1. หน่วยที 1: การวางแผนศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนเบืองต้น
ั
ผลสมฤทธิจากการศึกษา
คําชีแจง
1.1 ความสําคัญของการวางแผนศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
1.2 ขันตอนการวางแผน
1.3 องค์ประกอบของการวางแผนศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
บทสรุปย่อ
การประเมินผล
รายการอ้างอิง
ั
ผลสมฤทธิจากการศึกษา
หลังจากเรียนจบแล ้ว ผู ้เรียนควรจะมีความสามารถดังนี:
• เรียนรู ้ถึงความสําคัญของการวางแผนศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
• เข ้าใจถึงขันตอนการวางแผน
• อธิบายถึงองค์ประกอบของการวางแผนศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนได ้
คําชีแจง
การวางแผนหมายถึงลําดับการตัดสินใจว่าควรทําอะไรและจะทําอย่างไร ซึงถือเป็ นขันตอนสําคัญในการจัดตังศูนย์
การเรียนรู ้ ICT ชุมชน เนืองจากการวางแผนทีดี ย่อมจะนํ ามาซึงความสําเร็จในกิจการทุกอย่าง
ในบทนี ผู ้เรีย นจะได ้เรียนเกียวกับ ความสํา คัญและองค์ป ระกอบของการวางแผนในศูน ย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
นอกจากนีผู ้เรียนยังจะได ้เรียนเกียวกับสิงทีมีความจําเป็ นเมือต ้องการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนด ้วย
1.1 ความสําค ัญของการวางแผนสําหร ับศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
การวางแผนถือเป็ นวิธการทีเป็ นระบบของการตังเป้ าหมายและทําให ้การทํางานบรรลุเป้ าหมาย การวางแผนทีดีจะ
ี
ิ
ช่วยให ้หน่ ว ยงานสามารถระบุสงทีต ้องทําให ้สําเร็ จ รวมทังหลักการทํ างานได ้เป็ นอย่า งดี ดังนั น การวางแผนจึง
หมายถึงการคิดถึงเหตุการณ์ในอนาคต โดยอาศัยฐานคิดในปั จจุบน ั
ิ
การวางแผนทีดีจะต ้องตังอยู่บนความเป็ นไปได ้ โดยจะต ้องทําให ้ทุกฝ่ ายเกิดความเข ้าใจทีถูกต ้องร่วมกันว่ามีสงใด
ทีหน่วยงานต ้องการและต ้องทําให ้สําเร็จบ ้าง การวางแผนมีหลายรูปแบบ อาทิ:
• การวางแผนระยะยาว (3 ปี )
• การวางแผนระยะกลาง (18 เดือน)
• การวางแผนระยะสัน (1 ปี )
Page 1

2. การเตรียมการวางแผนเป็ นอย่างดี ไม่ได ้รับรองถึงความสําเร็จทีจะตามมาแต่อย่างใด แต่การปฏิบัตงานโดยไม่มการ
ิ ี
วางแผนล่วงหน ้า ถือเป็ นเครืองยืนยันความล ้มเหลวในอนาคต ดังนั นการวางแผนจึงถือเป็ นเรืองจําเป็ นทีผู ้ปฏิบัตใน
ิ
ทุกหน่วยงานและทุกกิจกรรมสมควรต ้องเรียนรู ้ แม ้แต่กจกรรมสัน ๆ เพียงหนึงวัน ก็ยังต ้องอาศัยการวางแผนเช่นกัน
ิ
กิจกรรม: ในหนึงวัน ผู ้เรียนอาจจะถามตัวเองหลังจากตืนนอนว่า: วันนีจะทําอะไรดี การนั ดหมาย กิจกรรมหรือ
งานอะไรก็ตามทีเข ้ามาในห ้วงความคิดของผู ้เรียน ถือเป็ นส่วนหนึงของการวางแผนทังหมด
การบริหารงานในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนก็ต ้องมีการวางแผนทีดีเช่นกัน การวางแผนจะทําให ้ผู ้เรียนทราบว่าจะ
จัดการเรืองต่าง ๆ ทีผ่านเข ้ามาได ้อย่างไร การวางแผนจะช่วยเพิมความมันใจให ้กับผู ้เรียนว่าทุกสิงจะได ้รั บการ
ปฏิบตอย่างถูกต ้องเหมาะสม การวางแผนทีดียังช่วยให ้ผู ้เรียนสามารถหลีกเลียงข ้อผิดพลาดต่าง ๆ หรือจดจําสิงที
ั ิ
เกิดขึนได ้ดีขนด ้วย
ึ
สําหรับศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน การวางแผนจะสร ้างความชัดเจนว่า ผู ้เรียนต ้องการประสบความสําเร็ จในเรืองใด
อย่างไรและเมือไรบ ้าง ด ้วยบทบาทของการเป็ นผู ้ดูแลศูนย์ฯ การวางแผนทีดีจะช่วยส่งเสริมให ้การบริหารจัดการ
ของผู ้เรียนมีประสิทธิภาพมากขึน ไม่วาจะเป็ นด ้านโครงสร ้างพืนฐาน บริการ การบริหารงาน การเงิน การตลาดและ
่
การแข่งขัน การวางแผนยังช่วยผู ้เรียนในการคาดการณ์เหตุการณ์ในอนาคต เป็ นเสมือนสะพานเชือมเหตุการณ์ใน
ปั จจุบนและเหตุการณ์ในอนาคตเข ้าด ้วยกัน
ั
ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนแต่ละแห่งมีความแตกต่างกัน ทําให ้การวางแผนงานมีความแตกต่างกันด ้วย ทังนีการ
่
วางแผนโดยอยูบนความต ้องการและความจําเป็ นของผู ้มีสวนได ้ส่วนเสียในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนแต่ละแห่งถือ
่
เป็ นเรืองสําคัญ
การวางแผนในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนทีดี ควรจะต ้องมีหน ้าทีสําคัญ 3 ประการ ได ้แก่:
• ช่วยให ้เกิดความชัดเจนในการวางเป้ าหมายเพือการพัฒนาศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
• ให ้รายละเอียดทีเป็ นไปได ้ถึงเส ้นทางเพือนํ าไปสูการบรรลุเป้ าหมาย ตามระยะเวลาทีกําหนดไว ้ ซึงอาจมี
่
ระยะเวลาตังแต่ 3 – 5 ปี
• วางมาตรฐานการดําเนินงานทีสามารถวัดผลได ้ เพือประเมินการปฏิบตงาน ั ิ
คําถาม 1.1
1. อธิบายความหมายของ “การวางแผน” ความยาวไม่เกิน 2 บรรทัด
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
2. อธิบายหน ้าทีสําคัญ 3 ประการของการวางแผนในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
i._______________________________________
ii._______________________________________
iii._______________________________________
1.2 ขนตอนการวางแผน
ั
ก่อนจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน ผู ้เรียนจําเป็ นจะต ้องมีการวางแผน ซึงการวางแผนทีดีประกอบไปด ้วยหลาย
ขันตอน ดังนี:
Page 2

3. ขนตอนที1: ความเข้าใจในบริบท
ั
ความเข ้าใจในบริบทของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนของผู ้ดูแลศูนย์ฯ ถือเป็ นเรืองสําคัญ ในขันตอนนี ผู ้เรียนต ้อง
เรียนรู ้ถึงพลวัตรของชุมชนท ้องถิน ทรัพยากรในท ้องถิน กลุมเป้ าหมายและอุปสรรคต่าง ๆ
่
ั
ขนตอนที 2: การวางแผนด้านวิสยท ัศน์และพ ันธกิจ
ั
ั
เมือผู ้เรียนเข ้าใจบริบททังหมดแล ้ว ขันต่อไปคือ การกําหนดวิสยทัศน์และพันธกิจให ้กับศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
ทีผู ้เรีย นดูแลอยู่ วิสัยทัศน์ห มายถึงเป้ าหมายระยะยาวของศูนย์ ขณะทีพั นธกิจหมายถึงวิธการนํ ามาซึงการบรรลุ
ี
เป้ าหมาย เช่น “สร ้างสัง คมทีเท่า เทียม” ถือเป็ นวิสัย ทัศน์ และ “ใช ้ศูน ย์ก ารเรีย นรู ้ ICT ชุมชนเพือสร ้างความ
ั
ตระหนักและส่งเสริมความสามารถของชุมชนท ้องถิน” ถือเป็ นพันธกิจ ทังวิสยทัศน์และพันธกิจถือเป็ นพลังสําคัญใน
การขับเคลือนศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
ขนตอนที 3: การวิเคราะห์สถานการณ์
ั
ขันตอนนีเป็ นการวิเคราะห์สถานการณ์ปัจจุบนทีเกิดขึนในชุมชนของผู ้เรียน รวมทังผลกระทบต่าง ๆ ทีเกิดขึนแล ้วมี
ั
ความเกียวข ้องกับศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนทีผู ้เรียนดูแลอยู่
ขนตอนที 4: การตงว ัตถุประสงค์
ั ั
วั ต ถุ ป ระสงค์จ ะถู ก ตั งขึนหลั ง จากการวิเ คราะห์ส ถานการณ์ เ สร็ จ สินลงแล ้ว โดยวั ต ถุ ป ระสงค์จ ะต ้องมีค วาม
เฉพาะเจาะจงและสามารถวัดผลได ้
ขนตอนที 5: การวางแผนเชิงรุก
ั
การวางแผนเชิงรุกเป็ นการกําหนดกิจกรรมทีจําเป็ นทีละขันตอนเพือบรรลุวัตถุประสงค์ แผนเชิงรุกจะต ้องมีการระบุ
เวลาสําหรับแต่ละกิจกรรมทีแน่นอนด ้วย
ขนตอนที 6: การดําเนินงาน
ั
เป็ นการปฏิบัตตามแผนทีวางไว ้ โดยการปฏิบัตงานทุกครังจะต ้องระมัดระวังและคํานึงถึงบริบทเฉพาะของท ้องถิน
ิ ิ
เสมอ
ขนตอนที 7: การตรวจสอบและประเมินผล
ั
การวางแผนทีดีจําเป็ นต ้องระบุถงการตรวจสอบและประเมินผลทีเหมาะสม การตรวจสอบเป็ นการประเมินผลอย่าง
ึ
ต่อเนืองในการดําเนินโครงการ ซึงจะต่างจากการประเมินผลทัวไปทีจะทําเป็ นระยะเพือวัดผลการปฏิบัตงานในศูนย์
ิ
การเรียนรู ้ ICT ชุมชน ตามวัตถุประสงค์ทตังไว ้
ี
1.3 องค์ประกอบของการวางแผนศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
ตอนนีผู ้เรียนทราบถึงความสําคัญของการวางแผนและขันตอนของการวางแผนสําหรั บศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
แล ้ว ต่อจากนีเราจะเรียนรู ้เรืององค์ประกอบของการวางแผนซึงเป็ นส่วนทีจะขาดไม่ได ้ในการวางแผนแต่ละครัง
1.2.1 การวางแผนเพือการบริหารจ ัดการและสถานที
Page 3

4. การบริหารจัด การหมายถึง การจัด การผลผลิต ข ้อมูลและทรั พ ยากรต่า ง ๆ เพือให ้บรรลุค วามต ้องการของลูก ค ้า
สําหรับศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจะหมายถึง การบริหารจัดการทุกอย่างทีจําเป็ นเพือให ้ศูนย์การเรียนรู ้สามารถ
ดํารงอยูได ้
่
สิงหนึงทีสํา คัญ ของการบริห ารจั ด การคือ สถานที โดยอาจจะจั ด สรรพืนทีภายในศูน ย์เ พือใช ้เป็ นพืนทีสํ า หรั บ
สํานั กงานบริหารจัดการก็ได ้ นอกจากนียังต ้องคํานึงถึงเรืองอืน ๆ อาทิ เครืองเรือน ความสว่าง ความสะอาดและ
สุขอนามัย เป็ นต ้น ทังนีผู ้เรียนจะได ้ศึกษาในประเด็นนีต่อไปในบทเรียนหลังจากนี
1.2.2 การวางแผนเพือว ัสดุอุปกรณ์และระบบ
การวางแผนและเลือ กอุป กรณ์ ฮ าร์ด แวร์แ ละซอฟต์แ วร์เ ป็ นหน า ทีของผู ้มีค วามเชียวชาญพิเ ศษ โดยขึนอยู่กั บ
้
ลักษณะของบริการทีศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนต ้องการจัดสรรให ้กับชุมชนเป็ นสําคัญ
นอกเหนือจากการเลือกวัสดุอปกรณ์และวางระบบแล ้ว สิงหนึงทีสําคัญคือ การเลือกใช ้เทคโนโลยีทเหมาะสม โดย
ุ ี
เทคโนโลยีสมัยใหม่ ทําให ้บริการรูปแบบใหม่ ๆ มีความเป็ นไปได ้ ซึงเทคโนโลยีเหล่านั นอาจจะช่วยส่งเสริมข ้อมูล
และบริการของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนก็เป็ นได ้ ในขณะเดียวกัน ผู ้เรียนยังต ้องคํานึงถึงค่าใช ้จ่ายของเทคโนโลยี
แต่ละประเภทด ้วย เทคโนโลยีทดีจงควรจะต ้องมีราคาทีเหมาะสมและตอบสนองบริการทีทางศูนย์ฯ ต ้องการจัดสรร
ี ึ
ให ้กับประชาชนได ้ด ้วย ในหน่วยที 3 ของบทเรียนนีจะให ้รายละเอียดเกียวกับการเลือกสรรวัสดุอปกรณ์และการวาง
ุ
ระบบ และบทเรียนที 7 จะให ้รายละเอียดเกียวกับเรืองนีอย่างชัดเจนมากขึน
1.2.3 การวางแผนเพือการเชือมต่ออินเตอร์เน็ ต
สามารถกล่าวได ้ว่า การเชือมต่อระบบอินเตอร์เน็ ตเป็ นเรืองสําคัญทีสุดของการจัดตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
หากปราศจากการเชือมต่ออินเตอร์เน็ ตทีมันคง ศูนย์ฯ ก็ไม่สามารถให ้บริการชุมชนได ้ตามทีตังเป้ าหมายไว ้
ในบทเรีย นอืน ๆ คงทํ า ให ผู เ รี ย นทราบถึง อิน เตอร์เ น็ ต และการเชือมต่ อ ระบบอิน เตอร์เ น็ ต มาแล ้ว ซึงบริษั ท
้ ้
โทรคมนาคมมีบริการเชือมต่ออินเตอร์เน็ ตในทัวทุกมุมโลก แม ้จะเป็ นพืนทีห่างไกลก็ตาม ทังนีผู ้เรียนจะต ้องเลือก
พืนทีทีสามารถเชือมต่อ อิน เตอร์เ น็ ตได ้สําหรั บการจั ดสร ้างศูน ย์ก ารเรีย นรู ้ ICT ชุม ชน แม ้ว่า การเชือมต่อแบบ
broadband จะได ้รับความนิยมสูงสุด แต่ศนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนบางแห่งก็ยังเชือมต่อผ่านสายโทรศัพท์อยู่
ู
ทังนีการเชือมต่ออินเตอร์เน็ ตผ่านสายโทรศัพท์อาจมีปัญหาเรืองความเร็ ว โดยเฉพาะเมือมีผู ้ใช ้งานในศูนย์ฯ เป็ น
จํานวนมาก
การมีเทคโนโลยีทดีก็สามารถเสริมประสิทธิภาพให ้กับการเชือมต่อระบบอินเตอร์เน็ ตได ้ด ้วย อย่างไรก็ตาม แม ้ว่าจะ
ี
มีฐ านะเป็ นผู ้ดูแ ลศูน ย์ฯ แต่ผู ้เรีย นก็ ม ีบ ทบาทไม่ ม ากนั ก เรืองการควบคุม เทคโนโลยีท ีใช ้สํ า หรั บ การเชือมต่อ
อิน เตอร์เ น็ ต โดยเฉพาะในพืนทีห่า งไกล เทคโนโลยีดัง กล่า วถูก ควบคุม ผ่า นระบบดาวเทีย มทีค่า ใช ้จ่ายในการ
เชือมต่อสัญญาณอินเตอร์เน็ ตค่อนข ้างสูงและมีความเร็วของการรับส่งข ้อมูลค่อนข ้างตํา
1.2.4 การวางแผนเพือล ักษณะการให้บริการ
บริการของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนนันมีหลายรูปแบบ และไม่ได ้จํากัดเฉพาะการให ้บริการอินเตอร์เน็ ตเพียงอย่าง
เดียว โดยลักษณะของบริการจะมีความแตกต่างกัน ขึนอยู่กับความต ้องการของชุมชน ในบทเรียนทีแล ้ว ผู ้เรียนได ้
เรียนรู ้แล ้วว่าจะประเมินผลเพือหาและระบุความต ้องการของชุมชนได ้อย่างไร
มีบริการภาครัฐหมายประการทีจัดสรรผ่านศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน ทังนีบริการบางอย่างก็อาจจะมีการให ้บริการ
ด ้านเอกสารทีจําเป็ นสําหรั บชุมชนด ้วย แม ้ว่าบริการรูปแบบนีจะไม่ได ้สร ้างผลตอบแทนให ้กับศูนย์ฯ มากนั ก แต่ก็
สามารถสร ้างความน่าเชือถือให ้กับศูนย์ฯ ได ้
Page 4

5. นอกจากบริการภาครัฐแล ้ว บริการของภาคเอกชนก็ยังสามารถเข ้าถึงประชาชนโดยผ่านศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
ได ้ด ้วย ในความเป็ นจริงแล ้ว หลายคนอาจคิดว่าประชาชนสามารถเข ้าถึงบริการของภาคเอกชนได ้อยู่แล ้ว แต่ต ้อง
ยอมรับว่ามีบริการด ้านธุรกิจอีกมากทียังไม่สามารถเข ้าถึงพืนทีห่างไกลได ้ ซึงในบทเรียนที 8 ผู ้เรียนจะได ้เรียนรู ้
มากขึนว่าจะจัดบริการภาคเอกชนและภาคธุรกิจในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนได ้อย่างไร
1.2.5 การวางแผนด้านข้อมูล
ผู ้ใช ้บริการของศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนมักจะใช ้ข ้อมูลทีพวกเขาเห็นว่าง่ายต่อการเข ้าถึงและมีประโยชน์สําหรับ
ตัวเอง ดังนันการวางแผนด ้านข ้อมูลจึงเป็ นเรืองสําคัญ
ข ้อมูล ทีจั ด ไว ้ภายในศูน ย์ฯ ควรจะต ้องมีค วามเกียวข ้องกับ ชุม ชน และกับ กลุ่ม ผู ้ใช ้บริก ารทีมั ก จะเป็ นเกษตรกร
นั ก เรีย น แม่บ ้าน ผู ้สูง อายุแ ละผู ้ประกอบการรายย่อ ย ข ้อมูล จึง ต ้องมีค วามสํา คัญ กับ กลุ่ม ผู ้ใช ้บริก ารแต่ล ะกลุ่ม
นอกจากนียั ง ต ้องเป็ นข ้อมูล ทีสอดคล ้องกับ วัต ถุป ระสงค์ก ารให ้บริก ารของศูน ย์ฯ ด ้วย ในบทเรีย นที 8 จะให ้
รายละเอียดของข ้อมูลทีศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนควรจัดสําหรับบริการประชาชน
1.2.6 การเตรียมแผนทางธุรกิจ
แผนธุรกิจถือเป็ นทังขันตอนแรกและขันตอนสุดท ้ายทีจะต ้องมีในกระบวนการวางแผนศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
เพือให ้แผนทางธุร กิจมีความสมบูรณ์ ต ้องอาศัยการเตรียมการในทุกขันตอน ตังแต่การให ้ความหมายของศูนย์ฯ
และรายละเอียดต่าง ๆ อาทิ การบริหารจัดการ บริการ วัสดุอุปกรณ์ การตลาด การบริหาร งานบุคคล โครงสร ้าง
หน่วยงาน เครืองมือในการจัดบริการ งบประมาณและแผนการเงิน เป็ นต ้น
วัตถุประสงค์ของการจัดทําแผนธุรกิจมีหลายประการ ได ้แก่ การเตรียมเอกสารสําหรั บขอทุนสนั บสนุนจากผู ้ให ้ทุน
การจัดสรรการเงินของหน่วยงานและเงินสนั บสนุนทีได ้รับจากรัฐบาล การวางแผนธุรกิจทีดีมผลกระทบอย่างสําคัญ
ี
ต่อการจัดกิจกรรมและการบรรลุวตถุประสงค์ ในบทเรียนนีผู ้เรียนจะได ้เรียนรู ้เรืองการวางแผนทางธุรกิจด ้วย
ั
คําถาม 1.2
1. เขียนองค์ประกอบ 6 ประการของการวางแผนศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
1. _______________________
2. _______________________
3. _______________________
4. _______________________
5. _______________________
6. _______________________
บทสรุปย่อ
ในหน่วยการเรียนนี ผู ้เรียนได ้เรียนเกียวกับองค์ประกอบทีสําคัญของการวางแผนในศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
โดยมีรายละเอียดทีสําคัญดังนี:
• การวางแผนเป็ นขันตอนสําคัญของการก่อตังศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
• ่ ่
การวางแผนจะต ้องคํานึงถึงความจําเป็ นและความต ้องการของชุมชน วิสาหกิจในชุมชนและกลุมผู ้มีสวน
ได ้ส่วนเสีย
• ขันตอนการวางแผนมีทงหมด 7 ขันตอน
ั
Page 5

6. • ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจําเป็ นต ้องคํานึงถึงสถานทีทีเหมาะสม พืนทีและสภาพแวดล ้อม
• ศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชนจะต ้องมีการจัดสรรวัสดุอปกรณ์ทเหมาะสม รวมทังการวางระบบ การเชือมต่อ
ุ ี
อินเตอร์เน็ ต การบริหารจัดการและเครืองอํานวยความสะดวกทีจะให ้บริการแก่ประชาชนได ้อย่างมีประสิทธิภาพ
• การวางแผนเพือจัดบริการทางธุรกิจและข ้อมูลสําหรับชุมชนเป็ นสิงทีมีความจําเป็ นในการศูนย์การเรียนรู ้
ICT ชุมชน
• ่
การพัฒนาแผนทางธุรกิจเป็ นสิงทีมีประโยชน์และมีความสําคัญ อันจะนํ าไปสูความสําเร็ จของการจัดศูนย์
การเรียนรู ้ ICT ชุมชนในทีสุด
การประเมินผล
จัดทําการนํ าเสนอเกียวกับองค์ประกอบของการวางแผนสําหรับศูนย์การเรียนรู ้ ICT ชุมชน
การนํ าเสนออาจมีรายละเอียดดังนี:
1. การนํ าเสนอผ่านเทปบันทึกเสียง CD หรือ PowerPoint ความยาว 5 – 7 นาที
2. การนํ าเสนอผ่านเทปบันทึกภาพ (5 นาที)
3. การเขียนเรียงความ (1 หน ้ากระดาษ A4)
4. การวาดภาพ
5. การเขียนบทประพันธ์
6. การนํ าเสนอผ่านรูปภาพประมาณ 10 ใบพร ้อมคําอธิบายใต ้ภาพ
รายการอ้างอิง
1. Shapiro, Janet (2007), “Toolkit on Overview of Planning”, CIVICUS, Southdale: South Africa, URL:
www.civicus.org
2. National Agricultural Innovation Project (2007), “Monitoring and Evaluation Manual”, Indian Council
of Agricultural Research, New Delhi: India, URL:
www.naip.icar.org.in/Downloads/M&E_Manual.pdf
3. Harris, Roger (2007), “A Framework for Designing Telecentres”, Roger Harris Associates: Hong
Kong, URL: http://www.unapcict.org/ecohub/resources/a-framework-for-designing-
telecentres
4. Wikipedia definition and concepts (www.wikipedia.org)
Page 6