1. Mariëlle Rutten
Verbreden van de
loopbaandialoog met sociale
media
•Minisymposium 16 november 2011

2. Programma
• Kaders onderzoek op basis van literatuurstudie
• Workshop versterken individuele begeleidingsgesprekken
• Workshop verbreden van de loopbaandialoog
• Gezamenlijke afsluiting

3. Wie zijn wij?
• Bart van Kuik, adviseur
• Edith Vissers, adviseur
• Marionette Vogels, adviseur
• Wilma Roijackers, adviseur
• Mariëlle Rutten, onderzoeker

4. Aanleiding onderzoek
Voorkomen voortijdig schooluitval
• Goede doorstroom vmbo-mbo
• Maken van juiste keuzes voor opleidingsrichting
Veranderende arbeidsmarkt
• Van employment naar employability,
ofwel van werknemer naar ondernemer

5. De oplossing: loopbaanleren
• Wat is dat?
Loopbaanleren: leren vormgeven aan de eigen loopbaan

6. Waarom vormgeven?
• Vocational Identity Theory (Holland, 1967): zoeken naar
een match tussen persoonskenmerken en
functiekenmerken
• Career Development Theory (Super, 1982): totale
loopbaan verloopt volgens 5 vaststaande fasen
• Career Construction Theory (Savickas, 2005, 2011):
- loopbaanvorming is een continu proces van
betekenisgeving aan loopbaanervaringen.
- De betekenisgeving vindt plaats in
afstemming met de omgeving

7. Wat is daarvoor nodig ofwel wat
moet loopbaanleren opleveren?
Loopbaancompetenties (onderzoek Kuijpers & Meijers):
- Kwaliteitenreflectie; wat kan ik het best
- Motievenreflectie; waar ga en sta ik voor
- Werkexploratie; waar kan ik doen waar ik
het best in ben en leren waar ik goed in wil
worden
- Loopbaansturing; hoe kan ik zorgen dat ik
het beste uit mezelf haal
- Netwerken; wie kan mij helpen om te
worden wie ik wil zijn

8. Bewezen effectief
• Exploratie door praktijkervaring & betekenisgeving aan
praktijkervaring
• Voorbeeldverhalen, steun van belangrijke mensen in je
omgeving
• Loopbaandialoog
(Richard, 2005; Meijers, Savickas, 2005; Kuijpers & Winters, 2010)

9. Bewezen effectief
• Exploratie door praktijkervaring
• Voorbeeldverhalen, steun van belangrijke mensen in je
omgeving
• Loopbaandialoog
terugkijken Loopbaan- vooruitkijken
Ervaring gesprek Keuze
reflecteren activeren

10. Loopbaandialoog
(te Ervar
rug ing
pak en
ken
)
S
(te ma (v Big
ru ll s er st
gk to bi o r
ijk ry nd y
en en
) )
Ve k itkijk
rvo eu en
lga ze )
(vo
cti
oru
e/

11. Versterken individuele
begeleidingsgesprekken
•Marionette Vogels & Edith Vissers

12. Loopbaanontwikkeling, twee
standpunten:
• Overkomt je / heb je zelf weinig invloed op
• Kun je beïnvloeden / kun je leren

13. Huidige situatie in VMBO onderwijs
12 jaar: keuze voor schoolsoort
14 jaar: keuze voor studierichting
16-18 jaar: keuze voor definitieve studierichting/beroep
Uiteindelijke consequentie: veel voortijdig school verlaten

14. Eisen aan een loopbaangerichte
leeromgeving
Leeromgeving is:
• Praktijkgericht
• Dialogisch
• Vraaggestuurd

15. Waar zijn scholen vooral mee bezig?
• In kaart brengen van de huidige (thuis-)schoolsituatie
m.b.t. loopbaanleren
• Visie en beleid ontwikkelen
• Verband en logica aanbrengen in de reeks van
instrumenten die op de school/scholen worden ingezet
• Versterken van vaardigheden voor docenten om goede
loopbaangerichte gesprekken met leerlingen te voeren

16. Ervaring terugkijken vooruitkijken Keuze
Loopbaanleren =
leren kiezen

17. Verbreden loopbaandialoog
Bart van Kuik & Wilma Roijackers

18. Verbreden loopbaandialoog
Doel:
• Meer praktijkervaringen in beeld
• Andere informatie over de praktijkervaring
• Betrekken van anderen bij reflectie op de praktijkervaring
• Verbreden van het ondersteunend netwerk van de
leerling

19. Onderzoek gebruik sociale media bij
adolescenten
• experimenteren met de manier waarop ze zich presenteren
(belangrijke ontwikkelingstaak)
• omgeving wordt als relatief veilig en controleerbaar ervaren (in
vergelijking met life-contact)door:
- Anonimiteit
- A-synchroniciteit (mogelijkheid tot reflectie)
- Beschikbaarheid (kiezen van eigen publiek)
• risico’s: problemen die offline voorkomen zullen zich online ook
voordoen (met soms grotere gevolgen)
• Internetvaardigheden van adolescenten worden overschat
Bronnen: Valkenburg & Peter, 2011; Denissen, Neumann & Zalk, 2010; Digivaardig &
digibewust, 2010)

20. 5 factoren
• Manier van communiceren via internet (al dan niet
anoniem)
• Degene waarmee gecommuniceerd wordt (bekende of
onbekende)
• De aard van het gebruik van internet (al dan niet
dwangmatig)
• De motivatie van de adolescent om internet te gebruiken
(communicatie of entertainment)
• Moment waarop onderzoek heeft plaatsgevonden

21. Werken met sociale media / Ugrade
Wat is Ugrade?
Hoe het werkt?
Wat kun je ermee?

22.  Ugrade ‘het nieuwe sociale medium voor HiPo’s:
 De historie
• Veel leerlingen leren veel buiten de school wat zijn waarde
kan hebben binnen de school
• Als veel mensen de waarde van een prestatie inschatten, dan
wordt het steeds geloofwaardiger
• Een leerling zou het buiten de school geleerde en
gepresteerde dus binnen de school ter beoordeling kunnen
aanbieden
 BUITENSCHOOLS LEREN, BINNEN VALIDEREN

23.  Ugrade ‘het nieuwe sociale medium voor HiPo’s:
 De historie
Het idee ……
Een ‘digitale community of practice’;
Waarop studenten kunnen aangeven
•wat de buitenschoolse opdracht was
•wat ze gedaan hebben
•hoe ze er gekomen zijn
Met als doel het ontvangen van feedback en/of ratings

24.  Ugrade ‘het nieuwe sociale medium voor HiPo’s:
 De historie
Het idee ……
Een ‘digitale community of practice’;
Met als kritisch publiek
•medestudenten
•docenten
•bedrijven
•aspirant studenten
•gewoon geïnteresseerden

25.  Ugrade ‘het nieuwe sociale medium voor HiPo’s:
 De historie
Hun klantwens ……
• een engine die werkt (uitgetest)
• digitale instructie voor gebruikers
• minimaal 15 realistische voorbeelden
• film van de the making of (en inwijding van)
• marketingplan
• ingebed in bestaande structuur (open source)
• community-site zo vormgeven dat het bezoeken ervan
aantrekkelijk wordt voor alle doelgroepen
• rekening houden met tips van studenten

30. Wat kunnen wij met Ugrade in relatie tot
loopbaanleren?
Welke meerwaarde heeft Ugrade voor:
De leerling
De loopbaanbeleiding
Ouders
Buitenschoolse leerplekken