3. Ito ay ulat na maaaring pasulat
o pasalita ng mga bagay na
naganap na, nagaganap o
magaganap pa lamang.
Naglalarawan ito sa ating
kalagayan, at maaaring maisulat
sa pahayagan.
4. Ang balita ay anumang
pangyayaring hindi
karaniwan, isang
ulat, nakapagbibigay
impormasyon at mapaglilibangan
ng mambabasa, nakikinig at
nanunuod.
7. KAPANAHUNAN O NAPAPANAHON
(Immediate or Timeless)
Pangyayaring kagaganap o katutuklas
pa lamang.
KALAPITAN
(Nearness or Proximity)
Ang kalapitan ay maaaring tumukoy rin
sa kalapitang
heograpiya, kaangkan, kapakanan.
8. KATANYAGAN
(Prominence)
Maaaring ito ay ukol sa isang pinuno ng
pamahalaan, lider ng purok, mga taong
kilala o dakila o tanyag sa lipunan. Maaari
ring paksain ang isang matulaing pook.
TUNGGALIAN
(Conflict or Struggle)
Ito ay maaaring pagtutunggali ng
katawang pisikal at mental; tao laban sa
kapwa tao; tao laban sa hayop; tao laban
sa kalikasan; tao laban sa kanyang sarili.
9. KAHULUGAN O KALALABASAN
(Significance or Consequence)
Ano ang kahulugan o kalalabasan ng
isang pangyayari.
DI – KARANIWAN, PAMBIHIRA
(Oddity, Unusualness)
Mga bagay na imposibleng mangyari
o bihira mangyari.
10. PAGBABAGO
(Change)
Mga nangyayaring pagbabago sa paligid.
PAMUKAW – DAMDAMIN O KAWILIHAN
(Human Interest)
Mga bagay na takaw pansin o mga
nakakaantig ng damdamin.
ROMANSA AT PAKIKIPAGSAPALARAN
(Romance and Adventure)
Ang romansa ay hindi nauukol sa pag –
iibigan lamang.
11. HAYOP (Animals)
PANGALAN(Names)
DRAMA (Drama)
Ang misteryo, pag – aalinlangan
(suspense) o komedya ay nagbibigay
ng kulay sa isang kwento.
12. KASARIAN (Sex)
Ito ay nagbibigay kawilihan na
karaniwang natutunghayan sa romansa,
pag – aasawa, paghihiwalay o
pagdidibursyo.
PAG – UNLAD O PAGSULONG
(Progress or Advancement)
MGA BILANG (Numbers)
13.
14. Ganap na kawastuhan
kawastuhang paktwal; tunay
na pangyayari; katumpakan
ng pangkahalatang
impresyon; kaayusan ng mga
detalye, tamang pag –
bibigay diin, hindi magulo o
masalimuot ang diwa.
15. Timbang
kaukulang diin sa bawat
katotohanan, kaugnay ng ibang
tunay na pangyayari; kawatuhan.
Walang kinikilingan
(objective, unbiased)
Kaiklian
Kalinawan
Kasariwaan
16.
17. (According to Scope or Origin)
Balitang Lokal o Nasyonal
(Local News)
Balitang dayuhan o Banyaga
(Foreign News)
Balitang may Petsa o Pinanggalingan
(Dateline News)
18. (According to Chronology or Sequence)
Paunang Balita (Advance or Anitcipated)
Ulat na ukol sa inaasahang pangyayari tulad
ng gaganaping patimpalak; konsiyerto, dula,
palaro, kampanya, atbp.
Ito’y maaaring ilathala nang serye na
inilalarawan ang iba’t – ibang paksa sa bawat
isyu.
Pamaraan sa pagsulat ng Tuwirang Balita o
ng Balitang Lathalain.
19. Balitang Di – inaasahan
(Spot News)
Balitang isinulat ukol sa pangyayaring
naganap na ‘di inaasahan.
Balitang Itinalaga
(Coverage News)
Balitang isinulat o isusulat pa, batay
sa isang palagiang o pirmihang
pinagkukunan gaya ng kongreso,
ospital, fire department, tanggapan
ng punong – guro, aklatan atbp.
20. Balitang Panibaybay
(Follow – Up News)
Ulatsa pinakabagong pangyayari
bilang karagdagan o kasunod ng
naunang balita.
Balitang Rutin o Kinagawian
(Routine News Story)
Ukol sa inaasahang magaganap tulad
ng regular na
pagpupulong, panahunang
pagsusulit, palatuntunan.
22. TUWIRANG BALITA
( Straight News )
Inverted Pyramid
Inilalathala ng tuwiran at walang
paligoy – ligoy.
Maikli, simple at madaling
maunawaan.
23. BALITANG LATHALAIN
( News Features )
o Nababatay sa tunay na pangyayari.
o Nakaayos sa pinakamahalagang
pangyayari, kagaya ng pagkakaayos
ng isang kwento.
o Nahahawig din ito sa pagbabalita,
editoryal at lathalain.
24. BALITANG IISANG PAKSA O
TALA
( Single Feature or One – Incident
Story )
Kinapapaloobanng iisang pangyayari
o paksa ang taglay ng pamatnubay.
Sa katawan ng balita ipinapaliwanag
ang mga detalye.
25. BALITANG MARAMING
ITINATAMPOK
( Several Features or Composite Story )
pahupang kahalagahan ( according
to decreasing importance )
ang pagpapaliwanag sa mga paksa
ay nakaayos mula sa
pinakamahalaga hanggang sa hindi
gaanong kahalagang pangyayari.
26. (According to Treatment of the Topics)
Balitang May Pamukaw – Damdamin o
Kawilihan
(Human Interest Story)
Karaniwang maiikli, ngunit nagagawa nitong
paiyakin, patawanin, pagalitn o pagdadamin ang
mambabasa.
27. Balitang May Pagpapakahulugan
(Interpretatve or Interpretative
News)
Hindi ipinahahayag ang pangyayari
sa payak o tuwirang paraang lamang,
kundi nilalakipan ng interpretasyon
upang lalong maunawaan ng
mambabasa.
28. Balitang May Lalim
(In – Depth Report)
Ito ay nasasalig sa backgrounding mula
sa pagsasaliksik, o paghahanap pa ng mga
bagay o pangyayaring higit sa nakita o
nasaksihan. Nagbibigay kahulugan ito sa
mga pangyayari ngunit hindi lumalabas na
opinion ng sumulat.
29. Batay sa mga talang nakuha (Fact Story)
Batay sa Kilos o Aksiyon (Action Story)
Ukol sa Talumpati o Panayam (Quote, Speech,
or Interview Story)
Balitang Pangkatnig (Sidebar)
Balitang Kinipil (News Brief)
Bulitin (Bulletin)
Dagliang Balita (News Flash)