1. Албан ёсны хэвлэл
ШИНЭ МАТЕРИАЛ,
БЇТЭЭЦ, ЭДЛЭХЇЇН,
ТЕХНОЛОГИЙГ БАРИЛГАД
ХЭРЭГЛЭХ ЗЄВШЄЄРЄЛ
ОЛГОХ ЖУРАМ
УББ 10-203-05
БАРИЛГЫН НОРМ НОРМАТИВ БАРИМТ БИЧГИЙН ТОГТОЛЦОО
МОНГОЛ УЛСЫН УДИРДЛАГЫН БАРИМТ БИЧИГ
МОНГОЛ УЛСЫН
БАРИЛГА, ХОТ БАЙГУУЛАЛТЫН ЯАМ
Улаанбаатар хот
2005 он

2. УББ 10-203-05
2
1. Барилга, нийтийн аж ахуйн хєгжлийг
дэмжих тєвд боловсруулав.
2. Монгол Улсын Барилга, хот байгуулалтын
сайдын 2005 оны 10 дугаар сарын 07-ны
єдрийн 88 дугаар тушаалаар батлав.
Боловсруулсан:
Я. Алагбанди Монгол улсын зєвлєх
инженер
Зєвлєсєн:
Б. Лхагвасїрэн Монгол Улсын зєвлєх
инженер
Энэхїї нормативын баримт бичгийг Барилга,
нийтийн аж ахуйн хєгжлийг дэмжих тєвийн
зєвшєєрєлгїйгээр бїрэн болон хэсэгчлэн хувилах,
олшруулах, тараахыг хориглоно.

3. УББ 10-203-05
3
МОНГОЛ УЛСЫН УДИРДЛАГЫН БАРИМТ БИЧИГ
ШИНЭ МАТЕРИАЛ, БЇТЭЭЦ, ЭДЛЭХЇЇН,
ТЕХНОЛОГИЙГ БАРИЛГАД ХЭРЭГЛЭХ
ЗЄВШЄЄРЄЛ ОЛГОХ ЖУРАМ
1. Шинэ материал, бїтээц, эдлэхїїн,
технологийг барилгад хэрэглэх зєвшєєрєл олгох
журам нь хїчин тєгєлдєр мєрдєгдєж байгаа барилгын
норм ба дїрэм (БНбД), Монгол улсын їндэсний
стандарт (MNS) болон бусад нормативын баримт
бичгїїдээр зохицуулагдаагїй буюу тэдгээрт
тусгагдаагїй шинэ материал, бїтээц, эдлэхїїн,
технологи (цаашид шинэ бїтээгдэхїїн гэх)-ийг
барилгад хэрэглэхийг зєвшєєрєх, баталгаажуулах їйл
ажиллагааг зохицуулна.
2. Шинэ бїтээгдэхїїн нь Монгол улсын нутаг
дэвсгэр дээр баригдах барилга, байгууламжийн
ашиглалтын нєхцєл, хэрэглээний шаардлагыг хангаж
байвал зохино.
3. Шинэ бїтээгдэхїїнийг барилгад хэрэглэх
зєвшєєрлийг Барилгын асуудал эрхэлсэн тєрийн
захиргааны тєв байгууллага баталгаажуулж,
техникийн гэрчилгээ олгоно.

4. УББ 10-203-05
4
4. Техникийн гэрчилгээ нь энэхїї журамд
заасан шаардлагыг хангасан нєхцєлд Монгол улсын
нутаг дэвсгэр дээр баригдах барилгад шинэ
бїтээгдэхїїнийг хэрэглэхийг зєвшєєрсєн баримт
бичиг болно.
5. Шинэ бїтээгдэхїїнийг хэрэглэх техникийн
гэрчилгээг барилга байгууламжийн бат бэх, эрїїл
ахуй, гал, экологийн болон аюулгїй ажиллагааны
бусад мєрдєж байгаа норм, дїрмийн заавал
биелїїлэх шаардлагуудыг хангасан нєхцєлд олгоно.
6. Барилга, байгууламжийн ашиглалтын
техникийн їзїїлэлтїїд, тэдгээрийн бат бэх,
тогтворшилт, эдэлгээний хугацаа, хїмїїсийн эрїїл
мэнд, галын аюулгїй байдал, эд хєрєнгє, тэрчлэн
хїрээлэн байгаа орчинд нєлєєлєх дараах
нєхцлїїдийг харгалзан шинэ бїтээгдэхїїнийг
хэрэглэх зєвшєєрєл олгох, баталгаажуулахад
хамааруулна. Їїнд:
- Монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр шинээр
болон шинэчлэн боловсруулж бєєнєєр (цуврал)
їйлдвэрлэхэд шилжїїлж байгаа бїтээгдэхїїн,
- Хэрэглэх нєхцєл, чанар, бат бэхийн
їзїїлэлтэд тавигдах шаардлага нь мєрдєж байгаа
БНбД, улсын стандарт болон бусад нормативын

5. УББ 10-203-05
5
баримт бичигт тусгагдаагїй буюу хэсэгчлэн тусгагдсан
бїтээгдэхїїн
- Мєрдєж байгаа норматив-техникийн
баримт бичгийн шаардлагыг хангаж байгаа ижил
зориулалтын бїтээгдэхїїн (материал, найрлага,
бїтээц г.м)–ээс шинж чанарын ялгаатай гадаадын
технологиор анх удаа їйлдвэрлэж байгаа
бїтээгдэхїїн
- Монгол улсын нутаг дэвсгэрт гадаадын норм
ба стандартаар їйлдвэрлэж байгаа болон тэдгээр
норм ба стандартын шаардлагын дагуу нийлїїлэгдэж
байгаа бїтээгдэхїїн зэрэг болно.
7. Энэ журам нь олон улсын болон їндэсний
стандарт, техникийн нєхцлийн дагуу нийлїїлэгдэж
байгаа болон мєрдєж байгаа БНбД-ийн дагуу
тєсєллєсєн шинэ бїтээгдэхїїнийг барилгад хэрэглэх,
баталгаажуулахад хамаарахгїй.
8. Барилгад хэрэглэх зайлшгїй зєвшєєрєл
авах, баталгаажуулах шинэ бїтээгдэхїїний нэр
тєрлийн жагсаалтыг энэхїї журамд хавсаргав.
9. Техникийн гэрчилгээ хїсэгч нь шинэ
бїтээгдэхїїний талаарх мэдээлэл, танилцуулга,
гадаад орны бїтээгдэхїїн бол гарал їїслийн
гэрчилгээ, тухайн орны стандарт, сертификат, Монгол

6. УББ 10-203-05
6
орны байгаль цаг уурын нєхцєлд тохирох, бат бэх,
дулаан техник, гал, эрїїл ахуйн шаардлагад нийцэх
эсэхийг шалгуулж, шинжлїїлсэн баримт, мэргэжлийн
байгууллагын /Холбоод, зєвлєлийн/ дїгнэлт
материалуудыг бїрдїїлнэ.
10. Шаардлагатай гэж їзвэл техникийн
гэрчилгээг олгохдоо тухайн бїтээгдэхїїн нь
хїмїїсийн амьдрал, эрїїл мэнд, тэдгээрийн эд
хєрєнгє болон хїрээлэн байгаа орчны аюулгїй
байдалд нийцэх эсэхийг баталсан улсын эрїїл ахуй,
халдвар судлал, экологийн хяналтын
байгууллагуудын дїгнэлтийг гаргуулж болно.
11. Шинэ бїтээгдэхїїнд олгох техникийн
гэрчилгээ нь тухайн бїтээгдэхїїний зориулалт,
хэрэглэх хїрээнээс хамааран дараах агуулгатай
байна.
- Тухайн шинэ бїтээгдэхїїний талаарх
тодорхойлолт
- Бїтээгдэхїїний зориулалт болон
зєвшєєрєгдєх хэрэглэх хїрээ;
- Бїтээгдэхїїний бат бэх, аюулгїй байдлыг
илэрхийлэх єгєгдєл ба їзїїлэлтїїд;
- Бїтээгдэхїїнийг їйлдвэрлэх, хэрэглэх,
хадгалах болон чанарын талаар мэргэжлийн
хяналтын байгууллагаас шалгах нэмэгдэл нєхцлїїд;

7. УББ 10-203-05
7
- Техникийн гэрчилгээг олгоход ашигласан
баримт бичиг (дїгнэлт, магадлан шалгалтын актууд,
туршилтын тайлан гэх мэт)–ийн жагсаалт.
12. Техникийн гэрчилгээнд тусгайлан тогтоосон
загварын маягт хэрэглэнэ.
13. Шинэ бїтээгдэхїїн хэрэглэхийг хїсэгч
(їйлдвэрлэгч, нийлїїлэгч, барилгын болон бусад
байгууллага) нь тухайн бїтээгдэхїїний талаар энэхїї
журамд заасан баримт бичгїїдийг єргєдлийн хамт
албан бичгээр Барилгын асуудал эрхэлсэн тєрийн
захиргааны байгууллагад ирїїлнэ.
Эдгээр баримт бичгїїдэд энэ журмын 9-рт
зааснаас гадна шаардлагатай гэж їзвэл сорилт,
туршилтын їр дїн, угсралтын технологийн зарчим,
угсрах, суурилуулах заавар, бїтээгдэхїїнийг хэрэглэх
туршлага, аюулгїй байдлын шаардлагыг илэрхийлсэн
єгєгдлїїдийг багтаасан байна.
14. Барилгын асуудал эрхэлсэн тєрийн
захиргааны байгууллага нь єргєдєл, тїїнд
хавсаргасан материалыг судлаж, хянан їзсэний
їндсэн дээр техникийн гэрчилгээг олгох
шаардлагыг хангасан эсэх тухай дїгнэлт гаргана.
Дїгнэлтийг Барилгын асуудал эрхэлсэн тєрийн
захиргааны тєв байгууллагын дэргэдэх салбарын

8. УББ 10-203-05
8
шинжлэх ухаан, технологийн зєвлєлийн хурлаар
хэлэлцїїлж гэрчилгээ олгох асуудлыг шийдвэрлэнэ.
Техникийн гэрчилгээний хугацаа 5 жилээс хэтрэхгїй
байна.
15. Шинэ бїтээгдэхїїнийг хэрэглэх зєвшєєрєл
авахад зориулж хийсэн туршилт, магадлан шинжлэл,
мэргэжлийн байгууллагуудаар дїгнэлт гаргуулах
техникийн гэрчилгээ бэлтгэх, баталгаажуулах ажлын
зардлыг хїсэлт гаргагч єєрєє хариуцна.
16. Шинэ бїтээгдэхїїний техникийн гэрчилгээ
авахаар ирїїлсэн єргєдлийг хянан шийдвэрлэх
хугацаа єргєдєл гаргасан єдрєєс хойш 1 сараас
илїїгїй байна.
17. Барилгын асуудал эрхэлсэн тєрийн
захиргааны їйлчилгээний байгууллага нь хїсэлтийг
хянан шийдвэрлэхдээ хїсэлт гаргагчийн їйлдвэрлэл,
худалдааны нууцад хамаарах мэдээллийн
нууцлалыг чанд сахин хадгална.
18. Эрх бїхий магадлан шинжлэлийн зураг
тєслийн, барилгын гїйцэтгэгч, захиалагч,
санхїїжїїлэгч, улсын мэргэжлийн хяналтын
байгууллага нь зураг тєсєл, барилга угсралтын
ажилд хэрэглэж байгаа шинэ бїтээгдэхїїнийг нь

9. УББ 10-203-05
9
техникийн гэрчилгээтэй эсэхэд хяналт тавьж
ажиллана.
19. Техникийн гэрчилгээгїй шинэ бїтээгдэхїї-
нийг барилгад хэрэглэсэн гэм буруутай этгээдэд
Монгол улсын “Барилгын тухай” болон холбогдох
хуульд заасан хариуцлага хїлээлгэнэ.
20. Техникийн гэрчилгээ олголтын улсын
бїртгэлийг Барилгын асуудал эрхэлсэн тєрийн
захиргааны байгууллага хєтєлнє.
Барилгын асуудал эрхэлсэн тєрийн
захиргааны байгууллага нь техникийн гэрчилгээг
батлагдсан загварын дагуу хэвлїїлэх, олгох, тооцоог
хєтлєх ба техникийн гэрчилгээ олгосон шинэ
бїтээгдэхїїний талаар мэдээлэх ажлыг зохион
байгуулна.

10. УББ 10-203-05
10
Журмын хавсралт
Зєвшєєрєл олгох шинэ материал, бїтээц
эдэлхїїн, технологийн жагсаалт
1. БАРИЛГЫН МАТЕРИАЛ БА ЭДЛЭХЇЇН
1.1. Ханын єргийн материалууд.
1.2. Бетон, зуурмаг, дїїргэгч, арвижуулагч, засал,
чимэглэлийн материалууд, тэдгээрийг
бэлтгэхэд хэрэглэх нэмэлтїїд.
1.3. Эрдсийн болон органик барьцалдуулагч
материал
1.4. Дулааны эрчим хїч ба їйлдвэрийн хаягдлаар
їйлдвэрлэх материалууд.
1.5. Модон болон модлог хавтан, хавтгаалжууд.
1.6. Байгалийн болон зохиомол чулуун
материалууд.
1.7. Асбестоцемент, керамик материал, эдлэлїїд.
1.8. Барилгын нийлэг ба даавуу-хальсан
материалууд.
1.9. Хуванцар эдлэл ба бїтээцийн хуванцар эд
ангиуд
1.10. Замын материалууд.

11. УББ 10-203-05
11
1.11. Дээврийн болон ус тусгаарлалт, чигжээсний
материалууд
1.12. Дулаан ба дуу тусгаарлах материал, эдлэлїїд
1.13. Барилгын зориулалтын шил, шилэн материал,
эдлэлїїд
1.14. Будаг, будаг шингэрїїлэгч химийн шингэн
1.15. Шавардлага, заслын материалууд.
1.16. Галын болон зэврэлтийн эсрэг, био, хими
хамгаалалтын хольцууд.
1.17. Арматурын ган, арматурын эдлэлїїд
1.18. Уран барилгын чимэглэл хийцїїд.
2. БАРИЛГЫН БЇТЭЭЦЇЇД
2.1. Бетон болон бусад материалаар хийсэн
бїтээцїїд:
2.1.1. Барилга, байгууламжийн хэлхээсний эд ангиуд,
гадна хана, дээврийн хучлагын эдлэхїїнїїд.
2.1.2. Зам, гїїрийн алгасалт болон тулгуурын
бїтээцїїд, тїшиц хана, газар доорх гарц,
туннелийн бїтээцїїд.
2.1.3. Замын бїтээц, тохижилтын эдлэлїїд.
2.1.4. Даралтын болон даралтат бус яндан хоолой.

12. УББ 10-203-05
12
2.1.5. Бїтээцийн тусгай тєрлїїд (ган-тємєр бетон
хосолмол, єєрєє хїчитгэгдэх бетон бїтээц г.м).
2.1.6. Арматур урьдчилан хїчитгэх зориулалтын тоног
тєхєєрємж, эд анги.
2.2. Ган бїтээцїїд
2.2.1. Барилгын хэлхээсийн бїтээцїїд (тулгуур,
тулгуур багана, багана, дам нуруу, хєндлєвч,
татанга, холбоос г.м)
2.2.2. Хашлага бїтээцїїд (хана болон дээврийн
хучлагын хавтгаалжууд).
2.2.3. Орон зайн бїтээцїїд.
2.2.4. Туслах бїтээцїїд (гэрэлтїїлэг, цахилгаан
дамжуулах бусад зориулалтын шон, шат,
талбай, хайс, гэрэлтїїлэг-агааржуулалтын
гэгээвч, дээврийн гэгээвч г.м)
2.2.5. Резервуар болон нєєцийн сав
2.2.6. Гїїр ба шилжих замын алслалт байгууламжийн
бїтээц, эд ангиуд.
2.2.7. Барилгын зориулалтын дулаан тусгаарлагчтай
ба тусгаарлагчгїй яндан хоолой.
2.2.8. Жижиг хэлбэрийн бїтээцїїд (їзэсгэлэнгийн
танхим, цэцэрлэгт хїрээлэнгийн барилга,
їзїїлэнгийн шилэн цонх, хана, тасалгаа г.м)

13. УББ 10-203-05
13
2.2.9. Хэлбэржїїлсэн ган ба хєнгєнцагаан
цувималууд.
2.2.10. Бэхэлгээний эд ангиуд болон хийцїїд.
2.2.11. Шат, вандан, хэв хашмалууд.
2.3. Мод, мод-ган, мод-хєнгєнцагаан хосолмол
ба бусад бїтээцїїд
2.3.1. Наамал болон шахмал модон даацын модон
бїтээцїїд, холболтын зангилаа.
2.3.2. Мод болон модон материалаар хийсэн хашлага
бїтээцїїд.
2.3.3. Барилгын бїтээцийн мужааны хийцийн эд
ангиуд.
2.3.4. Цонх, їзїїлэнгийн зориулалт бїхий шилэн
цонх, хана, тасалгаа ба тэдгээрийг
їйлдвэрлэхэд шаардагдах тууш бэлдэцїїд.
2.3.5. Хаалга, тїїний дотор галын аюулаас хамгаалах
болон дааман хаалга.

14. УББ 10-203-05
14
3. БАРИЛГА , БАЙГУУЛАМЖ
3.1. Урд ємнє хэрэглэж байгаагїй, нормативын
баримт бичиг, тєлєвлєлтийн болон тооцооны
аргаар найдваржилтыг тогтоох боломжгїй
барилга, байгууламжийн (техникийн шинэ
шийдэл, барилгын шинэ технологиор хийгдэх)
бїтээц, зангилаа, эд ангиуд.
3.2. Бїхэлд нь зєєвєрлєх, задлаж-угсрах, чингэлэг
хэлбэрийн болон иж бїрдэлээр нийлїїлэгдэх
барилга, байгууламжууд.
3.3. Барилга, байгууламжийн дулаалгын тогтолцоо.
4. БАРИЛГА, БАЙГУУЛАМЖИЙН ИНЖЕНЕРИЙН
ТОНОГ ТЄХЄЄРЄМЖ, ГАДНА ШУГАМ СЇЛЖЭЭ
4.1. Ус, хий, дулаан хангамж, ариутгах татуургын
дамжуулах шугам ба яндан хоолой.
4.2. Гадна дулааны шугам сїлжээ, дамжуулах
шугам ба яндан хоолой.
4.3. Ус, хий, дулаан хангамж, ариутгах татуургын
тоног тєхєєрємж, багаж хэрэгсэл, холболтын эд
ангиуд ба хаалт, хаалт тохируулгын
арматурууд.

15. УББ 10-203-05
15
4.4. Агаарын хєргєлт ба агааржуулалтын
дамжуулах хоолой, тоног тєхєєрємж,
арматурууд.
4.5 Нам даралтын тогоо, тїїний дагалдах
хэрэгслїїд

16. УББ 10-203-05
16