Περιγραφή παραδοσιακών παιχνιδιών της Κύπρου

1. Παραδοσιακά παιχνίδια της
Κύπρου

2. Η Καττόμουγια ή Τυφλόμυγα
• Η τυφλόμυγα παίζεται από δύο παιδιά και πάνω. Στην αρχή όλοι τραβάνε
έναν κλήρο για να δούνε ποιος θα τα φυλάει. Αυτός κλείνει τα μάτια του με
ένα μαντήλι ώστε να μη βλέπει και οι υπόλοιποι τον περιφέρουν σε
διάφορες κατευθύνσεις ώστε να χάσει τον προσανατολισμό του.
Εντωμεταξύ τα παιδιά την ώρα που τον περιφέρουν αλλάζουν τη θέση που
είχαν στην αρχή δηλαδή πριν κλείσει τα μάτια του. Μετά τον αφήνουν στο
μέσο περίπου του χώρου που παίζουν και αρχίζουν να τον χτυπούν με το
μαντηλάκι τους το οποίο από προηγουμένως έχουν δέσει κόμπο . Όποιο
παιδί πιάσει πρέπει να βρει πως το λένε δηλαδή ποιο είναι. Αν το
αναγνωρίσει τότε αυτό το παιδί κάνει τη τυφλόμυγα. Και έτσι αυτό
συνεχίζεται, μέχρι να παίξουν όλα τα παιδιά.

4. Αβκά - αβκά πουλώ τα
• Τα παιδιά κάθονται στο πάτωμα και φτιάχνουν ένα κύκλο. Ένα παιδί μένει
εκτός του κύκλου και κρατά στο χέρι του ένα μαντήλι, δεμένο κόμπο. Αρχίζει
να γυρίζει γύρω γύρω από τα παιδιά, τα οποία του τραγουδούν «Αυκά -
αυκά πουλώ τα, του θκειου μου του Κολόκα που κάμνει κολοκούθκια τζαι
τρων τα κοπελλούδκια ούδκια, ούδκια κοπελλούδκια». Το παιδί που κρατά
το μαντήλι συγχρόνως γυρίζει και περίπου με το τέλος του τραγουδιού
αφήνει το μαντήλι πίσω από κάποιο παιδί. Μόλις το παιδί που κάθεται
αντιληφθεί ότι το μαντήλι είναι πίσω του , σηκώνεται και αρχίζει να κυνηγά
το άλλο παιδί. Αν το πιάσει , πριν το παιδί προλάβει να καθίσει στη θέση
που είναι κενή , τότε αυτό το παιδί κάθεται στο κέντρο του κύκλου και είναι
το «κολοκούι». Αν δεν το πιάσει και προλάβει να κάτσει στην κενή θέση,
τότε το άλλο παιδί θα γυρίσει γύρω γύρω και η διαδικασία επαναλαμβάνεται
μέχρι να παίξουν όλα τα παιδιά.

6. Το λιγκρίν
• Παίρνουμε δυο πέτρες στο ίδιο μέγεθος και ύψος και τις βάζουμε τη μια
απέναντι από την άλλη με λίγη απόσταση μεταξύ τους. Από πάνω τους
βάζουμε ένα μικρό κομμάτι ξύλο που ονομάζεται «Λιγκρίν». Ο παίχτης
κρατά στο χέρι του ένα πιο μεγάλο ξύλο που ονομάζεται «Λίγκρα». Με τη
«Λίγκρα» ο παίχτης πιάνει το «Λιγκρίν», από κάτω το πετά στον αέρα και το
χτυπά με όλη του τη δύναμη για να πάει όσο πιο μακριά γίνεται. Αυτός που
θα στείλει το «Λιγκρίν» πιο μακριά είναι και ο νικητής.

7. Τα Σκατέλια ή Σκατούλικα
• Τα παιδιά έπαιζαν αυτό το παιχνίδι αν και δεν ήταν ζωηρό.
• Στοίβαζαν μερικές μεγάλες πέτρες, τη μια πάνω στην άλλη. Αυτές οι πέτρες
λέγονταν «Σκατέλια». Μετά το Σχετικό λάχνισμα ένα παιδί έμενε κοντά στα
σκατέλια, ενώ τα υπόλοιπα παιδιά πήγαιναν σε κάποια απόσταση. Κάθε
παιδί κρατούσε τη δική του πέτρα την οποία έριχνε πάνω στα σκατέλια, με
σκοπό να ρίξει όσες περισσότερες πέτρες μπορούσε. Αμέσως μετά έπρεπε
να τρέξει και πιάσει την πέτρα που έριξε, ενώ το παιδί που ήταν κοντά στα
σκατέλια βιαζόταν να ξαναστοιβάξει τις πέτρες και να αγγίξει αν μπορούσε
το παιδί . Αν τα κατάφερνε, τότε ο ηττημένος έμενε κοντά στα σκατέλια και
συνεχιζόταν το παιχνίδι. Αν δεν τα κατάφερνε, έμενε εκεί στα σκατέλια το
παιδί που ορίστηκε από την αρχή. Το παιχνίδι συνεχιζόταν μέχρι να
βαρεθούν τα παιδιά.

8. Ο Ζίζιρος
• Μαζεύονται τα παιδιά και αποφασίζουν ποιος θα τα "φυλάει". Αυτός λοιπόν
κάθεται σ' ένα σκαμνί ή στέκει σκυφτός και βάζει το δεξί του χέρι κάτω από
την αριστερή του μασχάλη, κρατώντας την παλάμη ανοιχτή προς τα επάνω,
ενώ με το αριστερό του χέρι κρατάει κλειστά τα μάτια του.
Οι άλλοι παίκτες στέκονται προς τ' αριστερά του και ένας απ' αυτούς τον
πλησιάζει, του χτυπάει την ανοιχτή παλάμη και ύστερα απομακρύνεται μαζί
με τους άλλους. Όλοι χοροπηδούν γύρω του και στρυφογυρίζουν το
δάχτυλο τους φωνάζοντας "Μπιζζ!" όπως κάνει η μέλισσα. Αυτός που τα
φυλάει πρέπει να μαντέψει ποιος τον χτύπησε. Αν τον ανακαλύψει, τότε
αυτός παίρνει τη θέση του αλλιώς το παιχνίδι συνεχίζεται κατά τον ίδιο
τρόπο.

10. Το κόκαλο
• Το κόκαλο είναι ένα παιχνίδι που παίζεται με έξι ή παραπάνω παιδιά. Για να
παίξεις αυτό το παιχνίδι χρειάζεσαι ένα κομμάτι ξύλο που να μοιάζει με
κόκαλο και μία κιμωλία.
Με την κιμωλία σχεδιάζεις έναν κύκλο στη μέση και δύο γραμμές, μία δεξιά
και μία αριστερά. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να καταφέρεις να πάρεις το
κόκαλο από το κέντρο. Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες. Κάθε παιδί
από την κάθε ομάδα έχει έναν αριθμό. Ο κάθε παίκτης προσπαθεί να πάρει
το κόκαλο από το κέντρο χωρίς να τον πιάσει ο αντίπαλός του. Αν τον
πιάσει, ο πόντος είναι του αντιπάλου. Αν όμως ο αντίπαλος περάσει τη
γραμμή του ο πόντος είναι δικός του. Το παιχνίδι κερδίζει η ομάδα που έχει
τους περισσότερους πόντους.

11. Το Διτζίμιν
• Το Διτζίμιν είναι ένα παραδοσιακό παιχνίδι της Λαμπρής. Σ` αυτό οι παίχτες
δοκίμαζαν να σηκώσουν πέτρες. Αυτός που θα σήκωνε την πιο βαριά πέτρα
ήταν ο νικητής.

12. Μακριά Γαϊδούρα
• Οι παίχτες χωρίζονται σε δύο ομάδες. Ο αρχηγός της πρώτης ομάδας
στέκεται με την πλάτη στον τοίχο και κρατάει από τους ώμους έναν παίχτη
της ομάδας του, ο οποίος είναι σκυμμένος με το πρόσωπο προς τον
αρχηγό. Οι υπόλοιποι παίχτες της ομάδας κάθονται σκυμμένοι ο ένας πίσω
από τον άλλο, πίσω από τον πρώτο παίχτη, και κρατιούνται γερά από τη
μέση. Ο αρχηγός της άλλης ομάδας παίρνει φόρα και πηδάει καβαλικευτά
όλη την ομάδα, προσπαθώντας να κάτσει όσο το δυνατόν πιο κοντά στον
αρχηγό, έτσι ώστε να υπάρχει χώρος για όλους τους παίχτες της ομάδας
του. Οι υπόλοιποι παίχτες κάνουν το ίδιο. Αν χωρέσουν όλοι και κανένας
δεν ακουμπήσει το πόδι του κάτω, όσο είναι καθισμένοι στην πλάτη της
άλλης ομάδας, τότε κερδίζουν. Μετά το παιχνίδι επαναλαμβάνεται με την
άλλη ομάδα να κάνει τη "γαϊδούρα".

14. Πεντόβολα
• Το παιχνίδι αυτό παίζεται με πέντε βόλους ή πέτρες (πεντόβολα), σε
διάφορα μέρη. Στην αρχή παίρνεις έναν βόλο ή πέτρα, τον πετάς στον
αέρα, παίρνεις έναν βόλο από κάτω και πιάνεις και τον βόλο που είχες
πετάξει στον αέρα πριν πέσει κάτω. Μετά αυτούς τους δύο που κρατάς,
τους πετάς στον αέρα, παίρνεις έναν από κάτω και πιάνεις και τους άλλους
δύο που είχες πετάξει στον αέρα. Έτσι συνεχίζεις ως τον πέμπτο βόλο.
Στην συνέχεια υπάρχουν άλλοι πέντε γύροι με διαφορετικό όνομα ο
καθένας. Τα πεντόβολα λέγονται και αλλιώς : πεντάλιθα.

15. Πουν' το δαχτυλίδι
• Στήνονται τα παιδιά σε σειρά. Κάποιο από τα παιδιά κρύβει στα χέρια του
ένα δαχτυλίδι, ψεύτικο ή αληθινό. Έπειτα προσπαθεί να αφήσει στα χέρια
κάποιου από τα παιδιά που είναι στη σειρά το δαχτυλίδι, λέγοντας το
τραγουδάκι:
Πουν' το, πουν' το
το δαχτυλίδι,
ψάξε, ψάξε
δεν θα το βρεις!
δεν θα το βρεις,
δεν θα το βρεις,
το δαχτυλίδι που ζητείς.
• Το καθένα από τα παιδιά έχει μια ευκαιρία να μαντέψει ποιος έχει το
δαχτυλίδι. Όποιος μαντέψει σωστά παίρνει το δαχτυλίδι και το ρίχνει στο
επόμενο παιδί. Το παιχνίδι συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο.

17. Αντρές ή Αντρίν
• Παιζόταν από δυο παιδιά. Σχημάτιζαν στο έδαφος ένα τετράγωνο. Ένωναν
με ευθείες τα μέσα των πλευρών και τις γωνιές. Το κάθε παιδί είχε τα δικά
του πετραδάκια διαφορετικού χρώματος από του άλλου παιδιού. Το ένα
παιδί τοποθετούσε μια πέτρα σε όποιο σημείο της τομής ήθελε. Το ίδιο
έκανε και το άλλο. Εξακολουθούσαν έτσι ώσπου να βάλουν και τις τρεις
πέτρες τους. Ύστερα άρχιζαν με πολλή παρατηρητικότητα και σκέψη να
μετακινούν μια το ένα και μια το άλλο τις πέτρες τους. Όποιο τα κατάφερνε
πρώτο να φέρει τις πέτρες στην ίδια ευθεία κέρδιζε.

18. Η Δακκαννούρα ή Αυκοτήρα.
• Αυτό το παιχνίδι παίζεται συνήθως τη νύχτα των Απόκρεων. Ο
μεγαλύτερος, συνήθως ο παππούς πιάνει ένα ψημένο αυγό το περνά σε μια
κλωστή και το κρεμάζει με ναι μακριά ράβδο από το ταβάνι. Αφού βάλει τα
παιδιά να καθίσουν σε κύκλο πλησιάζει το αυγό στο στόμα του καθενός από
τα παιδιά, τα οποία προσπαθούν να το δαγκώσουν χωρίς να το αγγίξουν με
τα χέρια τους. Παλιότερα άλειφαν το αυγό και με ξινόγαλα. Οι αποτυχίες των
παιδιών και το αλείψιμο με γάλα ήταν συνεχές και έτσι όλοι γελούσαν με την
καρδιά τους.