1. AÇIK VE UZAKTAN
ÖĞRETİMDE
ÖĞRETEN VE
ÖĞRENEN
ROLLERİ
Abdullah GÖZKIRAN
Tarih Eğitimi Anabilim
Dalı
Danışman : DOÇ. DR.
Agah Tuğrul KORUCU

2. Açık ve Uzaktan
Öğretimde
Öğretici Rolü
• Uzaktan öğrenme sürecinde eğitimin
başarılı ve etkili bir şekilde yürütülmesinde
en büyük görev öğreticiye düşer. Sınıfta
lider yada rehber görevinde olan
öğretmen uzaktan eğitimde de aynı görevi
yerine getirebilmelidir. Çünkü öğrenci ile
etkileşimin sınırlı olduğu bir öğretme
alanında öğretici ne kadar etkili ve bilgili
olursa öğrenenlerin başarısı bu oranda
artar.
• Öğretimde öğreticinin yedi farklı alanda
rolü vardır.

3. Teknolojik rolü
Yönetimsel rolü
Değerlendirici rolü
Öğretim tasarlayıcısı rolü
Kolaylaştırıcı rolü
Pedagojik rolü
Sosyal rolü

4. Teknolojik
Rolleri
Öğretim Yönetim Sistemi
• Öğretim yönetim sistemi platformunun
yeterliliklerini ve sınırlarını bilmeli
• Öğretim yönetim sistemine gelişmiş dosya, grafik,
ses, video vs. yükleme özelliğini kullanabilmeli,
gerektiğinde dosyaları güncelleyebilmeli
• Öğretim yönetim sistemi platformunda
kullanılabilecek kaynakların farkında olabilmeli
• Platformda bulunan öğretim yönetim sistemi
araçlarını ders içi etkinliklerde kullanabilmeli
Kaynak Sağlayıcı
• Basit ve özgün kaynaklar düzenleyebilmeli
• Fikri mülkiyet, medya ve kopyalama haklarına
içerik seçiminde dikkat etmeli

5. Teknik
• Temel düzeyde teknik sorunları
çözebilmeli
• Mikrofon, kamera, kulaklık vb.
cihazların çalışır durumda
olduğunu ders öncesi kontrol
etmeli
Uygun Teknoloji Seçimi
• Yeni teknolojileri araştırabilmeli
• Uzaktan bir derste kullanılan
teknolojilerde yetkin olabilmeli
• Uygun teknolojik kaynakları
uzaktan eğitimde kullanabilmeli
• Öğrenciler üzerinde farklı
teknolojik kaynakların bıraktığı
etkilerin farkına varabilmeli

6. Yönetimsel
Rolleri
Zaman Yönetimi
• Ders planlaması yapabilmeli
• Ders etkinliklerini takvimsel olarak
ayarlayabilmeli
• Ders içi etkinliklere ayrılacak süreyi
belirleyebilmeli
• Değerlendirme zamanlamasını belirleyebilmeli
• Haftalık gerçekleştirilecek aktivitelerin zaman
aralığını belirlemeli

7. Yönetimsel
Rolleri
Ders Yönetimi
•Derse katılan öğrencilere ders ile ilgili kuralları
hatırlatmalı
•Ders içinde dersle ilgisiz ifade veya soruları
önleyebilmeli
•Etik kuralları ders içerisinde uygulayabilmeli
Kurumsal
• Kurum misyonunu ve ilkelerini bilmeli
• Kurumsal istekler karşısında idari prosedürleri
uygulamalı
• İhtiyaç halinde kurumsal destek mekanizmalarını
uygulayabilmeli
• Öğrencileri kurumsal sorular karşısında ilgili
birimlere yönlendirebilmeli
• Yasal, gizlilik ve etik konuları ve bunların etkileri
konusunda bilgi sahibidir.

8. Değerlendirici
Rolleri
Değerlendirmeye Yönelik Roller
• Uygun değerlendirme kriterleri belirlemeli
• Alternatif ölçme tekniklerini uygulayabilmeli
• Ders içeriğini kapsayıcı ve düşünme becerilerini
geliştirici sorular sormalı
• Ödev rehberi hazırlayabilmeli
• Kendisini, programı ve içeriği değerlendirmeli
• Puanlamayı etik kurallara göre yapmalı ve
sonuçları kaydetmeli

9. Öğretim
Tasarlayıcı
Rolleri
Ders İçeriği
• Dersin öğrenme hedeflerini tanımlar ve hedeflere
uygun öğretim faaliyetleri geliştirmeli
• Ders öncesi, ders esnası ve ders sonrası görevleri
belirlemeli
• Beklenen sorumlulukları, ödevleri ve
değerlendirme ölçütlerini içeren izlence
paylaşmalı
• Uzaklığın etkisini azaltmaya yönelik önlemler
almalı ve uygun içerik sağlamalı
• Var olan teknolojik imkânları göz önünde
bulundurarak, minimum müdahale gerektiren
etkili bir ders tasarımı yapabilmeli

10. Ders Materyalleri
• Ders hedeflerine yönelik materyal ve
etkileşim ortamı belirlemeli
• Basit ve özgün materyaller
düzenleyebilmeli
• Materyalleri öğrencilerin bireysel
farklılıklarını esas alarak hazırlayabilmeli
• Fikri mülkiyet, medya ve kopyalama
haklarına içerik seçiminde dikkat etmeli
• Bireysel ders çalışmayı da kolaylaştırıcı
materyaller geliştirmeli

11. Kolaylaştırıcı
Rolleri
Öğrenmeyi Kolaylaştırma
• Gerçek hayattan örnekler vererek öğrencilerin
konuyu anlamasını kolaylaştırmalı
• Öğrencilerin farklı öğrenme biçimlerini
desteklemeli
• Katılımcıların ders içeriğiyle ilgili paylaşımda
bulunmasını teşvik etmeli
• Öğrencilere kılavuzluk ederek uygun geribildirimler
verebilmeli
Tartışmayı Kolaylaştırma
• Demokratik bir tartışma ortamının varlığını
korumalı
• Tartışma ortamda fikir paylaşımını destekleyecek
dönütler vermeli
• Tartışmayı konu kapsamına göre yönlendirebilmeli

12. Pedagojik
Rolleri
İletişim
• Öğrencilerin demografik özelliklerine uygun iletişim
kurmalı
• Öğrencilere ulaşabilmek için mümkün olan tüm
iletişim kanallarını kullanmalı
• Eşzamanlı iletişim araçlarını da etkili kullanabilmeli
• Öğrencilere açık ve anlaşılır bir yol haritası
sunabilmeli

13. Pedagojik
Rolleri
Öğrenme-Öğretme Süreci
• Öğrenci merkezli yaklaşımı ders içinde yansıtmalı
• Öğrenci merkezli öğrenme etkinliklerini
kullanabilmeli
• Öğrencilere özdenetim duygusu altında araştırma
ortamı sunabilmeli
• Öğrenme türleriyle ilgili bilişsel süreçlerin farkında
olmalı
• İşbirlikçi, aktif ve yansıtıcı öğrenmeyi desteklemeli
• Öğrencilerin bilgi ve becerileri nasıl kazandığını
bilmeli
• Öğrencilerin yaşam becerileri kazanmalarına
yardımcı olmalı

14. Pedagojik
Rolleri
Kişisel
• Öğretimi eleştirel olarak analiz edebilmeli
• Kişisel inançlarının farkında olarak gerektiğinde
değiştirebilmeli
• Çevrimiçi öğrenme ve öğretme işleminin
bileşenlerini anlayabilmeli
• Konu alanı bilgisini güncel tutar
• Kişisel ve mesleki gelişimini organize edebilmeli

15. Sosyal Rolleri
• Ders içerisinde topluluk duygusu geliştirmeye
yardımcı olmalı
• Öğrenciler arası etkileşimi artırıcı etkinlikler
düzenlemeli
• Kültürel farklılıkları minimize ederek ve ders içi
insani ilişkileri güçlendirmeli
• Oluşabilecek ders içi çatışmaları dostça çözebilmeli
• Öğrencileri destekleyici mesajlar gönderebilmeli

16. Açık ve Uzaktan
Öğretimde
Öğrenen Rolü
• Uzaktan öğrenme sürecinde eğitimin
başarılı bir şekilde sağlanması için
öğrencinin davranışları ve rolü de
önemlidir.
• Yapılan araştırmalara göre uzaktan
eğitimde öğrenci rolleri; teknoloji uzmanı,
iletişim uzmanı, araştırmacı, uzaktan
eğitim uzmanı olarak tanımlanmıştır.
• Öğretmenle beraber öğrencinin de aktif
rol alması uzaktan öğrenmeyi etkili hale
getirecektir.

17. Öğrenen
Rolleri
• Öğrenci teknolojiyle iç içe olmalıdır. Çünkü
uzaktan eğitimde herhangi bir noktada
takıldığında araştırması gereken yerleri bilgisayar
aracılığıyla daha kolay ve hızlı bir şekilde elde
edebilir
• Motivasyonu yüksek olmalıdır. Çünkü öğrenci
genelde tek başına öğrendiği için kendini motive
etmeli ve öğreneceği bilgilerin kendisi için ileri de
hangi konuda yarar sağlayacağını düşünerek derse
odaklanmalıdır
• Öğrenci derslerine çalışmalıdır
• Öğrenci yapılandırma eğitim anlayışı içinde derse
önceden hazırlıklı gelmelidir
• Öğrenci yapılan duyuruları takip etmeli, ödev
teslimlerini ve sınavlarını zamanında yapmalıdır