SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 20
Downloaden Sie, um offline zu lesen
บาลีไวยากรณ์ ๔
บรรยายโดย

พระมหาธานิน ทร์ อา
ทิต วโร,ดร.
น.ธ.เอก,ป.ธ.๘,พธ.บ.
(อัง กฤษ),พธ.ม.
(บาลี),พธ.ด.(พระพุท ธ
ศาสนา)
สมาส
 สมาส

คือ การย่อ ศัพ ท์ต ั้ง แต่ ๒ ศัพ ท์ข ึ้น
ไป เข้า เป็น ศัพ ท์เ ดีย วกัน
 มีร ูป วิเ คราะห์ว ่า “ สมสิย เตติ สมาโส
(สทฺโ ท) แปลว่า (โย สทฺโ ท อ.ศัพ ท์ ใด
(ตยา อัน ท่า น) สมสิย เต ย่อ มย่อ พร้อ ม
อิต ิ เพราะเหตุน น (โส สทฺโ ท อ.ศัพ ท์
ั้
นัน ) สมาโส ชือ ว่า สมาส
้
่

ประเภทของสมาส




สมาสมี ๒ ประเภท คือ
๑. สมาสว่า โดยกิจ
๒. สมาสว่า โดยชือ
่

๑. สมาสว่า โดยกิจ มี ๒ อย่า ง คือ
a. ลุต ตสมาส ลบวิภ ัต ติ เช่น
- กฐิน สฺส ทุส ส ํ กฐิน ทุส ส ํ
ฺ
ฺ
ผ้า เพื่อ กฐิน
- รญฺโ ญ ปุต ฺโ ต ราชปุต ฺโ ต
โอรส ของพระราชา
–

อลุต ตสมาส ไม่ล บวิภ ัต ติ เช่น
- ทูเ ร นิท านํ ทูเ รนิท านํ
(วัต ถุ) มีน ท าน เป็น ที่ใ กล้
ิ
- อุร สิ โลโม ยสฺส โส อุร สิโ ลโม
(พฺร าหฺม โณ) พราหมณ์ม ข นที่อ ก
ี
 ๒.







สมาสว่า โดยชือ มี ๖ อย่า ง คือ
่
๑) กัม มธารยสมาส
๒) ทิค ส มาส
ุ
๓) ตัป ปุร ิส สมาส
๔) ทวัน ทวสมาส
๕) อัพ ยยีภ าวสมาส
๖) พหุพ พิห ิส มาส
๑. กัม มธารยสมาส
 กัม มธารยสมาส

คือ สมาสที่ม น ามศัพ ท์
ี
๒ บท ลงวิภ ัต ติแ ละวจนะอย่า งเดีย วกัน
บทหนึง เป็น นามนาม บทหนึ่ง เป็น
่
คุณ นาม คือ บทหนึง เป็น ประธาน บท
่
หนึง เป็น วิเ สสนะ หรือ เป็น คุณ นามทั้ง
่
๒ บท มีบ ทอืน เป็น ประธาน เช่น
่
 - มหนฺโ ต ปุร ิโ ส มหาปุร ิโ ส
- อนฺโ ธ จ วธิโ ร จ อนฺธ วธิโ ร (ปุร ิโ ส)
 กัมมธารยสมาส

มี ๖ อย่าง คือ
 ๑. วิเสสนบุพพบท
 ๒. วิเสสนุตตรบท
 ๓. วิเสสโนภยบท
 ๔. วิเสสโนปมบท
 ๕. สัมภาวนบุพพบท
 ๖. อวธารณบุพพบท
๑. วิเสสนบุพพบท
 วิเ สสนบุพ พบท

คือ มีบ ทวิเ สสนะอยู่
หน้า บทประธานอยู่ห ลัง เช่น
 - มหนฺโ ต ปุร ิโ ส มหาปุร ิโ ส บุร ุษ ใหญ่
 - ขตฺต ิย า กญฺญ า ขตฺต ิย กญฺญ า นาง
กษัต ริย ์
 - นีล ํ อุป ป ลํ นีล ุป ป ลํ ดอกบัว เขีย ว
ฺ
ฺ
 ข้อ สัง เกต

 สมาสนีเ อา
้

มหนฺต ศัพ ท์ เป็น มหา เช่น
 ข้อ สัง เกต

(ต่อ )
 ลบอัก ษรตัว หลัง ของบทวิเ สสนะ เหลือ
ไว้แ ต่อ ัก ษรตัว หน้า เช่น
 - กุจ ฺฉ ิต า ทิฏ ฺฐ ิ กุท ิฏ ฺฐ ิ ทิฏ ฐิอ ัน บัณ ฑิต
เกลีย ด
 - ปธานํ วจนํ ปาวจนํ คํา เป็น ประธาน
 - สนฺโ ต ปุร ิโ ส สปฺป ร ิโ ส บุร ุษ ระงับ แล้ว
ุ
๒. วิเ สสนุต ตรบท
 วิเ สสนุต ตรบท

คือ มีบ ทวิเ สสนะอยู่ห ลัง
บทประธานอยู่ห น้า เช่น
 - สตฺโ ต วิเ สโส สตฺต วิเ สโส สัต ว์ว ิเ ศษ
 - นโร วโร นรวโร นระผู้ป ระเสริฐ
 - มนุส โ ส ทลิท ฺโ ท มนุส ส ทลิท ฺโ ท มนุษ ย์
ฺ
ฺ
ผูข ัด สน
้
๓. วิเ สสโนภยบท
 วิเ สสโนภยบท

คือ มีบ ททั้ง ๒ เป็น วิเ ส
สนะ มีบ ทอืน เป็น ประธาน มีค ำา แปลว่า
่
ทั้ง ...ทั้ง ... เช่น
 - สีต ญฺจ สมฏฺฐ ญฺจ สีต สมฏฺฐ ำ (ฐานำ ที่)
ทั้ง เย็น ทั้ง เกลี้ย ง
 - อนฺโ ธ จ วธิโ ร จ อนฺธ วธิโ ร (ปุร ิโ ส
บุร ุษ ) ทั้ง บอดทั้ง หนวก
 - ขญฺโ ช จ ขุช โ ช จ ขญฺช ขุช โ ช (ปุ
ฺ
ฺ
๔. วิเ สสโนปมบท
 วิเ สสโนปมบท

คือ มีบ ทวิเ สสนะเป็น
อุป มา มี ๒ อย่า ง คือ วิเ สสนะอยู่แ ละ
อยู่ห ลัง เช่น
 ๑) สมาสที่ม อ ป มาอยู่ห น้า ชือ ว่า อุป มา
ี ุ
่
บุพ พบท เชน

- สงฺข ำ อิว ปณฺฑ รำ สงฺข ปณฺฑ รำ (ขีร ำ
นำ้า นม) ขาวเพีย งดัง สัง ข์

- กาโก อิว สูโ ร กากสูโ ร คนกล้า
๒)

สมาสที่มีอุปมาอยูหลัง เรียกว่า อุป
่
มานุตตรบท เช่น
– นโร สีโห อิว นรสีโห นระเพียงดังสี
หะ
– ญาณำ จกฺขุ อิว ญาณจกฺขุ ญาณเพียง
ดังจักษุ
– ปญฺญา ปาสาโท อิว ปญฺญาปาสาโท
๕. สัม ภาวนบุพ พบท
 สัมภาวนบุพพบท

มีบทหน้าที่ประกอบด้วย อิ
ติ ศัพท์ บทหลังเป็นประธาน เช่น
– ขตฺติโย (อหำ) อิติ มาโน ขตฺติยมาโนน
มานะว่า (เราเป็น) กษัตริย์
– สตฺโต อิติ สญฺญา สตฺตสญฺญา ความ
สำาคัญว่าสัตว์
– สมโณ (อหำ) อิติ ปฏิญฺญา สมณปฏิญฺญา
ปฏิญญาว่า (เราเป็น) สมณะ
๖. อวธารณบุพ พบท
อวธารณบุพพบท

มีบทหน้าที่ประกอบ
ด้วย เอว ศัพท์ บทหลังเป็นประธาน
เช่น
– ปญฺญา เอว ปโชโต ปญฺญาปโชโต
(ประทีป) อันโพลงทั่วคือปัญญา
– พุทฺโธ เอว รตนำ พุทฺธรตนำ รัตนะ คือ
พระพุทธเจ้า
คำำ ถำมท้ำ ยบท
๑.

กัมมธำรยสมำส คือ สมำสเช่นไร มีกี่
อย่ำง อะไรบ้ำง ?
๒. วิเสสนบุพพบท คือ สมำสเช่นไร ตั้ง
วิเครำะห์ว่ำอย่ำงไร ยกตัวอย่ำง
ประกอบด้วย ?
๓. ศัพท์ว่ำ มหำปุริโส เป็นสมำสอะไร
ตั้งวิเครำะห์อย่ำงไร ?
๔. วิเสสนุตตรบท คือสมำสเช่นไร ตั้ง
๕.

ศัพท์ว่ำ มนุสสทลิทฺโท สำำเร็จมำจำก
ฺ
สมำสอะไร ตั้งวิเครำะห์มำดู ?
๖. วิเสสโนภยบท คือสมำส เช่นไร ตั้ง
วิเครำะห์อย่ำงไร ?
๗. ศัพท์ว่ำ อนฺธวธิโร สำำเร็จมำจำก
สมำสอะไร ตั้งวิเครำะห์มำดู ?
๘.

วิเสสโนปมบท คือสมำสเช่นไร
อธิบำยพอให้ได้ใจควำม ?
๙. ศัพท์ว่ำ กำกสูโร สำำเร็จมำจำกสมำส
อะไร ตั้งวิเครำะห์มำดู ?
๑๐. ศัพท์ว่ำ นรสีโห สำำเร็จมำจำก
สมำสอะไร ตั้งวิเครำะห์มำดู ?
๑๑.

สัมภำวนบุพพบท คือสมำสเช่นไร
อธิบำยพร้อมทั้งตั้งวิเครำะห์มำดู ?
๑๒. ศัพท์ว่ำ ขตฺติยมำโน สำำเร็จมำจำก
สมำสอะไร ตั้งวิเครำะห์มำดู ?
๑๓. อวธำรณบุพพบท คือสมำสเช่นไร
อธิบำยพร้อมทั้งยกตัวอย่ำงมำดู?
บาลีไวยากรณ์ ๔

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

ภาษาบาลี ชุดที่ ๓ นามศัพท์ ลิงค์ วจนะ วิภัตติ
ภาษาบาลี ชุดที่ ๓   นามศัพท์ ลิงค์ วจนะ วิภัตติภาษาบาลี ชุดที่ ๓   นามศัพท์ ลิงค์ วจนะ วิภัตติ
ภาษาบาลี ชุดที่ ๓ นามศัพท์ ลิงค์ วจนะ วิภัตติAnchalee BuddhaBucha
 
ไวยากรณ์เบื้องต้น วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฏิ์
ไวยากรณ์เบื้องต้น วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฏิ์ไวยากรณ์เบื้องต้น วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฏิ์
ไวยากรณ์เบื้องต้น วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฏิ์Prasit Koeiklang
 
นาม และ อัพยยศัพท์
นาม และ อัพยยศัพท์นาม และ อัพยยศัพท์
นาม และ อัพยยศัพท์Prasit Koeiklang
 
ภาษาบาลี ชุดที่ ๔ การันต์
ภาษาบาลี ชุดที่ ๔   การันต์ภาษาบาลี ชุดที่ ๔   การันต์
ภาษาบาลี ชุดที่ ๔ การันต์Anchalee BuddhaBucha
 
แนวข้อสอบวิชาแปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี ๑ ครั้งที่ ๑
แนวข้อสอบวิชาแปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี ๑ ครั้งที่ ๑แนวข้อสอบวิชาแปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี ๑ ครั้งที่ ๑
แนวข้อสอบวิชาแปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี ๑ ครั้งที่ ๑วัดดอนทอง กาฬสินธุ์
 
บทที่ 4 กิริยาศัพท์
บทที่ 4  กิริยาศัพท์บทที่ 4  กิริยาศัพท์
บทที่ 4 กิริยาศัพท์Gawewat Dechaapinun
 
2 26คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๔
2 26คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๔2 26คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๔
2 26คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๔Tongsamut vorasan
 
นาม (วัดมหาธาตุ)
นาม (วัดมหาธาตุ)นาม (วัดมหาธาตุ)
นาม (วัดมหาธาตุ)Prasit Koeiklang
 
1 11+อธิบายบาลีไวยากรณ์+นามกิตก์+และกิริยากิตก์
1 11+อธิบายบาลีไวยากรณ์+นามกิตก์+และกิริยากิตก์1 11+อธิบายบาลีไวยากรณ์+นามกิตก์+และกิริยากิตก์
1 11+อธิบายบาลีไวยากรณ์+นามกิตก์+และกิริยากิตก์Tongsamut vorasan
 
1 12+อธิบายวากยสัมพันธ์+เล่ม+1
1 12+อธิบายวากยสัมพันธ์+เล่ม+11 12+อธิบายวากยสัมพันธ์+เล่ม+1
1 12+อธิบายวากยสัมพันธ์+เล่ม+1Tongsamut vorasan
 

Was ist angesagt? (20)

ภาษาบาลี ชุดที่ ๓ นามศัพท์ ลิงค์ วจนะ วิภัตติ
ภาษาบาลี ชุดที่ ๓   นามศัพท์ ลิงค์ วจนะ วิภัตติภาษาบาลี ชุดที่ ๓   นามศัพท์ ลิงค์ วจนะ วิภัตติ
ภาษาบาลี ชุดที่ ๓ นามศัพท์ ลิงค์ วจนะ วิภัตติ
 
บาลีเสริม ๑๐ (การเรียงฉัฏฐีวิภัตติ)
บาลีเสริม ๑๐ (การเรียงฉัฏฐีวิภัตติ)บาลีเสริม ๑๐ (การเรียงฉัฏฐีวิภัตติ)
บาลีเสริม ๑๐ (การเรียงฉัฏฐีวิภัตติ)
 
ไวยากรณ์เบื้องต้น วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฏิ์
ไวยากรณ์เบื้องต้น วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฏิ์ไวยากรณ์เบื้องต้น วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฏิ์
ไวยากรณ์เบื้องต้น วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฏิ์
 
บาลีเสริม ๑๐ Pdf
บาลีเสริม ๑๐ Pdfบาลีเสริม ๑๐ Pdf
บาลีเสริม ๑๐ Pdf
 
นาม และ อัพยยศัพท์
นาม และ อัพยยศัพท์นาม และ อัพยยศัพท์
นาม และ อัพยยศัพท์
 
ภาษาบาลี ชุดที่ ๔ การันต์
ภาษาบาลี ชุดที่ ๔   การันต์ภาษาบาลี ชุดที่ ๔   การันต์
ภาษาบาลี ชุดที่ ๔ การันต์
 
วิชาบาลีเสริม ๑๑ ชื่อสัมพันธ์
วิชาบาลีเสริม ๑๑ ชื่อสัมพันธ์วิชาบาลีเสริม ๑๑ ชื่อสัมพันธ์
วิชาบาลีเสริม ๑๑ ชื่อสัมพันธ์
 
แนวข้อสอบวิชาแปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี ๑ ครั้งที่ ๑
แนวข้อสอบวิชาแปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี ๑ ครั้งที่ ๑แนวข้อสอบวิชาแปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี ๑ ครั้งที่ ๑
แนวข้อสอบวิชาแปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี ๑ ครั้งที่ ๑
 
บาลีเสริม ๑๑
บาลีเสริม ๑๑ บาลีเสริม ๑๑
บาลีเสริม ๑๑
 
บทที่ 4 กิริยาศัพท์
บทที่ 4  กิริยาศัพท์บทที่ 4  กิริยาศัพท์
บทที่ 4 กิริยาศัพท์
 
2 26คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๔
2 26คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๔2 26คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๔
2 26คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๔
 
บทที่่ ๒ การสัมพันธ์ไทย
บทที่่ ๒ การสัมพันธ์ไทย บทที่่ ๒ การสัมพันธ์ไทย
บทที่่ ๒ การสัมพันธ์ไทย
 
นาม (วัดมหาธาตุ)
นาม (วัดมหาธาตุ)นาม (วัดมหาธาตุ)
นาม (วัดมหาธาตุ)
 
หลักการเรียงบทกิริยาคุมพากย์
หลักการเรียงบทกิริยาคุมพากย์หลักการเรียงบทกิริยาคุมพากย์
หลักการเรียงบทกิริยาคุมพากย์
 
1 11+อธิบายบาลีไวยากรณ์+นามกิตก์+และกิริยากิตก์
1 11+อธิบายบาลีไวยากรณ์+นามกิตก์+และกิริยากิตก์1 11+อธิบายบาลีไวยากรณ์+นามกิตก์+และกิริยากิตก์
1 11+อธิบายบาลีไวยากรณ์+นามกิตก์+และกิริยากิตก์
 
บทที่ ๔ สัมพันธ์เบ็ดเตล็ด
บทที่ ๔ สัมพันธ์เบ็ดเตล็ดบทที่ ๔ สัมพันธ์เบ็ดเตล็ด
บทที่ ๔ สัมพันธ์เบ็ดเตล็ด
 
ชื่อสัมพันธ์
ชื่อสัมพันธ์ชื่อสัมพันธ์
ชื่อสัมพันธ์
 
ชื่อสัมพันธ์
ชื่อสัมพันธ์ชื่อสัมพันธ์
ชื่อสัมพันธ์
 
1 12+อธิบายวากยสัมพันธ์+เล่ม+1
1 12+อธิบายวากยสัมพันธ์+เล่ม+11 12+อธิบายวากยสัมพันธ์+เล่ม+1
1 12+อธิบายวากยสัมพันธ์+เล่ม+1
 
แปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี
แปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลีแปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี
แปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี
 

Andere mochten auch

รายวิชา 000250 พระอภิธรรมปิฎก ชุดที่ 2 (แนวข้อสอบ)
รายวิชา  000250  พระอภิธรรมปิฎก  ชุดที่  2 (แนวข้อสอบ)รายวิชา  000250  พระอภิธรรมปิฎก  ชุดที่  2 (แนวข้อสอบ)
รายวิชา 000250 พระอภิธรรมปิฎก ชุดที่ 2 (แนวข้อสอบ)วัดดอนทอง กาฬสินธุ์
 

Andere mochten auch (20)

หลักาการเรียงสัตตมีวิภัตติ
หลักาการเรียงสัตตมีวิภัตติหลักาการเรียงสัตตมีวิภัตติ
หลักาการเรียงสัตตมีวิภัตติ
 
หลักการเรียงบทกิริยาวิเสสนะ
หลักการเรียงบทกิริยาวิเสสนะหลักการเรียงบทกิริยาวิเสสนะ
หลักการเรียงบทกิริยาวิเสสนะ
 
หลักการสัมพันธ์บทสัตตมีวิภัตติ ๑
หลักการสัมพันธ์บทสัตตมีวิภัตติ ๑หลักการสัมพันธ์บทสัตตมีวิภัตติ ๑
หลักการสัมพันธ์บทสัตตมีวิภัตติ ๑
 
หลักการเรียงบทวิกติกัตตา
หลักการเรียงบทวิกติกัตตาหลักการเรียงบทวิกติกัตตา
หลักการเรียงบทวิกติกัตตา
 
หลักการเรียงบทอาลปนะ๑
หลักการเรียงบทอาลปนะ๑หลักการเรียงบทอาลปนะ๑
หลักการเรียงบทอาลปนะ๑
 
บาลีเสริม ๑๑
บาลีเสริม ๑๑ บาลีเสริม ๑๑
บาลีเสริม ๑๑
 
พระพุทธศาสนาในประเทศอังกฤษ
พระพุทธศาสนาในประเทศอังกฤษพระพุทธศาสนาในประเทศอังกฤษ
พระพุทธศาสนาในประเทศอังกฤษ
 
ภาษาบาลีสันสกฤตที่เกี่ยวกับภาษาไทย
ภาษาบาลีสันสกฤตที่เกี่ยวกับภาษาไทยภาษาบาลีสันสกฤตที่เกี่ยวกับภาษาไทย
ภาษาบาลีสันสกฤตที่เกี่ยวกับภาษาไทย
 
แปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี
แปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลีแปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี
แปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี
 
กถาวัตถุ
กถาวัตถุกถาวัตถุ
กถาวัตถุ
 
พระอภิธรรมปิฎก บทที่ ๑
พระอภิธรรมปิฎก บทที่ ๑พระอภิธรรมปิฎก บทที่ ๑
พระอภิธรรมปิฎก บทที่ ๑
 
ธรรมภาคปฏิบัติ ๕
ธรรมภาคปฏิบัติ ๕ธรรมภาคปฏิบัติ ๕
ธรรมภาคปฏิบัติ ๕
 
๐๐๐ ๒๕๔ ธรรมภาคปฏิบัติ ๔
๐๐๐ ๒๕๔ ธรรมภาคปฏิบัติ ๔๐๐๐ ๒๕๔ ธรรมภาคปฏิบัติ ๔
๐๐๐ ๒๕๔ ธรรมภาคปฏิบัติ ๔
 
ธรรมภาคปฏิบัติ ๓ Ppt
ธรรมภาคปฏิบัติ ๓ Pptธรรมภาคปฏิบัติ ๓ Ppt
ธรรมภาคปฏิบัติ ๓ Ppt
 
รายวิชา 000250 พระอภิธรรมปิฎก ชุดที่ 2 (แนวข้อสอบ)
รายวิชา  000250  พระอภิธรรมปิฎก  ชุดที่  2 (แนวข้อสอบ)รายวิชา  000250  พระอภิธรรมปิฎก  ชุดที่  2 (แนวข้อสอบ)
รายวิชา 000250 พระอภิธรรมปิฎก ชุดที่ 2 (แนวข้อสอบ)
 
จิตวิทยาในพระไตรปิฎก
จิตวิทยาในพระไตรปิฎก จิตวิทยาในพระไตรปิฎก
จิตวิทยาในพระไตรปิฎก
 
ปรัชญาเบื้องต้น
ปรัชญาเบื้องต้นปรัชญาเบื้องต้น
ปรัชญาเบื้องต้น
 
อธิบายสมาส
อธิบายสมาสอธิบายสมาส
อธิบายสมาส
 
หลักการเรียงบทวิเสสนะ
หลักการเรียงบทวิเสสนะหลักการเรียงบทวิเสสนะ
หลักการเรียงบทวิเสสนะ
 
บทที่ ๔ สัมพันธ์เบ็ดเตล็ด ๓
บทที่ ๔ สัมพันธ์เบ็ดเตล็ด ๓บทที่ ๔ สัมพันธ์เบ็ดเตล็ด ๓
บทที่ ๔ สัมพันธ์เบ็ดเตล็ด ๓
 

Ähnlich wie บาลีไวยากรณ์ ๔

3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖Wataustin Austin
 
บาลี 36 80
บาลี 36 80บาลี 36 80
บาลี 36 80Rose Banioki
 
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖Tongsamut vorasan
 
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖Tongsamut vorasan
 
บาลี 26 80
บาลี 26 80บาลี 26 80
บาลี 26 80Rose Banioki
 
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘Wataustin Austin
 
บาลี 38 80
บาลี 38 80บาลี 38 80
บาลี 38 80Rose Banioki
 
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘Tongsamut vorasan
 
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗Tongsamut vorasan
 
บาลี 37 80
บาลี 37 80บาลี 37 80
บาลี 37 80Rose Banioki
 
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗Wataustin Austin
 
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗Tongsamut vorasan
 
บาลี 35 80
บาลี 35 80บาลี 35 80
บาลี 35 80Rose Banioki
 
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕Wataustin Austin
 
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕Tongsamut vorasan
 
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕Tongsamut vorasan
 

Ähnlich wie บาลีไวยากรณ์ ๔ (20)

3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
 
บาลี 36 80
บาลี 36 80บาลี 36 80
บาลี 36 80
 
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
 
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
3 36คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๖
 
บาลี 26 80
บาลี 26 80บาลี 26 80
บาลี 26 80
 
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘
 
บาลี 38 80
บาลี 38 80บาลี 38 80
บาลี 38 80
 
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘
3 38คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๘
 
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
 
บาลี 37 80
บาลี 37 80บาลี 37 80
บาลี 37 80
 
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
 
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
3 37คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๗
 
แปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี
แปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลีแปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี
แปลบาลีเป็นไทย แปลไทยเป็นบาลี
 
บาลี 35 80
บาลี 35 80บาลี 35 80
บาลี 35 80
 
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
 
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
 
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
3 35คัณฐีพระธัมมปทัฏฐกถา+ยกศัพท์แปล+ภาค๕
 
ภาค 2
ภาค 2ภาค 2
ภาค 2
 
Bali 2-10
Bali 2-10Bali 2-10
Bali 2-10
 
แปลโดยพยัญชนะเรื่อง จูเฬกสาฎก๑
แปลโดยพยัญชนะเรื่อง จูเฬกสาฎก๑แปลโดยพยัญชนะเรื่อง จูเฬกสาฎก๑
แปลโดยพยัญชนะเรื่อง จูเฬกสาฎก๑
 

Mehr von วัดดอนทอง กาฬสินธุ์

กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๓ กสิณ ๑๐
กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๓    กสิณ ๑๐กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๓    กสิณ ๑๐
กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๓ กสิณ ๑๐วัดดอนทอง กาฬสินธุ์
 
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1วัดดอนทอง กาฬสินธุ์
 
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1วัดดอนทอง กาฬสินธุ์
 

Mehr von วัดดอนทอง กาฬสินธุ์ (20)

กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๓ กสิณ ๑๐
กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๓    กสิณ ๑๐กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๓    กสิณ ๑๐
กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๓ กสิณ ๑๐
 
กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๒
กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๒กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๒
กรรมฐาน (สื่อการสอน ๒) สัปดาห์ที่ ๒
 
กรรมฐาน (สื่อการสอน ๑) สัปดาห์ที่ ๑
กรรมฐาน (สื่อการสอน ๑) สัปดาห์ที่ ๑กรรมฐาน (สื่อการสอน ๑) สัปดาห์ที่ ๑
กรรมฐาน (สื่อการสอน ๑) สัปดาห์ที่ ๑
 
กรรมฐาน (เอกสาร ๑)
กรรมฐาน (เอกสาร ๑)กรรมฐาน (เอกสาร ๑)
กรรมฐาน (เอกสาร ๑)
 
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1
 
องค์ประกอบของการสัมมนา๒
องค์ประกอบของการสัมมนา๒องค์ประกอบของการสัมมนา๒
องค์ประกอบของการสัมมนา๒
 
รูปแบบการสัมมนา
รูปแบบการสัมมนารูปแบบการสัมมนา
รูปแบบการสัมมนา
 
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1
เอกสารประกอบการสอน วิชา สัมมนาพระพุทธศาสนา1
 
ธรรมภาคปฏิบัติ ๑ รหัส ๐๐๐ ๑๕๑
ธรรมภาคปฏิบัติ ๑ รหัส ๐๐๐ ๑๕๑ธรรมภาคปฏิบัติ ๑ รหัส ๐๐๐ ๑๕๑
ธรรมภาคปฏิบัติ ๑ รหัส ๐๐๐ ๑๕๑
 
ธรรมภาคปฏิบัติ ๓
ธรรมภาคปฏิบัติ ๓ธรรมภาคปฏิบัติ ๓
ธรรมภาคปฏิบัติ ๓
 
รายละเอียดวิชาพระสงฆ์กับภาวะผู้นำ
รายละเอียดวิชาพระสงฆ์กับภาวะผู้นำรายละเอียดวิชาพระสงฆ์กับภาวะผู้นำ
รายละเอียดวิชาพระสงฆ์กับภาวะผู้นำ
 
มคอ ๓ วิชาธรรมภาคปฏิบัติ ๓
มคอ ๓ วิชาธรรมภาคปฏิบัติ ๓มคอ ๓ วิชาธรรมภาคปฏิบัติ ๓
มคอ ๓ วิชาธรรมภาคปฏิบัติ ๓
 
มคอ ๓ วิชาธรรมภาคปฏิบัติ ๕
มคอ ๓ วิชาธรรมภาคปฏิบัติ ๕มคอ ๓ วิชาธรรมภาคปฏิบัติ ๕
มคอ ๓ วิชาธรรมภาคปฏิบัติ ๕
 
รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษ1
รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษ1รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษ1
รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษ1
 
รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษา(2)
รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษา(2)รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษา(2)
รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษา(2)
 
รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษา(1)
รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษา(1)รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษา(1)
รายละเอียดวิชาพระไตรปิฎกศึกษา(1)
 
แนวข้อสอบของนิสิต ครั้งที่ ๒
แนวข้อสอบของนิสิต ครั้งที่ ๒แนวข้อสอบของนิสิต ครั้งที่ ๒
แนวข้อสอบของนิสิต ครั้งที่ ๒
 
แนวข้อสอบของนิสิต (อภิธรรมปิฎก)
แนวข้อสอบของนิสิต (อภิธรรมปิฎก)แนวข้อสอบของนิสิต (อภิธรรมปิฎก)
แนวข้อสอบของนิสิต (อภิธรรมปิฎก)
 
พัฒนาการความเป็นมาของพระไตรปิฎก
พัฒนาการความเป็นมาของพระไตรปิฎกพัฒนาการความเป็นมาของพระไตรปิฎก
พัฒนาการความเป็นมาของพระไตรปิฎก
 
จิตปรมัตถ์
จิตปรมัตถ์จิตปรมัตถ์
จิตปรมัตถ์
 

บาลีไวยากรณ์ ๔

  • 1. บาลีไวยากรณ์ ๔ บรรยายโดย พระมหาธานิน ทร์ อา ทิต วโร,ดร. น.ธ.เอก,ป.ธ.๘,พธ.บ. (อัง กฤษ),พธ.ม. (บาลี),พธ.ด.(พระพุท ธ ศาสนา)
  • 2. สมาส  สมาส คือ การย่อ ศัพ ท์ต ั้ง แต่ ๒ ศัพ ท์ข ึ้น ไป เข้า เป็น ศัพ ท์เ ดีย วกัน  มีร ูป วิเ คราะห์ว ่า “ สมสิย เตติ สมาโส (สทฺโ ท) แปลว่า (โย สทฺโ ท อ.ศัพ ท์ ใด (ตยา อัน ท่า น) สมสิย เต ย่อ มย่อ พร้อ ม อิต ิ เพราะเหตุน น (โส สทฺโ ท อ.ศัพ ท์ ั้ นัน ) สมาโส ชือ ว่า สมาส ้ ่ 
  • 3. ประเภทของสมาส    สมาสมี ๒ ประเภท คือ ๑. สมาสว่า โดยกิจ ๒. สมาสว่า โดยชือ ่ ๑. สมาสว่า โดยกิจ มี ๒ อย่า ง คือ a. ลุต ตสมาส ลบวิภ ัต ติ เช่น - กฐิน สฺส ทุส ส ํ กฐิน ทุส ส ํ ฺ ฺ ผ้า เพื่อ กฐิน
  • 4. - รญฺโ ญ ปุต ฺโ ต ราชปุต ฺโ ต โอรส ของพระราชา – อลุต ตสมาส ไม่ล บวิภ ัต ติ เช่น - ทูเ ร นิท านํ ทูเ รนิท านํ (วัต ถุ) มีน ท าน เป็น ที่ใ กล้ ิ - อุร สิ โลโม ยสฺส โส อุร สิโ ลโม (พฺร าหฺม โณ) พราหมณ์ม ข นที่อ ก ี
  • 5.  ๒.       สมาสว่า โดยชือ มี ๖ อย่า ง คือ ่ ๑) กัม มธารยสมาส ๒) ทิค ส มาส ุ ๓) ตัป ปุร ิส สมาส ๔) ทวัน ทวสมาส ๕) อัพ ยยีภ าวสมาส ๖) พหุพ พิห ิส มาส
  • 6. ๑. กัม มธารยสมาส  กัม มธารยสมาส คือ สมาสที่ม น ามศัพ ท์ ี ๒ บท ลงวิภ ัต ติแ ละวจนะอย่า งเดีย วกัน บทหนึง เป็น นามนาม บทหนึ่ง เป็น ่ คุณ นาม คือ บทหนึง เป็น ประธาน บท ่ หนึง เป็น วิเ สสนะ หรือ เป็น คุณ นามทั้ง ่ ๒ บท มีบ ทอืน เป็น ประธาน เช่น ่  - มหนฺโ ต ปุร ิโ ส มหาปุร ิโ ส - อนฺโ ธ จ วธิโ ร จ อนฺธ วธิโ ร (ปุร ิโ ส)
  • 7.  กัมมธารยสมาส มี ๖ อย่าง คือ  ๑. วิเสสนบุพพบท  ๒. วิเสสนุตตรบท  ๓. วิเสสโนภยบท  ๔. วิเสสโนปมบท  ๕. สัมภาวนบุพพบท  ๖. อวธารณบุพพบท
  • 8. ๑. วิเสสนบุพพบท  วิเ สสนบุพ พบท คือ มีบ ทวิเ สสนะอยู่ หน้า บทประธานอยู่ห ลัง เช่น  - มหนฺโ ต ปุร ิโ ส มหาปุร ิโ ส บุร ุษ ใหญ่  - ขตฺต ิย า กญฺญ า ขตฺต ิย กญฺญ า นาง กษัต ริย ์  - นีล ํ อุป ป ลํ นีล ุป ป ลํ ดอกบัว เขีย ว ฺ ฺ  ข้อ สัง เกต  สมาสนีเ อา ้ มหนฺต ศัพ ท์ เป็น มหา เช่น
  • 9.  ข้อ สัง เกต (ต่อ )  ลบอัก ษรตัว หลัง ของบทวิเ สสนะ เหลือ ไว้แ ต่อ ัก ษรตัว หน้า เช่น  - กุจ ฺฉ ิต า ทิฏ ฺฐ ิ กุท ิฏ ฺฐ ิ ทิฏ ฐิอ ัน บัณ ฑิต เกลีย ด  - ปธานํ วจนํ ปาวจนํ คํา เป็น ประธาน  - สนฺโ ต ปุร ิโ ส สปฺป ร ิโ ส บุร ุษ ระงับ แล้ว ุ
  • 10. ๒. วิเ สสนุต ตรบท  วิเ สสนุต ตรบท คือ มีบ ทวิเ สสนะอยู่ห ลัง บทประธานอยู่ห น้า เช่น  - สตฺโ ต วิเ สโส สตฺต วิเ สโส สัต ว์ว ิเ ศษ  - นโร วโร นรวโร นระผู้ป ระเสริฐ  - มนุส โ ส ทลิท ฺโ ท มนุส ส ทลิท ฺโ ท มนุษ ย์ ฺ ฺ ผูข ัด สน ้
  • 11. ๓. วิเ สสโนภยบท  วิเ สสโนภยบท คือ มีบ ททั้ง ๒ เป็น วิเ ส สนะ มีบ ทอืน เป็น ประธาน มีค ำา แปลว่า ่ ทั้ง ...ทั้ง ... เช่น  - สีต ญฺจ สมฏฺฐ ญฺจ สีต สมฏฺฐ ำ (ฐานำ ที่) ทั้ง เย็น ทั้ง เกลี้ย ง  - อนฺโ ธ จ วธิโ ร จ อนฺธ วธิโ ร (ปุร ิโ ส บุร ุษ ) ทั้ง บอดทั้ง หนวก  - ขญฺโ ช จ ขุช โ ช จ ขญฺช ขุช โ ช (ปุ ฺ ฺ
  • 12. ๔. วิเ สสโนปมบท  วิเ สสโนปมบท คือ มีบ ทวิเ สสนะเป็น อุป มา มี ๒ อย่า ง คือ วิเ สสนะอยู่แ ละ อยู่ห ลัง เช่น  ๑) สมาสที่ม อ ป มาอยู่ห น้า ชือ ว่า อุป มา ี ุ ่ บุพ พบท เชน  - สงฺข ำ อิว ปณฺฑ รำ สงฺข ปณฺฑ รำ (ขีร ำ นำ้า นม) ขาวเพีย งดัง สัง ข์  - กาโก อิว สูโ ร กากสูโ ร คนกล้า
  • 13. ๒) สมาสที่มีอุปมาอยูหลัง เรียกว่า อุป ่ มานุตตรบท เช่น – นโร สีโห อิว นรสีโห นระเพียงดังสี หะ – ญาณำ จกฺขุ อิว ญาณจกฺขุ ญาณเพียง ดังจักษุ – ปญฺญา ปาสาโท อิว ปญฺญาปาสาโท
  • 14. ๕. สัม ภาวนบุพ พบท  สัมภาวนบุพพบท มีบทหน้าที่ประกอบด้วย อิ ติ ศัพท์ บทหลังเป็นประธาน เช่น – ขตฺติโย (อหำ) อิติ มาโน ขตฺติยมาโนน มานะว่า (เราเป็น) กษัตริย์ – สตฺโต อิติ สญฺญา สตฺตสญฺญา ความ สำาคัญว่าสัตว์ – สมโณ (อหำ) อิติ ปฏิญฺญา สมณปฏิญฺญา ปฏิญญาว่า (เราเป็น) สมณะ
  • 15. ๖. อวธารณบุพ พบท อวธารณบุพพบท มีบทหน้าที่ประกอบ ด้วย เอว ศัพท์ บทหลังเป็นประธาน เช่น – ปญฺญา เอว ปโชโต ปญฺญาปโชโต (ประทีป) อันโพลงทั่วคือปัญญา – พุทฺโธ เอว รตนำ พุทฺธรตนำ รัตนะ คือ พระพุทธเจ้า
  • 16. คำำ ถำมท้ำ ยบท ๑. กัมมธำรยสมำส คือ สมำสเช่นไร มีกี่ อย่ำง อะไรบ้ำง ? ๒. วิเสสนบุพพบท คือ สมำสเช่นไร ตั้ง วิเครำะห์ว่ำอย่ำงไร ยกตัวอย่ำง ประกอบด้วย ? ๓. ศัพท์ว่ำ มหำปุริโส เป็นสมำสอะไร ตั้งวิเครำะห์อย่ำงไร ? ๔. วิเสสนุตตรบท คือสมำสเช่นไร ตั้ง
  • 17. ๕. ศัพท์ว่ำ มนุสสทลิทฺโท สำำเร็จมำจำก ฺ สมำสอะไร ตั้งวิเครำะห์มำดู ? ๖. วิเสสโนภยบท คือสมำส เช่นไร ตั้ง วิเครำะห์อย่ำงไร ? ๗. ศัพท์ว่ำ อนฺธวธิโร สำำเร็จมำจำก สมำสอะไร ตั้งวิเครำะห์มำดู ?
  • 18. ๘. วิเสสโนปมบท คือสมำสเช่นไร อธิบำยพอให้ได้ใจควำม ? ๙. ศัพท์ว่ำ กำกสูโร สำำเร็จมำจำกสมำส อะไร ตั้งวิเครำะห์มำดู ? ๑๐. ศัพท์ว่ำ นรสีโห สำำเร็จมำจำก สมำสอะไร ตั้งวิเครำะห์มำดู ?
  • 19. ๑๑. สัมภำวนบุพพบท คือสมำสเช่นไร อธิบำยพร้อมทั้งตั้งวิเครำะห์มำดู ? ๑๒. ศัพท์ว่ำ ขตฺติยมำโน สำำเร็จมำจำก สมำสอะไร ตั้งวิเครำะห์มำดู ? ๑๓. อวธำรณบุพพบท คือสมำสเช่นไร อธิบำยพร้อมทั้งยกตัวอย่ำงมำดู?