2. INTERNATIONAL EXECUTIVE MBA PROGRAM (leMBA)
Chirang trình cao hoc Quàn trj kinh doanh Quóc té
LUÀN VAN TÒT NGHIÉP
MOT SO GIÀI PHÀP PHÀT TRIÉN
CÀC KHU GÒNG NGHIÉP TÌNH BÀC NINH
TRONO QUA TRÌNH HQI NHAP KINH TÉ QUÓC TÉ
NGUYÉN Dire LONG
IEMBA#3
THANG 05, 2007

3. INTERNATIONAL EXECUTIVE MBA PROGRAM (leMBA)
Chiro'ng trình cao hoc Quàn trj kinh doanh Quòc te
BÀN LUÀN VÀN NÀY DU'OC NÓP CHO
TRI/ÒNG DAI HOC IRVINE (HOA KY)
VA
KHOA QUAN TRI KINH DOANH
(TRUÒNG DAI HOC QUÓC GIÀ HA NÓI)
BAN LUÀN VÀN LA MOT PHÀN BÀT BUOC TRONG CHUONG TRÌNH
DÀO TAO THAC SY QUÀN TRI KINH DOANH QUÓC TÉ
THANG 05, 2007

4. Phé duyét cùa ChuoTig trình Cao hoc quàn tri kinh doanh quòc té
Chù nhiém chuong trình
Tói xàc nhàn ràng bàn khóa luàn này dà dàp ùng dugc càc yéu càu mot khóa luàn tòt
nghiép tbuge chuong trình dào tao Thac sy Quàn tri kinh doanh.
Chù tich Hòi dòng
TS. Vù Xuàn Quang
Chùng tói, ky tén duói day xàc nhàn ràng cbùng tòi dà dgc toàn bò khóa luàn này va còng
nhan bàn khóa luan hoàn toàn dàp ùng càc tiéu chuàn cùa mot khóa luàn Thac sy quan tri
kinh doanh.
Giào vièn huóng dàn
TS. Chu Thành
Càc thành vién Hòi dòng
TS.TANGOCCAU
PGS.TS. VUCONGTY
TS. CHU THANH
NCS. DANGNGOCSLT

5. CAMKET
Tòi xin cam két ràng noi dung cùa bàn luàn vàn này chua dugc nóp cho bàt ky mot
chuong trình càp bang cao hgc nào cùng nhu bàt ky mot chuong trình dào tao càp bang nào
kbàc.
Tói cùng xin cam két thèm ràng bàn luàn vàn này là nò lue cà nhàn cùa tòi. Càc két
qua, phàn tich, két luàn trong luàn vàn này (ngoài càc phàn dugc trich dàn) déu là két qua
làm vièc cùa cà nhàn tòi.
Hoc vién
Nguyèn Due Long

6. LOI CAM ON
Tòi xin tran trgng cam on su huóng dàn nhiet tìnb, tràch nhiém cùa giàng
vién - Óng TS. Chu Thành va Ban dào tao - Khoa Quàn trj kinh doanh dà huóng dàn, tao
dièu kien tòt nhàt cho tòi trong qua trình nghién cùu de hoàn thành bàn Luàn vàn này.
Tòi tran trgng càm an càc Co quan cùa tìnb Bàc Ninh , dac biet là Ban quàn ly càc
Khu còng nghiép Bàc Ninh dà tao dìéu kien eung càp tài liéu, tbòng tin trong qua trình khào
sàt, nghién cùu de tài.
Tòi xin chàn thành càm an tàp thè lóp leMBA#3 ve su doàn két, giùp da va chia sé
vói tòi trong qua trình hgc tàp nghién cùu.
Tòi xin bay tó long bièt an dèn toàn thè Lanb dao, giàng vién, càn bò còng nhàn vién Khoa
Quàn tri kinh doanh - Truòng dai hoc quòc già Ha Noi da giùp da tòi hoàn thành tòt khoà
hoc.
Hoc vién
Nguyèn Due Long

7. MUC LUC
PHÀN MÒ DÀU 1
1
1.1 Su càn thièt va y nghTa cùa de tài nghién cùu
1.2 Muc tiéu nghién cùu cùa luàn vàn 2
2
1.3 Pbuong phàp nghién cùu
1.4 Két càu cùa luàn vàn 3
CHÌJÓNG T: N H U N ' G V X N "DE C H U N G V E S U HÌNTÌ THÀNH VA PHÀT 4
TRIÉN CÀC KCN TRONG QUA TRÌNH CNH, HDH NÈN KINH TÉ VA MÓ
HÌNH ÀP DUNG, LOI THÈ CANH TRANH BEN VUNG
KCN va vai trò cùa càc KCN trong qua trinh CNH, HDH 4
1.1
1.1.1. Kbàiniém ve KCN 4
1.1.2. Phàn Ioai KCN 7
1.1.3. Dac dièm chù yéu cùa càc KCN Viet Nam 9
1.1.4. Vai trò cùa KCN trong qua trình CNH, HDH 10
Tinh tàt yéu binb thành va phàt trién KCN, càc nhàn tó bình thành KCN 13
1.2
i .2.1. Su càn thiét hình thành KCN trong qua trình CNH, HDH 13
1.2.2. Càc nhàn tó bình thành, phàt trìén KCN 17
Mot so mò bình àp 24
1.3
1.3.1. Phàn tich mòi truòng vT mò 24
1.3.2. Mot so vàn de ly luan ve Igi thè canh tranh ben viJng, canh tranh lành thò 27
i .3.3. Mò bình SWÓf de dành già tòng quàt ve dja phuong 36
"CHUONG li: PHÀN TIC"H f HUC TRANG PHÀT TOIÉN CÀC KCN TINH BÀ'C 41

8. NINH TRONG QUA TRINH CNH, HDH NEN KINH TE, GIAI DOAN 1997-2006
Tòng quan ve tìnb Bàc Ninh 41
2.1
2.1.1. Dièu kien tu nhién, xà hòi 41
2.1.2. Diéu kién kinh té-xà bòi cùa Bàc Ninh 42
2.2 Qua trình phàt trién càc KCN Bàc Ninh 45
2.2.1. Tòng quan ve càc Khu còng nghiép Viet Nam 45
2.2.2. Quan dièm cùa Bàc Ninh ve phàt trién càc KCN 52
2.2.3. Su hình thành va phàt trién càc KCN Bàc Ninh (1997 - 2006) 57
2.2.4. Su phàt trién cùa càc làng nghé Bàc Ninh 58
2.2.5. Su phàt trién Cum còng nghiép Bàc Ninh 61
2.2.6. Dành già chung tbue trang phàt trién càc KCN Bàc Ninh 63
2.3 Phàn tich PEST tìnb Bàc Ninh 77
2.3.1. Mòi truòng chinh trj, phàp luàt (P) 77
2.3.2. Mòi truòng kinh tè (E) 78
2.3.3. Mòi truòng vàn boa xà hòi (S) 78
2.3.4. Mòi truòng khoa hgc còng nghé (T) 79
Phàn tich SWOT càc KCN tìnb Bàc Ninh 80
2.4
2.4.1. Phàn tich nhùng dièm manh (S) 80
2.4.2. Phàn tich nhùng dièm yéu (W) 83
2.4.3. Phàn tich nhùng thòi co (0) 86
2.4.4. Phàn tich nhùng tbàch thùc (T) 88
Àp dung mò hình ìién két ngành cùa Micheal Porter de dành già nàng cao nàng lue 89
2.5
canh tranh tbòng quan lién két ngành tai càc KCN tinh Bàc Ninh

9. CHU'ONG III: PHU'ONG HUÓNG VA GIÀI PHÀP NHÀM PHÀT TRIÉN CÀC 92
KCN TÌNH BÀC NINH TRONG QUA TRÌNH HÓI NHAP KINH TÉ QUÓC TÉ,
GIAI DOAN T U N A Y DÉN NÀM 2010-2015
Nguyèn tàc phàt trién càc KCN tinh Bàc Ninh 92
3.1
3.1.1. Xày dung va phàt trìén càc KCN phài dugc dàt trong chién lugc phàt trìén 92
kinh té - xà bòi chung cùa tinh va vùng lành thò
3.1.2. Két hgp phàt trìén va quàn ly kinh té theo ngành vói phàt trìén va quàn ly kinh 94
té theo dja pbuong va vùng lành thò
3.1.3. Phàt trién càc KCN phài trén co so òn djnh san xuàt, kinh doanh, tao vièc làm 95
va thu nhap cho nguói lao dòng
3.1.4. Phàt trién KCN góp phàn giàì quyét vàn de mòi truòng va giù gin bàn sàc vàn 95
bòa dja phuong
3.2 Pbuong huóng phàt trién càc KCN Bàc Ninh, giai doan tu nay dèn 2010-2015 97
3.2.1. Phàt trìén càc KCN gàn lién vói phàt trìén dò thj, trungtàm thuong mai-djch 97
vu, trung tàm dào tao, khu vui ehai giài tri
3.2.2. Giài quyét bài boa Igi icb giùa Nhà nuóe, Còng ty dàu tu ha tàng KCN, Nhà 98
dàu tu thù càp va nguói dàn bj thu hòi dàt xày dung KCN
3.2.3. Phàt trién càc KCN dua trén càc tiéu chi cu thè mang tinh khoa hoc 100
Mot so giài piiàp nhàm phàt trién co bieu qua càc KCN tìnb Bàc Ninh trong qua 100
3.3
trình bòi nhap kinh té Quóc té, giai doan tu nay dén 2010 -2015
3.3. f. Nhóm giàì pìiàp ve quy ìioach phàt trìén 101
3.3.2. Nhóm giài phàp ve chinh sàcb 104
3.3.3. Nhóm giài phàp ve tàng cuàng va nàng cao nàng lue quàn ly Nhà nuóe dòi 119

10. vói càc KCN
3.4 Mot so chuong trinh bànb dòng cu thè de thue hièn càc nhóm giài phàp trén 126
3.4.1. Muc tiéu 126
3.4.2. Tao ra su kbàc bièt 126
3.4.3. Càc djcb vu sàu, cao càp 127
3.4.5. Marketing dja pbuong thòng qua 4 P 127
KET LUAN 131
PHU LUC I: DlEM GAG CHI SO THANH PHAN CAU THANH CHI SO CPI 133
CÙA TLTNG TÌNH, THÀNH PHÓ
PHU LUC II: BÀN DÒ QUY HOACH CÀC KCN VIET NAM DÉN NÀM 2010 135
PHU LUC III: BÀN DÒ QUY HOACH CÀC KCN BÀC NINH DÉN NÀM 2010 136
PHU LUC IV: TÀI LIÉU THAM KHÀO 137

11. DANH MUC BANG BIÉU VA SO DO
Tén bang biéu va se dò Trang
CHUONGI
Sodo 1.1 Mò hình PEST 27
Sodò 1.2 Quy trình xàc djnh Igi thè canh tranh ben vùng 31
Bang 1.1 Bang két qua dành già Igi thè canh tranh ben vùng 31
Sodo 1.3 So dò Igi thè canh tranh lành thò 35
Bang 1.2 Càc yéu tó thu hùt nhà dàu tu 36
Bang 1.3 Khung phàn tich SWOT 38
Sodo 1.4 So dò ma tran phàn tich SWOT 40
CHUONG II
Bang 2.1 Mot so chi tiéu chù yéu tinh Bàc Ninh nàm 2005-2006 43
Bang 2.2 Mot so chi tiéu kinh tè chù yéu 2005-2010 45
Bang 2.3 Co càu càc ngành trong GDP cùa tinh Ha Bàc. 53
Bang 2.4 Phàn bò làng nghé theo ngành kinh té 58
Bang 2.5 Già trj san xuàt còng nghiép càc làng nghé. 59
Tong hgp tìnb bình càp pbép dàu tu (co biéu lue) dén
Bang 2.6 70
31/12/2006.
Bang 2.7 Tong hgp tìnb bình càp pbép dàu tu (co biéu lue) qua càc nàm 70
Bang 2.8 Tòng hgp tìnb hình càp pbép dàu tu (co biéu lue) nàm 2006. 71
Bang 2.9 Toc dò tàng truòng GDP nàm 2001 -2005 (Theo già SS 1994). 74

12. CHUONG HI
Bang 3.1 Quy boach phàt trìén càc KCN dén nàm 2010-2015. 100
Càc chi tiéu dành già két qua boat dóng càc KCN Bàc Ninh so
Bang 3.2 102
vói cà tinh
Sodò 3.1 Mò tà trình tu xày dung va phàt trién càc KCN 103
Sa dò tó ebùc du àn trung tàm dào tao viée làm theo bình thùc
Sa do 3.2 109
da dang boa dàu tu
Sodò 3.3 Mò hình tó ebùc bò mày BQL càc KCN Bàc Ninh 122

13. DANH MUC CÀC CHlf VIÉT TÀT
STT Ky biéu viet tàt Chù" day dù
1 APEC Dièn dàn hgp tàc kinh té Chàu À - Tbài Bình Duong
2 ASEAN Hiép bòi càc nuóe Dòng Nam À
3 BQL Ban quàn ly
4 BTA Hiép djnh thuong mai songpbuong
5 CN Còng nghiép
6 CN-XDCB Còng nghiép - Xày dung co bàn
7 CNH Còng nghiép boa
9 DN Doanh nghiép
10 DNKCN Doanh ngbiéjp khu còng nghiép
11 DTNN Dàu tu nuóe ngoài
12 DV Dich vu
13 FDI Dàu tu true tièp nuóe ngoài
14 GDP Tòng san phàm quòc nói
15 GPDC Giàyphép diéu chinh
16 GPDT Giàyphép dàu tu
17 GPMB Giài phóng mat bang
18 GTSXCN Già tri san xuàt còng nghiép
19 HDH Hièn dai boa
20 HDND Hòi dòng nhàn dàn
21 KCN Khu còng nghiép
22 KCNC Khu còng nghé cao
23 KCX Khu che xuàt
24 KH-CN Khoa hgc - Còng nghé
25 KT-XH Kinh té - Xà bòi
26 SXCN San xuàt còng nghiép
27 SXKD San xuàt kinh doanh
28 SXTTCN San xuàt tiéu thù còng nghiép

14. 29 TN Trong nuóe
30 TTCN Tiéu thù còng nghiép
31 UBND Uy ban nhàn dàn
32 UNIDO Tó ebùc phàt trìén còng nghiép cùa Lién Hiép Quòc
33 USD Dò la My
34 veci Phóng thuong mai va còng nghiép Viet Nam
35 WEPZA Hiép bòi KCX Thè gioì

15. PHÀN MÒ DÀU
1.1. Su" can thiet va y nghla cùa de tài nghién cù-u.
Trong xu thè toàn càu boa va bòi nhap kinh té Quòc té hièn nay, mòi quòc già phài khòng
ngùng dòi mói, thùc day su phàt trién nén kinh té cùa mình nhàm theo kip va chù dòng bòi
nhap vói nén kinh tè toàn càu. Xuàt phàt tu dac trung cùa nén kinh té Viét Nam, Dàng va
Nhà nuóe de ra chién lugc phàt trién kinh té phù hgp, tùng buóc thue hien CNH, HDH dàt
nuóe. Trong tièn trình CNH, HDH dàt nuóe, vice xày dung co so vat chat, ky thuat va phàt
trién còng nghé ngày càng hien dai dóng mot vai trò quan trgng. Trong dò, mot trong
nhùng nhiém vu bang dàu là bình thành, xày dung va phàt trién càc KCN.
Phàt trìén càc KCN là mot trong nhiJTig pbuong huóng quan trgng nhàm thu hùt càc
nguòn lue de phàt trìén còng nghiép, thùc day qua trình ebuyèn djch co càu kinh té trong
qua trình CNH, HDH ó Viet Nam. KCN, KCX ó Viet nam ra dòi cùng vói duòng lòi dòi
mói mó cùa do dai bòi Dàng làn thù VI nàm 1986 khói xuóng. Nghi quyét bòi nghi giùa
nhiém ky khoà VII nàm 1994 dà de ra yéu càu ve "Quy hogch càc vùng truac hét là càc
dia bàn trong dièm, càc KCX, Khu kinh tè dgc bièt, KCN tgp trung... ". Tièp dò Vàn kien
Dai boi dai biéu toàn quòc làn thù IX dinh huóng trong thòi gian tói là " Quy hogch
phàn bo hap ly còng nghiép trén cà nuac. Phàt trién co hiéu qua càc KCN, KCX, xày
dung mot so KCNC, hình thành càc cum còng nghiép lón va khu kinh té mó ..."
Hien nay, ó Viet Nam dà co nhiéu KCN dugc ra dòi, nhiéu tinh va thành phò truc tbuge
trung uong cùng dà xày dung càc KCN nhàm muc tiéu thu hùt vòn dàu tu trong va ngoài
nuóe vào phàt trién còng nghiép, chuyén dòi co càu kinh ké cùa dia phuong. Dà co nhiéu
KCN di vào boat dóng va dugc dành già co biéu qua, góp phàn quan trgng vào phàt trién
còng nghiép, vào chuyén dich co càu kinh té, co càu lao dòng ó Viet Nam nói chung va
tùng dia pbuong nói riéng. Tuy nhién, thue té phàt trién càc KCN ó Viet Nam hien nay con
nhiéu vàn de dàt ra càn nghién cùu: Làm thè nào de thu hùt dugc nhiéu du àn dàu tu co

16. chat lugng cao? Làm thè nào nàng cao hiéu qua dàu tu xày dung va boat dòng cùa càc
KCN? Làm thè nào de càc KCN phàt trién ben vùng? Xày dung Igi thè canh tranh nhu thè
nào? Làm thè nào két bop dugc giùa phàt trién càc KCN vói giài quyét vice làm va càc vàn
de xà hòi? ... dò là nhijng vàn de thue tién dang dàt ra càn dugc nghién cùu mot càch khoa
hgc va co he tbòng.
Vice nghién cùu phàt trién càc KCN trong qua trình CNH, HDH va boi nhap kinh té
Quòc té co y nghTa thiét thue cà ve ly luan va thue tién. Ve ly luan giùp làm rò ly luan va
quan diém ve phàt trién KCN trong qua trình CNH, HDH. Ve thue tien de tài góp phàn
dành già phàt trién KCN trén dia bàn tinh Bàc Ninh hien nay, dua ra nhùng chién lugc,
giài phàp nhàm phàt trién mot càch co hiéu qua, ben viìng càc KCN trén dja bàn tinh Bàc
Ninh trong qua trình bòi nhap kinh té Quóc té.
Truóc nhùng ly do bue thiét néu trén, hgc vién lira chgn de tài: ''Mot so giài phàp phàt
trién càc KCN tinh Bàc Ninh trong qua trình ligi nhap kinh tè Quòc tè",
1.2. Muc tìeu nghién ciru cùa luan vàn.
Nghién cùu nhiìng vàn de ly luan ve KCN, phàn tich mòi truòng, càch thùc lira chgn
chién lugc tòi iru nhàm lira chgn càc giài phàp phàt trién càc KCN trong qua trình bòi
nhap kinh té Quòc tè.
Khào sàt, dành già khài quàt thue trang phàt trién càc KCN ó Viet Nam nói chung va cùa
Bàc Ninh nói riéng; tàc dòng cùa chùng dòi vói qua trình CNH, HDH nén kinh té.
De xuàt nhùng quan diém, phuong huóng va càc giài phàp chù yéu nhàm phàt trién hiéu
qua càc KCN tinh Bàc Ninh trong qua trình bòi nhap kinh té Quòc té.
m
1.3. Phu-cng phap nghién cuu.
Luan vàn su dung phuong phàp duy vat bien chùng, duy vat Ijch su, phuong phàp phàn
tich he thòng, tbòng ké, so sành, su dung càc két qua diéu tra, so liéu thù càp va so cap...
dòng thòi két hgp càc còng trình nghién cùu khoa hgc quàn ly cùng nhu nhùng kinh

17. nghiém qua nghién cùu thue tién trong va ngoài nuóe de thue hien muc tiéu cùa Luàn vàn.
Tòng quan tài liéu co lién quan dén KCN, phàt trìén KCN trong qua trình CNH, HDH.
Phàn tich so liéu san co tu càc bào cào cùa càc Bò, ngành, Ban quàn ly Khu còng nghiép,
bào cào cùa càc tinh va thành phò truc thugc Trung uong, bào cào cùa UBND tinh Bàc
Ninh va Ban quàn ly KCN Bàc Ninh.
1.4. Két càu cùa luan vàn:
Luan vàn sau day gòm 3 chuong phàn, mó dàu va phàn két luan.
Chucng 1: Nhùng vàn de chung ve su hình thành va phàt trién càc KCN trong qua trinh
CNH, HDH nén kinh té va mò hình àp dung, Igi thè canh tranh ben vìrng.
Chuong 2: Phàn tich thirc trang phàt trién càc KCN tinh Bàc Ninh trong qua trình CNH,
HDH nén kinh té, giai doan 1997-2006.
Chucng 3: Phuong huóng va giài phàp nhàm phàt trién càc KCN tinh Bàc Ninh trong
qua trình bòi nhap kinh té Quóc té, giai doan tu nay dén nàm 2010-2015.

18. CHU^ONG I
NHÙTVG VÀN DE CHUNG VE SlT HÌNH THÀNH VA PHÀT TRIÉN CÀC KHU
GÒNG NGHIÉP TRONG QUA TRÌNH GÒNG NGHIÉP HOÀ, HIÈN DAI HOÀ
NÈN KINH TÉ VA MÒ HÌNH ÀP DUNG, LOI THÈ CANH TRANH BEN VLTNG.
1.1. Khu cóng nghiép va vai trò cùa càc Khu còng nghiép trong qua trình Còng
nghiép hoà, Hien dai hoà.
1.1.1, Khài niem ve Khu còng nghiép.
KCN dà dugc hình thành va phàt trién ó càc nuóe tu bàn vào nhùng nàm cuòi thè ky
XIX. KCN dàu tién dugc thành lap nàm 1896 ó Machester (Anh) va vùng còng nghiép
Clearing Chicago (My), nàm 1940, Y thành lap KCN tai Napoli. Dén thap ky 1950-1960
ó My co 452 vùng còng nghiép va gàn 1000 KCN sau dò tàng lén 2400 KCN vào nàm
1970. Phàp co 230 vùng còng nghiép (nàm 1930) va Canada co 21 vùng cóng nghiép
(1965). Vói Chàu À, KCN dàu tièn dugc thành lap ó Singapore vào nàm 1951, Malaisia
nàm 1954, Àn Dò nàm 1955. Hien nay ó khu vuc Chàu À co trén 1.000 KCN dang boat
dóng. Ò Viet Nam, KCN dàu tién dugc thành lap vào nàm 199 tai Thành phò Ho Chi
Mình dò là KCX Tàn Thuan.
Qua trình phàt trién KCN, KCX xuàt hien ngày càng nhiéu duóì càc hình thùc khàc nhau.
Càc tó ebùc quòc té, càc quòc già trén thè gioì dua ra nhiéu khài niem nhu '"Khu mgu dich
tu do'', ''Dgc khu kinh tè""... 0 Lién Xò cu, nhiéu xi nghiép lién hgp, cum còng nghiép lón,
trung tàm còng nghiép dà dugc xày dung tàp trung, nhiéu sàc thàì cùa KCN. Trong khi càc
khài niem ve xi nghiép lién hgp, cum cóng nghiép, trung tàm còng nghiép dugc dinh nghTa
khà rò ràng va thòng nhàt thì khài niem ve KCN co nhiéu y kién khàc nhau .
Trén thè giài, khài niem KCN, KCX co mot so càch hiéu sau:
Tó ebùc phàt trién cóng nghiép lién hiép quóc (UNIDO): KCX là khu vuc dugc gioì han
ve bành chinh, co khi ve dia ly, dugc huóng mot che dò thué quan cho pbép tu do nhap
4

19. trang bi va san phàm nhàm muc dich san xuàt san phàm xuàt khàu, che dò thué quan dugc
ban bành cùng vói nhijng quy dinh luàt phàp uu dai, chù yéu ve thué nhàm thu hùt dàu tu
nuóe ngoài. Vói khài niem này, boat dòng chinh trong KCX là san xuàt còng nghiép.
Hiép bòi KCX thè gioì (wepza) dà dinh nghTa KCX, khu tu do: "Khu tu do là khu do
chinh phù xày dung de xùc tién càc muc tiéu chinh sàcb dugc àp dung thi diém, dot pbà.
Kbàc vói chinh sàcb àp dung cho khu nói dia va phàn lón càc chinh sàcb àp dung cho
khu là cai mó hon (Àn bàn cùa Wepza 1997).
Thàì Lan: KCN tuong tu nhu mot thành phò còng nghiép, mot cóng dóng hoàn chinh.
Moi KCN dugc quy boach day dù càc tién nghi da dang, he thòng ly nuóe thàì, he thòng
két càu ha tàng hoàn bào, he thòng thuong mai, he thòng thòng tin lién lac, benh vién,
truòng hgc va khu trung cu dành cho còng nhàn.
Nhu vay, Khu tu do co nghTa mot càch tòng quàt là khu vuc dugc vày kin bang bang rào,
vói càc "cd«g" ra vào dugc kiém soàt va tai dia pban dò mot so uu dai ve kinh té dugc àp
dung. Khài niem này ve co bàn dòng nhàt KCX vói Khu vuc mìén thué.
Dòi vói nuóe ta, KCN dugc de cap dén tu khi mìén Bàc xày dung khu gang thép Tbài
Nguyèn; mièn Nam khi nguói My xày dung KCN Bién Hoà. Nhung khài niem ve KCN
dugc Luàt Dàu tu nuóe ngoài (1996), chinh thùc khài niem ve KCN, KCX tai Khoàn
14&15,Dièu21à:
KCX là KCN chuyén san xuàt bang xuàt khàu, thue hien càc dich vu cho san xuàt bang
xuàt khàu va boat dòng xuàt khàu, co ranh giói dia ly xàc dinh do Chinh phù thành lap
boac cho pbép thành lap.
KCN là Khu chuyén san xuàt bang còng nghiép va thue hien càc djch vu cho san xuàt
bang xuàt khàu va boat dòng xuàt khàu.
Theo Quy che KCN, KCX, Khu còng nghé cao ban bành kèm theo Nghi djnh 36/CP
ngày 24/4/1997 cùa Chinh phù, khài niem KCN, KCX dugc quy djnh tai Khoàn 2&3,

20. Diéu 2 nhu sau:
KCN là khu tap trung càc doanh nghiép chuyén san xuàt hàng còng nghiép va thue hien
càc dich vu cho san xuàt còng nghiép, co ranh giói dia ly xàc dinh, khòng co dàn cu sinh
song; do Chinh phù boac Thù tucmg Chinh phù quyét dinh thành làp. Trong KCN co thè
co doanh nghiép che xuàt.
KCX là KCN tàp trung càc doanh nghiép chuyén san xuàt hàng xuàt khàu, thue hien càc
dich vu cho san xuàt hàng xuàt khàu va boat dòng xuàt khàu, co ranh giói dia ly xàc dinh,
khòng co dàn cu sinh song; do Chinh phù boac Thù tuóng Chinh phù quyét dinh thành lap.
Khu còng nghé cao (KCNC): Là khu tap trung càc doanh nghiép còng nghiép ky thuat
cao va càc don vj boat dòng phue vu cho phàt trién cóng nghé cao bao gòm nghién cijru,
trién khai khoa hgc, cóng nghé, dào tao va càc djch vu lién quan, co ranh giói dia ly xàc
dinh; do Chinh phù boac Thù tuóng Chinh phù quyét dinh thành lap. Trong Khu còng
nghé cao co thè co doanh nghiép che xuàt.
Nhu vay, hien nay co nhiéu khài niem dinh nghTa ve KCN, khài quàt lai co thè hiéu KCN
theo 2 càch:
Thù nhàt: KCN là khu vuc lành thò ròng co nén tàng là san xuàt còng nghiép, dan xen
vói nhiéu boat dòng dich vu, ké cà dich vu san xuàt còng nghiép, dich vu sinh boat, vui
choi giài tri, khu thuong mai, vàn phóng, nhà ó... Ve thue chat mò hình này là khu bành
chinh kinh té dac biet nhu KCN Batam (Indonesia), còng vién còng nghiép à Dai Loan,
Tbài Lan va mot so nuóe Tày Àu, Khu kinh té mó Chu Lai, Dung Quàt ó Viét Nam.
Thù hai: KCN là khu vuc lành thò co giói ban nhàt djnh, tap trung càc doanh nghiép
còng nghiép, dich vu san xuàt còng nghiép, khòng co dàn cu sinh song. Mò hình này
dugc xày dung o mot so nuóe nhu Malaisia, Indonesia, Tbài Lan, Dai Loan, Trung Quóc,
Viet Nam.
Nhu vay, KCN déu là mot khu vuc co ranh giói dia ly xàc dinh, co nhùng thuan Igi ve tu

21. nhién, xày dung két càu ha tàng, ve xà bòi va nhàn vàn de thu hùt, tàp trung càc doanh
nghiép san xuàt còng nghiép, càc djch vu co lién quan boat dòng theo mot co che, chinh sàcb
va co càu nhàt dinh nhàm dat hiéu qua cho tùng doanh nghiép va cà co càu doanh nghiép
trong KCN.
Trong thàì gian qua, Chinh phù Viét Nam khuyén khich mgi thành phàn kinh té dàu tu
vào KCN, KCX, KCNC - ggi chung là KCN.
1.1.2. Phàn Ioai Khu còng nghiép.
Hien nay vièc phàn Ioai càc KCN chù yéu nhàm phue vu cho còng tàc nghién cùu va
thue hien chinh sàcb iru tién, uu dai là chinh, con trong ITnh vuc quàn ly nhà nuóe, tó
ebùc dai song xà bòi, xày dung càu trùc ha tàng, co càu ngành nghé... thì viée phàn Ioai
chua co tàc dóng riéng biet.
Trong càc tài liéu nghién cùu tuy theo góc do tièp can co mot so càch phàn Ioai sau day:
Theo tinh chat ngành nghé thi KCN dugc chia thành 3 Ioai:
KCN chuyén ngành: Dugc hình thành tu càc xi nghiép còng nghiép cùng mot ngành boàc
mot so it ngành còng nghiép khàc nhau nhung cùng san xuàt ra mot so Ioai san phàm,
chù yéu hình thành tu càc ngành chù dao nhu: hoà chat - hoà dàu, dien tu - tin hoc, vat
liéu xày dung, che tao va làp ràp co khi (ó Viét Nam dà co càc Khu Gang thép Tbài
Nguyèn, Hoà chat Viet Tri, Lgc dàu Dung Quàt).
KCN da ngành: Gòm nhiéu xi nghiép thugc nhiéu ngành còng nghiép khàc nhau. KCN
da ngành cho pbép thoà man dugc yéu càu ve lành thò cho san xuàt còng nghiép, song
trong quy boach xày dung càn liru y vàn de nhóm mòi truòng nhàm ban che tàc dóng ành
huóng xàu giùa càc xi nghiép khàc nhau, tièt kiém dàu tu ha tàng.
KCN sinh thàì: Là mò hình mang tinh còng sinh còng nghiép. Càc ngành còng nghiép
dugc lira chgn sao cho càc nhà mày co mói lién he vói nhau, ho tra va tuong tàc vói nhau
tao nén mói truòng sach va ben vìrng. Vói mò hình này thì phé liéu cùa nhà mày này co

22. thè làm nguyèn liéu cho nhà mày kia boàc san phàm cùa nhà mày này se là nguyèn liéu,
vat tu cùa nhà mày kia...
Theo quy mó dien tich co càc KCN: Nhó, trung bình, lón va rat lón. Phàn theo tiéu chi
này, phu thuoc vào quan diém cùa tùng nuóe, chù yéu de phue vu vice xép bang KCN.
Theo càc diéu kién hình thành co càc KCN: Thành lap mói, nàng càp mó ròng, dì dai tàp trung.
Theo dac diém quàn ly co càc KCN:
KCN tap trung: Co thè là da ngành, chuyén ngành, co thè co quy mó dien tich khàc nhau,
dugc hình thành vói càc diéu kién khàc nhau.
Khu che xuàt: Chuyén san xuàt hàng xuàt khàu, thue hien càc dich vu cho san xuàt hàng
xuàt khàu va boat dòng xuàt khàu, co ranh giói dia ly xàc djnh do Chinh phù thành lap
boàc cho phép thành làp.
Khu còng nghé cao: Là khu tap trung càc doanh nghiép còng nghiép ky thuat cao va càc
don vi boat dòng phue vu cho phàt trién còng nghé cao bao gòm nghién cùu, trién khai
khoa hgc, còng nghé, dào tao va càc djch vu lién quan, co ranh giói dja ly xàc djnh; do
Chinh phù boac Thù tuóng Chfnh phù quyét dinh thành lap.
Theo phàn càp quàn ly:
KCN do Chinh phù quyét dinh thành làp,
KCN do UBND tinh, thành phó quyét djnh thành lap,
KCN do UBND huyen, thj quyét dinh thành lap.
Ò Viét Nam, co 4 Ioai hình KCN dà thành lap ó Viét Nam:
Càc KCN thành làp trén co so càc xi nghiép còng nghiép hien co nhàm cài thien két càu
ha tàng, trong dò co vice bào ve mòi truòng.
Càc KCN thành lap de giài toà càc xi nghiép còng nghiép don le trong nói thành nhàm
chinh trang lai càc dò thi lón, chóng ò nhiem mòi truòng.
Càc KCN duoc hình thành nhàm thu hùt càc doanh nghiép còng nghiép co quy mò nhó
8

23. va vùa gàn vói viée che bién nguòn nguyèn liéu nòng làm, thuy san... boàc gàn vói càc
làng nghé truyén thòng phue vu cho chuyén dich co càu phàt trién nòng tbòn.
Càc KCN mói co quy mò lón, hien dai, dugc thành lap theo quy dinh cùa Nghi dinh so 36/CP.
1.1,3. Dac diém chù yéu cùa càc Khu còng nghiép Viet Nam.
Truóc nàm 1986, hình thùc tò ebùc san xuàt còng nghiép trén lành thò chù yéu là khu
vuc tap trung còng nghiép. Dugc hình thành trén co so mot xi nghiép lién hgp boàc càc
xi nghiép co mòi lién két ky thuat, còng nghé, ha tàng chi su dung chung mot phàn, nàm
trén càc dàu mòi giao thòng, gàn co so nguyèn liéu, nàng lugng nén rat thuan Igi cho qua
trình phàt trién san xuàt. Nhiéu khu dà tró thành hat nhàn hình thành càc dò thi nhu: Viét
Tri, Tbài Nguyèn, Phàn dam Bàc Giang... Tuy nhién, càc KCN trén khòng dugc xày
dung theo quy boach tòng thè trong cà nuóe, hình thành riéng le, theo tùng ngành, tùng
dia phuong tàch ròi nhau, thiéu dóng bo va gàn bó ve co càu, còng nghé san xuàt. Mat
khàc lai dugc phàt trién theo co che ké boach boa tàp trung bao càp nén thiéu gàn bó hùu
co vói vùng nòng tbòn xung quanh, chua co tàc dòng làm thay dòi co càu nòng nghiép
theo huóng san xuàt nòng san hàng hoà.
Tu nàm 1986 dén nay, càc KCN dugc xày dung theo quy boach thòng nhàt trén toàn
quóc. Là khu vuc tàp trung càc doanh nghiép cóng nghiép trong khu vuc co ranh giói xàc
djnh su dung chung két càu ha tàng ky thuat va ha tàng xà bòi. Càc doanh nghiép trong
KCN dugc huóng mot so quy che uu dai riéng cùa Nhà nuóe va dja phuong, co Ban quàn
ly chung thòng nhàt, thue hien quy che quàn ly thich hgp va tao diéu kien thuan Igi cho
càc doanh nghiép boat dòng co hiéu qua. Do qua trình hình thành trong mòi truòng nén
kinh té chuyén dòi tu hình thành bao càp sang co che thi truàng va ngày càng tién sàu
vào hòi nhap khu vuc va quòc té nén càc KCN dugc quy boach xày dung ngày càng hoàn
chinh: Chat lugng cóng trình ha tàng ngày mot cao, còng nàng ngày mot mó ròng, ranh
giói ''cùng'' dugc thay thè dàn bang ranh gioì "mèm", còng tàc quàn ly Nhà nuóe trong

24. KCN ngày càng dòi bòi phài mó ròng cà ve nói dung va nhiém vu. Ve thue chat là càc
KCN dugc hoàn chinh nhàm thu hùt dàu tu trong nuóe va nuóe ngoài, àp dung còng
nghé mói, nàng cao khà nàng canh tranh san phàm, thùc day san xuàt, su dung co hiéu
qua vòn dàu tu vào nhùng ngành va vùng trgng diém.
1.1.4. Vai trò cùa Khu còng nghiép trong qua trình Còng nghiép hoà, Hien dai boa,
CNH, HDH dugc hiéu là qua trình chuyén dòi càn bàn, toàn dien càc boat dòng san xuàt
kinh doanh, dich vu va quàn ly xà hòi va tàm ly tu su dung lao dòng thù còng là chù yéu
sang su dung mot càch phò bién lao dòng vói tay nghé co còng nghiép, tién bó khoa hgc
va còng nghé tao ra nàng suàt lao dòng xà bòi cao. Trong tién trình CNH, HDH, càc
KCN Viét Nam dà co nhùng dóng góp to lón.
KCN hàp thu nhanh nhàt chinh sach mai phàt trién hiéu qua nén kinh té quóc dàn:
Viée àp dung cùng mot lue nhiéu chinh sàcb mói ó dien ròng là hét sue khó khan. Trong
nhiéu truàng hgp là khòng dù nguòn lue hoac vàp phài su phàn dòi. KCN là noi thi diém
nhihig chinh sàcb kinh té mai, dac bièt là chinh sàcb ve kinh té dòi ngoai va dàu tàu tién
phong trong phàt trién kinh té.
Phàt trién KCN là dàu tàu tàng truòng, thùc day càc ngành kinh té khàc phàt trién, là dìéu
kién dàn dàt càc ngành cóng nghiép phu trg, càc dich vu nhu tài chinh, ngàn hàng, dich
vu thuong mai, lao dòng, tu vàn, lao dòng trong KCN... phàt trién va tao diéu kién phàn
bò va su dung co hiéu hon càc nguòn lue cùa dia phuong.
KCN dugc hình thành vói nhùng diéu kien dia ly, mat bang, giao thòng... thuan Igi; cùng
vói nhìjng uu dai ve già thué dàt, ve càc chinh sàcb linh boat va thù tue bành chinh don
giàn dà là dièu kién de càc chù dàu tu giàm chi phi dàu tu, chi phi san xuàt va chi phi
bành chinh khàc. Chù dàu tu, càc doanh nghiép dùng truóc bài toàn hiéu qua kinh té sé
chuyén nhà mày, co so san xuàt cùa mình vào càc KCN. Viée quy tu càc doanh nghiép
vào càc KCN sé han che dugc vice su dung làng phi, tao diéu kien thuan Igi trong vàn de
10

25. xù ly mòi truòng.
Trong diéu kien nguòn vòn dàu tu toàn bó co so ha tàng con thiéu. Viée xày dung va
phàt trién càc KCN co vai trò quan trgng trong viée tap trung nguòn vòn han bep dàu tu
vào mot so khu vuc trong diém co nhiéu Igi thè so sành hon càc khu vuc khàc trén dia
bàn lành thò. Tu dò nàng cao biéu qua su dung von dàu tu.
KCN là nai hàp thu vòn va chuyén giao co hiéu qua nhùng thành tuu khoa hoc còng nghé:
KCN dugc quy boach dira trén co so khoa hoc va thue tién theo ké boach va chién lugc
phàt trién làu dai cùa nén kinh tè, va thuong theo mot mó hình tap hgp càc doanh nghiép
cùng ngành. Do vay, ebùm doanh nghiép hgp tàc, lién két vói nhau trong viée nhap khàu,
tièp nhàn nhùng tién tién, hien dai trén thè giói; tan dung dugc nhùng Igi thè cùa nuóe di
sau, rùt ngàn dugc kboàng càch ve khoa hgc ky thuat vói càc nuóe di truóc, tièt kiém
dugc chi phi ve quyèn so hùu tri tue.
KCN hình thành va phàt trién là càu nói hai nhap nén kinh tè nói dia vai thè giai:
KCN thuong gàn lién vói càc diéu kien thuàn Igi cà ve vj tri dja ly va càc dich vu di kèm
cùng vói càc chinh sach uu dai va thù tue bành chinh don giàn. Dò là diéu kién thuan Igi
thu hùt doanh nghiép co vòn dàu tu nuóe ngoài. Càc doanh nghiép co vòn dàu tu nuóe
ngoài sé là càu nói tòt nhàt cho doanh nghiép trong nuóe tiép càn vói thè giói. Vói trình
dò quàn ly chuyén nghiép, còng nghé tién tién cùa nuóe di truóc. Càc doanh nghiép nuóe
ngoài trong càc KCN co tàc dòng lan toà dén trình dò va ky nàng còng nghiép dòi vói
phàn con lai cùa nén kinh té noi dia.
KCN là nai tao vièc làm va phàt trién ky nàng cho nguói quàn ly va nguói lao dóng:
Tinh trang khan hiém nguòn nhàn lue va già nhàn còng cao ó càc nuóe tu bàn phàt trién
dat càc nuóe này truóc su lira chgn giài phàp dàu tu vào càc KCN cùa càc nuóe dang
phàt trién nhàm tàn dung lao dóng du thùa va già nhàn còng ré ó càc quòc già này. Xày
dung va phàt trién càc KCN de tao nhiéu hon viec làm là mot trong nhùng muc tiéu cùa
li

26. Phàt huy vai trò hat nhàn, phàt trién kinh té vùng, lành thò, day nhanh toc dò dò thi hoà va bào
ve mòi truàng, su dung hiéu qua quy dàt còng nghiép, tao thém viée làm cho nguói lao dòng.
KCN là cùa so nhìn ra thè gioì, là càu nói de tiép thu vòn, hàp thu khoa hgc còng nghé,
trình dò, kinh nghiém quàn ly tién tién tao nguòn vòn va dòng lue quan trgng cho phàt
truòng kinh té, xà bòi.
Dòi vói nuóe ta càc KCN con co vai trò quan trgng trong viec thùc day qua trình CNH,
HDH nòng nghiép nòng tbòn. Vi su thành còng CNH, HDH nòng nghiép nòng tbòn sé
quyét dinh tién trình CNH, HDH ngàn lai ó nuóe ta.
CNH, HDH nòng nghiép nòng tbòn co nói dung chù yéu là chuyén dich co càu kinh té theo
huóng thi truòng - hien dai, nhàm nàng cao chat lugng hiéu qua va sue canh tranh cùa
nòng san hàng boa. CNH, HDH chù yéu là dich chuyén theo huóng tàng ty trgng ngành phi
nòng nghiép; xày dung két càu ha tàng; tó chùc cài thien va nàng cao dòi song nòng tbòn
ve vat chat va tinh thàn. Su tàc dòng cùa càc KCN vào qua trìrùi dò dugc thè hien rò:
Thùc day hình thành vùng nguyèn liéu va trang trai san xuàt tap trung.
Chuyén dòi nghé nghiép, lao dòng (do thu hòi dàt, thu hòi lao dòng vào KCN va càc dich
vu khàc)
Phàt trién ha tàng giao thòng, dien nuóe, thuy Igi, ùng dung tién bò khoa hgc ky thuat
còng nghé
Bò mat nòng tbòn thay dòi theo huóng dò thj hoà...
1.2. Tinh tàt yéu hình thành va phàt trìén Khu còng nghiép, càc nhàn tò hình thành
Khu còng nghiép,
1.2.1. Su càn thiét hình thành Khu cóng nghiép trong qua trình Còng nghiép hoà,
Hien dai hoà.
CNH, HDH chinh là qua trình thùc day lue lugng san xuàt trén co so thue hien nèn san
xuàt co khi hoà va àp dung nhùng thành tuu khoa hgc cóng nghé hien dai. De day nhanh
13

27. qua trình dò, mot mat chinh phù phài tao co so ha tàng ky thuat co tinh chién lugc (dien,
giao thòng, dàt dai...). Mat khàc tao dièu kién de càc doanh nghiép xày dung co so san
xuàt vói chi phi dàu vào thàp nhàt, thuan Igi nhàt, phàt huy hiéu qua vòn dàu tu nhanh
nhàt. De thùc day phàt trìén lue lugng san xuàt dòi bòi su già tàng xày dung càc co so
san xuàt, tap trung vào càc cóng trình két càu ha tàng dùng chung nhàm tièt kiém chi phi,
dàn dén hình thành càc KCN. Viec quy boach hình thành càc KCN thuong dugc dàt ó
càc vi tri thuan Igi ve giao thòng, nguòn dien, nuóe, mòi truàng... Dòng tbài càc KCN
dugc phàn bò quy boach tòt góp phàn quan trgng kich thich dàu tu phàt trién mó ròng co
so ha tàng ky thuat cùa càc vùng.
Mot vàn de co tinh quy luàt là lue lugng san xuàt càng phàt trién cao càng dòi bòi thue
hièn phàn còng lao dòng xà bòi sàu sàc. Néu truóc day vói mò hình mot ngành, boàc mot
nhà mày san xuàt tao ra san phàm theo quy trình ky thuat khép kin. NghTa là san xuàt ra
bau hét càc linh kién, phu tùng de làp ràp thành san phàm hoàn chinh, thì nay dugc tàch ra
thành nhiéu ngành riéng biet boàc nhiéu còng doan san xuàt riéng biet vói quy trình san
xuàt cùng khàc nhau. Qua trình dò làm cho nén san xuàt xà hòi co su phàn còng va lién két
chat che. Vi du ngành san xuàt ò tò dugc tham già boi càc ngành: Co khi, dien tu, luyén
kim màu, nhua, vat liéu cao càp... Trong dò ngành san xuàt ó tò là ngành chinh, càc ngành
khàc ggi là còng nghiép phu trg. Mot nhà mày ò tò co khi chi giù lai mot còng doan cóng
nghé chinh là san xuàt mày dòng co, thiét ké kiéu dàng va làp ràp hoàn chinh, con càc chi
tièt phu khàc dugc giao cho hàng chue còng ty khàc hoac nhà mày khàc thue hien theo don
dat hàng dira trén nèn tàng Igi thè so sành ve nguyèn liéu, già nhàn còng, mói quan he dòi
tàc, chién lugc thi truòng... Vi thè ma hình thành lén càc còng ty ve tinh phu trg cho còng
ty chinh. Su phàn cóng lao dóng xà bòi dò tao ra su lién két, hình thành lén càc khu san
xuàt tap trung - Yéu tò quan trgng hình thành nén càc KCN.
Phàt trìén càc KCN là dòng lue thùc day tién trình CNH, HDH. CNH, HDH de phàt trìén
14

28. san xuàt, chuyén tu san xuàt nhó lén san xuàt lón là vàn de co tinh quy luàt chung cùa
nhiéu nuóe trong qua trình phàt trién. Mói quòc già tuy theo diéu kien va hoàn cành cu
thè co con duòng, giài phàp va càch thùc riéng.
Vièc bình thành càc KCN chinh là mot trong nhùng giài phàp quan trgng day nhanh qua
trình CNH, HDH, boi vi:
CNH rùt ngàn dòi vói nhùng nuóe phàt trién cóng nghiép di sau tue là vùa co buóc di
tuàn tu, vùa phài rùt ngàn. Tbài gian tuàn tu dò va co buóc di tàt - tue là tiép thu ngay
nhùng thành tuu cùa nén kinh té tri thùc. Vi vày CNH là thè bién su phàt trién tuàn tu,
HDH là thè bién buóc di rùt ngàn va di tàt dòn dàu. Qua trình phàt trién dò dà tró thành
phò bién va co tinh quy luàt; do vay:
KCN là noi tiép thu càc co so san suàt còng nghiép, tiép nhàn càc thành tim khoa hgc va
còng nghé tién tién vào boat dòng san xuàt, eung ùng cho nén kinh té nbùng san phàm
xuàt khàu, va thay thè san phàm nhap khàu. KCN con dóng vai trò quan trgng trong viec
phàt trién hoàn thien két càu ha tàng, trang thiét bi ky thuat còng nghé, he thòng nguòn
lue dò là co so vat chat nén tàng cùa su nghiép CNH, HDH.
KCN tao ra va àp dung co che mói nhàm tàng sue hàp dàn càc nhà dàu tu dac biet là dàu
tu nuóe ngoài. Dàm bào cho viec tò ebùc, quàn ly dugc de dàng hon va xày dimg co so
ha tàng tièt kiém, hiéu qua hon. Dòng tbài ó dò viée thue thi càc chinh sàcb uu dai thuan
Igi hon, tbòng qua càc chinh sàcb thue tien, nhà nuóe co diéu kien nàm bàt nhanh hon va
diéu chinh bó sung co che chinh sàcb kip tbài.
Viec hình thành va phàt trién càc KCN cùng góp phàn thue bién càc quy boach phàt trién
kinh té - xà bòi, tao dièu kien cho lue lugng lao dòng tham già mot càch tàp trung va tot
nhàt vào su phàn còng lai lue lugng lao dòng xà bòi, tiép thu cóng nghé san xuàt tién tién
va cóng nghé quàn tri hien dai cùa thè giói. KCN con là noi dào tao ra dòi ngù còng nhàn
lành nghé, co trình dò chuyén món cao. Tu dò phàt sinh nhùng dòi hòi ve phàt trìén dich
15

29. vu xà hòi: àn, ó, chùa bénh, hgc bành, vui choi, giài tri... cùng vói dòi bòi ve phàt trién
ha tàng ky thuat hgp thành diéu kien de quy boach phàt trién dò thj.
Phàt trién càc KCN con là giài phàp huóng dén phàt trién ben vùng:
Sy phàt trién cùa mot quòc già khòng chi là tàng truòng cao ma phài huóng dén gàn tàng
truòng va phàt trién kinh tè vói giù gin, bào ve mòi truàng. Phài co su két hgp bài boa
giùa tàng truòng kinh té vói tién bò, còng bang xà bòi, con nguói phàt trién toàn dien,
mòi truàng song dugc bào ve, chat lugng cuòc song dugc cài thien khòng ngùng.
Càc KCN góp phàn quan trgng dòi vói toc dò tàng truòng kinh té, tàc dòng va thùc day
chuyén dich co càu kinh té theo huóng cóng nghiép - dich vu va nòng nghiép. Tao ra mot
nén kinh té thòng nhàt vói mot co càu hgp ly, càn dòi, dòng bò va ngày càng tòi uu.
Trong dò tàng truòng là tién de co bàn de thue bién cóng bang xà bòi.
Xày dung càc KCN dòi bòi phài giàì quyét nhiéu vàn de mot càch dòng bò nhu: Quy
boach, xày dimg co so ha tàng trong va ngoài KCN, su dung dàt dai co hiéu qua, dào tao
va tuyén dung lao dòng, bào ve mòi truòng, an ninh trat tu, eung càp càc dich vu, tò chùc
dai song vàn hoà, giào due, tàc dóng dò thi hoà, HDH nòng nghiép nòng thòng... giài
quyét tòt càc mói quan he trén chinh là tao ra sy phàt trién ben viing.
Dòi vói nuóe ta, phàt trién càc KCN là pbuong thùc quan trgng, tùng buóc dua dàt nuóe
tham già vào qua trình phàn cóng lao dòng quóc té theo huóng chuyén mòn hoà va tàp
trung hoà. Dò là khai thàc tòt nhàt tài nguyèn va nguòn lyc con nguói Viét Nam va nhùng
Igi thè san co, day nhanh toc dò phàt trién kinh té; su dung vòn, khoa hgc còng nghé, trình
dò tò chùc quàn ly cùa thè giói; là qua trình thue hièn lai phàn cóng lao dòng xà bòi ó trình
dò cao hon.
Phàt trién càc KCN là biéu hièn duàng lòi dgc lap, tu chù trong lién két kinh tè quóc té,
càc chinh sàcb, buóc di, quan diém CNH, HDH dugc thè hien va thè nghiém rò net nhàt.
Tbòng qua phàt trién càc KCN ma hình thành két càu ha tàng mói cà ve kinh té-xà bòi dà
16

30. nhanh chóng dugc hình thành. Dòi song vàn hoà tinh thàn cùa nguói lao dòng dugc nàng
cao, thùc day qua trình dò thi hoà.
Phàt trién càc KCN xét ve làu dai là xuong song cùa CNH, HDH dàt nuóe; là còng cu
thu hùt dàu tu, là dàu mói tao ra viec làm san xuàt còng nghiép chù lyc; làm tàng nhanh
kim ngach xuàt khàu; làm nòng còt de nàng cao tién bò ky thuat su dung còng nghé tièn
tién, góp phàn lón giàm thiéu ò nhiém mòi truàng, là noi dào tao càn bò quàn ly va còng
nhàn co tay nghé tao tièn de cho kinh tè tò chùc hình thành ve phàt trién.
1,2,2. Càc nhàn tò hình thành, phàt trién Khu còng nghiép.
Viec hình thành càc KCN truóc hét phài trén co sa dinh huóng va chién lugc phàt trién
kinh té xà bòi, trong dò viée lua chgn mò hình CNH là hét sue quan trgng. Ljch su CNH
hon ba thè ky nay (ké tu khi cuòc càch mang còng nghiép dugc khói dàu ó Chàu Àu vào
cuòi thè ky XVII) dà de lai nhtjng bài hgc càn thièt cho viec tièn bành CNH cho mòi
quòc già. Co thè rùt ra càc mò hình CNH thè giói dà va dang trai qua nhu sau:
Thù nhàt là mó hình CNH co dièn truóc thè ky XX. Dièn hình là Anh va Phàp dà dièn ra
nhu mot "qua trình lich su tu nhién" vói càc buóc di tuàn tu tu thàp dèn cao. Ò càc nuóe
tu bàn lón phàt trién mugn hon nhu (My, Due, Nhàt) ve co bàn cùng là qua trình phàt
trién tuàn ty, song do ra dòi sau dà nhanh chóng tièp can vói còng nghé ky thuat tién tièn
bang con duòng nhap khàu. Mot so nuóe tu bàn nhó (càc nuóe Bàc Àu va mot so nuóe
Tày Àu) thì lai tham già ngay vào phàn cóng lao dòng quòc té dua trén Igi thè ve tài
nguyèn, thién nhién. Do vay dà rùt ngàn dugc mot thòi gian nhàt dinh.
Thù hai là càc mò hình CNH trong thè ky XX: Néu nhu mò hình càc nuóe CNH co dièn
là Ioai hình mó duòng, tu vàn dòng phàt trién thì trong thè ky XX càc nuóe di sau co khà
nàng CNH rùt ngàn theo huóng HDH. Thue tién dà co càc mò hình:
- CNH trong co che ké boach hoà tap trung cùa càc nuóe XHCN.
- CNH thay thè nhap khàu là trào luu phò bién ó bau hét càc nuóe thugc thè gioì
17

31. thù 3 nhàm thyc hièn muc tiéu phàt trién kinh té dgc làp, ty chù.
- CNH huóng vào xuàt khàu nhu Hàn Quòc, Dai Loan, Hong Kong, Singapore
hien nay dang mó ròng trong càc nuóe Dòng Nam À. Chinh sàcb huóng ve xuàt khàu dat
trgng tàm phàt trién vào nhùng ITnh vyc co Igi thè so sành trén thi truòng quòc té va
nhùng san phàm ma thj truòng thè giói càn.
Càc mò bình CNH co dièn, ké boach hoà tap trung buóc sang thè ky XX khòng con nùa;
mò hình CNH thay thè nhap khàu dà khòng mày thành còng. Mò hình huóng vào xuàt
khàu trong bòi cành khùng boàng tài chinh - tién té cùng dà bòc lo nhimg rùi ro qua lón.
Xu huóng mói nói lén trong bòi cành hien nay là sy két hgp giùa bai mò bình CNH thay
thè nhap khàu va huóng ve xuàt khàu mot càch linh boat. Vi thè, bành trình CNH cùa
nhùng nuóe di sau dugc hình dung là qua trình rugt duòi nhàm bàt kip trình dò càc nuóe
di truóc vói khoàng thòi gian ngày càng ngàn.
Thyc tièn mó hình KCN ó Viét Nam cùng dà là hình thùc biéu hien càc mò hình CNH:
- KCN Gang thép Tbài Nguyèn, KCN hoà chat Viet Tri là hien sinh cùa mò hình
CNH co che ké boach hoà tap trung.
- KCN da ngành thu hùt dàu tu trong nuóe huóng vào thay thè nhap khàu.
- KCN che xuàt huóng vào xuàt khàu.
- KCN hon hgp (còng nghiép, dò thi) vùa thu hùt dàu tu trong nuóe, vùa thu hùt
dàu tu nuóe ngoài; vùa san xuàt hàng nhap khàu, vùa san xuàt hàng hoà xuàt khàu va eó
doanh nghiép che xuàt.
Dù theo mò hình nào cùng bàt dàu tu cuòc càch mang ve cóng nghiép nói chung va càch
mang ve rugng dàt nói riéng. Diéu dò cùng co nghTa là trong khuòn khó bep phài quy
boach de cuòng bue dàt dai nòng nghiép cho hình thành, phàt trién càc KCN.
Trình dò phàt trìén khoa hgc ky thuat là nhàn tò tich cuc thùc day hình thành, phàt trìén
càc KCN. Khi trình do khoa hgc ky thuat phàt trién, nhùng sang tao trong ITnh vyc cài
18

32. tièn mày móc, còng cu lao dóng, nhùng còng nghé, qua trình san xuàt mói dugc àp dung
sé làm tàng sy phàn còng lao dòng xà bòi theo huóng chuyén mòn hoà ngày càng sàu
sàc. Chuyén mòn hoà là nguyèn nhàn dàn dén sy lién két chat che, tàng nhanh sy phu
thugc làn nhau trong san xuàt cùng nhu trong thj truòng. Hoat dòng djch vu là sgi day
lién két trong san xuàt, thi truòng va là yéu tó ban dàu. Nhu vày, xét duói góc dò co hgc
thì dich vu ha tàng trong càc KCN càn phài dàp ùng va tao diéu kién ban dàu cho viec
ùng dung ky thuat mói vào san xuàt mot càch linh boat. Do vay, khi quy hoach xày dung
càc KCN càn luu y vàn de sau:
Mot là, khà nàng thich ùng cho nhà dàu tu thù càp ve còng nghé san xuàt dugc thè hien
qua dich vy ky thuat, vàn tài bang phuong tién gì, tuyén duòng nào; nàng lugng dien khi
ga, dàu dot, than bay nàng lugng mat trai; su ly chat tbài, ràc tbài bang cóng nghé lac bau
bay tién tièn; dich vu thòng tin hixu tuyén bay vò tuyén...
Hai là, dàn dàt va mó duòng de càc nhà san xuàt cài tién ky thuat va thay dòi còng nghé
bang viec dàu tu dy bào truóc càc còng trình két càu ha tàng de tao ra khà nàng eung ùng
dich vu ky thuat mói.
Day là nhàn tò dòng nhàt, quyét dinh chat lugng he thòng ky thuat KCN. Dòng thòi thùc
day phàt trién càc KCN tu mò hình giàn don thuàn tuy là khu san xuàt tap trung ve mat
khòng gian bep dén mó hình hien dai KCN dò thi, vuòn còng nghiép.
De hình thành KCN, truóc hét phài tièn bành viec lua chgn dia diém va quy boach. Do dò
càc dièu kién ve ty nhién nhu: Vi tri dia ly, mòi truòng dàt dai, nuóe, khi bau co ành huóng
rat lón. Nò khòng chi quyét dinh càc giài phàp ve ky thuat (Thièt ké quy boach, lua chgn
càc hình thùc két càu còng trình ky thuat ha tàng) ma con tao ra nhijTig Igi thè nhàt dinh (ve
cy ly vàn chuyén, già thành xày dung, già dich vu thàp...). Cùng vói nhùng dac diém riéng
ve tàp quàn sinh boat cùa nhàn dàn, truyén thòng vàn bòa, vai trò chinh quyèn dai
phuong... Tao ra mói truòng chinh tri xà bòi cùng dòi hòi phài quan tàm giài quyét nò
19

33. trong viée quy boach xày dung KCN tao nén nhihig ành huóng tòt cho cóng viée
marketing dia phuong. Vi vay càc diéu kién ve ty nhién, xà bòi va chinh tri dugc tham già
nhu mot nhàn tò khòng thè thiéu trong quy boach, xày dyng va phàt trién càc KCN.
Thyc tién cho thày càc KCN ó càc tinh: Dòng Nai, Bình Duong, Bà Ria - Vùng Tàu, Càn
Tho, VTnh Phùc, Bàc Ninh... thành còng hon càc tinh khàc là do eó nhùng thuan Igi ve vi tri
dia ly, lién ké vói càc dò thi lón nhu TP Ho Chi Mình, Ha Noi, Dà Nàng, lai thuan Igi ve giao
tbòng nén de dàng tièp nhàn càc dy àn dàu tu va tàc dung lan toà tu càc trung tàm dò thi.
Tuy vay, mòi dia phuong phàt trién càc KCN cùng eó nhùng dac diém riéng:
Càc KCN Dòng Nai thuan Igi trong viec giài phóng mat bang do xày dyng càc KCN tu
quy dàt còng, dàt dòn dièn, dàt chuyén dùng khàc. Tu nhùng nàm 60 da eó tièn de KCN
Bién Hoà, lyc lugng lao dòng dja pbuong it nhiéu dà tiép thu dugc tàc phong lao dòng
còng nghiép tu thòi nguói My chiém dóng.
Càc KCN tinh VTnh Phùc chù yéu su dyng dàt dòi nùi, mat bang cao rào, it bi ngàp ùng,
dàt chuyén màu già trj su dung nòng nghiép thàp.
Su ra dòi va hình thành phàt trién càc KCN con dòi hòi phài eó nhàn tò tién de hét sue
quan trgng là mòi truòng kinh té, chinh tri va phàp ly; mòi truòng dò bao gòm cà trong va
ngoài nuóe.
Mòi truòng trong nuóe dugc thè hien trong càc chinh sàcb, duòng lòi, mò hình phàt trién
còng nghiép ma nuóe dò lua chgn. Nhùng nuóe phàt trién ó trình dò cao, thu nhap chù yéu
do càc boat dóng dich vu mang lai thì eó thè KCN hoac phàt trién còng nghiép eó khi dà
dugc giài quyét trong qua trình phàt trién dò thi. 0 nhihig nuóe dang phàt trién thi KCN
dugc de cap rò net hon cà trong ly luan va chi dao thue tién. Vi dò là mot giài phàp tich
cyc de tién hành CNH, HDH. Trung Quòc, Tbài Lan, Singapore, Dai Loan... déu chù
truòng, chinh sàcb va xày dyng càc co so phàp ly cho phàt trién càc KCN. Dòi vói nuóe ta,
chù truòng cùa Dàng va Nhà nuóe, tai càc vàn kién chinh tri, vàn bàn phàp luàt dà tùng
20

34. buóc hình thành he thòng cho phàt trién càc KCN ó Viét Nam cùng vói chinh sàcb dòi mói
do Dai bòi Dàng làn thù VI nàm 1986 khói xuóng, tao mòi truòng mói cho hình thành phàt
trién càc KCN.
Nghi quyét Hòi nghi làn thù VI Ban chàp hành Trung uong Dàng khoà VI, de ra chù
truòng ve kinh té dòi ngoai: "Khan truàng nghién cùu phuang àn, tgp trung làm thù ó
mot vài nai de rùt kinh nghiém. Tao tao diéu kién mó ròng viée xày dung càc KCN che
xuàt va dgc khu kinh té ".
Nghi quyét Hòi nghi giùa nhiém ky khoà VII nàm 1994 dà néu ro: "Quy hogch càc vùng,
truóc hét là càc dia bàn trong diém, càc KCX, khu kinh tè dgc bièt, KCN tgp trung".
Nghi quyét Dai bòi Dàng làn thù Vili da cu thè hoà: "Hình thành càc KCN tgp trung
(bao gòm cà KCX, khu cóng nghé cao), tao dia bàn thuan lai cho xày dung càc ca sa
cóng nghiép mai... ". Hòi nghi Trung uong 4 khoà Vili dà xàc dinh phuong huóng phàt
trién càc KCN trong càc nàm tiép theo là: "Phàt trién tùng buóc va nàng cao hiéu qua
cùa càc KCN". Day là nhimg dinh huóng quan trgng cùa Dàng, Nhà nuóe ve xày dung
va phàt trién càc KCN nhàm thùc day tién trình CNH, HDH dàt nuóe.
Theo dinh huóng cùa Dàng va Nhà nuóe, còng tàc thè che hoà chù truòng, ban hành va
thue thi càc vàn bàn phàp luàt lién quan dén KCN, KCX dà dugc thyc hien nghiém tue.
Càc co quan nhà nuóe dà tùng buóc thè che boa chù truòng cùa Dàng ve phàt trién KCN,
KCX, ban hành càc vàn bàn quy pham phàp luàt, tao khung phàp ly cho tò chùc, thyc
hien phàt trìén càc KCN, KCX. Quy che KCN (KCN, KCX, KCNC) do Chinh phù ban
hành cùng vói càc luàt hien hành, nhàt là Luàt Doanh nghiép Nhà nuóe, luàt khuyén
khich dàu tu trong nuóe, Luàt Doanh nghiép, Luàt dàu tu nuóe ngoài, Bó luàt Lao dòng,
Luàt Dàt dai, Luàt Thuong mai va càc Luàt thué .. .dà tao mòi truòng phàp ly khà rò ràng
va thòng thoàng cho doanh nghiép hoat dóng va dàm bào cho còng tàc quàn ly Nhà nuóe.
Trong qua trình bòi nhap vói nèn kinh té Quòc té, chinh sàch thu hùt vòn dàu tu tryc tiép
21

35. nuóe ngoài (EDI) là mot bò phàn quan trgng trong duòng lòi dòi mói cùa Dàng va Nhà
nuóe ta, EDI là mot Ioai hình boat dòng kinh té quòc tè, ra dòi va hoat dòng eó tinh tàt
yéu, làu dai cùng vói xu huóng toàn càu hoà ve kinh té. FDI là nguòn vòn quan trgng cho
dàu tu phàt trién, cho viée khai thàc va nàng cao hiéu qua viec su dyng càc nguòn lyc
trong nuóe; Góp phàn giài quyét còng àn viec làm cho nguói lao dòng; Tao nguòn thu
ngàn sàcb va góp phàn cài thien càn càn thanh toàn quóc tè; dòng thòi là kénh quan trgng
de tièp thu còng nghé va kinh nghiém quàn ly. Vòn FDI là vòn cùa doanh nghiép, khòng
phài là vòn cùa chinh phù, nén khòng làm tàng ng cùa Chinh phù, khòng truc tièp làm
ành huóng dén càn càn thanh toàn quóc té. Nhàn thùc dugc tinh tàt yéu khàch quan nuóe
ta phài tham già bòi nhap kinh té quòc té, tu Dai bòi VI, Dàng ta xàc djnh: "Vièc ón dinh
va phàt trién kinh té trong chgng duàng dàu tién cùng nhu su nghiép phàt trién khoa hoc
ky thuat va CNH xà hai chù nghTa cùa nuóe ta tién hành nhanh hay chgm, diéu dò phu
thuoc mot phàn quan trgng vào viec mó ròng va nàng cao hiéu qua cùa kinh té dai
ngogi...". Quan diém trén ngày càng dugc hoàn thien qua càc ky Dai bòi Dàng. Dén Dai
bòi IX, Dàng ta xàc dinh: "...Chù dóng hai nhap kinh tè Quóc té va khu vuc theo tinh
thàn phàt huy tói da nói lue, nàng cao hiéu qua qua hap tàc quóc té, bao dàm dgc làp tu
chù va dinh huóng xà hai chù nghTa, bào ve lai ich dàn toc, an ninh quóc già, giù gin
bàn sàc vàn hoà dàn toc,bào ve mói truàng". Xày dung, phàt trién KCN là tao càc diéu
kien thuan Igi ve co so vat chat ky thuàt mot càch dòng bò (quy dàt, co so ha tàng, he
thòng dich vu...) dàp ùng nhu càu cùa càc nhà dàu tu.
Càc KCN là mot hien tugng kinh té xuàt hien tu nhu càu cùa qua trình CNH. Nò co qua
trình vàn dòng va phàt trién tu thàp dén cao, tu don giàn dén phùc tap, ngày càng dugc
hoàn thien. Viée nghién cùu quy luàt vàn dòng va phàt trién hét sue càn thiét dòi vói càc
nuóe mong muón chuyén hoà nén kinh té nòng nghiép sang kinh té còng nghiép. Trong
dièu kien Quòc té hien nay, viec nghién cùu phàt trién càc KCN con giùp cho càc nuóe tuy
22

36. theo dièu kién hoàn cành cu thè cùa mình eó giài phàp phù hgp nhàm vùa vàn dòng nhu
nguyèn tàc chung, vùa eó buóc di riéng, dòn dàu rùt ngàn thòi gian CNH nèn kinh tè.
Nhung xu huóng chung là, càc KCN ngày càng ùng dung, tiép nhàn dugc nhiéu thành
tyu khoa hgc ky thuat va còng nghé tién tién. Ò dò, thòi gian ùng dung vào thyc tién san
xuàt nhùng phàt mình, sàng kién ky thuat là ngàn nhàt. Boi càc KCN co dù dièu kién ve
vat chat, ky thuat cùng nhu càc co che chinh sàcb tòt nhàt. Cùng vói sy phàt trién cùa lyc
lugng san xuàt, thì ngay trong bàn thàn KCN dà làp day cùng dòi bòi eó sy dào tbài cóng
nghé cu thay thè bang càc còng nghé mói. Cùng vói viec ùng dyng còng nghé mói, phài
giàm thiéu tàc hai cùa chat tbài, nuóe tbài, khi tbài ra mòi truòng xung quanh, làm cho
KCN va dò thi xich lai gàn nhau hon. Viec quy hoach KCN gàn vói dò thj eó tàc dòng
mó ròng thi truòng dà va dang tró thành xu huóng phàt trién tàt yéu. Nhu vày tinh
chuyén nghiép hoà càc KCN cùng càng tró lén sàu sàc giùa càc KCN. Ngay trong KCN
sé dièn ra qua trình phàn còng chuyén mòn hoà: Co KCN chuyén ve san xuàt ó tò va càc
co so cùa ngành san xuàt phu trg cho ò tò; Co KCN chuyén ve ITnh vuc dien tu, còng
nghé thòng tin... Va nhu vay viec hgp tàc lién két ngày càng chat che va mó ròng.
Khi ma KCN - Dò thi dugc giài quyét trong mòi quan he hoàn chinh tuong tàc ho trg
nhau, dan xen va hoà hgp vói nhau làm cho KCN ngày càng hoàn thién tu mot hien
tugng kinh tè, thyc thè kinh té tró thành mot hien tugng kinh tè - xà bòi, thyc thè kinh tè
xà bòi. Cùng vi thè ma chùc nàng KCN khòng chi là dòng lue thùc day phàt trién kinh tè
ma con là nhàn tò quan trgng hình thành phàt trién càc dò thi mói. Nhàn tò dò dugc tao
lap boi càc vàn de tu phàt trién càc KCN dat ra, dòi bòi phài giài quyét dò là: Giài quyét
mòi lién he giùa dàu tu ha tàng ky thuat trong va ngoài hàng rào, mòi truòng lao dóng,
dàn cu, dào tao lao dòng va eung ùng lao dòng, nàng cao chat lugng dich vu, nhà ó, hgc
hành chàm sóc sue khoé, sinh boat vàn hoà... hgp thành mòi quan he kinh tè - xà bòi cho
sy phàt trién dò thi.
23

37. 1.3. Mot so mo hình àp dung de phàn tich càc Khu còng nghiép.
1.3.1. Phàn tich mói truò'ng vi mò.
De phàn tich mói truòng tòng thè nguói ta su dung ly thuyèt mò hình PEST bao gòm càc
dành già ve càc nhàn tò chinh tri (P), kinh té (E), xà bòi (S) va cóng nghé (T).
Moi truòng chinh phù, luàt phàp va chinh trj (P),
Càc nhàn tò chinh phù, luàt phàp va chinh trj tàc dòng dèn doanh nghiép theo càc huóng
khàc nhau. Cbùng co thè tao ra co bòi, tró ngai, tham chi là rùi ro that su cho doanh
nghiép. Chùng thuong bao gòm: Chinh phù là nguói tiéu dùng lón nhàt trong nèn kinh tè.
Sy ón dinh ve chinh tri, sy nhàt quàn ve quan diém chinh sàch lón luòn va sy hàp dàn càc
nhà dàu tu. He tbòng luàt phàp dugc xày dung va hoàn thien sé là co so de kinh doanh òn
dinh. Chàng han Luàt Dàu tu, Luàt Xày dyng, Luàt Mòi truòng, Luàt dàt dai... là diéu
ma càc doanh nghiép phài tinh dén khi quyét dinh dàu tu.
Càc quyét dinh ve quàng cào dòi vói mot so doanh nghiép, ITnh vyc kinh doanh sé là mot
de dga, chàng han càc cóng ty san xuàt va eung càp rugu cao dò, thuóc là... vùa co thè là
nhùng phanh hàm phàt trién san xuàt.
Luàt lao dòng, quy che tuyén dung, de bat, che dò huu tri, trg càp thàp nghiép cùng là
nhùng diéu ma doanh nghiép phài tinh dèn.
Ngày nay, khu vyc hoà va toàn càu boa dà, dang va sé là mot xu huóng tàt yéu ma mgi
doanh nghiép, mgi ngành, mgi chinh phù phài tinh dèn.
Ngày nay, nhiéu nhà chién lugc dà ggi diéu dò duói cài tén thè giói là "ngòi nhà chung".
Trong bòi cành dò mòi truòng Quòc té là mot truòng hgp dac bièt cùa mói truòng chung
ben ngoài doanh nghiép. Cùng giòng càc mòi truòng dà phàn tich ó trén, muc dich phàn
tich va phàn doàn là phài ehi ra dugc càc co hòi va càc de doa. Nhung bàn chat càc co
bòi va de doa ó pbuong dien Quòc té dòi vói càc doanh nghiép co it nhiéu khàc biet néu
chi lày mòi truòng ben ngoài trong pham vi cùa mot nuóe Viét Nam. Thue vay, mói
24

38. truòng Quòc té sé phùc tap hon, can tranh cao hon theo quan diém tu nhùng khàc biet ve
xà bòi vàn hoà, càu trùc thè che, chinh sàch va kinh té. Vièc Viet Nam chinh thùc già
nhap ASEAN dà va dang tao ra nhiéu vàn bòi cho càc doanh nghiép Viét Nam ve dàu tu,
ve thj truòng nhung cùng dang eó nhiéu tbàch thùc ma càc doanh nghiép Viét Nam phài
duong dàu. Tu do hoà thuong mai khu vyc, phà bò bang rào thué quan sé là nhùng de
dga rat lón dòi vói càc doanh nghiép Viét Nam. Hon nùa, bàn thàn ASEAN cùng phài
dàt trong mòi quan he toàn càu cùa canh tranh thè giói, chàng han vói khói EU, Bàc My
(NAFTA), vói Nhàt Bàn, Trung Quòc. . .
Ké tu nàm 1998, Viét Nam dà tró thành thành vién chinh thùc cùa Dièn dàn hgp tàc kinh
té Chàu À - Tbài Bình Duong (APEC). APEC chiém 40% dàn sé thè giói, 56% GDP va
thyc hièn 46% tòng già tri thuong mai thè giói.
Ngày 7/11/2006 Viét Nam chinh thùc tró thành thành vièn Tò chùc thuong mai quòc té
(WTO). Viét Nam sé mò ròng dugc thi truòng xuàt khàu ra nhiéu nuóe trén thè giói, d-
uge huóng quy che tòi bue quòc, khòng bj dòi xù phàn biet trong thuong mai Quóc tè.
Nhung chièu nguge lai, nhimg tbàch thùc trong canh tranh sé quyét liét hon.
Mòi truòng kinh té (E).
Thyc trang nén kinh té va xu huóng trong tuong lai eó ành huóng dén thành còng va
chién lugc cùa mot doanh nghiép. Càc nhàn tò chù yéu ma nhiéu doanh nghiép thuong
phàn tich là: Toc dò tàng truòng cùa nén kinh té, lai suàt, ty già hòi doài va ty le lam
phàt. Thyc vày, toc dò tàng truòng khàc nhau cùa nén kinh tè, trong càc giai doan thjnh
vugng, suy thoài, phue hòi sé ành huóng dén chi tiéu dùng. Khi nén kinh té ó giai doan
co toc dò tàng truòng cao se tao nhiéu co bòi cho dàu tu mó ròng hoat dóng cùa càc
doanh nghiép. Nguge lai, khi nén kinh té sa sùt, suy thoài dàn dén giàm chi phi tiéu dùng
dòng thòi làm tàng càc lyc lugng canh tranh. Thòng thuong khi nén kinh té sa sùt sé gay
nén chién tranh già cà trong càc ngành san xuàt, dac biet là càc ngành dà truòng thành.
25

39. Mùc lai suàt sé quyét dinh dèn mùc càu cho càc san phàm cùa doanh nghiép. Chinh sàch
tièn te va ti già hòi doài cùng eó thè tao ra mot vàn hòi tòt cho doanh nghiép nhung cùng
eó thè sé là nhijng nguy co cho su phàt trién cùa chùng. Lam phàt va vàn de chóng lam
phàt cùng là mot nhàn tò quan trgng càn phài xem xét va phàn tich. Trén thue tè, néu ty
le lam phàt cao thì viec kiém soàt già cà va tièn còng co thè khòng thè làm chù dugc.
Lam phàt tàng lén, du àn dàu tu tró lèn mao hiém hon, rùt cuc là càc doanh nghiép sé
giàm nhiet tìnb dàu tu phàt trién san xuàt. Nhu vay lam phàt cao là mói de doa dòi vói
doanh nghiép.
Mòi truòng vàn hoà - xà hòi (S).
Trong thòi gian chién lugc trung va dai han eó thè day là Ioai nhàn tò thay dòi nhanh chóng
theo huóng du nhap nhiìng lòi song mói luòn là co bòi cho nhiéu nhà san xuàt. Doanh nghiép
cùng phài tmh dèn tbài dò tiéu dùng, sy thay dòi cùa thàp tuoi, noi làm viec va già dinh. Sy
xuàt hien cùa Hiép hòi nhiìng nguói tiéu dùng là mot càn trò dòi bòi càc doanh nghiép phài
quan tàm, dac biet là chat lugng san phàm phài dàm bào vi Igi ich nguói tiéu dimg.
Mói truòng khoa hoc - còng nghe (T).
Day là Ioai nhàn tò co ành huóng lón, tryc tièp cho chién lugc kinh doanh cùa càc ITnh
vyc, ngành cùng nhu nhiéu doanh nghiép. Thyc té trén thè giói dà chùng kién sy bién dòi
còng nghé làm ebao dào, tham chi mat di nhiéu ITnh vuc, nhung dòng thòi cùng lai xuàt
hien nhiéu ITnh vuc kinh doanh mói, hoac hoàn thién hon, phàt trién vói toc dò cao hon.
Thè ky XX là thè ky cùa khoa hgc va cóng nghé. Do dò viec phàn tich va phàn doàn su
bién dòi còng nghé rat quan trgng va càp bàch hon lue nào hét. Nhùng vi du thuong dugc
dàn ra vói su xuàt hien cùa dièn tu, tin hgc va còng nghé sinh hgc. Thyc té, sy bién dòi
cóng nghé ành huóng dén mgi doanh nghiép, tham chi cà càc doanh nghiép vùa va nhó.
Tu dò dòi bòi càc nhà chién lugc phài thuong xuyén quan tàm tói sy thay dòi cùng nhu
nhùng dàu tu cho tién bò còng nghé. Néu nhu khòng qua som de càc doanh nghiép chù y
26

40. dac biét dèn mòi truòng còng nghé tir quan diém "thè ky XXI sé là thè ky cùa nén kinh té
tri thùc. Thòi dai kinh tè tri thùc sé thay thè thòi dai còng nghiép".
Sffdo 1.1: Mò hình PEST
Kinh té Chinh tri
Xu huóng GNP Su òn dinh chinh tri
Lai xuàt Luàt lao dòng
Lam phàt Chinh sàch thué
Thàt nghiép Luàt bào ve mói truàng
Su san co cùa nguón lue
Chu ki hoat dòng
J
Còng nghé
Phàt hien còng nghé mai
Toc dò chuyén giao còng
nghe
Chi tiéu cùa chinh phù ve
nghién cùu phàt trién
Toc dò lòi thòi cùa còng
1.3.2. Mot so van de ly luàn ve loi the canh tranh ben vung, canh tranh lành thò.
Càc khài niem, dinh nghla ve nàng lue còt lòi, nàng lue vuot troi va loi the canh
tranh ben vit'ng.
Lgi thè canh tranh co thè dugc hiéu là càc yéu tó, nàng lyc, nguòn lue ma tò chùc co thè su
dung de tién hành càc boat dòng kinh doanh mot càch eó hiéu qua hon so vói càc dòi thù
canh tranh. Càc yéu tò tao nèn lgi thè canh tranh bao gòm: Hiéu qua, chat lugng, dòi mói,
dàp ùng nhu càu cùa khàch hàng. Bòn yéu tò này co mói quan he vói nhau va thè hièn bòn
càch co bàn de giàm chi phi va khàc biet bòa san phàm nhàm thu dugc lgi thè canh tranh.
De dat hiéu qua cao càn su dung càc yéu tó dàu vào sao cho co hiéu suàt cao nhàt ma trong
27

41. dò tàng nàng suàt lao dóng co vai tró vò cùng quan trgng. Néu càc yéu tò khàc là khòng
dòi, tò chùc nào eó nàng suàt lao dòng cao sé co Igi thè canh tranh ve chi phi.
Chat lugng cùa san phàm de cap dén sy tin cay trong viec thue hièn tòt càc chùc nàng
còng viec theo thiét ké cùa san phàm. San phàm chat lugng cao eó the tao ra sy khàc bièt
san phàm va cà chi phi san xuàt san phàm thàp. Vai trò cùa chat lugng trong viec tao lgi
thè canh tranh ngày càng già tàng. Thyc té chat lugng khòng chi là mot phuong càch de
dat dugc lgi thè canh tranh ma con tró thành yéu tó quan trgng hàng dàu dòi vói su tòn
tai va phàt trién cùa tó chùc dò.
Dòi mói co thè bao gòm sy cài tién san phàm, qua trình san xuàt, he thòng quàn ly, co
càu tò chùc va càc chién lugc ma tò chùc dang thyc hien. Dòi mói là yéu tò quan trgng
nhàt de tao ra Igi thè canh tranh.
Dàp ùng nhu càu khàch hàng là viec eung càp càc san phàm ma khàch hàng càn vào thòi
diém ma hg muòn. Hiéu qua cao hon, chat lugng cao hon va thyc hien dòi mói déu nhàm
muc dich dàp ùng tòt hon nhu càu cùa khàch hàng. Dàp ùng tòt hon nhu càu cùa khàch bang
cho phép tò chùc tao ra sy khàc biet cho san phàm cùa mình, va co khà nàng dàt già cao hon.
De dat dugc hiéu qua cao hon, chat lugng tòt hon, dòi mói hon hoac dàp ùng khàch hàng
tòt hon thì tò chùc càn co nàng lyc dac biet. Nàng lyc dac biet là sue manh dgc nhàt cùa
mot tò chùc. Càc nàng lue dac biet này giùp tò chùc kiém dugc ty suàt lgi nhuàn cao hon
mùc trung bình ngành. Nhirng nàng lyc dac biet cùa tò chùc dugc hình thành tu hai
nguón mang tinh bò sung cho nhau là càc nguòn lyc va khà nàng.
Nguón lyc cùa mot tó chùc bao gòm càc nguòn lyc ve tài chinh, vat chat, nhàn lue, còng
nghé va pbuong thùc tó chùc. Càc nguòn lyc này dugc chia thành 2 Ioai: nguòn lyc hùu
hình (dàt dai, nhà xuóng, mày móc thiét bi, con nguói...), nguòn lyc vò hình (nhàn hiéu
hàng bòa, uy tin, bàn quyèn, bi quyét còng nghe, nghe thuat Marketing...). Khà nàng là
nhùng ky nàng cùa tò chùc trong viec pbòi hgp càc nguòn lyc va su dung chùng mot
28

42. càch eó hiéu qua. Nhùng ky nàng dò nàm trong càch thùc ra quyét dinh va quàn ly càc qua
trình trong nói bó de dat dugc càc muc tiéu cùa mình. Hay nói ròng hon, càc khà nàng là san
phàm cùa co càu tò chùc va càc he thòng kiém soàt ben trong tò chùc dò. Chùng chi rÒ càc
quyét dinh dugc hình thành nhu thè nào va ó dàu trong tùng tò chùc, càc già tri va chuàn myc
vàn bòa cùa tó chùc.
De dat dugc lgi thè canh tranh, mot tò chùc phài thyc hien càc chién lugc dugc xày dung
trén càc nguòn lyc va khà nàng hien eó cùa mot tò chùc (nàng lyc cùa nò) va hg phài xày
dyng chién lugc de tao thém càc nguòn lue va khà nàng (phàt trién nàng lue mói).
Tuy nhién, som muòn gì thì càc nàng lue dac biet sé bi sao chép. Càc khà nàng cùa mot
tó chùc khó bi sao chép hon vi khó nhàn biét càc khà nàng này. Vày càc nàng lyc dac
biet dya trén càc khà nàng dgc dào thuong là ben vùng nhàt. Ba vàn de chinh càn dugc
quan tàm de duy tri lgi thè canh tranh làu dai là: Chù trgng dén càc yéu tó tao nén lgi thè
canh tranh (hiéu qua, chat lugng, dòi mói, dàp ùng nhu càu khàch hàng, phàt trién càc
nàng lyc dac biét). Thyc hành (qua trình hgc tap va theo duòi nhùng tiéu chuàn ve hàng
bòa, dich vu va viec thyc hành kinh doanh cùa càc tò chùc co bieu qua nhàt trén toàn
càu). Khàc phue sy tri tré (phà vò hàng rào cbòng lai su thay dòi).
Vay de tòn tai va phàt trién, càc tò chùc càn quan tàm dén vièc xày dung mot chién lugc
kinh doanh dya vào chinh lgi thè canh tranh cùa tó chùc.
Quy trình xàc djnh loi thè canh tranh ben virng:
Diéu quan trgng nhàt dòi vói bàt ky tò chùc kinh doanh nào theo Michael Poter là xày
dyng dugc lgi thè canh tranh ben vùng. Lgi thè canh tranh ben viing co nghTa là tò chùc
dò phài lién tue eung càp cho thi truòng mot già tri dac biet ma khòng co dòi thù canh
tranh nào eung càp dugc.
29

43. De xàc dinh lgi thè canh tranh ben vùng ta phài bàt dàu xem xét tu nguòn lyc. Nguón lue
cùa mot tó chùc bao gòm: Càc nguòn lyc ve tài chinh, vat chat, nhàn lue, còng nghé va
phuang thùc tó chùc. Càc nguòn lyc này dugc chia làm hai Ioai:
Nguón lyc hùu hình: (dàt dai, nhà xuóng, mày móc thiét bi, con nguói v.v..).
Nguón lyc vò hình: (nhàn bieu, uy tin, bàn quyèn, bi quyét cóng nghé, maketing...)
May man cho tó chùc, dia phuong nào giàu co ve nguón lyc, nhung néu nguòn lyc dò
khòng dugc su dung, khai thàc thì nò cùng chi là nguòn lyc ma thòi. Nhung khi nguòn
lue dò dugc su dung, khai thàc thì lue dò nguón lyc sé tró thành nàng lue, vi du: dia
phuong nào co tài nguyèn, khoàng san nhung khòng khai thàc su dung dugc...
Trong co che thi truòng, trong xu thè mó cùa hòi nhap kinh té Quóc tè mot tò chùc, hay
dia phuong muòn thành còng trong phàt trién cùa mình thì phài tìm cho ra va phàt huy
nhùng nàng lyc chinh yéu cùa mình, nhiing nàng lyc chinh yéu dò ggi là nàng lue còt lòi.
Co dugc nàng lyc còt loi dà tòt nhung nhu thè chua dù vi vàn co nhùng tò chùc, dja
phuang co cùng uu thè, do dò ta phài xàc djnh cho dugc dàu là nàng lyc vugt tròi de eó
khoàng càch dù xa "an toàn" ma chàc chàn càc tò chùc dia phuong khàc khòng thè hoac
rat làu mói duòi kip. Tu nhùng phàn tich mang tinh khoa hgc chùng ta mói xàc dinh dugc
dàu là lgi thè canh tranh ben vùng cùa tò chùc, dia phuong mình.
Vi du: Vùng dòng bang song Hong gòm 12 tinh, thành phó trong dò eó nhùng net dac
trung chung ve dja ly, khi bau, vàn hoà, tap quàn... nhung mòi tinh lai eó dac diém riéng;
chinh dièu này tao ra sy khàc biet giùa càc tinh, thành phó. Tu sy khàc biet dò ma moi
tinh, thành phò phài xàc dinh dàu là lgi thè canh tranh ben vùng cùa mình de phàt huy
trong qua trình phàt trién di lén cùa mình: Thành phó Hai Phòng - eó càng bién; Quàng
Ninh eó càng bién, co than, eó du lich; Tbài Bình eó dàt tòt de phàt trién nòng nghiép,
Bàc Ninh co vi tri dia ly thuan lgi va truyén thòng vàn hoà làu dòi...
30

44. Sa do 1.2: Quy trình xàc djnh lai the canh tranh ben virng
Loi the canh tranh ben
virng
Giùp tó chùc eó mùc thu nhap
cao hon mùc trung bình
Phàt hien nàng lire virat
tròi
Co già tri
Nàng lire còt loi Hiém
Càc nguòn tao ra lgi the Khó bàt truóc
canh tranh Khòng thay thè
Nànglyc
Nhóm càc nguòn lue
Nguòn lyc
- Huu hình
- Vò hình
Bàns 1-1: Bang két qua dành già loi the canh tranh ben vùng
Già trj Hiém Khó bàt Khòng thay KQ canh Hiéu qua
truóc the tranh
Khóng IGiòng Khòng Thay thè Bàt loi Duòi trung bình
Co Khòng Khòng Có/khóng Ngang bang Trung bình
Co Co Khóng Có/khòng Lgi thè tam Trung bình/cao
thòi hon trung bình
Co Co Co Co Lgi thè ben Trén trung bình
vùng
31

45. X «
Ly luàn Micheal Porter ve nàng cao nàng lire canh tranh thòng qua Uén két ngành.
PhuoTig phàp luàn cùa viec nàng cao nàng lue canh tranh.
Trong khi khoa hgc ky thuat va thòng tin lién lac dat dugc nhùng thành tyu to lón khién
con nguói càm thày thè giói tró lén nhó hon thì càc doanh nghiép, càc ngành kinh té va
tham chi cà Chinh phù càc nuóe cùng dang phài hgc càch canh tranh tòt trong nèn kinh té
thè giói. Internet - nhàn tò làm giàm già chi phi lién lac va chi phi vàn tài - cùng voi càc
hiép dinh thuong mai Quòc té dang tao ra nhùng dòng chày manh me cùa càc luòng hàng
bòa, dich vu, nguyèn liéu, viec làm va lao dòng tryc tièp giùa quòc già vói quóc già, giùa
doanh nghiép va nguói tiéu dùng. Rat nhiéu doanh nghiép tai càc nuóe dang phàt trìén
vàn dya vào lgi thè so sành nhu già nhàn cóng ré de canh tranh, nhung cuòi cùng hg cùng
nhan ra ràng mình dang sa lày trong "cài bay chi phi thàp".
Tai càp dò quòc già, nàng lyc canh tranh eó thè dugc hiéu là sy tàng nàng suàt ben vùng va
kéo theo là mùc song bình quàn cùa nguói dàn dugc cài thién. Nàng lue canh tranh cùa
mot quòc già chiù ành huóng cùa mòi truòng vi mò, mói truòng vT mò va chat lugng cùa
càc chién lugc cùng nhu hiéu qua hoat dóng kinh doanh cùa càc doanh nghiép ò càp dò
ngành, nàng lue canh tranh do sy hgp tàc cùa tàt cà càc thành vién trong ngành, bao gòm
toàn bò càc màt xich trong chuòi già trj cùa ngành. Viec tao nhóm eó sy tham già cùa tàt cà
nhùng nguói co quyèn lgi trong mot ngành nhu trén dugc ggi là khói lién két ngành.
Trong hon 20 nàm qua, nghién cùu cùa Michael Porter va mot so nguói khàc dà chi ra
ràng yéu tò quan trgng cho sy thành cóng cùa cà mot ngành va mot quòc già là sy hien
dien cùa khói lién két ngành. Michael Porter dà nói: "Mot khi khói lién két ngành dà d-
uac xàc làp thì càc ngành sé ho tra duac cho nhau. Khi dò lai ich si khóng chi dén tu
phia sau, phia truac ma con dén tu phia trén...Nhùng mói lién he trong khoi lién két
ngành, thuàng là bàt ngà, sé mang dén tri thùc ve nhùng càch thùc canh tranh mai va
càc ca hói hoàn toàn mài la... Càc ngành kinh té quóc già khi dò sé co khà nàng, duy tri
32

46. lai thè thay vi bi quóc già khàc nhó dai mai ma chiém màt lai thè này. Vi ngày càng co
nhiéu ngành quay lai vai canh tranh quóc tè trong nén kinh té quóc già nèn xu huóng
lién két càc ngành ngày càng tra nén rÒ ràng han ".
Lién két va hgp tàc eó tàc dyng ho trg tàng nàng suàt. Bang viec bó trg làn nhau trong khói
lién két ngành, càc cóng ty canh tranh vói nhau eó thè tàng thi phàn thi truòng cùa mình bang
càch tao dòn bay su dung càc nguyèn liéu chung de cùng nhau phàn chia thi truòng thè giói,
Mo hình xày dung lién ket ngành
Lién két ngành dugc xày dung thòng qua mot qua trình gòm bòn giai doan. Tuy nhién,
truóc khi bàt tay vào viec hình thành khòi lién két ngành, viec nghién cùu dac diém cùa
tìmg ngành là buóc rat quan trgng de dành già xem ngành còng nghiép dò dà san sàng
cho viec hình thành càc lién két ngành hay chua. Mot khói lién két ngành chi thyc su
phàt huy hiéu qua khi nò lién két dugc toàn bo càc màt xich trong chuòi già tri ké tu yéu
tò dàu vào cho dén nguói su dung cuòi cùng, do vay viec tap hgp càc thành vién de phàt
trién mot chién lugc chung cùa toàn ngành eó thè de dàng dòi vói mot so ngành nhung
lai khó khan dòi vói mot so ngành khàc. Mot trong nhiing yéu tò dành già sy san sàng
cùa mot ngành trong viec xày dyng lién két ngành là sy tòn tai cùa hiép bòi càc doanh
nghiép trong ngành va su vùng manh cùa hiép bòi trong viée tap hgp càc doanh nghiép
trong ngành de di theo mot phuong huóng phàt kién chung.
Khi dà lya chgn xong ngành de xày dung lién két ngành, mò hình xày dyng lién két
ngành dugc thyc hièn qua càc buóc sau:
Buóc 1: Thu thàp thòng tin va Idi kéo càc thành phàn cùa khói lién két.
Thu thap càc thòng tin va càc con so tbòng ké ve ngành.
Xàc dinh càc thành vién quan trgng trong khòi lién két ngành, gòm: Càc doanh nghiép
hàng dàu trong ngành, nhùng nguói dùng dàu hiép bòi cùa càc doanh nghiép trong ngành
va càc co quan quan ly nhà nuóe dua ra càc chinh sành cho ngành.
33

47. Gap go gioì thiéu ve lién két ngành: Triéu tàp càc cuòc hgp gòm tàt cà càc dai dien cùa
càc bò phàn càu thành khòi lién két. Thành làp Ban diéu hành bao gòm càc dai dien cùa
càc bò phàn càu thành khòi lién két. Ban dièu hành dugc bau ra bòi càc thành vièn.
Buóc 2: Phàn tich ngành.
Àp dung mot so còng cu phàn tich ngành de phàn tich càc thòng tin thu thap dugc trong buóc 1:
SWOT (phàn tich diém manh, diém yéu, co bòi, de doa); GAP (phàn tich khoàng càch);
xàc dich Chuòi già tri; Chuàn hoà; dùng Mò hình kim cuong cùa Michael Porter va càc
còng cu phàn tich khàc.
Muc tiéu cùa vièc àp dung càc còng cu phàn tich ngành de phàn tich dù liéu ve mot ngành là:
Xàc djnh càc già tri chù yéu cùa ngành, tìm ra càc ITnh vyc ma càc doanh nghiép eó thè
bop tàc, tu dò eó thè dua ra ké boach hành dòng chung. Càc vàn de chù yéu ngành dang
phài dòi màt. Tao long tin giùa càc doanh nghiép trong ngành va xày dung càc chuàn muc
chung cho ngành. Viec phàn tich ngành su dung càc còng cu trén se dugc tién hành bòi
mot chuyén già ve xày dung khòi lién két ngành va càc thành vièn trong Ban diéu hành.
Buóc 3: Xàc dinh càc linh vuc co thè hgp tàc va xày dung ké hogch hành dóng.
Viec phàn tich ngành su dyng càc cóng cu trén va kién thùc ve ngành do càc thành vién
cùa Ban diéu hành eung càp se cho phép xàc dinh càc ITnh vyc ma doanh nghiép trong
ngành eó thè cùng hgp tàc de da ra chién lugc phàt trién chung, dugc ggi là "khu vyc hgp
tàc". Ranh giói cùa "khu vyc hgp tàc" va "khu vyc canh tranh" sé dugc càc doanh nghiép
trong ngành thào luan va thòng nhàt. Trình bay càc ké hoach hành dòng chung trong
"khu vyc hgp tàc".
Buóc 4: Tó chùc thue hien
Càc hành dóng dua ra trong ké hoach hành dòng se dugc Ban diéu hành lya chgn thyc hien
theo thù tu uu tién. Viec thyc hien càc ké hoach hành dòng eó thành còng hay khòng phu thugc
vào càc yéu to: Nguòn lyc cùa khòi lién két ngành, sy chùi muói cùa khòi lién két ngành, nàng
34

48. lyc sàng tao cùa càc thành phàn cùa khòi lién két ngành; Càc yéu tò trong mòi truòng kinh
doanh va dia ly va mùc dò su dung hiéu qua càc lgi thè canh tranh cùa ngành.
Loi the canh tranh lành tho:
Cùng nhu càc doanh nghiép, mot dia phuong phài xàc dinh dia phuong nào là dòi thù
canh tranh trong qua trình thu hùt khàch hàng va phàt trién thi truòng cùa mình. Vàn de
co bàn là phài xà dinh mùc do canh tranh giùa càc dia phuong, màc dù thuong truòng
canh tranh thuong lién quan dèn khàch hàng (càc nhà dàu tu), ngoài ra càc dia phuong
con canh tranh vói nhau de thu hùt nguòn nhàn lue co trình dò. Canh tranh dia phuong co
thè tòn tai duòi nhiéu phuong dien khàc nhau nho: Huóng tói nguòì tiéu dùng, huóng tói
nguón nhàn lyc, huóng tói viec quàng cào va khuéch truòng...
Dua trén quan diém ve lgi thè canh tranh, M. Porter dà dua ra khung phàn tich càc lgi thè
canh tranh giùa càc quóc già, ma chùng ta co thè su dung nò duói dang khàc sao cho phù
hgp vói dia phuong.
Str dò L 3: So* do loi the canh tranh lành thò.
Mùc dò htfp tàc/
canh tranh cùa càc
doanh nghiép
Trình dò lành Chinh Dung luong thj
nghé cùa còng quyén dia truò'ng dja
nhàn phuoTig phuoTig hay vùng
Càc ngành còng
nghìep phu tro*
35

49. So dò trén day cho thày vi tri dac bièt cùa chinh quyén vói tu càch là mot nhàn tó quyét
dinh dén lgi thè canh tranh cùa mot quòc già hay mot dia phuong. Ngoài ra chùng ta con
phài quan tàm dén bòn dièm quan trgng khàc nhu: Sy tòn tai mot lyc lugng lao dóng co
tay nghé là mot yéu tò quan trgng; khà nàng hgp tàc va canh tranh giùa càc doanh nghiép
boat dòng tai dia phuong day cùng là nguón gòc cùa lgi thè canh tranh dòi vói mot dia
phuang; dung lugng thi truòng dia phuong bay vùng day là mot nhàn tó thugc ve càu noi
dia; càc ngành còng nghiép phu trg tai dja phuong. Tu dò ta thày dugc vai tró dac biét
quan trgng cùa chinh quyén dja phuong tbòng qua càc yéu tò thu hùt nhà dàu tu tbòng
qua càc yéu tó "cùng" va càc yéu tò mèm nhu sau:
Bàns L2: Càc yeu tò thu hiit nhà dàu tu
Càc yéu tò "cùng" Càc yéu tó "mém"
• Mùc dò òn dinh cùa kinh té • Phàt trién lgi thè
• Nàng suàt lao dòng xà boi • Chat lugng cuòc song
• Chi phi • Nàng lyc/chuyèn nghiép cùa LLLD
• Quan niem ve cùa cài • Vàn boà/Quan he giùa con nguói
• Dich vy ho trg dia phuang • Phong càch quàn tri
t CSHT, vièn thòng • Su nàng dòng va linh dòng
• Dac dièm/vj thè chién lugc • Tinh chuyén nghiép cùa dòi ngù còng
• Kè boach va chuong trình phàt trién chùc.
• Tinh thàn khói nghiép cùa nguòì dàn
1.3.3. Mò hình SWOT de dành già tòng quàt ve dia phucug.
Albert Humphrey, nhà kinh té, thành vién Ban quàn trj cùa cùng lue 5 còng ty dóng thòi
là chuyén già co vàn cho hon 100 còng ty tai Anh, My, Mé-hi-cò, Phàp, Thuy ST, Due,
Na Uy va Dan Mach, dà cu thè bòa SWOT thành sàu muc hành dòng sau:
- San phàm (Chùng ta sé bàn cài gì?)
- Qua trình (Chùng ta bàn bang càch nào?)
- Khàch hàng (Chùng ta bàn cho ai?)
- Phàn phói (Chùng ta tiép can khàch hàng bang càch nào?)
36

50. - Tài chinh (Già, chi phi va dàu tu bang bao nhiéu?)
- Quàn ly (Làm thè nào chùng ta quàn ly dugc tàt cà nhùng boat dòng dò?)
Sàu muc trén eung càp mot cài khung de phàt trién càc vàn de trong SWOT. Càc yéu càu
trong SWOT dugc phàn Ioai thành sàu muc nhu trén sé giùp dành già càc muc theo càch
dinh lugng hon, giùp càc nhóm làm viée co tràch nhiém hon trong bòi cành boat dóng
cùa doanh nghiép hay tó chùc, tu dò de dàng quàn ly càc hành dòng hon. Myc tiéu hét
sue quan trgng cùa qua trình là dat dugc cam két giùa càc nhóm tham già. Cbùng nào
con phài xàc djnh càc hành dòng dugc cu thè bòa tu SWOT, càc nguyèn nhàn va myc
dich phàn tich SWOT, chùng dò, khà nàng va quyén han quàn ly nhàn vièn cùa ban con
dóng vai trò quan trgng trong vièc dua dén mot sy nhàt tri ve y tuóng va phuong huóng
boat dòng.
Dya vào bòi cành cu thè, mot mò hình phàn tich SWOT eó thè dua ra mot, hay mot vài
muc trong danh sàch 6 buóc hành dóng nói trén. Dù trong truòng hgp nào di nùa, SWOT
ve co bàn cùng sé cho ban biét nhìrng gì là "tòt" va "xàu" trong còng vièc bién tai hay
dòi vói mot de xuàt mói cho tuong lai.
> "Diém manh" (Duy tri, xày dyng va làm dòn bay)
> "Co hòi" (Dành già mot càch lac quan)
> "Diém yéu" (Phuong thuòc de sua chùa hoac de thoàt khòi diém yéu)
> "Nguy co" (Càc tró ngai)
Néu phàn tich swot dugc dùng de dành già mot y tuóng hay de xuàt, nò co thè chi ra ràng y
tuóng hay de xuàt dò qua yéu (dac biét khi so sành vói viec phàn tich càc de xuàt khàc) va
khóng nén dàu tu vào dò. Trong truòng hgp này, khóng càn dua ra càc ké hoach hành dòng
tièp theo.
Néu phàn tich cho thày y tuóng hay de xuàt nào dò thyc su co khà nàng thành còng va
chuyén càc muc trong SWOT thành hành dóng phù hgp.
37

51. Trén day là nói dung chinh ly thuyèt cùa Albert Humphrey lién quan dén viée phàt trién
càc muc trong phàn tich SWOT thành hành dòng nhàm muc tiéu thay dòi doanh nghiép
hoac tó chùc.
Mó hình phàn tich SWOT dugc àp dung trong viec dành già mot don vi kinh doanh, mot
de xuàt hay mot y tuóng. Dò là càch dành già chù quan càc dù liéu dugc tó chùc theo
mot trình ty logie nhàm giùp chùng ta hiéu rò vàn de, tu dò co thè thào luan va ra quyét
dinh hgp ly va chinh xàc nhàt. Khung phàn tich SWOT duói day sé giùp chùng ta suy
ngbT mot càch chuyén nghiép va dua ra quyét djnh ó thè chù dòng chù khòng chi dya vào
càc phàn ùng bàn nàng hay thói quen càm tinh.
Khung phàn tich SWOT thuong dugc trình bay duói dang luòi, bao gòm 4 phàn chinh
thè hièn 4 noi dung chinh cùa SWOT: Diém manh, Dièu yéu. Co bòi va Nguy co, mot so
càc càu bòi màu va càu tra lòi dugc dièn vào càc phàn tuong ùng trong khung. Sau day là
vi du ve nhiìng dòi tugng tièm nàng eó thè dugc dành già thòng qua phàn tich SWOT:
Mot còng ty, mot phuong phàp phàn phòi hoac bàn hàng, mot san phàm hoac mot nhàn
hiéu, mot y tuóng kinh doanh, mot su lya chgn chién lugc, mot co bòi thyc hièn sàt nhap.
Mot dòi tàc kinh doanh tiém nàng, khà nàng thay dòi nhà eung càp, khà nàng thué ngoài
mot dich vu hay nguòn lyc hay mot co bòi dàu tu.
Càn dàm bào miéu tà dòi tugng phàn tich thàt rò ràng de nhùng nguòì tham già vào viec
phàn tich hay nhùng nguòì xem két qua phàn tich co thè hiéu dùng muc dich cùa vièc
dành già va càc ggi y cùa SWOT.
Bàn2 L3: Khung phàn tich SWOT
DÓI TirONG PHAN TICH SWOT
Diém manh Diém yéu
- Uu dièm cùa de xuàt? - Nhugc diém cùa de xuàt?
- Nàng lyc? - Nhìrng lo hóng trong nàng lue?
- Loi thè canh tranh? - Thiéu sue canh tranh?
- Diém dàc sàc cùa san phàm? - Vàn de tài chinh?
38

52. - Nguòn lyc, tài san, con nguòì? - Nbùng cho yéu tu biét?
- Kinh nghiém, kién thùc, dù liéu? - Lich trình, thòi han cuòi cùng va sue ép
- Dy trù tài chinh? thòi gian?
- Khà nàng thu hòi vòn? - Dòng tién màt, tìnb trang thiéu tién màt
- Hoat dòng marketing ó càc còng ty mói khói sy?
- khà nàng tièp can, phàn phòi? - Tinh lién tue, khà nàng cùa day truyén
- Càc boat dòng mang tinh sàng tao? eung càp?
- Vi tri dia ly? - Ành huóng dòi vói càc boat dòng chinh?
- Già cà, già tri, chat lugng? - - Khà nàng gay sao làng?
- Mùc dò dugc còng nhan, phàn càp, chùng chi? - Tinh tin cay cùa dù liéu?
- Càc qua trình xù ly, co càu tò chùc, còng nghe - Tinh eó thè dy doàn truóc cùa kè hoach?
tbòng tin, truyén thòng? - Tinh dao due, cam két, khà nàng lành
- Vàn boa, thài dò, hành vi? - Mùc dò kiém soàt dao?
cùa nguòì quàn ly? - Mùc dò dugc còng nhàn?
- Qua trình xù ly va co càu tó chùc... ?
- Mùc dò kiém soàt cùa nguòì quàn ly?
Cahoi Nguy co*
- Phàt trìén thi truòng? - Ành huóng ve mat chinh tri?
- Diém yéu cùa dòi thù canh tranh? - Ành huóng ve màt luàt phàp?
- Xu huóng cùa ngành hoac cùa lòi song? - Ành huóng ve mat mòi truòng?
- Phàt trién còng nghe va phàt mình? - Sy phàt trién còng nghe thòng tin?
- Ành huóng tu thè gioì? - Càc y dinh cùa dòi thù canh tranh?
- Thi truòng mói? - Nhu càu thi truòng?
- Càc thi truòng dich? - Xuàt hien càc còng nghé mói, djch vu
- Dia ly, xuàt khàu, nhap khàu? mói, y tuóng mói?
- Càc diém dac sàc mói cùa san phàm? - Càc hgp dóng va dòi tàc lón?
- Càc chién thuat - chàng han nhu bàt ngò? - Duy tri càc nàng lyc nói tai?
- Phàt trién doanh nghiép va san phàm? - Càc tró ngai phài dòi màt?
- Tbòng tin va nghién cùu? - Nhiing dièm yéu khóng thè khàc phue?
- Dòi tàc, dai ly, he thòng phàn phói? - Màt nhìrng nhàn vièn quan trgng?
- So lugng, san xuàt, nèn kinh té? - Co thè duy tri sy ho trg ve tài chinh?
Càc ành huóng mang tinh thòi vu, thòi tiét va - Nén kinh té - trong nuóe, ngoài nuóe?
thòi trang? - Càc ành huóng mang tinh thòi vu, thòi
tiét?
Tu phàn tich SWOT dua ra càc ké hoach hành dòng.
Tàt nhién ly thuyèt khung phàn tich SWOT cùa Albert Humphrey thién nhiéu ve càc còng
ty, doanh nghiép tuy nhién nguyèn tàc phàn tich SWOT cùng hoàn toàn co thè àp dung cho
mot tò chùc hoac dia phuong trén co so phàn tich càc diém manh (duy tri, xày dyng va
39