หนังสือฉบับนี้แต่งขึ้นจากแนวคิดของผู้แต่งในเรื่องการประยุกต์เทคโนโลยีการสร้างโมเดลสามมิติที่กำลังได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน มาใช้พัฒนากระบวนการทำงานในอุตสาหกรรมก่อสร้าง (Construction Industry) ของประเทศไทย ผู้แต่งได้เลือกโปรแกรมสร้างโมเดลสามมิติที่ใช้ง่าย ที่ชื่อว่า Trimble Sketchup มาพัฒนาให้เข้ากับกระบวนการทำงานวิศวกรรมและก่อสร้างของไทย ที่ปัจจุบันยังยึดติดกับเทคโนโลยีการทำงานแบบสองมิติ ด้วยโปรแกรม Autocad เนื่องจากโปรแกรม Trimble Sketchup สามารถเรียนรู้ได้ง่าย อีกทั้งยังลูกเล่นมากมายในการใช้ในงาน ออกแบบ เขียนแบบ และบริหารจัดการงานก่อสร้างทั้งระหว่างงานก่อสร้างและภายหลังงานก่อสร้าง กระบวนการทำงานที่ง่าย สนุก และมีประสิทธิภาพจะช่วยก่อให้เกิดการพัฒนากระบวนการทำงานแบบใหม่ ที่ส่งเสริมให้ผู้ออกแบบและผู้รับเหมา (หรือแม้แต่ Owner) หันหน้าเข้ามาทำงานร่วมกันตั้งแต่ช่วงเริ่มต้นของโครงการ ผ่านกระบวนการสร้างต้นแบบของโครงการ (Project Prototype) เป็นโมเดลสามมิติร่วมกับการจัดการบริหารข้อมูลจากทุกๆ ต้นแบบของโครงการและข้อมูลที่ถูกทำขึ้นจะเป็นตัวแทนของงานก่อสร้างจริง หนังสือฉบับนี้ ไม่เพียงแต่จะเป็นแนวทางให้กับ บริษัท ออกแบบ และรับเหมาก่อสร้างในประเทศไทย ที่กำลังเสาะแสวงหากระบวนการทำงานใหม่ๆ ที่ช่วยส่งเสริมประสิทธิภาพการทำงาน แต่ยังเหมาะสมกับ ช่าง วิศวกร สถาปนิก ผู้รับเหมา หรือบุคลทั่วไป ที่กำลังใช้โปรแกรม Trimble Sketchup ในการพัฒนาศักยภาพในการทำงานของตนเอง ผู้แต่งหวังว่า หนังสือฉบับนี้ก็ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในด้านที่ดีขึ้นของอุตสหากรรมงานก่อสร้างของประเทศไทยไม่มากก็น้อย

1. TRIMBLE SKETCHUP สำหรับวงกำรก่อสร้ำงไทย
เล่มที่ 1
Trimble SketchUp ทางเลือกใหม่สาหรับกระบวนการจัดการงาน
ก่อสร้างของประเทศไทย
บริษัท บ้ำนสเกตช์อัพ จำกัด
“Making the different”

2. 2
จดหมายจากวิศวกรคิดนอกกรอบ
กำรสร้ำงโมเดลสำมมิติวิศวกรรม (3D Modeling for ENGINEERING WORK) เพื่อใช้เป็นต้นแบบของงำน
ก่อสร้ำงจริง (Construction Project Prototype) เป็นทำงออกที่ดีมำกสำหรับวงกำรก่อสร้ำงของประเทศ
เพระว่ำกระบวนกำรทำงำนวิศวกรรมและก่อสร้ำงโดยใช้ ต้นแบบของโครงกำร จะเปิดโอกำสให้ทุกคนมี
ส่วนร่วมอย่ำงแท้จริง เมื่อทุกคนมีส่วนร่วมตั้งแต่ต้นและได้เสนอควำมคิดเห็นและโต้แย้ง ผมมั่นใจมำกๆ ว่ำ
งำนก่อสร้ำงจะเดินหน้ำอย่ำงสนุกและรำบรื่น ดังคำพูดที่ว่ำ “All for one and one for all “อย่ำงแท้จริง
วรัญญู สงกรำนต์
ALL FOR ONE AND ONE FOR ALL

3. 3
คานา
หนังสือฉบับนี้แต่งขึ้นจำกแนวคิดของผู้แต่งในเรื่องกำรประยุกต์เทคโนโลยีกำรสร้ำงโมเดลสำมมิติ (3D
MODELING) ที่กำลังได้รับควำมนิยมอย่ำงแพร่หลำยในปัจจุบัน มำใช้พัฒนำกระบวนกำรทำงำนใน
อุตสำหกรรมก่อสร้ำง (Construction Industry) ของประเทศไทย
เนื่องจำกโปรแกรม Trimble SketchUp สำมำรถเรียนรู้ได้ง่ำย อีกทั้งยังลูกเล่นมำกมำยในกำรใช้ในงำน
ออกแบบ เขียนแบบ และบริหำรจัดกำรงำนก่อสร้ำงทั้งระหว่ำงงำนก่อสร้ำงและภำยหลังงำนก่อสร้ำง ผู้แต่ง
จึงได้เลือกโปรแกรมสร้ำงโมเดลสำมมิติที่ใช้ง่ำยและสนุกนี้ มำพัฒนำให้เข้ำกับกระบวนกำรทำงำน
วิศวกรรมและก่อสร้ำงของไทย ที่ปัจจุบันยังยึดติดกับเทคโนโลยีกำรทำงำนแบบสองมิติด้วยโปรแกรม
AutoCAD
กระบวนกำรทำงำนที่ง่ำย สนุก และมีประสิทธิภำพจะช่วยก่อให้เกิดกำรพัฒนำกระบวนกำรทำงำนแบบ
ใหม่ ที่ส่งเสริมให้ผู้ออกแบบและผู้รับเหมำ (หรือแม้แต่ Owner) หันหน้ำเข้ำมำทำงำนร่วมกันตั้งแต่ช่วง
เริ่มต้นของโครงกำร ผ่ำนกระบวนกำรสร้ำงต้นแบบของโครงกำร (Project Prototype) เป็นโมเดลสำมมิติ
ร่วมกับกำรจัดกำรบริหำรข้อมูลจำกทุกๆ ต้นแบบของโครงกำรและข้อมูลที่ถูกทำขึ้นจะเป็นตัวแทนของงำน
ก่อสร้ำงจริง
หนังสือฉบับนี้ ไม่เพียงแต่จะเป็นแนวทำงให้กับ บริษัท ออกแบบ และรับเหมำก่อสร้ำงในประเทศไทย ที่
กำลังเสำะแสวงหำกระบวนกำรทำงำนใหม่ๆ ที่ช่วยส่งเสริมประสิทธิภำพกำรทำงำน แต่ยังเหมำะสมกับ
ช่ำง วิศวกร สถำปนิก ผู้รับเหมำ หรือบุคลทั่วไป ที่กำลังใช้โปรแกรม Trimble SketchUp ในกำรพัฒนำ
ศักยภำพในกำรทำงำนของตนเอง ผู้แต่งหวังว่ำ หนังสือฉบับนี้ก็ก่อให้เกิดกำรเปลี่ยนแปลงในด้ำนที่ดีขึ้น
ของอุตสำหกรรมงำนก่อสร้ำงของประเทศไทยไม่มำกก็น้อย
วรัญญู สงกรำนต์
บริษัท บ้ำนสเกตช์อัพ จำกัด
(https://www.facebook.com/sketchuphome?ref=bookmarks)

4. 4
สารบัญ
บทที่ 1 ปัญหำของอุตสำหกรรมก่อสร้ำงไทยและกระบวนกำรทำงำนแบบ BIM หน้ำ 5
บทที่ 2 Trimble SketchUp ทำงเลือกใหม่เมื่อประเทศไทยไม่พร้อมกับ BIM หน้ำ 15
บทที่ 3 ตัวอย่ำงงำน Sketchup ของต่ำงประเทศ หน้ำ 22
บทที่ 4 ตัวอย่ำงงำน SketchUp ในประเทศไทย หน้ำ 35
บทที่ 5 กำรสร้ำง Component พื้นฐำน หน้ำ 46
บทที่ 6 กำรประกอบ (Assembly) Component พื้นฐำน (Database) หน้ำ 63
บทที่ 7 กำรหำ Bill of Material ด้วยคำสั่งGENERATE REPORT หน้ำ 86
บทที่ 8 กำรสร้ำง Contour Line และหำปริมำตรงำนดิน ด้วยโปรแกรม SketchUp หน้ำ 99
บทที่ 9 กำรวำงผังโครงกำร หน้ำ 125
บทที่ 10 กำรใช้ SketchUp ร่วมกับ Autocad หน้ำ 134
บทที่ 11 กำรสร้ำงแบบก่อสร้ำง (Construction Drawing) ด้วยโปรแกรม Layout หน้ำ 147
บทที่ 12 กำรใช้ SketchUp แสดงขั้นตอนและวำงแผนงำนก่อสร้ำง หน้ำ 186
บทที่ 13 กำรสร้ำงแบบก่อสร้ำงและ Shop Drawings หน้ำ 202
บทที่ 14 กำรใช้โมเดลสำมมิติเพื่อจัดกำรและบริหำร Facility/Building หน้ำ 227
บทที่ 15 Virtual Design and Construction by Trimble Sketchup หน้ำ 235
บทที่ 16 In a small corner of Thailand หน้ำ 252
บทที่ 17 Who am I? หน้ำ 267

5. 5
บทที่ 1
“ปัญหาของอุตสาหกรรมก่อสร้างไทยและกระบวนการทางานแบบ BIM”

6. 6
ปัญหาในอุตสาหกรรมก่อสร้าง (Construction Industry)
จำกงำนวิจัยมำกมำยในต่ำงประเทศ พบว่ำ อุตสำหกรรมงำนก่อสร้ำงไม่ได้รับกำรพัฒนำเท่ำที่ควรนับตั้งแต่
กำรปฎิวัติอุตสำหกรรม (Industrial Revolution) ปัจจุบัน ขั้นตอนและกระบวนกำรทำงำนก่อสร้ำงเน้นหนัก
ไปที่กำรแบ่งแยกกำรทำงำนระหว่ำงฝ่ำยต่ำงๆ ตั้งแต่ เจ้ำของโครงกำร สถำปนิก/วิศวกรผู้ออกแบบและ
ผู้รับเหมำ กำรทำงำนแบบแบ่งแยกนี้ ก่อให้เกิดกำรทำงำนที่ล่ำช้ำและขำดประสิทธิภำพอันเป็นผลมำจำก
ปัญหำกำรประสำนงำน (Collaboration) ก่อให้เกิดกำรทำงำนที่ซ้ำซ้อน สูญเสียทั้งเวลำ เงินและโอกำสใน
กำรต่อยอดกำรทำงำนได้ด้ำนอื่นๆ ของทุกฝ่ำยที่เกี่ยวข้อง ปัญหำดังที่กล่ำวมำแล้วนี้เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำอีก
ในกระบวนกำรก่อสร้ำงทั้งของไทยและของโลกแต่ก็ไม่ได้รับควำมสนใจที่จะมีกำรปรับปรุงให้ดีขึ้นอย่ำงเช่น
อุตสำหกรรมงำนผลิตรถยนต์ที่คิดค้นขึ้นโดย Toyota ที่เรำรู้จักและคุ้นหูในชื่อว่ำ “ LEAN PRODUCTION”
กรำฟจำกงำนวิจัยของ Dr. Paul Teicholz แสดงให้เห็นชัดว่ำอุตสำหกรรมงำนก่อสร้ำงไม่ได้รับกำรพัฒนำ
ด้ำน Productivity มำกเท่ำที่ควรเมื่อเทียบกับงำนอุตสำหกรรมด้ำนอื่นๆ
ที่มำ http://greghowes.blogspot.com/2012/06/macleamy-curve-real-world-bim-and-ipd.html

7. 7
เมื่อกำรประสำนงำนในโครงกำรก่อสร้ำงไม่มีประสิทธิภำพ งำนก่อสร้ำงในปัจจุบันก็มีปัญหำ
ที่มำ http://www.eieihome.com/articles/10-mistakes-to-avoid-when-dealing-with-a-general-
contractor
เพื่อแก้ปัญหำด้ำนกำรประสำนงำน กระบวนกำรทำงำนก่อสร้ำงหลำกหลำยรูปแบบถูกคิดค้นขึ้น เริมตั้งแต่
กระบวนกำรทำงำนแบบ Building Information Modeling (BIM), VIRTUAL DESIGN AND
CONSTRUCTION (VDC) หรือแนวคิดใหม่ล่ำสุดที่เรียกกว่ำ INTEGRATED PROJECT DELIVERY (IPD)
กระบวนกำรทำงำนแบบใหม่นี้ เน้นหนักไปที่กำรทำงำนร่วมกันอย่ำงมีประสิทธิภำพตั้งแต่ต้น รวมถึงกำร
จัดกำรและแลกเปลี่ยนข้อมูลผ่ำนกระบวนกำรทำงำนที่ใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่ชื่อว่ำ BIM
แม้ว่ำกระบวนกำรทำงำนแบบ BIM จะเกิดขึ้นมำนำนแล้วแต่สำหรับในประเทศไทยก็ยังไม่ได้รับควำมสนใจ
มำกเท่ำที่ควร สังเกตได้ง่ำยๆ จำกกำรพิมพ์คำว่ำ Building Information Modeling เข้ำไปใน Google ก็จะ
พบว่ำมีเพียงไม่กี่ Website เท่ำนั้นที่กล่ำวถึงคำๆ นี้ วันนี้ทุกฝ่ำยในไทยจะต้องหันหน้ำเข้ำหำกันแล้วมำคิด
ทบทวนกันใหม่ ว่ำพวกเรำทุกคนควรจะเริ่มต้นเปลี่ยนแปลงกำรทำงำนกันอย่ำงไร โดยในควำมคิดส่วนตัว
ของผู้แต่งคิดว่ำ ภำครัฐควรจะลงมำสนับสนุนกระบวนกำรทำงำนแบบใหม่นี้ เหมือนกับประเทศสิงคโปร์ที่
ปัจจุบันภำครัฐได้ให้กำรสนับสนุนและผลักดันกระบวนกำรทำงำนแบบ BIM ให้เกิดขึ้นอย่ำงเป็นรูปธรรม
ในหัวข้อต่อไปผมจะกล่ำวถึง BIM อย่ำงคร่ำวๆ และจะกล่ำวถึงกำรนำโปรแกรม Sketchup มำใช้ทดแทน
BIM ได้อย่ำงไรในช่วงต้นของกำรพัฒนำ

8. 8
กำรขำดกำรประสำนงำนที่ดีทำให้เกิดปัญหำต่ำงๆ มำกมำยดังแผนภำพ
ที่มำ http://professionalprojectmanagement.blogspot.com/2013/01/application-of-lean-
production-approach.html
BIM หรือ Building Information Modeling
BIM คือกระบวนกำรทำงำนแบบใหม่ที่ถูกคิดและสร้ำงขึ้น โดยเน้นหนักไปที่กำรสร้ำงโมเดลสำมมิติต้นแบบ
ของโครงกำร (Construction Project Prototype) เปิดโอกำสให้ทุกฝ่ำยอันได้แก่ เจ้ำของโครงกำร
ผู้ออกแบบ และผู้รับเหมำ ได้มีโอกำสทำงำนร่วมกันตั้งแต่ต้น โดยมีวัตถุประสงค์ดังนี้
1. เพื่อทำควำมเข้ำใจขอบเขตของงำนร่วมกันและทำงำนแลกเปลี่ยนแนวคิดและข้อจำกัดของแต่
ละฝ่ำย
2. เพื่อให้ทุกฝ่ำยได้เสนอแนวคิดในกำรทำงำนอย่ำงเป็นรูปธรรม ทั้งผู้ออกแบบและฝ่ำยก่อสร้ำง
จะต้องทำงำนร่วมกันเพื่อก่อให้เกิดแผนและขั้นตอนกำรทำงำนที่มีประสิทธิภำพและประหยัด
มำกที่สุด
3. เพื่อทำให้ถูกต้องตั้งแต่ต้น กำรปล่อยให้ปัญหำหรือข้อผิดพลำดใดๆ เกิดขึ้นในระหว่ำงทำกำร
ก่อสร้ำง ก็อำจจะส่งผลเสียหำยร้ำยแรงมำกกว่ำกำรแก้ไขอย่ำงรวดเร็วในโมเดลสำมมิติ
ต้นแบบโครงกำร

9. 9
ดังที่กล่ำวไว้แล้วนั้นตอนต้น กระบวนกำรทำงำนก่อสร้ำงในปัจจุบัน มักจะละเลยควำมละเอียดในช่วงแรกๆ
แต่มักจะไปเร่งงำนหรือทำงำนละเอียดในช่วงกลำงของกำรทำงำน หรือในช่วงที่ดำเนินงำนก่อสร้ำงไปแล้ว
ทั้งๆ ที่ในช่วงนี้ กำรเปลี่ยนแปลงใดๆ ที่เกิดขึ้นจะต้องเสียค่ำใช้จ่ำยจำนวนมำก ดังนั้นไม่น่ำแปลกใจที่เรำจะ
เห็นอยู่บ่อยๆ ว่ำงำนก่อสร้ำงมีค่ำใช้จ่ำยเกินงบประมำณที่คำดกำรณ์ไว้ ยิ่งกว่ำนั้นกำรเปลี่ยนแปลงในช่วง
ก่อสร้ำงก็ยังส่งผลให้งำนล่ำช้ำออกไปพร้อมๆ กับปัญหำควำมขัดแย้งระหว่ำงทีมงำนก่อสร้ำงที่เกี่ยวข้อง
ทั้งหมด
สำหรับกระบวนกำรทำงำนแบบ BIM ต่ำงออกไปจำกเดิม กลุ่ม BuidlingSMART ผู้ริเริ่มกระบวนกำร
ทำงำนแบบ BIM ได้เสนอแนวคิดใหม่ที่ให้ทุกๆ ฝ่ำยที่เกี่ยวข้องในกระบวนกำรงำนก่อสร้ำงทั้งหมด ตั้งแต่
Owner สถำปนิก วิศวกร ผู้รับเหมำ หรือแม้แต่ Building Manager มำทำงำนร่วมกันตั้งแต่ต้นโดยกำรใช้
Software ที่ชื่อว่ำ BIM เป็นตัวกลำงในกำรทำงำน โปรแกรม BIM เน้นหนักไปที่กำรบริหำรและจัดกำร
ข้อมูล (Information) มำกกว่ำกระบวนกำรสร้ำงโมเดล (Modeling)
จำกกรำฟของ MacLeamy พื้นที่สีชมพู คือกระบวนกำรทำงำนปัจจุบัน และพื้นที่สีเขียวคือกระบวนกำร
ทำงำนแบบ BIM จะสังเกตได้ว่ำ กระบวนทำงำนในปัจจุบันจะเน้นควำมละเอียดในช่วงกลำงของงำน
ก่อสร้ำง แตกต่ำงจำกกระบวนกำรทำงำนแบบ BIM ที่จะเน้นควำมละเอียดในกำรทำงำนตั้งแต่ต้น ควำม
แตกต่ำงของกรำฟทั้งสองเห็นได้ชัดเจน เพรำะควำมเสียหำยที่เกิดขึ้นจำกกำรเปลี่ยนแปลงใดในระหว่ำง
งำนก่อสร้ำง มีแนวโน้มที่จะมำกขึ้นเรื่อยๆ เมื่อกระบวนกำรก่อสร้ำงใกล้จะแล้วเสร็จ ดังนั้นกำรทำงำนให้
ละเอียดตั้งแต่ต้นทำงก็คือแนวทำงในกำรแก้ปัญหำ ซึ่งดีกว่ำกระบวนกำรทำงำนแบบเดิมที่จะต้องสูญเสีย
ทรัพยำกรจำนวนมำกเพื่อจัดกำรกับกำรเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นภำยหลัง
ยิ่งกว่ำนั้น กำรทำงำนแบบ BIM จะมีกำรบันทึกข้อมูลในด้ำนต่ำงๆ จำกทุกฝ่ำยลงไปในโมเดลต้นแบบของ
โครงกำร ข้อมูลต่ำงๆ ที่ผ่ำนกำรพิจำรณำและปรับแก้ร่วมกัน ท้ำยสุดจะถูกส่งกลับไปยังทุกๆ ฝ่ำย เพื่อลด
ปัญหำกำรขัดแย้งกันระหว่ำงกำรใช้ข้อมูลในกำรทำงำน แบบก่อสร้ำงแบบสองมิติ สำมำรถสร้ำงออกมำได้
โดยตรงจำกโมเดลสำมมิติ BIM เป็นกระบวนกำรทำงำนที่คลอบคลุมตั้งแต่ กำรออกแบบ กำรคิดรำคำ กำร
เขียนแบบก่อสร้ำง กำรบริหำรงำนก่อสร้ำง กำรจัดกำรและบริหำรงำนก่อสร้ำงภำยหลังงำนก่อสร้ำงแล้ว
เสร็จ และอำจจะรวมถึงแผนกำรทำลำยเมื่อสิ่งก่อสร้ำงนั้นๆ หมดอำยุ

10. 10
MacLeamy Curve ที่แสดงให้เห็นถึงผลประโยชน์ที่ได้รับจำกกำรทำงำนร่วมกันของทุกๆ ฝ่ำยตั้งแต่ต้น โดย
จะเห็นว่ำกำรเปลี่ยนแปลงในระหว่ำงกำรก่อสร้ำงจะสูญเสียมำกกว่ำกำรเปลี่ยนแปลงในช่วงต้นมำก
ที่มำ http://lineshapespace.com/how-architects-and-engineers-can-work-together-with-bim-in-
the-cloud/
ในต่ำงประเทศ BIM และ VDC กำลังได้รับควำมนิยม ประเทศสิงคโปร์ คือประเทศตัวอย่ำงที่พัฒนำกำร
ทำงำนแบบ BIM ได้สำเร็จในกลุ่ม AEC ของเรำ สำหรับประเทศไทย กระบวนกำรทำงำนแบบ BIM ยังไม่ได้
รับควำมนิยมและสนใจกันมำกนัก สำเหตุมำจำกนิสัยและวัฒนธรรมกำรทำงำนของคนไทย ไม่เหมำะสม
กับกระบวนกำรทำงำนแบบ BIM อีกทั้งยังไม่ได้รับกำรสนับสนุนจำกภำพรัฐ ทำให้ BIM จึงดูห่ำงไกลมำก
กับกำรนำมำใช้กันอย่ำงกว้ำงขวำงในประเทศไทย
กระบวนกำรทำงำนแบบ BIM มีควำมซับซ้อนและเต็มไปด้วยมำตรฐำน ทำให้คนไทยไม่สำมำรถเข้ำถึงได้
ในระยะเวลำอันสั้น ที่มำ http://www.thai3dviz.com/board/showthread.php?t=21326

11. 11
หัวใจของ Building Information Modeling คือ BIM BAM BOOM
กระบวนกำรทำงำนแบบใหม่ในวงกำรก่อสร้ำงที่เรียกว่ำ Building Information Modeling (BIM) ถูก
กล่ำวถึงมำกขึ้นในปัจจุบันเพื่อเป็นทำงออกในกำรแก้ปัญหำควำมไม่มีประสิทธิภำพในวงกำรก่อสร้ำงของ
โลก กำรประยุกต์ใช้โมเดลสำมมิติร่วมกับกำรจัดกำรข้อมูลอย่ำงมีระบบและประสิทธิภำพ รวมถึงกำรเปิด
โอกำสให้ทุกคนมีส่วนร่วมตั้งแต่ช่วงต้นของกระบวนกำรก่อสร้ำงจะช่วยลดปัญหำที่เกิดขึ้นลงได้มำก
ยิ่งกว่ำนั้นกำรส่งถ่ำยข้อมูลระหว่ำง งำนออกแบบ งำนก่อสร้ำง และกำรบริหำรอำคำรหรือระบบภำยหลัง
งำนก่อสร้ำงแล้วเสร็จช่วยให้ทุกฝ่ำยตั้งแต่ เจ้ำของโครงกำร ผู้ออกแบบ และผู้รับเหมำจะได้ประโยชน์
ร่วมกันอย่ำงยั้งยืน อย่ำงไรก็ตำมกระบวนกำรทำงำนแบบ BIM จะต้องเริ่มต้นและสิ้นสุดแบบครบวงจรของ
งำนก่อสร้ำงหรือที่ฝรั่งเรียกกันว่ำ Life Cycle คือตั้งแต่ ออกแบบ (Design) ก่อสร้ำง (Construction) และ
กำรจัดกำรหลังงำนก่อสร้ำง (Building/Facility Management) ลองฟังแนวคิดกันครับ
1. BIM (Building Information Modeling)
ปัจจุบัน มีกำรกล่ำวถึง Building Information Modeling หรือ BIM กันมำกขึ้น คำว่ำ BIM ได้ถูก
นำมำใช้เพื่อเป็นตัวเเทนของกระบวนกำรทำงำน (Process) เเบบใหม่สำหรับธุรกิจรับเหมำก่อสร้ำง
(Construction Industry) กระบวนกำรทำงำน BIM ช่วยให้กำรทำงำนของทุกฝ่ำยในโครงกำร
ก่อสร้ำงสำมำรถทำงำนร่วมกันอย่ำงมีประสิทธิภำพมำกขึ้น
กำรสร้ำงเเบบจำลองสำมมิติของโครงกำรในคอมพิวเตอร์ช่วยให้วิศวกร (Engineer) ผู้รับเหมำ
(General Contractor) เเละเจ้ำของโครงกำร สำมำรถแลกเปลี่ยนแนวคิด ควำมต้องกำร และข้อ
กำจัดของแต่ละฝ่ำยอย่ำงมีประสิทธิภำพ อย่ำงไรก็ตำมแบบโมเดลสำมมิติอย่ำงเดียวก็คงจะไม่
เพียงพอ เพรำะว่ำ กำรทำงำนโครงกำรก่อสร้ำงเต็มไปด้วยข้อมูลมำกมำยที่ยุ่งยำกเเละซับซ้อน
ตั้งแต่รำคำวัสดุ ข้อมูลวิศวกรรมด้ำนต่ำงๆ หรือแม้แต่ตำรำงกำรทำงำนหรือแผนกำรเงินของ
ผู้บริหำร เพื่อเเก้ปัญหำเรื่องกำรประสำนงำนและจัดกำรข้อมูลทุกด้ำนที่เกี่ยวข้องกับโครงกำร
จะต้องทำกำรถูกบันทึกเข้ำไปในโมเดลสำมมิติ เพื่อนำไปใช้ในกำรแลกเปลี่ยนในกลุ่มทีมงำนที่
รับผิดชอบอย่ำงมีประสิทธิภำพ
ดังนั้นกำรทำงำนร่วมกันของทุกฝ่ำยในงำนก่อสร้ำงผ่ำนกำรทำงำนเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันด้วย
กระบวนกำร BIM จึงหมำยถึง (ในควำมคิดผม) กำรจัดกำรกระบวนกำรทำงำนโครงกำรก่อสร้ำง

12. 12
บนโมเดลสำมมิติ โมเดลสำมมิติที่ถูกทำขึ้นนี้ไม่เพียงแต่จะแสดงให้เห็นลักษณะทำงกำยภำพของ
โครงกำร เเต่ยังเต็มไปด้วยข้อมูลทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับโครงกำร ไม่ว่ำจะเป็นข้อมูลที่ระบุไว้ใน
โมเดลโดยตรงเช่น ชนิดคอนกรีต ควำมหนำกำแพง ประเภทของวัสดุ ยี่ห้อ และรุ่นเป็นต้น หรือ
ข้อมูลอื่นๆ ที่อยู่นอกโมเดลเช่น เอกสำรต่ำงๆ ข้อมูลกำรเงิน TOR หรือรำยงำนต่ำงๆ ที่ถูกเชื่อมติด
กับโมเดลโดย hyperlink หรือแม้แต่เทคโนโลยี Cloud computing
กระบวนกำรทำงำนแลกเปลี่ยนข้อมูลของทุกฝ่ำยของ BIM
ที่มำ http://www.advenser.com/bim-outsourcing.php
2. BAM (Building Assembly Modeling)
สำหรับผู้รับเหมำก่อสร้ำง (General Contractor) คุณค่ำของ BIM ต่องำนรับเหมำก่อสร้ำงก็เกิดขึ้น
ช่วงนี้ ผู้รับเหมำหลัก (General contractor) และผู้รับเหมำต่อช่วง (Subcontractor) จะใช้โมเดล
สำมมิติที่มีข้อมูลต่ำงๆ มำจัดกำรบริหำรโครงกำรก่อสร้ำงให้ได้ตำมเป้ำหมำยที่วำงไว้
กำรนำโมเดลสำมมิติมำแบ่งเป็นโซนๆ แล้วระบุทรัพยำกร (Resources) เมื่อนำมำรวมกันกับกำร
สร้ำงภำพจำลองกำรก่อสร้ำงตำมแผนงำนและโซนต่ำงๆ ที่ได้กำหนดไว้ ผู้รับเหมำก็จะเห็นภำพใน
อนำคตล่วงหน้ำก่อนกำรทำงำนจริงจะเกิดขึ้น ดังนั้นผู้รับเหมำจะสำมำรถหำวิธีกำรทำงำนที่
ประหยัด รวดเร็ว มีประสิทธิภำพ และปลอดภัยสูงสุด ดังนั้น BIM ในช่วงนี้ผมจึงเรียกว่ำ BAM
เพรำะผู้รับเหมำเป็นผู้สร้ำงและประกอบ (Assembly) งำนก่อสร้ำงขึ้นครับ กำรทำงำนช่วงนี้จึงใช้
ประโยชน์จำกแผนงำน (4D) แผนกำรเงิน (5D) และแผนควำมปลอดภัย

13. 13
ภำพตัวอย่ำงของโมเดล BIM และภำพงำนก่อสร้ำงจริง
ที่มำ http://www.princeton.edu/facilities/info/news/archive/?id=8217
โมเดลและแผนงำนก่อสร้ำงในโปรแกรม BIM
ที่มำ http://www.planningplanet.com/content/2012-synchro-inaugural-user-conference-leads-
new-level-bim-journey
3. BOOM (Building Operating Optimization Modeling) สำหรับเจ้ำของโครงกำรเมื่อโครงกำร
ก่อสร้ำงแล้วเสร็จ
ในอดีตเมื่อโครงกำรก่อสร้ำงแล้วเสร็จ เจ้ำของโครงกำรก็จะได้รับเพียงแต่แบบก่อสร้ำงในกระดำษ

14. 14
และเอกสำรที่เต็มไปด้วยข้อมูลที่ยุ่งเหยิงสับสนวุ่นวำย (แม้จะมีไฟล์ AutoCAD ที่เป็น As Build แต่
ก็ดูยำกและไม่ค่อย Update) งำนก่อสร้ำงอำจจะยำวนำนกว่ำ 2 ปี แต่เมื่อโครงกำรก่อสร้ำงแล้ว
เสร็จอำคำรหรือสิ่งก่อสร้ำงเหล่ำนี้จะต้องอยู่ยำวนำนไปอีกถึง 50 ปี หรือมำกกว่ำ
เมื่อเวลำผ่ำนไป แบบก่อสร้ำงกระดำษและข้อมูลในรูปของเอกสำรหรือไฟล์ใน Computer ที่
Owner ได้รับจำกผู้ออกแบบและผู้รับเหมำอำจจะสูญหำยไป ปัญหำเหล่ำนี้ส่งผลกระทบโดยตรง
ต่องำนดูแลและบำรุงรักษำอำคำรและสิ่งก่อสร้ำง แต่สำหรับกระบวนกำรทำงำนแบบ BIM ทุก
อย่ำงเปลี่ยนไป ภำยหลังกำรส่งมอบงำน Owner จะได้รับโมเดลสำมมิติที่อัดแน่นด้วยข้อมูลและ
แผนกำรจัดกำร ทั้งแบบ hyperlink หรือ Cloud ข้อมูลเหล่ำนี้จะถูกส่งต่อไปยังผู้จัดกำรผู้ดูแล
สิ่งก่อสร้ำงนั้นเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในรูปแบบ " FACILITY MANAGEMENT หรือ FM”
ยกตัวอย่ำงเช่น ผู้ดูแลอำคำรจะทรำบว่ำ จะต้องเปลี่ยนหลอดไฟ ในตึกปีใหนและตำแหน่งใดบ้ำง
หรือทรำบว่ำเครื่องปรับอำกำศในอำคำรมีจำนวนเท่ำไหร่ ยี่ห้อและโมเดลใดบ้ำง และทรำบว่ำ
อุปกรณ์ต่ำงๆ ภำยในอำคำรทำงำนกันดีหรือไม่และจะต้องดำเนินกำรซ่อมหรือบำรุงรักษำเมื่อใด
ดังนั้นจะเห็นว่ำ OWNER จะได้รับประโยชน์ BIM โดยกำรนำโมเดลสำมมิติและข้อมูลไปใช้ในกำร
บริหำรจัดกำรสิ่งก่อสร้ำงตลอดชั่วอำยุของสิ่งก่อสร้ำงนั้นๆ กำรจัดกำรที่ดี ทำให้ค่ำใช้จ่ำยในกำร
ดูแลลดลงได้อยำกมำก ดังคำที่ว่ำ Building Operation Optimization Model
ตัวอย่ำงกำรนำ BIM มำใช้ร่วมกับงำน Facility Management
ที่มำ http://www.behance.net/gallery/BIM-Facility-Management-(6D-BIM)/2671795

15. 15
บทที่ 2
“Trimble SketchUp ทางเลือกใหม่เมื่อประเทศไทยไม่พร้อมกับ BIM”

16. 16
Joe Esch และ Brad Schell บิดาแห่ง SketchUp
โปรแกรม SketchUp ถูกสร้ำงโดยบริษัที่มีชื่อว่ำ @Last Software ตั้งอยู่ที่ Boulder, Colorado
ประเทศ สหรัฐอเมริกำ บริษัท @Last Software ก่อตั้งโดย Brad Schell และ Joe Esch ผู้ซึ่ง
หลงใหลกำรสร้ำงโมเดลสำมมิติ (3D MODELING) และคิดว่ำทุกๆ คนควรจะสำมำรถเข้ำถึง
เทคโนโลยีกำรสร้ำงโมเดลสำมมิติได้ (ในยุคนั้นโปรแกรมสร้ำงโมเดลสำมมิติมีควำมซับซ้อนและ
รำคำแพงมำก) ด้วยแนวคิดนี้เอง ทั้งคู่จึงพัฒนำโปรแกรมสำมมิติ (3D MODELING PROGRAM)
ที่ใช้ง่ำยและรำคำถูกขึ้นมำ โดยมีแนวคิดที่เป็นกลยุทธทำงกำรตลำดว่ำ “โปรแกรมสำมมิติสำหรับ
ทุกคน (3D FOR EVERYONE)”
Joe Esch และ Brad Schell ผู้สร้ำงโปรแกรมที่วันหนึ่งจะกลำยเป็นโปรแกรมสร้ำงโมเดลสำมมิติที่
มีคนใช้มำกที่สุดในโลก
โปรแกรม Sketchup สำมำรถสร้ำงโมเดลสำมมิติได้อย่ำงง่ำยดำย

17. 17
โปรแกรม SketchUp ออกวำงจำหน่ำยครั้งแรกในเดือนสิงหำคม ปี 2000 โดยทั้งคู่ (Joe Esch
และ Brad Schell ) มุ่งเป้ำกำรตลำดไปที่กลุ่ม สถำปนิก, นักออกแบบ และผู้สร้ำงภำพยนตร์ ด้วย
ควำมง่ำยและรำคำไม่แพง ทำให้ในช่วงฤดูใบไม้ร่วงปีเดียวกัน โปรแกรม Sketchup ได้รับรำงวัล
“Best New Products or Services” ในงำน A/E/C SYSTEMS ที่จัดโดย Digital Media Net
โปรแกรม SketchUp นั้นใช้งำนได้ง่ำยและสนุก ทำให้ได้รับควำมนิยมอย่ำงรวดเร็ว
จุดเริ่มต้นของ Google SketchUp
หลังจำกได้รับกำรต้อนรับเป็นอย่ำงดีจำกผู้ใช้จำนวนมำก บริษัท @Last Software ก็ได้พัฒนำ
รูปแบบกำรทำงำนให้สูงขึ้นไปอีก โดยครำวนี้เปิดโอกำสให้ผู้ใช้งำน Sketchup สำมำรถวำงโมเดล
สำมมิติที่พวกเขำสร้ำงขึ้นลงบน Google Earth
ตัวอย่ำงโมเดลสำมมิติที่สร้ำงด้วย Sketchup วำงอยู่บน Google Earth
ที่มำ : http://www.newswise.com/images/uploads/2013/07/30/10861_3241_1.jpg
บริษัท Google ที่กำลังพัฒนำ Google Earth ในขณะนั้น ประทับใจรูปแบบกำรทำงำนของ
โปรแกรม SketchUp อย่ำงมำก ในที่สุดก็ตัดสินใจซื้อโปรแกรม SketchUp จำกบริษัท @ Last
Software กำรซื้อขำยเกิดขึ้นในเดือน มีนำคม ปี 2006 เนื่องจำกบริษัท Google ต้องกำรให้
โปรแกรม SketchUp ถูกนำไปใช้โดยทุกๆ คน พวกเขำจึงตัดสินใจแจกโปรแกรม SkethUp ฟรี
ให้กับทุกๆ คนที่ต้องกำรในรูปแบบ Free Version ควบคู่กับกำรจำหน่ำยในรำคำถูกสำหรับส่วนที่

18. 18
เป็น Pro Version ภำยใต้ร่มเงำของบริษัท Google โปรแกรม Google SketchUp ได้รับกำรพัฒนำ
อย่ำงต่อเนื่องจำก Version 6 ไปสู่ Version 7 และ 8
สำเหตุลึกๆ ที่บริษัท Google ยักษ์ใหญ่ในด้ำน Search Engine และ Google Earth ซื้อ
SketchUp มำจำกบริษัท @ Last Software ก็คือ บริษัท Google ต้องกำรให้ทุกคนในโลก ช่วยกำร
สร้ำงโลกเป็นโมเดลสำมมิติใน Google Earth โดยเปิดโอกำสให้ทุกคนใช้โปรแกรม SketchUp
แบบไม่เสียเงิน สร้ำงโมเดล บ้ำน อำคำร สถำนที่ท่องเที่ยว หรือแม้แต่สิ่งปลูกสร้ำงต่ำงๆ เช่น
สะพำน ทำงรถไฟ และเปิดโอกำสให้ทุกๆ คนสำมำรถ Upload โมเดลที่สร้ำงแล้วเสร็จลงบน
Google Earth
ไม่นำนนัก Google ก็พบว่ำมีผู้คนจำนวนมำกเริ่มสร้ำงโมเดลสำมมิติของตัวเอง เด็กตัวเล็กๆ นำ
SketchUp ไปสร้ำงโมเดลบ้ำนและของเล่นในฝัน เด็กมัธยมนำ SketchUp ไปสร้ำงโมเดลโรงเรียน
พ่อบ้ำนนำ SketchUp ไปสร้ำงตู้ใส่ของ หรือแม้แต่ธุรกิจสร้ำงเกมส์และภำพยนตร์ก็นำ SketchUp
ไปใช้ประโยชน์
เด็กๆ กำลังสนุกกับกำรสร้ำงโมเดลสำมมิติ ดูเหมือนว่ำศิลปะกำรสร้ำงโมเดลสำมมิติก็ไม่ยำก
เกินไปสำหรับเด็กตัวเล็กๆ
ที่มำ http://sketchupdate.blogspot.com/2012/01/strengths-of-autism-shine-in-3d.html
แม้กำรสร้ำงโมเดลใน Google Earth ไม่ได้รับควำมนิยมเท่ำที่ควร แต่เมื่อผู้คนใช้ SketchUp กัน
มำกขึ้น บริษัท Google ก็ได้สร้ำงพื้นที่เก็บโมเดลสำมมิติบนพื้นที่ Internet โดยตั้งชื่อว่ำ Google

19. 19
3D WAREHOUSE หรือคลังโมเดลสำมมิติ (https://3dwarehouse.sketchup.com/index.html)
เปิดโอกำสให้ผู้คนสร้ำงโมเดลสำมมิติ สำมำรถ Upload และแลกเปลี่ยนโมเดลสำมมิติระหว่ำงกัน
ปัจจุบันมีโมเดลมำกกว่ำ 1 ล้ำนโมเดลให้ผู้หลงใหลในกำรสร้ำงโมเดลสำมมิติโหลดไปใช้งำนได้ฟรี
และเพื่อคงไว้ซึ่งกลุ่มคนรักกำรสร้ำงโมเดลสำมมิติ บริษัท Google ได้จัดงำน 3D BASECAMP
เป็นประจำทุกปี ตั้งแต่ปี 2010 โดยได้รับกำรตอบรับเป็นอย่ำงดีจำกแฟนๆ ผู้คนมำกมำยจำก
หลำกหลำยสำขำอำชีพเข้ำมำร่วมงำนและเฝ้ำรอดูกำรพัฒนำใหม่ๆ ที่จะเกิดขึ้นกับโปรแกรมสร้ำง
โมเดลสำมมิติที่พวกเขำชื่นชอบ ผมก็เป็นแฟน Sketchup คนหนึ่งที่อยำกจะไปร่วมงำนนี้เช่นกัน
วันหนึ่งถ้ำผมเคลียร์งำนได้หมดและเวลำลงตัว ผมจะไปร่วมงำน 3D BASECAMP ให้ได้
3D WAREHOUSE คลังโมเดลสำมมิตินับล้ำนที่ทุกคนสำมำรถโหลดมำใช้กันได้ฟรี
งำน 3D BASECAMP จัดที่สหรัฐอเมริกำทุกๆ ปี

20. 20
จาก Google มาสู่งานก่อสร้าง (Construction) เต็มตัวที่ Trimble
หลังจำกโปรแกรม SketchUp ถูกพัฒนำมำถึง Version 8 บริษัท Google ก็ไม่ได้พัฒนำ Version
ใหม่ๆ เพิ่มเติมอีกเลย ในเดือนเมษำยนปี 2012 บริษัท Google ก็ได้ตัดสินใจขำยโปรแกรมสร้ำง
โมเดลสำมมิติที่ว่ำกันว่ำมีผู้ใช้งำนมำที่สุดในโลกในขณะนั้นให้กับบริษัทยักษ์ใหญ่แห่งวงกำร GPS
ที่ชื่อว่ำ Trimble กำรซื้อขำยครั้งนั้นเกิดขึ้นอย่ำงรวดเร็ว สร้ำงควำมสงสัยให้กับแฟนๆ SketchUp
ทั่วโลก ในขณะนั้นบริษัท Trimble ได้ดำเนินกำรซื้อโปรแกรมวิศวกรรมและก่อสร้ำงมำกมำย โดย
โปรแกรมคนไทยรู้จักกันดีคือ Tekla Structure
ตัวอย่ำง Hardware ต่ำงๆ ของบริษัท Trimble
บริษัท Trimble ให้ควำมสำคัญกับธุรกิจกำรพัฒนำ Software สำหรับงำนก่อสร้ำง ตัวอย่ำงในภำพ
ด้ำนบนคือโปรแกรมที่ใช้สำหรับงำนโครงสร้ำง (Structure) ซึ่งขวำมือสุดก็คือโปรแกรม SketchUp
ซึ่งวิศวกรไทยยังมีควำมเชื่อว่ำเป็นโปรแกรมที่ไม่มีประสิทธิภำพ

21. 21
บริษัท Trimble ที่มีธุรกิจหลักด้ำน GPS และซอฟต์แวร์ในแวดวงอุตสำหกรรม กำลังสนใจที่จะ
พัฒนำธุรกิจ Software และ Hardeware ในธุรกิจ A/E/C (สถำปนิก/วิศวกร/งำนก่อสร้ำง) แข่งขัน
ในตลำดเดียวกันกับ บริษัท Autodesk หรือที่เรำรู้จักกันดีในชื่อของบริษัทที่ผลิต Autocad ให้ใช้กัน
อยู่ทั่วประเทศในปัจจุบัน บริษัทTrimble สัญญำว่ำ SketchUp รุ่นปกติจะยังแจกฟรีต่อไป และจะ
ยังดำเนินโครงกำร 3D Warehouse หรือคลังโมเดลสำมมิติที่เปิดให้ใครก็ได้ใช้งำนเช่นเดิม อย่ำงไร
ก็ตำม ผมก็มีควำมเชื่ออย่ำงแรงกล้ำว่ำ Trimble เองก็จะพัฒนำ SketchUp ต่อในฐำนะเครื่องมือ
สร้ำงโมเดลสำหรับมืออำชีพ โดยจะยังคงหน้ำตำและส่วนติดต่อผู้ใช้ที่เข้ำใจง่ำยไว้เหมือนเดิม
เพรำะควำมง่ำยและสนุก ก็คือจุดแข็งของ SketchUp ที่ยังไม่มีโปรแกรมใดๆ ในโลกพัฒนำให้
ทัดเทียมได้

22. 22
บทที่ 3
“ตัวอย่างงาน SketchUp ของต่างประเทศ”

23. 23
ตัวอย่างงาน Sketchup ของต่างประเทศ
ปัจจุบัน Trimble SketchUp ได้ถูกนำมำใช้ในงำนวิศวกรรมมำกขึ้น โดยจะเห็นได้จำกกำรที่บริษัทยักษ์
ใหญ่ในต่ำงประเทศ ได้นำ Sketchup มำใช้ในกำรจัดกำรงำนก่อสร้ำงควบคู่กับกำรใช้โปรแกรม BIM หรือ
Building Information Modeling บริษัทต่ำงๆ เหล่ำนี้ได้แก่
ตัวอย่างงานของสถาปนิก
Dan Tyree

24. 24
Peter Wells

25. 25

26. 26
ตัวอย่างงานของบริษัทเราเหมาก่อสร้าง
Montenson

27. 27
DPR Construction

28. 28
JE Dunn Construction

29. 29

30. 30
Turner Construction

31. 31
ตัวอย่างงานวิศวกรรม
Stangl Associates

32. 32
Daniel Company

33. 33

34. 34
André Silva

35. 35
บทที่ 4
“ตัวอย่างงาน SketchUp ในประเทศไทย”

36. 36
ตัวอย่างการสร้างโมเดลสามมิติสาหรับงานสถาปนิกในไทย
ในประเทศไทย โปรแกรม SketchUp ไม่ได้รับควำมสนใจจำกวิศวกรและผู้รับเหมำเท่ำที่ควร ผู้ใช้ส่วนใหญ่
ที่เห็นได้ชัดเจนก็คือ สถำปนิก สถำปนิกไทยนิยมนำ SketchUp มำใช้เป็นเครื่องมือนำเสนอแนวคิดงำน
ออกแบบ ในประเทศไทยถ้ำพูดถึงกลุ่มของสถำปนิกที่รักกำรใช้ SketchUp ก็ต้องเป็นกลุ่มใน Facebook ที่
ใช้ชื่อว่ำ “คนรัก SketchUp” (https://www.facebook.com/groups/318781811546106/)
ตัวอย่ำงงำนออกแบบและเขียนแบบอำคำรของสถำปนิกท่ำนหนึ่งด้วยโปรแกรม SketchUp
ตัวอย่ำงผลงำนของสถำปนิกท่ำนหนึ่งที่ใช้โปรแกรม SketchUp ในกำรเขียนแบบได้อย่ำงละเอียด
และสวยงำม

37. 37
ตัวอย่างการสร้างโมเดลสามมิติสาหรับงานวิศวกรรมและก่อสร้างของไทย
สำหรับในด้ำนวิศวกรรมและวงกำรก่อสร้ำง ยังไม่มีคนไทยนำมำใช้กันมำกนัก ที่เป็นเช่นนี้อำจเพรำะว่ำคน
ไทยยังยึดติดกับควำมคิดที่ว่ำ Sketchup คือโปรแกรมสร้ำงโมเดลและภำพสวยงำมเท่ำนั้น อย่ำงไรก็ตำม
หลังจำกผู้แต่งได้ตั้งกลุ่มใน Facebook ที่ชื่อว่ำ วิศวกรไทยใช้ Sketchup ก็พบว่ำมี ผู้รับเหมำ ช่ำง และ
วิศวกรหลำยท่ำนได้นำ Sketchup ไปใช้ออกแบบและเขียนแบบในงำนก่อสร้ำงได้อย่ำงน่ำสนใจที่เดียวครับ
ปัจจุบันมี วิศวกร ช่ำง และผู้รับเหมำกว่ำ 7,000 คนเป็นสมำชิกของกลุ่ม โดยหลำยๆ คนได้สร้ำงผลงำนได้
น่ำสนใจมำกๆ
ผลงำนโปรแกรม SketchUp และ LayOut งำนระบบของคุณ Saichol Thummo
(https://www.facebook.com/saichol.thummo?fref=photo) สมำชิกของกลุ่มวิศวกรไทย ใช้ SketchUp

38. 38
โมเดลงำนเหล็กทั้งหมดของอำคำรของคุณ Fever Neung Unlover
(https://www.facebook.com/ForeverCho/about) สมำชิกของกลุ่มวิศวกรไทย ใช้ SketchUp
โมเดลงำนโครงหลังคำ ของคุณ Thanakorn Phurthiwarodom
(https://www.facebook.com/arm.phurthiwarodom?fref=ufi) สมำชิกของกลุ่มวิศวกรไทย ใช้ SketchUp

39. 39
โมเดลแสดงขั้นตอนกำรวำงท่อระบำยน้ำของคุณ Saichol Thummo
(https://www.facebook.com/saichol.thummo?fref=photo) สมำชิกของกลุ่มวิศวกรไทย ใช้ SketchUp

40. 40
ผลงำนโปรแกรม SketchUp และ LayOut งำนระบบบำบัดน้ำเสียของคุณ Thanakorn Phurthiwarodom
(https://www.facebook.com/arm.phurthiwarodom?fref=ufi) สมำชิกของกลุ่มวิศวกรไทย ใช้ SketchUp

41. 41
ผลงำนโปรแกรม SketchUp และ LayOut งำนป้ำยสัญลักษณ์จรำจรของคุณ Ekkaphab Langchay
(https://www.facebook.com/arm.phurthiwarodom?fref=ufi) สมำชิกของกลุ่มวิศวกรไทย ใช้ SketchUp
โมเดลงำนก่อสร้ำงรีสอร์ทของคุณ Ppk Phiso (https://www.facebook.com/ppk.phiso) สมำชิกของกลุ่ม
วิศวกรไทย ใช้ SketchUp

42. 42
โมเดลโรงไฟฟ้ำถ่ำนหินของคุณ Jarug Ampunpong
(https://www.facebook.com/jarug.ampunpong?fref=nf) สมำชิกของกลุ่มวิศวกรไทย ใช้ Sketchup
โมเดลวัดของคุณ รักพงษ์ ไชยเชษฐ์
(https://www.facebook.com/profile.php?id=100001661588839&fref=nf) สมำชิกของกลุ่มวิศวกรไทย
ใช้ SketchUp

43. 43
โมเดลบ่อเก็บน้ำของคุณ Thammarat Boonsaneur‎
(https://www.facebook.com/thammarat.boonsaneur?fref=photo) สมำชิกของกลุ่มวิศวกรไทย ใช้
SketchUp
ตัวอย่างการสร้างโมเดลสามมิติสาหรับงานวิศวกรรมและก่อสร้างของผู้แต่ง
ผู้แต่งเป็นหนึ่งในผู้บุกเบิกกำรนำ SketchUp มำใช้จัดกำรงำนก่อสร้ำงในไทย ตั้งแต่ งำนตรวจสอบ
หน้ำงำน งำนออกแบบเบื้องต้น งำนออกแบบละเอียด กำรเขียนแบบก่อสร้ำง กำรประเมิณรำคำโครงกำร
และกำรหำปริมำณวัสดุ กำรบริหำรจัดกำรงำนก่อสร้ำง และ Facility Management ปัจจุบันเป็นผู้จัดกำร
แผนกออกแบบและปรึกษำโครงกำรก่อสร้ำงระบบบำบัดน้ำเสีย มีตัวอย่ำงกำรนำ Sketchup มำใช้ในกำร
จัดกำรงำนก่อสร้ำง ดังตัวอย่ำงต่อไปนี้

44. 44

45. 45
บทที่ 5
การสร้าง Component พื้นฐานเพื่อใช้เป็นชิ้นส่วนเสมือนจริงในการสร้างโมเดลต้นแบบ
ของโครงการ (Prototype)

46. 46
ข้อมูลพื้นฐาน (Database) และการประกอบโมเดล (Model Assembling)
เมื่อประมำณ 2 ปีที่แล้วผู้แต่งได้พัฒนำแนวคิดกำรใช้โมเดลสำมมิติเพื่อเพิ่มประสิทธิภำพกำรทำงำนของ
ทีมออกแบบและปรึกษำโครงกำรก่อสร้ำง ซึ่งในขณะนั้นผู้แต่งทำงำนอยู่ในตำแหน่งผู้จัดกำรแผนก
วิศวกรรม ผู้แต่งได้พบบทควำมของท่ำนอำจำรย์ Dennis Fukai โดยบังเอิญและก็เกิดควำมประทับใจเป็น
อันมำก
แนวคิดของอำจำรย์ Dennis ก็คือ กำรใช้โปรแกรม SketchUp สร้ำง Component เพื่อจำลองวัสดุต่ำงๆ ที่
ใช้ในงำนก่อสร้ำงเก็บไว้ในรูปแบบของข้อมูลพื้นฐำน (Database) หลังจำกนั้นก็นำ Database ต่ำงๆ ที่เก็บ
ไว้มำประกอบกันเป็นโมเดลสำมมิติของงำนก่อสร้ำง (Construction Model) ให้เสมือนจริงที่สุด
ที่น่ำสนใจคือ อำจำรย์ Dennis ให้ควำมสำคัญกับขั้นตอนกำรสร้ำงโมเดลสำมมิติให้เสมือนกับขั้นตอนกำร
ก่อสร้ำงจริงๆ โดยเปิดโอกำสให้ทุกคนมีส่วนร่วมในกำรแลกเปลี่ยนแนวคิดกำรทำงำน โดยท่ำนเห็นว่ำถ้ำ
ผู้สร้ำงโมเดลเข้ำใจขั้นตอนกำรทำงำนที่จะเกิดขึ้นจริงในอนำคตและทุกคนมีส่วนร่วมในกำรทำงำนอย่ำง
แท้จริง ปัญหำควำมขัดแย้งหรือข้อผิดพลำดในงำนก่อสร้ำงจะลดน้อยลงได้มำก ผู้แต่งประทับใจแนวคิดนี้
มำก และนี่ก็คือจุดกำเนิดของแนวคิดในกำรสร้ำงกระบวนกำรทำงำนแบบใหม่ที่ผู้แต่งจะอธิบำยต่อไปใน
หนังสือเล่มนี้
Dennis Fukai, Architect, PhD
ที่มำ http://insitebuilders.com/CV

47. 47
ตัวอย่ำง Component ที่สร้ำงขึ้นเพื่อจำลอง วัตถุ สิ่งของและวัสดุต่ำงๆ ในโลกควำมเป็นจริง
ที่มำ http://insitebuilders.com/
Database งำนก่อสร้ำงถูกรวบรวมไว้ใน Computer เพื่อรอกำรใช้งำน
ที่มำ http://insitebuilders.com/

48. 48
กำรสร้ำงโมเดลเกิดจำกกำรประกอบชิ้นส่วนพื้นฐำนหรือ Database เข้ำด้วยกันตำมหลักกำรวิศวกรรมและ
วิธีกำรที่เหมำะสม
ที่มำ http://insitebuilders.com/
ในระหว่ำงกำรสร้ำงโมเดลผู้สร้ำงจะต้องจำลองกระบวนกำรและขั้นตอนกำรก่อสร้ำงไปด้วย วิธีกำรเช่นนี้จะ
ช่วยให้งำนก่อสร้ำงมีข้อผิดพลำดที่น้อยลง
ที่มำ http://insitebuilders.com/

49. 49
ตัวอย่ำงงำนสร้ำงโมเดลแบบ 3D CONSTRUCTION MODELING ตำมแนวคิดของอำจำรย์ Dennis
ที่มำ http://insitebuilders.com/
กระบวนการทางานแบบ 3D CONSTRUCTION MODELING ที่เสนอโดยอาจารย์
Dennis และการประยุกต์เข้ากับการทางานของผู้แต่ง
หลังจำกที่ผู้แต่งใช้เวลำส่วนใหญ่ศึกษำแนวคิดกำรทำงำนแบบ 3D CONSTRUCTION MODELING เพื่อ
นำมำประยุกต์ใช้กับงำนก่อสร้ำงของตัวเอง ผู้แต่งพบ แนวคิดของอำจำรย์ Dennis นั้นสำมำรถนำมำใช้ได้
จริงกับคนไทย สำเหตุที่เป็นเช่นกันก็เพรำะว่ำ
1. โปรแกรม Trimble SketchUp ใช้งำนได้ง่ำย
คนไทยชอบอะไรง่ำยๆ ไม่ยุ่งยำก ดังนั้นกำรแนะนำให้คนในองค์กรหันมำใช้โปรแกรม
SketchUp เป็นเครื่องมือในกำรทำงำนและสื่อสำรระหว่ำงกันในองค์กร จึงมีควำมเป็นไปได้
มำกกว่ำ กำรใช้ AutoCad หรือโปรแกรม BIM อื่นๆ ที่ไม่ค่อยมีคนอยำกใช้กันเพรำะว่ำยำกมำกๆ
2. โปรแกรม Trimble SketchUp มีควำมสนุก
หลำยคนที่เริ่มใช้โปรแกรม SketcUp ก็จะพบว่ำโปรแกรมตัวนี้มีควำมสนุกมำกเมื่อเริ่มใช้เป็น
บำงคนถึงกลับอดหลับอกนอน เพื่อตั้งตำรอที่จะเห็นผลงำนที่เขำกำลังทำสำเร็จ

50. 50
3. โปรแกรม Trimble SketchUp มีประสิทธิภำพ
หลังจำกบริษัท Trimble ซื้อโปรแกรม SketchUp มำจำกบริษัท Google พวกเขำก็ได้พัฒนำ
ศักยภำพโปรแกรมที่ครั้งหนึ่งถูกมองจำกคนไทยว่ำเป็นโปรแกรมสร้ำงโมเดลสำมมิติสำหรับงำน
นำเสนอโครงกำรเท่ำนั้น ให้กลำยเป็นโปรแกรมเพื่องำนก่อสร้ำงเต็มตัวและยังสำมำรถกำหนด
หมวดงำนให้สอดคล้องกับโปรแกรม BIM ได้อีกด้วย
4. โปรแกรม Trimble SketchUp มีรำคำไม่แพงเมื่อเทียบกับโปรแกรม BIM
โปรแกรม Trimble SketchUp มีรำคำประมำณ 20,000 บำท ซึ่งมีรำคำถูกกว่ำโปรแกรมตัว
อื่นๆ ที่มีรำคำหลำยแสนบำท
5. โปรแกรม Trimble SketchUp กำลังได้รับควำมนิยมสูงสุดในประเทศไทย
ตลอดระยะเวลำสองปีที่ผ่ำนมำ โปรแกรม SketchUp เป็นโปรแกรมสำมมิติที่ได้รับควำมนิยม
มำกที่สุดในโลก ว่ำกันว่ำมีผู้คนใช้โปรแกรมตัวนี้สร้ำงโมเดลสำมมิติมำกกว่ำ 30 ล้ำนคนทั่วโลก
และก็มีจำนวนมำกขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพำะในประเทศไทย
เพื่อพิสูจน์แนวคิดแบบใหม่นี้ ผู้แต่งเริ่มต้นจำกกำรสอนทีมงำนวิศวกรในแผนกออกแบบที่ตัวเองดูแล
รับผิดชอบ แล้วค่อยเผยแพร่แนวคิดแบบใหม่นี้ให้กับฝ่ำยอื่นๆ ที่ร่วมงำนกับทีมของตัวเอง ในช่วงแรกๆ มี
หลำยคนต่อต้ำนแนวคิดแบบใหม่นี้ม่ก โดยเฉพำะประธำนบริษัทที่ไม่เข้ำใจหลักกำรในตอนแรก แต่
หลังจำกที่ได้นำมำใช้ในกำรทำงำนและเห็นผลในด้ำนบวก ปัจจุบันแนวคิดแบบนี้ ได้รับกำรยอมรับจำกทุก
คนภำยในองค์กร
เพื่อที่จะให้ผู้อ่ำนได้เข้ำใจหลักกำรและกระบวนกำรทำงำนแบบ 3D CONSTRUCTION MODELING ผู้
แต่งจึงรวบรวมภำพอธิบำยตัวอย่ำงขั้นตอนกำรทำงำนต่ำงๆ ที่ผมได้ทำไว้ในขณะที่เป็นวิศวกรออกแบบ
และให้คำปรึกษำงำนก่อสร้ำงระบบบำบัดน้ำเสียและระบบผลิตก๊ำซชีวภำพ ดังที่จะกล่ำวไว้ในบทต่อๆ ไป

51. 51
กำรสร้ำง Database จะต้องใช้คำสั่ง Make component ร่วมกับ Dynamic component
ที่มำ http://insitebuilders.com/
ตัวอย่างขั้นตอนการสร้าง Database ด้วยคาสั่ง Make Component และ Dynamic Component

52. 52

53. 53

54. 54

55. 55

56. 56
ตัวอย่างงานการสร้าง Database ของผู้แต่ง
ภำพตัวของท่อและ Fitting ต่ำงๆ ที่เป็นส่วนประกอบของงำนก่อสร้ำงจริง
Database และข้อมูลต่ำงๆ ที่สร้ำงขึ้นใน SketchUp ทำเป็น Component และบันทึกข้อมูลที่
จำเป็นไว้ เช่น ขนำด มำตรฐำน รุ่น หรือยี่ห้อ เป็นต้น

57. 57
Database ของปั๊มน้ำเสียสร้ำงด้วยโปรแกรม SketchUp
Component ต่ำงๆ ที่เสมือนวัสดุในโลกควำมเป็นจริง
Database งำนระบบ ปั๊ม Fitting วำล์วและส่วนประกอบอื่นๆ

58. 58
Butterfly Valve และข้อมูลต่ำงๆ สร้ำงด้วยคำสั่ง Dynamic component
แม้ชิ้นส่วนเล็กๆ ในโครงกำรเช่น Pressure Gauge และ Fitting ก็สำมำรถสร้ำงเป็น Database ได้

59. 59
กำรสร้ำง Component ของเหล็ก HB ด้วยคำสั่ง Dynamic Component เพื่อเก็บรวบรวมเป็น
ข้อมูลพื้นฐำน (Database)

60. 60
Database งำนโครงสร้ำง
Database งำนโครงสร้ำง

61. 61
Database งำนโครงสร้ำง
Database งำนโครงสร้ำง

62. 62
งำนเขียน P&ID โดยกำรกำหนดข้อมูลอย่ำงละเอียดเพื่อรวบรวมเป็น Database

63. 63
บทที่ 6
การประกอบ (Assembly) Component พื้นฐาน (Database) เพื่อสร้างโมเดลต้นแบบ
ของโครงการ

64. 64
อะไรคือกระบวนการสร้างต้นแบบ (Prototype) ของงานก่อสร้าง (Construction)
กำรสร้ำงโมเดลต้นแบบของโครงกำรก่อสร้ำง ก็คือกำรใช้โปรแกรม SketchUp ประกอบ (Assembly)
Component ต่ำงๆ ที่ทำเก็บไว้เป็น Database เป็นโครงกำรก่อสร้ำงเสมือนจริงใน Computer
ในระหว่ำงกำรสร้ำงโมเดล (Model) ทุกๆ ฝ่ำยที่เกี่ยวข้องในงำนก่อสร้ำง ตั้งแต่ ผู้ออกแบบ วิศวกรด้ำน
ต่ำงๆ เช่น โยธำ ไฟฟ้ำ เครื่องกล และสิ่งแวดล้อม ที่มีประสบกำรณ์จะต้องเข้ำมำทำงำนร่วมกันเพื่อให้ได้
โมเดลที่สมจริง ถูกต้อง ประหยัด และก่อสร้ำงได้จริงตำมหลักวิศวกรรมที่เหมำะสม โมเดลที่ประกอบแล้ว
เสร็จจะเป็นตัวแทนของงำนก่อสร้ำงที่จะเกิดขึ้นจริงในอนำคต
กุญแจสำคัญที่จะทำให้กำรสร้ำงโมเดลต้นแบบของโครงกำรสำเร็จจะต้องประกอบด้วย
1. Database ที่ละเอียดและมีข้อมูลครบ โดย Database จะต้องทำจำก Dynamic component
ที่ระบุข้อมูลต่ำงๆ ดังต่อไปนี้
1.1 Specification
1.2 ยี่ห้อ
1.3 โมเดล
1.4 ข้อมูลวิศวกรรมอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
1.5 วันเริ่มดำเนินกำร
1.6 ระยะเวลำที่ใช้ในกำรดำเนินกำร
1.7 Hyperlink กับเอกสำรต่ำงๆ ที่จำเป็นต้องใช้ระหว่ำงดำเนินกำรออกแบบ ก่อสร้ำง
และจัดส่งงำน เอกสำรต่ำงๆ เหล่ำนี้ได้แก่ Bonheur, เบอร์โทรศัพท์หรือ Email
ผู้เกี่ยวข้อง เอกสำรงำนจัดซื้อ และเอกสำรกำรรับของและกำรติดตั้งหน้ำงำน เป็นต้น
2. ทุกฝ่ำยที่เกี่ยวข้องกับกระบวนกำรตั้งแต่ ออกแบบ เขียนแบบ ดำเนินกำรก่อสร้ำง หรือแม้แต่
ผู้รับผิดชอบดูแลอำคำรเมื่อก่อสร้ำงแล้วเสร็จ จะต้องมีส่วนร่วมในกำรสร้ำงโมเดลต้นแบบ กำร

65. 65
แลกเปลี่ยนแนวคิดและบอกควำมต้องกำรและข้อจำกัดของทุกๆ ฝ่ำยจะช่วยลดปัญหำของ
งำนก่อสร้ำงลงได้มำก
3. ภำยหลังกำรสร้ำงโมเดลต้นแบบแล้วเสร็จ ทุกฝ่ำยจะต้องถือว่ำโมเดลที่สร้ำงขึ้นนี้ เสมือนเป็น
โครงกำรที่ก่อสร้ำงจริง กำรเปลี่ยนแปลงใดๆ หลังจำกกำรสร้ำงโมเดลต้นแบบโครงกำรแล้ว
เสร็จ จะส่งผลกระทบไม่โดยตรงก็โดยอ้อมต่อฝ่ำยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ดังนั้นในขณะร่วมสร้ำง
โมเดล ทุกฝ่ำยจะต้องใส่ใจและให้ควำมสำคัญสูงสุด
กระบวนกำรสร้ำงโมเดลต้นแบบของโครงกำรก่อสร้ำงโดยเปิดโอกำสให้ผู้เกี่ยวข้อง
ทั้งหมดมีส่วนร่วมในกำรออกแบบและเสนอแนวคิดตั้งแต่ต้น
ตัวอย่ำงกำรประกอบโมเดลสำมมิติจำก Database

66. 66
ตัวอย่ำงกำรประกอบโมเดลสำมมิติจำก Database
ตัวอย่ำงกำรประกอบโมเดลสำมมิติจำก Database
โมเดลต้นแบบที่ประกอบจำก Database เมื่อแล้วเสร็จและผ่ำนกำร Render ด้วยโปรแกรม
Keyshot

67. 67
ทีมวิศวกรกำลังสร้ำงโมเดลต้นแบบของโครงกำรใน Office
ทุกๆ ฝ่ำยต้องมีส่วนร่วมในกำรสร้ำงโมเดลตั้งแต่ต้นและถูกเปิดโอกำสให้แสดงควำมคิดเห็น

68. 68
ทีมวิศวกรสิ่งแวดล้อมกำลังวำงผังโครงกำรบน Google Earth
โมเดลต้นแบบของโครงกำรบน Google Earth

69. 69
Database ใน Computer วิศวกรจะเลือกชิ้นส่วนต่ำงๆ เหล่ำนี้ประกอบขึ้นเป็นโมเดลต้นแบบของ
โครงกำร
ทีมสร้ำงโมเดลต้นแบบของโครงกำรประชุมกับทีมงำนของ Owner ที่หน้ำงำนก่อสร้ำง

70. 70
วิศวกรออกแบบและทีมเขียนแบบก่อสร้ำงกำลังปรึกษำเกี่ยวกับรำยละเอียดของ Support ท่อที่
Office
ทีมงำนสร้ำงโมเดลต้นแบบทำงำนนอกสถำนที่ใกล้ๆ กับ Site งำนก่อสร้ำง

71. 71
กำรสร้ำงโมเดลต้นแบบโครงกำรพร้อมๆ กับกำรเก็บข้อมูลจำกสภำพหน้ำงำนจริงๆ
ตัวอย่างวิธีการสร้างต้นแบบของโครงการก่อสร้าง
โมเดลต้นแบบของ Retaining wall

72. 72
โหลดแบบก่อสร้ำงที่ทำขึ้นจำก Autocad เข้ำมำในโปรแกรม Sketchup
สร้ำง Layer ตำมหมวดงำนที่เรำต้องกำร

73. 73
ปรับโมเดลให้แสดงสีตำมชื่อของ Layer
ในกรณีที่ยังไม่มี Database ให้ทำกำรสร้ำง Component ของเหล็กเส้นด้วยคำสั่ง Dynamic component
แล้วผูกสูตรเพื่อระบุค่ำของควำมยำวเหล็กมีหน่วยเป็นเมตร

74. 74
จำกนั้นก็ทำกำร Scale ควำมยำวของเหล็กตำมแบบก่อสร้ำงจริง
สร้ำง Dynamic component ของเหล็กทุกขนำดแล้วประกอบกันเป็นโมเดลโครงสร้ำงเหล็กตำมแบบ
ก่อสร้ำงจริง

75. 75
สร้ำง Dynamic component ของคอนกรีตและสร้ำงสมำกำรเพื่อคำนวณหำค่ำปริมำตรคอนกรีต
กำหนดค่ำในที่ต้องกำรแสดงผลใน Component attribute ในที่นี้คือปริมำตรคอนกรีต
สร้ำง Dynamic component ของเสำเข็มและกำหนดค่ำควำมยำว

76. 76
สร้ำง Dynamic component ของไม้แบบหลังจำกนั้นสร้ำงสมำกำรเพื่อคำนวณพื้นที่
ประกอบ Component ที่สร้ำงขึ้นทั้งหมดเข้ำด้วยกัน
ทำเช่นเดียวกันกับวัสดุและอุปกรณ์ทั้งหมดแล้วประกอบกันเป็นโมเดลต้นแบบของโครงกำรเพื่อใช้เป็น
ตัวแทนของงำนก่อสร้ำงที่จะเกิดขึ้นจริง

77. 77
ตัวอย่างการสร้างโมเดลต้นแบบของโครงการของผู้แต่ง
ภำพตัวอย่ำงกำรประกอบ Database เพื่อสร้ำงต้นแบบของโครงกำรก่อสร้ำงระบบบำบัดน้ำเสียขนำดใหญ่
แห่งหนึ่งที่จังหวัดนครปฐม

78. 78
กำรประกอบชิ้นส่วน Support เหล็ก สำหรับงำนรองรับท่อก๊ำซชีวภำพ โดยสร้ำงจำก Dynamic
component ที่สำมำรถปรับขนำดและมำตรฐำนได้
งำนสร้ำงโมเดล Support ท่อน้ำเสีย เพื่อทำแบบให้กับผู้รับเหมำเสนอรำคำเข้ำมำในงำนก่อสร้ำง
แห่งหนึ่งที่จังหวัดอ่ำงทอง (โครงกำรนี้ก่อสร้ำงจริง)

79. 79
งำนสร้ำงโมเดล Support ท่อน้ำเสีย เพื่อทำแบบให้กับผู้รับเหมำเสนอรำคำเข้ำมำในงำนก่อสร้ำง
แห่งหนึ่งที่จังหวัดอ่ำงทอง แบ่งแยกตำมชนิดของ Support
โมเดลต้นแบบโครงกำรระบบผลิตก๊ำซชีวภำพแห่งหนึ่งที่จังหวัดนครสวรรค์

80. 80
ตัวอย่ำงกำรประกอบโมเดลงำนโครงสร้ำงคอนกรีตเสริมเหล็ก
โมเดลระบบก๊ำซชีวภำพขนำดใหญ่ในจังหวัดโครำข (โครงกำรนี้ก่อสร้ำงจริง)

81. 81
ตัวอย่ำงกำรสร้ำงโมเดลต้นแบบของระบบผลิตก๊ำซชีวภำพเพื่อใช้นำเสนอโครงกำร จะเห็นได้ว่ำ
วิศวกรผู้ออกแบบสำมำรถแจกแจงหมวดงำนได้อย่ำงมีประสิทธิภำพ

82. 82
ตัวอย่ำงโมเดลระบบท่อและปั๊มของโครงกำรระบบบำบัดน้ำเสียแห่งหนึ่งในจังหวัดสมุทรสำคร
(โครงกำรนี้ได้รับกำรเซ็นสัญญำ)

83. 83
ตัวอย่ำงกำรสร้ำงโมเดลต้นแบบของโครงกำรก่อสร้ำงอำคำรสำมชั้น โดยประกอบจำกชิ้นส่วนที่
เป็น Database ทำจำก Dynamic component ทั้งหมด

84. 84
กำรประกอบ Component ของโครงสร้ำงเสำ
กำรประกอบ Component ของโครงสร้ำงคำน
กำรประกอบ Component ของโครงหลังคำ

85. 85
ตัวอย่ำงกำรประกอบโมเดลโครงหลังคำเหล็กที่ประกอบขึ้นจำก Component ต่ำงๆ ที่เสมือนจริง

86. 86
บทที่ 7
การหา Bill of Material ด้วยคาสั่ง
GENERATE REPORT

87. 87
BOQ (Bill of Quantities)
B.O.Q.(Bill of Quantities) คือบัญชีแสดงปริมำณวัสดุ และ ปริมำณแรงงำน ประกอบกับรำคำที่ใช้ในกำร
ก่อสร้ำงโดยรำยละเอียด ควำมสำคัญ BOQ คือใช้เป็นกลไกในกำรตรวจสอบรำคำ ส่วนใหญ่จะใช้เพื่อ
ประกอบสัญญำกำรรับเหมำก่อสร้ำงหรือเป็นเอกสำรประกอบกำรประกวดรำคำ อีกควำมสำคัญหนึ่ง
สำหรับผู้ว่ำจ้ำงคือ BOQ เปรียบเสมือนเครื่องมือหนึ่งที่ใช้ในกำรวิเครำะห์เปรียบเทียบรำคำหำผู้รับเหมำ
ตำมเงื่อนไขของรำคำที่เหมำะสม ยิ่งกว่ำนั้น BOQยังถูกใช้เป็นข้อมูลตรวจสอบปริมำณงำนที่ก่อสร้ำงจริง
ว่ำเป็นไปตำมจำนวนและมีคุณสมบัติตำมที่ระบุไว้ในสัญญำหรือหรือไม่
ตัวอย่ำง BOQ ของงำนก่อสร้ำงแห่งหนึ่ง
ขั้นตอนการทา BOQ จากกระบวนการสร้างโมเดลต้นแบบของโครงการ
ดังที่กล่ำวไว้แล้วในสองบทก่อนหน้ำนี้ กระบวนกำรสร้ำงต้นแบบของโครงกำรก่อสร้ำงจะเน้นไปที่กำร
ทำงำนร่วมกันและกำรบริหำรจัดกำร Database หรือ Dynamic component ที่สร้ำงขึ้นมำเพื่อจำลอง วัสดุ
และอุปกรณ์ต่ำงๆ ในโลกของงำนก่อสร้ำงจริง เช่น เหล็ก ท่อ หรือ แผ่นกระเบื้องมุมหลังคำเป็นต้น

88. 88
ในบทนี้เรำจะเน้นกำรสร้ำง BOQ จำกโมเดลต้นแบบของโครงกำร ดังนั้นกำรจัดกำรข้อมูลใน Component
ที่เป็น Database จะต้องสอดคล้องกับกำรจัดกำรข้อมูลและหมวดงำนต่ำงๆ ที่ระบุไว้ในเอกสำร BOQ
มำตรฐำนขององค์กร โดยมีขั้นตอนดังต่อไปนี้
1. ในระหว่ำงกำรสร้ำง Component ที่เป็น Database ให้ใช้คำสั่ง Dynamic component ระบุหัวข้อ
หมวดงำนของ Component นั้นๆ ไว้ให้ถูกต้องตั้งแต่ต้น เช่น หน้ำต่ำงและประตู จะต้องอยู่ใน
หมวดงำนสถำปัต หรือ เหล็กข้ออ้อยให้อยู่ในหมวดงำนเหล็กเสริมคอนกรีตที่อยู่ในหมวดงำนหลัง
ชื่อว่ำงำนโครงสร้ำง (Structure) เป็นต้น กำรจัดกำรหมวดหมู่งำนให้เหมำะสมกับหมวดหมู่งำนที่
ระบบไว้ใน BOQ ตั้งแต่ต้นจะช่วยลดข้อผิดพลำดและช่วยประหยัดเวลำกำรทำงำนลงได้มำก เมื่อ
เทียบกับกำรไปกำหนดภำยหลังกำรสร้ำงโมเดลต้นแบบโครงกำรแล้วเสร็จ
ตัวอย่ำง Component Database
2. เมื่อ Database มีควำมสำคัญ ดังนั้นทีมงำนจัดซื้อหรือทีมงำนประมำณรำคำโครงกำรจะต้อง
Update ข้อมูลให้กับ Database อยู่ตลอดเวลำ ยกตัวอย่ำงเช่น จะต้องเพิ่มเติมและ Update
หมวดงำนใหม่ๆ ให้กับ Database เมื่อพบว่ำหมวดงำนในเอกสำร BOQ มีกำรเปลี่ยนแปลง หรือ
เพิ่มข้อมูล Database ให้มำกขึ้น ตำมกำรขยำยงำนในด้ำนต่ำงๆ ของบริษัท หรือองค์กร

89. 89
ขั้นตอนการสร้าง BOQ จากการใช้คาสั่ง Generate report
ขั้นตอนแรกเริ่มจำกกำรสร้ำง Component Database โดยต้องระบุหมวดงำนที่สอดคล้องกับเอกสำร BOQ

90. 90
ตัวอย่ำงภำพที่บันทึกระหว่ำงทีมงำนออกแบบกำลังสร้ำง Component Database ด้วย Computer แบบตั้ง
โต๊ะ
นำ Database มำประกอบกันตำมแบบก่อสร้ำงที่ได้รับมำจำกผู้ออกแบบ

91. 91
กำหนดค่ำต่ำงๆ ในโมเดลให้ถูกต้อง
เมื่อตรวจทำนจนมั่นใจว่ำไม่ผิดพลำด ก็ใช้คำสั่ง Generate report เพื่อรำยงำนปริมำณวัสดุทั้งหมดใน
โมเดลต้นแบบ

92. 92
ตัวอย่ำงเอกสำรแสดงรำยละเอียดของหมวดงำนเหล็กที่ Report ออกมำจำกโปรแกรม Sketchup
ตัวอย่างงาน BOQ อื่นๆ ของผู้แต่ง
ในกรณีที่เริ่มต้นจำก AutoCAD ให้ทำกำร Import ไฟล์ DWG เข้ำมำในโปรแกรม SketchUp

93. 93
นำ Component Database มำประกอบกันเพื่อสร้ำงโมเดลต้น ให้เหมือนกับแบบก่อสร้ำง
’
เมื่อประกอบโมเดลแล้วเสร็จตรวจสอบ Component ทั้งหมดอีกครั้งโดยกำรใช้ Outliner และ Component
options

94. 94
เหลือก Component ทั้งหมดแล้วกดคำสั่ง Generate report เพื่อทำกำรรำยงำนวัสดุทั้งหมด
ทำกำรจัดเรียงข้อมูลรำยงำนใหม่ เพื่อแสดงข้อมูลที่เรำต้องกำร จำกนั้นทำกำรคำนวณหำปริมำณวัสดุที่ใช้
ทั้งหมดตำมหมวดหมู่งำนที่ทำไว้

95. 95
ตัวอย่ำงกำรสร้ำง P&ID ด้วย SketchUp และกำรทำ Report วัสดุและอุปกรณ์ทั้งหมด

96. 96
ตัวอย่ำงกำรสร้ำง BOQ จำกโมเดลอำคำร โดยสำมำรถคำนวณหำพื้นที่ของพื้นอำคำรและปริมำตร
คอนกรีตได้อย่ำงแม่นยำภำยหลังกำรสร้ำงโมเดลต้นแบบแล้วเสร็จ

97. 97

98. 98
ตัวอย่ำงกำรหำปริมำณวัสดุของงำนก่อสร้ำง Retaining wall

99. 99
บทที่ 8
การสร้าง Contour Line และหาปริมาตรงานดิน
ด้วยโปรแกรม SketchUp

100. 100
ความหมายของเส้นชั้นความสูงและวิธีการเขียนเส้นชั้นความสูง
เส้นชั้นควำมสูง (Contour Line) เป็นเครื่องหมำยของแผนที่ เพื่อใช้แสดงควำมสูง-ต่ำของภูมิ
ประเทศ ค่ำระดับดังกล่ำวจะต้องมีกำรอ้ำงอิงจำกพื้นหลักฐำนต่ำงๆ เช่น ระดับ รทก. แต่ละเส้นจะมีตัวเลข
กำกับควำมสูงแสดงประกอบ ทุกๆจุดบนเส้นชั้นควำมสูงเดียวกันจะมีค่ำระดับเท่ำกัน เหมือนเป็นเส้นแห่ง
จินตนำกำรของมโนภำพเพื่อแสดงค่ำระดับบนผิวโลก
ตัวอย่ำงเส้นชั้นควำมสูง (ที่มำ http://survey.trironk.net/contouring.htm)
ตัวอย่ำงวิธีกำรเขียนเส้นชั้นควำมสูง (ที่มำ http://survey.trironk.net/contouring.htm)

101. 101
ตัวอย่ำงวิธีกำรเขียนเส้นชั้นควำมสูง (ที่มำ http://survey.trironk.net/contouring.htm)
การสร้างเส้นชั้นความสูงด้วยโปรแกรม SketchUp
แม้ว่ำปัจจุบันกำรสร้ำงเส้นชั้นควำมสูงสำมำรถทำได้ด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ต่ำงๆ มำกมำย แต่ใน
หนังสือเล่มนี้ ผมอยำกจะแสดงวิธีกำรง่ำยๆ แต่มีประสิทธิภำพ โดยกำรใช้โปรแกรม Sketchup สร้ำงโมเดล
สำมมิติของภูมิประเทศและเส้นชั้นควำมสูง

102. 102
1. ตัวอย่ำงกำรสร้ำงโมเดลสำมมิติของภูมิประเทศและเส้นชั้นควำมสูงจำกแผนที่ Google Earth
ใช้คำสั่ง Add location เลือกพื้นที่ที่จะสร้ำงโมเดลสำมมิติและเส้นชั้นควำมสูง
ไปที่คำสั่ง Geo-location และกดเปิดคำสั่ง Show terrain เพื่อเพิ่มระยะสูงต่ำของพื้นที่จำกข้อมูล Google
earth

103. 103
สร้ำง Face สีเหลี่ยมขึ้นมำดังภำพ
Copy Face ที่ทำขึ้นมำจนปิดทับแผนที่ทั้งหมดโดยมีระยะห่ำงระหว่ำง Face ตำมที่เรำต้องกำร เช่นถ้ำ
ต้องกำรให้เส้นชั้นควำมสูงห่ำงกันทุกระยะ 50 เมตร ก็สร้ำงระยะห่ำงระหว่ำง Face ทั้งหมดเท่ำกับ 50
เมตร

104. 104
เลือก Face ทั้งหมดรวมถึงแผนที่ Google Earth หลังจำกนั้นกดคำสั่ง Intersect Faces แล้วเลือก With
Selection หรือ With Model ก็ได้
เมื่อลบ Face ทั้งหมดทิ้งก็จะได้แนวเส้นชั้นระดับควำมสูงบนแนวภูมิประเทศ

105. 105
ลบแผนที่ออกแล้วเลือกเส้นชั้นควำมสูงทั้งหมด แล้วกดไปที่คำสั่ง Sandbox แล้วกด Form Contour เพื่อ
สร้ำงโมเดสำมมิติของภูมิประเทศ
เมื่อได้โมเดลของภูมิประเทศที่มีเส้นชั้นระดับควำมสูง ให้ปรับมุมมองโมเดลเป็นแบบ Parallel Projection
เพื่อสร้ำงมุมมองจำกด้ำนบน