1. Дэлхийн хөдөлгөөн түүний үр дагавар “Дэлхий бол гариг мөн” бүлэг сэдэв

2. Манай дэлхий хөдөлгөөн хийдэг үү? Манай дэлхий олон төрлийн хөдөлгөөнд орших боловч гол ач холбогдол бүхий 4-н төрлийн хөдөлгөөн байна.

3. Дэлхийн хөдөлгөөн 1. Тэнхлэгээ эргэх хөдөлгөөн 2. Нарыг тойрох хөдөлгөөн 3. Тэнхлэгийн хазайлт өөрчлөх хөдөлгөөн4. Нарны системийн хамтаар галактикийн төвийг тойрох хөдөлгөөн

4. Дэлхий тэнхлэгээрээ эргэх хөдөлгөөн 23 цаг 56 мин 04 сек –д баруунаасаа зүүн тийш буюу нар буруу 1 удаа тэнхлэгээрээ бүтэн эргэнэ.

5. Дэлхий тэнхлэгээрээ эргэх хөдөлгөөн Энэ хөдөлгөөний үр дүнд өдөр шөнө ээлжлэн цаг хугацааны үндсэн нэгж болох хоногийн хэмнэл үүсдэг.Энэ нь хоногийн 24 цаг юм.

6. Дэлхий тэнхлэгээ эргэх хурдыг 2 янзаар авч үзнэ. 1. Дэлхийн гадарга дээрх аль нэгэн цэг бүтэн 360° замыг замыг туулахдаа 1 цагт 15° эргэнэ. (360°:24ц=15°) 2. Нэгж хугацаанд туулах замын уртаар авч үзвэл өргөрөг бүр дээр ялгаатай.Хамгийн хи нь экватор дээр 464м/сек,эндээс 2 тийш багассаар туйл дээр тэг болно.

7. Өргөрөг бүр дээрх өдрийн урт

8. Дэлхий нарыг тойрох хөдөлгөөн Дэлхий нарыг тойрох зам(орбит)ын урт 940 сая км.Дэлхий дундажаар 30км/сек хурдтайгаар 365 хоног 5цаг 49 мин-д энэ замыг туулна.Энэ хугацааг жил гэдэг.Орбитын хавтгайг шар замын хавтгай(эклиптик) гэнэ.

9. Дэлхий нарыг тойрох хөдөлгөөн Дэлхийн орбит эллипс хэлбэртэй тул дэлхий нарыг тойрох явцдаа наранд нэг ойртож,нэг ходож байдаг.Нар дэлхий 2-н хоорондох зай 150 сая км боловч I сарын 3-нд 30,3 км/сек хурдтайгаар 147 сая км болж ойртохыг перигелий, VII сарын 4-нд 29,3км/сек хурдтайгаар152 сая км болж ходохыг афелий гэж нэрлэнэ.

10. 1. VII сард дэлхий нарнаас холддог. Гэтэл манайд VII сард хамгийн дулаан байдаг яагаад вэ? 2. Улирал солигддогийн шалтгаан юу вэ?

11. Дэлхий нарыг тойрох хөдөлгөөн Улирал солигддогийн гол учир нь дэлхийн тэнхлэг хазгай байдагтай холбоотой.Дэлхийн эргэлтийн тэнхлэг орбитын хавтгайдаа перпендикуляр биш,66,5°-ын өнцгөөр(перпендикуляр шугамд 23,5°) хазгай оршино.Энэ өнцөг нь нарыг тойрох явцад хэвээр хадгалагдан үлдэнэ.Үүнээс болоод дэлхий хойд ба өмнөд талаараа ээлжлэн нар луу хазайж улирлын ялгаа үүснэ.Өөрөөр хэлбэл жилийн турш нар,дэлхий 2-ын байрлал харилцан өөрчлөгдөж байдаг.

12. Нарны тусгал

13. Дэлхийн тэнхлэгийн хазайлт өөрчлөгдөх хөдөлгөөн Энэ хөдөлгөөнийг өөрөөр прецесси гэж нэрлэх ба нэг бүтэн цикл нь 26 ооо жил юм.Манай дэлхийн тэнхлэгийн хазайлт 23,5°.

14. Манай дэлхий нарны системийн хамтаар Галактикийн төвийг тойрох хөдөлгөөн 300 км/сек хурдтайгаар 200-300 сая жилд нэг удаа манай дэлхий нарны системийн хамтаар Галактикийн төвийг тойрон эргэдэг.

15. Гэрийн даалгавар 1. Зуны улиралд Мөрөн,Даланзадгад 2-ын алинд нь өдөр урт байх вэ? 2. Хойд туйл дээр өвлийн улирал болж байгаа бол өмнөд туйлд ямар улирал болох вэ? 3. “Ес хэзээ эхэлдэг вэ?9*9=81 тайлбарлана уу?