5. MẠCH TÍCH SƠN - MAIJISHAN Hang độngMạchTích hay còngọilàMạchTíchSơncáchThànhphốThiênThủy -Tỉnh Cam Túc -chừng 60 km vềhướngĐông Nam . Qua cáckhenúithìthấygiữađấtbằngnổilênmộtngọnnúikỳdịcóhìnhmộtquảchùy, giữaphình to , phầnđáynhỏhơn ,hìnhdánggiốngnhưmộtđụnrơmcủacácnôngdânnêngọilàMạchTíchnhai hay MạchTichsơn .Nhiềungườichorằngtrongcác hang độngnổitiếngcủaTrungQuốcthì hang độngMạchTíchSơnlànơiđẹpnhất. Đứngcáchxamộtcâysố, người ta cóthểthấytrênváchđácheoleosừngsữngmộtnhómtượngkhổnglồcaođến 50 mét - đâylànhữngtácphẩmthuộcđờiTùy (581-618 CN).MạchTíchSơncòncóhơn 7000 bứctượngnặnbằngđất,baogồmcáctácphẩmtừđời Nam BăcTriều,Tùy, Đường , NgũĐại , Tống ,…Sốlượngbíchhọatrênváchđá ở MạchTíchSơntươngđốiít , nétđặcsắcchínhvẫnlàkhắctượng , tuynhiênMạchTíchSơncóthểsánhngangvớicác hang động ở Mạc Cao -ĐônHoàng . NhàmỹthuậtnổitiếngLưuKhảiCừnói “NếuĐônHoànglàtrungtâmhộihọalớncủabíchhọathìMạchTíchSơnlàtrungtâmđiêukhắctượnglớncủacáctriềuđại ở TrungQuốc “ Hang độngMạchTíchđượcxâydựngvàokhoảng 1500 nămtrước ,với 194 hang động ,7000 tácphẩmđiêukhắcPhậtGiáomàngày nay vẫncòn.Các hang độngđượcthựchiệntừthờiHậuTần (384-417) vàtiếptụcđếnnhàThanh (1644-1911).Trongmộttrậnđộngđấttrongthếkỷthứ 7, cácváchđábịphávởhaivàcác hang độngđược chia thành 2 phầnphíađôngvàphíatây,đặcbiệtvẫncònchứa 1300 métvuôngcácbứcbíchhọa…. (nguồn: CON ĐƯỜNG TƠ LỤA -XaMộKỳvà INTERNET)
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57. THÀNH PHỐ THIÊN THỦY - TỈNH CAM TÚC Tianshui - Gansu ThiênThủycổđạigọilàTầnChâu ,cáchgọinàylà do khixưatổtiêncủaTầnThủyHoànglậpquốcnơiđây. Khoảngthếkỷthứ IX trước CN tổtiênvươngtriềunhàTầnlàDoanh Phi Tửgiúp Chu HiếuVươngcoiviệcchănthảngựa ở ThiênThủy, cócônglớnvàđượcphongđấtThiênThủy ,Tần An vềsauthànhlậpchưhầuTầnquốcvàđếnthếkỷthứ III trước CN , nhàTầnthốngnhấtTrungNguyênlậpthànhmộtđếchếrộnglớn ở TrungQuốc. Theo truyệnĐạiPhápsư Tam Tạng - chùaTừÂnthìHuyềnTrangkhixưasaukhirakhỏiTrường An ,”qua TầnChâuvànghỉlại ở đấy” …ThiênThủy ở trênđoạnđườngchínhcủa Con đườngtơlụacổđại … Thờicổđại ,ThiênThủycònlànơitừTrungNguyênđiTâyVực .Thời Tam Quốc ,thừatướngnhàThụcGiaCácLượngnhiềulầnxuấtbinhtừTứXuyênđiđánhNgụy, đãtừnglậpđồnlũygầnThiênThủyđểchốnglạiTưMã Ý … (nguồn : CON ĐƯỜNG TƠ LỤA - XaMộKỳ )
58. THIÊN THỦY - TIANSHUI Ngày nay, khungoạithànhphíađôngcủaThiênThủycòncómộtmôđất ,người ở đấygọilàquânlũycủaGiaCácLượngkhixưađãbốtrítrậnđồ .