2. Starość i starzenie się
Starość i starzenie się - to pojęcia, które nie
zostały jeszcze jednoznacznie zdefiniowane,
zarówno przez nauki biologiczne jak i społeczne.
Pierwsze z tych pojęć traktowane jest jako
zjawisko, faza życiowa, drugie natomiast jest
procesem.
Starość jako etap, stan w życiu człowieka ma
charakter statyczny, starzenie się natomiast,
traktowane jako proces rozwojowy jest
zjawiskiem dynamicznym.
3. Co to jest starość?
Starość – stan będący efektem starzenia się,
ostatni okres życia u ludzi. Starość ma przede
wszystkim wymiar biologiczny (fizjologiczny),
lecz także poznawczy, emocjonalny i społeczny.
4. Czym jest starzenie się?
Oznacza ono stopniowe zmniejszenie
rezerwy czynnościowej narządów, które
zmniejszają możliwość zachowania
równowagi wewnątrzustrojowej. Jest to
proces ciągły i nieodwracalny. Starzenie
się ma duże znaczenie indywidualne i
społeczne, ponieważ zbliża człowieka do
okresu starości.
5. Czym jest starzenie się?
Granice starości są bardzo płynne a
sam proces starzenia się przebiega
etapami. Najpierw jest etap starzenia
się społecznego, dopiero póŸźniej
następuje starzenie fizyczne.
Starzenie zależy od sposobu i
warunków życia. Odmiennie będzie
przebiegało u mężczyzn i kobiet,
inaczej na wsi i w mieście.
6. Okresy starości:
- 60-69 lat - wiek początkowej starości,
- 70-74 lata - wiek przejściowy między początkową
starością a wiekiem ograniczonej sprawności
fizycznej i umysłowej,
- 75-84 lata - wiek zaawansowanej starości,
- 85 lat i więcej - niedołężna starość.
7. Okresy starości według WHO
Według WHO(Światowa Organizacja
Zdrowia), za początek starości uznaje
się 60 rok życia. Wyróżnia w niej trzy
zasadnicze etapy:
od 60 - 75 r. ż. - wiek podeszły ( tzw.
wczesna starość);
od 75 - 90 r. ż. - wiek starczy ( tzw.
późŸna starość);
90 r. ż. i powyżej - wiek sędziwy ( tzw.
długowieczność
8. CECHY
CHARAKTERYSTYCZNE
STARZENIA
•utrata siły i wytrzymałości fizycznej,
• dalekowzroczność
•pogorszenie pamięci krótkotrwałej,
•nadmierne owłosienie przewodów nosowych i
słuchowych
•upośledzenie słuchu
• łysienie,
•spadek masy kośćca
•zmniejszenie wysokości ciała
• meno i andro-pauzę
9. Aspekty starzenia się
aspekt biologiczny jako naturalne,
nieodwracalne, nasilające się zmiany metabolizmu
i fizykochemicznych właściwości komórek
doprowadzające do:
- upośledzenia samoregulacji, adaptacji i
regeneracji organizmu
- zmian morfologicznych i czynnościowych, czyli
dotyczących kształtu i funkcji komórek, tkanek i
narządów organizmu . Przykładem zaburzenie
funkcji komórek odpornościowych (skutek -stany
zapalne, zatory, nadciśnienie), a w strukturze
międzykomórkowej utrata kolagenu (utrata
sprężystości tkanek)
10. Aspekty starzenia się
aspekt psychiczny – to
zmniejszona aktywność
psychofizyczna, rzadko nadaktywność
– nadwrażliwość
- komórki nerwowe nie rozmnażające
się obumierają lub ulegają
uszkodzeniu ( mimo, że nie tracą
telomerów)
- utrata neuroprzekaźników,
zwyrodnienia włókienkowe – choroba
Alzheimera - jest statystycznie
czwartą przyczyną zgonów w USA
11. Aspekty starzenia się
aspekt społeczny - czwarty wiek to
stadium życia w którym często
następuje utrata autonomii, potrzeba
opieki społecznej.
12. Czynniki wpływające na
proces starzenia
- czynniki osobnicze – choroby, kalectwa,
otyłość, zaburzenia regulacyjne
(neurohormonalne)
- czynniki środowiskowe włącznie ze stylem
życia ( powietrze, woda, radiacja, żywienie,
alkohol, palenie tytoniu, leki)
- obciążenia psychiczne – stresy
-warunki socjalno-społeczne i aktywność
społeczną (zawodową, rodzinną, towarzyską).
13. Zmiany w wyglądzie
zewnętrznym
- pomiędzy 55 a 75 r.ż. ulega obniżeniu masa
ciała, w tym okresie dochodzi do ubytków w
tkance łącznej, kostnej oraz w masie
mięśniowej, dochodzi też do zmniejszenia
całkowitej objętości wody w organizmie.
- starzenie się skóry jest wynikiem działania
czasu, czynników zewnętrznych i wewnętrznych
14. ZMIANY W NARZĄDACH
ZMYSŁU
Narząd wzroku – z biegiem lat soczewka staje się
grubsza i cięższa, powoduje to upośledzenie widzenia
bliskich przedmiotów. Pierwszymi objawami zmian mogą
być np. kłopoty z czytaniem drukowanych liter
Zaburzenia słuchu – Początek tego procesu i tempo jego
narastania wykazują indywidualne różnice. W przypadku
wystąpienia niedosłuchu jest konieczne badanie lekarskie,
ponieważ często u ludzi starszych może być
spowodowane zablokowaniem kanału słuchowego przez
woskowinę.
Zapach i smak – w raz z wiekiem maleje zdolność
rozpoznawania zapachów. Wiele schorzeń może
powodować pogorszenie zmysłu powonienia. Również z
wiekiem obserwuje się pogorszenie rozpoznawania
czterech podstawowych smaków : słonego, kwaśnego,
gorzkiego i słodkiego.
15. Zmiany w układzie nerwowym
U osób w podeszłym wieku częściej
pojawiają się zaburzenia psychiczne
na przykład depresja oraz zaburzenia
świadomości, choroba Alzheimera
oraz otępienie.
16. Czynniki przyspieszające
proces starzenia się:
• niewłaściwe odżywianie i nieodpowiednia dieta
• promieniowanie jonizujące (słoneczne)
• nałogi i uzależnienie (alkohol, nikotyna)
• obżarstwo
• hałas
• wibracje
• niewłaściwy mikroklimat
• regularne zaburzenia rytmu biologicznego
18. Na spowolnienie procesu
starzenia się wpływają
następujące czynniki:
aktywność ruchowa to znaczy
podejmowanie wysiłku fizycznego,
dzięki spacerom, marszom,
wyprawom turystycznym pieszym lub
rowerowym itp. W wieku podeszłym
spowolniona jest przemiana materii co
prowadzi do popadania w otyłość oraz
chorób takie jak: miażdżyca, cukrzyca,
choroby krążenia, zwyrodnienia w
układzie kostnym.
19. Na spowolnienie procesu
starzenia się wpływają
następujące czynniki:właściwa dieta u osób w podeszłym
wieku widać wszelkie niedobory witamin,
białek, soli mineralnych - niewłaściwa
dieta lub zaburzenia wchłaniania będące
wynikiem chorób przewodu
pokarmowego, czy też przyjmowaniem
niektórych leków. Do najczęstszych
błędów w żywieniu należą: przyjmowanie
nadmiernej liczby tłuszczy zwierzęcych
oraz cukrów. Zapominając o ważnym
składniku diety jakim są warzywa i
owoce.
20. Na spowolnienie procesu
starzenia się wpływają
następujące czynniki:
brak uzależnień, nie stosowanie
leków, wolność od palenia tytoniu,
picia alkoholu gdyż zwiększają one
ryzyko występowania chorób
nowotworowych, zwiększają ciśnienie
w krwi, zwężają naczynia krwionośne,
prowadzą do niewydolności płuc oraz
zaburzeń w funkcjonowaniu serca,
nerek, powodują stany depresyjne.
21. Samotność i izolacja
społeczna osób starszych
Zachodzące zmiany we współczesnej
rodzinie, w tym jej strukturze i
funkcjach powodują, że kontakty z
przedstawicielami starszego pokolenia
mają nierzadko charakter doraźny i
okazjonalny. Ograniczone lub
osłabione kontakty i więzi
emocjonalne z bliskimi prowadzą
niejednokrotnie do poczucia
osamotnienia i izolacji społecznej
seniorów.
22. Przemoc wobec osób
starszych
Według przyjętych klasyfikacji
rozróżnia się przemoc fizyczną (bicie,
popychanie, zranienie), psychiczną
(wyzwiska, groźby, zastraszanie,
szantażowanie), seksualną, finansową
(pozbawianie dochodu lub majątku,
nieprawne wykorzystywanie
własności), a także intencjonalne lub
nie intencjonalne zaniedbania
(niezapewnienie opieki, pożywienia).
23. Przemoc-statystyki
Przyjmuje się, że 4-6% osób
starszych doświadcza przemocy w
środowisku domowym, zaś w
instytucjach opiekuńczych odsetek ten
jest jeszcze wyższy (na ryzyko
narażone są przede wszystkim osoby
z demencją lub z chorobą
Alzheimera).
24. Odbiór osób starszych przez
społeczeństwo
Ludzie starsi, pomimo posiadania
pewnych gwarancji socjalnych
zarówno we własnej ocenie, jak i w
odbiorze społecznym, postrzegani są
jako grupa o niskim statusie
społecznym i marginalnym znaczeniu
społecznym.
25. Starość -wyzwanie
Starzenie się jest wyzwaniem, z
którym nie każdy potrafi sobie
poradzić. Świadomość problemów,
jakie mogą pojawić się w starości,
odpowiednie przygotowanie się do tej
fazy życia, właściwa postawa wobec
starości swojej i innych, niewątpliwie
pomogą przeżyć każdemu ten okres
jak najlepiej, z wykorzystaniem
bogactwa doświadczeń całego życia.
