Barra tatimore eshte nje nga konceptet dhe indikatoret me te dukshem ne lidhje me efektet e politikes fiskale dhe ndimes ndaj investitoreve per te realizuar synimet e tyre. Ky prezantim tregon te dhena qe pershkruajne barren midis qarqeve ne shqiperi, por edhe krahasimi me vendet e europes juglindore, per vitet 2013 dhe 2014.

1. Vlerësimi i barrës tatimore sipas qarqeve në Shqipëri për
2012 dhe 2013 dhe krahasimi me vendet e rajonit ballkanik.
DITA E LIRISË FISKALE, 2014
Qendra AL-Tax në vëmendje dhe mbështetje të programit LEAD Albania (projekt i AADF) dhe në
bashkëpunim me Dhomën e Tregtisë Amerikane publikon për herë të parë vlerësimin e barrës tatimore,
sipas renditjes për qarkun me barrën më të ulët deri te qarku me barrën tatimore më të lartë. Kjo barre
krahasohet edhe ne aspektin ndërkombëtar me vende te rajonit ballkanik.
Qëllimi i prezantimit të këtij vlerësimi është tërheqja e vëmendjes së ligjvënësve dhe medias, si dhe
kritikëve me vlerësimet apo pyetjet dhe komentet në lidhje me metodologjinë, faktet dhe interpretimet.
AL-Tax Centre
Dokumente Fiskale,
Nr. 2014/03/21
www.al-tax.org
altax@constultant.com
Datë 26.03.2014
Tiranë, Shqipëri

2. Barra tatimore* në rajonin e Ballkanit në vitin 2012 është mesatarisht sa 30.3 për
qind e Prodhimit të Brendshëm Bruto. Në vitin 2013 barra tatimore është 30 për qind,
me ulje të barrës tatimore me 0.28 pikë për qind. Në vlerë absolute, barra tatimore e
Ballkanit në vitin 2012 është 143.8 miliard Euro (Shqipëri 2.1 mld. Euro), kurse në vitin
2013 është 144.9 miliard Euro (Shqipëri 2 mld. Euro). Vendet me barrën më të lartë
tatimore në Ballkan (Greqi, Bosnjë, Mali i Zi, Serbi) përbëjnë 50.4% të prodhimit të
brendshëm të Ballkanit.
* Renditja e shteteve sipas barrës tatimore nuk merr në konsideratë faktin e rimbursimeve të tatimeve, pasi rregullat dhe
mënyrat e kthimit të tatimeve janë të ndryshme sipas shteteve, por edhe sipas nivelit të taksimit (qendror apo vendor) dhe
tipit të tatimit.
Tabela 1
PRODHIMI I BRENDSHEM BRUTO DHE BARRA TATIMORE NE BALLKAN milion
Njesia
monetare 2012 2013 2012 2013
1 Shqipëria LEK 1,317 1,347 22.8 21.5
2 Kosova EURO 4,920 5,142 22.6 22.6
3 Maqedonia DINAR 462,602 483,402 24.6 24.1
4 Kroacia EURO 43,904 43,772 33.1 33
5 Greqia EURO 193,790 188,220 36.2 35.4
6 Bullgaria LEVE 77,641 78,713 26.5 27.2
7 Rumania LEI 587,595 627,290 28.2 28.2
8 Bosnjë-Hercegovina MARKA 25,654 26,797 38.9 38.1
9 Mali i Zi EURO 3,276 3,411 33.7 34.3
10 Serbia DINAR 3,386 3,750 36.2 35.6
Burimi: FMN, BB, Instat, IOTA
Nr. Shteti
Barra fiskale (%)PBB

3. Dimensioni i secilit shtet ballkanik në tregun PBB globale vlen edhe për të
treguar rolin dhe ndikimin e barrës tatimore. Pesha e 10 vendeve
ballkanike për secilin nga vitet është te 1%-1.1% e PBB-së botërore. Pesha
e vendeve anëtare të Bashkimit Evropian (BE) është sa 25.3% e PBB-së
botërore.
Tabela 2
PESHA E VENDEVE TE PBB e BALLKANIT
2012 2013
1 Shqipëria 2.0% 2.0%
2 Kosova 1.0% 1.1%
3 Maqedonia 1.6% 1.6%
4 Kroacia 9.2% 9.1%
5 Greqia 40.8% 39.0%
6 Bullgaria 8.4% 8.3%
7 Rumania 27.4% 28.8%
8 Bosnjë-Hercegovina 2.8% 2.8%
9 Mali i Zi 0.7% 0.7%
10 Serbia 6.1% 6.7%
Burimi: FMN, BB, Instat, IOTA
Nr. Shteti
PESHA (%)

4. Kur analizojmë efektin e barrës tatimore sipas këndvështrimit të statistikave të
investimeve neto në përqindje të prodhimit të brendshëm për vitet 2009-2013,
vërehet se vendet me IHD më të lartë nuk kanë të njëjtën tendencë me barrën
tatimore.
Shembull. Shqipëria ka një hyrje të IHD neto (10% të PBB) ndër më të lartat edhe pse ka
barrë tatimore ndër më të ulëtat (21.5% të PBB). Ndërkaq, Mali i Zi ka IHD neto (14.1%
të PBB) më të lartën në Ballkan, por dhe me një barrë tatimore ndër më të lartat (34.3%
të PBB).
Tabela 3
INVESTIMET E HUAJA DIREKTE, NETO (%)
IHD
2009-2013
1 Shqipëria 10
2 Kosova 4.5
3 Maqedonia 2.9
4 Kroacia 2.4
5 Greqia 0.7
6 Bullgaria 4.1
7 Rumania 1.1
8 Bosnjë-Hercegovina 2
9 Mali i Zi 14.1
10 Serbia 0.9
Burimi: Banka Botërore
Nr. Shteti

5. Një tjetër element analize për të parë barrën tatimore për tatimet dhe taksat është ballafaqimi i
normave tatimore.
Në një analizë të barrës tatimore duke llogaritur të gjitha normat tatimore së bashku, barrën më
të lartë tatimore e mbajnë Rumania, Greqia, Kroacia. Barrën më të ulët e mbajnë Kosova,
Maqedonia, Shqipëria, Mali i Zi, Bullgaria.
Në llogaritjen e barrës tatimore sipas normës tatimore nuk përfshin skemat e përjashtimeve tatimore, si dhe politika të
përkohshme të taksimit (brenda vitit fiskal).
Tabela 4
TVSH Tatim fitimi TAP
Sigurimet
shoqërore
1 Kosova 16% 10% 4%, 5%, 8%, 9%, 10% 10%
2 Maqedonia 5%, 18% 27%
3 Shqipëria 10%; 20% 27.9%
4 Bullgaria 7%, 20% 10% 5%, 10% 30.3%
5 Mali i Zi 7%, 17% 9% 19% 33.8%
6 Kroacia 5%, 10%, 25% 20% 12%, 15%, 40% 35.2%
7 Greqia 6.5%, 13%; 23% 26% 10%, 20%, 22%, 32%, 42% 44.5%
8 Bosnjë-Hercegovina 17% 10% 5%, 10% 31%
9 Serbia 8%, 20% 15% 12%, 20%, 25% 35.8%
10 Rumania 5%, 9%, 24% 16% 16%, 50% 44.2%
17.6% 12% 15.6% 27.6%
Burimi i Informacionit: IOTA, pwc, atk-ks.org, kpmg.com
Ballkani
Shkallët tatimore, 2012-2013
Nr. Shteti
10%
10%
2012-2013

6. Tabela5
Raporti i të ardhurave tatimore ndaj Prodhimittë Brendshëm
1 Peshae Totalittë të ardhurave tatimore ndaj PBB 22.8% 21.5%
2
Peshae të ardhurave ngatatimet dhe doganat ndaj
PBB
18.4% 17.7%
2.a
Peshae të ardhurave ngatatimet qendrore ndaj PBB
(pa kontributet shoqërore)
8.4% 7.3%
2.b Peshae të ardhurave ngadoganat ndaj PBB 9.1% 8.9%
3 Peshae të ardhurave ngapushteti lokal ndaj PBB 0.9% 0.8%
4
Peshae të ardhurave ngakontributet shoqërore ndaj
PBB
4.4% 4.5%
Burimi i Informacionit: INSTAT, Ministria e Financave
Nr. Emërtimi 20132012
Barra tatimore në Shqipëri
Kur marrim në konsideratë faktorët ndikuesë, matja e barrës tatimore nuk
është matje e madhësisë së qeverisë apo administratës publike (përbërja e
saj), por nga ana tjetër nuk është as matja e gjithë detyrimeve që mbart një
tatimpagues në funksion të të ardhurave që ai realizon brenda një viti
(pagesa për institucione jofiskale).

7. Shikojmë një panoramë të veçantë të viteve fiskalë 2012 dhe 2013, që
tregojnë peshën e barrës tatimore (qendrore dhe vendore) ndaj prodhimit të
brendshëm, ku përfshihen llogaritja e tatimeve të paguara në buxhetin e
shtetit nga secili qark (prefekturë) ndaj PBB-së së vendit.
Në këtë renditje nuk mund të shihet barra tatimore, por vetëm një renditje e peshës që mban secili nga qarqet
në ekonominë e vendit.
Tabela 7
2012 2013
1 Berat 0.4% 0.4%
2 Diber 0.3% 0.3%
3 Durres 1.8% 1.8%
4 Elbasan 0.7% 0.7%
5 Fier 0.7% 0.7%
6 Gjirokaster 0.3% 0.3%
7 Korce 0.6% 0.6%
8 Kukes 0.2% 0.2%
9 Lezhe 0.3% 0.3%
10 Shkoder 0.6% 0.6%
11 Tirane 16.1% 14.8%
12 Vlore 0.8% 0.9%
22.8% 21.5%
Burimi: INSTAT, Ministria e Financave
Pesha e barres tatimore ndaj PBB, sipas qarqeve
Barra tatimore total
Qarqet
Viti
Nr.

8. Nga raporti midis tatimeve dhe taksave të paguara në vitin 2012 dhe 2013
me prodhimin e brendshëm rajonal për secilin nga këto vite, raporti tregon se
barra tatimore më e ulët është në qarkun e Fierit me 7%. Në vend të dytë
është qarku i Elbasanit me 7.4% dhe në vend të tretë qarku i Beratit me 7.5%.
Të 6 qarqet dhe bashkitë e tyre me barrën tatimore më të ulët janë me
përhapje gjeografike në jug, në Shqipërinë e mesme, verilindje dhe
perëndim.
Tabela 8
Nr. Qarku 2012 2013
1 Fier 7.1% 7.0%
2 Elbasan 7.6% 7.4%
4 Berat 7.3% 7.5%
5 Kukes 8.1% 8.1%
6 Lezhe 8.4% 8.2%
7 Gjirokaster 8.9% 8.2%
Burimi: INSTAT, Ministria e Financave
Qarqet me Barren tatimore me te ulet 2012 dhe 2013

9. Nga raporti midis tatimeve dhe taksave të paguara në vitin 2012 dhe 2013
me prodhimin e brendshëm rajonal për secilin nga këto vite, raporti tregon se
barra tatimore më e lartë është në qarkun e Tiranës me 42.3%. Pas këtij
qarku barrën më të lartë e mban qarku i Durrësit me 19.9% dhe më pas
qarku i Vlorës me 15.4%. Të 6 qarqet dhe bashkitë e tyre me barrën tatimore
më të lartë janë me përhapje gjeografike në Shqipërinë e mesme,
jugperëndim, veriperëndim, juglindje dhe verilindje.
Tabela 9
Nr. Qarku 2012 2013
1 Tirane 45.4% 42.3%
2 Durres 19.6% 19.9%
4 Vlore 14.1% 15.4%
5 Shkoder 9.6% 9.5%
6 Korce 9.4% 9.0%
7 Diber 8.9% 8.6%
Burimi: INSTAT, Ministria e Financave
Qarqet me Barren tatimore me te larte, 2012 dhe 2013

10. Indeksi i Lirisë Fiskale
Dita e Lirise Fiskale llogaritet në bazë të krahasimit të të ardhurave tatimore
për vitin fiskal me produktin e brendshëm bruto. Të ardhurat tatimore
përfshijnë të gjithë llojet e taksave dhe tatimeve, detyrimet doganore, si dhe
sigurimet shoqërore dhe shëndetësore.
Totali i të ardhurave tatimore llogaritet si një përqindje ndaj PBB-së. Raporti
që rezulton shumëzohet me numrin e diteve të vitit (365). Numri që rezulton
llogaritet si ditë të muajve duke filluar nga 1 Janari. Numri i ditëve të ndarë,
sipas ditëve të çdo muaji vijues ndalon deri në ditën që plotësohet sipas
muajit që i përkon. Ajo ditë që llogaritja ndalon konsiderohet si Dita e Lirisë
Fiskale.

11. Dita e Lirisë Fiskale 2014 në Shqipëri
Në Shqipërinë e vitit 2014, Dita e Lirisë Fiskale është në ditën e 19-të të
muajit Mars.
Me këtë kuptohet se gjithë shqiptarët u duhet të punojnë për buxhetin e
shtetit të tyre deri në fund të dhjetëditëshit të dytë të muajit të tretë të vitit.
Pas kësaj date, puna dhe fitimet e tyre nuk shkojnë më në llogarinë e shtetit,
por në llogarinë e tyre.

12. Në Ballkan Dita e Lirisë Fiskale në 2014 vjen më herët në Shqipëri në 19 Mars
2014, ndërsa më vonë vjen në Serbi, në 10 Maj 2014.
Në Kosovë kjo ditë mbërrin në 23 Mars 2014, ndërsa në vendet e tjera fqinje
me Shqipërinë ajo mbërrin në 9 Prill në Greqi, në 5 Maj në Malin e Zi dhe në
29 Mars në Maqedoni
Tabela 6
Dita e Lirise Fiskale ne Ballkan, 2013 dhe 2014
2013 2014
1 Shqipëria 24 19 Mars
2 Kosova 23 23 Mars
3 Maqedonia 31 29 Mars
4 Kroacia 1 31 Prill
5 Greqia 12 9 Prill
6 Bullgaria 7 9 Prill
7 Rumania 13 13 Prill
8 Bosnja 22 19 Prill
9 Mali i Zi 3 5 Maj
10 Serbia 12 10 Maj
Burimi: FMN, BB, Instat, IOTA
Nr. Shteti
Dita e Lirise Fiskale
Muaji

13. KONKLUZION
Logjika e renditjes së rajoneve me barrën më të ulët (tabela 8)
dhe më të lartë (tabela 9) në Shqipëri është treguesi që duhet të
tërheqë vëmendjen e politikës fiskale dhe modelimit të
ekonomisë nëpërmjet analizimit dhe paraqitjes së shpërndarjes
së barrës tatimore.
Barra tatimore e shpërndarë në rajonet e ndryshme nëse
ballafaqohet me burimet dhe kapacitetet në dispozicion në këto
rajone dhe duke ndërthurur në mënyrë më racionale ndikimin e
rolit të programeve të qeverisë në shpërndarjen e investimeve
dhe përgatitjen e kushteve për investitorët duke baraspeshuar
barrën në funksion të nxitjes ekonomike, do të ndihmonte
secilën bashki apo komunë, që të merrte vendime më të thella
mbi mundësitë dhe mënyrat për tu integruar brenda modelit të
rritjes ekonomike të vendit.

14. FALEMINDERIT !
PYETJE DHE KOMENTE ?