1. การตรวจสอบเงินชดเชยคางานกอสราง
ตามสญญาแบบปรบราคาได (คา
ตามสัญญาแบบปรับราคาได (คา K )
สถาบันฝกอบรมโยธาไทย
ธ.ค. 2553 1
ความเปนมาของการใชสัญญาแบบปรับราคาได (คา K )
1. การนํามาตรการ การใชคา K มาใชในป พ.ศ. 2516 - 2524
2. การยกเลิกมาตรการ การใชคา K พ.ศ. 2524 - 2531
3. การนํามาตรการ การใชคา K ชั่วคราวมาใชในป พ.ศ.
2531 - 2532
4. การนํามาตรการ การใชคา K มาใชอยางถาวรใน ป พ.ศ.
2532 – ปจจุบัน (ว 109 /ลว 24 ส.ค.32 ,มติ ครม. 27 มิ.ย. 32)
2
1

2. ความเปนมาของการใชสัญญาแบบปรับราคาได (คา K )
5. มอบอํานาจใหหนวยงานภาครัฐเจาของสัญญา คํานวณ
คา K เอง กรณีีสัญญาจางไมเกิน 50 ลานบาท
 ไ ิ
(ว 114/ลว 15 มิ.ย. 44 , มติ ครม. 5 มิ.ย. 2544)
6. การอนุมัติเงินชดเชยเพิ่มเติม โดยใหคํานวณในอัตรา
บวก/ลบ รอยละสอง เปนการชั่วคราว ตั้งแต 1 ต.ค. 51
ถึง 30 ก.ย. 2552 (ว100/ลว 13 ส.ค.51 ,มติ ครม. 8 ก.ค. 51)
3
ความเปนมาของการใชสัญญาแบบปรับราคาได (คา K )
7. หนังสือกรมการปกครอง ว 134 ลว 1 ส.ค. 41
สัั่งการใหองคกรปกครองสวนทองถิิ่น ถืือปฏิบัติใชคา k
ใ ป ป ิ
4
2

3. เจตนารมณของการใชสัญญาแบบปรับราคาได (คา K )
- เพื่อชวยเหลือผูรับจางไทยใหสามารถประกอบกิจการ
ตอไปไดในชวงทเกดภาวะวสดุกอสรางขาดแคลนและมราคา
 ไปไ ใ  ี่ ิ ั   ี
สูงขึ้น
- ชวยลดความเสี่ยงของผูรับจางและปองกันมิใหผูรับจาง
บวกราคาเพื่อการเปลี่ยนแปลงของราคาวัสดุไวลวงหนาจํานวน
มาก
- เพื่อใหเกิดความเปนธรรมตอคูสัญญาทังสองฝาย
้
5
หลักการ การใหความชวยเหลือผูประกอบอาชีพงาน
กอสรางตามติ ครม. ว 109 6 ขอดังนี้
ครม.
1. ใ นําสัญญาแบบปรับราคาได มาใชกับสัญญาที่ลงนาม
ให ั ปั ไ ใ  ั ี
หลังวันที่ 28 มิถุนายน 2531 โดยมีเงื่อนไขหลักเกณฑ ประเภทงาน
กอสราง สูตรและวิธีการคํานวณ (ดังเอกสารผนวก ก.)
2. ใ นําสัญญาแบบปรับราคาได มาใชเปนการถาวร
ให ั ปั ไ ใ
โดยมีเงื่อนไข หลักเกณฑ ประเภทงานกอสราง สูตร และ
วิธีการคํานวณ (ดังเอกสารผนวก ข.)
6
3

4. หลักการ การใหความชวยเหลือผูประกอบอาชีพงาน
กอสรางตามมติ ครม. ว 109
ครม.
3. ใหนํามาใชกับงานกอสรางของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ
หนวยงานตามกฎหมายวาดวยการบรหารราชการสวนทองถน หรอ
หนวยงานตามกฎหมายวาดวยการบริหารราชการสวนทองถิ่น หรือ
หนวยงานอื่นของรัฐ ในกรณีที่จําเปนตองเพิ่มเงิน ใหใชจาก
งบประมาณของหนวยงานนั้นเอง หรือจายตามสัดสวนแหลงที่มา
ของเงินคากอสรางนั้น
4. กรณทผู าจางตองจายเงนชดเชยเพม จนทาใหเกนวงเงน
4 กรณีที่ผวาจางตองจายเงินชดเชยเพิ่ม จนทําใหเกินวงเงิน
งบประมาณที่ไดรับอนุมัติ ใหถือวาไดรับอนุมัติจาก ครม. ใหกอหนี้
ผูกพันเกินกวางบประมาณ ตามนัย ม. 23 แหง พรบ. วาดวย
การงบประมาณ และใหขอทําความตกลงเรื่องการเงินกับสํานักงบฯ 7
หลักการ การใหความชวยเหลือผูประกอบอาชีพงาน
กอสรางตามติ ครม. ว 109
ครม.
5. การคํานวณเงินเพิ่มหรือลด และการจายเงินเพิ่มหรือ
เรียกเงินคืนจากผูรับจาง ตองไดรับการตรวจสอบและเห็นชอบ
ู
จากสํานักงบประมาณ(กรณีสัญญาไมเกิน 50 ลานบาท อยูในอํานาจของ
หัวหนาหนวยงานภาครัฐเจาของสัญญาจาง ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 5
มิถุนายน 2544) และใหถอวาการวินิจฉัยของสํานักงบประมาณเปนที่
ื
สนสุด
สิ้นสด
6. เพืื่อความรวดเร็็ว และใหการปฏิิบัติงานเปนมาตรฐาน
ใ ป ป
เดียวกัน ใหอํานาจสํานักงบประมาณในการวินิจฉัยปญหา
ขอหารือ และกําหนดแนวทางปฏิบัติที่เหมาะสมได
ตามความจําเปน 8
4

5. เงื่อนไขและหลักเกณฑ (ว 109)
109)
1. ใชกับงานกอสรางทุกประเภทรวมทั้งงานปรับปรุงและ
ซอมแซมทีเ่ บิกจายในลักษณะสิ่งกอสราง ที่อยูในเงื่อนไข
ู
หลักเกณฑตามที่กําหนดนี้
2. ใชท้ังกรณีเพิ่มหรือลดคางาน จากคางานเดิมตามสัญญา เมื่อ
ดัชนีราคาซึงจัดทําโดยกระทรวงพาณิชย มีการเปลี่ยนแปลง
่
สูงขึ้นหรือลดลงจากเดิมขณะเมื่อวันเปดซองประกวดราคา
สําหรับการจัดจางโดยวิธีอื่นใหใชวันเปดซองราคาแทน
9
เงื่อนไขและหลักเกณฑ (ว 109)
109)
3. ผูวาจางตองแจงและประกาศใหผูรับจางทราบ และตองระบุใน
สัญญาจางดวยวาจะใชสัญญาแบบปรับราคาได พรอมทั้งกําหนด
ประเภทงานกอสราง สตร และวิธีการคํานวณใหชัดเจน
ประเภทงานกอสราง สูตร และวธการคานวณใหชดเจน
-กรณีประกาศประกวดราคาหรือหนังสือเชิญชวนเสนอราคาไมไดกําหนด
วาจะใชสัญญาแบบปรับราคาได ถึงแมสัญญาไดระบุวาเปนสัญญาแบบปรับราคา
ได ก็ถือวาไมถูกตองตามเงื่อนไขฯ ของสัญญาแบบปรับราคาได
-กรณีประกาศประกวดราคาหรืือหนังสือเชิญชวนเสนอราคากําหนดวาจะ
ื
ใชสญญาแบบปรับราคาได แตสัญญาไมไดระบุวาเปนสัญญาแบบปรับราคาได ก็ถือ
ั
วาไมถูกตองตามเงื่อนไขฯ หากผูรับจางประสงคจะแกไขสัญญาจางใหเปนสัญญา
แบบปรับราคาได ใหอยูในดุลยพินิจของผูวาจางที่ตองดําเนินการ
 10
5

6. เงื่อนไขและหลักเกณฑ (ว 109)
109)
4. เปนหนาที่ของผูรับจางตองขอเงินเพิ่มภายใน 90 วันนับตั้งแตสง

มอบงานงวดสุดทายและในกรณีผูวาจางตองเรียกเงินคืนจาก

ผู ับจางใหเรียกคืนโดยเร็ว
ผรบจางใหเรยกคนโดยเรว
-การนับระยะเวลา 90 วัน ใหเริ่มนับถัดจากวันที่ผูรบจางมีหนังสือสง
ั
มอบงานงวดสุดทาย จนถึงวันที่ผูวาจางประทับตรารับหนังสือที่ผรบจางขอเงิน
ูั
เพิ่มคางานกอสรางตามสัญญาแบบปรับราคาได
-การนับระยะเวลา 90 วัน หากวันครบกําหนดตรงกับวันเสาร อาทิตย
หรืือวันหยุดราชการ ใหหักวันหยุดราชการนั้นออก
ั ใ  ั ั
-ผูรับจางจะสงวนสิทธิเรียกรองในการขอเงินคา K เกินกวาระยะเวลา
90 วัน นับตั้งแตวันที่สงมอบงานงวดสุดทายไมได
-กรณียกเลิกสัญญาจางกอนที่ผูรับจางจะสงมอบงานงวดสุดทาย ใหถือ
11
วันที่ยกเลิกสัญญาจางเปนวันสงมอบงานงวดสุดทาย
เงื่อนไขและหลักเกณฑ (ว 109)
109)
5. การพิจารณาคํานวณเงินเพิ่มหรือลด และการจายเงินเพิมหรือ
่
เรียกเงินคืนจากผูรบจางตองไดรับการตรวจสอบและเห็นชอบจาก
ั
สานกงบประมาณโดยใหถอการวนจฉยของสานกงบประมาณเปน
สํานักงบประมาณโดยใหถือการวินจฉัยของสํานักงบประมาณเปน
ิ
ที่สิ้นสุด
-กรณีสัญญาไมเกิน 50 ลานบาท หัวหนาหนวยงานภาครัฐเจาของสัญญาจาง
ตองตรวจสอบและเห็นชอบ (ตามมติคณะรัฐมนตรี ว 114 เมื่อ 5 มิ.ย. 2544)
-กรณีสญญาเกิน 50 ลานบาท หนวยงานภาครัฐเจาของสัญญ างตอง
ั
ญญ ญญาจ
ตรวจสอบ และสงใหสํานักงบประมาณตรวจสอบและเห็นชอบ
- กรณีเงินชดเชยเพิ่มเติมชั่วคราว ที่สงงานในปงบประมาณ 2551 ใหหัก + 2 %
ตามมติคณะรัฐมนตรี ว 126 เมื่อ 8 ก.ค. 2551 หนวยงานภาครัฐเจาของสัญญา
จางตองตรวจสอบ และสงใหสํานักงบประมาณตรวจสอบและเห็นชอบ 12
6

7. มติ ครม. ว 114 เมือวันที่ 5 มิถุนายน 2544
ครม. ่
1. มอบอํานาจใหหนวยงานภาครัฐเจาของสัญญาจาง
กอสรางแบบปรับราคาไดมีอํานาจในการพิจารณาคํานวณเงินเพิ่ม
หรือลด และอนุมัติจายเงินเพิ่มหรือเรียกเงินคืน สําหรับสัญญา
จางที่มีวงเงินไมเกิน 50 ลานบาท
2. การกระจายอํานาจความรับผิดชอบของสํานัก
งบประมาณใหแกหนวยงานภาครฐดงกลาวใหถอปฏบตตงแต
งบประมาณใหแกหนวยงานภาครัฐดังกลาวใหถือปฏิบติตั้งแต
ั
ปงบประมาณ พ.ศ. 2545 (1ต.ค.44) เปนตนไป
3. เมื่ออนุมัติจายเงินเพิ่มหรือเรียกเงินคืนแลวตองรายงาน
ใหสํานักงบประมาณทราบภายใน 15 วัน นับแตวันอนุมัติ 13
มติคณะรัฐมนตรี ว 126 วันที่ 8 กรกฎาคม 2551
อนุมัติเงินชดเชยเพิ่มเติมคางานกอสรางตามสัญญาแบบปรับราคาได(คา
K) ดวยการผอนผันวิธีการคํานวณคา K โดยใหหกในอัตราบวก/ลบรอยละ 2 เปน
ั
การชั่วคราว ตังแตวนที่ 1 ตุลาคม 2550 ถึงวันที่ 30 กันยายน 2551 เฉพาะสัญญา
้ ั
จางทไดดาเนนงานกอสรางแลวเสรจและสงมอบงานงวดสุดทายแลวเทานน
จางที่ไดดําเนินงานกอสรางแลวเสร็จและสงมอบงานงวดสดทายแลวเทานั้น
หนังสือสํานักงบประมาณ ว 100 ลงวันที่ 13 ส.ค. 2551
- เงินชดเชยเพิ่มเติม + 2 % ไดเฉพาะงวดงานที่ไดสงมอบงานระหวางวันที่ 1 ตุลาคม 2550 ถึง
วันที่ 30 กันยายน 2551 เทานั้น
- ผูรับจางตองดําเนินการแลวเสร็จตามสัญญา และมีการสงมอบงานงวดสุดทายเรียบรอยแลว
- ตองขอภายใน 90 วันทําการนับแตวันที่ ครม. มีมติ หรือ 90 วันนับแตสงมอบงานงวดสุดทาย
ุ
- สวนราชการฯ คูสัญญาตองพิจารณาและตรวจสอบใหแลวเสร็จภายใน 30 วัน นับจากวันที่
ไดรับหนังสือขอรับความชวยเหลือของผูรับจาง
- การพิจารณาคํานวณเงินชดเชยเงินเพิ่มเติมคางานกอสรางตามสัญญาแบบปรับราคาได ( คา
K ) ตองไดรับการพิจารณาตรวจสอบ และเห็นชอบจากสํานักงบประมาณ และใหถือวาการ
14
วินิจฉัยของสํานักงบประมาณเปนที่สิ้นสุด
7

8. เอกสารประกอบการพิจารณาของหนวยงานของรัฐผูวาจาง

1. สําเนาประกาศแจงความประกวดราคา พรอมเอกสารประกอบราคาจางหรือใบ
เสนอราคาดวยวิธีอื่น ที่ระบุเงื่อนไข หลักเกณฑฯ คา K
2. สําเนาสัญญาจางเหมากอสราง ที่ระบุเงื่อนไข หลักเกณฑฯ คา K
3. สําเนาหนังสือการตออายุสัญญ ( ามี)
ุ ญญา(ถ
4. สําเนาหนังสือสงมอบงานของผูรับจาง (ทุกงวดที่ขอเงินชดเชย)
5. ตนฉบับหนังสือที่ผูรับจางเสนอขอรับเงินชดเชย พรอมวิธีการคํานวณ คา K
6. ตนฉบับหนังสือการคํานวณ รายละเอียดประมาณราคาของผูประกอบการ
ทั้งคางานสวนที่เพิ่มขึ้นและสวนที่ลดลงเพื่อเรียกเงินคืน
7. สําเนาดัชนีราคาวัสดกอสราง เดือนเปดซองประกวดราคา หรอเสนอราคาโดยวธี
สาเนาดชนราคาวสดุกอสราง เดอนเปดซองประกวดราคา หรือเสนอราคาโดยวิธ
อื่น และเดือนที่สงมอบงานทุกเดือน (รับรองสําเนาถูกตองโดยผูประกอบการ)
8. หนังสือแจงใหผูรับจางเขาปฏิบัติงาน (ถามี)
*** กรณีคําขอ ไมถูกตองครบถวนหรือไมสมบูรณ ใหแจงผูรับจางทราบทั้งหมด
ในคราวเดียวกัน ภายใน 10 วันทําการ *** 15
เอกสารประกอบการพิจารณาของสํานักงบประมาณ พรอมรับรองความถูกตอง
1. สําเนาประกาศแจงความประกวดราคาพรอมเอกสารประกวดราคาจางหรือในเสนอ
ราคาโดยการวาจางวิธีอื่น ที่ระบุเงื่อนไข หลักเกณฑฯ คา K
2. สําเนาสัญญาจางเหมากอสราง ที่ระบุเงื่อนไข หลักเกณฑฯ คา K
3. สําเนาหนังสือการตออายุสัญญา(ถามี)
4. สําเนาหนังสือสงมอบงานของผูรับจาง (ทุกงวดที่ขอเงินชดเชย)
5. สําเนาดัชนีราคาวัสดุกอสราง เดือนเปดซองประกวดราคา หรือเสนอราคาโดยวิธี
อื่น และเดือนที่สงมอบงานทุกเดือนที่ขอเงินเพิ่ม
6. สําเนาบัญชีรายละเอียดการกอสรางของผรับจาง (Bill of Quantities)
สาเนาบญชรายละเอยดการกอสรางของผู บจาง
7. หนังสือขอรับเงินชดเชยของผูรับจางที่สวนราชการประทับตรารับ พรอมวิธีการ
คํานวณ
8. หนังสือแจงใหผูรับจางเขาปฏิบัติงาน หรือเอกสารอื่น ๆ เชน หนังสือตอบขอหารือ
จากสํานักงบประมาณ (ถามี) 16
8

9. มาตรฐานการปฏิบัติงานของประกาศคณะกรรมการวาดวย
การปฏิบัติราชการเพื่อประชาชนของหนวยงานภาครัฐได
กําหนดระยะเวลาในการตรวจสอบอนุมติและเบิกจายเงิน
ั
1. หนวยงานของรัฐผูวาจางดําเนินการกอนสงสํานักงบประมาณ

-หนวยงานของรัฐตั้งอยูในสวนกลาง ระยะเวลา 30 วันทําการ
-หนวยงานของรัฐตั้งอยูในสวนภูมิภาค ระยะเวลา 40 วันทําการ
2. สํํานัักงบประมาณพิจารณาอนุมติ ระยะเวลา 20 วัันทําการ
ป ิ ั ํ
3. หนวยงานของรัฐขอเบิกเงิน ระยะเวลา 10 วันทําการ
4. กรมบัญชีกลางพิจารณาอนุมัติฎีกา ระยะเวลา 3 วันทําการ
5. หนวยงานของรัฐแจงผูรับจางรับเงิน ระยะเวลา 7 วันทําการ 17
ประเภทงานกอสรางและสูตร (ผนวก ข. ว 109)
ข. 109)
ในการพิจารณาเงินเพิ่มหรือลดคางานใหคํานวณตามสูตร
P = (Po) x (K)
P = ราคาตอหนวยหรือราคาคางานเปนงวดที่จะตองจายให
ผูรับจาง
Po = ราคาคางานตอหนวยที่ผูรับจางประมูลไดหรือราคาคา
งานเปนงวดซงระบุไวในสญญาแลวแตกรณ
งานเปนงวดซึ่งระบไวในสัญญาแลวแตกรณี
K = ESCALATION FACTOR ที่หักดวย 4 % เมื่อตองการ
เพิ่มคางาน หรือบวกเพิ่ม 4 % เมื่อตองเรียกคางานคืน
18
9

10. ประเภทงานกอสรางและสูตร
ESCALATION FACTOR K หาไดจากสูตร ซึ่งแบงตาม
ประเภทงานและลกษณะงาน เปน
ประเภทงานและลักษณะงาน เปน 5 หมวด 35 สตร ดังนี้
สูตร ดงน
หมวดที่ 1 งานอาคาร 1 สูตร
หมวดที่ 2 งานดิน 3 สูตร
หมวดที่ 3 งานทาง 7 สูตร
ู
หมวดที่ 4 งานชลประทาน 7 สูตร
หมวดที่ 5 งานระบบสาธารณูปโภค 17 สูตร
(ใชเฉพาะการไฟฟาฝายผลิตฯและการไฟฟาสวนภูมิภาค 7 สูตร) 19
สูตร งานอาคาร ( K 1 )
งานอาคาร หมายถึง ตัวอาคาร เชน ที่ทําการ โรงเรียน โรงพยาบาล หอพัก ที่
อยูอาศัย หอประชุม อัฒจันทร ยิมเนเซียม สระวายน้ํา โรงอาหาร คลังพัสดุ
โรงงาน รั้ว เปนตน และใหหมายความรวมถง
รว เปนตน และใหหมายความรวมถึง
1. ไฟฟาของอาคารบรรจบถึงสายเมนจําหนาย แตไมรวมถึงหมอ
แปลงและระบบไฟฟาภายในบริเวณ
2. ประปาของอาคารบรรจบถึงสายเมนจําหนาย แตไมรวมถึงระบบ
ประปาภายในบริเวณ
3. ระบบทอหรือระบบสายตาง ๆ ที่ตดหรือฝงอยูในสวนของอาคาร
ิ 
เชน ทอปรับอากาศ ทอกาซ สายไฟฟาสําหรับเครื่องปรับอากาศ สายลอฟา
ฯลฯ 20
10

11. สูตร งานอาคาร ( K 1 )
4. ทางระบายน้ําของอาคารจนถึงทางระบายน้ําภายนอกอาคาร
5. สวนประกอบที่จําเปนสําหรับอาคาร เฉพาะที่ตดกับอาคารโดย
ิ
ตองสรางหรือประกอบพรอมกับการกอสรางอาคาร แตไมรวมถึง
เครื่องจักรกลหรือเครื่องมือกลที่นํามาประกอบหรือติดตัง เชน ลิฟท เครื่อง
้
คอมพิวเตอร เครื่องสูบน้ํา เครื่องปรับอากาศ พัดลม ฯลฯ
6. ทางเทารอบอาคาร ดินถม ดินตัก หางจากอาคารโดยรอบไมเกิน 3
เมตร
ใชสูตร K = 0.25 + 0.15It/Io + 0.10Ct/Co + 0.40Mt/Mo + 0.10St/So
21
สูตร งานอาคาร ( K 1 )
ใชสูตร K = 0.25 + 0.15It/Io + 0.10Ct/Co + 0.40Mt/Mo + 0.10St/So
It = ดัชนีราคาผูบริโภคทั่วไปของประเทศ ในเดือนที่สงงานแตละงวด
Io = ดัชนีราคาผูบริโภคทั่วไปของประเทศ ในเดือนที่เปดซองประกวดราคา
Ct = ดัชนีราคาซีเมนต ในเดือนที่สงงานแตละงวด
Co = ดัชนีราคาซีเมนต ในเดือนที่เปดซองประกวดราคา
Mt = ดัชนีราคาวัสดุกอสราง(ไมรวมเหล็กและซีเมนต)ในเดือนที่สงงานแตละงวด
ุ
Mo = ดัชนีราคาวัสดุกอสราง(ไมรวมเหล็กและซีเมนต)ในเดือนที่เปดซองประกวดราคา

St = ดัชนีราคาเหล็ก ในเดือนที่สงงานแตละงวด
So = ดัชนีราคาเหล็ก ในเดือนที่เปดซองประกวดราคา 22
11

12. ประเภทงานที่ไมนํามาคํานวณคาK 1 งานอาคาร
1. ระบบไฟฟาภายในบริเวณนอกอาคาร ระบบไฟฟาแรงสูง หมอแปลงไฟฟา
มิเตอรไฟฟา เครื่องกําเนิดไฟฟา ตู MBD ที่อยูนอกอาคาร ไฟฉุกเฉิน งานประสานการ
ไฟฟา
2. ระบบประปาภายในบริเวณนอกอาคาร มิเตอรน้ํา เครื่องสูบน้ํา งานภูมิ
สถาปตย เชน ปลูกหญา จัดสวน ปลูกตนไม
3. รายการครุภัณฑที่ไมใชสวนประกอบของตัวอาคาร (Built in) สามารถยกได
เคลื่อนยายได เชน โตะ เกาอี้ เตียงนอน ตู
4. รายการครุภัณฑของงานระบบตาง ๆ รวมทั้งเครื่องจักร และเครื่องมือกลตาง
ๆ เชน เครื่องปรับอากาศ เครื่องเสียง ลําโพง อุปกรณโสตทัศนูปกรณ โทรศัพท พัดลม ถัง
 
กาซ ตูดับเพลง ถงดงเพลงเคมี เครองตรวจอาวุธ ลฟต บนไดเลอน คอมพวเตอร แทงคนา
ิ ั ั ิ ื่ ิฟ ั ไ ื่ ิ  ้ํ
เปนตน
5. งานรื้อถอนอาคาร ปกผัง สํานักงานชั่วคราว บานพักคนงาน งานทดสอบ
ระบบตาง ๆ ทดสอบสภาพดิน ทดสอบเสาเข็ม งานทําความสะอาด รั้วลวดหนามที่ไมมี
คานคอนกรีต เสาธง นั่งราน เหล็กปองกันดินพัง (SHEET PILE) 23
สูตร งานดิน ( K 2.1 )
งานดิน หมายถึง การขุดดิน การตักดิน การบดอัดดิน การขุดเปดหนาดิน
การเกลี่ยบดอัดดิน การขุด-ถมบดอัดแนนเขื่อน คลอง คันคลอง คันกั้นน้ํา คันทาง
ซึ่งตองใชเครืองจักรเครื่องมือกลปฏิบัตงาน
่ ิ
สํําหรัับการถมดิินใหหมายความถึงการถมดินหรือทรายหรือวัสดุอ่ืน ทีมี
ใ  ึ ิ ื ื ั ี่
การควบคุมคุณสมบัตของวัสดุน้น และมีขอกําหนดวิธการถม รวมทังมีการบด
ิ ั ี ้
อัดแนนโดยใชเครื่องจักร เครืองมือกล เพื่อใหไดมาตรฐานตามที่กําหนดไว
่
เชนเดียวกับงานกอสรางถนนหรือเขื่อนชลประทาน
ทั้งนี้ใหหมายความรวมถึง EMBANKMENT(ถมคันทาง) ,
EXCAVATION(งานขุด) , SUBBASE(งานรองพื้นทาง), SELECTED
MATERIAL(วัสดุคัดเลือก) , UNTREATED BASE และ SHOULDER(งาน
ไหลทาง)
ใชสูตร K = 0.30 + 0.10It/Io + 0.40Et/Eo + 0.20Ft/Fo 24
12

13. ประเภทงานที่ไมนํามาคํานวณคาK 2.1 งานดิน
1. งานถมดินบริเวณเกาะกลางถนน (EARTH FILL IN MEDIAN L&
ISLAND)
2. งานปลูกหญา
2 งานปลกหญา (SODDING)
3. งานดินคลุมผิว (TOPSOIL)
4. งานตัดตนไม (TREE CUT)
25
สูตร งานหินเรียง ( K 2.2 )
งานหินเรียง หมายถึง งานหินขนาดใหญนํามาเรียงกันเปนชั้นใหเปน
ระเบียบจนไดความหนาที่ตองการ โดยชองวางระหวางหินใหญจะแซมดวยหิน

ยอยหรือกรวดขนาดตาง ๆ และทรายใหเต็มชองวาง มีการควบคุมคุณสมบัตของ ิ
วััสดุและมีขอกําหนดวิิธีปฏิบัติ โ ใ เครืองจัักร เครืื่องมืือกล หรือแรงคน และให
ี ํ ิ โดยใช ื่ ื ใ
หมายความรวมถึงงานหินทิง งานหินเรียงยาแนว หรืองานหินใหญท่มลักษณะ
้ ี ี
คลายคลึงกัน เพื่อปองกันการกัดเซาะพังทลายของลาดตลิ่งและทองลําน้ํา
ใชสูตร K = 0.40 + 0.20It/Io + 0.20Mt/Mo + 0.20Ft/Fo
สูตร งานเจาะระเบดหน 2.3
สตร งานเจา ร เบิดหิน ( K 2 3 )
งานเจาะระเบิดหิน หมายถึง งานเจาะระเบิดหินทั่ว ๆ ไป ระยะทาง
ขนยายไปกลับประมาณไมเกิน 2 ก.ม. ยกเวนงานเจาะระเบิดอุโมงคซึ่งตองใชเทคนิค
ชั้นสูง ใชสูตร K = 0.45 + 0.15It/Io + 0.10Mt/Mo + 0.20Et/Eo + 0.10Ft/Fo26
13

14. สูตร งานผิวทาง PRIME COAT , TACK COAT , SEAL COAT ( K 3.1 )
ใชสูตร K = 0.30 + 0.40At/Ao + 0.20Et/Eo + 0.10Ft/Fo
สูตร งานผิวทาง SURFACE TREATMENT , SLURRY SEAL ( K 3.2 )
ใชสูตร K = 0.30 + 0.10Mt/Mo + 0.30At/Ao + 0.20Et/Eo + 0.10Ft/Fo
สูตร งานผิวทาง ASPHALTIC CONCRETE , PENETRATION
MACADAM ( K 3.3 )
ใชสูตร K = 0.30 + 0.10Mt/Mo + 0.40At/Ao + 0.10Et/Eo + 0.10Ft/Fo
27
สูตร งานผิวถนนคอนกรีตเสริมเหล็ก ( K 3.4 )
งานผิวถนนคอนกรีตเสริมเหล็ก หมายถึง ผิวถนนคอนกรีตทีใชเหล็ก
่
เสริม ซึ่งประกอบดวยตะแกรงเหล็กเสนหรือตะแกรงลวดเหล็กกลาเชื่อมติด
(WELDED STEEL WIRE FARRIC) เหล็กเดือย (DOWEL BAR) เหล็กยึด
(DEFORMED TIE BAR) และรอยตอตาง ๆ (JOINT) ทั้งนี้ใหหมายความ
รวมถึงแผนพืนคอนกรีตเสริมเหล็กบริเวณคอสะพาน (R.C. BRIDGE
้
APPROACH) ดวย
ใช
ใ สูตร K = 0.30 + 0.10It/Io + 0.35Ct/Co + 0.10Mt/Mo + 0.15St/So
28
14

15. ประเภทงานที่ไมนํามาคํานวณคาK งานทาง
1. งานไฟฟาแสงสวาง เชน เสาไฟฟาชนิดโคมเดี่ยว เสาไฟฟาชนิดโคมคู
เสากระโดงไฟ
2. งานสัญญาณไฟจราจร
3. งานตเสนจราจร งานป สะทอนแสง
3 งานตีเสนจราจร งานปุมสะทอนแสง
4. งานภูมิทัศน เชน ปลูกตนไม ปลูกหญา
5. ศาลาผูโดยสารประจําทาง
6. เครื่องหมายและหลักนําทาง เชน หลักกันโคง หลักกิโลเมตร หลักเขตทาง ราว
ปองกนอนตราย
ป ั ั
7. งานปายจราจร เชน แผนปาย เสาปาย
8. งานแผนปูทางเทา ตัวหนอนปูทางเทา
29
9. งานทดสอบระบบ เหล็กปองกันดินพัง (SHEET PILE)
สูตร งานทอระบายน้ําคอนกรีตเสริมเหล็กและงานบอพัก ( K 3.5)
งานทอระบายน้ําคอนกรีตเสริมเหล็กและงานบอพัก หมายถึง ทอ
คอนกรีตเสริมเหล็กสําหรับงานระบายน้ํา (PRECAST REINFORCED
CONCRETE DRAINAGE PIPE) งานรางระบายน้้ําคอนกรีตเสริมเหล็ก งาน
ดาดคอนกรีตเสริมเหล็กรางระบายน้ําและบริเวณลาดคอสะพาน รวมทังงานบอ
้
พักคอนกรีตเสริมเหล็กและงานคอนกรีตเสริมเหล็กอื่นที่มีรูปแบบและลักษณะ
งานคลายคลึงกัน เชน งานบอพัก (MANHOLE)ทอรอยสายโทรศัพท ทอรอย
สายไฟฟา เปนตน
สายไฟฟา เปนตน
ใชสูตร K = 0.35 + 0.20It/Io + 0.15Ct/Co + 0.15Mt/Mo + 0.15St/So
30
15

16. สูตร งานโครงสรางคอนกรีตเสริมเหล็กและงานเขื่อนกันตลิ่ง
( K 3.6)
งานโครงสรางคอนกรตเสรมเหลกและงานเขอนกนตลง หมายถง
งานโครงสรางคอนกรีตเสริมเหล็กและงานเขื่อนกันตลิ่ง หมายถึง
สะพานคอนกรีตเสริมเหล็ก โครงสรางฐานรากคอนกรีตเสริมเหล็กคอสะพาน
(R.C. BEARING UNIT) ทอเหลี่ยมคอนกรีตเสริมเหล็ก (R.C.BOX
CULVERT) หอถังน้ําโครงสรางคอนกรีตเสริมเหล็ก เขื่อนกันตลิ่ง คอนกรีต
เสริมเหล็ก ทาเทียบเรือคอนกรีตเสริมเหล็กและสิ่งกอสรางอื่นที่มีลักษณะงาน
คลอยคลึงกััน
ึ
ใชสูตร K = 0.30 + 0.10It/Io + 0.15Ct/Co + 0.20Mt/Mo + 0.25St/So
31
สูตร งานโครงสรางเหล็ก ( K 3.7)
งานโครงสรางเหล็ก หมายถึง สะพานเหล็กสําหรับคนเดินขามถนน
โครงเหล็กสําหรับติดตังปายจราจรชนิดแขวนสูง เสาไฟฟาแรงสูง เสาวิทยุ เสา
้
โทรทัศน หรืองานโครงสรางเหล็กอื่นที่มลักษณะคลายคลึงกัน แตไมรวมถึงงาน
ี
ติดตั้งเสาโครงเหล็กสายสงของการไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย
ใช
ใ สูตร K = 0.25 + 0.10It/Io + 0.05Ct/Co + 0.20Mt/Mo + 0.40St/So
32
16

17. สูตร งานอาคารชลประทานไมรวมบานเหล็ก ( K 4.1)
งานอาคารชลประทานไมรวมบานเหล็ก หมายถึง อาคารคอนกรีตเสริม
เหล็กชนิดตาง ๆ ที่กอสรางในแนวคลองสงน้ําหรือคลองระบายน้ํา เพื่อควบคุม
ระดับและปริมาณน้ํา ไดแก ทอระบายน้ํา น้ําตก รางเท สะพานน้ํา ทอลอด ไซ
ฟอน และอาคารชลประทานชนิดอื่น ๆ ที่ไมมีบานระบายเหล็ก แตไมรวมถึง
อาคารชลประทานขนาดใหญ เชน ฝาย ทางระบายน้ําลน หรืออาคารชลประทาน
ญ
ประกอบของเขื่อน เปนตน
ใชสูตร K = 0.40 + 0.20It/Io + 0.10Ct/Co + 0.10Mt/Mo + 0.20St/So
33
สูตร งานอาคารชลประทานรวมบานเหล็ก ( K 4.2)
งานอาคารชลประทานรวมบานเหล็ก หมายถึง อาคารคอนกรีตเสริม
เหล็กชนิดตาง ๆ ที่กอสรางในแนวคลองสงน้้ําหรือคลองระบายน้้ํา เพื่อควบคุม
ระดับและปริมาณน้ํา ไดแก ทอสงน้ําเขานา ทอระบายน้ํา ประตูระบายน้ํา อาคาร
อัดน้ํา ทอลอด และอาคารชลประทานชนิดอื่น ๆ ที่มีบานระบายเหล็ก แตไม
รวมถึงอาคารชลประทานขนาดใหญ เชน ฝาย ทางระบายน้ําลน หรืออาคาร
ชลประทานประกอบของเขอน เปนตน
ชลประทานประกอบของเขื่อน เปนตน
ใชสูตร K = 0.35 + 0.20It/Io + 0.10Ct/Co + 0.10Mt/Mo + 0.25St/So
34
17

18. สูตร งานบานระบาย ( K 4.3 )
งานบานระบาย TRASHRACK และ STEEL LINER หมายถึง บาน
ระบายเหล็ก เครื่องกวานและเครื่องยก รวมทั้ง BULK HEAD GATE และงาน
ทอเหล็ก
ใชสูตร K = 0.35 + 0.20It/Io + 0.45Gt/Go
สูตร งานเหล็กเสริมคอนกรีต ( K 4.4 )
งานเหล็กเสริมคอนกรีต และ ANCHOR BAR หมายถึง เหล็กเสนที่ใช
เสรมในงานคอนกรตและเหลก
เสริมในงานคอนกรีตและเหล็ก ANCHOR BAR ของงานฝาย ทางระบายน้ําลน
ทางระบายนาลน
หรืออาคารชลประทานประกอบของเขื่อน ซึ่งมีสัญญาแยกจายเฉพาะงานเหล็ก
ดังกลาวเทานัน
้
ใชสูตร K = 0.25 + 0.15It/Io + 0.60St/So 35
สูตร งานคอนกรีตไมรวมเหล็กและคอนกรีตดาดคลอง ( K 4.5 )
งานคอนกรีตไมรวมเหล็กและคอนกรีตดาดคลอง หมายถึง งาน
คอนกรีตเสริมเหล็กที่หักสวนของเหล็กออกมาแยกคํานวณตางหากของงานฝาย
ทางระบายน้ําลน หรืออาคารชลประทานประกอบของเขื่อน ซึ่งมีสัญญาแยกจาย
เฉพาะงานคอนกรีีตดงกลาวเทานน
ั   ั้
ใชสูตร K = 0.40 + 0.15It/Io + 0.25Ct/Co + 0.20Mt/Mo
สูตร งานเจาะ ( K 4.6 )
งานเจาะ หมายถึง การเจาะพรอมทั้งฝงทอกรุขนาดรูในไมนอย
กวา มลลเมตร ในชันดิน หินผ หรอหนทแตกหก เพออดฉดนาปูน และให
กวา 48 มิลลิเมตร ในชนดน หนผุ หรือหินที่แตกหัก เพื่ออัดฉีดน้ําปน และให
้
รวมถึงงานซอมแซมฐานรากอาคารชลประทาน ถนน และอาคารตาง ๆ โดยการอัด
ฉีดน้ําปูน ใชสูตร K = 0.40 + 0.20It/Io + 0.10Mt/Mo + 0.20Et/Eo +
0.10Ft/Fo
สูตร งานอัดฉีดน้าปูน ( K 4.7 ) = Ct/Co
ํ 36
18

19. สูตร 5.1 งานวางทอ AC และ PVC
K 5.1.1 ในกรณี ผูวาจางเปนผูจัดหาทอและหรืออุปกรณให

ใชสูตร K = 0.50 + 0.25It/Io + 0.25Mt/Mo
K 5.1.2 ในกรณี ผูรับจางเปนผูจัดหาทอ ACและหรืออุปกรณ

ใชสูตร K = 0.40 + 0.10It/Io + 0.10Mt/Mo + 0.40ACt/ACo
K 5.1.3 ในกรณี ผูรับจางเปนผูจัดหาทอ PVCและหรืออุปกรณ

ใชสูตร K = 0.40 + 0.10It/Io + 0.10Mt/Mo + 0.40PVCt/PVCo
สูตร 5.2 งานวางทอเหล็กเหนียวและทอ HYDENSITY POLYETHYLENE
K 5.2.1 ในกรณี ผูวาจางเปนผูจัดหาทอและหรืออุปกรณให

ใชสูตร
ใชสตร K = 0 40 + 0 10It/Io + 0 15Mt/Mo + 0 20Et/Eo + 0 15Ft/Fo
0.40 0.10It/Io 0.15Mt/Mo 0.20Et/Eo 0.15Ft/Fo
5.2.2 ในกรณี ผูรับจางเปนผูจัดหาทอเหล็กเหนียวและหรืออุปกรณ

ใชสูตร K = 0.40 + 0.10It/Io + 0.10Mt/Mo + 0.10Et/Eo +
0.30GIPt/GIPo K 5.2.3 ในกรณีผูรับจางเปนผูจัดหาทอ
HYDENSITY POLYETHYLENE และหรืออุปกรณ ใชสูตร K = 0.50 + 0.10It/Io
37
สูตร K 5.3 งานปรับปรุงระบบอุโมงคสงน้ําและงาน SECONDARY LINING

ใชสูตร K = 0.40 + 0.10It/Io + 0.15Et/Eo + 0.35GIPt/GIPo
สูตร K 5.4 งานวางทอ PVC หุมดวยคอนกรีต
ใชสูตร K =
0.30+0.10It/Io+0.20Ct/Co+0.05Mt/Mo+0.05St/So+0.30PVCt/PVCo
สูตร K 5.5 งานวางทอ PVC กลบทราย
ใชสูตร K = 0.25 + 0.05It/Io + 0.05Mt/Mo + 0.65PVCt/PVCo
สูตร K 5.6 งานวางทอเหล็กอาบสังกะสี
ใชสูตร
ใชสตร K = 0 25 + 0 25It/Io + 0 50 GIPt/GIPo
0.25 0.25It/Io 0.50
สูตร K 5.7 , 5.8 และ5.9 รวม 7 สูตร เปนประเภทงานที่ใชเฉพาะการไฟฟาฝายผลิต
และการไฟฟาสวนภูมิภาคเทานั้น
38
19

20. วิธีการคํานวณคา K
- คํานวณจากสูตรตามลักษณะงานนั้น ๆ โดยใชดัชนีราคา
วัสดุกอสรางของกระทรวงพาณิชย
- แยกประเภทงานกอสรางใหชัดเจนตามลักษณะงาน
- คํานวณคา K โ ใ ทศนิยม 3 ตําแหนงไ ปดเศษทุกขัั้นตอน
 โดยใช ิ ไม
- เฉพาะคา K สวนที่เพิ่มหรือลดเกิน 4 % จึงจะไดรับเงินเพิ่ม
หรือเรียกเงินคืน
- ผูรับจางไมสามารถทํางานเสร็จตามสัญญา โดยเปนความผิด
ของผูรับจาง คา K ตามสูตรตาง ๆ ทีี่จะนํํามาใชในการคํํานวณให
ใ ใ
ใชคา K เดือนสิ้นสุดตามอายุสัญญา หรือคา K เดือนสงงานจริง
แลวแตคา K ตัวใดจะมีคานอยกวา
- จายเงินคางานกอน แลวจึงคํานวณเงินเพิ่มคา K ในภายหลัง 39
การตรวจสอบเงินเพิ่มหรือเรียกเงินคืน
- กรอกแบบฟอรม ตรวจสอบสิทธิ(ประกาศ/สัญญา/90วัน)
- แยกคางานตามใบสงมอบงานในแตละงวดใหตรงสูตร
- คิดคางานที่ไมอยูในขายไดรับการพิจารณาในแตละงวดตามสูตร
ู ู
- ใชเครื่องคิดเลข หรือใชโปรแกรมฯ ของจุฬาฯ คํานวณ
- นําคา K ที่ไดหัก 4 % สวนที่เกินตองจายเพิ่มหรือเรียกคืน (คา
K ที่ไดอยูระหวาง 1.04-0.96 ไมตองจายเพิ่มหรือเรียกคืน)
- นําคา K สวนที่ตองจายเพิ่มหรือเรียกคืน คูณคางานทสงมอบ
นาคา สวนทตองจายเพมหรอเรยกคน คณคางานที่สงมอบ
(หักคางานที่ไมอยูในขายไดรับการพิจารณาและกรณีสงงานเกิน
กําหนดสัญญาตองเปรียบเทียบคา K)
- รวมคา K ทุกงวดที่คํานวณไดและเสนอพิจารณาอนุมติ ั 40
20

21. ปญหาที่พบในการพิจารณาและตรวจสอบคา K
1. ประกาศประกวดราคา หรือสัญญาจางไมไดระบุเงื่อนไข
ของการใชสัญญาแบบปรับราคาได
2. ผูรับจางขอรับเงินคา K เกิน 90 วัน
3. กําหนดสูตรคา K ไวไมครบหรือไมสอดคลองกับงาน
4. นํารายการที่ไมอยูในขายมาคํานวณคา K
5. การหักคางานที่ไมอยูในขายตองพิจารณาจากประมาณ
ราคากอสราง (BOQ) ที่ผูรับจางเสนอราคา และตองนํา Factor F
มาคูณแตละรายการใหถูกตอง กอนนํามาหัก 41
ปญหาที่พบในการพิจารณาและตรวจสอบคา K
6. คางานที่สงมอบไดหักเงินลวงหนาหรือหักภาษีมลคาเพิ่ม
ู
กอนนํามาคํานวณทําใหไดคางานต่ํากวาขอเท็จจริง
7. คํานวณคา K โดยไมไดหัก 4% ออก
8. ไมไดเปรียบเทียบคา K กรณีสงงานเกินระยะเวลาในสัญญา
9. เอกสารสงไมครบถวนทําใหการพิจารณาลาชา
10. ใชดัชนีราคาในการคํานวณไมถูกตอง เชน ใชดัชนีใน
เดือนตรวจรับแทนเดือนสงมอบงาน ใชดัชนีเดือนที่เซ็นสัญญา
แทนเดือนเปดซองราคา 42
21

22. วรรณศัักดิ์ิ แกนทรัพย
 ั
magun_03@hotmail.com
089-9018080
43
22