Autoriteti dhe pushteti ligj 8

1. UNIVERSITETI I PRISHTINËS
FAKULTETI I SHKENCAVE TË APLIKUARA TË
BIZNESIT
Tema: Pushteti dhe Autoriteti
Driton
Sylq a
Dec 2, 2012

2. Pushteti dhe Autoriteti
 Pushteti (fuqia) dhe Autoriteti janë dy nocione
bazë, mbi të cilat mbështeten menaxherët;
Dallimet në mes Autoritetit dhe Pushtetit:
 Pushteti ka të bëje me fuqinë e një personi për të
ndikuar në mendimet e të tjerëve;
 Autoritetiështë e drejtë zyrtare e një personi që
mban një pozitë vendimmarrëse për të urdhëruar
dhe për të kërkuar bindje nga vartësit.
Dec 2, 2012

3. Pushteti dhe llojet
Pushteti është aftësia e individëve për të nxitur ose
influencuar mbi besimet apo veprimet e individëve të tjerë.
Llojet e Pushtetit janë:
Dec 2, 2012

4. Pushteti i Pozitës
a. Pushteti legjitim;
Çdo vartës i pranon si të natyrshme urdhrat dhe direktivat e eprorit
të tij, sepse ai ka të drejtën legjitime që i jep pozita për të
komanduar;
b. Pushteti shpërblyes;
Ka të bëjë me kompetencat e disa njerëzve për të dhënë
shpërblime, si shpërblimi material, stimulimi moral, ngritja në detyrë,
etj;
c. Pushteti shtrëngues;
Ky pushtet është pushteti i menaxherit për të dënuar vartësit,
bazohet në frikën e vartësve para eprorit;
d. Pushteti i informacionit
Ky lloj pushteti buron nga privilegjet e menaxherit për të pasur qasje
Dec dhe kontroll mbi informacionin e rëndësishëm.
2, 2012

5. Pushteti Personal
a) Pushteti i ekspertit:
Rrjedh nga njohuritë profesionale prej eksperti të eprorit, gjë që i
“detyron” vartësit të kenë respekt e t’i binden atij.
b) Pushteti referent (karizmatik);
Pushteti referent bazohet në influencën që njerëz të veçantë
(karizmatik) ushtrojnë mbi të tjerët për shkak të besimit që ata kanë
në idetë dhe direktivat e tyre;
c) Pushteti i lidhjeve:
Bazohet tek lidhjet / marrëdhëniet e menaxherit me njerëz me
influencë brenda dhe jashtë organizatës;
Dec 2, 2012

6. Autoriteti dhe përkufizimet
H.Fayol: Autoriteti është e drejta e një personi për të dhënë urdhra dhe
për të kërkuar bindje të plotë nga vartësit;
H.Simoni: autoriteti është pushteti që ka menaxheri për të marrë
vendime të cilat shërbejnë si udhëzime për veprimet e të tjerëve;
H.Weihrich dhe H.Koontz: autoriteti në organizatë është e drejta e
një pozite dhe nëpërmjet saj e një personi që ka atë pozitë, për të
dhënë gjykimin e tij për marrjen e vendimeve që influencojnë tek të
tjerë;
AUTORITETI
Cilësitë e Autoritet Llojet e Autoritetit
Llogaridhënia
Përgjegjësia (përgjegjësia për Linear Stafit Funksional
veprimet e kryera)
Dec 2, 2012

7. Cilësitë dhe llojet e autoritetit
Cilësitë e autoritetit:
a. Përgjegjësia:
Përgjegjësia është një obligim që ka menaxheri për të ushtruar autoritetin me
qëllim që të realizojë detyrat e saj/tij.
b. Llogaridhënia:
Çdo person që gëzon autoritet duhet të jetë i përgjegjshëm për veprimet që
kryen. Secili përgjatë zinxhirit skalar i jep llogari eprorit të tij
Llojet e autoritetit:
 Autoriteti linear – përfshin pozitat lineare me të drejtën e
vendimmarrjes;
 Autoriteti i stafit - përfshin pozitat e stafit që nuk posedojnë me të
drejtën zyrtare të vendimmarrjes;
 Autoriteti funksional - atëherë kur personat vendimmarrës u
delegojnë autoritet personave në pozita të stafit
Dec 2, 2012

8. Për të dalluar autoritetin dhe pushtetin
në praktikë, jepen situatat në vijim:
1. Një situatë kur ka autotitet dhe pushtet:
p.sh. Kur eprori kërkon nga punëtorët të punojnë 2 orë më tepër
dhe ata dakordohen;
2. Një situatë kur ka autoritet por jo edhe pushtet
p.sh. Kur vartësit nuk ju binden urdhrit të eprorit;
3. Një situatë kur s’ka as autoritet e as pushtet
p.sh. Kur sekretarja e drejtorit nuk lejon një kontabilist të vizitojë
shefin e tij/saj;
Dec 2, 2012

9. Delegimi i Autoritetit
 Delegimi i Autoritetit – ë sht ë një proces i cili
zbatohet vet ë m n ë nj ë departament t ë caktuar ;
 Domosdoshmëria e delegimit të autoritetit buron
nga fakti se ekziston një limit i caktuar i numrit
të njerëzve që mund të drejtojë me efektivitet një
menaxher e të marrë vendime në emër të tyre;
 Delegimi është procesi i përcaktimit të detyrave
vartësve, i dhënies së autoritetit të nevojshëm
për zbatimin e këtyre detyrave dhe i obligimit të
tyre për t’i realizuar detyrat e ngarkuara në një
nivel të kënaqshëm;
Dec 2, 2012

10. Avantazhet e realizimit efektiv të delegimit
 Së pari, delegimi ndihmon në rritjen e efektivitetit të koordinimit
vertikal, sepse ai bën të mundur rritjen e efikasitetit të hierarkisë
nëpërmjet lejimit që një pjesë e punës të kryhet në nivelet e ulëta;
 Së dyti, rrit kohen në dispozicion të menaxherëve dhe lejon vartësit
që të marrin vendime në fushat ku janë më kompetentë;
 Së treti, procesi i marrjes se vendimeve nga vartësit ka tendencë
të realizohet me shpejtë;
 Së katërti, delegimi i autoritetit tek vartësit u jep atyre mundësi për
zhvillimin e aftësive e për rritjen e nivelit të kualifikimit, duke i
përgatitur ata kështu për karrierën e ardhshme menaxheriale;
Dec 2, 2012

11. Disa momente të rëndësishme
 Menaxherët duhet t’u japin vartësve udhëzime të qarta për
punët që duhet kryer, si dhe të sigurohen se udhëzimet e
dhëna janë kuptuar qartë nga vartësit;
 Menaxherët duhet të lejojnë aplikimin e ideve të vartësve
në zgjidhn e problemeve, t’i nxisin dhe t’i stimulojnë
efektivisht kur idetë e tyre janë të suksesshme;
 Menaxherët nuk duhet t’i kritikojnë vartësit për çdo gabim qe
bëjnë, me qëllim që të mos kultivohet ndjenja e frikës tek ta;
 Delegimi nënkupton besueshmërinë e eprorit tek vartësit,
ndryshe ai nuk mund të realizohet. Kjo kërkon një njohje të
mirë të cilësive profesionale të vartësve nga eproret e tyre;
Dec 2, 2012

12. Centralizimi / Decentralizimi i Autoritetit
 Centralizimi i referohet shkallës në të cilën autoriteti është i
përqendruar në majën e piramidës së menaxhimit;
 Ndërsa decentralizimi si termi i kundërt i tij, është madhësia
në të cilën autoriteti për marrjen e vendimeve është deleguar
në nivelet më të ulta të menaxhimit.
Decentralizimi i Autoritetit-eshte i lidhur ngushte me delegimin
por
nënkupton më tepër dhe është më i gjerë se ai. Përfshin
delegimin e
autoritetit në t ë gjitha fushat e menaxhimit dhe kërkon:
1. Së pari, seleksionimin e vendimeve që do të merren nga kreu
i organizatës dhe të atyre që do merren në nivelet më të
ulëta.
2. Së dyti, përcaktimin e politikave që do të shërbejnë si
udhëheqje për marrjen e vendimeve.
3. Së treti, zgjedhjen e kujdesshme të njerëzve, trajnimin dhe
kontrollin e punës dhe të rezultateve të tyre.
Dec 2, 2012

13. Faktorët q ë ndikojn ë n ë shkall ë n e
centralizimit t ë autoritetit
1. Kostoja e vedimeve
2. Nevoja për një p olitik ë uniforme të
nd ë rma r rjes
3. Historia dhe kultura e organizates
4. Filozofia e menaxhimit
5. Madh ë sia e organizates
6. Të disponuarit me menaxherë të aftë
7. Teknikat e kontrollit
Dec 2, 2012

14. Faktorët që ndikojnë mbi madhësinë
e decentralizimit
 Madhësia e organizatës
 Kompleksiteti i aktiviteteve
 Shkalla e ndryshimit të mjedisit
Dec 2, 2012

15. Avantazhet e decentralizimit
 Lehtëson punën e menaxherëve të niveleve të larta duke
rritur kështu kohën në dispozicion të tyre;
 Ofron mundësi për të nxitur iniciativën dhe për të rritur
shkallën e motivimit të njerëzve në punë;
 Aftëson menaxherët e rinj për të marrë detyra e
përgjegjësi më të mëdha në organizatë;
 Vendimet merren më shpejtë e më cilësi më të lartë,
sepse personeli ndodhet më afër problemeve dhe i njeh
më mirë ato;
 Decentralizimi shpesh çon në krijimin e njësive relativisht
të pavarura, gjë që bën më të lehtë gjykimin mbi
performancën e menaxherëve përgjegjës.
Dec 2, 2012

16. Disavantazhet e decentralizimit
 Rritja e kostos administrative, për shkak të dyfishimit të
burimeve, siç është rasti i krijimit të njësive të
decentralizuara;
 Mund të ndodh që menaxherët përgjegjës të interesohen
më shumë për njësitë e tyre dhe të humbasin lidhjet me
objektivat e përgjithshme të organizatës;
 Kontrolli i vartësve nga qendra e organizatës është më i
dobët. Kjo theksohet kur organizata operon në një
territor të madh gjeografik / në disa shtete të ndryshme.
Dec 2, 2012

17. URIME FESTËN E MADHE
KOMBËTARE!
Dec 2, 2012