Salon 1 13 kasim 16.00 17.30 derya çinar 2

1. Yoğun Bakım Ünitesi
Hemşirelerinin Hasta Yakınlarını
Bilgilendirmede Yaşadıkları
Deneyimler:
NİTELİKSEL BİR ÇALIŞMA
Uzm. Hem. Derya ÇINAR,
Balıkesir Asker Hastanesi Eğitim Hemşireliği, BALIKESİR
Prof. Dr. Nermin OLGUN,
Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İSTANBUL
Uzm. Hem. Aynur KOYUNCU,
GATA Kalp Damar Cerrahisi AD. ANKARA,
Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN,
Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İSTANBUL

2. Yoğun Bakım?????
Orası hayat ve ölümün keskin çizgilerle birbirinden
ayrıldığı, bazısının hayata sıfırdan başladığı
bazısının da kaderinin bitip nefesinin tükendiği yer.
Burası yaşamla ölüm arasında gidip gelenlerin en
çok uğradıkları istasyon: Yoğun Bakım Ünitesi...
Özgürsoy BN, Akyol AD.Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Hastaların Ailelerinin Gereksinimleri. Yoğun
Bakım Hemşireliği Dergisi 2008;12(1-2):33-38
ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

3. GİRİŞ
Kritik hastalıklarda hasta ve ailelerinin fiziksel ve psikolojik
gereksinimleri artmakta ve bu gereksinimlerin karşılanamadığı
durumlarda ailelerin krizle başa çıkması güçleşmektedir.
Yoğun bakım ünitesi (YBÜ)’ nde yatan hastaların durumu hakkında
hasta yakınlarının yeterli ve güvenilir bilgiye ulaşması
sağlanmalıdır.
3 Özgürsoy BN, Akyol AD.Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Hastaların Ailelerinin Gereksinimleri. Yoğun
ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN
Bakım Hemşireliği Dergisi 2008;12(1-2):33-38

4. Aile üyeleri ile açık iletişim kurmak
önemlidir.
Kriz yaşayan hasta aileleri yas sürecinin
inkar evresinde söylenenlerden sadece
duymak istediklerini seçebilirler!!!!
ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

5. GİRİŞ
Hemşire, hasta ve ailesine bütüncül yaklaşımla; hasta ve aile
üyelerinin de hasta bakımına katılımlarının sağlanması ve
gereksinimlerin karşılanması, hemşirelik etik kodları ve hasta
hakları doğrultusunda bakım vermelidir.
ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN
5
Özgürsoy BN, Akyol AD.Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Hastaların Ailelerinin Gereksinimleri. Yoğun
Bakım Hemşireliği Dergisi 2008;12(1-2):33-38

6. 6
Verilen bakımın kalitesinin arttırılması ve çalışma yaşamına
yeni başlayan hemşirelere rehberlik etmesi için öncelikle
hemşirelerin çalıştıkları ünitelerde kullanılmak üzere yazılı
uygulama protokolü geliştirilmelidir.
Çelik S, Uğraş GA, Aksoy G. Yoğun Bakım Hemşirelerinin Yaşamını Kaybetmiş Hasta ve Hasta Ailesine
Verdikleri Bakımın İncelenmesi. İ.Ü.F.N. Hem. Derg (2010) Cilt 18 - Sayı 2: 80-86
ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

7. ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN
7
 Hasta sahipleri hastanın ihtiyaçları ile ilgili bilgileri yoğun bakım
hemşiresinden, tıbbi durumu ile ilgili bilgileri hastanın doktorundan
almalıdır.
 Bilgilendirme YBÜ’nin girişindeki hasta yakınları bilgilendirme odasında,
hastanın yakınlarından başka kimsenin duymayacağı şekilde hasta
mahremiyetine uygun olarak verilir.
Tc. Sağlık Bakanlığı. Yoğun Bakım Ünitesi Hasta Ziyareti Ve Hasta Yakınlarını Bilgilendirme Talimatı.
Yay. Trh. 15.10.2011 Rev.Trh 06.08.2012

8. AMAÇ
Hasta ve ailesi hastalık tanısına, tedavi ve seyrine, bakım
alternatiflerine ve içerdiği risklere ait bilgi sahibi olma hakkına
sahiptir.
Çalışmada, YBÜ hemşirelerinin hasta yakınlarını
bilgilendirirken yaşadıkları deneyimlerin incelenmesi
amaçlandı.
8
ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

9. GEREÇ ve YÖNTEM
9
Araştırmanın tarihi, yeri ve tipi:
1-10 Ağustos 2014’te Balıkesir ilindeki özel, devlet, üniversite ve
asker hastanelerinin farklı yoğun bakım ünitelerinde çalışan
hemşirelerle yapılan tanımlayıcı kalitatif bir araştırmadır.
Araştırmanın Örneklemi:
Dahili, Cerrahi, Kalp ve Damar Cerrahisi, Koroner ve Yeni doğan
Yoğun Bakım Ünitelerinde;
 En az bir yıldır çalışan
 Araştırmanın uygulandığı tarihlerde görevde olan
 Araştırmaya katılmak için yazılı onam alınan
 7 gönüllü hemşire davet edildi.
ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

10. GEREÇ ve YÖNTEM
Araştırma Verilerinin Toplanması:
 YBÜ hemşirelerinin hasta yakınlarını bilgilendirirken yaşadıkları
deneyimler ile ilgili görüşmeler için yer ve zaman belirlendi ve
katılımcılara bildirildi.
 Araştırmaya önceden belirlenen soruların ilk ikisi görüşmeyi
ısındırmak, iletişimi cesaretlendirmek için hazırlandı.
10 ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN

11. ARAŞTIRMA SORULARI
Araştırmada aşağıdaki soruların
yanıtları aranmıştır:
1. YBÜ’ nde hasta yakınlarını bilgilendirme konusunda ne tür
11
standart ve talimatlarınız var?
2. Hasta yakınını bilgilendirme konusunda yeterince donanıma
sahip olduğunuzu düşünüyor musunuz?
3. Hasta yakınını bilgilendirme konusunda kurum içi
engelleriniz var mı?
4. İletişim sorunu yaşanıyorsa kaynağı kimdir?
5. iletişim sorunlarının nedeni nedir?
6. İletişim sorunu yaşanması durumundaki yaklaşımınız
nedir?
7. Sağlıklı iletişim kurulmasında hangi etmenler daha etkilidir?
ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

12. Araştırma Verilerinin Analizi:
Verilerin içerik analizi için şu sıra izlendi:
 Her odak grup görüşmesinden sonra araştırmacı ve gözlemci
notlardaki önemli verileri ve yorumları değerlendirdi.
 Dinleme kayıt içeriği çözümlendi (birebir metne dönüştürüldü.)
 Teyp içeriği ve gözlemci notları kontrol edildi ve verilerin
kodlaması yapıldı.
ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN

13. GEREÇ ve YÖNTEM
Araştırma Verilerinin Analizi:
 Odak grup verileri kodlandı.
 Kodlanan veriler sınıflandırıldı.
 Üç ana tema ve iki alt tema belirlendi.
13 ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN

14. BULGULAR
Tablo 1. Hemşirelerin tanıtıcı özelliklerinin dağılımı (N=7)
ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN
14
Özellikler Ortalama
Yaş (aralık: 30-42) 37,14
Toplam Hemşirelik Süresi (yıl) (aralık: 8-
24)
17,6
Son çalıştığı klinikte hemşirelik süresi
(yıl)(aralık: 1-24)
3,57
Cinsiyet Kadın: 6
Erkek: 1

15. BULGULAR
Özellikler Sayı
Eğitimi
Sağlık Meslek Lisesi
Ön Lisans
Lisans
Yüksek Lisans ve Üz.
1
1
3
2
Çalıştığı Servis
Dahili YBÜ
Cerrahi YBÜ
KVC YBÜ
Yeni Doğan YBÜ
Koroner YBÜ
1
2
2
1
1
Görevi
Servis hemşiresi
Eğitim Hemşiresi
Bölüm Sorumlusu
3
1
2
ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN
15
Tablo 1. Hemşirelerin tanıtıcı özelliklerinin dağılımı (N=7) (devam)

16. BULGULAR
Verilerin sınıflandırılmış kodlamaları sonucunda ÜÇ ANA TEMA belirlendi.
I. TEMA II. TEMA III. TEMA
Aile üyelerinin
iletişim
gereksinimlerini
karşılamada rol
belirsizliği
Bilgilendirmenin
sürekli, açık ve
anlaşılır
olmasında
yaşanan engeller
16 ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN
İş düzeninin
aksaması ve
zaman kaybına
bağlı anksiyete’

17. I. TEMA: Aile üyelerinin iletişim gereksinimlerini karşılamada rol belirsizliği
«Bilgi vermede kesin bir talimat yok, insiyatif kullanıyoruz. Hasta yakını
sağlıkçıysa belki.»
(4. GÖRÜŞMECİ)
«Gereksinimleri ve hemşirelik bakımı hakkında bilgi veririm. Tıbbi durumunu
doktor anlatır.»
 Aile üyelerinin iletişim ihtiyaçlarını
(7. GÖRÜŞMECİ)
kim karşılayacak?
 Ekip üyelerinden,
 Kurumlardaki yöneticilerden,
 Çevresel/ örgütsel faktörlerden
kaynaklanan engeller
ÇINAR, 17 OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN

18. II. TEMA: Bilgilendirmenin sürekli, açık ve anlaşılır olmasında yaşanan engeller
«Doktorlar çok kısa konuşuyor, açıklayıcı olmuyor.»
(1. GÖRÜŞMECİ)
«Yoğun bakımda her an herşey olabilir, kesin bilgi vermek çok zor.»
(6. GÖRÜŞMECİ)
 Tıbbi durumunda değişkenlik
 Terminal dönem hasta ailelerinin
çaresizliği karşısında dürüst olmayan
iletişim
ÇINAR, 18 OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN

19. III. TEMA: İş düzeninin aksaması ve zaman kaybına bağlı anksiyete
«Hastasından haber alamayınca sabırsız davranıyorlar, bizi insan yerine
koymuyorlar. Zaten yapacak çok iş var. »
(4. GÖRÜŞMECİ)
«Ölümü aniden haber alınca üzerimize yürüyorlar.»
(2. GÖRÜŞMECİ)
 Yetersiz personel
 Zamanı iyi kullanamama
 İş doyumu
 Tükenmişlik
ÇINAR, 19 OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN

20. SONUÇ
Hemşirelerin hasta ailesi ile iletişimde problem yaşama nedenleri
AŞIRI İŞ YÜKÜ
ROL
ÇATIŞMASI
VE
BELİRSİZLİĞİ
ÇEVRESEL
VE
KURUMSAL
ENGELLER
20 ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN

21. SONUÇ
BİLGİ ALMADA
SINIRLILIK
HASTAYI
İSTEDİĞİ ZAMAN
GÖREMEME
HASTANIN
YETERLİ BAKIM
VE TEDAVİ
ALDIĞINDAN
EMİN OLAMAMA
ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN
21
Hasta ailesinin iletişimde problem yaşama nedenleri

22. SONUÇ
YBÜ hastalarının yaşamı tehdit eden ciddi ve değişken durumunun ve
sonucun belli olmamasının hasta ailesinde kriz yarattığı, krizle baş
etmede sağlıklı bilgi almak istedikleri anlaşıldı.
22 ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN

23. SONUÇ
YBÜ‘lerine özgü hasta yakınlarını bilgilendirme konusunda konsensüs
içeren protokoller geliştirilmesi önerildi.
23 ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN

24. SINIRLILIKLAR
 Bu çalışmanın en önemli sınırlılığı verilerin objektif
gözlem ve ölçümlere değil hemşirelerin kendi
ifadelerine dayalı olmasıdır.
 Araştırma sonuçları örneklem ile sınırlıdır, evrene
genellenemez.
ÇINAR, 24 OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN

25. TEŞEKKÜR EDERİM
25
ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN