1. โครงการป่ าชุมชนเศรษฐกิจพอเพียง
พระราชดาริ
พระราชเสาวนี ยสมเด็ จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ให้ดาเนิ นงานโครงการ โดยพิจารณา
์
สนั บสนุ นเงินงบประมาณให้สถานี วิจัยผลิตผลของป่ า จังหวัดสกลนคร เป็ นหน่ วยงานริเริ่มดาเนิ น
โครงการในปี 2545 จานวน 806,900 บาท และให้กรมป่ าไม้พิจารณาสนั บสนุ นเงินงบประมาณ
ดาเนิ นโครงการในปี ต่อไป

2. ความเป็ นมาของโครงการ
• เมื่อปลายเดือนพฤศจิกายน 2544 สมเด็ จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ
ได้เสด็ จทรงเยี่ยมราษฎรในท้องที่ของอาเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม ใน
การเสด็ จคราวนั้ นมีราษฎรที่เข้าเฝ้ า ได้กราบทูลให้ทรงทราบถึงปั ญหาในการ
ขาดแคลนที่อยู่อาศัยและที่ทากิน จึงทรงมีแนวพระราชดาริหาทางช่วยเหลือ
โดยจัดหาที่อยู่อาศัยให้ พร้อมกับมีพื้นที่ส่วนหนึ่ งเพื่อให้ประกอบอาชีพเลี้ ยง
ครอบครัวได้ ซึ่งจัดหาพื้ นที่ได้บริเวณสถานี บารุงพันธุ์สตว์ จังหวัดสกลนคร
ั
(ที่ราชพัสดุ ) จัดเป็ นหมู่บานจานวน 20 ครอบครัว ตั้งชื่อว่า หมู่บาน
้ ้
เศรษฐกิจพอเพียง จังหวัดสกลนคร และได้พระราชทานแนวพระราชดาริ
ให้จดหาพื้ นที่บางส่วนมาจัดทาเป็ นป่ าชุมชน เพื่อให้ราษฎรได้ใช้ประโยชน์
ั
ในด้านต่าง ๆ ซึ่งก็ได้พื้นที่บริเวณใกล้เคียงกับหมู่บาน พื้ นที่ดาเนิ นการ
้
จานวน 62 ไร่

3. วัตถุประสงค์ของโครงการ
• เพื่อเป็ นแหล่งป่ าชุมชน สาหรับประชาชนในหมู่บานเศรษฐกิจพอเพียง ที่
้
ได้จดสรรพื้ นที่ให้ จานวน 20 ครอบครัว เพื่อที่จะได้มีแหล่งไม้ใช้สอยต่าง
ั
ๆ ที่เป็ นประโยชน์ เช่นพรรณไม้ที่ใช้ในการก่อสร้างซ่อมแซมบ้านเรือน ทา
อุปกรณ์เครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจาวัน พรรณไม้ที่ใช้เป็ นเชื้ อเพลิง
(ฟื นและถ่าน) พรรณไม้ที่ใช้บริโภคส่วนต่าง ๆ (เช่น ราก เหง้า หน่ อ
ยอด ใบ ดอก ผล) โดยจัดให้เป็ นแหล่งพรรณไม้ พืชอาหาร สมุนไพร
เครื่องเทศ และของป่ าอื่น ๆ ที่เป็ นประโยชน์ ในการใช้สอย ทั้งในงาน
ก่อสร้างและงานศิลปหัตถกรรมพื้ นบ้าน เพื่อยังชีพ หรือจาหน่ ายได้

4. เป้ าหมายของโครงการ
• 1.ในพื้ นที่ส่วนที่มีสภาพเป็ นที่ราบโล่ง ดาเนิ นการปลูกรวบรวมพรรณไม้ เพื่อ
การใช้สอย ต่าง ๆ เช่น พรรณไม้ที่ใช้ในการก่อสร้างซ่อมแซมบ้านเรือน พรรณ
ไม้ที่ใช้เป็ นพลังงาน (ฟื น และถ่าน) พรรณไม้ที่ใช้ประโยชน์ ในด้านการเก็บหา
ของป่ า รวมทั้งพรรณไม้ที่เป็ นแหล่งอาหารรับประทานส่วนต่าง ๆได้ โดยมีท้ง ั
ไม้ที่โตเร็ว ใช้ประโยชน์ ได้ภายในระยะเวลาเพียงไม่กี่ปี และไม้เศรษฐกิจมีค่าบาง
ชนิ ด ซึ่งเหมาะกับสภาพท้องถิ่นดั้งเดิม เช่น สัก สะเดา อะราง(นนทรีป่า)
ขี้ เหล็กบ้าน แดง ประดู่ มะค่าโมง เพกา สีเสียดเปลือก มะเม่าหลวง
คอแลน ยอบ้าน ชะอม มะรุม ไผ่ไร่ หวายดง ฯลฯ โดยทาการปลูกคละกัน
ไปเป็ นกลุ่ม หรือปลูกแทรกระหว่างแถว ให้มีความสูงต้นไม้ลดหลันเป็ นชั้น ๆ
่
ในลักษณะของป่ าไม้มากกว่าสวนป่ า พื้ นที่ส่วนนี้ ประมาณ 55 % ของโครงการ

5. • 2.ในพื้ นที่ส่วนที่มีลกษณะเป็ นเนิ นเขา ซึ่งมีสภาพเดิมเป็ นป่ าเต็งรัง
ั
ทาการปลูกเสริมพรรณไม้ด้งเดิม รวมทั้งพรรณไม้อื่น ๆ เพิ่มเติม เพื่อ
ั
เพิ่มความหนาแน่ นของประชากรไม้ รวมทั้งความหลากหลายทาง
ชีวภาพ โดยเน้นหนั กพรรณไม้ท่ีจะสามารถใช้ประโยชน์ ในการ
อุปโภคและบริโภคได้ ทั้งในด้านการใช้ประโยชน์ จากเนื้ อไม้ในการ
ก่อสร้าง ทาเครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจาวัน หรือเป็ นพืชอาหาร
เช่น แดง ประดู่ พะยูง สมอไทย เพกา ติ้ ว กระโดน ผักหวานป่ า
เม็ก มะสัง มะตูม กระเจียว หวายดง หวายน้ าผึ้ ง ฯลฯ พื้ นที่
ส่วนนี้ ประมาณ 35% ของโครงการ

6. • 3.ในพื้ นที่ส่วนที่มีสภาพเป็ นที่ลุ่ม ริมห้วย มีความชุ่มชื้ นสูง ทาการปลูก
พรรณไม้ที่เป็ นลักษณะของป่ าดิบแล้ง ทั้งที่เป็ นไม้ใหญ่มีคุณค่าทาง
เศรษฐกิจ และที่เป็ นไม้ขนาดกลางและขนาดเล็ก ที่เป็ นประโยชน์ ในด้าน
การใช้สอยอื่น ๆ เช่นเป็ นพืชอาหาร เป็ นสมุนไพร เป็ นเครื่องเทศ รวมทั้ง
พรรณไม้ที่ใช้เป็ นยากาจัดศัตรูพืช โดยทั้งนี้ จะมีท้ังไม้ใหญ่ ไม้กลาง และไม้
พื้ นล่าง ปลูกผสมผสานกันไป เช่น ตะเคียนทอง ผักแพรว เถาย่านาง
ชะมวง โล่ติ้น รวมทั้งพืชสมุนไพร หรือเครื่องเทศอื่น ๆ ชนิ ดที่ตองการ ้
แสงน้อย และเจริญเติบโตได้ดีภายใต้ร่มเงาไม้ชนิ ดอื่น เช่น กระชายป่ า
ขมิ้ นขาว ขมิ้ นชัน บุก หวายดง ฯลฯ พื้ นที่ส่วนนี้ ประมาณ 10 %
ของโครงการ

7. ประโยชน์ทไี่ ด้รบ
ั
• 1.ได้มีการจ้างแรงงานราษฎรในท้องถิ่น ทาให้ราษฎรในหมู่บาน
้
เศรษฐกิจพอเพียง จังหวัด สกลนคร มีงานทา และมีรายได้ประจา
• 2.เป็ นแหล่งอาหารของราษฎรในหมู่บานเศรษฐกิจพอเพียง และ
้
หมู่บานใกล้เคียง ที่จะสามารถใช้ประโยชน์ จากป่ าแห่งนี้ เพื่อเป็ นแหล่ง
้
อาหาร รวมทั้งเพื่อการยังชีพในด้านต่าง ๆ เช่น แหล่งไม้ให้สีบาง
ชนิ ดรวมทั้งของป่ าต่าง ๆ บางประเภทที่ราษฎรเก็บหามาใช้
ประโยชน์ ได้

8. • 3.ทาให้เกิดสภาพแวดล้อม และระบบนิ เวศน์ที่ดี
• 4.ราษฎรในพื้ นที่เกิดจิตสานึ กในการหวงแหนผืนป่ าแห่งนี้ เพื่อ
นาไปสู่การใช้ประโยชน์อย่างยังยืนต่อไปในอนาคต
่
• 5.เป็ นรูปแบบการจัดการป่ าเพื่อประโยชน์ในการใช้สอยที่
หลากหลาย และยังยืน ซึ่งสามารถที่จะนาไปประยุกต์ใช้ในพื้ นที่
่
อื่น ๆ ได้

9. องค์ความรู้เศรษฐกิจพอเพียง

10. ป่ าชุมชน ‘เขาขามหินโยก-เขาวง’
ป่ าชุ มชน ‘เขาขามหินโยก-เขาวง’

11. จัดทาโดย
ชื่อ นางสาว เพชรรัตน์ จินดาวณิชย์ ชั้น ม.4/6 เลขที่ 24