای‬ ‫از‬ ‫گزارش‬ ‫ی‬‫هيات‬‫عهده‬ ‫بر‬ ‫مديره‬‫دبير‬ ‫ی‬‫هيات‬.‫است‬ ‫مديره‬
‫صورت‬ ‫و‬ ‫مصوبات‬ ‫تمام‬ ،‫است‬ ‫موظف‬ ‫وی‬‫خالصه‬‫مذاکرات‬ ‫ی‬‫هيات‬‫به‬ ‫دفتری‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫مديره‬‫ت‬ ‫و‬ ‫شماره‬ ‫ترتيب‬‫جلسه‬ ‫اريخ‬
.‫کند‬ ‫نگهداری‬‫رويه‬ ‫و‬ ‫تشكيالت‬‫دبيرخانه‬ ‫اجرايی‬ ‫های‬‫ی‬‫هيات‬‫آيين‬ ‫قالب‬ ‫در‬ ‫بايد‬ ‫مديره‬‫نامه‬‫دبير‬ ‫پيشنهاد‬ ‫به‬ ‫ای‬‫هيات‬
‫تصويب‬ ‫و‬ ‫مديره‬‫هيات‬.‫شود‬ ‫مستقر‬ ‫و‬ ‫مدون‬ ‫مديره‬"
1
-‫حاکميت‬ ‫استانداردهای‬ ‫با‬ ‫مطابق‬ ‫که‬ ‫کنيد‬ ‫می‬ ‫مشاهده‬ ‫را‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬ ‫و‬ ‫عامل‬ ‫مدير‬ ‫دفتر‬ ‫مدير‬ ‫يک‬ ‫وظايف‬ ‫شرح‬ ‫نمونه‬ ‫يک‬ ‫پيوست‬ ‫در‬
‫شرکتی‬‫باشد‬ ‫نمی‬.
2
-.‫فرماييد‬ ‫مشاهده‬ ‫پيوستها‬ ‫در‬

8. www.cgiran.org2
‫پيش‬‫نويش‬‫دستور‬‫العمل‬‫که‬ ‫حالی‬ ‫عين‬ ‫در‬ ‫تهران‬ ‫بورس‬ ‫در‬ ‫شرکتی‬ ‫راهبری‬«‫تعيين‬‫دبير‬‫هيات‬‫يک‬ ‫را‬ ‫مديره‬‫الزام‬
‫اين‬ ،‫دانسته‬‫سمت‬‫را‬ ‫سازمانی‬‫اجرايی‬ ‫مسئوليت‬ ‫يک‬‫می‬‫داند‬،‫د‬ ‫را‬ ‫مزبور‬ ‫دبير‬ ‫اما‬‫شرکت‬ ‫با‬ ‫استخدامی‬ ‫رابطه‬ ‫ارای‬
‫نمی‬.‫داند‬»‫دستورالعمل‬ ‫تمامی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ‫اين‬‫های‬‫حاکميت‬‫د‬ ‫شرکتی‬‫بير‬‫هيات‬‫مديره‬‫مسئول‬ ‫يک‬‫يت‬
‫ا‬ ‫تجربه‬ ‫به‬ ‫نگاهی‬ .‫است‬ ‫گرديده‬ ‫محسوب‬ ‫شرکت‬ ‫کارمند‬ ‫و‬ ‫اجرايی‬‫د‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ميالدی‬ ‫اخير‬ ‫دهه‬ ‫اوايل‬ ‫در‬ ‫نگلستان‬‫بير‬
‫هيات‬‫و‬ ‫اجرايی‬ ‫مسئوليت‬ ‫طرف‬ ‫يک‬ ‫از‬ ‫مديره‬‫ا‬‫می‬ ‫محسوب‬ ‫شرکت‬ ‫کارمند‬ ‫ديگر‬ ‫طرف‬ ‫ز‬‫نش‬ ‫گرديد‬‫می‬ ‫ان‬‫اين‬ ‫که‬ ‫دهد‬
‫دبير‬ ‫تعيين‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫برداشته‬ ‫تكليف‬ ‫اين‬ ‫گذشته‬ ‫سال‬ ‫چند‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫نبوده‬ ‫موفق‬ ‫امر‬‫هيات‬‫مسئوليت‬ ‫يک‬ ‫مديره‬
‫نيست‬ ‫الزامی‬.‫نظ‬ ‫به‬‫ماده‬ ‫در‬ ‫مقرر‬ ‫تكليف‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫رسد‬ ‫می‬ ‫ر‬121«‫اليحه‬‫مصوب‬ ‫تجارت‬ ‫قانون‬ ‫از‬ ‫قسمتی‬ ‫اصالح‬
1137»‫جلسات‬ ‫صورت‬ ‫تنظيم‬ ‫تكليف‬ ‫به‬ ‫راجع‬‫هيات‬‫دبير‬ ‫وظايف‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫تصريح‬ ‫بدون‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫مطابق‬ ،‫مديره‬
‫عملكردها‬ ‫بهترين‬ ‫با‬‫بايست‬ ‫می‬‫دبير‬ ‫وظايف‬ ‫شرح‬‫هيات‬‫مديره‬‫دستورالعمل‬ ‫در‬‫شرکتی‬ ‫راهبری‬ ‫نظام‬.‫گردد‬ ‫درج‬
‫دبير‬ ‫مشخص‬ ‫وظايف‬ ‫تشريح‬‫هيات‬‫بنگاه‬ ‫در‬ ‫موثر‬ ‫و‬ ‫مطلوب‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫استقرار‬ ‫که‬ ‫گردد‬ ‫می‬ ‫موجب‬ ‫مديره‬‫های‬
‫دبير‬ ‫و‬ ‫گردد‬ ‫مشخص‬ ‫مالک‬ ‫يک‬ ‫دارای‬ ‫اقتصادی‬‫هيات‬‫دار‬ ‫عهده‬ ‫را‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫الزامات‬ ‫از‬ ‫اطمينان‬ ‫وظيفه‬ ‫مديره‬
‫وظايف‬ ‫تشريح‬ ‫اين‬ ‫همچنين‬ .‫گردد‬‫می‬‫راه‬ ‫تواند‬‫گز‬ ‫امروز‬ ‫مشكالت‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫گشای‬‫شرکت‬ ‫مالی‬ ‫ارشگری‬‫بورسی‬ ‫های‬
‫باشد‬.

9. www.cgiran.org2
‫فصل‬‫اول‬-‫تکامل‬‫مفهوم‬‫و‬‫کارکرد‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫هیات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬
‫آن‬ ‫از‬ ‫پيش‬‫به‬ ‫که‬‫وجودی‬ ‫علل‬‫دبير‬ ‫تعريف‬ ‫و‬‫هيات‬،‫شود‬ ‫پرداخته‬ ‫مديره‬‫الزم‬‫است‬‫از‬ ‫مختصری‬ ‫شرح‬ ‫ابتدا‬‫حاکميت‬
‫شرکتی‬‫ارائه‬‫سرمايه‬ ‫ظهور‬ ‫دوران‬ ‫به‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ .‫شود‬‫شرکت‬ ‫ايجاد‬ ‫و‬ ‫داری‬‫بازمی‬ ‫مدرن‬ ‫سهامی‬ ‫های‬‫يعنی‬ ‫گردد؛‬
‫شرکت‬ ‫و‬ ‫يافت‬ ‫گسترش‬ ‫جهانی‬ ‫تجارت‬ ‫که‬ ‫زمانی‬‫صنعت‬ ‫انقالب‬ ‫طی‬ ‫بزرگ‬ ‫چندمليتی‬ ‫های‬.‫يافتند‬ ‫رشد‬ ‫ی‬‫اثر‬ ‫بر‬
‫سهام‬ ‫مشكالت‬‫شرکت‬ ‫مديران‬ ‫با‬ ‫داران‬‫قرن‬ ‫از‬ ‫ها‬11‫تا‬ ‫شد‬ ‫مطرح‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫بحث‬‫کردن‬ ‫روشن‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫بتوان‬
‫طرف‬ ‫هر‬ ‫حقوق‬ ‫و‬ ‫وظايف‬،‫سه‬ ‫کارکردهای‬ .‫بود‬ ‫نيز‬ ‫آنها‬ ‫حقوق‬ ‫حافظ‬ ‫لزوم‬ ‫صورت‬ ‫در‬‫حاک‬ ‫گانه‬‫م‬‫يک‬ ‫در‬ ‫شرکتی‬ ‫يت‬
‫شر‬‫می‬ ‫را‬ ‫کت‬‫دانست‬ ‫مورد‬ ‫سه‬ ‫اين‬ ‫توان‬:
1-‫جهت‬ ‫و‬ ‫هدايت‬.‫دهی‬
2-.‫کنترل‬ ‫و‬ ‫ريسک‬ ‫مديريت‬
1-‫مسئوليت‬‫گزارش‬ ‫و‬ ‫پذيری‬.‫دهی‬
‫ح‬،‫شرکتی‬ ‫اکميت‬‫رويه‬ ‫و‬ ‫قواعد‬‫حاکم‬ ‫های‬‫بين‬ ‫روابط‬ ‫بر‬‫هيات‬،‫مديره‬‫مديران‬‫اجرايی‬‫و‬‫سهام‬‫شرکت‬ ‫داران‬‫و‬ ‫ها‬
‫ذی‬ ‫همچنين‬‫می‬ ‫اعتباردهندگان‬ ‫و‬ ‫کارکنان‬ ‫نظير‬ ‫نفعانی‬‫بازار‬ ‫سالمت‬ ‫به‬ ‫کمک‬ ،‫بازار‬ ‫اطمينان‬ ‫جلب‬ ‫طريق‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫باشد‬
‫می‬ ‫ارمغان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫اقتصادی‬ ‫رشد‬ ‫و‬ ‫مالی‬ ‫ثبات‬ ،‫اقتصادی‬ ‫کارآيی‬ ‫و‬‫کار‬ ‫و‬ ‫مطلوب‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ .‫آورد‬‫آ‬‫يک‬ ‫موفقيت‬ ‫مد‬
‫کار‬ ‫و‬ ‫کسب‬ ‫مدت‬ ‫بلند‬ ‫موفقيت‬ ‫در‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫عواملی‬ ‫از‬ ‫يكی‬ ‫اما‬ ‫کند‬ ‫نمی‬ ‫تضمين‬ ‫را‬ ‫کار‬ ‫و‬ ‫کسب‬‫باشد‬ ‫موثر‬.
‫خوبی‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫شرکتی‬‫می‬ ‫اداره‬‫چشم‬ ،‫شود‬‫انداز‬‫ی‬‫می‬ ‫تعريف‬ ‫خود‬ ‫برای‬ ‫را‬‫مسئوليت‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کند‬‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬
‫ر‬ ‫ارزيابی‬ ‫فرآيند‬ ‫با‬ ‫نحو‬ ‫بهترين‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫اقتصادی‬‫يسک‬‫فرصت‬ ‫کشف‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫کرده‬ ‫ادغام‬ ‫ها‬‫تخصيص‬ ‫و‬ ‫جديد‬ ‫های‬
‫شيوه‬ ‫به‬ ‫سرمايه‬‫سهام‬ ‫نفع‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫بهينه‬ ‫ای‬‫موفقيت‬ ،‫شود‬ ‫تمام‬ ‫دارانش‬‫می‬ ‫تضمين‬ ‫بلندمدت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خود‬‫کند‬‫تنها‬ ‫اين‬ ‫و‬
‫و‬ ‫کار‬ ‫و‬ ‫کسب‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫هم‬ ‫عمومی‬ ‫اعتماد‬ ‫حفظ‬ ‫برای‬ ‫موجود‬ ‫راه‬‫هم‬‫آينده‬ ‫ساخت‬ ‫برای‬ ‫بازار‬ ‫در‬.‫است‬ ‫موفق‬ ‫ای‬‫عال‬‫ئم‬
‫نشانه‬ ‫و‬‫غير‬ ‫و‬ ‫ضعيف‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫های‬‫بالفا‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫شرکت‬ ‫در‬ ‫موثر‬‫در‬ ‫ولی‬ ،‫نباشد‬ ‫مشاهده‬ ‫قابل‬ ‫صله‬
‫می‬ ‫درازمدت‬.‫شود‬ ‫جدی‬ ‫مشكالت‬ ‫باعث‬ ‫تواند‬1
،‫اينرو‬ ‫از‬‫بنگاه‬ ‫در‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫تقويت‬ ‫منظور‬ ‫به‬‫های‬
‫اقتصادی‬‫شرکت‬ ‫از‬ ‫بسياری‬ ‫در‬‫ها‬‫سمت‬‫سازمانی‬‫دبير‬‫هيات‬‫شد‬ ‫الزامی‬ ‫مديره‬‫و‬ ‫ه‬ِ‫ی‬‫دبير‬‫هيات‬‫ا‬ ‫به‬ ‫مديره‬‫ضروری‬ ‫مری‬
‫شرکت‬ ‫در‬‫هسته‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫ها‬‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫اصلی‬،‫مديريت‬ ‫و‬ ‫نظارت‬ ‫يعنی‬‫هيات‬‫مدي‬‫ره‬،‫شد‬ ‫تبديل‬.
( ‫دبير‬ ‫واژه‬secretary‫واژه‬ ‫از‬ )‫التين‬secretarius‫که‬ ‫است‬ ‫فردی‬ ‫يا‬ ‫رازدار‬ ‫متصدی‬ ‫مفهوم‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫شده‬ ‫مشتق‬
‫کسب‬ ‫بر‬‫قدرتمند‬ ‫افراد‬ ‫وکار‬‫با‬ .‫است‬ ‫داشته‬ ‫نظارت‬ ‫پادشاه‬ ‫مانند‬،‫وجود‬ ‫اين‬‫لغت‬ ‫در‬‫مفهوم‬ ‫به‬ ‫دبير‬ ،‫آکسفورد‬ ‫نامه‬
‫می‬ ‫استخدام‬ ‫ديگری‬ ‫شخص‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫فردی‬‫ا‬ ،‫مكاتبات‬ ‫مانند‬ ‫اداری‬ ‫امور‬ ‫در‬ ‫تا‬ ‫شود‬.‫کند‬ ‫کمک‬ ...‫و‬ ‫ستخدام‬
‫حلقه‬‫رازدارانه‬ ‫ماهيت‬ ‫تعاريف‬ ‫اين‬ ‫ارتباط‬‫محرمانه‬ ‫و‬‫مسئوليت‬ ‫اين‬.‫است‬ ‫ها‬
‫دبير‬‫هيات‬‫م‬‫سال‬ ‫در‬ ‫بار‬ ‫نخستين‬ ‫ديره‬1131‫می‬ ‫را‬ ‫بريتانيا‬ .‫شد‬ ‫حقوقی‬ ‫ادبيات‬ ‫وارد‬ ‫بريتانيا‬ ‫در‬ ‫ميالدی‬‫توان‬‫در‬
‫دبير‬ ‫نقش‬ ‫کردن‬ ‫قانونی‬ ‫و‬ ‫توسعه‬‫هيات‬‫مدير‬‫ه‬‫دانست‬ ‫پيشرو‬‫قانون‬ ‫سال‬ ‫اين‬ ‫در‬ .‫برتانيا‬ ‫در‬ ‫تجارت‬‫که‬ ‫شد‬ ‫تصويب‬‫در‬
‫برای‬ ‫آن‬‫نخستين‬‫بار‬‫قانون‬‫گذار‬‫دبير‬‫هيات‬‫تبيين‬ ‫و‬ ‫تعريف‬ ‫را‬ ‫مديره‬‫بود‬ ‫کرده‬‫ديگر‬ ‫کشورهای‬ ‫امروزه‬ .،‫ويژه‬ ‫به‬
‫آنگلو‬ ‫حقوق‬ ‫نظام‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫کشورهای‬-‫هندوستان‬ ‫و‬ ‫آمريكا‬ ‫مانند‬ ‫ساکسون‬،‫قانونی‬ ‫نظر‬ ‫از‬‫سمت‬‫دبير‬‫هيات‬‫را‬ ‫مديره‬
‫شرکت‬ ‫در‬‫کرده‬ ‫اجباری‬ ‫ها‬‫قانون‬ .‫اند‬‫تجارت‬1111‫دبير‬ ‫استخدام‬ ‫نيز‬ ‫بريتانيا‬ ‫ميالدی‬‫هيات‬‫مديره‬‫را‬‫شرکت‬ ‫کليه‬ ‫در‬-
3
‫سال‬ ‫در‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫ترويج‬ ‫مرکز‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫تحقيقی‬ ‫در‬1111‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫اعضای‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫انجام‬26‫اير‬ ‫شرکت‬‫نحوه‬ ‫با‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ ‫انی‬
‫صرف‬ ‫امضاکنندگان‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫منفعل‬ ،‫فعال‬ ‫غير‬ ‫را‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫اعضای‬ ،‫دهندگان‬ ‫پاسخ‬ ‫اکثر‬ ،‫گرفتند‬ ‫قرار‬ ‫عميق‬ ‫مصاحبه‬ ‫مورد‬ ‫شرکت‬ ‫اداره‬
‫می‬‫سهام‬ ‫منافع‬ ‫افزايش‬ ‫راستای‬ ‫در‬ ‫فقط‬ ‫را‬ ‫آنان‬ ‫عملكرد‬ ‫که‬ ‫اين‬ ‫يا‬ ‫دانستند‬‫کنترل‬ ‫داران‬‫فعال‬ ‫و‬ ‫موثر‬ ،‫شرکت‬ ‫نه‬ ‫و‬ ،‫کننده‬‫می‬ ‫ارزيابی‬.‫کردند‬

10. www.cgiran.org2
‫کرده‬ ‫الزامی‬ ‫بريتانيايی‬ ‫های‬‫دبير‬ ‫استخدام‬ ‫البته‬ .‫است‬‫هيات‬‫در‬ ‫نمونه‬ ‫برای‬ .‫نيست‬ ‫اجباری‬ ‫کشورها‬ ‫تمام‬ ‫در‬ ‫مديره‬
‫وجود‬ ‫صربستان‬‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫دبير‬‫شرکت‬ ‫همه‬ ‫برای‬‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ .‫نيست‬ ‫الزامی‬ ‫سهامی‬ ‫های‬‫گسترش‬ ‫داليل‬ ‫از‬ ‫يكی‬ ‫رسد‬
‫ش‬ ‫در‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫نظام‬‫رکت‬‫ش‬ ‫ايجاد‬ ‫و‬ ‫ها‬‫يوه‬‫جديد‬ ‫های‬‫می‬ ‫را‬‫هزينه‬ ‫تحليل‬ ‫به‬ ‫توان‬-‫عبارت‬ ‫به‬ .‫داد‬ ‫نسبت‬ ‫فايده‬
،‫ديگر‬‫شرکت‬‫هزينه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫ها‬‫بی‬ ‫مزايای‬ ‫و‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫کردن‬ ‫پياده‬ ‫اندک‬‫آ‬ ‫شمار‬‫نظارت‬ ‫با‬ ‫مقايسه‬ ‫در‬ ‫ن‬‫های‬
‫قانونی‬‫که‬ ‫ناکارآمد‬‫امر‬ ‫در‬‫بازدارندگی‬‫نبوده‬ ‫موفق‬‫اند‬‫ش‬ ‫حاکميت‬ ‫به‬ ،‫استخدا‬ ‫ويژه‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫رکتی‬‫دبير‬ ‫م‬‫هيات‬‫مديره‬
‫آورده‬ ‫روی‬.‫اند‬
‫بنابراين‬‫دبير‬ ،‫هيات‬‫جلسات‬ ‫بر‬ ‫نظارت‬ ‫و‬ ‫مديريت‬ ،‫تشكيل‬ ‫مسئوليت‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کسی‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫همچنين‬ ‫و‬ ‫مديره‬
‫صورت‬ ‫نگهداری‬ ‫و‬ ‫تنظيم‬‫در‬ ‫مقررات‬ ‫با‬ ‫آنها‬ ‫انطباق‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫جلسات‬‫هيات‬‫مديره‬‫را‬‫از‬ ‫اختيارات‬ ‫اين‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫عهده‬ ‫بر‬
‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫رئيس‬ ‫سوی‬.‫است‬ ‫شده‬ ‫تفويض‬ ‫وی‬ ‫به‬‫و‬ ‫حقوقی‬ ‫نظام‬ ‫مبنای‬ ‫بر‬ ‫کشور‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫کنيم‬ ‫يادآوری‬ ‫بايد‬ ‫البته‬
‫اختيا‬ ‫و‬ ‫وظايف‬ ،‫کشور‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫پيشينه‬‫دبير‬ ‫رات‬‫هيات‬.‫است‬ ‫متفاوت‬ ‫مديره‬
‫دبير‬ ‫وظايف‬ ‫از‬ ‫يكی‬‫هيات‬‫که‬ ‫است‬ ‫اطمينان‬ ‫اين‬ ‫ايجاد‬ ‫شرکت‬ ‫مديره‬‫شرکت‬ ‫اجرايی‬ ‫واحدهای‬‫و‬ ‫داخلی‬ ‫قوانين‬
‫گ‬ ‫سياست‬‫ذاری‬‫می‬ ‫تبعيت‬ ‫شرکت‬ ‫های‬‫د‬ ‫و‬ ‫دهند‬ ‫می‬ ‫تغيير‬ ‫را‬ ‫آنها‬ ،‫کنند‬‫مناسب‬ ‫مواقع‬ ‫ر‬‫رويه‬‫فرآيندهای‬ ‫و‬ ‫ها‬‫جديدی‬
‫پايه‬‫می‬ ‫گذاری‬‫ک‬‫دبير‬ .‫نند‬‫هيات‬‫می‬ ‫همچنين‬ ‫مديره‬‫پايه‬ ‫در‬ ‫تواند‬‫رابطه‬ ‫حفظ‬ ‫و‬ ‫گذاری‬‫اجرايی‬ ‫نهادهای‬ ‫بين‬ ‫شفاف‬ ‫ای‬
‫متفاوت‬‫آيين‬ ،‫منشور‬ ‫با‬ ‫مطابق‬‫نامه‬‫شر‬ ‫داخلی‬ ‫اسناد‬ ‫ديگر‬ ‫و‬ ‫ها‬‫عم‬ ‫کت‬.‫کند‬ ‫ل‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫در‬ ‫موجود‬ ‫مشكالت‬
‫پيشنهاد‬ ‫راهكار‬ ‫ضعفی‬ ‫نقاط‬ ‫چنين‬ ‫رفع‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫تشخيص‬ ‫را‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫مسائل‬‫می‬.‫دهد‬
‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫هیات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫و‬‫تقو‬‫ی‬‫ت‬‫نظام‬‫حاکم‬‫ی‬‫ت‬‫شرکت‬‫ی‬
‫ترديد‬ ‫بی‬‫سال‬ ‫از‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬2111‫ميالدی‬‫جنبه‬ ‫تمام‬ ‫در‬ ‫عمده‬ ‫تغييراتی‬ ‫شاهد‬‫بوده‬ ‫خود‬ ‫های‬‫است‬‫همين‬ ‫به‬ .
‫عملكرد‬ ‫دليل‬‫های‬‫هيات‬ً‫ا‬‫دائم‬ ‫مديره‬.‫هستند‬ ‫تكامل‬ ‫و‬ ‫تغيير‬ ،‫افزايش‬ ‫حال‬ ‫در‬3
‫ذی‬ ‫از‬ ‫بسياری‬،‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫نفعان‬
‫شرکت‬ ‫از‬ ‫اعم‬‫سرمايه‬ ‫و‬ ‫مديران‬ ،‫ها‬‫گذاران‬ً‫ا‬‫دائم‬‫حال‬ ‫در‬‫عمكرد‬ ‫و‬ ‫ساختارها‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫نظارت‬‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫های‬
‫بهبود‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫فعاليت‬ ‫و‬ ‫کار‬ ‫نحوه‬ ‫تا‬ ‫هستند‬.‫بخشند‬‫و‬ ‫اقدامات‬ ‫ارتقای‬ ‫جهت‬ ‫روشن‬ ‫و‬ ‫شفاف‬ ‫طرحی‬ ‫توسعه‬ ‫در‬
‫سياست‬،‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫های‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫می‬ ‫او‬ ،‫آن‬ ‫از‬ ‫مهمتر‬ .‫است‬ ‫حوزه‬ ‫اين‬ ‫در‬ ‫اصالحات‬ ‫اساس‬ ‫و‬ ‫پايه‬‫تواند‬
‫سياست‬ ‫اين‬ ‫از‬ ‫پيروی‬ ‫کنترل‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫به‬ ‫شرکت‬ ‫تعهد‬‫ساختن‬ ‫مطلع‬ ‫و‬ ‫ها‬‫هيات‬‫نشان‬ ‫تخلفات‬ ‫از‬ ‫مديره‬
4
-‫مسئوليت‬‫تدوين‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫می‬ ‫تصور‬ ‫گذشته‬ ‫سالهای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ای‬ ‫گونه‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫تغيير‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫امروز‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬ ‫های‬
‫سال‬ ‫های‬ ‫سنجی‬ ‫نظر‬ ‫با‬ ‫مطلبق‬ ‫و‬ ‫امروز‬ ‫اما‬ ‫است‬ ‫اجرايی‬ ‫مديران‬ ‫های‬ ‫مسئوليت‬ ‫و‬ ‫وظايف‬ ‫از‬ ‫استراتژی‬2112‫حسابرسی‬ ‫بزرگ‬ ‫موسسات‬
‫مش‬ ‫و‬ ‫فعاليت‬‫مذاکرات‬ ‫در‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬ ‫مشارکت‬ ‫ميران‬ ،‫آيد‬ ‫می‬ ‫حساب‬ ‫به‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬ ‫اصلی‬ ‫های‬ ‫نقش‬ ‫از‬ ‫شرکت‬ ‫های‬ ‫استراتژی‬ ‫در‬ ‫ارکت‬
‫های‬ ‫نقش‬ ‫از‬ ‫ريسک‬ ‫بر‬ ‫نظارت‬ .‫کنند‬ ‫ايفا‬ ‫بخش‬ ‫اين‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫فعالی‬ ‫نقش‬ ‫که‬ ‫موظفند‬ ‫مديران‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫افزايش‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫شرکت‬ ‫ها‬ ‫استراژی‬ ‫پيرامون‬
‫به‬ ‫است‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬ ‫عضو‬ ‫هر‬ ‫اساسی‬‫که‬ ‫ای‬ ‫گونه‬13‫کميته‬ ‫اصلی‬ ‫وظيفه‬ ‫ريسک‬ ‫بر‬ ‫نظارت‬ ‫که‬ ‫داشتند‬ ‫اظهار‬ ‫پاسخگويان‬ ‫از‬ ‫درصد‬
‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫حسابرسی‬36‫برنامه‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫همچنين‬ .‫است‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬ ‫های‬ ‫قسمت‬ ‫تمام‬ ‫عهده‬ ‫بر‬ ‫وظيفه‬ ‫اين‬ ‫کردند‬ ‫اعالم‬ ‫درصد‬
‫مدير‬ ‫پروری‬ ‫جانشين‬ /‫جايگزينی‬17‫مدي‬ ‫هيئت‬ ‫تمام‬ ‫که‬ ‫کردند‬ ‫اعالم‬ ‫درصد‬‫و‬ ‫است‬ ‫مسئول‬ ‫ره‬26‫حاکميت‬ ‫کميته‬ ‫که‬ ‫داشتند‬ ‫اظهار‬ ‫درصد‬
‫شده‬ ‫اضافه‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬ ‫وظايف‬ ‫به‬ ‫شرکتها‬ ‫اجتماعی‬ ‫مسئوليت‬ ‫و‬ ‫شرکتی‬ ‫پايداری‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫ديگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬ .‫دهد‬ ‫انجام‬ ‫را‬ ‫کار‬ ‫اين‬ ‫بايد‬ ‫شرکتی‬
‫و‬ ‫است‬16‫اج‬ ‫مسئوليت‬ ‫دهی‬ ‫گزارش‬ ‫و‬ ‫پيگيری‬ ‫مسئوليت‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬ ‫که‬ ‫داشتند‬ ‫اظهار‬ ‫افراد‬ ‫از‬ %‫گزارشی‬ ‫آنها‬ ‫شرکت‬ .‫است‬ ‫شرکتی‬ ‫تماعی‬
‫سازمان‬ ‫يک‬ ‫اخالفی‬ ‫اصول‬ ‫و‬ ‫فرهنگ‬ ‫تعيين‬ ‫و‬ ‫استقرار‬ ‫در‬ ‫حياتی‬ ‫نقشی‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬ .‫کند‬ ‫می‬ ‫منتشر‬ ‫اجتماعی‬ ‫مستوليت‬ ‫و‬ ‫پايداری‬ ‫درباره‬
‫شرکت‬ ‫اصول‬ ‫نقض‬ ‫دهی‬ ‫گزارش‬ ‫مقررات‬ ‫تاثير‬ ‫تحت‬ ‫اخيرا‬ ‫ها‬ ‫برنامه‬ ‫سازگاری‬ ‫بر‬ ‫نظارت‬ ‫در‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬ ‫نقش‬ .‫دارد‬-‫جارچی‬–whistle
blower‫اجرايی‬ ‫بازوی‬ ‫ها‬ ‫کميته‬ ‫اين‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫برخوردار‬ ‫زيادی‬ ‫اهميت‬ ‫از‬ ‫هيئت‬ ‫های‬ ‫کميته‬ ‫های‬ ‫نقش‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫ساختار‬ .‫است‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ )
‫و‬ ‫هستند‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬11‫جبران‬ ‫نظام‬ ‫کميته‬ ،‫حسابرسی‬ ‫کميته‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫کميته‬ ‫پنج‬ ‫تا‬ ‫سه‬ ‫شرکتشان‬ ‫مديره‬ ‫هيئت‬ ‫که‬ ‫داشتند‬ ‫اظهار‬ %
‫کميته‬ ،‫خدمات‬.‫بود‬ ‫آنها‬ ‫ترين‬ ‫متدوال‬ ‫از‬ ‫اجرايی‬ ‫کميته‬ ‫و‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬

11. www.cgiran.org14
‫د‬‫سياست‬ ‫بازنگری‬ ‫با‬ ‫سرانجام‬ .‫هد‬‫می‬ ‫اطمينان‬ ‫شرکت‬ ‫دبير‬ ،‫منظم‬ ‫اصولی‬ ‫پايه‬ ‫بر‬ ‫شرکت‬ ‫های‬‫استانداردهای‬ ‫که‬ ‫دهد‬
‫می‬ ‫باقی‬ ‫روز‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫باال‬ ‫شرکت‬ ‫حاکميتی‬.‫ماند‬
‫شرکت‬ ‫چرا‬ ‫که‬ ‫پرسش‬ ‫اين‬ ‫به‬ ‫پاسخ‬‫نمی‬ ‫خود‬ ‫اهداف‬ ‫به‬ ‫ها‬‫می‬ ‫ورشكست‬ ‫يا‬ ‫رسند‬‫شرکت‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫اين‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫شوند‬
‫کسب‬ ‫طرح‬ ‫هيچ‬‫است‬ ‫وکار‬‫مديريت‬ ‫و‬ ‫ندارد‬ ‫راتژيكی‬‫آن‬‫تحليل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫عواملی‬ ‫از‬ ‫يكی‬ ،‫اين‬ ‫وجود‬ ‫با‬ .‫است‬ ‫ناکارآمد‬‫ها‬
‫می‬ ‫گرفته‬ ‫ناديده‬‫سيستم‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬ ‫نبود‬ ،‫شود‬‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ .‫است‬ ‫داخلی‬ ‫کنترل‬ ‫های‬‫شرکت‬ ‫از‬ ‫بسياری‬ ‫رسد‬‫در‬ ‫ها‬
‫نمی‬ ‫کنترل‬ ‫را‬ ‫رويدادها‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫وضعيتی‬‫کنند‬،‫می‬ ‫کنترل‬ ‫را‬ ‫آنها‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫رويدادها‬ ‫اين‬ ‫بلكه‬‫ماهيت‬ ‫اين‬ .‫کنند‬
‫شرکت‬ ‫انفعالی‬‫می‬ ‫بدتر‬ ‫را‬ ‫شرکت‬ ‫وضعيت‬ ‫آينده‬ ‫در‬ ‫ها‬‫سمت‬ ‫پيشنهاد‬ ‫با‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫نظام‬ ‫منظور‬ ‫همين‬ ‫به‬ .‫کند‬
‫دبير‬‫هيات‬‫شرکت‬ ‫انفعالی‬ ‫ماهيت‬ ‫تغيير‬ ‫در‬ ‫مهمی‬ ‫نقش‬ ‫مديره‬‫دبير‬ .‫است‬ ‫داشته‬ ‫ها‬‫هيات‬‫خ‬ ‫اختيارات‬ ‫با‬ ‫مديره‬‫به‬ ‫ود‬
‫کسب‬ ‫حيات‬‫می‬ ‫تداوم‬ ‫شرکت‬ ‫يک‬ ‫وکار‬‫پست‬ ‫ايجاد‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫شرکتهايی‬ ‫تعداد‬ ‫تدريج‬ ‫به‬ .‫دهد‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫اقدام‬
‫می‬.‫است‬ ‫افزايش‬ ‫روبه‬ ‫کنند‬‫نتايج‬‫روسيه‬ ‫کشور‬ ‫در‬ ‫سنجی‬ ‫نظر‬ ‫يک‬،‫وضعيت‬ ‫در‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫نظام‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬
‫مطلوبی‬‫ندارد‬ ‫قرار‬،‫داد‬ ‫نشان‬‫شرکت‬ ‫اغلب‬‫وجود‬ ‫ها‬‫سمت‬‫دبير‬‫هيا‬‫ت‬‫شرکت‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫شرکت‬ ‫مديره‬‫شناور‬ ‫سهام‬ ‫با‬ ‫های‬
‫از‬ ‫بيش‬ ‫که‬ ‫شرکتهايی‬ ‫مخصوصا‬ ،‫زياد‬1111‫فراوان‬ ‫اهميت‬ ‫حائز‬ ،‫دارند‬ ‫سهامدار‬‫می‬.‫دانند‬1
%37‫ا‬‫شرکت‬ ‫ز‬‫مورد‬ ‫های‬
‫دبير‬ ‫دارای‬ ‫که‬ ‫کردند‬ ‫عنوان‬ ‫روسيه‬ ‫در‬ ‫بررسی‬‫هيات‬‫مديره‬‫و‬ ‫هستند‬‫دبير‬ ‫اصلی‬ ‫کارکرد‬‫هيات‬‫فراهم‬ ‫مديره‬‫کردن‬
‫حقوقی‬ ‫حمايت‬‫برای‬‫هيات‬‫است‬ ‫مديره‬.‫همچنين‬‫تعداد‬‫روزافزونی‬‫شرکتها‬ ‫از‬‫برده‬ ‫پی‬ ‫موضوع‬ ‫اين‬ ‫به‬‫اند‬‫که‬‫وجود‬
‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫بهبود‬ ‫به‬‫می‬ ‫کمک‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫نظام‬‫دبير‬ ‫تأثير‬ ‫ميزان‬ ‫بررسی‬ ‫اين‬ .‫کند‬‫هيات‬‫در‬ ‫مديره‬‫ارتقای‬
‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬.‫دهد‬‫نتايج‬‫الحواکمه‬ ‫موسسه‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫بررسی‬ ‫يک‬‫مالی‬ ‫موسسه‬ ‫همكاری‬ ‫با‬ ‫دبی‬ ‫در‬
‫بين‬‫مهم‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ،‫شد‬ ‫انجام‬ ‫المللی‬‫در‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫نظام‬ ‫توسعه‬ ‫عدم‬ ‫عامل‬ ‫ترين‬‫خاورميانه‬ ‫کشورهای‬‫اين‬
‫بنگاه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬‫ن‬ ‫در‬ .‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫مسئول‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫نظام‬ ‫استقرار‬ ‫برای‬ ‫فردی‬ ‫اقتصادی‬ ‫های‬،‫تيجه‬
‫اين‬ ‫در‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫دبير‬ ‫يا‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫و‬ ‫اخالق‬ ‫مدير‬ ،‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫مدير‬ ‫عنوان‬ ‫با‬ ‫سمتی‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬
‫بنگاه‬‫ها‬‫می‬.‫باشد‬ ‫راهگشا‬ ‫تواند‬
‫نمودار‬1‫می‬ ‫نشان‬‫که‬ ‫دهد‬61‫شرکت‬ ‫از‬ %‫عملكرد‬ ‫ها‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫می‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫پيشرفت‬ ‫باعث‬ ‫را‬،‫دانند‬
21‫م‬ ‫را‬ ‫پست‬ ‫اين‬ ‫وجود‬ %‫می‬ ‫نبودش‬ ‫از‬ ‫فيدتر‬،‫دانند‬11‫اعالم‬ %‫کرده‬‫و‬ ،‫است‬ ‫سخت‬ ‫سئوال‬ ‫اين‬ ‫به‬ ‫پاسخ‬ ‫که‬ ‫اند‬1‫نيز‬ %
.‫اند‬ ‫داده‬ ‫خير‬ ‫مطلقا‬ ‫و‬ ‫خير‬ ‫نسبتا‬ ‫جواب‬ ‫باال‬ ‫پرسش‬ ‫به‬6
‫نمودار‬1‫دبير‬ ‫عملكرد‬ ‫آيا‬ :‫هيات‬‫می‬ ‫منجر‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫ارتقای‬ ‫به‬ ‫مديره‬‫شود؟‬
5
. IFC (n.d.). Corporate Governance Manual - IFC. Retrieved 02 18, 2013, from
http://www1.ifc.org/wps/wcm/connect/8a40ee804a81f904ad3dfdf998895a12/CG+manual+for+Vietna
m-second+edition-Eng.pdf?MOD=AJPERES
6
-ibid
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
‫بله‬
‫بله‬ ً‫ا‬‫نسبت‬
‫است‬ ‫دشوار‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫پاسخ‬
‫خیر‬ ً‫ا‬‫نسبت‬
‫خیر‬

12. www.cgiran.org11
‫دبير‬‫هيات‬‫می‬ ‫مديره‬‫حا‬ ‫نظام‬ ‫زير‬ ‫طرق‬ ‫به‬ ‫تواند‬‫کند‬ ‫تقويت‬ ‫و‬ ‫پياده‬ ‫را‬ ‫شرکتی‬ ‫کميت‬:
1-‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫ترويج‬‫زمينه‬ ‫تمام‬ ‫در‬ ‫مشاور‬ ‫و‬ ‫اطالعاتی‬ ‫منبع‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫فعاليت‬ ،‫شرکت‬ ‫در‬‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫های‬
‫شرکت‬ ‫و‬ ‫کارمندان‬ ،‫مديران‬ ‫برای‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬.‫تابعه‬ ‫های‬
2-‫به‬‫زمينه‬ ‫در‬ ‫بودن‬ ‫روز‬‫رويه‬ ‫ی‬‫کميته‬ ‫به‬ ‫مشاوره‬ ،‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫الگوهای‬ ‫و‬ ‫ها‬‫و‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬‫هيات‬
.‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫بازبينی‬ ‫ساالنه‬ ‫چارچوب‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫مديره‬
1-‫نزديک‬ ‫ارتباط‬ ‫برقراری‬‫ساالنه‬ ‫ارزيابی‬ ‫مديريت‬ ،‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫کميته‬ ‫و‬ ‫رييس‬ ‫با‬‫هيات‬.‫مديره‬
3-‫آماده‬‫بخش‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫اطالعات‬ ‫و‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫اصول‬ ‫ساالنه‬ ‫گزارش‬ ‫سازی‬‫ساالنه‬ ‫گزارش‬ ‫ديگر‬ ‫های‬
‫شر‬.‫کت‬
1-‫سرمايه‬ ‫و‬ ‫سهامداران‬ ‫با‬ ‫موثر‬ ‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫عمل‬ ‫ابتكار‬.‫گذاران‬
6-‫ارائه‬‫ب‬ ‫فعاليت‬ ‫و‬ ‫مديران‬ ‫به‬ ‫مشاوره‬ ‫و‬ ‫خدمات‬‫کاری‬ ‫ارتباط‬ ‫ترويج‬ ‫منظور‬ ‫ه‬:‫شامل‬ ‫که‬
‫الف‬-‫آموزش‬
‫ب‬-‫مطلع‬‫اعضای‬ ‫کردن‬‫هيات‬‫مسئوليت‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫جديد‬ ‫الزم‬ ‫شرايط‬ ‫يا‬ ‫تغيير‬ ‫از‬ ‫مديره‬.‫قانونی‬ ‫های‬
‫ج‬-‫اينكه‬ ‫از‬ ‫اطمينان‬‫ديدگاه‬ ‫و‬ ‫ترجيحات‬ ‫از‬ ‫مديريت‬‫مديرعامل‬ ‫های‬.‫است‬ ‫آگاه‬
‫د‬-‫راهبردهای‬ ‫بازبينی‬‫خدمات‬ ‫جبران‬ ‫نظام‬‫هيات‬‫ارايه‬ ‫و‬ ‫مديره‬‫نياز‬ ‫مورد‬ ‫مناسب‬ ‫پيشنهادهای‬
‫ه‬-‫مسئوليت‬ ‫و‬ ‫نقش‬ ‫ترويج‬‫دبير‬ ‫های‬‫هيات‬‫شبكه‬ ‫ايجاد‬ ،‫ثالث‬ ‫اشخاص‬ ‫و‬ ‫شرکت‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫مديره‬‫برای‬ ‫ای‬
‫جديد‬ ‫الگوهای‬ ‫بررسی‬ ،‫نظرها‬ ‫تبادل‬‫رويه‬ ‫بهترين‬ ‫ارزيابی‬ ‫و‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬.‫ها‬
‫در‬ ‫که‬ ‫کند‬ ‫خطور‬ ‫ذهن‬ ‫به‬ ‫پرسش‬ ‫اين‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫مطالب‬ ‫اين‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫شرکت‬ ‫چه‬ ‫واقع‬‫دبير‬ ‫به‬ ‫هايی‬‫هيات‬‫مديره‬
‫دارند؟‬ ‫نياز‬‫نمودار‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬2‫می‬ ‫مشخص‬‫پرسش‬ ‫از‬ ‫بسياری‬ ‫که‬ ‫شود‬‫شرکت‬ ‫باورند‬ ‫اين‬ ‫بر‬ ‫شوندگان‬‫عام‬ ‫سهامی‬ ‫های‬
‫از‬ ‫بيش‬ ‫با‬ ‫يا‬1111‫دبير‬ ‫بايد‬ ‫سهامدار‬‫هيات‬.‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫مديره‬
‫نمودار‬2:‫شرکت‬ ‫انواع‬‫دبير‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫هايی‬‫هيات‬‫مديره‬:‫دارند‬ ‫نياز‬
‫با‬‫می‬ ،‫مباحث‬ ‫اين‬ ‫به‬ ‫توجه‬‫اين‬ ‫توان‬.‫است‬ ‫حياتی‬ ‫شرکت‬ ‫اداره‬ ‫و‬ ‫حاکميت‬ ‫برای‬ ‫دبير‬ ‫عملكرد‬ ‫گفت‬ ‫طور‬‫دبير‬‫هيات‬
‫مديره‬‫اداره‬ ‫نهادهای‬ ‫به‬‫می‬ ‫کمک‬ ‫کننده‬‫وظايفشان‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫کند‬‫بهتر‬‫مسئوليت‬ ‫عهده‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫عمل‬‫های‬.‫برآيند‬ ‫شان‬
‫دبيری‬ ‫پست‬ ‫توسط‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫نظام‬ ‫تقويت‬ ‫بهتر‬ ‫درک‬ ‫برای‬‫هيات‬‫کشورهای‬ ‫تجارب‬ ‫بررسی‬ ‫به‬ ‫بايد‬ ‫مديره‬
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%
‫عام‬ ‫سهامی‬ ‫های‬ ‫شرکت‬
‫از‬ ‫بیش‬ ‫با‬ ‫های‬ ‫شرکت‬1000‫سهامدار‬
‫ها‬ ‫شرکت‬ ‫انواع‬ ‫همۀ‬
‫هلدینگ‬ ‫های‬ ‫شرکت‬
‫بورسی‬ ‫شرکتهای‬ ‫فقط‬
‫سایر‬

13. www.cgiran.org12
‫کرده‬ ‫طی‬ ‫را‬ ‫گذار‬ ‫دوره‬ ‫که‬ ‫کشورهايی‬ ً‫ا‬‫مخصوص‬ ،‫ديگر‬‫حوصله‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫پرداخت‬ ،‫اند‬.‫است‬ ‫خارج‬ ‫فصل‬ ‫اين‬ ‫ی‬‫برای‬
‫ا‬‫می‬ ‫بيشتر‬ ‫طالعات‬‫وب‬ ‫به‬ ‫توانيد‬( ‫بريتانيا‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫دبيران‬ ‫انجمن‬ ‫سايت‬ICSA.‫کنيد‬ ‫مراجعه‬ )

14. www.cgiran.org13
‫فصل‬‫د‬‫وم‬-‫شا‬‫ی‬‫ستگ‬‫ی‬‫ها‬‫و‬‫و‬‫ی‬‫ژ‬‫گ‬‫ی‬‫ها‬‫ی‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫هیات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬
‫نمی‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫اما‬ ،‫برد‬ ‫نام‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫دبير‬ ‫برای‬ ‫خاصی‬ ‫شايستگی‬ ‫بتوان‬ ‫رسد‬‫اهليت‬ ‫داشتن‬‫حقوقی‬‫و‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫قانونی‬
‫و‬ ‫کافی‬ ‫تجربه‬‫مسئوليت‬ ‫ادای‬ ‫توان‬ ‫و‬ ‫تجاری‬ ‫قوانين‬ ‫با‬ ‫آشنايی‬‫های‬‫برخاسته‬‫از‬‫می‬ ‫را‬ ‫سمت‬ ‫اين‬‫اين‬ ‫االزامات‬ ‫از‬ ‫توان‬
.‫دانست‬ ‫سمت‬‫می‬‫اين‬ ‫توان‬‫گفت‬ ‫طور‬‫که‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫بايد‬‫مهارت‬‫کافی‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫فرد‬ ‫به‬ ‫منحصر‬ ‫ارتباطی‬ ‫های‬
‫کسب‬ ‫درباره‬‫حرفه‬ ‫رويكرد‬ ‫و‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫مقررات‬ ‫و‬ ‫شرکت‬ ‫وکار‬‫انج‬ ‫به‬ ‫ای‬‫مسئوليت‬ ‫و‬ ‫وظايف‬ ‫ام‬‫خود‬ ‫های‬‫باشد‬ ‫دارا‬ ‫را‬.
‫بايد‬ ‫اما‬‫که‬ ‫ساخت‬ ‫خاطرنشان‬‫دبير‬‫هيات‬‫موثربودن‬ ‫و‬ ‫کارآمدی‬ ‫کليد‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫را‬ ‫شرکت‬ ‫عملكرد‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫مديره‬
‫می‬ ‫تسهيل‬‫بخشد‬‫دبير‬ .‫هيات‬‫مديره‬‫خود‬ ‫نقش‬ ‫ايفای‬ ‫برای‬‫بايد‬ ‫تنها‬ ‫نه‬‫از‬‫آگاه‬ ‫مرتبط‬ ‫مقررات‬ ‫و‬ ‫قوانين‬‫باشد‬‫بلكه‬ ،
‫توانايی‬ ‫بايد‬‫ارائ‬‫بی‬ ‫مشاوره‬ ‫ه‬‫تقويت‬ ‫و‬ ‫طرفانه‬‫هيات‬‫داشت‬ ‫نيز‬ ‫را‬ ‫مديره‬‫باشد‬ ‫ه‬‫غيرموظف‬ ‫اعضای‬ ‫برای‬ ‫ويژه‬ ‫به‬ .‫هيات‬
‫مديره‬‫که‬.‫ندارند‬ ‫اطالعات‬ ‫شرکت‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫موظف‬ ‫اعضای‬ ‫اندازه‬ ‫به‬‫همچنين‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫حاکميت‬ ‫ترويج‬ ‫در‬
‫کار‬ ‫و‬ ‫موثر‬ ، ‫مطلوب‬ ‫شرکتی‬‫آ‬‫مد‬‫نقش‬.‫دارد‬ ‫مهمی‬
‫بهتر‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫انجام‬ ‫در‬‫دبير‬ ،‫وظيفه‬ ‫اين‬‫ان‬‫هيات‬‫بايد‬ ‫مديره‬‫توانمندی‬ ‫از‬‫قابليت‬ ‫و‬ ‫ها‬‫باشند‬ ‫برخوردار‬ ‫زير‬ ‫های‬:
1-:‫آگاهی‬‫اموری‬ ‫از‬‫باشن‬ ‫آگاه‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫رخ‬ ‫شرکت‬ ‫درون‬ ‫که‬‫بپرس‬ ‫خود‬ ‫از‬ .‫د‬‫ن‬‫اقدامات‬ ‫جزو‬ ‫اقداماتی‬ ‫چه‬ :‫د‬
‫می‬ ‫محسوب‬ ‫شرکت‬ ‫اصلی‬‫می‬ ‫فعاليت‬ ‫چگونه‬ ‫ارشد‬ ‫مديران‬ ‫شود؟‬‫چشم‬ ‫کنند؟‬‫انداز‬‫هيات‬‫چيست؟‬ ‫مديره‬‫به‬
‫دبير‬ ‫عنوان‬‫هيات‬،‫مديره‬‫مديران‬ ‫ميان‬ ،‫ارتباط‬ ‫بهبود‬ ‫برای‬‫اعضای‬ ‫و‬ ‫اجرايی‬‫هيات‬‫مديره‬‫را‬ ‫اقداماتی‬ ‫چه‬
‫می‬‫توان‬‫داد‬ ‫انجام‬‫؟‬
2-:‫توقعات‬‫دبير‬‫هيات‬‫به‬ ‫نسبت‬ ‫سهامداران‬ ‫توقعات‬ ‫از‬ ‫بايد‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫از‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫آگاه‬ ‫مديره‬
‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫استانداردهای‬‫مطلع‬.‫باشد‬
1-:‫تمرکز‬‫تمرکز‬‫دبير‬‫هيات‬‫بايد‬ ‫مديره‬‫تاثير‬ ‫بر‬‫گذاری‬‫هيات‬‫باش‬ ‫معطوف‬ ‫مديره‬‫دبير‬ ‫يک‬ .‫د‬‫هيات‬‫برتر‬ ‫مديره‬
‫می‬‫تصميم‬ ‫موجب‬ ‫تواند‬‫گيری‬.‫شود‬ ‫مناسب‬ ‫های‬
3-:‫بودن‬ ‫مطلع‬‫دبير‬‫هيات‬‫روز‬ ‫به‬ ‫تا‬ ‫باشد‬ ‫قادر‬ ‫بايد‬ ‫مديره‬‫پايداری‬ ‫درباره‬ ‫را‬ ‫اطالعات‬ ‫ترين‬‫و‬ ‫شرکتی‬
‫شرکتی‬ ‫اجتماعی‬ ‫مسئوليت‬‫جبرا‬ ‫نظام‬ ،‫ن‬،‫مقررات‬ ‫و‬ ‫قوانين‬ ‫از‬ ‫پيروی‬ ‫و‬ ‫تطابق‬ ،‫خدمات‬‫بهترين‬ ‫و‬‫عملكردها‬
‫را‬‫اختيار‬ ‫در‬‫هيات‬.‫دهد‬ ‫قرار‬ ‫مديره‬
1-:‫آموزش‬‫جلسه‬ ‫شروع‬ ‫از‬ ‫پيش‬‫هيات‬‫شيوه‬ ‫از‬ ،‫مديره‬‫می‬ ‫که‬ ‫هايی‬‫تواند‬‫کند‬ ‫کمک‬ ‫مديرعامل‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫طريق‬ ‫از‬
‫اعضای‬ .‫نمايد‬ ‫کسب‬ ‫آگاهی‬‫هيات‬‫بهره‬ ‫خود‬ ‫ارزشمند‬ ‫مشاوره‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫مديره‬‫مند‬‫ساز‬‫د‬.
‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫رسد‬‫تمام‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫فردی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫مستلزم‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫وظايف‬ ‫به‬ ‫عمل‬‫وقت‬‫مشغول‬ ‫سمت‬ ‫اين‬ ‫در‬
‫شود‬.‫هيات‬‫که‬ ‫مديره‬‫انتخاب‬ ‫مسئول‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫می‬‫باشد‬‫و‬ ‫شايستگی‬ ‫باالترين‬ ‫با‬ ‫فردی‬ ‫که‬ ‫کند‬ ‫دقت‬ ‫بايد‬
.‫شود‬ ‫انتخاب‬ ‫مهارت‬‫هيات‬‫ويژگی‬ ،‫کاری‬ ‫سابقه‬ ،‫تحصيالت‬ ‫بايد‬ ‫مديره‬‫حرفه‬ ‫های‬‫مهارت‬ ‫و‬ ‫ای‬‫بررسی‬ ‫را‬ ‫کانديداها‬ ‫های‬
‫کن‬.‫د‬
‫ماده‬11‫در‬‫قانون‬‫د‬ ‫تجارت‬‫ويژگی‬ ‫درباره‬ ‫بی‬‫نحوه‬ ‫و‬ ‫ها‬‫دبير‬ ‫وظايف‬ ‫انجام‬‫هيات‬‫مديره‬‫که‬ ‫است‬ ‫امده‬‫دبير‬ :‫هيات‬
‫مديره‬‫شرکت‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫قوانين‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫نيت‬ ‫حسن‬ ‫با‬ ‫بايد‬‫کند؛‬ ‫فعاليت‬‫بهترين‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫شرکت‬ ‫منافع‬ ‫بايد‬ ‫راه‬ ‫اين‬ ‫در‬
‫قر‬ ‫خود‬ ‫کار‬ ‫دستور‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫اطمينان‬ ‫و‬ ‫صداقت‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫تأمين‬ ‫وجه‬‫و‬ ‫دهد‬ ‫ار‬‫دانش‬ ‫و‬ ‫توانايی‬ ،‫مهارت‬ ‫از‬‫خود‬‫استفاده‬.‫کند‬
‫ويژگی‬ ‫مهمترين‬‫دبير‬ ‫های‬‫هيات‬‫قانون‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫مديره‬‫تجارت‬:‫است‬ ‫زير‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫دبی‬

15. www.cgiran.org13
‫کسب‬ ‫از‬ ‫بااليی‬ ‫فهم‬‫باش‬ ‫داشته‬ ‫شرکت‬ ‫وکار‬.‫د‬
‫مهارت‬‫موثری‬ ‫سازمانی‬ ‫های‬.‫باشد‬ ‫داشته‬
.‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫مخالف‬ ‫اعضای‬ ‫ميان‬ ‫اجماع‬ ‫کسب‬ ‫و‬ ‫ميانجيگری‬ ‫توانايی‬
‫مهارت‬.‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫جلسات‬ ‫برگزاری‬ ‫توانايی‬ ‫و‬ ‫ارتباطی‬ ‫های‬
‫گرايش‬ ‫بر‬ ‫بتواند‬.‫شود‬ ‫چيره‬ ‫شرکت‬ ‫بوروکراتيک‬ ‫های‬
‫نكته‬ ‫و‬ ‫باثبات‬ ،‫دقيق‬.‫باشد‬ ‫سنج‬
‫انعطاف‬‫باش‬ ‫خالق‬ ‫و‬ ‫پذير‬.‫د‬
‫موقعيت‬ ‫در‬‫معقوالنه‬ ‫رفتار‬ ‫بتواند‬ ‫پرفشار‬ ‫و‬ ‫دشوار‬ ‫های‬.‫دهد‬ ‫بروز‬ ‫خود‬ ‫از‬ ‫ای‬
‫کميته‬‫کدبری‬7
‫درباره‬‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬،‫ويژگی‬‫دبير‬ ‫های‬‫هيات‬‫می‬ ‫تبيين‬ ‫صورت‬ ‫بدين‬ ‫را‬ ‫مديره‬:‫کند‬«‫دبير‬ ‫يک‬
‫هيات‬‫بايد‬ ‫مدير‬،‫باهوش‬‫و‬ ‫خردمند‬ ،‫اطمينان‬ ‫قابل‬‫شنونده‬‫خوب‬ ‫ی‬‫ی‬‫ب‬‫هميشه‬ ‫بايد‬ ‫دبير‬ ...‫اشد‬‫پاسخ‬‫بداند‬ ‫را‬ ‫سواالت‬‫يا‬
‫دست‬‫کم‬‫دهد‬ ‫ارائه‬ ‫راهنمايی‬ ‫بتواند‬».
‫صالحیت‬‫شایستگی‬ ‫و‬ ‫ها‬‫دبیر‬ ‫اصلی‬ ‫های‬‫هیات‬:‫شرکت‬ ‫مدیره‬
‫مسائل‬ ‫و‬ ‫تجاری‬ ‫قوانين‬‫کند‬ ‫درک‬ ‫را‬ ‫بهادار‬ ‫اوراق‬ ‫بازار‬
‫مورد‬ ‫در‬ ‫اجماع‬ ‫آوردن‬ ‫بدست‬ ‫و‬ ‫گری‬ ‫ميانجی‬ ‫توانايی‬‫مسائل‬.‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫را‬
‫هميشه‬‫روز‬ ‫به‬‫مهارت‬ ‫و‬ ‫بوده‬‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫عمومی‬ ‫روابط‬ ‫در‬ ‫بااليی‬
‫تجاری‬ ‫حوزه‬ ‫از‬‫فعاليت‬ ‫و‬‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫آگاهی‬ ‫شرکت‬
‫نظرات‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫درک‬ ‫کنند‬ ‫می‬ ‫احساس‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫فكر‬ ‫اعضا‬ ‫و‬ ‫عامل‬ ‫مدير‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫آنچه‬‫حساس‬ ‫شان‬
.‫باشد‬
‫باشد‬ ‫خالق‬ ‫و‬ ‫پذير‬ ‫انعطاف‬ ،‫کند‬ ‫دقت‬ ‫جزئيات‬ ‫به‬
‫آ‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ببيند‬ ‫را‬ ‫رو‬ ‫پيش‬ ‫احتمالی‬ ‫مشكالت‬‫به‬ ‫قبل‬ ‫از‬ ‫نها‬‫هيات‬‫مديره‬‫دهد‬ ‫هشدار‬
‫به‬ ‫چگونه‬ ‫که‬ ‫بداند‬‫فرايندهای‬‫بروکراتيک‬‫شرکت‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬‫کند‬ ‫غلبه‬
‫شكل‬1‫مهم‬ :‫ويژگی‬ ‫ترين‬‫شايستگی‬ ‫و‬ ‫ها‬‫دبير‬ ‫يک‬ ‫که‬ ‫هايی‬‫هيات‬.‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫بايد‬ ‫مديره‬
7. Cadbury Committee
‫سال‬ ‫در‬ ‫کميته‬ ‫اين‬ ‫گزارش‬1112.‫شد‬ ‫منتشر‬ ‫بريتانيا‬ ‫در‬ ‫ميالدی‬

16. www.cgiran.org12
‫مدیره‬ ‫هیات‬ ‫دبیر‬
‫و‬ ‫قوانین‬ ‫از‬ ‫آگاهی‬
‫و‬ ‫شرکتی‬ ‫مقررات‬
‫بهادار‬ ‫اوراق‬
‫مهارت‬ ‫داشتن‬
‫ارتباطی‬ ‫های‬
‫درک‬ ‫و‬ ‫حساسیت‬
‫و‬ ‫عامل‬ ‫مدیر‬ ‫آنچه‬
‫و‬ ‫فکر‬ ‫مدیران‬
‫کنند‬ ‫می‬ ‫احساس‬
‫بر‬ ‫بودن‬ ‫مشرف‬
‫رخ‬ ‫که‬ ‫اتفاقاتی‬
‫و‬ ‫دهد‬ ‫می‬
‫به‬ ‫آنها‬ ‫انعکاس‬
‫مدیریت‬
‫روش‬ ‫با‬ ‫آشنایی‬
‫تفکر‬ ‫بر‬ ‫غلبه‬ ‫های‬
‫بوروکراتیک‬
‫شرکتی‬
‫انعطاف‬ ،‫دقیق‬
‫خالق‬ ‫و‬ ‫پذیر‬
‫و‬ ‫کسب‬ ‫از‬ ‫آگاهی‬
‫شرکت‬ ‫کار‬
‫توانایی‬
‫و‬ ‫میانجیگری‬
‫اجماع‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬

17. www.cgiran.org13
‫دبیر‬ ‫های‬ ‫مسئولیت‬ ‫و‬ ‫وظایف‬‫هیات‬‫انگلستان‬ ‫در‬ ‫مدیره‬
‫دبيران‬ ‫انجمن‬‫هيات‬‫حاکميت‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫تخصصی‬ ‫های‬ ‫انجمن‬ ‫قدرتمندترين‬ ‫و‬ ‫ترين‬ ‫قديمی‬ ‫از‬ ‫يكی‬ ‫که‬ ‫بريتانيا‬ ‫مديره‬
‫مسئوليت‬ ،‫صالحيت‬ ‫مرزهای‬ ‫گذشته‬ ‫از‬ ‫بيش‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کرده‬ ‫سعی‬ ‫گذشته‬ ‫سالهای‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫شرکتی‬‫اين‬ ‫اختيارات‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫شفاف‬ ‫را‬ ‫سازمانی‬ ‫سمت‬‫تر‬‫سازد‬‫گذشته‬ ‫در‬ ‫چند‬ ‫هر‬ .‫سمت‬‫دبير‬‫هيات‬‫شرکت‬ ‫در‬ ‫مديره‬‫ا‬ ‫های‬‫يک‬ ‫نگليسی‬‫سمت‬
،‫بود‬ ‫اجباری‬ ‫سازمانی‬‫سال‬ ‫در‬‫است‬ ‫شده‬ ‫وارد‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫بازيگران‬ ‫ديگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫انتقاداتی‬ ‫اخير‬ ‫های‬.‫البته‬‫اين‬ ‫همچنان‬
‫سمت‬‫دبير‬ ‫است‬ ‫معتقد‬ ‫انجمن‬ ‫اين‬ .‫باشد‬ ‫می‬ ‫مهم‬ ‫بسيار‬ ‫سازمانی‬‫هيات‬‫و‬ ‫حاکميت‬ ‫در‬ ‫اساس‬ ‫نقشی‬ ‫شرکت‬ ‫مديره‬
‫دا‬ ‫عهده‬ ‫بر‬ ‫شرکت‬ ‫مديريت‬ ‫و‬ ‫راهبری‬‫رد‬‫دبير‬ ‫های‬ ‫مسئوليت‬ ‫مهمترين‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫و‬‫هيات‬‫که‬ ‫انجمن‬ ‫اين‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫مديره‬
:‫است‬ ‫زير‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫يافته‬ ‫بازتاب‬ ‫انگلستان‬ ‫تجارت‬ ‫قوانين‬ ‫در‬
‫اعضای‬ ‫و‬ ‫مديران‬ ‫استخدام‬ ‫روند‬ ‫درستی‬ ‫و‬ ‫صحت‬ ‫از‬ ‫کردن‬ ‫حاصل‬ ‫اطمينان‬‫هيات‬‫مديره‬
‫جديد‬ ‫اعضايی‬ ‫آشنايی‬ ‫و‬ ‫معرفی‬‫هيات‬‫مديره‬‫شرکت‬ ‫با‬
‫حمايت‬ ‫و‬ ‫راهنمايی‬‫اعضای‬ ‫از‬‫هيات‬‫موظف‬ ‫غير‬ ‫مديران‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ،‫مديره‬
‫آ‬ ‫جمع‬ ‫و‬ ‫توليد‬ ‫روند‬ ‫به‬ ‫کمک‬‫اوراق‬ ‫وری‬‫هيات‬‫مديره‬
‫حاصل‬ ‫اطمينان‬‫کردن‬‫مقررات‬ ‫و‬ ‫قوانين‬ ‫با‬ ‫شرکت‬ ‫عملكرد‬ ‫تطابق‬ ‫از‬
‫سهامداران‬ ‫منافع‬ ‫و‬ ‫حقوق‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫از‬ ‫کردن‬ ‫حاصل‬ ‫اطمينان‬
‫گذاران‬ ‫سرمايه‬ ‫و‬ ‫سهامداران‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫برقراری‬
‫دبير‬‫هيات‬‫قبال‬ ‫در‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫مسئوليت‬ ‫و‬ ‫وظايف‬ ‫شرکت‬ ‫سهامداران‬ ‫و‬ ‫ارشد‬ ‫مديران‬ ، ‫مديره‬‫دارد‬ ‫هايی‬
‫دبیر‬ ‫نقش‬‫هیات‬‫کلی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫مدیره‬
‫پيروی‬ ‫سياست‬ ‫و‬ ‫قوانين‬ ‫از‬ ‫شرکت‬ ‫اجرايی‬ ‫مديران‬ ‫اينكه‬ ‫از‬ ‫کردن‬ ‫حاصل‬ ‫اطمينان‬‫می‬.‫کنند‬
‫لزوم‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫شرکت‬ ‫های‬ ‫سياست‬ ‫و‬ ‫قوانين‬ ‫اصالح‬
‫ميان‬ ‫ارتباط‬ ‫تسهيل‬‫اجرايی‬ ‫مديران‬ ‫و‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫اعضای‬
‫اعضای‬ ‫و‬ ‫ارشد‬ ‫مديران‬ ‫به‬ ‫حقوقی‬ ‫مشاوره‬‫هيات‬‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫مسائل‬ ‫درباره‬ ‫مديره‬
‫توسعه‬ ‫و‬ ‫ايجاد‬ ‫در‬ ‫شرکت‬ ‫به‬ ‫کمک‬‫نظام‬‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫موثر‬
‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫مقررات‬ ‫و‬ ‫قوانين‬ ‫با‬ ‫شرکت‬ ‫عملكرد‬ ‫بررسی‬ ‫در‬ ‫اساسی‬ ‫نقشی‬ ‫ايفای‬
‫دادن‬ ‫نشان‬‫موضوعات‬ ‫اين‬ ‫با‬ ‫شرکت‬ ‫های‬ ‫سياست‬ ‫تطابق‬ ‫بر‬ ‫نظارت‬ ‫با‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫به‬ ‫شرکت‬ ‫تعهد‬
‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫قانونی‬ ‫تغييرات‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫شرکت‬ ‫های‬ ‫سياست‬ ‫بررسی‬
‫همچنين‬‫قبال‬ ‫در‬‫هیات‬‫مدیره‬،‫دبير‬‫هيات‬:‫است‬ ‫موظف‬ ‫مديره‬
‫جلسات‬ ‫درون‬ ‫کاری‬ ‫برنامه‬‫هيات‬‫کند‬ ‫تنظيم‬ ‫و‬ ‫تهيه‬ ‫مديريت‬ ‫های‬ ‫درخواست‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫مديره‬
‫کند‬ ‫يادداشت‬ ‫را‬ ‫جلسات‬ ‫درون‬ ‫کاری‬ ‫دقايق‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫انجام‬ ‫کارهای‬
‫شرکت‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫جديد‬ ‫مديران‬‫و‬ ‫و‬‫کند‬ ‫آشنا‬ ‫خود‬ ‫کاری‬ ‫ظايف‬
.‫دهد‬ ‫مشاوره‬ ‫کار‬ ‫و‬ ‫کسب‬ ‫اخالق‬ ‫و‬ ‫شرکت‬ ‫حاکميت‬ ‫موضوعات‬ ،‫ها‬ ‫مسئوليت‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫مديران‬ ‫به‬
‫و‬ ‫راهنمايی‬‫مديران‬ ‫تک‬ ‫تک‬ ‫از‬ ‫حمايت‬

18. www.cgiran.org12
‫در‬‫شرکت‬ ‫قبال‬‫دبير‬‫هيات‬:‫است‬ ‫موظف‬ ‫مديره‬
‫کند‬ ‫نگهداری‬ ‫شرکت‬ ‫اسناد‬ ‫از‬
.‫کند‬ ‫آماده‬ ‫را‬ ‫ساالنه‬ ‫گزارشات‬
.‫کند‬ ‫تدوين‬ ‫و‬ ‫آماده‬ ‫را‬ ‫مديران‬ ‫و‬ ‫سهامداران‬ ‫مثبته‬ ‫اسناد‬
‫قبال‬ ‫در‬‫سهامداران‬‫دبير‬‫هيات‬:‫است‬ ‫موظف‬ ‫مديره‬
‫و‬ ‫تدوين‬ ‫را‬ ‫سهامداران‬ ‫جلسات‬ ‫صورت‬‫کند‬ ‫تنظيم‬
‫کند‬ ‫حاصل‬ ‫اطمينان‬ ‫سهامداران‬ ‫منافع‬ ‫به‬ ‫کافی‬ ‫توجه‬ ‫از‬
،‫کند‬ ‫عمل‬ ‫سهامداران‬ ‫و‬ ‫شرکت‬ ‫ارتباطی‬ ‫پل‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫مسائل‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫خصوص‬ ‫به‬
‫نمودار‬3‫مهارت‬ ‫که‬‫شايستگی‬ ‫و‬ ‫ها‬‫دبير‬ ‫يک‬ ‫که‬ ‫هايی‬‫هيات‬‫می‬ ‫مشخص‬ ‫را‬ ‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫بايد‬ ‫مديره‬‫از‬ ‫بيش‬ .‫کند‬11%
‫شرکت‬‫پرسش‬ ‫های‬‫دبير‬ ‫که‬ ‫باورند‬ ‫اين‬ ‫بر‬ ‫شونده‬‫هيات‬‫آموزش‬ ‫بايد‬ ‫مديره‬‫ويژه‬ ‫های‬‫دبيری‬ ‫پست‬ ‫اشغال‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫ای‬
‫هيات‬‫از‬ ‫بيشتر‬ .‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫مديره‬71‫شرکت‬ ‫اين‬ ‫درصد‬ %‫استانداردهای‬ ‫است‬ ‫ضروری‬ ‫که‬ ‫بودند‬ ‫اعتقاد‬ ‫اين‬ ‫بر‬ ‫ها‬
‫حرفه‬‫دبير‬ ‫پست‬ ‫برای‬ ‫ای‬‫هيات‬‫حرفه‬ ‫تا‬ ‫شود‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫مديره‬‫آن‬ ‫بودن‬ ‫ای‬.‫شود‬ ‫استخدام‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫احراز‬1
‫نمودار‬3:‫مهارت‬‫شايستگی‬ ‫و‬ ‫ها‬‫دبير‬ ‫يک‬ ‫که‬ ‫هايی‬‫هيات‬‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫بايد‬ ‫مديره‬
8
ibid
0% 20% 40% 60% 80% 100%
‫ها‬ ‫شرکت‬ ‫قوانین‬ ‫به‬ ‫اشراف‬
‫عالی‬ ‫تحصیالت‬
‫شرکت‬ ‫کار‬ ‫و‬ ‫کسب‬ ‫از‬ ‫آگاهی‬
‫شخصیتی‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬
‫سازمانی‬ ‫های‬ ‫مهارت‬
‫ویژه‬ ‫های‬ ‫آموزش‬
‫بیشترین‬
‫میزان‬
‫حدودی‬ ‫تا‬
‫ندارد‬ ‫لزومی‬

19. www.cgiran.org12
‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫توضيحات‬ ‫اين‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫شرکت‬ ‫حقوقی‬ ‫مدير‬ ‫يا‬ ‫حسابدار‬ ‫خالف‬ ‫بر‬ ‫رسد‬،‫دبير‬ ‫کار‬‫هيات‬‫بيشتر‬ ‫مديره‬
‫می‬ ‫امور‬ ‫ماهيت‬ ‫وارد‬ ‫کمتر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫شكلی‬‫وی‬ ‫کارهای‬ ‫بيشتر‬ .‫شود‬‫به‬‫جلسات‬‫هيات‬‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫جلسات‬ ‫صورت‬ ،‫مديره‬
‫اعضای‬‫هيات‬‫کميته‬ ‫و‬ ‫مديره‬‫تخصصی‬ ‫های‬‫می‬ ‫مربوط‬‫نمی‬ ‫کارها‬ ‫ماهيت‬ ‫به‬ ،‫اينرو‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شود‬،‫پردازد‬‫شكل‬ ‫درباره‬ ‫بلكه‬
‫و‬ ‫کارها‬ ‫صحيح‬‫نظم‬‫به‬ ‫دادن‬ ‫ترتيب‬ ‫و‬‫امور‬‫هماهنگی‬ ‫و‬‫ها‬‫مشاور‬ ،‫مدير‬ ‫کار‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شكلی‬ ‫به‬ ‫کار‬ ‫اين‬ ‫جنس‬ .‫است‬
‫و‬ ‫حقوقی‬.‫دارد‬ ‫ماهوی‬ ‫و‬ ‫اساسی‬ ‫تفاوت‬ ‫شرکت‬ ‫وکيل‬
‫اين‬ ‫از‬ ‫پيش‬‫که‬‫هيات‬‫عنوان‬ ‫به‬ ‫کسی‬ ‫چه‬ ‫که‬ ‫بگيرد‬ ‫تصميم‬ ‫مديره‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫اطالعات‬ ‫تمام‬ ‫بايد‬ ‫شود‬ ‫منصوب‬
‫تمام‬ ‫از‬ ‫نياز‬ ‫مورد‬‫نامزدهای‬‫صالحيت‬ ‫کامل‬ ‫ارزيابی‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫پست‬ ‫اين‬ ‫بالقوه‬‫ويژگی‬ ‫و‬ ‫فردی‬ ‫قابليتهای‬ ،‫تجارب‬ ،‫ها‬-
‫افراد‬ ‫های‬.‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫اختيار‬ ‫در‬ ‫پست‬ ‫اين‬ ‫برای‬
1-.‫تحصيلی‬ ‫سابقه‬
2-‫شرکت‬ ‫ديگر‬ ‫در‬ ‫کار‬ ‫تجربه‬.‫ها‬
3-‫رابطه‬ ‫نوع‬ ‫هر‬‫طرف‬ ‫يا‬ ‫شرکت‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫افراد‬ ‫با‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫که‬ ‫ای‬.‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫شرکت‬ ‫تجاری‬ ‫مهم‬ ‫های‬
4-‫سهام‬ ‫نوع‬ ‫و‬ ‫تعداد‬.‫باشند‬ ‫دارا‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫که‬ ‫شرکتی‬ ‫های‬
5-‫سوء‬ ‫گواهی‬‫پيشينه‬‫کيفری‬‫جرم‬ ‫و‬‫اداری‬ ‫های‬.‫مهم‬
6-‫عنوان‬ ‫به‬ ‫عملكردشان‬ ‫بر‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫که‬ ‫ديگری‬ ‫شرايط‬ ‫و‬ ‫مورد‬ ‫هر‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫اين‬ ،‫باشد‬ ‫تاثيرگذار‬
‫درخواست‬ ‫طبق‬ ‫موارد‬‫هيات‬‫می‬ ‫مشخص‬ ‫مديره‬.‫شوند‬
‫می‬ ‫اطالعات‬ ‫اين‬‫معرفی‬ ‫با‬ ‫توانند‬‫نامه‬‫رئيس‬ ‫با‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ،‫مديران‬ ‫با‬ ‫مصاحبه‬ ‫و‬ ‫شخصی‬ ‫های‬‫هيات‬‫تكميل‬ ،‫مديره‬
‫يک‬ ‫چون‬ ‫شوند‬‫رابطه‬‫خوب‬‫شخصی‬‫رئيس‬ ‫بين‬‫هيات‬‫همين‬ ‫و‬ ‫مديران‬ ‫و‬ ‫مديره‬‫طور‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫می‬‫در‬ ‫تواند‬
.‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫چشمگيری‬ ‫نقش‬ ‫اثرگذار‬ ‫کاری‬ ‫روابط‬ ‫ايجاد‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫بر‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫که‬ ‫شرايطی‬ ‫بروز‬ ‫محض‬ ‫به‬
‫عنوان‬ ‫به‬ ‫عملكردش‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫تاثير‬‫هيات‬.‫کند‬ ‫آگاه‬ ‫را‬ ‫مديره‬
‫جهان‬ ‫مجمع‬‫ی‬‫دب‬‫ي‬‫ران‬‫هيات‬‫مد‬‫ي‬‫ره‬‫جهان‬ ‫مجمع‬ ‫و‬‫ی‬‫حاکم‬‫ي‬‫ت‬‫شرکت‬‫ی‬،‫معتقدند‬‫دب‬‫ي‬‫ر‬‫هيات‬‫مد‬‫ي‬،‫ره‬‫عنوان‬ ‫به‬«‫وجدان‬
‫درون‬‫ی‬»‫هيات‬‫مد‬‫ي‬‫ره‬‫م‬ ‫عمل‬‫ی‬‫نقش‬ ‫و‬ ‫کند‬‫ی‬‫اساس‬‫ی‬‫ا‬ ‫شرکت‬ ‫اداره‬ ‫در‬ ‫را‬‫ي‬‫فا‬‫م‬‫ی‬‫نما‬‫ي‬‫د‬‫دب‬ .‫ي‬‫ران‬‫هيات‬‫مد‬‫ي‬‫ره‬‫مورد‬ ‫در‬
‫بهتر‬‫ي‬‫ن‬‫عملكردها‬‫م‬ ‫مشاوره‬‫ی‬‫افشاساز‬ ،‫دهند‬‫ی‬‫شرکت‬‫ی‬‫اقتصاد‬ ‫اطالعات‬ ‫و‬‫ی‬‫پ‬ ‫را‬‫ي‬‫ش‬‫ب‬‫ي‬‫ن‬‫ی‬‫م‬‫ی‬‫م‬ ‫از‬ ،‫کنند‬‫ي‬‫زان‬‫آگاه‬‫ی‬‫و‬
‫اعضا‬ ‫بودن‬ ‫روز‬ ‫به‬‫ی‬‫هيات‬‫مد‬‫ي‬‫ره‬‫اطم‬‫ي‬‫نان‬‫م‬ ‫حاصل‬‫ی‬‫نما‬‫ي‬‫ند‬‫نها‬ ‫در‬ ‫و‬‫ي‬‫ت‬‫کار‬ ‫رابطه‬‫ی‬‫نزد‬‫ي‬‫ك‬‫ی‬‫ذ‬ ‫با‬ ‫را‬‫ی‬‫سهام‬ ‫و‬ ‫نفعان‬-
‫م‬ ‫برقرار‬ ‫داران‬‫ی‬.‫کنند‬

20. www.cgiran.org12
‫فصل‬‫سو‬‫م‬-‫ساختار‬‫و‬‫جا‬‫ی‬‫گاه‬‫دب‬‫ی‬‫ر‬‫هیات‬‫مد‬‫ی‬‫ره‬‫درشرکت‬
(‫نحوه‬‫انتصاب،پست‬‫سازمان‬)‫ی‬
«‫شرکت‬ ‫دبير‬ ‫يا‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫دبير‬»‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫سازمانی‬ ‫سمت‬ ‫اين‬ ‫به‬ ‫اشاره‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫عناوينی‬.‫رود‬‫فعاليت‬ ‫جايگاه‬
‫فنی‬ ‫و‬ ‫اجرايی‬ ،‫اداری‬ ‫پرسنل‬ ‫ميان‬ ‫در‬ ‫نه‬ ‫وی‬،‫بل‬‫جايگاه‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫كه‬‫هيات‬‫می‬ ‫او‬ ‫دفتر‬ .‫است‬ ‫مديره‬‫مخصوص‬ ‫دفتر‬ ‫تواند‬
‫هيات‬‫کنار‬ ‫در‬ ‫کاری‬ ‫لحاظ‬ ‫به‬ .‫باشد‬ ‫آنها‬ ‫جلسات‬ ‫محل‬ ‫يا‬ ‫مديره‬‫هيات‬.‫است‬ ‫آن‬ ‫فرودست‬ ‫جايگاهی‬ ‫لحاظ‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫مديره‬
‫ماده‬ ‫اساس‬ ‫بر‬6‫راهبری‬ ‫دستورالعمل‬‫شرکتی‬‫برای‬‫شرکت‬‫های‬‫پذيرفته‬‫شده‬‫در‬‫بورس‬‫اوراق‬‫بهادار‬‫تهرا‬‫ن‬« :‫رياست‬
‫دبيرخانه‬‫هيات‬‫مديره‬‫دبير‬ ‫عهده‬ ‫به‬‫هيات‬‫پيشنه‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مديره‬‫رييس‬ ‫اد‬‫مديره‬ ‫هيات‬‫تصويب‬ ‫و‬‫مديره‬ ‫هيات‬
‫رييس‬ ‫نظر‬ ‫زير‬ ‫و‬ ‫منصوب‬‫مديره‬ ‫هيات‬‫می‬ ‫وظيفه‬ ‫انجام‬‫از‬ ‫خارج‬ ‫افراد‬ ‫انتخاب‬ .‫کند‬‫هيات‬‫دبير‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫مديره‬‫هيات‬
.‫است‬ ‫بالمانع‬ ‫مديره‬»
‫دبير‬‫هيات‬،‫مديره‬‫در‬ ‫که‬ ‫جهت‬ ‫آن‬ ‫از‬‫برابر‬‫هيات‬‫مديره‬،‫کميته‬‫تخصصی‬ ‫های‬‫مديره‬ ‫هيات‬‫است‬ ‫مسئول‬ ‫سهامداران‬ ‫و‬
‫می‬‫اعضای‬ ‫يا‬ ‫مديرعامل‬ ‫خود‬ ‫کاری‬ ‫حيطه‬ ‫در‬ ‫تواند‬‫هيات‬‫ر‬‫ئ‬‫برنامه‬ ‫اجرای‬ ‫به‬ ‫وادار‬ ‫را‬ ‫يسه‬‫سوی‬ ‫از‬ ‫دبير‬ .‫کند‬ ‫خود‬ ‫های‬
‫هيات‬‫مدت‬ ‫برای‬ ‫مديره‬‫نامشخص‬‫می‬ ‫انتخاب‬‫و‬ ‫شود‬‫هيات‬‫دبير‬ .‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫عزل‬ ‫اختيار‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫مديره‬
‫می‬ ‫حساب‬ ‫به‬ ‫شرکت‬ ‫کارمند‬‫که‬ ‫آيد‬‫رئ‬ ‫به‬‫يس‬‫هيات‬‫می‬ ‫گزارش‬ ‫مديره‬‫برابر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫دهد‬‫هيات‬.‫است‬ ‫مسئول‬ ‫مديره‬
‫دبير‬ ‫خدمات‬ ‫جبران‬ ‫نظام‬ ‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫پاداش‬ ،‫حقوق‬‫هيات‬‫مديره‬‫وظايف‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫مسائل‬ ‫ديگر‬ ‫و‬‫دبير‬‫هيات‬
‫مديره‬‫مابين‬ ‫که‬ ‫قراردادی‬ ‫در‬ ‫دقيق‬ ‫و‬ ‫شفاف‬ ‫طور‬ ‫به‬‫هيات‬‫و‬ ‫مديره‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫استخدامی‬ ‫قرارداد‬ ‫عنوان‬ ‫به‬
‫قيد‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫بسته‬‫می‬.‫شوند‬‫شرکت‬ ‫بعضی‬‫برای‬ ‫حتی‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫بزرگ‬ ‫های‬‫دبير‬‫هيات‬‫مديره‬‫کار‬ ‫دفتر‬‫با‬ ‫مجزا‬
‫دستيار‬ ‫چندين‬‫در‬.‫بگيرند‬ ‫نظر‬‫می‬ ‫کار‬ ‫نيروی‬ ‫افزايش‬‫شرکت‬ ‫برای‬ ‫تواند‬‫سهام‬ ‫تعداد‬ ‫دارای‬ ‫که‬ ‫هايی‬،‫باال‬ ‫داران‬‫هيات‬
‫مديره‬‫يا‬ ‫و‬ ‫بزرگ‬ ‫های‬‫هيات‬‫مدير‬‫ه‬‫ها‬‫تعداد‬ ‫با‬ ‫يی‬‫زيادی‬‫کميته‬ ‫از‬‫تخصصی‬ ‫های‬.‫باشد‬ ‫مناسبی‬ ‫راهكار‬ ‫هستند‬
‫دبير‬ ‫بازخريد‬ ‫و‬ ‫برکناری‬ ،‫استخدام‬ ‫فرآيندهای‬‫هيات‬‫مديره‬‫است‬ ‫گذار‬ ‫تاثير‬ ‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫دبير‬ ‫استقالل‬ ‫در‬‫به‬ ‫الزم‬
‫اعضای‬ ‫انتخاب‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫يادآوری‬‫هيات‬‫دبيری‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫امكان‬ ‫مديره‬‫فردی‬ ‫بايد‬ ‫دبير‬ ‫زيرا‬ ‫نيست‬ ‫پذير‬
.‫باشد‬ ‫مستقل‬‫ماده‬ ‫نمونه‬ ‫برای‬11‫بين‬ ‫مالی‬ ‫تامين‬ ‫مرکز‬ ‫قانون‬‫مصوب‬ ‫دوبی‬ ‫المللی‬2116‫ميالدی‬‫اشاره‬‫می‬:‫دارد‬
«‫شرکت‬ ‫کليه‬‫دبير‬ ‫يک‬ ‫بايد‬ ‫ها‬‫هيات‬‫دبير‬ .‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫اعضای‬ ‫از‬ ‫نبايد‬ ‫مديره‬‫هيات‬.‫باشد‬ ‫مديره‬»
‫شرکت‬ ‫بنابراين‬‫بر‬ ‫که‬ ‫هايی‬‫شده‬ ‫ثبت‬ ‫دوبی‬ ‫قانون‬ ‫اساس‬‫دبير‬ ‫يک‬ ‫بايد‬ ‫اند‬‫هيات‬‫مديره‬‫مديره‬ ‫هيات‬ ‫از‬ ‫مستقل‬‫برای‬
.‫برگزينند‬ ‫شرکت‬
‫می‬ ‫خالصه‬ ‫طور‬ ‫به‬‫دبير‬ ‫سازمانی‬ ‫پست‬ ‫بودن‬ ‫مستقل‬ ‫لزوم‬ ‫داليل‬ ‫توان‬‫هيات‬‫اعضای‬ ‫از‬ ‫مديره‬‫هيات‬‫ممنوعيت‬ ‫و‬ ‫مديره‬
:‫دانست‬ ‫زير‬ ‫موارد‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫دبير‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫شدن‬ ‫منصوب‬ ‫در‬ ‫آنها‬
‫الف‬-‫اجر‬‫شرکتی‬ ‫حاکميت‬ ‫اصول‬ ‫بهتر‬ ‫ای‬
‫ب‬-‫منافع‬ ‫تضاد‬ ‫از‬ ‫پرهيز‬
‫ج‬-‫مسئوليت‬ ‫ارتقای‬‫پاسخگويی‬ ‫و‬ ‫پذيری‬