1. Intermezzo
Repelsteeltje en de logica
van ons gedrag
R epelsteeltje, wat een lieve naam
voor een afgrijselijk mannetje. Of is
het de mooie molenaarsdochter die
afgrijselijk genoemd mag worden door de belofte
kijken waarom mensen zelf nalaten te doen wat
zo voor de hand ligt en wat hiervan vervolgens het
ongewenste effect is. Welke logica hanteerde de
molenaar om bij zijn leugen te blijven? Vaak is deze
die zij het mannetje doet? Ze neemt drie keer een logica terug te voeren op onze natuurlijke neiging
onmogelijk opdracht aan. Onmogelijk omdat ze de om dreiging en schaamte (bij jezelf of bij de ander)
opdracht niet zelf kan uitvoeren en zich vervolgens te voorkomen. Als we denken voor de molenaar
verplicht ziet de diensten van een gek mannetje in dan komen bij mij verdedigingsmechanismen op
te kopen. Wat is nu de reden dat ze dit patroon niet als: die koning zou furieus kunnen worden en de
doorbreekt? Waarom zei ze niet gewoon dat het molenaar misschien wel de doodstraf geven, of
idee van goud spinnen van stro onzin is, bedacht de molenaar zou moeten toegeven dat hij arm is,
door haar arme vader die zich beter wilde voor- waardoor hij zich voor zowel zijn leugen als voor
doen dan hij is? zijn situatie zou schamen. Logisch toch, dat hij doet
wat hij doet?
Of is de molenaar een afgrijselijke man? Hij vertelt
een leugen aan de koning welke hij meteen Laatst vertelde een bestuurder mij over het
ongedaan had kunnen maken toen de koning hem succes van een recente fusie. ‘Ik ben altijd zo
beval zijn dochter naar het kasteel te brengen. doorzichtig als een glazen deur,’ vertelde de
‘Sorry baas, het klopt niet wat ik zei over mijn bestuurder: ‘Alle informatie moet op tafel komen.’
dochter. Weet u, wij zijn gewoon een arm mole- We komen te spreken over een specifieke situatie
naarsgezin en daar schaam ik mij nogal voor.’ waarin hij met de nieuw gevormde directie een
besluit moest nemen over de aanschaf van een
Uiteindelijk wordt ze gered door het toeval en videoconferencingsysteem. De bestuurder zag een
dat is mij te toevallig. Ik vind het interessanter te enorm voordeel voor wat betreft het samenwerken
94

2. Door Tamira Nicolai-van Vught 6
op verschillende locaties. Toen een van zijn mede- ‘Natuurlijk niet, dat is niet bespreekbaar om de
bestuurders tegenwierp dat er toch niets boven redenen die ik je net noemde,’ was het antwoord.
persoonlijk contact gaat, ging de bestuurder meteen
mee en zei: ‘Natuurlijk, soms moet je gewoon met De molenaar en zijn dochter doen dus wat ze doen
de benen op tafel,’ terwijl hij dacht: ‘Ze willen omdat het logisch voor ze is. De tredmolen waar ze
gewoon niet veranderen.’ Hij liet het punt voor in zitten wordt doorbroken door het toeval. Maar
wat het was en er volgde geen besluit. ‘Waarom?,’ willen we wachten op het toeval? Repelsteeltje
vroeg ik nieuwsgierig. leert ons dat het beter is alert te zijn op wat we
niet bespreken en om welke redenen en deze
De logica voor zijn gedrag was als volgt. Hij wilde redenen vervolgens bespreekbaar te maken.
zijn positie in de nieuwe directie veiligstellen en dus Buiten de gebaande paden treden betekent de
niet te drammerig overkomen. Daarnaast wilde hij eigen logica ter discussie durven stellen zodat
zich niet profileren op hun ICT-voorsprong. Dit lag ruimte ontstaat voor nieuwe inzichten.
namelijk erg gevoelig bij de gefuseerde partner.
En verder had hij zijn overtuiging bevestigd Mocht je de molenaar ooit tegen komen en hij
gekregen dat deze directieleden niet wilden vraagt je advies, zeg hem dan te delen wat hij
veranderen. Ik wees hem op het feit dat het dacht toen de koning hem vroeg hoe het met
ongewenste resultaat van zijn handelen is dat het hem ging. De koning zal vervolgens besluiten de
systeem niet wordt aangeschaft. ‘Oh, jawel hoor,’ knappe molenaarsdochter te trouwen, zonder dat
antwoordde hij ontspannen, ‘een aantal vestiging- hij het risico loopt zijn eerstgeborene aan een gek
en gaat tot aanschaf over en dan wordt de rest mannetje kwijt te raken. En zo leven ze nog lang
gedwongen mee te doen. Duurt alleen iets langer.’ en gelukkig …
‘Heb je de argumenten die je mij vertelt bij je
medebestuurders getoetst?’ vroeg ik.
95