แผนการจัดการเรียนรู้

1. 8
ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล
Leading Question: รางกายมีกระบวนการจัดการกับอาหารและนําสารอาหารไปใช
ในรางกายอยางไร
มาตรฐาน
1.1 เขาใจหนวยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิตความสัมพันธของโครงสรางและหนาที่ของระบบ
ตางๆของสิ่งมีชีวืตที่ทํางานสัมพันธกันมีกระบวนการสืบเสาะหาความรูสื่อสารสิ่งที่
เรียนรูและนําความรูไปใชในการดํารงชีวิตของตนเองและดูแลสิ่งมีชีวิต
ผลการเรียนรู
1. เขาใจโครงสรางและหนาที่ของระบบยอยอาหารของสิ่งมีชีวิต
2. เขาใจหนาที่และกระบวนการของการยอยอาหาร
3. บูรณาการความรูบทบาทหนาที่ของระบบการยอยอาหารกับระบบรักษาดุลยภาพของรางกาย
สาระการเรียนรู
1. การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว
2. การยอยอาหารของสัตวบางชนิด
3. การยอยอาหารของคน
4. การสลายสารอาหารระดับเซลล
กิจกรรมการเรียนรู
1. การสรางโมเดล
2. การทดลอง
3. การบรรยาย
4. การสืบคนขอมูล
5. การแกปญหา
6. การอภิปรายและเปลี่ยนความคิด
เอกสารที่ใชในการจัดการเรียนรู
1. หนังสือเรียนวิชาชีววิทยา
2. ใบความรูในแตละแผนการจัดการเรียนรู

2. 9
แผนการจัดการเรียนรู
1. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว (1 ชั่วโมง)
2. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องการยอยอาหารของสัตวบางชนิด (2 ชั่วโมง)
3. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องระบบการยอยอาหารของคน (4 ชั่วโมง)
4. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องการสลายอาหารระดับเซลล (3 ชั่วโมง)

3. 10
1. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว (1 ชั่วโมง)
ผูสอน นางสาวกมลรัตน ฉิมพาลี
จุดประสงคการเรียนรู
1. อธิบายกระบวนการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว จุลินทรีย แบคทีเรียและเห็ดรา
2. วิเคราะหกระบวนการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว
เมื่อเรียนแลวนักเรียนสามารถ
1. ระบุชื่อโครงสรางและอวัยวะของระบบยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเซลล
2. อธิบายหนาที่และวิธีการทํางานของการยอยอาหารในสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว จุลินทรีย
แบคทีเรียและเห็ดรา
3. วิเคราะหความเหมือนและความแตกตางของวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว
ผลงาน/ชิ้นงาน 1. โมเดลสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว 2. ใบกิจกรรมที่ 1
กระบวนการจัดการเรียนรู
1. ขั้นตรวจสอบ 1.1 ครูติดกระดาษปรูฟ 3 แผน หนากระดาน แผนที่หนึ่งเขียนวา
ความรูเติม “นี่คือเรื่องใหมสําหรับฉัน/ผม” แผนที่ 2 “มีความรูเรื่องนี้อยูบาง” แผนที่ 3
“เขาใจเรื่องนี้เปนอยางดี”
1.2 ครูขึ้น Powerpoint “ระบบการยอยอาหารและการสลายสารอาหาร
ระดับเซลล”ตั้งคําถามกับนักเรียนวาเมื่อเห็นประโยคดังกลาวนักเรียนคิดวาตน
เองจะเลือกอยูกลุมใดของกระดาษที่ติดไวหนากระดาน
1.3 นักเรียนเดินไปที่กระดาษแผนนั้น
1.4 ครูแจกปากกาใหกับนักเรียนชวยกันตอบคําถาม ใหเวลา 5 นาที
โดยมีคําถามของแตละกลุมดังนี้
แผนที่ 1 : นักเรียนอยากรูอะไรเกี่ยวกับเรื่องนี้บาง
นักเรียนคิดวาเรื่องที่เรียนรูในหัวขอนี้จะมีประโยชนอยางไร
แผนที่ 2 : นักเรียนจํา/เขาใจอะไรบางเกี่ยวกับเรื่องนี้
นักเรียนอยากทําความเขาใจเรื่องใดเพิ่มเติม
แผนที่ 3 : นักเรียนสรุปเรื่องนี้ไดวาอยางไร
นักเรียนจะใชวิธีการใดเพื่อใหเพื่อนเขาใจเหมือนนักเรียน

4. 11
ขั้นตอน กิจกรรม
2. ขั้นเรา 1. ครูชี้แจงจุดประสงคการเรียนรู
ความสนใจและ 2. ครูเปดภาพเคลื่อนไหวการกินอาหารของอะมีบา พารามีเซียมและยูกลีนา
สํารวจคนหา ใหนักเรียนไดสังเกต
3. แบงกลุมนักเรียนนั่งโตะละ 4-5 คน
4. แจกอุปกรณซึ่งประกอบไปดวย ถุงพลาสติก(ขนาดสวมมือได) แปรงสีฟน
ฟองน้ํา ขยะชิ้นเล็กๆ เศษผงและน้ํา
5. นักเรียนเปรียบเทียบวิธีการกินอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวกับอุปกรณที่
กําหนดให จากนั้นสรุปลงในใบกิจกรรมที่ 1 เรื่อง
6. ครูแจกขนมปงที่ขึ้นรา เห็ดที่เกาะขอนไม(สามารถใชไดทั้งภาพหรือของจริง)
ใหนักเรียนศึกษา
7. นักเรียนรวมกันศึกษาวิธีการยอยอาหารของราและเห็ดจากใบความรูที่ครู
เตรียมให หนังสือเรียน
3. ขั้นอธิบาย 1. นักเรียนแตละกลุมสรุปการเรียนรูและนําไปติดหนาหองเรียน
และลงขอสรุป 2. แตละกลุมสลับกันศึกษาผลการศึกษาของเพื่อนแตละกลุมจดประเด็นขอสรุป
และขอคนพบที่เหมือนและแตกตางกัน
3. สงตัวแทนแตละกลุมเสนอสะทอนความคิดเห็นจากการเรียนรูในกลุมและ
การศึกษาของกลุมอื่นๆ
4. นักเรียนและครูรวมกันสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรม
4. ขั้นขยาย 1. นักเรียนแตละกลุมคนหาประเด็นความรูดังตอไปนี้
ความรู - การทดลองระบบการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว
- สาเหตุที่ราทําใหอาหารเสียสภาพ จากนั้นสรุปความรูที่ไดนําเสนอ
ในรูปแบบตางๆ เชน ภาพประกอบเรื่องเลา วีดีโอ นําไปโพสตที่ facebook
ของกลุม พรอมกับตั้งคําถามใหผูอาน อยางนอย 2 คําถาม
2. นักเรียนทุกคนตองตอบคําถามของเพื่อนกลุมอื่นอยางนอยกลุมละ 1 คําถาม
สรุปในรูปแบบการเขียนสะทอนคิด (journal writing)
5. ขั้นประเมินผล 1. ครูประเมิน
- ความเขาใจ (K) ของผูเรียนจากใบกิจกกรรม/แบบฝกหัด /แบบทดสอบ
เกณฑผานคือ นักเรียนมีผลคะแนนในระดับ ดี (80%)
- กระบวนการทำงาน (P) จากการทํางานกลุม
เกณฑผาน คือ สงงานภายในเวลาที่กําหนด
- เจตคติ (A) จากการประเมินการเขียนสะทอนคิดของผูเรียน
มี key word ที่แสดงถึงสิ่งที่ไดเรียนรู สิ่งที่อยากเรียนรูตอไป
สิ่งที่ตนเองคิดเกี่ยวกับการเรียน

5. 12
หนวยการเรียนรู : ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล ชื่อ................................................
แผนการเรียนรูที่ 1 : การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว นามสกุล.......................................
เลขที่............................................
.
ใบกิจกรรมที่ 1 การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว จุลินทรีย
ชั้น...............................................
แบคทีเรียและเห็ดรา คะแนนที่ได………………………….
.
คําชี้แจง : นักเรียนออกแบบสิ่งมี
ชีวิตเซลลเดียวจากอุปกรณที่กําหนด
ใหและแสดงวิธีการกินอาหารของสิ่งมี
ชีวิตเซลลเดียว นําแสดงในรูปแบบ
วาดภาพและคําอธิบาย
อุปกรณ
1. ฟองน้ํา 5 ชิ้น 2. ขนแปรง
3. ลวดสีเขียว 4. กระดาษสี
5. กรรไกร 6. กาวยูฮู
7. ถุงพลาสติก
คําชี้แจง : ตอบคําถามในชองวาง คําถาม : ราที่ขึ้นบนขนมปง และเห็ดที่ขึ้นบนขอนไมและแบคทีเรียบางชนิด
ใหถูกตอง มีกระบวนการนําอาหารเขาสูเซลลอยางไร
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………..
(เฉลย ขับน้ํายอยออกมายอยอาหารภายนอกเซลลจนกลายเปนโมเลกุลเล็ก ๆ
แลวดูดซึมไปใชประโยชนตอไป)
แบคทีเรีย ความสามารถยอยสารอินทรียที่มีโมเลกุลขนาดใหญและซับซอนได
ขึ้นอยูกับจํานวนเอ็นไซม เรียกการดํารงชีวิตแบบนี้วา……………..
(เฉลย Saprophyte)

6. 13
การวัดและการประเมินผลการเรียนรู
ตัวอยางผลงานของผูเรียน
เกณฑการใหคะแนน
คะแนน รายละเอียด
1 สรางโมเดลหรืออธิบายวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว
2 สรางโมเดลและอธิบายวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวอยางงายๆได
3 สรางโมเดลและอธิบายวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวไดถูกตอง
แตไมครบถวน
4 สรางโมเดลและอธิบายวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวไดถูกตอง ครบถวน
5 สรางโมเดลและอธิบายวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวไดถูกตอง
ครบถวนและสามารถแสดงโมเดลใหเห็นอยางชัดเจน
สามารถดู Youtube ผลงานนักเรียนไดโดยคน key word : KruPumbio ชื่อ A tour of Biology
Classroom หรือเว็บไซต http://www.youtube.com/watch?v=pAop1ytuGgI

7. 14
หนวยการเรียนรู : ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล หัวขอสําคัญใบความรู
1-1 ความรูเบื้องตน
แผนการเรียนรูที่ 1 : การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว 1-2 อะมีบา
1-3 พารามีเซียม
ใบความรูที่ 1 การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว จุลินทรีย 1-4 ยูกลีนา
แบคทีเรียและเห็ดรา 1-5 จุลินทรีย แบคทีเรีย
และเห็ดรา
ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับระบบการยอยอาหาร
สิ่งมีชีวิตทุกชนิด มีความตองการอาหารเพื่อการดํารงชีวิตหากใชเกณฑความสามารถในการสรางอาหาร
ของสิ่งมีชีวิตสามารถแบงสิ่งมีชีวิตได 2 ประเภท ดังนี้
1. autotroph คือพวกที่สามารถสรางอาหารเองไดจากสารอนินทรีย
2. heterotroph เปนพวกที่สรางอาหารเองไมได
สิ่งมีชีวิตมีกลไกการนําอาหารเขาสูเซลลที่แตกตางกัน แบงเปน 2 ประเภทไดดังนี้
1. การยอยภายในเซลล (intracellular digestion) คือ
การที่เซลลนาอาหารเขาไปภายในจนทาใหเกิดถุงอาหาร (Food vacuole) แลวใชนายอยยอยอาหารในเซลลนั้น
2. การยอยภายนอกเซลล (extracellular digestion) คือ การที่เซลลขับนายอยออกมายอยอาหาร
ภายนอกเซลลจนกลายเปนโมเลกุลเล็ก ๆ แลวดูดซึมไปใชประโยชนตอไป
เสนทางการนําอาหารเขาสูรางกายจะมี 2 รูปแบบคือ
1. ทางเดินอาหารแบบสมบูรณ (complete digestive tract) ประกอบดวยชองเปด 2 ชองทางหนาที่เปนปากและทวารหนัก
2. ทางเดินอาหารแบบไมสมบูรณ (incomplete digestive tract) ประกอบดวยชองเปดเพียง1 ชอง คือ อาหารเขาทางปาก
และกากอาหารออกทางเดียวกัน
หนาที่ของทางเดินอาหาร 4 ประการ คือ
1. การกิน (ingestion) คือการนาอาหารเขารางกาย
2. การยอยอาหาร (digestion) คือการทาใหไดสารอาหารเพื่อนาไปใชประโยชน
3. การดูดซึม (absorption) คือการนาสารอาหารโมเลกุลเล็กเหลานั้นเขาสูเซลลเพื่อเขาสูระบบไหลเวียน
4. การขับออก (elimination หรือ egestion) คือการขับถายสารที่ยอยไมไดออกเปนกากอาหาร
ขั้นตอนการยอยอาหารประกอบดวย
1. การยอยเชิงกล (mechanical digestion) คือการยอยอาหารโดยการบดหรือเคี้ยวเพื่อใหอาหารมีขนาด
เล็กลง เชน ใชฟนบดเคี้ยว ใชกึ๋น (gizzard) บด
2. การยอยเชิงเคมี (chemical digestion) คือการยอยอาหารโดยใชนายอยหรือเอนไซม(enzyme)
เขาชวยเพื่อใหอาหารมีโมเลกุลเล็กที่สุด แลวจึงทาการดูดซึมเขาสูเซลลได

8. 15
การยอยอาหารของโพรโทซัว เปนสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวสรางอาหารเองไมได ไมมีผนังเซลล แตสามารถ
เคลื่อนที่ได ไมมีระบบทางเดินอาหาร และระบบยอยอาหารโดยเฉพาะ อาศัยสวนตางๆ ของเซลลชวยใน
การนําอาหารเขาสูเซลล อาหารที่เขาไปภายในเซลลจะอยูในฟูดแวคิวโอล (Food vacuole) ภายในไซโทพลาสซึม
จากนั้นไลโซโซมภายในเซลลจะยอยอาหารซึ่งเปนการยอยภายในเซลล (Intracellular digestion) กากอาหาร
จะถูกกําจัดออกโดยการแพร เชน อะมีบา พารามีเซียม และยูกลีนา
1. อะมีบาอะมีบาเปนโพรโทซัวที่เคลื่อนที่
ดวยเทาเทียมอาหารของอะมีบาประกอบ
ดวยเศษสารอินทรีย เซลลแบคทีเรีย
สาหรายและสิ่งมีชีวิตเล็กๆ อะมีบานําอาหาร
จากสิ่งแวดลอมเขาสูเซลลโดยวิธีฟาโกไซโท
ซีสโดยยื่น ซูโดโพเดียม(Pseudopodium)
ภาพ 1 อะมีบา ออกไปโอบลอมอาหารทําใหอาหารตกเขาไป
อยูภายในเซลลแลวทําใหมีลักษณะเปนถุง
เรียกวาฟูดแวคิวโอลตอจากนั้นไซโทพลาส
ซึมของอะมีบาจะสรางน้ํายอย ซึ่งสวนใหญ
เปนกรดเกลือ (HCl) ออกมายอยอาหาร
ภายในฟูดแวคิวโอลการเคลื่อนไหวของ
ไซโทพลาสซึมจะทําใหสารอาหารตางๆ
ถูกลําเลียงไปทั่วเซลล สวนกากอาหารที่
ภาพ 2 การนําอาหารเขาสูเซลลของอะมีบา เหลือขนาดเล็กจะถูกขับออกทางเยื่อหุม
เซลลโดยการแพร
พารามีเซียม พารามีเซียมเปนโพรโทซัวที่เคลื่อนที่ดวยซิเลีย (cilia)
อาหารของพารามีเซียมก็คลายกับของอะมีบาพารามีเซียมจะรับ
อาหารจากสิ่งแวดลอมเขาสูเซลลทางรองปาก (Oral groove)
โดยซีเลียที่อยูบริเวณ รองปากชวยโบกพัดอาหารเขาไปจนถึงปาก
(Mouth)ที่อยูปลายสุดของชองนี้ อาหารนั้นจะถูกนําเขาเซลลอยูใน
ฟูดแวคิวโอลขณะที่ฟูดแวคิวโอลเคลื่อนที่ไปจะมีการยอยอาหารเกิด
ขึ้นโดยเอนไซมจากไลโซโซมทําใหฟูดแวคิวโอลมีขนาดเล็กลงเรื่อย ๆ
สารอาหารที่ไดจากการยอยก็จะกระจาย และแพรไปไดทั่วทุกสวน
ของเซลลสวนที่เหลือจากการยอยก็จะถูกขับออกจากเซลลในรูปของ
กากอาหารตอไป

9. 16
การยอยอาหารของโพรโทซัว
ยูกลีนา ยูกลีนาไดอาหารโดย
วิธีการสังเคราะหดวยแสงเนื่องจาก
มี โครมาโทฟอร (Chromato-
phore)ซึ่งเปนรงควัตถุจึงสามารถ
สังเคราะหดวยแสงไดนอกจากนี้ยัง
ดํารงชีพดวยการยอยสารอาหารที่
อยูรอบๆตัวแลวสงเขารองปาก คือ
1. การดูดเอาอินทรียสารผานเยื่อหุมเซลลเขาสูภายในเซลลโดยตรง
2. ใชชองบริเวณรอบ ๆ โคนแฟลคเจลลัม(Gullet )ซึ่งที่ปลายบนสุดของชองนี้จะมีปาก(Mouth)
เปดอยู อาหารที่ลอยอยูในน้ําจะผานเขาสูชองนี้ แลวเขาสูภายในเซลล
การยอยของจุลินทรียบางชนิด แบคทีเรียและเห็ดรา
พวกแบคทีเรีย เห็ดราและจุลินทรียบางชนิดจะมีการดารงชีวิตเปนผูยอยสลายสารอินทรีย
ในระบบนิเวศสิ่งมีชีวิตเหลานี้สวนใหญจะมีการยอยอาหารโดยปลอยเอนไซมออกมานอกเซลล
เพื่อยอยสารอินทรียจนเปนสารอาหารโมเลกุลเล็ก (extracellular digestion) แลวจึงดูดซึมเขาสูเซลล
(อางอิงเนื้อหาจาก : http://www.pw.ac.th/main/website/sci/1_data.htm)

10. 17
2. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องการยอยอาหารของสัตวบางชนิด (2 ชั่วโมง)
จุดประสงคการเรียนรู
1. อธิบายกระบวนการยอยอาหารของสัตวบางชนิด
เมื่อเรียนแลวนักเรียนสามารถ
1. อธิบายและยกตัวอยางของการยอยอาหารในแตละ วิธี
2. วิเคราะหโครงสรางและอวัยวะที่สําคัญของ ระบบการยอยอาหารในสัตวแตละชนิดได
ผลงาน/ชิ้นงาน 1. Wallpaper โครงสรางการยอยอาหารของวัว 2. ใบกิจกรรมที่ 2
กระบวนการจัดการเรียนรู
ขั้นตอน กิจกรรม
1. ขั้นตรวจสอบ 1. นําบัตรภาพสัตวชนิดตางๆแจกใหนักเรียน ใหนักเรียนระบุชื่อสัตวชนิดนั้น
ความรูเติม 2. ตั้งคําถามวา “สัตวมีกระบวนการยอยอาหารอยางไรบาง”
“โครงสราง อวัยวะ มีความสัมพันธกับการกินอาหารของสัตวอยางไร”
3. นักเรียนจะออกแบบการทดลองอยางไร
2. ขั้นเรา 1. ครูชี้แจงจุดประสงคการเรียนรู
ความสนใจและ 2. นักเรียนศึกษาวิธีการผาตัดไสเดือนและปลา
สํารวจคนหา 3. แบงกลุมนักเรียนนั่งโตะละ 4-5 คน
4. แจกตัวอยาง ปลานิลและปลาดุก- ไสเดือน และอุปกรณซึ่งประกอบไปดวย
- เครื่องมือผาตัด ถาดผาตัด
- ไมบรรทัด
- ถุงมือยาง
- เข็มหมุด
- น้ํากลั่น
5. นักเรียนดําเนินการทดลองและบันทึกผลการทดลอง

11. 18
ขั้นตอน กิจกรรม
3. ขั้นอธิบาย 1. นักเรียนแตละกลุมสรุปการเรียนรูและนําไปติดหนาหองเรียน
และลงขอสรุป 2. แตละกลุมสลับกันศึกษาผลการศึกษาของเพื่อนแตละกลุมจดประเด็นขอสรุป
และขอคนพบที่เหมือนและแตกตางกัน
3. สงตัวแทนแตละกลุมเสนอสะทอนความคิดเห็นจากการเรียนรูในกลุมและ
การศึกษาของกลุมอื่นๆ
4. นักเรียนและครูรวมกันสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรม
4. ขั้นขยาย 1. นักเรียนแตละกลุมศึกษาระบบการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตบางชนิด
ความรู 2. ครูจัดกิจกรรมเกมสการแขงขัน ดังนี้
- ติดภาพ ฟองน้ํา ไฮดรา พลานาเรีย ไสเดือน แมลง และวัว (ขนาดใหญเทา
A4 เปนอยางต่ํา)
- แจกบัตรคําเพื่อ label อวัยวะตางๆของสิ่งมีชีวิตที่กําหนดให
- กติกาคือ ที่ภาพของสัตวที่มีหมายเลขตางๆที่อวัยวะ เมื่อครูยกหมายเลข
ขึ้นมา แตละกลุมตองสงตัวแทนออกมาติดปายคําใหถูกตอง กลุมที่ถูกตอง
และเร็วที่สุดได 1 คะแนน
3. นักเรียนทุกคนเขียนสะทอนคิด (journal writing) เกี่ยวกับการเรียนรู
5. ขั้นประเมินผล 1. ครูประเมิน
- ความเขาใจ (K) ของผูเรียนจากใบกิจกกรรม/แบบฝกหัด /แบบทดสอบ
เกณฑผานคือ นักเรียนมีผลคะแนนในระดับ ดี (80%)
- กระบวนการทํางาน (P) จากการทํางานกลุม
เกณฑผาน คือ สงงานภายในเวลาที่กําหนด
- เจตคติ (A) จากการประเมินการเขียนสะทอนคิดของผูเรียน
มี key word ที่แสดงถึงสิ่งที่ไดเรียนรู สิ่งที่อยากเรียนรูตอไป
สิ่งที่ตนเองคิดเกี่ยวกับการเรียน

12. 19
หนวยการเรียนรู : ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล ชื่อ................................................
แผนการเรียนรูที่ 1 : การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว นามสกุล.......................................
เลขที่............................................
.
ใบกิจกรรมที่ 1 เรื่องการยอยอาหารของสัตวบางชนิด ชั้น...............................................
คะแนนที่ได………………………….
.
คําชี้แจง : 1.ใหพิจารณาลักษณะและโครงสรางของปลานิล
2.ผาตัดปลาโดยศึกษาสวนตางๆ ของอวัยวะภายในและภายนอกปลา
3.ศึกษาโครงสรางของปลาพรอมกับชี้สวนประกอบศึกษาระบบทางเดินอาหาร โดยปฏิบัติตามขั้นตอน
ดังตอไปนี้
1.1 ใหเอากรรไกรสอดเขาชองเปดเหนือครีบกน และตัดตามแนวลําตัวมาที่ครีบเอว (โดยถาเปน
ปลามีเกล็ด อาจจะทําการขอดเกล็ดบริเวณทองออกเสียกอน เพื่อทําใหงายตอการใชกรรไกรตัดเนื้อ
เพื่อเปดชองทอง)
1.2 จากนั้นคอยๆ ตัดเนื้อเยื่อบริเวณทองออกเพื่อทําใหดูอวัยวะภายในไดชัดเจนขึ้นและเมื่อตัดเนื้อ
บริเวณทองทิ้งไป ก็จะเห็นอวัยวะภายใน เชน กระเพาะ ไขมันสะสมในตัวปลา และตับปลา
(ในปลาสวนใหญเนื้อเยื่อตับและตับออนจะอยูรวมกันเปนอวัยวะเดียว เรียกวา hepatopancreas
ไมไดแยกออกจากกันเปน 2 อวัยวะเหมือนในสัตวเลี้ยงลูกดวยนม)
1.3 ตัดเนื้อปลาสวนทองไลขึ้นไปทางปาก เพื่อดูทางเดินอาหารสวนตนและจะเห็นเยื่อกั้น
แบงอวัยวะภายในชองอกและชองทองของปลา
1.4 เมื่อเอาเนื้อดานทองของปลาออกจะเห็นวาหัวใจอยูใกลกับเหงือกและอยูภายในชองอกโดยมี
แผนปดเหงือกซึ่งเปนโครงสรางแข็งชวยในการปองกันอันตรายและปองกันแรงกระแทกจากสิ่งตางๆ
1.5 ใหนักเรียนสังเกต ดูบริเวณที่ทอทางเดินอาหาร ระบบสืบพันธุ และระบบขับถายของเสีย
จากไต มาเปดออกนอกรางกายปลา ทอเหลานี้เปดออกรวมกันหรือไม (ใหนิยามของคําวา Cloaca –
เปนชองที่มีทอทางเดินอาหาร ทอจากระบบสืบพันธุและทอจากระบบขับถายของเสียจากไต
มาเปดรวมกัน พบไดในปลา สัตวครึ่งบกครึ่งน้ํา สัตวเลื้อยคลาน นกและในสัตวเลี้ยงลูกดวยนม
แบบโบราณ)
1.6 ใหนักเรียนสังเกต ถุงลม และไตซึ่งอยูติดกับกระดูกสันหลัง และอวัยวะในระบบสืบพันธุ
1.7 วัดความยาวของทางเดินอาหารของปลาเปรียบเทียบกับความยาวของลําตัว บันทึกผล
4. วิธีการผาไสเดือน
1. ปกเข็มหมุดที่ปลายดานใดดานหนึ่งของไสเดือน
2. ใชกรรไกรผาตัดคอยๆตัดดานปลายแลวกรีดขึ้นมาดานบน อยางเบามือ
3. ศึกษาอวัยวะภายในของไสเดือน
4. ปกเข็มหมุดเพื่อศึกษาไสเดือนไดสะดวกตามภาพ
หมายเหตุ : ครูตองแจกภาพกายวิภาคของปลาและไสเดือนใหนักเรียนทุกกลุม

13. 20
บันทึกผลการทดลอง
ตอนที่ 1
1. วาดภาพทางเดินอาหารของปลาที่สังเกตได พรอมระบุสวนประกอบ
ปลานิล
ปลาดุก
ไสเดือน

14. 21
สรุปผลการทดลอง
ตอนที่ 2 : คําชี้แจง ใหจับคูชื่อสิ่งมีชีวิตซายมือ กับกระบวนการยอยอาหารขวามือใหถูกตอง
1.
Amoeba
______
A. มีจุลินทรียและแบคทีเรียชวยยอยเซลลูโลส
ใช Cilia พัดอาหารเขาสู oral grove
2.
Paramecium
______
B.
แลวเกิดเปน Food vacuole
มีทางเดินอหารสมบูรณ ใช Gizzard
3.
Sponge
______
C.
บดเคี้ยวอาหาร
ไมมีระบบทางเดินอาหาร ใช sucker
4.
Hydra
______
D.
ดูดอาหารจาก host
มีอวัยวะคลายฟนในการยอยอาหาร
5.
Flat
worm
______
E.
ทางเดินอาหารสมบูรณ
ใช Pseudopodium โอบลอมอาหารเปนถุง
6
Tapeworm
______
F.
เรียก Food vacuole
7.
Earth
Worm
______
G. Choanocyte และ amoebocyte
8.
Arthropod
______
H. ทางเดินอาหารสมบูรณ มี radula คลายฟน
Pharynx เขาสูทางเดินอาหารที่
9.
Mollusk
______
I.
แตกแขนงไปทั่วรางกาย
10.
Cow
______
J. Gastrovascular cavity และ gland cell

15. 22
เกณฑการวัดและประเมินผล
ตอนที่ 1
แบบประเมินแบบประเมินพฤติกรรมทําปฎิบัติการ
รายการประเมิน สรุป
รวมจํานวนรายการที่ผาน
ผาน
ไมผาน
การวิเคราะหขอมูลกา
สังเกต ศึกษา ทดลอง
รวมคะแนน
จัดเตรียมอุปกรณ
การสรุปความรู
รวบรวมขอมูล
เลขที-ชื่อ
่
เกณฑ ขั้นต่ํา
รสรุปความรู
เครื่องมือ
1
2.
3.
4.
5.
6.
7.
เกณฑการประเมินปฎิบัติการ
องคประกอบที่ 1 จัดเตรียมอุปกรณเครื่องมือ
4 หมายถึง จัดเตรียมอุปกรณเครื่องมือดวยตนเองไดครบถวนเหมาะสมกับงานดีมาก
3 หมายถึง จัดเตรียมอุปกรณเครื่องมือดวยตนเองไดครบถวนเหมาะสมกับงานดี
2 หมายถึง จัดเตรียมอุปกรณเครื่องมือดวยตนเองไดเหมาะสมกับงานพอใช
1 หมายถึง จัดเตรียมอุปกรณเครื่องมือดวยตนเองไมได
ตองไดรับคําแนะนําจึงจะทําไดสําเร็จ
องคประกอบที่ 2 การสังเกต ศึกษา ทดลอง รวบรวมขอมูล
4 หมายถึง สังเกต ศึกษา ทดลอง รวบรวมขอมูลอยางถูกตองครบถวนตามแผนที่
วางไวบันทึกขอมูลอยางตอเนื่องและแกปญหาการทํางานไดดวยตนเอง
3 หมายถึง สังเกต ศึกษา ทดลอง รวบรวมขอมูลอยางถูกตองครบถวนตามแผน
ที่วางไวบันทึกขอมูลอยางตอเนื่อง และแกปญหาการทํางานได
ดวยตนเองเปนสวนใหญตองไดรับคําแนะนําเพียงเล็กนอย
2 หมายถึง สังเกต ศึกษา ทดลอง รวบรวมขอมูลอยางถูกตองครบถวนตามแผนที่
วางไวบันทึกขอมูลอยางตอเนื่อง และแกปญหาเปนบางสวนตองได
รับคําแนะนําเพียงบางสวน
1 หมายถึง สังเกต ศึกษา ทดลอง รวบรวมขอมูลไดและแกปญหาดวยตนเองไมได
ตองไดรับคําแนะนําตลอดเวลา

16. 23
องคประกอบที่ 3 การวิเคราะหขอมูล
4 หมายถึง จําแนก แยกแยะขอมูล เปรียบเทียบความเหมือนความตาง เรียงลําดับ
วิเคราะหเหตุผล ฯลฯ ดวยตนเองไดอยางชัดเจนเหมาะสมกับสิ่งที่ศึกษา
และจุดประสงคของการศึกษาดีมาก
3 หมายถึง จําแนก แยกแยะขอมูล เปรียบเทียบความเหมือนความตาง เรียงลําดับ
วิเคราะห เหตุผล ฯลฯ ดวยตนเองไดเหมาะสมกับสิ่งที่ศึกษา
และจุดประสงคของการศึกษาดีมาก
2 หมายถึง จําแนก แยกแยะขอมูล เปรียบเทียบความเหมือนความตาง เรียงลําดับ
วิเคราะหเหตุผล ฯลฯ ดวยตนเองไดเปนบางสวน และตองไดรับคํา
ชี้แนะในบางสวน
1 หมายถึง จําแนก แยกแยะขอมูล เปรียบเทียบความเหมือนความตาง เรียงลําดับ
วิเคราะหเหตุผล ฯลฯ ดวยตนเองไดนอยมาก และตองไดรับคํา
ชี้แนะคอนขางมาก
องคประกอบที่ 4 การสรุปความรู
4 หมายถึง สรุปความรูดวยตนเองไดชัดเจนดีมาก ครบถวนตรงตามจุดประสงค
3 หมายถึง สรุปความรูดวยตนเองไดชัดเจนดี คอนขางจะครบถวนตรงตามจุดประสงค
2 หมายถึง สรุปความรูดวยตนเองไมไดทั้งหมด ตองไดรับคําแนะนําเปนบางสวน
1 หมายถึง สรุปความรูดวยตนเองไมไดทั้งหมด ตองไดรับคําแนะนําเปนสวนใหญ
เกณฑการตัดสินผลการเรียน
ผูเรียนตองมีพฤติกรรมในแตละองคประกอบอยางนอยระดับ 2 ขึ้นไป จํานวน 3
ใน 4 รายการ
ตอนที่ 2
เฉลย
1. F 2. B 3. G 4. J 5. I
6. D 7. C 8. E 9. H 10. A

17. 24
หนวยการเรียนรู : ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล
แผนการเรียนรูที่ 2 : การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตบางชนิด
ใบความรูที่ 2 การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตบางชนิด
ระบบยอยอาหารของสิ่งมีชีวิต
สิ่งมีชีวิต ระบบทางเดินอาหาร
Porifera : ฟองน้ํา การยอยอาหารเกิดในเซลล
amoebocyte มีเซลล
choanocyte โบกพัดจับอาหาร
Cnidaria :ไฮดรา เกิดการยอยทั้งภายใน
และภายนอกเซลล
1. Extracellular digestion
โดยตอม gland cell
ปลอยเอนไซมออกมาจากชอง
Gastrovacular
2. Intracellular digestion
ใชแฟลเจลลาจับอาหารเขามา
ยอยในเซลล

18. 25
สิ่งมีชีวิต ระบบทางเดินอาหาร
Platyhelminthes : พลานาเรีย - เกิดการยอยทั้งภายใน
และภายนอกเซลล
- ทางเดินอาหารไมสมบูรณ
- พยาธิใบไมตับไมมีระบบ
ทางเดินอาหาร
Nematoda : พยาธิปากขอและตัวตืด ทางเดินอาหารสมบูรณ
สมบูรณ ปาก-> คอหอย ->
หลอดอาหาร -> ลําไส-> ทวาร
Annelida : ไสเดือนดิน สมบูรณ ปาก-> คอหอย ->
กระเพาะอาหาร(crop)->
บดที่กึ๋น(gizzard) ลําไส->
ทวารการเคลื่อนไหวของกลามเนื้อ
ทางเดินอาหารแบบ Peristalsis
ขับถาย = nephridia
สวนปลิง จะมีhirudin
ที่ปลอยออกมาจากตอมน้ําลาย
ทําใหเลือดไมแข็งตัว

19. 26
สิ่งมีชีวิต ระบบทางเดินอาหาร
Arthopod : แมลง - ทางเดินอาหารสมบูรณ
- พัฒนาโครงสรางระยางคของปาก
- พัมนาตอมน้ําลาย (salivary
gland)
- ปาก(มีตอมน้ําลาย)> คอหอย >
หลอดอาหาร > กระเพาะพักอาหาร
(crop) > กึ๋นหรือโพรเวนตริคูลัส
มีถุง 8 ถุงเรียกวาฮพาติกซีกัม
(ตอกับทางเดินอาหารสวนกลาง)
ทําหนาที่สรางน้ํายอย >
กระเพาะอาหาร> ลําไสเล็ก >
ลําไสใหญ > ไสตรง > ทวารหนัก
Chordata : วัว วัว ควาย จะมีกระเพาะ 4
สวนเพื่อเหมาะกับการยอยเซลลูโลส
1. rumen กระเพาะผาขี้ริ้ว
- มีแบคทีเรียและโปรโตซัวที่สามารถ
สรางเอนไซม cellulase
ยอยเซลลูโลส
- ยูเรียและแอมโมเนียที่ไดจาก
การหมักจะถูกสังเคราะหเปน
กรดอะมิโน
2. Reticulum กระเพาะรังผึ้ง
ยอยยเซลลูโลสและทําหนาที่บดและ
ผสมอาหาร (การยอยเชิงกล)
3. Omarum กระเพาะสามสิบกลีบ
ทําหนาที่บดและ
ผสมอาหาร (การยอยเชิงกล)
4. Abomasum กระเพาะจริง
หลั่งเอนไซมออกมายอยอาหาร

20. 27
3. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องระบบการยอยอาหารของคน (4 ชั่วโมง)
จุดประสงคการเรียนรู
1. อธิบายระบบการยอยอาหารของคน
เมื่อเรียนแลวนักเรียนสามารถ
1. อธิบายการยอยเชิงกลและทางเคมี แหลงที่เกิด
2. อธิบายกระบวนการยอยอาหารในแตละลําดับทางเดินอาหาร
3. ระบุเอนไซมที่ยอยสารอาหารแตละชนิด สารที่เกี่ยวของกับการยอย แหลงผลิต
และบริเวณที่ยอย สภาวะที่เหมาะสมตอการทํางาน
ผลงาน/ชิ้นงาน 1. เสื้อกันเปอนระบบทางเดินอาหาร 2. ใบกิจกรรม
กระบวนการจัดการเรียนรู
ขั้นตอน กิจกรรม
1. ขั้นตรวจสอบ 1. ครูตั้งคําถาม “ระบบทางเดินอาหารของคนเปนอยางไร” และใชกิจกรรม
ความรูเติม วาดภาพ 5 วินาที ดังนี้
- นักเรียงนั่งกลุมละ 4-5 คน รับกระดาษและปากกาสี
- จากคําถามดังกลาวคนที่ 1 เริ่มลงมือวาด เมื่อครบ 5 นาที สงตอใหคนที่ 2
ไปจนถึงคนสุดทาย ทุกคนจะมีเวลา 5 วินาที
- แตละกลุมสรุปภาพวาด (ครูประเมินความรูเดิมของผูเรียน)
2. ขั้นเรา 1. ครูชี้แจงจุดประสงคการเรียนรู
ความสนใจและ 2. นักเรียนศึกษาใบความรูและปฏิบัติกิจกรรม
สํารวจคนหา 3. วาดภาพระบบทางเดินอาหารของคนลงบนเสื้อกันเปอน/กระดาษที่เตรียมไว
4. บันทึกผลการทํากิจกรรม
5. ตอบคําถามใบกิจกรรมใหสมบูรณ

21. 28
ขั้นตอน กิจกรรม
3. ขั้นอธิบาย 1. นักเรียนแตละกลุมนําเสนอผลงานเสื้อกันเปอนระบบยอยอาหารพรอม
และลงขอสรุป ทั้งอธิบายกระบวนการยอยอาหารของแตละสวน
2. นักเรียนและครูรวมกันสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรม
4. ขั้นขยาย 1. นักเรียนทำ Concept Mapping
ความรู 2. นักเรียนวิเคราะหขาวเกี่ยวกับเรื่องระบบทางเดินอาหาร เชน โรคทางอาหาร
5. ขั้นประเมินผล 1. ครูประเมิน
- ความเขาใจ (K) ของผูเรียนจากใบกิจกกรรม/แบบฝกหัด /แบบทดสอบ
เกณฑผานคือ นักเรียนมีผลคะแนนในระดับ ดี (80%)
- กระบวนการทํางาน (P) จากการทํางานกลุม
เกณฑผาน คือ สงงานภายในเวลาที่กําหนด
- เจตคติ (A) จากการประเมินการเขียนสะทอนคิดของผูเรียน
มี key word ที่แสดงถึงสิ่งที่ไดเรียนรู สิ่งที่อยากเรียนรูตอไป
สิ่งที่ตนเองคิดเกี่ยวกับการเรียน

22. 29
หนวยการเรียนรู : ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล ชื่อ................................................
แผนการเรียนรูที่ 3 : ระบบการยอยอาหารของคน นามสกุล.......................................
เลขที่............................................
.
ใบกิจกรรมและใบความรูที่ 3 เรื่องระบบการยอยอาหารของคน ชั้น...............................................
คะแนนที่ได………………………….
.
คําชี้แจงตอนที่ 1 : ใหนักเรียนอานประโยคดานลางและเลือกตัวเลือกในแตละขอมาเติมใหถูกตอง
ระบบการยอยอาหารของคนเปนกระบวนการของอวัยวะที่แตกตัวอาหารใหกลายเปน………(1)…….
เพื่อนําไปสรางพลังงานไปใชในรางกาย โดยสวนมากใช………(2)……. เรงการยอยอาหาร
คารโบไฮเดรตจะถูกเปลี่ยนเปน………(3)…….ไขมันจะถูกยอยเปน ………(4)…….และโปรตีน
จะเปน………(5)…….และกรดอะมิโน
การยอยเริ่มตนที่ปากทําใหอาหารขนาดใหญจะมีขนาดเล็กลงและน้ําลายจะยอย………(6)……..
บางชนิด ในขณะที่กระเพาะอาหาร………(7)…….กรดไฮโดรคลอริกจะเริ่มยอยโปรตีน ไขมันและแปง
จะเคลื่อนไปสู………(8)…….เปนอวัยวะที่มีการยอยมากที่สุด น้ํายอยจะถูกหลั่งจาก………(9)…….
และ………(10)…….ตับจะยอยแตกตัวไขมัน เอนไซมที่ถูกปลอยมาจากตอมของผนังลําไสเล็กที่
จะทําการยอย………(11)…….ตอไป หลอดเลือดฝอย(capillaries) และตอมน้ําเหลืองใน
………(12)…….จะดูดซึมอาหารที่ถูกตองและนําไปยังสวนตางๆของรางกาย
(1) ก. เซลล ข. อะตอม ค. เอนไซม ง. โมเลกุล
(2) ก. กรด ข.เอนไซม ค. น้ําดี ง. น้ําเหลือง
(3) ก. กรดอะมิโน ข. แปง ค. น้ําตาล ง. กรดไขมัน
(4) ก. แปงและ ข. แปงและน้ําตาล ค. กรดไขมันและ ง. เปปไทดและ
กลีเซอรอล โมเลกุลเดี่ยว กลีเซอรอล กรดไขมัน
(5) ก. เปปไทด ข. แปง ค. แกสตริก ง. กลีเซอรอล
(6) ก. น้ําตาล ข. แปง ค. โปรตีน ง. คารโบไฮเดรต
(7) ก. กรดไขมัน ข. แกสตริก ค. น้ํายอยจาก ง. ฮอรโมนจาก
ตับออน ตับ
(8) ก. ตอมน้ําเหลือง ข. หลอดเลือด ค. ลําไสเล็ก ง. ตับ
(9) ก. กระเพาะอาหาร ข. ลําไสใหญ ค.ตอมน้ําดี ง. ตับออน
(10) ก. น้ําดี ข. เมือก ค. แกสตริก ง. กรด HCL
(11) ก. ไขมันและ ข. แปงและโปรตีน ค. แปงและวิตามิน ง. โปรตีนและน้ําดี
วิตามิน
(12) ก. ตับ ข. ตับออน ค. วิลไล ง. ตอมน้ําดี

23. 30
คําชี้แจงตอนที่ 2 : จงเรียงจับคูภาพและเหตุการณ จากนั้นเรียงลําดับการกลืนอาหาร
จงเรียงจับคูภาพและเหตุการณ จากนั้นเรียงลําดับการกลืนอาหาร
(A) (B) (C)
1. เพดานออน (soft palate) ยกขึ้น เพื่อปดรูจมูกดานใน
2. การหายใจปกติ
3. กลามเนื้อลิ้นบังคับใหอาหารผานเขาไปในหลอดอาหาร และลิ้นจะหดถอยไปดานในของปาก
4. กลามเนื้อที่ผนังคอหอยบีบตัวดันอาหารลงสูหลอดอาหาร
5. ฝาปดกลองเสียง (epiglottis) และหลอดลมปดทับกันสนิท
คําชี้แจงตอนที่ 3 : ศึกษาจากภาพ อานใบความรูและเติมคําในชองวางใหถูกตอง
กระบวนการยอยอาหารของมนุษย
1. ฟน
1. ฟนน้ํานมมี …………………………..……ซี่
2. ฟนแทมี …………………………..……ซี่
ชนิดออกฟนแบงออกเปน
3. ฟนตัด (Incisor) มี ………………ซี่
4. ฟนเขี้ยว (canine) มี ………………ซี่
5. ฟนกรามหนา (Premolar) มี ………………ซี่
6. ฟนกรามหลังมี (Molar) มี ………………ซี่
7. เขียนสูตรได …………………………..……
8. ความแตกตางของฟนน้ํานมกับฟนแทคือ
…………………………..………………………………..……

24. 31
2. ตอมน้ําลาย (salivary gland)
9. คูที่ 1 ตอมพาโรทิด อยูบริเวณ………………..
10. สรางน้ําลายชนิดใสอยางเดียว ถาอักเสบ
จะปน…………………
คูที่ 2 ตอมใตขากรรไกร (submaxillary gland) และคูที่ 3
ตอมใตลิ้น (sublingual gland) สรางทั้งเหนียวและใส
(ภาพจากhttp://trialx.com/g/Cancer_Of_The_Salivary_Gland-1.jpg )
3. กระเพาะอาหาร
- กระเพาะอาหารมีกลามเนื้อหูรูด 2 ที่คือ
11. Cardiac sphincter มีหนาที่ …………………………..……………………………….
12. Pyloric sphincter มีหนาที่ …………………………..……………………………….
- เซลลภายในกระเพาะอาหาร
Gastric gland ประกอบดวย
13 ………………………… ทําหนาที่ สรางน้ําเเมือก ปองกันอันตรายจาก HCL และน้ํายอย
14. …………………… สราง pepsinogen, prorenin
15 …………………… สราง HCL ชวยทําให pepsinogen(inactive) กลายเปน pepsin(active) และชวยให
Prorenin กลายเปน renin ยอยโปรตีนในน้ํานม
Gastrin เปนฮอรโมนที่สรางมาจากกระเพาะอาหารทําหนาที่กระตุน Pariental cell ใหหลั่ง HCL วาแต
นักวิทยาศาสตรรูไดอยางไรวา Gastrin เปนฮอรโมน 16.…………………………..……………………………….

25. 32
4. ลําไสเล็ก
(ภาพจาก http://www.britannica.com )
ลําไสเล็กประกอบดวย Enteropeptidase จากลําไสเล็ก
17. Duodenum มีตอมสรางน้ํายอยและมีน้ํายอย Trypsinogen (inactive) Trypsin
ไหลมาจากตับออนและน้ําดีจึงทําใหมี
………………………………………………..………………………. Trypsin
18. Jejunum มี villi มากที่สุด Procarboxypeptidase carboxypeptidase
……………………………..
และ Ileum มีขนาดยาวที่สุด ตอกับลําไสใหญ Trypsin
Chymotrypsinogen Chymotrypsin
5. กระบวนการยอยอาหารของคน

26. 33
อวัยวะที่ การหลั่งสาร ผลิตภัณฑ
ยอยอาหาร (secretion)
ปาก - น้ําลาย (saliva) -คารโบไฮเดรตโมเลกุลใหญกลายเปน
- Amylase โมเลกุลเล็กลง
- mucus - น้ําตาลโมเลกุลคู
- Enzyme lysosome
คอหอยและ - เมือก -
หลอดอาหาร
กระเพาะอาหาร น้ํายอยในกระเพาะ (Gastric
Juice)
> กรด HCl จาก parietal cell < สรางสภาวะกรด ให pepsin ทํางานไดดี
> เอนไซม pepsin สรางจาก < Protien ขนาดใหญมี
chief cell ขนาดเล็กลง Small polypeptides
> เรนนิน < สําหรับยอยโปรตีนในน้ํานม
> เมือก สรางจาก mucus cell
สําหรับเคลือบกระเพาะ
< การดูดซึมแอลกอฮอล วิตามิน
ตับออน Pencreatic enzymes -
-Trypsinogen
- Chymotrypsinogen,
- Procarboxypeptidase
- Amylase และ lipase
- NaHCo3 ทําใหลําไสเล็กเปนเบส
- Nucleotidases
ตับและถุงน้ําดี ตับสรางน้ําดี เก็บไวที่ถุงน้ําดี -

27. 34
อวัยวะที่ การหลั่งสาร ผลิตภัณฑ
ยอยอาหาร (secretion)
ลําไสเล็ก -เมือก Protien digestion
- Disaccharidase, polypeptides
Dipeptidases,
Aminopeptidase, Pancreatic trypsin and
Aminopeptidase, chymotrypsin
Nucleotidases
Small polypeptides
Pancreatic trypsin and
chymotrypsin
Smaller polypeptides
Pancreatic carboxypeptidase
Amino Acid
Intestine Dipeptidase,
Aminopeptidase
Amino Acid
DNA, RNA digestion
Pancreatic nucleases
Nucleotidases
Nucleotides
Nucleotidases and
phosphatase
Nitrogenous base, sugar, phosphates

28. 35
อวัยวะที่ การหลั่งสาร ผลิตภัณฑ
ยอยอาหาร (secretion)
Fat digestion
Fat (Triglycerides)
Bile salts
Pancreatic lipase
Glycerol, fatty acid,
monoglycerides
ลําไสใหญ - เมือก - ดูดน้ํา วิตามิน เกลือแรกลับ - สรางวิตามิน
- เคลื่อนไหวแบบ peristalsis K, B12 กรดโฟลิก
ตอนที่ 4 เลือกคําตอบและเติมคําใหถูกตอง
1. วงกลมรอบลอมขอความที่เปนจริงเกี่ยวกับ 2. วงกลมรอบลอมขอความที่เปนจริงเกี่ยวกับ
กระเพาะอาหาร ตับออน
ก. สราง trypsin ก. สราง lactase
ข. สรางกรด HCL ข. สราง amylase
ค. สราง amylase ค. สรางโซเดียมไบคารบอเนต
ง. ชวยในกระบวนการยอยเชิงกล ง. เปนเอนไซมที่ชวยในกายอยของไขมัน
และกรดนิวคลีอิก

29. 36
ใชขอมูลจากตารางในการตอบคําถามขอ 3-7
เอนไซมในกระบวนการยอยอาหาร
เอนไซม ตําแหนงการทํางาน แหลงผลิต ชนิดของสารอาหารที่ยอย
Amylase ปาก ตอมน้ําลาย คารโบไฮเดรต
Pepsin กระเพาะอาหาร เยื่อกระเพาะอาหาร โปรตีน
Lipase ลําไสเล็ก ตับออน ไขมัน
Amylase ลําไสเล็ก ตับออน คารโบไฮเดรต
Trypsin ลําไสเล็ก ตับออน โปรตีน
Lactase ลําไสเล็ก เยื่อกระเพาะอาหาร คารโบไฮเดรต
Maltase ลําไสเล็ก เยื่อกระเพาะอาหาร คารโบไฮเดรต
Sucrase ลําไสเล็ก เยื่อกระเพาะอาหาร คารโบไฮเดรต
Peptidase ลําไสเล็ก เยื่อกระเพาะอาหาร โปรตีน
3. บริเวณที่มีเอนไซมมีการยอยมากที่สุดคือ…………………………………………………………………………………
4. อวัยวะใดที่มีสรางน้ํายอยมากที่สุด………………………………………………………………………………………….
5. เอนไซมที่ใชในการยอยสามารถทํางานไดมากกวา 1 ตําแหนง……………………………………………………
6. สารอาหารชนิดใดที่ถูกยอยดวยเอนไซมจํานวนมากที่สุด…………………………………………………………..
7. เอนไซมที่สรางมาจากแหลงผลิตเดียวกันจะยอยสารอาหารชนิดเดียวกันหรือไม…………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ตอนที่ 5 จงพิจารณาคําถามและเลือกคําตอบที่ถูกตองที่สุด
1. น้ําลายยอยอาหารอยางไร 2. ลําไสเล็กตอนตนเรียกวา
ก. ยอยแปง ก. วิลัส
ข. ยอยโปรตีน ข.โคลอน
ข. ใชน้ําดียอยน้ําตาล ค.ไอเลียม
ง. ใชเปปไทดยอยไขมัน ง.ดูโอดีนัม
3. ปริมาณที่กระเพาะสามารถบรรจุไดคือ 4. บริเวณผนังกระเพาะอาหารเชื่อมตอกับ
ก. 1 ลิตร ขอใด
ข. 1.5 ลิตร ก. หลอดเลือดและทอน้ําดี
ค. 2 ลิตร ข. ตอมน้ําเหลืองและวิลไล
ง. 4 ลิตร ค. วิไลและเยื่อเมือก (mucus)
ง. หลอดเลือดและตอมลําไสเล็ก

30. 37
5. เอนไซมในน้ํายอยแกสตริกยอยโปรตีน 6. อาหารชนิดใดที่มีการยอยครั้งแรกที่ลําไสเล็ก
ไดสารชนิดใด ก. แปง
ก. ไขมัน ข. ไขมัน
ข. อะไมเลส ค. โปรตีน
ค. กรดอะมิโน ง. น้ําตาล
ง. น้ําตาลโมเลกุลเดี่ยว
7. บริเวณดูโอดีนัมเกิดกระบวนการใด 8. ขอใดคือหนาที่ของน้ํายอยที่ลําไสเล็ก
ก. การดูดซึมวิตามินและเกลือแร ก. เริ่มตนการยอยไขมัน
ข. ดูดซึมโมเลกุลของน้ําออกจากอาหาร ข. ยอยวิตามินและเกลือแร
ค. ผสมอาหารเขากับน้ํายอย ค. ดําเนินการยอยแปงและโปรตีน
จากตับออนและน้ําดี ง. เริ่มตนการยอยแปงและโปรตีน
ง. อาหารถูกบดจากกลามเนื้อและ
ผสมกับน้ํายอยจากลําไสเล็ก
9. เมื่อกลูโคสและกรดอะมิโนถูกดูดซึม 10. หลอดเลือดในลําไสใหญทําหนาที่ดูดซึม
ที่ลําไสเล็กจะถูกสงไปยังบริเวณใด ก. แปง
ก. ตับ ข. น้ําดี
ข. ตอมน้ําดี ค. โปรตีน
ค. ลําไสใหญ ง. เกลือแรและน้ํา
ง. ตอมน้ําเหลือง