1. “Young tourism pro”
Улсын III уралдааныг зохион байгуулах
коммист
СЭДЭВ: “Аялал жуулчлалын боловсролын асуудал”
БАГШ: ...................................................................................Г.Энхболд
/МОАЖ-ын тэнхмийн эрхлэгч, ахлах багш доктрант/
БОЛОВСРУУЛСАН.:..........................................................А. Энэбиш
/ ИЗИС, ЧИНГЭС-ТУР АЖС 3-Р КУРСИЙН
ОЮУТАН,/
УЛААНБААТАР ХОТ
2010 ОН

2. “Аялал жуулчлалын боловсролын асуудал”
Монголд хамгийн эрэлт хэрэгцээтэй мэргэжлийн нэгд Аялал жуулчлалын
менежер орчихсон явж байдаг. Тэгсэн мөртлөө сургууль бүхэн Аялал
жуулчлалын ангитай байгаад байдаг. Эндээс Монголын их дээд сургуулиуд
Аялал жуулчлалын сайн мэргэжилтэн бэлтгэж чадахгүй л байна гэдэг нь
харагдаад байх шиг
Аялал жуулчлалын хөгжил нь монголын хөгжлийн гарц, эдийн засгийн
хөгжлийг өгч чадахын хамт уналтанд орсон байгалиа хамгаалах арга зам. Өөрөөр
хэлбэл би зөвхөн эдийн засгийн үр ашгийн төлөө энэ мэргэжлийг сонгосонгүй.
Хөгжсөн Монгол энэ миний ирээдүйн зорилго. Би, бид ирээдүйд амьдарч л байх
учраас эдийн засгийн үр ашгаас илүүнийгмийн үр ашиг хэнд ч чухал. Ийм учраас
миний амьдрал, хүсэл мөрөөдөл, зорилго маань уялдаж энэ мэргэжлийг, энэ
сургуулиа сонгон суралцаж байна. Өнөөдөр дэлхий дээр 900 сая хүн улс орноосоо
өөр улс орон, тив рүү аялан жуулчилж, аялал жуулчлалын үйлчилгээг хүргэхээр
200 гаруй сая хүн ажиллаж байна. Дэлхийн 6 хүн тутмын нэг нь хэрэглэгч нь
болдог энэхүү салбарын нэг хэсэг нь байх, энэ салбараас ашиг олохын тулд
суралцаж, бэлтгэгдэж байгаа гэж бодож байна. Гэхдээ би хэр “чанартай боловсон
хүчин” бэ?
1. Аялал жуулчлалын салбар бол 30 гаруй төрлийн үйлчилгээг өөртөө
нэгтгэсэн том салбар. Тиймээс олон талын мэдлэгийг мэргэжилтнээс
шаардаж байдаг.
• Нийгэм судлал
• Антропологи буюу хүн судлал
• Газар зүй
• Соёл судлал
• Маркетинг, менежмент болоод бусад бизнесийн ухаанууд
Өнөөдөр аялал жуулчлалын чиглэлээр 50 гаруй их дээд сургууль мэрэгжилтэн
бэлтгэж байгаа хэдий ч нэгдмэл, цогц боловсролыг олгож чадаж байгаа эсэх нь
эргэлтзээтэй юм.

3. 2. Мөн түүнчлэн олон орны хэрэглэгчдэд ханддаг, олон соёлын уулзвар болдог
энэхүү салбарын хувьд гадаад хэлний мэдлэг маш чухал. Аялал жуулчлалын
сайн мэргэжилтэн гэхээр манайхан төгс Англи хэлтэй хүнийг л гэж ойлгодог
болж дээ. Монголын аялал жуулчлалын компаниуд менежер ажилд авахдаа
төгс Англи хэлтэй л бол мэргэжлийн бус хүнийг ч ажилд авахад бэлэн
байгаа нь харагддаг. Мэргэжилдээ маш сайн мөртлөө зөвхөн хэлний
шаардлага хангаагүй гэдэг үндэслэлээр маш олон чадварлаг залуус өөр
мэргэжлийн ажил хийгээд явж байгаа нь харамсалтай санагддаг. хэлний
сайн багш нар маань цалин өндөртэй байгууллагуудад ажиллаад явчихдаг
болохоор их сургуулиудын хэлний сургалт нь үндсэндээ орхигдчихоод
байна л даа. Хэдэн номон дээр дасгал ажиллах төдийхнөөр л явж байна.
Тэгэхээр оюутан залуус өөрсдөө биү даан орчуулга хийж дасгал яриа
сонсож хэлээ сайжруулж байх нь их зүйтэй боловуу.
Аялал жуулчлалын сайн мэргэжилтэн болохын тулд нэгдүгээрт хэл,
хоёрдугаарт онолын мэдлэг, гуравдугаарт бас нэг хэл гэж байвал яаж байна.
3. Өөртөө харамгүй хөрөнгө оруулалт хийх хэрэгтэй. Хөрөнгө оруулалтын
зорилго бол эдийн засгийн үр ашгийг хүртэх явдал байдаг. өөрөөр хэлбэл
хэр их хэмжээний мөнгө зарцуулна тэр хэмжээгээр хариуцлагатай суралцах
байх оюутан залуус маань.
4. Бэлтгэгдэж буй боловсон хүчинг эхлээд жуулчин болгох хэрэгтэй байна.
Жуулчин болж үзээгүй байж, жуулчин авах гээд байдаг нь утгагүй.
Тэгэхээр газрын зураг дээр суугаад Ардын багш Шагдар гуайн номыг
бариад суухаас өмнө зах зээлийг судалж чаддаг /судалгааны зах зухын
ойлголттой, бас хийчихдэг/ байх хэрэгтэй.
5. Аялал жуулчлалын боловсон хүчин техник тоног иөхөөрөмж, мэдээлэл
харилцааны технологийг өргөн хэмжээнд, өндөр түвшинд ашиглаж чаддаг
ашиглагч байдаг. Гэтэл өнөөгийн аялал жуулчлалын 3-р курсийн оюутнууд
дунд yahoo хаяггүй, power point дээр илтгэл боловсруулах чадваргүй байгаа
нь нэг талаас Чанаргүй боловсон хүчин бэлтгэж байгаа сургуулийн хангамж,
боловсон хүчин муу, нөгөө талаас хүний эрмэлзэл, зорилго байхгүй багаа нь
харагдаж байна. Аялал жуулчлалын сургуулийн мэдээлэл технологийн

4. харилцааг өндөр түвшинд хүргэх нь цаашлаад энэ салбарын ирээдүйтэй нягт
холбоотой юм.
6. Оюутны бие даан хөгжих, сурснаа амьдралд хэрэгжүүлэх боломжит орчныг
бүрдүүлэх. Тухайлбал дадлага хийх газраа эрж, төгсөөд ажиллах газраа
хайж байгаа нь аялал жуулчлалын сургууль, мэргэжлийн байгууллага
хоёрын хооронд учлдаа холбоо байхгүй байгаа нь харагдаж байна. Бидэнд
чадавралаг боловсон хүчин хэрэгтэй байна гээд гэдийгээд суухын оронд
тодорхой хэмжээний хөлсөөр оюутныг ажлын байраар хангаж, дадлагажсан
мэргэжилтэнг бэлтгэхэд аж ахуйн нэгж, хувийн байгууллага хөрөнгө
оруулалт хийх хэрэгтэй, энэ хөрөнгө оруулалт таны бизнест удахгүй үр
ашгаа өгнө гэдгийг анзаарч үзэх нь зүйтэй. Нөгөө талаас боловсролын
байгууллага байж ямар ч судалгааны үндэслэлгүй хэнд ч юм бүү мэд
зориулж менежер бэлтгээд байдаг нь харамсалтай. Олон төрөл чиглэлээр
мэргэжилтэнг бэлтгэх хэрэгтэй, Сайн тал нь тэр сургуульд суралцагч
оюутнууд магадгүй тэр чиглэл (Тухайлбал: түүх-АЖ, спорт-АЖ,)-ээр сайн
мэргэжилтэн болж болно.
Эцэст нь дүгнэж хэлэхэд
• Намайг сайн, чанартай боловсон хүчин болгоодох гээд өөрөө хичээхгүй,
сурахгүй байгаа оюуьан залуусыг сургах албатай юу? /Сураач гээд араас нь
хөөцөлддөг цаг өнгөрөх болоогүй юу, хуурамч дүнг оюутанд тавьж эрхлүүлж
байгаа нь чанаргүй боловсролыг зарж байгаа луйвардах хэрэг гэж үзэж байна./
• Надад чанартай боловсон хүчин хэрэгтэй байна гээд хараад суух хэрэггүй,
аялал жуулчлалын боловсролын байгууллагуудтай хамтран ажиллаж, ирээдүйн
боловсон хүчнээ дадлагажуулж, бэлтгэж авах боломжоор өөрийгөө ханга,
хөрөнгө оруулалт хий.
• Дээрх эрэлт, нийлүүлэлт хоёрыг уулзуулж байгаа зах зээл гээд боловсролын
байгууллагууд ухамсарлаж, чанартай чадавхитай мэрэгжилтэнг бэлтгэхийн
төлөө ажиллах хэрэгтэй байна.
Эцэст нь хэлэхэд мэдлэгтэй сайн боловсон хүчин болоод залуустайгаа хамт
21-р зууны Чингис хаан, 21-р зууны Монголыг бий болгож дэлхийн хөгжилтэй мөр
зэрэгцэн алхах болно.